Evaluatie toepassing (super)snelrecht jaarwisseling

Transcriptie

1 Openbaar Ministerie College van Procureurs-Generaal Parket-Generaal Evaluatie toepassing (super)snelrecht jaarwisseling De toepassing van (super)snelrecht in de arrondissementen Definitief 22 maart 2009 Samensteller: drs. J.J.C. Eversdijk, m.m.v. mw. mr. R. Funke-Küpper Maart 2009

2 Inhoudsopgave 1 Inleiding Aanleiding Doel en opzet van het onderzoek Analyse Leeswijzer 5 2 Samenvatting, conclusies en aanbevelingen Samenvatting Conclusies - antwoorden op de onderzoeksvragen Aanbevelingen 13 3 Voorbereiding Bekendheid met de toepassing van snelrecht en supersnelrecht Coördinatie van de voorbereidingen Afspraken met ketenpartners Afspraken met de rechtbanken Afspraken met de politie Afspraken met de reclassering en de Raad voor de kinderbescherming Afspraken met de advocatuur Bespreken in het arrondissementale justitiële beraad 24 4 Uitvoering tijdens en na de jaarwisseling Coördinatie Capaciteit 25 5 Menukaart en richtlijnen Toepassing van de Menukaart (super)snelrecht Gebruik Menukaart Afdoening via supersnelrecht en snelrecht Strafmodaliteiten Bruikbaarheid van de Menukaart Toepassing van de richtlijnen voor strafvordering 34

3 6 Oordeel over (super)snelrecht 36 7 Publiciteit Publiciteit voorafgaand aan de jaarwisseling Publiciteit na de jaarwisseling 41 8 Succes en faalfactoren Succesfactoren Faalfactoren Goede voornemens voor volgend jaar 46 9 Onderzoeksopzet en verantwoording Opzet van het onderzoek De doelstelling van de evaluatie is: Methode Respons 50

4 1 Inleiding 1.1 Aanleiding Na de jaarwisseling is op de arrondissementen gebruik gemaakt van snelrecht en/of supersnelrecht. Met de toepassing van supersnelrecht en snelrecht direct na de jaarwisseling heeft het OM het signaal willen afgeven aan de samenleving dat bepaald gedrag niet wordt getolereerd en direct wordt afgestraft. De Minister van Justitie heeft de Tweede Kamer toegezegd de jaarwisseling met daarbij de inzet van snelrecht te zullen evalueren. Het Ministerie van Justitie zal voor deze ketenbrede evaluatie het initiatief nemen. Het College heeft aangegeven ook zelf te willen evalueren om zodoende informatie te vergaren die een bijdrage levert aan het verder ontwikkelen van het snelrecht en het verbeteren van het proces van supersnelrecht en snelrecht naar aanleiding van de jaarwisseling. Voorliggend rapport is een verslag van een schriftelijke consultatie van de arrondissementsparketten over de toepassing van snelrecht en supersnelrecht na de jaarwisseling. 1.2 Doel en opzet van het onderzoek De doelstelling van de evaluatie is om inzicht te krijgen in de wijze waarop supersnelrecht en snelrecht is ingezet tijdens de jaarwisseling 2008/2009. In het bijzonder is het van belang succes- en faalfactoren te signaleren en tot verbeterpunten te komen. Beoogd wordt de volgende onderzoeksvragen te beantwoorden: 1. Zijn na de jaarwisseling 2008/2009 de juiste zaken op de juiste wijze opgepakt? - Zijn de zaken die voor supersnelrecht en snelrecht in aanmerking kwamen ook via supersnelrecht of snelrecht behandeld? - Op welke wijze zijn de zaken die niet voor supersnelrecht of snelrecht in aanmerking kwamen behandeld? 2. Is het proces supersnelrecht en snelrecht beheerst verlopen? 3. Voldeden de menukaart en de aangepaste Polaris-richtlijnen? 3

5 4. Op welke wijze is de toepassing van (super)snelrecht met publiciteit omgeven? Om deze vragen te kunnen beantwoorden is aan alle arrondissementsparketten een uitgebreide vragenlijst gestuurd. Daarnaast zijn in de arrondissementen waar ook supersnelrecht is toegepast vragenlijsten verstuurd aan de rechtbank, de politieregio (G4) en de advocatuur. Tabel 1. Respons Instantie Uitgezet Ontvangen % Arrondissementsparket Arrondissementsrechtbank G Politieregio G Advocatuur G Alle arrondissementsparketten hebben de vragenlijst ingevuld en retour gezonden. Vanuit parket Zwolle/Lelystad zijn twee ingevulde vragenlijsten terugontvangen, één van regio Zwolle en één vanuit regio Lelystad. Het totale aantal waarnemingen komt hiermee voor het OM op Analyse Deze rapportage neemt de resultaten van de arrondissementsparketten als uitgangspunt. Daar waar de resultaten van de vier grote parketten - afwijken van die van de rechtspraak, de politie dan wel de advocatuur wordt dit vermeld. Deze rapportage heeft niet alleen een beschrijvend karakter. Door de resultaten te relateren aan het aantal door de parketten ingenomen jaarwisselinggerelateerde zaken en aan het aantal zaken dat via het supersnelrecht of snelrecht zijn afgedaan wordt geprobeerd inzicht te geven in een aantal succesbepalende en belemmerende factoren. Voor de inventarisatie van de jaarwisselinggerelateerde zaken wordt verwezen naar het rapport Jaarwisseling , Overzicht van aangebrachte feiten en afdoening stand van zaken op 22 januari 2009, College van procureurs-generaal, januari Hieronder volgt een overzicht van voornoemde gegevens per parket. 4

6 Tabel 2. Jaarwisseling gerelateerde zaken en afdoeningen via supersnelrecht en snelrecht (stand van zaken 22 januari 2009) Arrondissementsparket Aangebrachte zaken Supersnelrecht Snelrecht Alkmaar 8 2 Almelo 16 2 Amsterdam Arnhem 24 4 Assen 16 9 Breda 14 8 Den Haag Dordrecht 25 0 Groningen 28 8 Haarlem 11 0 s-hertogenbosch 6 2 Leeuwarden 58 0 Maastricht 5 1 Middelburg 15 1 Roermond 7 5 Rotterdam Utrecht Zutphen 15 9 Zwolle/Lelystad 24 4 Totaal In hoofdstuk 9 is de onderzoeksopzet uitgereid beschreven. 1.4 Leeswijzer In de hoofdstukken 3 tot en met 8 zijn de resultaten van het onderzoek beschreven. Daarbij wordt de vraagvolgorde van de vragenlijst aan de parketten gehanteerd. Hoofdstuk 2 bevat een samenvatting van de resultaten evenals conclusies en aanbevelingen. Om een goed beeld te krijgen van het gebruik van (super)snelrecht op de parketten is in de vragenlijst gebruik gemaakt van een groot aantal open vragen. Voor een compleet overzicht van deze antwoorden wordt verwezen naar bijlage 2 bij dit rapport. De bijlagen zijn opgenomen in een apart bijlagenrapport. 5

7 2 Samenvatting, conclusies en aanbevelingen Let op. In dit rapport wordt gesproken van 20 parketten. Parket Zwolle/Lelystad heeft twee vragenlijsten ingevuld, één voor Zwolle en één voor Lelystad. 2.1 Samenvatting Voorbereiding van de supersnelrecht- en snelrechtzittingen Driekwart van de parketten was vóór de jaarwisseling al bekend met de toepassing snelrecht. Vier parketten hadden ook al ervaring opgedaan met supersnelrecht. Drie parketten kenden zowel geen snelrecht als supersnelrecht. Achttien parketten hebben ter voorbereiding op de toepassing van (super)snelrecht tijdens de jaarwisseling een coördinator aangesteld. Slechts negen parketten hebben ter voorbereiding op de toepassing van (super)snelrecht tijdens de jaarwisseling een draaiboek opgesteld. Parketten zonder draaiboek hebben gemiddeld minder zaken via het snelrecht afgedaan. Achttien parketten hebben afspraken gemaakt met de rechtbanken, over één of meer afdoeningsmodaliteiten. De grote vier hebben allen afspraken gemaakt over supersnelrechtzittingen. Van de 20 parketten 1 hebben er 16 afspraken gemaakt over gewone snelrechtzittingen. Het al dan niet gemaakt hebben van afspraken met de rechtbank is niet van invloed geweest op het aantal snelrechtafdoeningen. De met de rechtspraak gemaakte afspraken zijn door de rechtspraak goed nagekomen. Achttien parketten hebben met de politie afspraken gemaakt over inzet en optreden en over de aanlevering en de kwaliteit van processen verbaal. Binnen zeven arrondissementsparketten heeft de politie gebruik gemaakt van aanhoudingskaarten. Het gebruik van deze kaarten 1 Dus inclusief Lelystad. 6

8 heeft een licht positief effect op het aantal aangebrachte jaarwisselinggerelateerde zaken en op het aantal snelrechtafdoeningen. Parketten die afspraken hebben gemaakt over de inhoud en kwaliteit van processen verbaal hebben gemiddeld meer jaarwisseling gerelateerde zaken aangebracht gekregen. De met de politie gemaakte afspraken zijn over het algemeen goed nagekomen. Dertien parketten hebben afspraken gemaakt met de Reclassering en zeven parketten (tevens) met de Raad voor de kinderbescherming. Deze afspraken zijn goed nagekomen, waardoor rapportages tijdig beschikbaar waren of de instanties op bijvoorbeeld supersnelrechtzittingen aanwezig waren. Negen parketten, waaronder twee van de vier grote parketten, hebben met de advocatuur afspraken gemaakt over tijdstip van zittingen en het aanleveren van processtukken. In één van de grote parketten heeft het ontbreken van afspraken mogelijk geleid tot een minder goede voorbereiding door de advocaten en tot het tijdelijk schorsen van de zitting. Uitvoering tijdens en na de jaarwisseling Driekwart van de parketten heeft ten behoeve van de uitvoering tijdens en vlak na de jaarwisseling een coördinator aangesteld. Vrijwel alle parketten (18 tot 20) zijn tevreden over de recherchecapaciteit tijdens de jaarwisseling, de capaciteit die is vrijgemaakt voor de beoordeling van zaken, de capaciteit bij het bureau RC en/of de gereserveerde capaciteit voor snelrechtzittingen. Zes parketten zijn van mening dat er te weinig zittingsruimte is gereserveerd voor themazittingen. Bij geen van de parketten heeft het niet kunnen plannen van zittingsruimte tot problemen geleid. Ten aanzien van de organisatie van supersnelrechtzittingen in de vier grote arrondissementen kan gesteld worden dat de rechtbanken zich goed aan hun afspraken hebben gehouden. Bij twee parketten zijn logistieke problemen op getreden (processtukken later beschikbaar 7

9 dan gepland, processtukken niet volledig). Dit heeft niet tot het aanhouden van zaken geleid, maar wel tot vertraging op de zittingen. Menukaart en richtlijnen Achttien van de twintig parketten hebben de Menukaart (super)snelrecht gebruikt. Twee parketten hebben de menukaart slechts deels gebruikt. Geen van de parketten geeft aan expliciet van de Menukaart afwijkende criteria gehanteerd. Kanttekening hierbij is de te strikte toepassing van de regels voor voorlopige hechtenis 2, wat mogelijk een verklaring is voor het geringe aantal Rotterdamse supersnelrechtzaken. Eén van de vier grote parketten geeft aan niet alle daarvoor in aanmerking komende zaken via het supersnelrecht te hebben afgedaan. Het parket heeft er bewust voor gekozenen de tien meest kansrijke supersnelrechtzaken aan te brengen. Zes parketten geven aan niet alle daarvoor in aanmerking komende zaken via het (gewone) snelrecht te hebben afgedaan. Drie parketten hebben uit efficiëntieafwegingen gekozen voor een andere afdoeningsmodaliteit. Drie parketten voeren ook logistieke problemen aan (falend politiesysteem, geringe voorbereidingstijd). Veertien parketten hebben aan de jaarwisseling gerelateerde strafmodaliteiten toegepast. Slechts vier parketten denken daarbij aan een straatverbod tijdens de komende jaarwisseling en slechts drie aan een aan de jaarwisseling gerelateerde taakstraf. Zestien parketten waarderen de bruikbaarheid van de Menukaart als voldoende tot zeer goed. Acht parketten hebben verbeterpunten voor de Menukaart genoemd. De aangepaste richtlijnen voor strafvordering zijn in vrijwel alle gevallen gehanteerd. 2 Dit blijkt uit een door Rotterdam gehanteerd stroomschema voor de afdoening van zaken en uit gesprekken met medewerkers van het Parket Rotterdam. 8

10 Oordeel over (super)snelrecht Vrijwel alle parketten vinden dat door het toepassen van (super)snelrecht een goed signaal wordt afgegeven richting zowel de samenleving, de daders als de slachtoffers. Veertien parketten zijn van mening dat vooraf te hoge verwachtingen zijn gewekt. Twaalf parketten vinden dan ook dat de resultaten zijn achtergebleven bij de geleverde inspanningen. Slechts drie parketten zijn van mening dat de toepassing van (super)snelrecht meer voor de bühne gebeurt, dan dat het een toegevoegde waarde heeft. De symbolische waarde van de toepassing van (super)snelrecht wordt dus breed onderkend, terwijl een deel van de parketten kritisch is over de geboekte resultaten. Publiciteit rondom (super)snelrecht Dertien parketten hebben in de aanloop naar de jaarwisseling actief de publiciteit gezocht. Dat is vooral gebeurd in de vorm van persconferenties en bijdragen in dag- of weekbladen. Met de publiciteit werd beoogd bekendheid te geven aan de toepassing van (super)snelrecht en een preventief effect te bewerkstelligen. Zes parketten hebben ook na de jaarwisseling actief de publiciteit gezocht. Doel hiervan was het publiek te informeren over de geleverde inspanningen en de geboekte resultaten. Succes- en faalfactoren Openbaar Ministerie Door achttien parketten zijn belangrijke succesfactoren genoemd. De meest genoemde succesfactoren zijn: bekendheid met het (super)snelrecht, goede afspraken met de ketenpartners en de inzet van het eigen personeel. 9

11 Elf parketten hebben belemmerende factoren genoemd. Meest genoemd is de korte voorbereidingstijd, namelijk tussen het verzoek van het College, begin december en de jaarwisseling. Tien parketten zeggen het volgend jaar op onderdelen anders te zullen doen. Een betere coördinatie, betere afspraken met ketenpartners en een langere voorbereidingstijd behoren tot de goede voornemens voor volgend jaar. De rechtbanken en politieregio s in de vier grote arrondissementen De grote rechtbanken noemen als succesfactoren in het bijzonder: de goede voorbereiding, goede communicatie en korte lijnen. De politie noemt voornamelijk het met het OM opereren vanuit één locatie. Door de rechtbanken genoemde faalfactoren zijn de gebrekkige uitvoering door politie en parket en de tijdsdruk waardoor dossiers niet (tijdig) gereed waren. Dit wordt ook door de politie genoemd, aangevuld met gebrekkige interne communicatie en coördinatie. De rechtbanken uiten vooral de wens om het gebruik van het supersnelrecht kritisch te bekijken, door te wijzen op het risico van onnodige aanhoudingen en vrijspraken. 2.2 Conclusies - antwoorden op de onderzoeksvragen Zijn na de jaarwisseling 2008/2009 de juiste zaken op de juiste wijze afgedaan? De meeste zaken die voor supersnelrecht en snelrecht in aanmerking kwamen zijn via supersnelrecht of snelrecht afgedaan. Op een aantal parketten is uitgeweken naar andere afdoeningsmodaliteiten zoals themazittingen of een TOM-zitting. Bij de keuze voor supersnelrecht is soms de afweging gemaakt om alleen kansrijke zaken aan te brengen. Het al dan niet in kunnen plannen van zittingsruimte heeft een rol gespeeld bij het niet of onvoldoende kunnen afdoen van zaken via het snelrecht. Voorafgaand aan de jaarwisseling zijn hogere verwachtingen gewekt dan konden worden waargemaakt. Het is realistisch om te stellen dat supersnelrecht niet geschikt is voor zwaardere zaken, maar eerder voor relatief eenvoudige afgeronde zaken. Het snelrecht zou beter 10

12 gepositioneerd moeten worden als de meer voor zware zaken te hanteren afdoeningsmodaliteit. Is het proces supersnelrecht en snelrecht beheerst verlopen? Vrijwel alle parketten hebben in de aanloop naar de jaarwisseling de benodigde voorbereidingen getroffen. Zowel met de rechtspraak, de politie, de advocatuur als de reclassering en de Raad voor de kinderbescherming zijn door de meeste parketten goede afspraken gemaakt. De gemaakte afspraken zijn door deze organisaties over het algemeen nagekomen. Het maken van afspraken met ketenpartners en advocatuur, het hebben van (naast de piketofficier) een coördinator tijdens de uitvoering en het hebben van een draaiboek zijn positief van invloed op zowel het aantal aangeleverde jaarwisselinggerelateerde zaken als het aantal zaken dat via het supersnelrecht of snelrecht wordt afgedaan. Incidenteel zijn er problemen opgetreden. Het betreft bijvoorbeeld het niet nakomen van centrale aanlevering van processen verbaal door de politie, het niet tijdig gereed hebben van dossiers of onvolledige dossiers voor supersnelrechtzittingen. Dit heeft bij geen enkel parket tot problemen geleid. In alle gevallen kon tot op de zittingsdag zelf met zaken geschoven worden. Door een aantal parketten wordt de tijdsdruk pas in december is duidelijk geworden dat tijdens de jaarwisseling supersnelrecht en/of snelrecht moest worden toegepast als belemmerende factor genoemd. Ervaringen bij andere parketten tonen juist aan dat zij in die korte tijd goede afspraken hebben kunnen maken rechtspraak, politie, advocatuur en overige berokken organisaties. De signaalwerking van (super)snelrecht richting maatschappij, daders en slachtoffers wordt door de parketten nog wel onderkend. Over de resultaten in verhouding tot de geleverde inspanningen is men, mede als gevolg van de tijdsdruk, minder eenduidig. Parketten die geen of minder ervaring hebben met snelrecht of supersnelrecht zijn vaker van mening dat de resultaten zijn achtergebleven bij de inspanningen. Wanneer snelrecht of supersnelrecht in de reguliere processen is ingebouwd scheelt dit veel organiseren en overhead. Overigens moet bedacht worden dat de toepassing van snelrecht- en supersnelrechtzaken; in volume altijd 11

13 beperkt zal zijn vanwege de te waarborgen rechtszekerheid en het aanbod van type zaken dat daarvoor in aanmerking komt. De houding ten opzichte van snelrecht en supersnelrecht is mogelijk een bepalende factor voor het geboekte resultaat. Het is aan de parketleiding om het gebruik van snelrecht en supersnelrecht op een positieve manier in de parketorganisatie in te bedden, Kernwoorden bij de organisatie en toepassing van snelrecht en supersnelrecht zijn samenwerken, afstemmen, flexibiliteit, ervaring opdoen en inbedden in de organisatie. Het past bij de dynamiek van het Openbaar Ministerie. Kortom, de praktijk leert dat snelrecht en supersnelrecht goed in de parketorganisatie is in te passen, waarbij geldt: hoe normaler, hoe gebruiksvriendelijker. Voldeden de menukaart en de aangepaste Polaris-richtlijnen? De Menukaart en de aangepaste Polaris-richtlijnen zijn door vrijwel alle parketten toegepast. De meeste parketten zien de menukaart als een bruikbaar instrument. Ten aanzien van de Menukaart is er een aantal wensen voor verbetering, uiteenlopend van meer duidelijkheid over het toepassen van de menukaart op jeugdzaken en het toevoegen van TOM-zittingen als afdoeningsmodaliteit. Er is geen algemeen genoemd verbeterpunt. Op de jaarwisseling toegespitste strafmodaliteiten zoals een straatverbod tijdens de komende jaarwisseling of een jaarwisseling gerelateerde taakstraf worden maar mondjesmaat toegepast. Op welke wijze is de toepassing (super)snelrecht met publiciteit omgeven? Door de meeste parketten is voorafgaand aan de jaarwisseling de publiciteit gezocht, met als doel om het publiek te informeren en om het signaal af te geven dat bepaald gedrag niet getolereerd wordt. Na de jaarwisseling heeft slechts een handvol parketten de publiciteit gezocht, met als doel inzicht te geven in de geboekte resultaten. Volgens een aantal respondenten zijn hogere verwachtingen gewekt van de toepassing van snelrecht en supersnelrecht dan zijn waargemaakt. 12

14 2.3 Aanbevelingen Op basis van voorgaande conclusies kunnen de volgende aanbevelingen worden gedaan. Toepassing van supersnelrecht en snelrecht 1. Alle parketten moeten streven naar een structurele inbedding van het snelrecht in de eigen organisatie. Geadviseerd wordt om alle parketten een flexibele standaardvoorziening te laten treffen, zodat snelrecht ingezet kan worden als het nodig is en er geen verloren zittingsruimte is al het niet nodig is. 2. Bij evenementen moet in samenspraak met de rechtspraak en de regionale driehoek altijd de afweging gemaakt worden of snelrecht dan wel supersnelrecht moet worden toegepast. Verzoek alle parketten daartoe een evenementenkalender op te stellen, zodat tijdig afgestemd kan worden en voorbereidingen getroffen kunnen worden. Voorbereiding 3. Kondig nu al aan dat snelrecht en supersnelrecht ook na de komende jaarwisseling zullen worden toegepast, zodat de parketten zich tijdig kunnen voorbereiden en tijdig afspraken kunnen maken met partnerorganisaties. 4. Wanneer supersnelrecht wordt toegepast dient dit altijd te worden afgestemd met de Orde van Advocaten, dit om aanhoudingen van zaken te voorkomen. Uitvoering 5. De parketten wordt aangeraden een draaiboek op te stellen waarin de uitvoering tijdens en na de jaarwisseling wordt beschreven in termen van processen, verantwoordelijkheden, coördinatie en afstemming. Speciale aandacht zou er moeten zijn voor de aanlevering van processen verbaal door de politie, het labelen van zaken, de beoordelingsprocedure en de sturing op de opsporing. 6. Verzorg een regiokorpsbrede briefing, zodat voor alle districten duidelijk is hoe jaarwisselinggerelateerde zaken moeten worden afgehandeld. 7. De parketten wordt aangeraden de politie te laten werken met op de jaarwisseling toegespitste aanhoudingskaarten, ten behoeve van een 13

15 eenduidige registratie en een adequaat overzicht van de aangebrachte zaken. 8. Parketten kunnen overwegen dubbel piket te draaien, met een piketofficier voor de jaarwisselinggerelateerde zaken en een piketofficier voor de overige (reguliere) zaken. Menukaart 9. Vul de Menukaart aan met een aantal aandachtspunten bij de voorbereiding, zoals afspraken over centrale aanlevering van processenverbaal, de registratie van arrestanten, het opstellen van een draaiboek en met partnerorganisaties te maken afspraken. 10. Voer een korte audit uit binnen de vier grote arrondissementen, aangevuld met opvallend presterende arrondissementen om best practices voor de Menukaart en voor de uitvoering bij de volgende jaarwisseling te inventariseren en te beschrijven Maak in de menukaart een duidelijker onderscheid tussen de toepassing van snelrecht en supersnelrecht in concrete situaties, bij typen delicten en bij dadergroepen. Geef duidelijker aan dat voor het gebruik bij evenementen andere criteria gelden. 12. Geef de werkgroep Hofstee, die de Menukaart heeft opgesteld, de opdracht om op basis van de uitkomsten van voorliggend evaluatieonderzoek de Menukaart aan te passen. 13. Geef de werkgroep Hofstee de opdracht om na te gaan in welke mate op evenementen toegespitste strafmodaliteiten geëist kunnen worden. Positionering van snelrecht en supersnelrecht 14. Schep realistische verwachtingen over de toepassing snelrecht en supersnelrecht. Geef daarbij duidelijk aan dat zware en meer complexe zaken in de regel niet in aanmerking komen voor supersnelrecht, maar eerder voor gewoon snelrecht. 15. Verzoek alle arrondissementsparketten primair in te zetten op de toepassing van (gewoon) snelrecht en daarnaast voor ronde nietvoorlopige hechteniswaardige zaken supersnelrecht toe te passen, 3 Deze audit is medio maart 2009 gestart en zal in april volledig zijn afgerond. 14

16 3 Voorbereiding 3.1 Bekendheid met de toepassing van snelrecht en supersnelrecht Een mogelijke graadmeter voor een goede toepassing van het supersnelrecht en snelrecht na de afgelopen jaarwisseling is de bekendheid met het gebruik ervan. In onderstaande tabel is weergegeven hoeveel parketten voor de afgelopen jaarwisseling al bekend waren met de toepassing van snelrecht en supersnelrecht. Tabel 3: Bekendheid met de toepassing van supersnelrecht en snelrecht Supersnelrecht Snelrecht Mee bekend 4 15 Niet mee bekend 16 5 TOTAAL: Parketten met supersnelrecht Van alle parketten geven er vier aan al bekend te zijn met de toepassing van supersnelrecht, te weten: Den Haag, Roermond, Rotterdam en Lelystad (Parket Zwolle). Parket Den Haag heeft de meeste ervaring. Daar wordt het ruim vijf jaar toegepast. Het parket heeft wekelijks supersnelrechtzittingen. Roermond past het langer dan drie jaar toe, op incidentele basis (minder dan 1 keer per 2 maanden). Rotterdam en Lelystad passen het supersnelrecht minder dan een jaar toe. Rotterdam wekelijks en Lelystad incidenteel. Supersnelrecht wordt voornamelijk toegepast bij geweld tegen personen met een publieke taak en veelplegers met lichte strafbare feiten. Den Haag past supersnelrecht ook toe bij minderjarige veelplegers. De parketten die geen supersnelrecht toepassen geven over het algemeen als redenen dat gewoon snelrecht en de AU-procedure volstaan. Ook het hebben van een te klein voor supersnelrecht in aanmerking komend zaaksvolume wordt door meerdere parketten genoemd. 4 Inclusief Lelystad. 15

17 Parketten met snelrecht Vijftien parketten waren ook vóór de jaarwisseling al bekend met gewoon snelrecht. De parketten die het tot aan de jaarwisseling niet toepasten zijn Groningen, Leeuwarden, Rotterdam en Zwolle en Lelystad. Van de parketten die snelrecht wel al toepasten doen 9 parketten dat al langer dan 5 jaar, 2 parketten langer dan 3 jaar, 1 parket langer dan 2 jaar en 1 parket langer dan 1 jaar. Acht parketten hebben wekelijks snelrechtzittingen. Het betreft voornamelijk de parketten die al langer snelrecht toepassen. Twee parketten passen het tweewekelijks toe, 1 parket maandelijks en twee parketten incidenteel. Het type delicten waarvoor snelrecht wordt toegepast betreft vooral vermogensdelicten, geweldsdelicten en Opiumwetdelicten met meerderjarige verdachten. Daarnaast wordt het gebruikt bij veelplegers. Enkele parketten noemen aan evenementen gerelateerde delicten. Parketten die geen snelrecht (meer) toepassen noemen onder andere als reden dat er problemen zijn met de tijdigheid en kwaliteit van processen verbaal. Kleinere parketten noemen het te geringe volume van voor snelrecht in aanmerking komende zaken. Uit het bovenstaande blijkt dat een aantal parketten al langer met enige regelmaat snelrechtzittingen toepassen. Dat zijn niet alleen de grotere parketten, maar ook kleinere. Het lijkt erop dat wanneer de keuze voor snelrecht eenmaal is gemaakt dit vrij eenvoudig onderdeel kan worden gemaakt van de werkprocessen van het parket. Er zijn drie parketten (Groningen, Leeuwarden en Lelystad) die voor de jaarwisseling geen snelrecht of supersnelrecht hebben toegepast. Wanneer een relatie wordt gelegd met het aantal supersnelrechtzaken na de jaarwisseling blijkt er geen verband te zijn tussen bekendheid met het snelrecht en het aantal snelrechtzaken. 3.2 Coördinatie van de voorbereidingen Het College van procureurs-generaal heeft op 12 december alle hoofdofficieren verzocht voorbereidende afspraken te maken met de meest relevante ketenpartners en met de advocatuur. Tevens is 16

18 gevraagd een coördinator aan te stellen en aan te geven op welke wijze invulling wordt gegeven aan de toepassing van snelrecht en/of supersnelrecht in het arrondissement. Coördinator supersnelrecht en draaiboek Tabel 4: Coördinatie Arrondissementsparketten Ja Nee Totaal Is ter voorbereiding van de toepassing van snelrecht en/of supersnelrecht tijdens de jaarwisseling een coördinator aangesteld? Is ter voorbereiding van de toepassing van snelrecht en/of supersnelrecht tijdens de jaarwisseling een draaiboek voor de eigen medewerkers opgesteld? Op achttien arrondissementparketten is een medewerker aangewezen en belast met de voorbereidingen van het (super)snelrecht. Door negen parketten, waaronder de vier grote parketten, is een draaiboek opgesteld ten behoeve van het eigen personeel. Wanneer het hebben van een draaiboek gerelateerd wordt aan het aantal via snelrecht afgedane zaken blijkt dat parketten zonder draaiboek gemiddeld minder via het snelrecht afgedane zaken hebben. 3.3 Afspraken met ketenpartners Nagegaan is of en welke afspraken gemaakt zijn tussen de betrokken partijen bij de voorbereidingen voor de toepassing van snelrecht en supersnelrecht. Achtereenvolgens wordt ingegaan op afspraken van de parketten met de rechtbanken, de politie en de advocatuur Afspraken met de rechtbanken In de volgende tabel is weergegeven of en welke voorbereidende afspraken de arrondissementsparketten met de rechtbanken hebben gemaakt. 17

19 Tabel 5: Afspraken met de rechtbanken bij de voorbereiding van de toepassing van snelrecht en supersnelrecht Arrondissementsparketten Ja Nee Totaal Zijn er met de rechtbank afspraken gemaakt over de organisatie van supersnelrechtzittingen? (Alleen gesteld aan de vier grote parketten) Zijn er met de rechtbank afspraken gemaakt over de organisatie van (gewone) snelrechtzittingen? Zijn er met de rechtbank afspraken gemaakt over de uitvoering van themazittingen? Zijn er tussen OM en het kabinet RC afspraken gemaakt over tijdstip en wijze van voorgeleiden van aangehouden personen? Alle grote parketten hebben met de rechtbank afspraken gemaakt over supersnelrechtzittingen. Dit wordt beaamd door de rechtbanken 5. Daarnaast hebben de meeste parketten ook afspraken gemaakt over snelrechtzittingen, themazittingen en de voorgeleiding van verdachten. Door twee (kleine) parketten zijn over geen van de genoemde onderwerpen afspraken gemaakt met de rechtspraak. Wel afspraken supersnelrecht en /of snelrecht Aan de parketten die afspraken hebben gemaakt is gevraagd wat er bij de uitvoering bijzonder goed ging. Vooral de goede afstemming, het nakomen van de gemaakte afspraken en de flexibele opstelling van de rechtbanken worden vaak genoemd. Ook de drie rechtbanken (Amsterdam, Den Haag, Utrecht) noemen de goede afstemming. Vijf parketten noemen verbeterpunten, alle betrekking hebbend op gewoon snelrecht. Het niet hebben kunnen plannen van een specifieke snelrechtzitting wordt het meest genoemd. De rechtbank Amsterdam geeft aan dat een deel van de zittingsruimte die gereserveerd was voor snelrechtzittingen niet is benut, met als gevolg een onbenut gebleven zitting in het rooster. Dezelfde rechtbank merkt op dat dossiers niet tijdig worden aangeleverd bij het kabinet van de Rechter-commissaris (Kabinet RC). Dit zou meer aan de politie te wijten zijn, dan aan het OM. 5 Van drie van de vier grote rechtbanken is een ingevulde vragenlijst ontvangen. 18

20 Geen afspraken Op de vraag waarom er geen afspraken met de rechtbank zijn gemaakt worden de volgende redenen gegeven: - Afspraken betreffende snelrechtzittingen waren er al (4 keer genoemd); - Afspraken op het gebied van themazittingen zijn niet gemaakt vanwege capaciteitstekort bij de rechtbanken (7 keer genoemd); - De rechtbank vindt themazittingen te zwaar voor de rechter (1 keer genoemd). Het niet kunnen maken van afspraken heeft volgens geen enkel parket tot problemen bij de uitvoering geleid. Afspraken met de rechtspraak in relatie tot aantal zaken en afdoening Het al dan niet hebben gemaakt van afspraken met de rechtbank over snelrechtzittingen is niet van invloed op het aantal snelrechtafdoeningen Afspraken met de politie In onderstaande tabel is weergegeven of en welke voorbereidende afspraken er gemaakt zijn ten aanzien van politieoptreden en politie-inzet tijdens en na de jaarwisseling. Tabel 6: Afspraken in de regionale driehoek en met de politie Arrondissementsparketten Ja Nee Totaal Zijn er afspraken gemaakt in de regionale driehoek over politieoptreden en politie-inzet tijdens de jaarwisseling? Zijn er met de politie afspraken gemaakt over de wijze van aanlevering van processen verbaal? Zijn er met de politie afspraken gemaakt over de inhoud en de kwaliteit van processenverbaal? Is er tijdens de jaarwisseling gebruik gemaakt van aanhoudingskaarten? De meeste parketten, waaronder de vier grote parketten, hebben afspraken gemaakt over politie-inzet en politieoptreden tijdens de jaarwisseling. Dat geldt ook voor de wijze van aanlevering van processen verbaal. Daarnaast heeft iets meer dan de helft van de parketten ook afspraken gemaakt over de kwaliteit van de processen verbaal. Het gebruik van aanhoudingskaarten is beperkt tot slechts zeven parketten. 19

21 Vier parketten hebben de betreffende vraag niet beantwoord, wat mogelijk een gevolg is van onbekendheid met dit instrument. Twee parketten hebben over geen van de genoemde onderwerpen afspraken met de politie gemaakt. De drie politiekorpsen die gerespondeerd hebben antwoorden in overeenstemming met dit beeld. Wel afspraken Vrijwel alle parketten zijn positief over de politie-inzet en het politieoptreden tijdens de jaarwisseling. Een aantal parketten spreekt van een mede dankzij de politie-inzet relatief rustig verlopen jaarwisseling. Ten aanzien van de wijze van aanlevering processen verbaal wordt door een aantal parketten het door de politie labelen van zaken als jaarwisselinggerelateerd als best practice aangemerkt. Het labelen van aangebrachte zaken heeft er volgens die parketten toe geleid dat de juiste zaken snel op het juiste type zittingen konden worden geplaatst. Daarbij werd (wisselend per parket) gebruik gemaakt van aanhoudingskaarten of Excel-lijsten. Ook de politie noemt deze best practice. Daarnaast wordt door een aantal parketten de SGBO-structuur genoemd als succesfactor. Daardoor werden jaarwisselinggerelateerde zaken snel centraal aangeleverd en kon snel tot labeling en beoordeling van deze zaken worden overgegaan. Door een aantal parketten worden verbeterpunten genoemd, te weten: - Betere interne coördinatie bij de politie (door twee parketten genoemd); - Betere terugkoppeling van oud- en nieuw gerelateerde zaken (tweemaal genoemd); - Betere kwaliteit van (bepaalde) processen verbaal (driemaal genoemd); - Beter nakomen door de politie van gemaakte afspraken, aangezien procesverbaal niet tijdig of niet centraal zijn aangeleverd (viermaal genoemd). 20

22 Ook de drie regiokorpsen geven deze verbeterpunten 6. Twee korpsen steken de hand in eigen boezem voor wat betreft het niet of onvoldoende hebben kunnen waarborgen van een centrale aanlevering van de processen verbaal. Geen afspraken De vier parketten die in de driehoek geen afspraken hebben gemaakt over politieoptreden en inzet geven alle vier aan dat de afspraken over politie-inzet en optreden wel gemaakt zijn, maar niet in de regionale driehoek. De twee parketten die geen afspraken hebben gemaakt over de aanlevering van processen verbaal zeggen te hebben aangesloten bij de gebruikelijke werkwijze bij de toepassing van snelrecht en dus bij de reguliere afspraken met de politie. Ten aanzien van de inhoud en kwaliteit van processen verbaal wordt door een aantal parketten gesteld dat overleg hierover voortdurend gebeurt en dat de jaarwisseling geen aanleiding was om daar speciale aandacht aan te besteden. Ten aanzien van het gebruik van aanhoudingskaarten geven de meeste parketten aan dat het aantal incidenten daarvoor te gering is. Eén parket overweegt volgend jaar wel met aanhoudingskaarten te gaan werken, terwijl een ander parket een opmerkelijk alternatief hanteert: iedere verdachte gaat in de arrestantenbus met zijn verbalisant op te foto zodat dezen later op het bureau kunnen worden gekoppeld. Wanneer gevraagd wordt of het niet maken van afspraken gevolgen heeft gehad voor de uitvoering geeft één parket aan dat het onvoldoende betrekken van het lokaal bestuur mogelijk heeft geleid tot minder preventieve maatregelen, waaronder op preventie gericht politieoptreden. Afspraken met de politie in relatie tot aantal zaken en afdoening Wanneer een relatie wordt gelegd met het aantal aangebrachte zaken en het aantal snelrechtafdoeningen blijkt dat afspraken met de politie over de inhoud en de kwaliteit van processen verbaal een licht positieve invloed hebben op het aantal aangebrachte jaarwisselinggerelateerde 6 De drie grote regiokorpsen Haaglanden, Amsterdam-Amstelland en Utrecht hebben gerespondeerd. 21

23 zaken. Daarnaast blijkt dat het gebruik van aanhoudingskaarten een licht positief effect heeft op het aantal aangebrachte zaken. Tevens is er een effect op het aantal snelrecht afdoeningen, in die zin dat parketten die geen gebruik maken van aanhoudingskaarten vaker minder snelrechtafdoeningen kennen Afspraken met de reclassering en de Raad voor de kinderbescherming Alle parketten is gevraagd naar afspraken met de reclassering en de Raad voor de kinderbescherming over tijdige rapportages en adviezen. Tabel 7: Afspraken met de reclassering en de Raad voor de kinderbescherming Arrondissementsparketten Ja Nee Totaal Zijn er afspraken gemaakt met de reclassering over tijdige rapportages en adviezen? Zijn er afspraken gemaakt met de Raad voor de kinderbescherming over tijdige rapportages en adviezen? De meeste parketten hebben afspraken gemaakt met de reclassering, waaronder drie van de vier grote parketten. Met de Raad voor de kinderbescherming zijn door slechts zeven parketten afspraken gemaakt, waaronder drie grote parketten. Wel afspraken Door alle parketten wordt aangegeven dat de reclassering de afspraken volledig is nagekomen. Drie van de vier grote parketten geven aan dat de reclassering aanwezig was op de supersnelrechtzittingen om met de veroordeelden meteen afspraken te kunnen maken over de uitvoering van de opgelegde straffen. Ten aanzien van de gemaakte afspraken met de Raad voor de kinderbescherming zijn de parketten eveneens positief. Zo waren vroeghulprapportages, ook bij een tweetal supersnelrechtzittingen in Den Haag en Amsterdam tijdig gereed. Verbeterpunten Slechts één parket geeft aan dat de reclassering er niet op is ingericht om binnen de korte periode van het snelrecht een rapportage op te leveren. 22

24 Met betrekking tot de Raad voor de kinderbescherming zijn er geen bijzonderheden gemeld. Geen afspraken De parketten die geen afspraken hebben gemaakt met de reclassering geven aan dat het niet nodig was aangezien is aangesloten bij reguliere afspraken. Raad voor de kinderbescherming: parketten waar alleen snelrecht werd toegepast hebben over het algemeen geen afspraken met de Raad voor de kinderbescherming gemaakt aangezien jeugdigen niet voor snelrecht in aanmerking komen. Daarnaast is aansluiting gezocht bij reguliere afspraken Afspraken met de advocatuur Aan de vier grote parketten is gevraagd of ze de advocatuur tijdig op de hoogte hebben gesteld van de supersnelrechtzittingen. Twee van de vier hebben daarover afspraken gemaakt. Daarnaast is alle parketten gevraagd naar afspraken over tijdstip van zittingen en de aanlevering van dossiers. Slechts tien parketten hebben deze vraag beantwoord, waarvan negen bevestigend. Onderstaande tabel geeft een overzicht. Tabel 8: Afspraken met de advocatuur over planning en logistiek Arrondissementsparketten Ja Nee Totaal Is de advocatuur tijdig op de hoogte gesteld van de mogelijkheid dat zaken al op 2 januari op een supersnelrechtzitting worden geplaatst? (Alleen gesteld aan de vier grote parketten) Zijn er afspraken gemaakt met de advocatuur over tijdstip van zittingen en de aanlevering van dossiers? Wel afspraken De parketten die wel afspraken hebben gemaakt zijn over het algemeen van mening dat de advocatuur zich flexibel en praktisch heeft opgesteld. Op één parket is bijvoorbeeld een zaak naar een later tijdstip op de zittingsdag verschoven op verzoek van de advocaat. Verder is positief dat de advocatuur op de supersnelrechtzittingen geen termijn kwesties aan de orde hebben gesteld. 23

25 Verbeterpunten: één van de grote parketten geeft aan dat advocaten eerder dienen te worden geïnformeerd en de bedrijfsprocessen daarop moeten worden aangepast. Een ander parket geeft aan dat het lastig was de namen van de advocaten op supersnelrechtzaken te achterhalen, waardoor dossiers pas laat konden worden verzonden. Geen afspraken Vooral parketten waar geen supersnelrecht is toegepast hebben geen afspraken met de advocatuur gemaakt. Zij geven aan dat de reguliere contacten voldeden. Een van de grote parketten geeft aan dat het ontbreken van afspraken er mogelijk toe kan hebben geleid dat advocaten zich minder goed hebben kunnen voorbereiden Bespreken in het arrondissementale justitiële beraad Ten slotte is gevraagd of de toepassing van (super)snelrecht in AJBverband is besproken. De helft van de parketten geeft aan dat dit gebeurd is. Bespreking in AJB-verband heeft een meerwaarde gehad, in die zin dat parketten die het snelrecht en supersnelrecht in AJB-verband besproken hebben vaker relatief veel zaken via het snelrecht hebben afgedaan. 24

26 4 Uitvoering tijdens en na de jaarwisseling 4.1 Coördinatie Alle parketten is vooraf gevraagd ten behoeve van de uitvoering tijdens en de dagen na de jaarwisseling een coördinerend officier aan te stellen. Dit om de piketofficier te ontlasten en om te kunnen voldoen aan vooraf aangekondigde informatieverzoeken vanuit het Parket-Generaal. 7 Tabel 9: Is ten behoeve van de uitvoering tijdens en vlak na de jaarwisseling een coördinerend medewerker aangesteld? Arrondissementsparketten Ja 15 Nee 5 TOTAAL: 20 Vijf van de 20 arrondissementsparketten hebben geen coördinerend officier aangesteld. Voor een aantal parketten heeft dat ertoe geleid dat de dienstdoende piketofficier enigszins overbelast raakte, wat onder andere werd veroorzaakt door de vraag om informatie vanuit het Parket- Generaal, maar ook door het grote zaaksaanbod van zowel reguliere zaken als jaarwisselinggerelateerde zaken. 4.2 Capaciteit Aan zowel de parketten is een aantal vragen over de capaciteit en de planning gesteld. 7 Reeds op 1 januari diende er inzicht te zijn in het aantal jaarwisselinggerelateerde zaken en in de voorgestelde afdoeningsmodaliteiten. 25

27 Tabel 10: Capaciteit planning tijdens en na de jaarwisseling Arrondissementsparketten Ja Nee Totaal Is er, terugkijkend op het aantal aan het OM aangeleverde processenverbaal, voldoende recherchecapaciteit ingezet ten behoeve van het aanbrengen van jaarwisselinggerelateerde zaken? Is er voldoende capaciteit vrijgemaakt voor de tijdige beoordeling van jaarwisselinggerelateerde zaken? Is er voldoende capaciteit vrijgemaakt (parketsecretarissen / hoppers) voor de tijdige beoordeling van zaken die voor supersnelrecht in aanmerking komen? (Alleen gesteld aan de vier grote parketten) Is er voldoende zittingsruimte gereserveerd voor supersnelrechtzittingen? (Alleen gesteld aan de vier grote parketten) Waren de dossiers voor de supersnelrechtzitting op 2 januari tijdig beschikbaar voor alle procesdeelnemers? (Alleen gesteld aan de vier grote parketten) Waren de dossiers voor de supersnelrechtzitting op 2 januari volledig? (Alleen gesteld aan de vier grote parketten) Is er op het bureau RC voldoende capaciteit beschikbaar om alle verdachten tijdig voor te kunnen geleiden? Is er voldoende zittingsruimte gereserveerd voor snelrechtzittingen? Is er voldoende zittingsruimte gereserveerd voor themazittingen? Vrijwel alle parketten zijn van mening dat ten behoeve van jaarwisselinggerelateerde incidenten door de politie voldoende recherchecapaciteit is ingezet. Ook de regiokorpsen bij de vier grote parketten beantwoorden de vraag bevestigend. Twee parketten zijn niet tevreden. Het betreft Haarlem met relatief weinig jaarwisseling gerelateerde zaken en Groningen dat aangeeft dat juist na 1 januari meer capaciteit beschikbaar had moeten zijn voor opsporingsonderzoek. Over de capaciteit die is vrijgemaakt voor de tijdige beoordeling van zaken zijn alle parketten tevreden. Alleen regiopolitie Utrecht deelt deze mening niet. Door een slechte eigen registratie zou er onvoldoende inzicht zijn in aantallen arrestanten en in de feiten waarvoor die arrestanten waren ingesloten. Van de vier parketten waar supersnelrecht is toegepast zijn er drie tevreden over de beoordelingscapaciteit voor dit soort zaken. Eén parket 26

28 heeft deze vraag niet beantwoord. Alle vier de grote parketten geven aan dat voor dit soort zaken voldoende zittingsruimte is gereserveerd, wat wordt beaamd door de rechtbanken. Eén van de grotere parketten, Utrecht, geeft aan dat de dossiers voor supersnelrechtzaken niet allemaal tijdig beschikbaar waren voor de procespartijen. Oorzaak hiervan was het te laat op gang komen van het beoordelingsproces als gevolg van problemen met ICT op 1 januari. Hierdoor kon de officier van justitie pas laat beginnen met de inhoudelijke voorbereiding van de zitting. Dit heeft overigens niet tot problemen op de zitting geleid. Niet het parket, maar wel de rechtbank te Amsterdam geeft aan dat dossiers niet tijdig waren aangeleverd. De advocatuur zou de dossiers laat gekregen hebben, waardoor op de zittingsdag met zaken geschoven moest worden. Drie van de vier grote parketten geven aan dat de dossiers voor de supersnelrechtzittingen volledig waren. In Amsterdam ontbraken in een aantal dossiers voor de advocatuur de justitiële documentatie en de uitdraaien van vorderingen. Dit heeft geleid tot een tijdelijke schorsing van de zitting. Alle parketten geven aan dat er op het bureau RC voldoende capaciteit was voor de tijdige voorgeleiding van verdachten. Slechts één parket geeft aan dat er onvoldoende zittingsruimte is gereserveerd voor (gewone) snelrechtzaken. Daarbij wordt opgemerkt dat zittingsruimte moest worden gecreëerd door reeds ingeplande zaken op een bestaande zitting in te trekken. Volgens zes parketten is er onvoldoende zittingsruimte gecreëerd ten behoeve van themazittingen. Uit de door de parketten gegeven toelichting blijkt echter dat bij geen van deze parketten behoefte was aan een themazitting. Ook twee rechtbanken geven dit aan. Kwaliteit van de dossiers van de supersnelrechtzaken Aan de advocatuur en de rechtspraak zijn vragen gesteld over de kwaliteit van de dossiers voor de supersnelrechtzaken in de vier grote arrondissementen. Van de drie rechtbanken die hebben gerespondeerd, is er - met het oordeel goed - slechts één tevreden over de kwaliteit van de dossiers. De twee andere rechtbanken geven het oordeel matig en slecht. Slechts een rechtbank onderbouwt dit en wel als volgt: 27

29 In één zaak heeft de rechter vrijspraak uitgesproken in verband met onvolledig onderzoek. Een andere zaak is aangehouden in verband met het ontbreken van het reclasseringsrapport. Daarnaast is gevraagd of de juiste zaken zijn aangeleverd, voor zowel snelrecht als voor supersnelrecht. Met name de rechtbank te Amsterdam is hier kritisch over en stelt voor beide afdoeningsmodaliteiten dat niet de juiste zaken zijn aangeleverd. Deze rechtbank wijst daarbij op het risico van te snelle berechting, onnodige vrijspraak en onnodige aanhouding van zaken. Een andere rechtbank stelt dat vanwege de snelheid je niet per definitie de zwaardere zaken krijgt, waarop vooraf door de media is ingezet: Daarin is vaak nog aanvullend bewijs nodig. 28

30 5 Menukaart en richtlijnen 5.1 Toepassing van de Menukaart (super)snelrecht Ten behoeve van de toepassing van supersnelrecht en snelrecht is door het College de Menukaart (super)snelrecht ontwikkeld. In deze Menukaart wordt expliciet stilgestaan bij de toepassing van supersnelrecht na de jaarwisseling. Voor afgelopen jaarwisseling is bepaald dat supersnelrechtzittingen worden georganiseerd op 2 januari 2009 (en eventueel 5 januari) en dat het wordt toegepast bij de volgende categorieën/zaken: geweld tegen hulpverleners of werknemers met een publieke taak; geweld tegen personen; autobranden; zwaardere vormen van openlijk geweld tegen goederen of vernieling (bijv. vernieling d.m.v. zwaar vuurwerk). Daarbij is ten aanzien van de jaarwisseling (vanwege het karakter van een evenement) expliciet aangegeven dat ook zaken waarbij geen grond voor voorlopige hechtenis aanwezig is of geen aansluitende vrijheidsbeneming te verwachten is, voor het supersnelrecht in aanmerking zouden moeten kunnen komen Gebruik Menukaart Gebruik Op de vraag of voor de inrichting van snelrecht dan wel supersnelrecht bij de jaarwisseling gebruik is gemaakt van de Menukaart (super)snelrecht geven twee parketten aan dat niet gedaan te hebben. Uit de door deze parketten gegeven toelichtingen blijkt dat ze de Menukaart wel als kader hebben gebruikt, maar niet alle aanbevelingen uit de Menukaart volledig hebben overgenomen. Dit heeft bij één van deze parketten, Leeuwarden, mogelijk geleid tot een afwijkend beeld. Zo zijn daar relatief veel jaarwisselinggerelateerde zaken aangeleverd, zonder dat snelrecht of afdoening op een themazitting is toegepast. 29

31 Gehanteerde criteria bij supersnelrecht Aan de vier grote parketten is gevraagd welke criteria zij hebben gehanteerd bij de beoordeling van zaken ten behoeve van het supersnelrecht. Tabel 11. Welke criteria zijn gehanteerd bij de beoordeling of een zaak in aanmerking komt voor supersnelrecht (alleen gesteld aan de vier grote parketten)? Arrondissementsparketten (n=4) Aantal keer genoemd De in de Menukaart opgenomen criteria voor supersnelrecht 3 Relatief eenvoudige ronde zaken, met mogelijkheden voor 2 inbewaringstelling Prioriteit voor geweld tegen gezagsdragers 3 Geen van de grotere parketten heeft ten aanzien van supersnelrecht expliciet van de Menukaart afwijkende criteria gehanteerd. Hierbij moet echter ten aanzien van Rotterdam een kanttekening worden gemaakt. Rotterdam heeft bij de beoordeling van aangebrachte zaken met een stroomschema gewerkt. In dat stroomschema is aangegeven dat alleen zaken met een grond voor voorlopige hechtenis voor de afdoening via snelrecht of supersnelrecht in aanmerking komen, waarmee wordt afgeweken van de jaarwisselingscriteria. Mogelijk is dit een verklaring voor het geringe aantal Rotterdamse supersnelrechtzaken Afdoening via supersnelrecht en snelrecht Drie van de vier grote parketten geven aan alle daarvoor in aanmerking komende zaken via het supersnelrecht te hebben te hebben afgedaan. Opvallend is dat ook Rotterdam die mening is toegedaan, terwijl daar slechts twee supersnelrechtzaken zijn geweest. Alleen Utrecht geeft aan een keuze te hebben gemaakt uit het aanbod, beperkt tot de 10 zaken met de grootste kans op veroordeling. Op de vraag of in alle gevallen de daarvoor in aanmerking komende zaken via het (gewone) snelrecht zijn afgedaan antwoorden elf parketten bevestigend. Onder deze parketten bevinden zich zeven parketten met relatief weinig snelrechtzaken. 30