OPHEFFING DER T m D E I.

Transcriptie

1 OPHEFFING DER T m D E I. r» i^ o E > E S C H E T S VAN WET daartoe betrekkelijk. {cs-ibidk-u-iet -VOOR K.En:B3sriisr<3- ^v->»^kr E>;B3sr GOES, S. J, XJE J 0 3 N r a - B sosrmij-veiï.)

2 o

3 OPHEFFmCj DER TIENDEN. ig, ^'y"-<\ y^ I» I^ O E >^ T^ EENElt SCHETS VAIS^ WET daartoe betrekkelijk. (c^^^r.^-^ -oo^ ^^^^^-^<- ao^-x.^^^.'. GOES, 1 8 G ü.

4

5 OPHEFEING DEE TIENDEN. EENER SCHETS VAI^ WET DAAETOE BETREKKELIJK. ARTIKEL 1. De Tiendregten, van wat aart of oorsprong zij ook wezen mogen, zullen worden afgekocht. Deze afkoop moet, binnen drie jaren na de afkondiging dezer wet, zijn tot stand gebragt. AuT. 2. Dezelve afkoop wordt gedaan door den Staat, behalve dien der Tiendregten in art. 13 vermeld. ART. 3. De afkoop geschiedt Bloksgewijze, dat is : over eenen geheelen Tiendblok in ééns, alzoo dat alle de, in

6 4 zoodanigen Blok, gelegene gronden, te gelijk van de Tiendpligtiglieid bevrijd worden, onverscliillig of zij, bi] de afkondiging dezer wet, al of niet onder cultnur zijn; behoudens de bepalingen van art. 7. ART. 4. De waardering en kapitalisatie geschiedt naar art. 799 van het Burgerlijk Wetboek. Bi] alle taxatie worden de plaatselijke gebruiken, volgens welke van zekere gewassen alleen maar Smaltiend, of ook geen Tiend werd berekend of betaald, in acht genomen. ART. 5. De afkoop wordt opgedragen aan, en bewerkstelligd door eenen special en Agent van 's Rijks domein, in iedere Provincie. AET. 6. Tngeval van waardeering bij minnelijke schikking van partijen, wordt de schatting gedaan door drie onzijdige "deskundigen, waarvan wordt benoemd: Een van wegens het Eijk, een van wegens den Tiendpligtige, en een van wegens den Tiendgeregtigde. Zoo anders, dan worden drie deskundigen benoemd door de Regtbank van het arrondissement waaronder het meerendeel van den betrokken Tiendblok ressorteert.

7 5 In ieder geval worden de schatters, vóór den aanvang van het werk, in regten beëedigd. Ingeval van benoeming der deskundigen door de Regtbank, wordt te werk gegaan volgens art, 28 der wet van 28 Augustus 1851, Staatsblad no ART. i. Weide- en bosch-gronden, die evenwel ook geschikt zijn voor Cultuur met Tiendpligtige gewassen, worden, ten zij dezelve alreeds hooitiend of ook houttiend mogten geven berekend naar Een vijfde van hetgene zij, onder Cultuur zijnde, gemiddeld zouden kunnen hebben opgebragt, en wel in verhoudingvan de overige gronden van den Tiendblok, waarin zij gelegen zijn. "Woeste gronden en ook zoodanige Weide- en Boschgronden, die niet meer dan 2 palm boven het gemiddeld plaatselijk peil van het winterwater liggen, noch kunstmatig daarboven worden gehouden, zijn vrij, indien zij niet alreeds tiend gaven. Desgelijks ook de gronden waarop gebouwen of getimmerten staan, boere werften, onmiddelijk de gebouwen en getimmerten omgevende, en kennelijk dienstbaar en bestemd om in hunnen tegenwoordigen staat te blijven. Ook wateren van meer dan 5 roeden oppervlakte. Het tiendregt over gronden die nog verkeeren in het genot van de vrijdommen der wet van 6 Junij 1840, wordt eerst afgekocht, met den tijd dat zij tiendpligtig zouden zijn geworden. Waarbij dan ook

8 6 op den gemiddelden opbrengst der jaren dat zij onder Oultunr waren, te letten is. Bouwlanden die, na de uitvaardiging dezer wet, in weide of bosch gelegd worden, zullen nogtliands, als Bouwland worden berekend. ART. 8. Tot vinding der, voor den bedoelden afkoop benoodigde gelden, wordt door den Staat eene Geldleening in Seriën geopend tot eene rente van vijf ten honderd 's j aars. ART. 9. Voor deze leening worden obligation uitgegeven op toonder, rentende vijf percent 'sjaars, met halfjarige coupons, betaalbaar ten verschijndage bij de Betaalmeesters van het Rijk, onder korting van Een percent. Deze coupons worden ook in alle Rijksbelastingen als betaalsmiddel aangenomen, behalve in die van inen uitgaande regten en accijnsen. ART. 10. Over de gronden der blokken waarvan de tienden zijn afgekocht, wordt, te beginnen met het jaar, volgende op dat der laatste Tiendpligtigheid, eene jaarlijksche Rente geheven ten behoeve van het Rijk. Deze Grondrente zal bedragen vijf percent van het Capitaal van afkoop.

9 7 Dezelve wordt over de gronden verdeeld en omgeslagen naar evenredigheid van derzelver gtootte en taxatie volgens het kadaster. ART. 11. Deze Rijks-grondrente wordt op gelijke wijze en met gelijk previlegie geheven als de Eijks-grondbelasting. Dezelve wordt nimmer met opcenten of andere verhoogingen bezwaard, en wordt uitsluitend aangewend tot betaling van den Intrest der Tiend- Obligatiën. Zij kan ten allen tijde, hetzij geheel of ook over ieder afzonderlijk kadastraal perceel, door den Grondeigenaar in ééns worden afgekocht tegen Twintigvoudige verhooging. ART. 12. Het Capitaal van afgekochte grond-renten wordt afzonderlijk gehouden, en tot aflossing, bij uitloting, van de Tiend-obligatiën aangewend. ART. 13. De afkoop van bijentiend, lammertiend, en andere levende have, waar die nog mogten bestaan, wordt door de partijen geregeld. Indien deze regeling niet in der minne tot stand komt, benoemt iedere partij een' schatter, en wordt een derde aangesteld ten verzoeke der meest gereede partij, door den kanton-

10 8 regter, die voorts uitspraak doet in de zaak. Van deze uitspraak kan in hooger beroep worden gekomen, indien liet bedrag der afkoopsom de Competentie des Kantonregters te boven gaat. AiiT. 14. De Tiendgeregtigden en ook de vruchtgenieters casu quo, in iedere provincie worden opgeroepen om hunne regten en vorderingen op te geven. De Eigenaren der gronden worden er op geboord. Indien deze afwezig of ook onbekend zijn, wordt ten hunnen aanzien gehandeld, zoo als in artikel 15 omtrent de tiendgeregtigden wordt bepaald. De afkoop en Conversie wordt eerst bij minnelijke schikking beproefd. Het geding wordt gevoerd in de provincie alwaar het Tiend-regt ressorteert. AuT. 15. Wanneer de Tiend-geregtigde buiten het Koningrijk woont, of ook zijne woonplaats onbekend is, wordt er gehandeld volgens art. 20 der wet van 28 Augustus 1851, Staatsblad 125. ART. 16. Het geldelijk bedrag van het afgekocht Tiendregt wordt aan den regthebbende betaald. En ingeval

11 9 van weigering om het bedrag in ontvang te nemen, wordt te dier zake toegepast het 4'^^ hoofdstuk der Avet van 28 Augustus 1851, Staatsblad no ART. 17. Alvorens de afkoopsom der Tiendregten, aan den Kegthebbende wordt uitbetaald, worden uit de afkoopsom de, op deze regten als zoodanig, gevestigde hijpothecaire Obligatiën en renten, aan de schuldeischers afgelost. En worden ook de Inschrijvingen tot zekerheid van borgtocht of van midderjarigen en dergelijke opgeheven. Alles nadat belanghebbenden er op zijn gehoord. Desgelijks ook de onkosten aan het slot van art. 18 vermeld. ART. 18. De onkosten die van Rijkswege gemaakt moeten worden tot uitvoering dezer wet, worden gevonden uit hetgeen de Tiend-Obligatiën, boven pari zullen kunnen geplaatst worden. Wordt dat overschot onvoldoende bevonden, dan wordt het overige door den Tiendpligtige gesuppleerd. Kosten van procedures, casu quo, worden gedragen aan de zijde welke in het ongelijk gesteld wordt. ART. 19. De tiendblokken, waarover de Conversie, door toedoen der partijen, of van eene derzelve, niet is volbragt

12 10 bij het verloop van den gestelden termijn, gaan in beheer over bij het Rijk, tot dat de zaak zal wezen beëindigd. Het is aan den KONING voorbehouden om in zeer bijzondere gevallen, den termijn bij art. 1 gesteld, telkens met een jaar te verlengen. ART. 20. Na de afkondiging dezer wet, zullen geen e tiendregten meer mogen worden gevestigd, noch voorbehouden of uitbedongen. Alle daarmede strijdige handeling zal niet geldig wezen voor de wet. ART. 21. Een Koninklijk Besluit regelt verder de wijze van uitvoering dezer wet.

13 TOEIICHTOCJ. Dat de opheffing der tienden eene nuttige en wenschelijke zaak is, zal wel niet meer betwist worden. De tiend-last drukt tegenwoordig ongelijk zwaarder dan in de tijden dat het natuurlijk productif vermogen van den akker, meerder kan geweest zijn, of er minder industrie daaraan werd besteed. Wat voor zestig jaar, hier nog minder noodig mogt schijnen, is, bij de meerdere ontwikkeling van den landbouw en hetgene wat tot verkrijging van ruimer opbrengst, aan den grond wordt te koste gelegd, eene behoefte geworden, welker bevrediging regtmatig is. De tiend wordt geheel van de bruto opbrengst geheven, en alzoo wordt juist de kleine overwinst of rente, welke men van tot verbetering aangewend Capitaal, zoude kunnen genieten, voor een groot deel door de tiend-heffing verslonden. Het is dan niet meer decimeering van het industrie-capitaal, het wordt bijna tiërcering. Maar dit alles is ook reeds voor jaren breedvoerig en voldingend betoogd, zoodat verdere bewijsvoering hier overbodig kan geacht worden. Van de tiendheffing kan wel naar waarheid gezegd

14 12 worden, dat zij niet meer behoort tot dezen tijd. Schrijver dezes is ook onder de tiendpligtigen, maar nog ruim zoo A'^eel onder de tiend-geregtigden. Zijn verlangen naar oplief&ng zal dus wel niet aan baatzucht of aan progressisme worden toegeschreven. Wil men in ernst opheffing der tienden, en het wordt hoog tijd, dan moet de opheffing, 't zij door afkoop of door conversie, niet overgelaten worden aan de wederzijdsche partijen, want dan komt er van de opheffing in 't algemeen niets. Hoogst zelden behoort het tiendregt over eenen geheelen blok, aan eenen enkelden eigenaar, maar meestal aan vier, vijf of meer. De Tiend-geregtigden zullen hunnerzijds het initiatif niet gaan nemen. Zij houden zich maar stil, 'twelk dan ook in den aart der zake ligt. Dus moet de Tiend-pligtige het werk opzetten. Maar, waar zal hij zijne Tiend-heffers gaan zoeken"? Hij kent hen meestal niet, veel min hunne woonplaatsen. Het zijn Rentmeesters of gemagtigden, die jaarlijks de tienden komen verpachten. En van dezen kan men weinig medewerking verwachten. De Tiend-geregtigden wonen veelal verspreid, somtijds ook buitenslands, vaak zijn er minderjarigen onder, of ook absenten, al hetwelk het opzetten eener 't zij geregtelijke, "t zij buitengeregtelijke procedure schier onmogelijk maakt. Dan weder zijn de aandeelen in het Tiendregt vaak zoo verbrokkeld door erfverdeelingen, partiëlen ver-

15 13 koop of anderzins, dat zij bijna niet zijn na te rekenen, ten minste niet over de afzonderlijke ^jerceelen grond, Die eenigzins met de praktijk bekend is, weet, dat er aandeelen zijn, welker opbrengst met geene mogelijkheid anders dan bij verpachting van het geheel kunnen gerealiseerd worden. Er zijn portien van bijv. 1 schelling 5 grooten loè mijteteponde vlaamsch! enz.enz. Er is in der tijd voorgesteld \ a : dat een Tiendpligtige, als hij zijnen grond in eenigen tiendblok wenscht te bevrijden, zoodanige Tiendblok" in zijn geheel zou kunnen afkoopen. 5. _ of ook dat de gezamentlijke grondeigenaren van der helft des tiendbloks, den afkoop van het geheel zouden kunnen doen. Maar behalve de sub a en h aangewezene bezwaren, is er tot afkoopen véél capitaal noodig, dat evenwel niet altijd zoo gereedelijk voorhanden is. In het eerste geval zou de geldsom al zeer hoog worden als de gronden eener tiendpligtige hofstede in b. V. 4 of 5 tiendblokken inschieten, zoo als vaak het geval is. Dan ware er al ligt 20 a 30 Mille mede gemoeid, In het tweede geval is de Tiendpligtige afhankelijk van de medewerking zijner mede-buren, die, 't zij uit gebrek aan geld, 't zij uit onverschilligheid, 't zij omdat zij meenen den Tiendheffer te moeten ontzien, zich met de zaak niet durven inlaten. Om alle deze hinderpalen zal eene verlangde ophefiing steeds blijven eene ongedane zaak. Ieder Tiendpligtige, behoort vrijheid te hebben tot

16 14 afkoop van zoodanig perceel van zijn grond als hij zal goedvinden, ook onafhankelijk van de medewerking zijner mede-buren. Maar, hoe zal het mogelijk wezen om te berekenen hoeveel juist zoodanig of dit of dat perceel afzonderlijk jaarlijks hebbe opgebragt? En zou, bij (: zoo mogelijk<? :) gedeeltelijke opheffing en gedeeltelijk in stand blijven der tienden, de tiend-geregtigden ook niet zeer bemoeijelijkt worden? Zal er algeheele opheffing der tienden tot stand komen, dan moet zulks niet van onzekerheid, onverschilligheid, willekeur of baatzucht worden afhankelijk gemaakt. Het moet een hevel loezen. Daarom, deze groote maatregel behoort te worden uitgevoerd door eene magt, welke in dezen boven de partijen staat, en die de middelen bezit welke voor de uitvoering noodig zijn. Deze magt is de STAAT. De Staat kan ( : des benoodigd : ) overvloedig geld voor den afkoop bekomen. Wij zeggen des benoodigd". Want zeer waarschijnlijk zullen de meeste afgekochte Tiend-heffers, gaarne willen betaald worden met de Tiend-obligatien, welke dadelijk rente geven, en het meest solide onderpand opleveren in de Grondrente welke de Tienden vervangt. In ieder geval is er geen twijfel of de Staat zal ruim geld kunnen bekomen onder verband van een zoo zeker onderpand. De grondrente behoort te worden omgeslagen over alle de afgekochte perceelen naar den grondslag van

17 15 derzelver waardeering bij het kadaster ( : kadastraal inkomen : ) De billijkheid eischt dat ieder perceel worde belast naar deszelfs productif vermogen. Ieder grondeigenaar die in 't vervolg een of alle zijne perceelen mogt wenschen geheel vrij te maken, kan zulks ten allen tijde door uitkeering van het twintigvoudig bedrag der rente, bewerkstelligen. De weilanden en de boschgronden mogen niet worden vrijgelaten. Zij kunnen toch welligt reeds kort na de uitvoering der wet, onder Cultuur gebragt worden. Evenwel behooren zij niet te hoog aangeslagen te worden, omdat althands wanneer zij met bouw^landen aan eenen en denzelfden eigenaar behooren, er ook wederom bouwland tot weiland moet aangelegd worden; zoo ook eenigermate met de bosschen. De bepaling om, na het verloop van den termijn der Conversie, de Tienden welke door toedoen van partijen of van een hunner, onafgedaan mogten zijn gebleven, onder Eijks beheer te brengen, moet tot waarborg voor de bereiking van het beoogde doel strekken. Bij gebleken verhindering, onafhankelijk van der partijen wil, kan prolongatie verleend worden. Dat de bedoelde maatregel, geheel zonder eenige krenking van privaat belang van den een of ander, zal kunnen verwezentlijkt worden, is niet waarschijnlijk. Maar zoo iets kan bij groote ingrijpende aangelegenheden, nimmer geheel vermeden worden. Evenwel vertrouwt schrijver dezes de billijkheid zoo

18 IG veel mogelyk te hebben in acht genomen. Door de voorgestelde opheffing der Tienden bi] wijze van Conversie, wordt ook van zelve vermeden, alle moeijelijkheid welke anders bij onderlingen afkoop zon knnnen ontstaan, 't zij betrekkelijk minderjarigen, of ook met hypothecarissen, daar dezer onderpand mi door den bedoelden maatregel voorzeker eerder verbeterd wordt. Tot opheldering, voor zooveel noodig, van de berekening voor den bedoelden omslag der grondrente over de tiendpligtige bouwlanden en de wei- en boschlanden, diene het volgende : Men neme de gezamentlijke grootte der Tiendpligtige perceelen bouwland in eenen Tiendblok, en men stelle, naar den zoo genaamden regel van vijven, deze grootte en derzelver kadastrale opbrengst tot den opbrengst der tienden die zij opleverde, gelijk de gezamentlijke grootte der tiendpligtige wei- en boschgronden en derzelver kadastrale opbrengst staat tot x. Deze uitkomst worde gedeeld door vijf, en dit dividend worde dan weder naar den kadastralen grondslag gerepartitiëerd. Voor een tiendblok geheel uit bouwland bestaande wijst de repartitie volgens de gegevene grondslagen, zich gemakkelijk aan.

19

20