WKO-installatie in hartje Scheveningen

Transcriptie

1 HET PROJECT HEEFT VEEL ENERGIE GEKOST MAAR LEVERT NOG VEEL MEER ENERGIE OP WKO-installatie in hartje Scheveningen EEN PROJECT MET EEN LANGE ADEM IS HET ZEKER TE NOEMEN: HET NIEUWBOUWPROJECT VAN HOOGVLIET BEHEER AAN DE BADHUISSTRAAT IN SCHEVENINGEN. DEZE NIEUWE BLIKVANGER KOMT OP DE PLAATS VAN HET VOORMALIGE POSTKANTOOR EN BESTAAT UIT TWEE LAGEN PARKEERGARAGE, EEN SUPERMARKT EN VIJF VERDIEPINGEN MET APPARTEMENTEN EN GEZAMENLIJKE RUIMTES. GEDURENDE HET PROCES HEBBEN ER WAT VERSCHUIVINGEN PLAATSGEVONDEN PLAN TECHNISCH, MAAR UITEINDELIJK IS HET EEN DUURZAAM PROJECT GEWORDEN OM TROTS OP TE ZIJN. DAAROM SPREKEN WE GRAAG MET DE DIRECTEUR VAN SCHOUTEN HAZERSWOUDE, EUGENE SCHOUTEN, DIE VERANTWOORDELIJK IS VOOR HET HELE PAKKET VAN DE W-INSTALLATIES, ZOALS: HET WKO-SYSTEEM, VERWARMING, KOELING, REGELTECHNIEK, SANITAIRE INSTALLATIES, LUCHTBEHANDELING EN PARKEERGARAGEVENTILATIE. OOK JURGEN VAN GORP, SALES ADVISOR NATHAN, SCHUIFT GEZELLIG AAN OM HET HELE PROCES EN HET EINDRESULTAAT DOOR TE NEMEN. 12 Nathan

2 FOTO LINKERPAGINA: HET PROJECT IN HARTJE SCHEVENINGEN Ons duurzame project supermarkt. Daarom hebben we dit project als doorontwikkeling van het LESS-concept aangepakt. Jurgen vertelt verder over het begin van dit project: Ik weet nog goed dat het eerste gesprek heeft plaatsgevonden op het hoofdkantoor van Hoogvliet supermarkten in februari 2014, vlak voor carnaval. We hebben toen het all-electric concept gepresenteerd aan de betrokkenen en dit werd enthousiast ontvangen. De planning is een paar keer opgeschoven, vanwege kabels en leidingen op de locatie en bezwaren vanuit de omgeving op het bouwplan. LESS-SYSTEEM Samen met Hoogvliet supermarkten en Frimex heeft Schouten Hazerswoude het LESS-concept ontwikkeld. LESS is een warmte-terugwinproces waardoor de koelinstallatie zuiniger kan werken en de gegenereerde warmte wordt benut voor de verwarming van de supermarkt. DE INGANG VAN DE SUPERMARKT EN VAN DE PARKEERGARAGE BADHUISSTRAAT SCHEVENINGEN We zijn bij dit project betrokken geraakt door onze klant Hoogvliet supermarkten, hier doen wij al 40 jaar de installaties voor, begint Eugene te vertellen over het project Badhuisstraat Scheveningen. Samen met Nathan hebben wij het ontwerp voor de Badhuisstraat gemaakt, geheel all-electric. De doelstelling voor het project was optimaal gebruik maken van de combinatie tussen supermarkt en woningen door restwarmte te gebruiken voor de verwarming en tapwater voor de woningen en een efficiënte koelinstallatie voor de HET PROJECT Het nieuwe pand aan de Badhuisstraat in Scheveningen wordt een heus multifunctioneel gebouw dat is ontworpen door architectenbureau Studio LeonThier. Op de begane grond komt de supermarkt Hoogvliet van 1.500m 2 inclusief een interne laad- en losruimte. De twee verdiepingen onder de supermarkt zijn voor een parkeergarage waar 24/7 in totaal 92 auto s geparkeerd kunnen worden. De inrit naar de garage wordt voorzien van een ijsvrije opritverwarming van Uponor. Op de vijf verdiepingen boven de supermarkt komen appartementen EUGENE SCHOUTEN EN JURGEN VAN GORP Enervision

3 met gemeenschappelijke ruimten en werkplekken voor de Stichting LIMOR. Deze appartementen zijn bedoeld voor mensen met levensmoeilijkheden, die hier tijdelijk zullen gaan wonen en met permanente begeleiding weer een zelfstandige woonplek kunnen vinden. In de gemeenschappelijke ruimten bevinden zich onder andere een oefenkeuken, een centrale leef-eetruimte en een ruimte met gezamenlijke wasmachines en drogers. Daarnaast heeft ook elk appartement zijn eigen badkamer, keukentje en slaap-/woonkamer. Door deze indeling is het de bedoeling dat de bewoners centraal gaan koken en eten. Alle ruimtes boven de supermarkt zijn voorzien van Uponor vloerverwarming/koeling en Delta-units. UITDAGING Het gebouw komt te staan op de plek van het voormalige postkantoor. Bij de sloop van dit pand kwam men erachter dat alle nutsvoorziening omgelegd moest worden, dit heeft helaas tot wat oponthoud geleid. Uiteindelijk is de uitvoering eind 2015 van start gegaan en is de verwachting dat in week 26 van 2017, nog voor de vakantie, het project helemaal gerealiseerd is. Eugene vertelt: Het voordeel voor ons was dat wij tijdens de bouw alle installaties zoveel mogelijk konden prefabriceren, wij hadden zelf dus geen wachttijd. Wanneer we niet verder konden met het één, konden we het andere oppakken. En toen we eenmaal van de grond waren, zat het tempo er lekker in. Wij zijn er nu dagelijks met 4-5 monteurs aan het werk. Als coördinerend en adviserend installateur voeren wij dit werk met onze vaste partners uit. NATHAN-PRODUCTEN In totaal hangen er 68 Delta Units in het gebouw, vertelt Jurgen. 66 stuks hangen er in de appartementen en 2 in de algemene doucheruimtes. De eis was een all-electric installatie, dus daar hebben wij ons natuurlijk aan gehouden. We hebben eerst gekeken of we boosterwarmtepompen konden installeren, maar daar was geen ruimte voor in de appartementen. Dus wat we nu hebben bedacht is het volgende: we gaan met hoogtemperatuur van de SWP-warmtepompen naar de appartementen. Vervolgens leveren we met de Delta units decentraal het tapwater, zonder een naverwarmer of een bivalent systeem met een cv-ketel per woning nodig te hebben. We doen alles met de warmtepompen en de Delta units. met de Comfort Pipe PLUS leidingen vanwege de versnelde warmte/ koude uitwisseling. Nathan heeft voor de installatie van de vloerverwarming alle legtekeningen verzorgd. WKO Samen met Schouten hebben wij van Nathan het WKO-systeem (Warmte-Koude-Opslag) aangedragen als beste oplossing voor dit project, vertelt Jurgen over de keuze voor het WKO-systeem. Bij een WKO-systeem maak je gebruik van het grondwater als transportmiddel van de warme en koude energie uit de bodem. In de winter wordt de onttrokken warmte vanuit de bodem afgegeven aan de warmtepompen, die de energie omzetten in energie voor het laag temperatuursysteem, de vloerverwarming. Ook maak je hiermee hoogtemperatuur water aan voor het decentrale tapwatersysteem (Delta units). Dit gebeurt allemaal monovalent, dus zonder tussenkomst van hulpenergie. In de zomer zorgt de afgekoelde bodem ervoor dat er koude uit de bodem kan worden onttrokken. Deze koude wordt rechtstreeks aangeboden aan de koelinstallatie van de supermarkt en tevens aan het vloerkoelingsysteem en zorgt ervoor dat de appartementen worden gekoeld, wat een groot voordeel is van bodemenergie. BRONBORING Het bouwproject is een complex project te noemen wegens de zeer beperkte bouwplaats, het intensieve gebruik van de openbare ruimte om de bouwplaats en de werkzaamheden in de grond. Vanwege de historische gebouwen uit de 19e eeuw in dit deel van Scheveningen, Eugene vult Jurgen aan: Het voordeel van de Delta units met vergrote warmtewisselaars en unieke PM-regelaar is dat we werken met een hele lage retourtemperatuur, waardoor het rendement van het hele systeem goed blijft. Dus we maken heel heet water, maar gaan hiermee retour met een lage temperatuur. Op deze manier benutten we optimaal alle beschikbare restwarmte uit de supermarkt koelinstallatie. Verder is er in alle appartementen het laagtemperatuur vloerverwarmingssysteem met tackerisolatie van Uponor geïnstalleerd DELTA DISTRIBUTIE-UNIT 14 Nathan

4 Ons duurzame project Het grondwater bevindt zich op circa 5-6 meter onder het peil, terwijl de vloer van de onderste kelder 7-8 meter onder het peil ligt. Daarom is de grond op circa meter diepte met een bepaald soort injectie behandeld, met als resultaat een tijdelijke waterdichte laag. Hierdoor kon de aannemer de parkeerkelder uitgraven zonder het intrillen van damwanden en grondwaterstandverlaging. Het was de bedoeling dat de bronboringen buiten het gebouw geplaatst zouden worden. Echter, bleek hier na onderzoek geen plek te zijn wegens ondergrondse kabels en leidingen. Op dat moment is er besloten om de bronboring in het gebouw plaats te laten vinden. Dit moest dan wel gebeuren voordat de rest van de werkzaamheden van start gingen. Hiervoor is het nodige overleg over gevoerd met alle deskundigen en partners binnen het bouwteam. Vanwege de kosten wordt dit in een monobronopstelling uitgevoerd in plaats van de geplande doubletopstelling. Vanwege de capaciteit en de te verwachten grondopbouw zou dit wel betekenen, boren naar minimaal 200 meter. Dit was nog niet eerder in Scheveningen uitgevoerd, waardoor er geen betrouwbare gegevens bekend waren over de grondopbouw en moest UPONOR VLOERVERWARMING waardoor grondwater niet tijdelijk mag worden verlaagd, en de eis vanuit de gemeente dat er trillingsvrij gewerkt moest worden met zo min mogelijk overlast voor de omwonenden is gekozen voor het toepassen van een tijdelijke bouwkuip. Voorafgaand aan het ontgraven van de bouwkuip zijn er soilmix wanden aangebracht. De aanwezige grond werd ter plaatse ondergronds met water en een soort cement vermengd om er een grond- en waterkerende wand van te maken. er eerst nog een proefboring gedaan worden. Uit de analyse van de proefboring kwam als uitslag dat er met één monobron voldoende capaciteit te leveren was. De uiteindelijk bronboring is tot 239 meter diep de grond ingegaan. Logistiek gezien was het een flinke uitdaging doordat de bronboormachine op de begane grondvloer moest komen te staan en de rest van het bouwteam eromheen aan het doorbouwen was. Door binnen het project met de planningen te schuiven, snel te schakelen en veel overleg is het allemaal binnen de gestelde tijd gehaald en is het redelijk zonder vertraging verlopen. DE BRINE/WATER WARMTEPOMPEN ALTERRA SWP PRO VAN APLHA INNOTEC Enervision

5 DE PLEK VAN DE WKO-INSTALLATIE JURGEN EN EUGENE OP DE BOUWPLAATS 16 Nathan

6 Ons duurzame project HOOG RENDEMENT Het ontwerp van dit project is extra speciaal, vertelt Eugene. De warmte die normaal uit de koelinstallaties van de supermarkt naar het dak wordt afgeblazen, transporteren we gelijk in de verwarmingsinstallatie. Met deze warmte verwarmen we de winkel weer, volgens het eerdergenoemde LESS-concept. Maar door de warmte die overblijft in de bodem op te slaan, kunnen we deze warmte ook voor de appartementen gebruiken, een doorontwikkeling van dit beproefde concept. Omdat we hebben gekozen voor een WKO-systeem kunnen we nu dus zowel de supermarkt als de appartementen verwarmen en warmtapwater verzorgen. De hoogste energieopbrengst van de koelinstallatie is natuurlijk in de zomer, maar dan heb je in de appartementen geen warmte nodig. En om in de andere seizoenen de appartementen ervan te laten profiteren, slaan we het op in de bodem. Het koude water uit de bron wordt bij dit project gebruikt om de warmte, die is geproduceerd door de koelinstallatie, af te voeren. Deze warmte gaat de bodem in en daarmee wordt de koelinstallatie afgekoeld en wordt er een beter rendement gecreëerd. Bij een normale koelinstallatie in een supermarkt, draait de installatie in de winter super, want dan is het buiten koud en kan hij makkelijk zijn warmte kwijt. In de zomer daarentegen staat alles op zijn top te draaien, omdat de warmte naar buiten afgevoerd moet worden. Dat is bij dit project niet het geval, want hier gaat de warmte in de zomer de grond in voor de opslag. De koelinstallaties draaien hier dan ook continu op een laag energieverbruik. VOORLOPER Voor Eugene was dit het eerste project dat is gerealiseerd met een open bron. Eugene vertelt: Bij de supermarkten die we normaal aanpakken, gebruiken we een kleine buffer en wordt de warmte direct gebruikt in de winkel. Voor dit project hadden we meer vermogen nodig vanwege de supermarkt en de appartementen. Het unieke aan dit project is dat zowel de supermarkt als de appartementen door één gebouweigenaar is ontwikkeld. Je creëert hiermee het mooie resultaat dat er geen energie verspild wordt, want je kan de energiestromen samenvoegen. Deze constructie heeft wel veel energie gekost om alle partijen bij elkaar te krijgen, maar uiteindelijk kan je wel zoiets moois creëren. En wat is er nou mooier dan de energie die de één over heeft, door de ander te laten gebruiken? Hier zijn we het met z n allen uiteraard over eens en sluit Jurgen nog mooi af: Dit is natuurlijk waar we met de hele wereld naar toe willen! SAMENWERKING Eugene over de samenwerking met Nathan: We hebben al vaker samengewerkt met Nathan, in alle supermarkten die we de laatste tien jaar onder handen hebben genomen staan de warmtepompen van alpha innotec. Sinds 2005 zijn we begonnen met het LESS-concept. Daar zijn toen meteen de warmtepompen van Nathan ingekomen. Sindsdien gebruiken we altijd deze warmtepompen. Jurgen vult Eugene verder aan: Dit concept hebben we al een keer eerder uitgelicht in Enervision, dit was uitgave 5 in de winter van Het is echt een mooi concept, met een snelle terugverdientijd, binnen drie jaar. En daarnaast zijn we natuurlijk ook een keer met z n allen op bezoek geweest bij de fabrieken van Uponor en alpha innotec in Duitsland. SCHOUTEN HAZERSWOUDE BV IN 1894 IS SCHOUTEN HAZERSWOUDE OPGERICHT ALS SMEDERIJ DOOR DE OVERGROOTVADER VAN EUGENE SCHOUTEN. HET BEDRIJF IS AL DIE TIJD OP DEZELFDE LOCATIE IN HAZERSWOUDE- DORP GEVESTIGD GEWEEST EN IS IN DE LOOP DER JAREN DIVERSE MALEN GEMODERNISEERD EN UITGEBREID. SCHOUTEN HAZERSWOUDE BV IS IN STAAT OM OP BASIS VAN TRADITIONEEL VAKMANSCHAP IN COMBINATIE MET ACTUELE TECHNIEKEN EN EEN ZEER LANGE ERVARING, FLEXIBEL IN TE SPELEN OP DE VRAGEN VAN DE OPDRACHTGEVERS. PROJECTEN WORDEN VEELAL ALS COÖRDINEREND EN ADVISEREND INSTALLATEUR IN BOUWTEAMVERBAND GEREALISEERD. DORPSSTRAAT CH HAZERSWOUDE-DORP TELEFOON: +31 (0) INFO@SCHOUTENHAZERSWOUDE.NL WEBSITE: EUGENE EN JURGEN BIJ DE WARMTEPOMPEN Enervision