TECHNOLOGISCHE OPVOEDING LEERKRACHTENFICHE. Hoofdthema: Voeding Onderwerp : limonade maken Doelgroep: 1 e gr

Transcriptie

1 TECHNOLOGISCHE OPVOEDING LEERKRACHTENFICHE Hoofdthema: Voeding Onderwerp : limonade maken Doelgroep: 1 e gr Timing: 1 lestijd De les in het kort: De leerlingen maken limonade. Het maken van limonade is slechts een deel van de techniekles. De kinderen krijgen kansen om te debatteren over hoe ze het sap uit een vrucht kunnen halen. Ze gebruiken een mes om de vruchten te snijden. Ze verzamelen allerlei soorten fruitpersen, gebruiken die en maken die weer schoon. Ze vergelijken de kwaliteit van de pers en het sap en associëren de juiste pers bij de juiste vrucht. Het vruchtensap wordt gebruikt om priklimonade te maken. Ze gebruiken daarbij een stappenplan en vergelijken hun resultaat. De limonade wordt opgeslagen in een flesje en als drankje geconsumeerd. D KC ET Eindterm + concretisering TS 2.5 Illustreren dat technische systemen evolueren en verbeteren. Begrijpen Hanteren De leerlingen ervaren dat het sap met de handen kan worden geperst. Eerst tussen de vingers en tussen de handpalmen en later met een handig fruitpersje. Ook hier is nog spierkracht nodig. Nu wordt er ook elektrisch geperst. De sapreservoir is voorzien van een zeef waardoor de pitten van het sap gescheiden worden. TP 2.14 Werkwijzen en technische systemen vergelijken en over beide een oordeel formuleren aan de hand van criteria. Nadat een aantal technische handelingen werden uitgevoerd die tot een resultaat hebben geleid, reflecteren de leerlingen over het bereikte resultaat en de gevolgde weg ernaartoe. Ze passen met andere woorden de vijfde stap EVALUATIE in het technisch proces toe. Mogelijke thema`s: beroepen: de kok gezonde voeding suiker eten en drinken fruit - feesten - zomer Zelf klaarzetten of voor zorgen: Citruspers(-en) (verschillende soorten indien mogelijk) Citroenen Mes en snijplank, lepel(s) 2 identieke glazen + 1 groter glas of 1 maatbeker Suiker (kinderkookboeken) In de technodoos: Natriumbicarbonaat (= zuiveringszout) Klassikale foto s als stappenplan Opgelet voor: * Wijs de lln op het gevaar bij het werken met een mes. * Als je een elektrische fruitpers gebruikt, richt je de aandacht op het gevaar van elektriciteit (in combinatie met water). * Vertel de lln dat ze alleen dit wit poeder (natriumbicarbonaat) mogen gebruiken om limonade te maken en geen enkel ander poeder (lln zouden thuis kunnen experimenteren met andere poeders)

2 TECHNOLOGISCHE OPVOEDING LEERKRACHTENFICHE Werkvorm: Deze fiche is voor de 1 e graad. Het niveau van lln begin 1 e lj en eind 2 e lj is groot. Aan jou de uitdaging om zelf te bepalen wat mogelijk is. (ook naar woordenschat) Voorstellen: * Soorten persen Je kan de les verrijken door aan de lln te vragen zelf een fruitpers mee te brengen. Zo krijg je een veelheid van soorten persen (zie nabespreking). Indien er geen ll een elektrische pers meebrengt, kan je als lkr zelf een elektrische pers meebrengen. Volgens de taaltelefoon zijn de woorden: fruitpers citruspers en citoenpers correcte woorden. * Recepten voor limonade opzoeken in kookboeken. Ofwel laat je dit in een voorafgaande les opzoeken (zie probleemstelling). Ofwel doe je dit als verwerking: kunnen we nog op andere manieren limonade maken? * Materiaal verzamelen Ofwel leg je zelf het materiaal per groepje gereed. Ofwel leg je al het materiaal op een tafel en laat je de lln zelf hun materiaal komen kiezen (dit is een hogere fase in het leerproces). Je kan hun extra uitdagen door materiaal op de tafel te leggen die ze niet nodig hebben. * Per 2 of in groep werken? Dit bepaal je zelf. Misschien kan je deze activiteit eens klasoverschrijdend doen: met de parallelklas met de klas van de 2 e of 3 e graad (peer-tutoring) * Klassikaal of in hoekenwerk? Hoekenwerk: dit stimuleert het zelfstandig werken. Je moet er dan wel voor zorgen dat je een nabespreking houdt over het experiment wanneer al de lln de activiteit in de hoek gedaan hebben Klassikaal: je kan de afzonderlijke groepjes opvolgen. Probeer de activiteit zo weinig mogelijk te begeleiden. Indien er iets misloopt of indien het in een groepje mislukt, is dit een kans om dit in de nabespreking aan te grijpen (wat liep er mis?). Je kan na de proef de verschillende resultaten van de groepen vergelijken. Achteraf kan je de klassikale foto s laten rangschikken * Alternatieven: Daag de lln uit: met welke andere vruchten zouden we dit eens kunnen proberen. Probleem: sommige vruchten kunnen we niet persen met onze fruitpers. Wat kunnen we dan gebruiken: misschien dat er een ll de sapcentrifuge kent? Gebruik pompelmoes- of sinaasappelsap of het sap van verschillende vruchten. Hoe minder zuur hoe minder belletjes er vrij komen, hoe kunnen we de hoeveelheid belletjes vermeerderen? (door citroensap toe te voegen). Bij sinaasappels komen er minder bellen vrij dan bij een citroen. * Docufiche: De eerste fiche is te moeilijk voor de lln. Ze dient eigenlijk meer als achtergrondinformatie voor de lkr. Je kan dan met je eigen woorden de info verwoorden volgens het niveau van jouw lln. Op de andere docufiche zie je afbeeldingen van allerlei soorten persen en de technische evolutie van enkele persen: 1: het lichaam (handen en voeten) 2: manuele persen 3: elektrische persen

3 TECHNOLOGISCHE OPVOEDING LEERKRACHTENFICHE Verdere info en infobronnen: Natriumbicarbonaat (NaHCO³) is een scheikundige stof die bij aanraking met een vloeistof koolstofdioxide vrijgeeft. Daardoor ontstaan de belletjes in een vloeistof. Hoe zuurder de vloeistof, des te meer belletjes komen vrij. Natriumbicarbonaat is onder de vorm van bakpoeder (bakmeel) verkrijgbaar in de supermarkt.). Bakpoeder zorgt voor een luchtig deeg en dus een licht gebak. Zie ook uitleg op de docufiche: limonade in de fabriek wordt niet gemaakt door natriumbicarbonaat toe te voegen, maar wel door koolzuurgas toe te voegen Lesverloop Probleemstelling: * Je kan in een voorafgaande les een probleem stellen: het is de verjaardag van een ll uit de klas. Deze ll heeft voor iedereen een versnapering bij, maar is de drank vergeten. Hoe kunnen we zelf limonade maken? ( lln zoeken dan zelf recepten in kinderkookboeken) *Hoeveel suiker zou er ongeveer in limonade zitten? Bijkomende info per stap op de werkfiche: Gebruik de fiche van ons werkplan ( zie kaart met wasknijpertjes) als leidraad. STAP 1: Voorzichtig met het mes! De richting van het snijden in de citroen is belangrijk i.f.v. het handig persen. Laat de lln dit zelf ontdekken. STAP 3: De lln kunnen nog geen 2 dl afmeten. Je kan dit op voorhand aanduiden op de maatbeker en hun toch al laten kennismaken met het begrip. Als je geen maatbeker hebt, vul je gewoon een glas met het sap van 1 of 2 citroenen. 2 dl sap is eigenlijk ook veel sap, dus eventueel pas je dit aan: je laat dan dat zinnetje weg. Nabespreking experiment: Vond je de opdracht leuk? Waarom? Zou je dit nog eens willen doen? Wat heb je ontdekt of geleerd? Resultaten vergelijken Indien de lln in groepjes gewerkt hebben, kan je de afzonderlijke resultaten vergelijken: kijken en proeven? Wat proeft het meest zuur? Het minst zuur? Vond je de opdracht moeilijk of gemakkelijk? Wat was moeilijk? Is het vlot verlopen? Is er iets misgegaan? Hoe kwam dit? Hoe heb je dit opgelost? Welke limonade vind jij het lekkerste? LLn beseffen dat smaken kunnen verschillen. Gezonde voeding Probeer bij de lln duidelijk te maken dat er eigenlijk veel suiker in limonade zit en dat overvloedig suiker opnemen niet goed is voor de gezondheid ( tanden, overgewicht)

4 TECHNOLOGISCHE OPVOEDING LEERKRACHTENFICHE Fruit snijden en persen. Was het belangrijk hoe je de citroen in 2 gesneden hebt? Waarom? Hoe snijd je het best de citroen in 2? Hoe kan je fruit persen? met de hand, met de manuele fruitpers, met een elektrische fruitpers (hierbij kan je dan de technologische evolutie in de aandacht brengen) Zijn al onze fruitpersen hetzelfde? Wat is gelijk, wat is verschillend? Wat zijn de voor- en de nadelen van elke pers? Wanneer gebruik je welke pers? (vb elektrische pers bij grote hoeveelheden ) zie ook docufiche Een flesje limonade: Bespreek met de lln hoe flesjes limonade kunnen worden gevuld zonder dat de prik eruit verloren gaat. Schudden voor gebruik: Bespreek met de lln wat er gebeurt als je een flesje/busje priklimonade schudt. Wat gebeurt er? Hoe komt dat? Werkblad: We hebben 3 werkbladen voorzien. Je mag, maar moet niet deze 3 bladen gebruiken. Werkblad 1: observaties noteren Werkblad 2 (= knipblad 1): stappenplan ordenen met prenten Werkblad 3 (= knipblad 2) : stappenplan ordenen met prenten en de juiste zinnen bij de prenten plaatsen Antwoordenblad : zie bijlage

5 TECHNOLOGISCHE OPVOEDING - DOE FICHE Thema : Gezonde voeding Onderwerp : Limonade maken 1 e gr Doel : Je gaat limonade maken Dit moet je klaarzetten : citroenpers citroenen lepel zuiveringszout mes + snijplank 2 glazen of maatbekers suiker Probleemstelling : Hoe kan ik limonade maken? Enkele tips : Voorzichtig met het mes! Dit is zeer scherp!

6 TECHNOLOGISCHE OPVOEDING - DOE FICHE Aan het werk nu! STAP 1 Snijd de citroenen. STAP 2 Pers de citroenen. STAP 3 Giet het sap in 1 maatbeker. Vul deze tot 2 dl. STAP 4 Vul een andere maatbeker met evenveel (2 dl) water. STAP 5 Giet het sap bij het water.

7 TECHNOLOGISCHE OPVOEDING - DOE FICHE STAP 6 Kijk en ruik. STAP 7 Doe er 1 theelepel zout bij. Roer goed! STAP 8 Kijk, voel, proef, luister en ruik. STAP 9 Je kan er ook wat suiker bij doen. Goed roeren. Proef nog eens. Wat hebben we ontdekt? We ontdekten hoe we limonade kunnen maken. We leerden met welk ingrediënt we de smaak van de limonade kunnen veranderen.

8 TECHNOLOGISCHE OPVOEDING - DOCUFICHE Thema : Gezonde voeding Onderwerp : limonade maken Wat is gelijk? Wat is anders? Wat is het voordeel? Wat is het nadeel? Welke pers zou jij kiezen? Wat is van vroeger? Wat is van nu?

9 HANDEN uit de mouwen! Thema : Gezonde voeding TECHNOLOGISCHE OPVOEDING - WERKBLAD Onderwerp : Limonade maken Opdracht 1 1 Kleur wat je ziet, proeft, hoort en ruikt. J K L Blub psssstt drup J K L 2 Hoe heb je de smaak anders gemaakt? zout suiker water bloem

10 HANDEN uit de mouwen! Thema : Gezonde voeding TECHNOLOGISCHE OPVOEDING - WERKBLAD Onderwerp : Limonade maken Opdracht

11 HANDEN uit de mouwen! Thema : Gezonde voeding TECHNOLOGISCHE OPVOEDING - WERKBLAD Onderwerp : Limonade maken Knipblad 1 HANDEN uit de mouwen! Thema : Gezonde voeding TECHNOLOGISCHE OPVOEDING - WERKBLAD Onderwerp : Limonade maken Knipblad 1

12 HANDEN uit de mouwen! Thema : Gezonde voeding TECHNOLOGISCHE OPVOEDING - WERKBLAD Onderwerp : Limonade maken Knipblad 2 Knip de zinnetjes uit! Om te kleuren als je klaar bent! Roer goed Giet het sap in de maatbeker Snijd de citroenen Giet het sap bij het water Proef! Vul een beker met evenveel water Pers de citroenen Voeg zuiveringszout toe