Kijk ter introductie met de kinderen naar filmpjes en foto s (max 20 minuten):

Transcriptie

1 Onderweg God gezien? De titel van dit thema is: Dit werd gevraagd aan de ruimtevaarder Neil Armstrong. Hij was de eerste man die voet zette op de maan. Kijk ter introductie met de kinderen naar filmpjes en foto s (max 20 minuten): Ode aan Neil Armstrong: First Moonlanding op YouTube (2:30 min) Foto s van André Kuipers vanuit de ruimte (Google afbeeldingen) Gesprek Wat voel jij als je dit ziet? Welke woorden passen daarbij? Bedenk met elkaar 50 woorden die daar wel / niet bij passen Waarom werd er gevraagd heeft u onderweg God gezien? Weet jij wat het antwoord van Neil Armstrong was? Waaraan denk jij bij het woord God? Zie ook: Weekbrief nr. 4;2003, Weekbrief nr. 36;2009 of Weekbrief nr. 9;2013

2 Maak een stripverhaal Maak een stripverhaal over de eerste maanreis. Geef elke astronaut een denkwolkje. Wat schrijf je erin? Ik ga hoor... Ik ga hoor. Ik zie een voetstap...

3 Het ontstaan van de aarde Begin met een brainstorm van ca. 15 min: Het is moeilijk om je voor te stellen dat er in het begin niets was. Probeer eens om alles wat er nu is, niet te laten zijn. Het is dus niet licht en ook niet donker. Jij bent er zelf niet. Je ouders ook niet. Niemand en niets. Je moet dus heel veel weglaten! Doe het zo: Doe je ogen dicht. Een van de verzorgers stelt de vragen, de ander schrijft de antwoorden op. Probeer je het begin van alles voor te stellen. Wat zie je dan? Wat ruik je dan? Wat voel je dan? Wat hoor je dan? Denk eens na over waar je blij mee bent, dankbaar voor bent, dat het er gelukkig wél is. Dat je het kan zien? Dat je het kan ruiken? En voelen? En horen? Kun je nog een paar dingen bedenken waar je dankbaar mee bent?

4 Kinderkoorlied nr. 35 God In dit lied staan veel vragen. Onderzoek samen de vragen. De laatste vraag is: Hoe zal ik het nu zeggen? Hoe zou jij het zeggen? Zing samen het lied en kijk daarna nog eens naar de tekening van br. Zandstra uit Weekbrief nr Dat er vogels zijn Deze tekening hangt als poster in bijna elk gebouw. Mocht u hem niet hebben, dan kunt u hem aanvragen bij jeugd@apgen.nl

5 Samenhang in de natuur: zwaartekracht Zwaartekracht. Waarom valt een appel van de boom naar beneden en niet omhoog of naar rechts? Zwaartekracht zorgt ervoor dat alles naar de aarde valt. Of het nu een stok is, een mooi kopje, jijzelf als je je evenwicht verliest, alles valt terug naar de aarde. Onze aarde is eigenlijk een grote magneet. Een magneet trekt ijzer aan, maar de aarde trekt alles aan. Daardoor blijven we ook met onze voeten netjes op de grond staan en vallen de mensen in Australië niet van de aarde af. De zwaartekracht werkt ook op grote afstand, bijvoorbeeld tussen de aarde en de maan. De zwaartekracht die verantwoordelijk is voor het vallen van een appel, zorgt er ook voor dat de maan of een satelliet in een baan om de aarde blijft. Bron: Website Willem Wever Wat gebeurt er met je lichaam als er geen zwaartekracht is? Zoek op hoe astronauten bewegen in een ruimteschip en wat er met hun lichaam gebeurt, ook als ze weer op aarde terugkomen. Als je een kopje laat vallen, of je valt zelf hard op de grond, dan is de zwaartekracht niet prettig. Maar zouden we kunnen leven zonder zwaartekracht? Maak een tekening maken van je huiskamer alsof er geen zwaartekracht is. Een proef met zwaartekracht: Gevallen papier Je hebt nodig: Een vel papier Een boek dat beschadigd mag worden Een schaar 1. Knip een stuk papier af dat iets kleiner is dan een boek. 2. Houd het papier in je ene hand en het boek in je andere hand. 3. Laat het papier en het boek tegelijk vallen. Wat is er gebeurd? Wat viel sneller en hoe komt dat? Wat denk je dat er gebeurt als je het papier op het boek legt en ze samen laat vallen? 4. Leg het papier boven op het boek en laat papier en boek samen vallen. Wat is er gebeurd? Hoe denk je dat dat komt? Zie ook

6 Samenhang in de natuur: zon en water De zon Welke invloed heeft de zon op de aarde? Wat doet de zon voor planten? Wat doet de zon met water? De kringloop van water: het water uit de zee verdampt door de zon, de waterrijke lucht zweeft naar het land en komt als regen op de grond. Daar groeien de planten van. Ook de rivieren zwellen aan door de regen. Het water van de rivier stroomt weer naar de zee. Maak een collage van deze kringloop. Wat doet de zon voor dieren en mensen? Kunnen we zonder de zon leven? De zon doet ook iets voor ons gevoel. De zon maakt mensen blij. Zoek tien verschillende liedjes waar de zon in voorkomt. Of maak zelf een lied over de zon! (op een bestaande melodie)

7 Kinderkoorlied nr. 12 Allen op één planeet Allen op één planeet Refrein: We leven met z n allen op een prachtige planeet; iedereen is anders, dat maakt het juist compleet. Als we ruimte geven om goed samen te gaan, heeft ieder een plek onder de zon of maan. Willie Walvis zwemt graag in de zee, duikt in één seconde wel tien meter naar benee. Ik, zegt Sijmen Zwaluw, vlieg liever in de lucht, lekker muggen vangen, zegt hij met een zucht. Refrein: We leven met z n allen enz. Barend Beer houdt veel van sneeuw en ijs, hij vindt de Noordpool een winters paradijs. Orang Oetang sputtert: Die kou is niets voor mij, salto s maken in de zon, daar voel ik me lekker bij. Refrein: We leven met z n allen enz. Zing en/of lees het lied met elkaar Bespreek samen: Wat is ruimte geven om goed samen te gaan? Iedereen is anders, is dat zo? Is dat erg of juist leuk? Wat wordt volgens jou bedoeld met dat maakt het juist compleet? Zie ook: Creatief met kinderkoorliedjes op de kring blz. 26. Uitgave september 2015

8 Kleien Lees het volgende gedicht met elkaar: Vragen Weet jij nu al waarom het is dat je een mens bent en geen vis geen kangoeroe of anemoon of vind jij jouw bestaan gewoon? Heb jij misschien al eens ontdekt waarom je mens bent, geen insect geen adelaar of wrattenzwijn spreekt het vanzelf een mens te zijn terwijl de kernkracht in wat leeft - waar ik al levenslang naar gis - zichzelf steeds weer gestalte geeft Weet jij nu al waarom dat is? W.Groenhart Wat zou je willen zijn als je geen mens was? Klei dit maar! Bespreek ondertussen met elkaar: Weet jij hoe het komt dat je een mens bent? Is er volgens jou een verschil tussen dieren en mensen? Hoezo wel/niet?

9 Kinderkoorlied 2: Dat ik besta Hoe komt het dat je soms stil wordt van een wonder? Dat ik besta Als ik 's avonds in het donker naar de sterren sta te turen, word ik altijd stil vanbinnen en dat kan wel uren duren. Is er leven rond die held're ster? Tja, dat weet ik niet; 't is heel erg ver. Wonderlijk hoe al die zonnen 'zomaar' aan de hemel prijken, en ik sta me te verbazen dat ik er ook naar kan kijken. Stil en ook verrast denk ik dan: ja, wat een wonder toch, dat ik besta! Misschien kun je allemaal op het gras gaan liggen en kijken naar de hemel. Of binnen; iedereen doet zijn ogen dicht. Iemand leest het lied voor. Heel stil luisteren en dan nog even nadenken. Herken je dat gevoel van verwondering? Vind je het een wonder dat je bestaat? Leg eens uit! Zing samen het lied, dit kan heel uitbundig of heel ingetogen. Wat past bij dit lied en waarom? Zie ook: Creatief met kinderkoorliedjes op de kring blz. 6. Uitgave 2015

10 Scheppingskracht kan ook niet mooi zijn Wat is scheppingskracht? Wanneer zie je iets van scheppingskracht, van God? Denk aan de natuur en aan alles wat mensen hebben bedacht om de wereld mooier te maken. En bij jezelf? Weet je ook voorbeelden van hoe mensen hun talenten, hun scheppingskracht, gebruiken om andere mensen te helpen en gelukkig te maken? En wat kun je zelf doen? Kun je ook voorbeelden geven van scheppingskracht die niet mooi is? (Denk aan natuurrampen, ziektes, oorlog.) Ontdek met elkaar dat je scheppingskracht positief en negatief kunt ervaren. Je kunt heel blij zijn met wat er allemaal is. Waar zou jij (de Scheppingskracht, God) voor willen danken? Schrijf het samen op en sluit met dit dankgebed de avond af.

11 God is Maak het werkblad eerst in tweetallen en bespreek het daarna met de hele groep. Omcirkel de woorden die voor jou kloppen. Er zijn geen goede of foute antwoorden. Lees ook ter introductie of afsluiting van deze werkvorm het verhaal van de oude schildpad, waarin God met een heleboel dingen vergeleken wordt. (zie begripsvorming, werkvorm de oude schildpad voor het verhaal) God is een verzinsel overal een astronaut uit een ver verleden scheppingskracht iemand die mij zegt wat ik moet doen een mysterie een man/vrouw ook in mij er altijd en in alles soms een natuurramp oneindig groeikracht er als je liefde geeft en krijgt iemand die alles ziet Bespreek het met elkaar na, niet in de vorm van goed of fout, maar bijvoorbeeld Waarom denk je dat? Wat bedoel je daarmee? Begrijpt iedereen dat?

12 De oude schildpad Door het lezen van het verhaal de oude schildpad, ontdekken we dat iedereen zijn eigen beeld van God heeft. Lees samen het verhaal van de oude schildpad. Bespreek op welke manier God omschreven wordt in het eerste gedeelte van het verhaal. De veertien omschrijvingen zijn van God zijn; Als de wind die altijd waait Een grote rots die nooit van zijn plek komt Een besneeuwde bergtop, boven de wolken uitstekend Een zwemmer in de diepten van de zee Een schittering en een schijnsel, ver weg Een geluid, een geur en een gevoel, heel dichtbij Een hardloper, vrij en snel Een boom, groeiend en gevend Los van alles als een eiland Als een zon, boven alles verheven Een rivier, die overal doorheen stroomt Als een roofdier Goed Sterk In welke omschrijving herkennen jij God? Welke omschrijving past minder bij je beeld van God? Schrijf elke omschrijving van God uit dit verhaal, aan de bovenkant van een A4-tje. Verdeel de A4-tjes met de omschrijving onder de kinderen en laat hen dat beeld van God erbij tekenen. Aan het eind van de avond kunnen de tekeningen worden gebundeld tot een boekje, waar u een voorblad aan kunt toevoegen met de titel God is.. Heb je nog toevoegingen op een omschrijving van God? Voeg deze omschrijvingen, met tekening, toe aan het boek.

13 Het verhaal van de oude Schildpad Douglas Wood Eens heel lang geleden Maar toch nog niet zo heel lang Toen alle dieren en rotsen En de wind, het water en de bomen En de vogels en vissen. En alle schepselen van de wereld konden praten en elkaar konden verstaan. Ontstond er ruzie Het begon heel zacht Vluchtig als de bries die fluisterde: 'Hij is als de wind die altijd waait.' Stil als de steen die antwoordde: 'Hij is een grote rots die nooit van zijn plaats komt.' Rustig als de berg die rommelde: 'God is een besneeuwde bergtop, die hoog boven de wolken uitsteekt.' En de vissen in de zee antwoordden: 'God is een zwemmer in de donkerblauwe diepten van de zee. Nee', zei de ster, 'God is een schittering en een schijnsel, ver, heel ver weg.' 'Nee', piepte de mier, 'God is een geluid en een geur en een gevoel, heel, heel dichtbij.' 'God', hield de antilope koppig vol, 'is een hardloper, snel en vrij, die het heerlijk vindt om te rennen en die een wedstrijd doet met de wind'. 'Zij is een grote boom', lispelde de wilg, 'steeds groeiend en altijd gevend.' 'Niet waar', kibbelde het eiland, 'God staat los van alles.' 'God is als de zon, ver boven alles verheven', vond de blauwe lucht. 'Nee, Hij is een rivier, die dwars door alles heen stroomt', bulderde de waterval. 'Zij is een roofdier', brulde de leeuw. 'God is goed', jubelde het roodborstje. 'Hij is sterk', bromde de beer. En het geruzie klonk harder en harder en harder totdat Hou op!!! Daar sprak een nieuwe stem. Hij rommelde als de donder. En fluisterde, zacht als de nies van een vlinder. De stem kwam van... Ja, hij kwam echt van... Oude Schildpad! De Oude Schildpad zei nooit zoveel, en zeker niets over God Maar nu begon zij te spreken. 'God is in de diepte', zei ze tegen de vissen in de zee; 'maar Hij is ook veel hoger dan hoog', tegen de bergen. 'Hij is snel en zo vrij als de wind, en zo stil en stevig als een grote rots', zei ze tegen de wind en de stenen. 'Zij is het leven van de wereld', zei de Schildpad tegen de wilg. 'Altijd dichtbij, en toch verder dan de verste ster', vertelde ze de mier en de ster. 'God is goed én sterk.' 'God is waar we van dromen en wat we zoeken', zei de Oude Schildpad. 'God is waar we vandaan komen en wat we vinden.' 'God IS.' Nooit eerder had de Oude Schildpad zóveel gezegd. Al de bewoners van de wereld waren verbaasd en ze werden heel stil. Maar de Oude Schildpad had nog iets te zeggen 'Binnenkort komen er nieuwe schepselen op de wereld', zei ze, 'jullie zullen ze vreemd vinden, maar ook geweldig'. 'Ze zullen ons aan God herinneren'. 'Zij zullen vele kleuren en vormen hebben en verschillende gezichten en ze zullen verschillende talen spreken.' 'Hun gedachten zullen tot de sterren reiken, maar met hun voeten zullen ze op de grond staan' 'Ze zullen veel macht hebben. Zij zullen sterk zijn maar ook aardig, een teken van liefde van God aan de aarde en een gebed van de aarde aan God.' En de mensen kwamen. Maar de mensen vergaten. Zij vergaten dat zij een teken van liefde waren en een gebed van de aarde. En ze begonnen ruzie te maken... over wie God kende en wie niet; en waar God was of niet was. En of God er was, of niet. En vaak gebruikten de mensen hun krachten verkeerd en deden elkaar pijn. Of doodden elkaar zelfs. En ze deden de aarde pijn.

14 Tot tenslotte de bossen begonnen te sterven, en de rivieren, en de zeeën, en de planten en de dieren en de aarde zelf Omdat de mensen zich niet meer konden herinneren wie ze waren, of waar God was. Tot er op een dag een stem klonk, die rommelde als de donder; maar zo zacht was, als de nies van een vlinder Hou op, Alsjeblieft De stem leek van de berg te komen, die rommelde, 'Soms zie ik God zwemmen, in de donkerblauwe diepten van de zee.' En van de oceaan, die zuchtte: 'Hij is vaak in de besneeuwde bergtoppen, die de zon weerkaatsen.' Van de steen, die zei: 'Ik voel soms haar adem als ze om me heen waait.' En van de wind, die fluisterde: 'Ik voel zijn stille aanwezigheid als ik om de rotsen dans. 'En de ster verkondigde: 'God is heel dichtbij', En het eiland: 'Zijn liefde raakt alles.' En na een lange, eenzame en soms bange tijd, begonnen de mensen te luisteren en te horen. En ze begonnen God te zien in elkaar en in de schoonheid van de aarde. En de Oude Schildpad lachte. En God ook.

15 Het is een wonder dat jij er bent. Dat ik er ben. Bekijk een selectie van foto s van The family of man (Google afbeeldingen). Volgens degene die de tentoonstelling heeft gemaakt zijn we allemaal deel van de mensheid, hebben we dezelfde oorsprong en zijn wij dus familie van elkaar. Sommige gemeenschappen hebben het boek The Family of man (gekregen bij het themablad Liefde, mijn talent ) Is er zoiets als een familie van mensen? Voel je dat ook? Is de één meer waard dan de ander? Wat is voor jou de waarde van een mens? Boeksuggesties: Waarom jij er bent (Wolf Erlbruch, ISBN ) Het boek van het leven (Pernilla Stalfelt, ISBN )

16 Kiezen met je voeten Bij dit spel kies je of je het met een uitspraak eens of oneens bent. Ga allemaal in het midden van de kringruimte staan. Spreek af naar welke muur je loopt als je het met een uitspraak eens bent en naar welke muur als je het ermee oneens bent. Als je twijfelt blijf je staan of loop je een klein stukje. Uitspraken: Alleen profvoetballers moeten sportief zijn. Als ik geld vind, breng ik dat altijd naar de politie. Mijn vrienden mogen alles van mij lenen. Voor mijn verjaardagsfeest nodig ik niet alleen de populaire kinderen uit. Als ik een stok nodig heb, dan ruk ik een tak van een boom. Mijn beste vriend heeft iets uit de klas gestolen. Ik verraad hem niet. De sfeer in de groep wordt bepaald door de meester of de juf. De dierenbescherming moet zorgen voor de vogels in de winter. De jongen die mij heeft gepest is gevallen en gewond, ik ga hem helpen. Kies één of twee uitspraken om verder over in gesprek te gaan. Bespreek de verschillen in de keuzes, en hoe je Godsbeeld je keuze beïnvloed. Denkend aan God, zouden er dan andere keuzes gemaakt worden, bijvoorbeeld?

17 Elfje Maak een elfje over God. Een elfje is een gedichtje van elf woorden, verdeeld over 5 regels. De eerste regel heeft een woord, de tweede twee enz. De vijfde regel heeft weer een woord en bevat een samenstelling van het geheel. Volgens onderstaand patroon. Bijvoorbeeld: water wie gaat ik ben eerst wat is het lekker vakantie

18 Wat hebben we geleerd? Heb je iets geleerd over de betekenissen van het woord God? Kun je voorbeelden noemen van scheppingskracht? Voel je je deel van het wonder dat we God noemen? Heb je een eigen antwoord op de vraag waarom jij er bent?

19 Schepping mindmap Maak een mindmap over schepping. Zet het woord schepping in het midden en bedenk wat je allemaal schepping kunt noemen. Je kunt denken aan bijvoorbeeld natuur, leven, mens en dier, heelal, groei, maar maak ook uitstapjes zoals fietsen, computers, radio, enzovoort. Leef je uit. Vergelijk elkaars mindmaps (in tweetallen). Wat is ongeveer hetzelfde? Wat is heel anders? Deze werkvorm kan ook heel goed samen met andere kringen of broeders/zusters.