HANDLEIDING EN WERKBLADEN DE MINISTERIES - PRINSJESDAG LES

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "HANDLEIDING EN WERKBLADEN DE MINISTERIES - PRINSJESDAG LES"

Transcriptie

1 HANDLEIDING EN WERKBLADEN DE MINISTERIES - PRINSJESDAG LES

2 Welkom! Welkom bij de Prinsjesdag les! Met deze les bieden we je inspiratie en handvaten om relevante en actuele onderwerpen te behandelen in de klas. Deze praktijkgerichte les legt uit wat Prinsjesdag betekent en wat de werkzaamheden zijn van de ministeries. De leerlingen ervaren hoe ze beslissingen moeten nemen, kunnen de waarde van problemen inschatten en daarvoor oplossingen bedenken. INHOUD VAN DE LES: - Presentatie 10 min. (Docent) - Praktijkopdracht: maak met de klas een eigen Miljoenennota en Rijksbegroting (Leerlingen) - OPDRACHT 1. KIJK OM JE HEEN (15 MIN.) - OPDRACHT 2. DE OPLOSSING (30 MIN.) - OPDRACHT 3. BEGROTING VAN MINISTERIE VAN BINNENLANDSE ZAKEN (20 MIN.) - Troonrede voorlezen 15 min. (Docent) BENODIGDHEDEN: - Computer en beamer voor de presentatie - 6 A4tjes voor de namen van de ministeries - 6 computer/ laptops of ipads (ieder groepje 1) - Werkbladen geprint Over Jong Ondernemen Stichting Jong Ondernemen voorziet scholen al meer dan 25 jaar van praktische ondernemerschapsprogramma s. Jongeren leren hun ondernemende kant kennen. Ze ontdekken en ontplooien hun talen en ondernemende houding. De programma s van Jong Ondernemen sluiten goed aan op de huidige maatschappij en het bedrijfsleven. De economie vraagt om ondernemende werknemers en baanbrekende ondernemers. 2 PRINSJEDAG

3 Handleiding Start de les met de Prinsjesdag presentatie. Deze duurt ongeveer 10 minuren. Daarna gaan de leerlingen zelf aan de slag. Verdeel na de presentatie de klas in zes groepen. Elk groepje vertegenwoordigt één ministerie. Wat gaan de ministeries doen? Met behulp van de werkbladen maken ze samen een eigen Miljoenennota en Rijksbegroting. De klas bestaat uit zes ministeries: - Ministerie van Binnenlandse Zaken - Ministerie van Buitenlandse Zaken - Ministerie van Sport Ieder ministerie kijkt vanuit zijn eigen discipline in opdracht 1, naar wat er verbeterd kan worden op school, hoe ze dit kunnen oplossen en wat de kosten hiervoor zijn. PRESENTATIE: Slide 1: Intro Slide 2: Stel de vraag: weet iemand wat Prinsjesdag is? Start de video en geef de leerlingen de opdracht om na de film de volgende vragen te beantwoorden: 1. Wat staat er op de gouden koffer? 2. Wat zit er in de gouden koffer? Slide 3: Wat staat er op de gouden koffer? Slide 4: Antwoord: De derde dinsdag van september. Hier heeft u de mogelijkheid om het ontstaan van De derde dinsdag van september te bespreken. Waarom is het de derde dinsdag in september? Elk jaar vertrekt de koning naar de Ridderzaal waar hij de troonrede voorleest. Meer dan 200 jaar geleden was Prinsjesdag de dag waarop Prins Willem V jarig was: 8 maart. Dit was een feestdag, waarbij iedereen het oranjegevoel kreeg. Een soort Koningsdag dus. Een paar jaar later, in 1815, ontstonden de Eerste en Tweede Kamer. Zij moesten samen vergaderen over de troonrede. Zij besloten dit op de eerste maandag van november te doen. Veel mensen vonden dit te laat in het jaar, waardoor het uiteindelijk de derde maandag van september werd. Deze dag werd Prinsjesdag genoemd. Na een paar jaar werd de dag weer veranderd. Veel volksvertegenwoordigers moesten namelijk op zondag al van huis weg om maandag in Den Haag te zijn. Dit beviel hen niet, omdat zondag een verplichte rustdag was. Daarom werd de troonrede verplaatst naar dinsdag. Dit is niet meer veranderd, waardoor Prinsjesdag nog steeds op de derde dinsdag van september wordt gehouden. Slide 5: Wat zit er in de gouden koffer? Slide 6: Antwoord: de Rijksbegroting en de Miljoenennota. De Rijksbegroting bestaat uit de begrotingen van alle ministeries samen. In de Rijksbegroting staat hoeveel geld elk ministerie krijgt en welke uitgaven er worden verwacht het komende jaar. Wie kan er een paar ministeries opnoemen? In totaal zijn er 11 ministeries: - Ministerie van Verkeer en Milieu - Ministerie van Onderwijs - Ministerie van Veiligheid 1. Ministerie van Algemene Zaken 2. Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties 3. Ministerie van Buitenlandse Zaken 4. Ministerie van Defensie 5. Ministerie van Economische Zaken 6. Ministerie van Financiën 7. Ministerie van Infrastructuur en Milieu 8. Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap 9. Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid 10. Ministerie van Veiligheid en Justitie 11. Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport PRINSJESDAG 3

4 4 PRINSJEDAG

5 Slide 7: De Miljoenennota bevat de belangrijkste plannen en keuzes van het kabinet voor het komende jaar en geeft aan wat die plannen kosten. De Miljoenennota is een toelichting op de Rijksbegroting (opdracht 1 en 2 van alle ministeries vormen samen de Miljoenennota). Slide 8, 9 en 10: Op deze slides wordt uitgelegd welke ministeries er zijn en wat hun werkzaamheden zijn. Slide 11 en 12: Uitleg van de opdracht. De leerlingen gaan nu zelf aan de slag; met de hulp van de werkbladen maken ze samen een eigen Miljoenennota en Rijksbegroting. Maak 6 tafeleilanden in de klas. Zorg dat op iedere tafel een A4tje ligt met daarop de naam van het ministerie: Ministerie van Binnenlandse Zaken (uitleg over wat dit ministerie doet staat op slide 13 van de presentatie) Ministerie van Buitenlandse Zaken ( (uitleg over wat dit ministerie doet staat op slide 14 van de presentatie) Ministerie van Sport ( (uitleg over wat dit ministerie doet staat op slide 15 van de presentatie) Ministerie van Infrastructuur en Milieu (uitleg over wat dit ministerie doet staat op slide 16 van de presentatie) Ministerie van Onderwijs (uitleg over wat dit ministerie doet staat op slide 17 van de presentatie) Ministerie van Veiligheid (uitleg over wat dit ministerie doet staat op slide 18 van de presentatie) Neem één voor één de taken door van het ministerie slide 13 t/m 18 en laat naar aanleiding van deze uitleg de kinderen kiezen voor welk ministerie ze willen werken. Zorg dat de groepjes enigszins gelijk verdeeld zijn. Mocht dit problemen opleveren dan kunt u zelf de klas indelen of met behulp van lootjes. Deel de werkbladen uit: Ministerie van Binnenlandse Zaken (pagina 6 t/m 8). Ministerie van Buitenlandse Zaken ( (pagina 9 t/m 11). Ministerie van Sport (pagina 12 t/m 14). Ministerie van Infrastructuur en Milieu (pagina 15 t/m 17). Ministerie van Onderwijs (pagina 18 t/m 20). Ministerie van Veiligheid (pagina 21 t/m 23). WERKBLADEN EN OPDRACHTEN: De kinderen gaan nu Nederland in het klein besturen. De school is hun land. Opdracht 1: Om het land goed te besturen moet je in kaart brengen wat de problemen zijn of waar je iets kan verbeteren. Opdracht: Kijk om je heen duurt +/- 15 minuten. De leerlingen brengen in kaart wat voor problemen er zijn, daarbij focussen ze zich op de essentie van hun ministerie. Opdracht 2: De leerlingen leren prioriteren en oplossingsgericht denken. Doordat ze zelf de touwtjes in handen hebben kunnen ze samen bijdragen aan een beter land. Opdracht: De oplossing duurt +/- 30 minuten. De leerlingen schrijven op wat de belangrijkste 3 problemen/ verbeterpunten zijn van opdracht 1. Voor ieder probleem zijn oplossingen. Nu bedenken de leerlingen 2 verschillende oplossingen voor ieder probleem. Dus in totaal 6 oplossingen. Opdracht 3: Ieder ministerie heeft een eigen budget. Een begroting wordt gemaakt om te kijken of de oplossingen financieel haalbaar zijn. Opdracht: Begroting van ministerie... duurt +/- 20 minuten. De leerlingen stellen met behulp van internet een begroting op waarin staat hoeveel iedere oplossing kost en hoeveel in totaal het ministerie nodig heeft om de problemen in hun land aan te pakken. Zodra opdracht 1,2 en 3 zijn uitgevoerd voegt u opdrachten 1 en 2 van alle ministeries samen, deze vormen samen de Miljoenennota van de klas. Voeg ook alle derde opdrachten samen, deze vormen de Rijksbegroting. Schrijf zelf een conclusie na het lezen van de Miljoenennota, daarnaast kunt u de uitgaven van het hele kabinet bekijken door opdracht 3 van alle ministeries bij elkaar op te tellen. Dit vormt de Rijksbegroting. Nu is het aan u om uw conclusie voor te lezen (Troonrede). Tip! Film de troonrede en laat deze aan de ouders en schooldirectie zien. Wellicht wordt er wat met de plannen gedaan. PRINSJESDAG 5

6 MINISTERIE VAN BINNENLANDSE ZAKEN Maak met je klas een Miljoenennota. Als minister van het ministerie van Binnenlandse Zaken zorg je ervoor dat alle kinderen naar school kunnen. En bekijk je of iedereen een fijne plek heeft om te leren op school. OPDRACHT 1. KIJK OM JE HEEN (15 MIN.) Ieder ministerie kijkt naar wat er beter kan op school en hoe ze dit kunnen verbeteren. Schrijf op wat jij vindt dat verbeterd kan worden, zodat kinderen een fijnere plek hebben om te leren. VOORBEELD 1 Pieter vindt het moeilijk om zich te concentreren. Elke keer als een van zijn klasgenoten naar de wc gaat wordt hij afgeleid. VOORBEELD 2 Lisa is een echte doorzetter en vindt het leuk om veel te leren. De herfst en de winter zijn haar favoriete seizoenen dan kan ze heel hard werken op school. Zodra de zon weer gaat schijnen vindt ze het lastig om in hetzelfde tempo door te werken. 6 PRINSJEDAG

7 OPDRACHT 2. DE OPLOSSING (30 MIN.) Kies de drie belangrijkste punten uit opdracht 1. Bedenk hoe jullie dit willen verbeteren. Schrijf voor ieder verbeterpunt twee oplossingen op. VOORBEELD 1 Oplossing 1: Het ministerie heeft een nieuwe regel ingevoerd dat er alleen maar in de pauzes naar de wc mag worden gegaan. Oplossing 2: Het ministerie heeft besloten om Pieter meer vooraan te laten zitten zodat hij vaak niet eens meer in de gaten heeft dat er iemand naar de wc gaat. VOORBEELD 2 Oplossing 1: Het ministerie last in dat elke keer als het warmer is dan 25 graden dat ze dan een glaasje water uitdelen aan klasgenoten. Oplossing 2: Het ministerie wil zonwering plaatsen voor alle ramen op het Zuiden. PRINSJESDAG 7

8 OPDRACHT 3. BEGROTING VAN MINISTERIE VAN BINNENLANDSE ZAKEN (20 MIN.) Je hebt zes oplossingen bedacht voor drie verbeterpunten. Oplossingen kosten meestal geld. Ieder ministerie heeft een potje geld. Voordat je de verbeterpunten kan oplossen moet het Ministerie weten hoeveel dit kost. Zoek uit hoeveel de oplossingen kosten door te googlen en rond te vragen op school. Schrijf achter iedere oplossing hoeveel de oplossing kost. OPLOSSINGEN KOSTEN Probleem Probleem Probleem Tel de gemarkeerde bedragen op. Kosten van het ministerie van Binnenlandse Zaken zijn: PRINSJEDAG

9 MINISTERIE VAN BUITENLANDSE ZAKEN Maak met de klas een Miljoenennota. Als minister van het ministerie van Buitenlandse Zaken zorg je ervoor dat kinderen kunnen spelen en ontspannen op het schoolplein. OPDRACHT 1. KIJK OM JE HEEN (15 MIN.) Ieder ministerie kijkt naar wat er beter kan op school en probeert dit te verbeteren. Schrijf op wat jij vindt dat verbeterd kan worden, zodat kinderen beter kunnen spelen en ontspannen op het schoolplein. VOORBEELD 1 Esmee kijkt altijd uit naar de pauze omdat ze dan lekker kan gaan spelen. Er is alleen niet genoeg ruimte op het schoolplein en ze moet ook uitkijken dat ze geen kleine kinderen omverloopt. VOORBEELD 2 De juffrouw van Jeroen wordt iedere dag boos op de klas als ze buiten hebben gespeeld. Het hele schoolplein is een grote bende. Alle springtouwen zitten door elkaar, skelters staan kriskras en er ligt meer zand buiten de zandbak dan erin. PRINSJESDAG 9

10 OPDRACHT 2. DE OPLOSSING (30 MIN.) Kies de drie belangrijkste punten uit opdracht 1. Bedenk hoe jullie dit willen verbeteren. Schrijf voor ieder verbeterpunt twee oplossingen op. VOORBEELD 1 Oplossing 1: Het ministerie heeft de schoolpleintijden aangepast. De onderbouw van de school heeft een kwartier eerder pauze. De tijden van de bovenbouw zijn hetzelfde gebleven. Oplossing 2: Het schoolplein is door middel van een hek opgedeeld in twee delen. Hierdoor is een deel van het probleem opgelost. VOORBEELD 2 Oplossing 1: Het ministerie heeft de pauze met 5 minuten verlengd voor groep 8 zodat zij het hele schoolplein kunnen opruimen. Oplossing 2: Het ministerie heeft het takenpakket van de conciërge uitgebreid. 10 PRINSJEDAG

11 OPDRACHT 3. BEGROTING VAN MINISTERIE VAN BUITENLANDSE ZAKEN (20MIN.) Je hebt zes oplossingen bedacht voor drie verbeterpunten. Oplossingen kosten meestal geld. Ieder ministerie heeft een potje geld. Voordat je de verbeterpunten kan oplossen moet het ministerie weten hoeveel dit kost. Zoek uit hoeveel de oplossingen kosten door te googlen en rond te vragen op school. Schrijf achter iedere oplossing hoeveel de oplossing kost. OPLOSSINGEN KOSTEN Probleem Probleem Probleem Tel de gemarkeerde bedragen op. Kosten van het ministerie van Buitenlandse Zaken zijn: PRINSJESDAG 11

12 MINISTERIE VAN SPORT Maak met de klas een Miljoenennota. Als minister van het ministerie van Sport zorg je ervoor dat kinderen gezond en fit zijn en blijven. Als je gezond en fit bent, presteer je beter op school. OPDRACHT 1. KIJK OM JE HEEN (15 MIN.) Ieder ministerie kijkt naar wat er beter kan op school en probeert dit te verbeteren. Schrijf op wat jij vindt dat verbeterd kan worden, zodat kinderen gezonder en fitter worden. VOORBEELD 1 Het ministerie van Sport wil dat alle kinderen minimaal twee keer per week, 1 uur sporten. Erik heeft hiernaar onderzoek gedaan, maar het blijkt dat de kinderen dat absoluut niet halen. VOORBEELD 2 Iedere dag heeft de klas een korte pauze waar kinderen even wat mogen drinken en een tussendoortje kunnen eten. Het ministerie ziet dat er vaak wordt gekozen voor ongezonde tussendoortjes. 12 PRINSJEDAG

13 OPDRACHT 2. DE OPLOSSING (30 MIN.) Kies de drie belangrijkste punten uit opdracht 1. Bedenk hoe jullie dit willen verbeteren? Schrijf voor ieder verbeterpunt twee oplossingen op. VOORBEELD 1 Oplossing 1: Het ministerie heeft een extra sportuur ingelast tijdens schooltijden. In dat tweede sportuur mogen sportverenigingen in de buurt een les verzorgen om bepaalde sporten te introduceren bij de leerlingen. Oplossing 2: Het ministerie heeft alle sportverenigingen in de buurt gevraagd om samen sportpakketten te maken voor de school. Hierdoor kunnen kinderen goedkoper aan meerdere sporten deelnemen. VOORBEELD 2 Oplossing 1: Het ministerie van Sport heeft een groenteboer uit de buurt gevraagd om elke week een grote fruitkrat te leveren zodat iedereen altijd fruit kan eten. Oplossing 2: Iedere week staat er een ander soort fruit centraal waar de leerkracht uitleg over kan geven en wat je gezamelijk kan proeven. Op deze manier wil het ministerie dat fruit meer aandacht krijgt. PRINSJESDAG 13

14 OPDRACHT 3. BEGROTING VAN MINISTERIE VAN SPORT (20 MIN.) Je hebt zes oplossingen bedacht voor drie verbeterpunten. Oplossingen kosten meestal geld. Ieder ministerie heeft een potje geld. Voordat je de verbeterpunten kan oplossen moet het ministerie weten hoeveel dit kost. Zoek uit hoeveel de oplossingen kosten door te googlen en rond te vragen op school. Schrijf achter iedere oplossing hoeveel de oplossing kost. OPLOSSINGEN KOSTEN Probleem Probleem Probleem Tel de gemarkeerde bedragen op. Kosten van het ministerie van Sport zijn: PRINSJEDAG

15 MINISTERIE VAN VERKEER EN MILIEU Maak met de klas een Miljoenennota. Als minister van het ministerie van Verkeer en Milieu zorg je ervoor dat iedereen makkelijk naar school gaat. Daarnaast zorg je ervoor dat het buiten en in de school schoon en netjes is. OPDRACHT 1. KIJK OM JE HEEN (15 MIN.) Ieder ministerie kijkt naar wat er beter kan op school en probeert dit te verbeteren. Schrijf op wat jij vindt dat verbeterd kan worden, zodat iedereen makkelijker naar school kan gaan en het schoner wordt. VOORBEELD 1 Tobias komt iedere dag te laat op school. Zijn moeder brengt hem met de auto omdat hij ver weg woont. Zijn moeder kan nooit een parkeerplaats vinden omdat er te weinig zijn. VOORBEELD 2 Het schoolplein ligt na de pauze altijd helemaal vol met afval. PRINSJESDAG 15

16 OPDRACHT 2. DE OPLOSSING (30 MIN.) Kies de drie belangrijkste punten uit opdracht 1. Bedenk hoe jullie dit willen verbeteren. Schrijf voor ieder verbeterpunt twee oplossingen op. VOORBEELD 1 Oplossing 1: Het ministerie heeft aangedrongen bij de leerlingen die in een straal van 2 km rondom de school wonen met de fiets naar school te komen. Daarvoor hebben ze meer fietsrekken neergezet. Oplossing 2: Het ministerie heeft in kaart gebracht wie er allemaal bij Tobias in de buurt wonen zodat er gecarpoold kan worden. VOORBEELD 2 Oplossing 1: Iedere dag heeft het ministerie twee kinderen aangewezen die prikdienst hebben. Oplossing 2: Het ministerie heeft contact opgenomen met Nederland Schoon en zij komen 4 grote nieuwe prullenbakken plaatsen. 16 PRINSJEDAG

17 OPDRACHT 3. BEGROTING VAN MINISTERIE VAN INFRASTRUCTUUR EN MILIEU (20 MIN.) Je hebt zes oplossingen bedacht voor drie verbeterpunten. Oplossingen kosten meestal geld. Ieder ministerie heeft een potje geld. Voordat je de verbeterpunten kan oplossen moet het ministerie weten hoeveel dit kost. Zoek uit hoeveel de oplossingen kosten door te googlen en rond te vragen op school. Schrijf achter iedere oplossing hoeveel de oplossing kost. OPLOSSINGEN KOSTEN Probleem Probleem Probleem Tel de gemarkeerde bedragen op. Kosten van het ministerie van Verkeer en Milieu zijn: PRINSJESDAG 17

18 MINISTERIE VAN ONDERWIJS Maak met de klas een Miljoenennota. Als minister van het ministerie van Onderwijs zorg je ervoor dat er goed les wordt gegeven op school. Kinderen moeten bijvoorbeeld makkelijk van groep 5 naar 6 kunnen gaan. En kinderen die moeilijk leren moeten bijles kunnen krijgen. Ieder ministerie kijkt naar wat er beter kan op school en probeert dit te verbeteren. Schrijf op wat jij vindt dat verbeterd kan worden, zodat kinderen beter kunnen leren. VOORBEELD 1 Ieder jaar maken duizenden leerlingen zich druk om het schooladvies. Door deze spanning presteren ze vaak minder goed dan normaal op de toets. VOORBEELD 2 Kim is niet zo goed in rekenen en vindt het jammer dat ze elke keer onvoldoendes haalt. 18 PRINSJEDAG

19 OPDRACHT 2. DE OPLOSSING (30 MIN.) Kies de drie belangrijkste punten uit opdracht 1. Bedenk hoe jullie dit willen verbeteren. Schrijf voor ieder verbeterpunt twee oplossingen op. VOORBEELD 1 Oplossing 1: Het ministerie verlaagt de druk door meer toetsen te oefenen. Oplossing 2: Het ministerie zorgt ervoor dat de leerkracht voorafgaand aan de toetsen al een advies bespreekt met de leerling. De leerling voelt zich hierdoor begrepen en weet dat de docent al een advies klaar heeft. VOORBEELD 2 Oplossing 1: Het ministerie heeft in kaart gebracht wat goede praktijkgerichte programma s zijn waardoor kinderen andere kwaliteiten kunnen laten zien. En hierdoor zelfverzekerder in het leven staan. Oplossing 2: Kim krijgt allerlei hulpmiddelen om beter te kunnen leren. PRINSJESDAG 19

20 OPDRACHT 3. BEGROTING VAN MINISTERIE VAN ONDERWIJS (20 MIN.) Je hebt zes oplossingen bedacht voor drie verbeterpunten. Oplossingen kosten meestal geld. Ieder ministerie heeft een potje geld. Voordat je de verbeterpunten kan oplossen moet het ministerie weten hoeveel dit kost. Zoek uit hoeveel de oplossingen kosten door te googlen en rond te vragen op school. Schrijf achter iedere oplossing hoeveel de oplossing kost. OPLOSSINGEN KOSTEN Probleem Probleem Probleem Tel de gemarkeerde bedragen op. Kosten van het ministerie van Onderwijs zijn: PRINSJEDAG

21 MINISTERIE VAN VEILIGHEID Maak met de klas een Miljoenennota. Als minister van het ministerie van Veiligheid zorg je ervoor dat kinderen veilig naar school kunnen gaan. Maar ook dat het op school veilig is en iedereen zich fijn voelt. OPDRACHT 1. KIJK OM JE HEEN (15 MIN.) Ieder ministerie kijkt naar wat er beter kan op school en probeert dit te verbeteren. Schrijf op wat jij vindt dat verbeterd kan worden, zodat iedereen zich veiliger en fijner voelt. VOORBEELD 1 Veel kinderen mogen niet alleen naar school fietsen omdat er aan het einde van de straat een gevaarlijk kruispunt is. VOORBEELD 2 Als het vriest is de entree van de school erg glad. Er zijn veel ouders en kinderen die vallen en verwondingen oplopen. PRINSJESDAG 21

22 OPDRACHT 2. DE OPLOSSING (30 MIN.) Kies de drie belangrijkste punten uit opdracht 1. Bedenk hoe jullie dit willen verbeteren. Schrijf voor ieder verbeterpunt twee oplossingen op. VOORBEELD 1 Oplossing 1: Het ministerie heeft een stoplicht geplaatst. Oplossing 2: Het ministerie heeft klaarovers neergezet. VOORBEELD 2 Oplossing 1: In de winter wordt er iedere dag door het ministerie gestrooid. Oplossing 2: Het ministerie heeft een bord geplaatst dat iedereen waarschuwt als het glad is. 22 PRINSJEDAG

23 OPDRACHT 3. BEGROTING VAN MINISTERIE VAN VEILIGHEID (20 MIN.) Je hebt zes oplossingen bedacht voor drie verbeterpunten. Oplossingen kosten meestal geld. Ieder ministerie heeft een potje geld. Voordat je de verbeterpunten kan oplossen moet het ministerie weten hoeveel dit kost. Zoek uit hoeveel de oplossingen kosten door te googlen en rond te vragen op school. Schrijf achter iedere oplossing hoeveel de oplossing kost. OPLOSSINGEN KOSTEN Probleem Probleem Probleem Tel de gemarkeerde bedragen op. Kosten van het ministerie van Veiligheid zijn: PRINSJESDAG 23

24

AAN DE SLAG MET PRINSJESDAG

AAN DE SLAG MET PRINSJESDAG AAN DE SLAG MET PRINSJESDAG SEPTEMBER 2016 - AAN DE SLAG MET #4 WAT HEB JE NODIG? Dobbelsteen Koffertje Lijst met bedragen (bijlage 1) Ministeriekaartjes (bijlage 2) Zes stapeltjes met 33 briefjes van

Nadere informatie

Belangen: Miljardenroulette

Belangen: Miljardenroulette Belangen: Miljardenroulette Korte omschrijving werkvorm In deze werkvorm vormen uw leerlingen in zes groepjes een aantal ministeries. Door middel van een dobbelspel loopt u zelf (als minister van Financiën)

Nadere informatie

Prinsjesdag. De gouden koets, de Koning, de troon, dames met soms de (té) gekste hoeden, het koffertje!

Prinsjesdag. De gouden koets, de Koning, de troon, dames met soms de (té) gekste hoeden, het koffertje! Prinsjesdag De gouden koets, de Koning, de troon, dames met soms de (té) gekste hoeden, het koffertje! De dag waarop dit alles in het teken staat is Prinsjesdag. Ieder jaar wordt dat gevierd op de derde

Nadere informatie

AAN DE SLAG MET POLITIEKE TAAL

AAN DE SLAG MET POLITIEKE TAAL AAN DE SLAG MET POLITIEKE TAAL OKTOBER 2014 - AAN DE SLAG MET #5 TAALGEBRUIKSPELPRINSJESDAG WAT HEB JE NODIG? Bespreekvel met filmlinks Speelkaartjes Klokje/aftelklok DE WERKVORM IN HET KORT De leerlingen

Nadere informatie

i Een minister is politiek verantwoordelijk voor een bepaald onderwerp in

i Een minister is politiek verantwoordelijk voor een bepaald onderwerp in Als ik minister ben, dan pak ik alles anders aan! De verkiezingen komen er weer aan en dat betekent dat er ook nieuwe ministers benoemd worden die het één en ander willen veranderen in Nederland. Wat zou

Nadere informatie

Sneller, Leuker en Makkelijker : Plannen. Pauline Jonker Maak Mij Wat Wijs!

Sneller, Leuker en Makkelijker : Plannen. Pauline Jonker Maak Mij Wat Wijs! Sneller, Leuker en Makkelijker : Plannen Pauline Jonker Maak Mij Wat Wijs! Welkom! Allereerst bedankt voor het downloaden van deze planner! Deze planner gaat jou helpen om SLiM te plannen. Je gaat leren

Nadere informatie

AAN DE SLAG MET PRINSJESDAG!

AAN DE SLAG MET PRINSJESDAG! AAN DE SLAG MET PRINSJESDAG! SEPTEMBER 2017 AAN DE SLAG MET #3 WAT HEB JE NODIG? Acht foto s (uitprinten en knippen) Een touw en wasknijpers DE WERKVORM IN HET KORT De leerlingen werken in groepjes en

Nadere informatie

e Kamer Derde Kamer Handboek Politiek 2 der Staten-Generaal

e Kamer Derde Kamer Handboek Politiek 2 der Staten-Generaal erde Kamer Derde Kamer e Kamer Handboek Politiek 2 Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid, Jij bent lid van de Derde Kamer der Staten-Generaal. Als politicus moet je natuurlijk wel verstand hebben

Nadere informatie

Prinsjesdag. Kerntaak 3- Maatschappelijke betrokkenheid Participeert in het politieke domein, in besluitvorming en beleidsbeïnvloeding.

Prinsjesdag. Kerntaak 3- Maatschappelijke betrokkenheid Participeert in het politieke domein, in besluitvorming en beleidsbeïnvloeding. Prinsjesdag Kerntaak 3- Maatschappelijke betrokkenheid Participeert in het politieke domein, in besluitvorming en beleidsbeïnvloeding. Waarom deze leerwerkprestatie? Prinsjesdag: de dag van de Troonrede

Nadere informatie

MILJARDENROULETTE WAT HEB JE NODIG?

MILJARDENROULETTE WAT HEB JE NODIG? MILJARDENROULETTE SEPTEMBER 2015 - POLITIEK IN PRAKTIJK #5 FOTO: RIJKSOVERHEID.NL WAT HEB JE NODIG? Voor de docent: - Dobbelsteen - Lijst met bedragen (bijlage 1) - Eventueel een koffertje als dat te regelen

Nadere informatie

6,3. Werkstuk door een scholier 1730 woorden 11 oktober keer beoordeeld

6,3. Werkstuk door een scholier 1730 woorden 11 oktober keer beoordeeld Werkstuk door een scholier 1730 woorden 11 oktober 2005 6,3 85 keer beoordeeld Vak Economie Inhoudsopgave Voorwoord Hfst:1 De stamboom van de koninklijke familie Hfst:2 Wat is prinsjesdag? Hfst:3 De troonrede

Nadere informatie

Cliptoetsen Derde Kamer docentenhandleiding

Cliptoetsen Derde Kamer docentenhandleiding Kamer Cliptoetsen Derde Kamer docentenhandleiding Derde Kame Derde Kam Wie is de baas van Nederland? Hoe werken de verkiezingen? Wat is een Grondwet? En waarom is Prinsjesdag zo belangrijk? In het lespakket

Nadere informatie

Uitgaven overheid vmbo12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/62184

Uitgaven overheid vmbo12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/62184 Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 06 June 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/62184 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.

Nadere informatie

Lesbrief les 2 groep 7 en 8 Voed je lijf met de Schijf van Vijf

Lesbrief les 2 groep 7 en 8 Voed je lijf met de Schijf van Vijf Lesbrief les 2 groep 7 en 8 Voed je lijf met de Schijf van Vijf Lesdoelen De kinderen kennen de Schijf van Vijf. De kinderen weten dat gezond eten belangrijk is. De kinderen weten dat bewegen gezond is.

Nadere informatie

Uitgaven overheid vmbo12

Uitgaven overheid vmbo12 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 20 juni 2017 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/62184 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.

Nadere informatie

5,6. Praktische-opdracht door een scholier 2583 woorden 20 december keer beoordeeld

5,6. Praktische-opdracht door een scholier 2583 woorden 20 december keer beoordeeld Praktische-opdracht door een scholier 2583 woorden 20 december 2002 5,6 76 keer beoordeeld Vak Economie Iedereen heeft met geld te maken, jong en oud. Jongeren misschien wat minder dan oudere mensen, maar

Nadere informatie

Handboek Politiek 2. Derde Kamer der Staten-Generaal

Handboek Politiek 2. Derde Kamer der Staten-Generaal Handboek Politiek 2 Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid, Jij bent lid van de Derde Kamer der Staten-Generaal. Als politicus moet je natuurlijk wel verstand hebben van politiek. Samen met je

Nadere informatie

Een bijzondere dag. Prinsjesdag. werkblad a Tradities

Een bijzondere dag. Prinsjesdag. werkblad a Tradities werkblad a Tradities Een bijzondere dag De gouden koets, de Koningin, een grote troon, dames met prachtige hoeden op, de minister van Financiën die lachend een koffertje omhoog houdt. Het is weer Prinsjesdag.

Nadere informatie

Prinsjesdag A Tradities

Prinsjesdag A Tradities Prinsjesdag A Tradities Tradities De gouden koets, de Koningin, een grote troon, dames met prachtige hoeden op, de minister van Financiën met het koffertje. Het is weer Prinsjesdag. Op deze dag vertelt

Nadere informatie

Handboek Politiek 1. Derde Kamer der Staten-Generaal

Handboek Politiek 1. Derde Kamer der Staten-Generaal Handboek Politiek 1 Derde Kamer der Staten-Generaal Prinsjesdag Wat doet de Koning op Prinsjesdag in Den Haag? 6 De vraag vandaag Wat doet de Koning op Prinsjesdag in Den Haag? Start van het politieke

Nadere informatie

Tekst lezen en vragen stellen

Tekst lezen en vragen stellen 1. Lees de uitleg. Tekst lezen en vragen stellen Als je een tekst leest, kunnen er allerlei vragen bij je opkomen. Bijvoorbeeld: Welke leerwegen zijn er binnen het vmbo? Waarom moet je kritisch zijn bij

Nadere informatie

Brief LES. tegelijk GR EN. Groep 7 en 8

Brief LES. tegelijk GR EN. Groep 7 en 8 Brief LES Groep 7 en 8 ALLE FIETSERS TEGELIJK GROEN Deze verkeerslessen gaan over de alle fietsers kruispunten. In 1989 heeft Groningen het eerste kruispunt aangelegd waar de verkeerslichten voor alle

Nadere informatie

Leren als een expert!

Leren als een expert! Leren als een expert! Welk vak vind jij lastig? Wiskunde, of juist Frans? Ken je iemand die heel goed is in dat vak? En heb je wel eens aan diegene gevraagd hoe hij/zij voor dat vak leert? Als je dat weet,

Nadere informatie

Handboek Politiek 2. Derde Kamer der Staten-Generaal

Handboek Politiek 2. Derde Kamer der Staten-Generaal Handboek Politiek 2 Derde Kamer der Staten-Generaal Plak hier je pasfoto Derde Kamerlid Dit Handboek Politiek is van: Naam Klas Leeftijd Fractie Fotografie & cartoons: - Hans Kouwenhoven - RVD: p. 17 -

Nadere informatie

De leerlingen herhalen op speelse wijze voorkennis over Prinsjesdag. De leerlingen worden uitgedaagd om verbanden te herkennen.

De leerlingen herhalen op speelse wijze voorkennis over Prinsjesdag. De leerlingen worden uitgedaagd om verbanden te herkennen. QUIZ: DE SLIMSTE LEERLING PRINSJESDAG 2019 KORTE OMSCHRIJVING WERKVORM De slimste leerling is een kennisquiz over Prinsjesdag in het format van het bekende tv-programma De slimste mens. De slimste leerling

Nadere informatie

Sneller, Leuker en Makkelijker : Plannen. Pauline Jonker Maak Mij Wat Wijs!

Sneller, Leuker en Makkelijker : Plannen. Pauline Jonker Maak Mij Wat Wijs! Sneller, Leuker en Makkelijker : Plannen Pauline Jonker Maak Mij Wat Wijs! Welkom! Allereerst bedankt voor het downloaden van deze planner! Deze planner gaat jou helpen om SLiM te plannen. Je gaat leren

Nadere informatie

Derde Kamer. Derde Kamer. Handboek Politiek 1. der Staten-Generaal

Derde Kamer. Derde Kamer. Handboek Politiek 1. der Staten-Generaal erde Kamer Derde Kamer Kamer e Kamer Handboek Politiek 1 Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid, Jij bent lid van de Derde Kamer der Staten-Generaal. Als politicus moet je natuurlijk wel verstand

Nadere informatie

Handleiding voorbereidende les bij Democracity. Basisonderwijs. Versie 22 mei Handleiding voorbereidende les bij Democracity

Handleiding voorbereidende les bij Democracity. Basisonderwijs. Versie 22 mei Handleiding voorbereidende les bij Democracity Basisonderwijs Versie 22 mei 2018 INHOUD Inleiding... 2 Tijdsverloop... 2 Quiz: Waar gaat de gemeente over?... 3 Filmpje Hoe werkt de gemeenteraad?... 6 Wie is de baas in de gemeente?... 7 Van probleem

Nadere informatie

Derde Kamer Handboek Politiek 2

Derde Kamer Handboek Politiek 2 Derde Kamer Handboek Politiek 2 Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid, Jij bent lid van de Derde Kamer der Staten-Generaal. Als politicus moet je natuurlijk wel verstand hebben van politiek. Samen

Nadere informatie

Puzzel: Wie zit waar in de Ridderzaal?

Puzzel: Wie zit waar in de Ridderzaal? Puzzel: Wie zit waar in de Ridderzaal? Korte omschrijving werkvorm De leerlingen lezen een tekst en maken een puzzel in de vorm van de plattegrond van de Ridderzaal op Prinsjesdag. Afhankelijk van het

Nadere informatie

hoge stroming Fase Ontdek en onderzoek

hoge stroming Fase Ontdek en onderzoek Groep 7 & 8 Team van maximaal 4 leerlingen Leerling materiaal TECHNIEK TOERNOOI hoge stroming Fase Ontdek en onderzoek Verdeel de rollen Je werkt in een groepje van vier leerlingen. Iedereen in je groepje

Nadere informatie

LESBRIEF GROEP THEMA: CHINA Verwerkingsopdrachten & kopieerbladen voor Samsam nr. 1, 2017

LESBRIEF GROEP THEMA: CHINA Verwerkingsopdrachten & kopieerbladen voor Samsam nr. 1, 2017 LESBRIEF GROEP 7 + 8 THEMA: CHINA Verwerkingsopdrachten & kopieerbladen voor Samsam nr. 1, 2017 Zo gebruikt u Samsam in de klas Weinig tijd: bekijk de filmpjes bij opdracht 1. Verdieping: kopieer de werkbladen

Nadere informatie

HAPPY SCHOOL INDEX Vakken: ml, ak, ec, gs, wi.

HAPPY SCHOOL INDEX Vakken: ml, ak, ec, gs, wi. HAPPY SCHOOL INDEX Vakken: ml, ak, ec, gs, wi. Hoe tevreden zijn jullie met je eigen school? Kun je dat meten? En is het belangrijk om te weten of iedereen lekker in zijn vel zit? We gaan een experiment

Nadere informatie

Brief LES. tegelijk GR EN. Handleiding voor de leerkracht Groep 7 en 8

Brief LES. tegelijk GR EN. Handleiding voor de leerkracht Groep 7 en 8 Brief LES Handleiding voor de leerkracht Groep 7 en 8 ALLE FIETSERS TEGELIJK GROEN INLEIDING/AANLEIDING Vanuit de basisscholen kwam het signaal dat leerlingen verwarring ervaren op alle fietsers groen

Nadere informatie

De Staten-Generaal bestaat uit de parlementsleden van de eerste en tweede Kamer. Het zijn dus onze parlementsleden.

De Staten-Generaal bestaat uit de parlementsleden van de eerste en tweede Kamer. Het zijn dus onze parlementsleden. Boekverslag door M. 1031 woorden 19 februari 2013 5.2 46 keer beoordeeld Vak Economie Prinsjesdag Opdracht 1 Waarom is het de koning die de troonrede voorleest? De koningin staat aan het hoofd van de Nederlandse

Nadere informatie

Chique woorden Weet jij wat deze woorden betekenen? Vraag om de beurt de betekenis van een chique woord aan elkaar.

Chique woorden Weet jij wat deze woorden betekenen? Vraag om de beurt de betekenis van een chique woord aan elkaar. LES 8: Spijsvertering (2) Chique woorden Weet jij wat deze woorden betekenen? Vraag om de beurt de betekenis van een chique woord aan elkaar. Defecatie - Poepen Borborygmus - Knorrende maag Monosodiumglutamaat

Nadere informatie

Handboek Politiek deel 2

Handboek Politiek deel 2 Handboek Politiek deel 2 Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid van de Derde Kamer der Staten-Generaal, Gefeliciteerd! Deze week ben jij een politicus. Je gaat samen met je klasgenoten discussiëren

Nadere informatie

200 JAAR STATEN-GENERAAL

200 JAAR STATEN-GENERAAL 200 JAAR STATEN-GENERAAL NOVEMBER 2015 - POLITIEK IN PRAKTIJK #7 WAT HEB JE NODIG Knipblad met jaartallen (gekleurd papier) Knipblad met foto s/uitleg (wit papier) Magneetjes + magneetbord Uitgeknipte

Nadere informatie

Fase Ontdek en onderzoek

Fase Ontdek en onderzoek Groep 7 & 8 Team van maximaal 4 leerlingen Leerling materiaal TECHNIEK TOERNOOI de dwalende robot Fase Ontdek en onderzoek Verdeel de rollen Groep 1: Robomind Je werkt in een groepje van vier leerlingen.

Nadere informatie

Lesbrief les 1 groep 5 en 6 Fit zijn is fijn

Lesbrief les 1 groep 5 en 6 Fit zijn is fijn Lesbrief les 1 groep 5 en 6 Fit zijn is fijn Lesdoelen De kinderen zijn zich bewust van het belang van gezond eten. De kinderen ervaren het belang van regelmatig bewegen. De kinderen krijgen inzicht in

Nadere informatie

Tekenen met Licht. It s your time to shine!

Tekenen met Licht. It s your time to shine! Tekenen met Licht It s your time to shine! 1 Colofon Inhoud en samenstelling Patrick Couwenberg van 4XM www.workshopstartpagina.nl info@workshopstartpagina.nl 2 Tekenen met licht Inleiding Tekenen met

Nadere informatie

Spreekopdrachten thema 1 Voorstellen

Spreekopdrachten thema 1 Voorstellen Spreekopdrachten thema 1 Voorstellen Opdracht 2 bij 1.2 Vraag en antwoord. Cursist A: lees de vraag hardop. Cursist B: lees het antwoord hardop. Klaar? Dan leest cursist B de vragen. Cursist A Cursist

Nadere informatie

Deze les bestaat uit twee delen. Het eerste deel kunnen de leerlingen zelfstandig in groepjes uitvoeren en het tweede gedeelte doe je klassikaal.

Deze les bestaat uit twee delen. Het eerste deel kunnen de leerlingen zelfstandig in groepjes uitvoeren en het tweede gedeelte doe je klassikaal. LESBRIEF 1 KM HOOP Handleiding leerkracht In de Week van de Hoop staat Team Hoop centraal, een groep superhelden die samen bijzondere avonturen beleven. De leerlingen ontdekken dat ze allemaal superhelden

Nadere informatie

Groepsbrief. Aan de ouders van de kinderen uit groep 1 en 2

Groepsbrief. Aan de ouders van de kinderen uit groep 1 en 2 Groepsbrief Aan de ouders van de kinderen uit groep 1 en 2 In deze groepsbrief brengen we enkele punten onder uw aandacht, die nodig zijn voor het goed functioneren van de groep. Wij vinden het belangrijk

Nadere informatie

Tekort of overschot vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/73822

Tekort of overschot vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/73822 Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 29 March 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/73822 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein

Nadere informatie

Milieuopdrachten Sarahs Wereld

Milieuopdrachten Sarahs Wereld Milieuopdrachten Sarahs Wereld Om de wereld milieuvriendelijker te maken, heeft Sarah zeven milieutips. 1. De ruil je rijk! tip 2. De koop tweedehands! tip 3. De kijk uit wat je koopt! tip 4. De haal het

Nadere informatie

3 Hoogbegaafdheid op school

3 Hoogbegaafdheid op school 3 Hoogbegaafdheid op school Ik laat op school zien wat ik kan ja soms nee Ik vind de lessen op school interessant meestal soms nooit Veel hoogbegaafde kinderen laten niet altijd zien wat ze kunnen. Dit

Nadere informatie

INDELING LESPLAN RESULTATEN EN BEOORDELING VOORBEREIDING DOOR DOCENT. OVERZICHT: Lesplan 2

INDELING LESPLAN RESULTATEN EN BEOORDELING VOORBEREIDING DOOR DOCENT. OVERZICHT: Lesplan 2 OVERZICHT: Lesplan 2 FUNCTIES Klassen/groepen: Groep 2 Grootte groep: Paren Voorbereidingstijd: 5 minuten Totale tijd: 100 minuten Activiteiten: 4 INDELING LESPLAN Activiteit 1: KUBO speelt 25 minuten

Nadere informatie

Handleiding Groente- en fruitles

Handleiding Groente- en fruitles Groep 3 / 4 / 5 / 6 / 7 / 8 Handleiding Groente- en fruitles Groente- en fruitles voor groep 3 t/m 8 In de Groente- en fruitles leren kinderen spelenderwijs dat groente en fruit eten belangrijk is om te

Nadere informatie

Lesbrief: Lekker ontspannen? Thema: Wat is Mens & Dienstverlenen?

Lesbrief: Lekker ontspannen? Thema: Wat is Mens & Dienstverlenen? Lesbrief: Lekker ontspannen? Thema: Wat is Mens & Dienstverlenen? Copyright Stichting Vakcollege Groep 2015. Alle rechten voorbehouden. Inleiding Niks is fijner dan je prettig en ontspannen voelen. Dit

Nadere informatie

VAN KOETS TOT KOFFERTJE

VAN KOETS TOT KOFFERTJE VAN KOETS TOT KOFFERTJE SEPTEMBER 2017 - POLITIEK IN PRAKTIJK #3 WAT HEB JE NODIG? Acht foto s (uitprinten en knippen) Een touw en wasknijpers DE WERKVORM IN HET KORT De leerlingen krijgen vragen over

Nadere informatie

5 gelijke dagen: ja of nee

5 gelijke dagen: ja of nee 5 gelijke dagen: ja of nee Informatieboekje voor de ouders / verzorgers 6 februari 2017 PAGINA 2 Een ouder vertelt over de voordelen van het 5 gelijke dagen model PAGINA 3 Een ouder vertelt over de voordelen

Nadere informatie

Spreekopdrachten thema 1 Voorstellen

Spreekopdrachten thema 1 Voorstellen Spreekopdrachten thema 1 Voorstellen Opdracht 1 bij 1.2 * Doe de opdracht met de groep. Uitleg voor de docent: De cursisten lopen door elkaar door het lokaal. Laat de cursisten elkaar in tweetallen begroeten,

Nadere informatie

Verdieping: Het huishoudboekje van Nederland

Verdieping: Het huishoudboekje van Nederland Verdieping: Het huishoudboekje van Nederland Korte omschrijving werkvorm In deze werkvorm leren leerlingen meer over de inkomsten en uitgaven van Nederland. In 2015 heeft de Nederlandse regering voor het

Nadere informatie

CONTROLERENDE TAAK TWEEDE KAMER

CONTROLERENDE TAAK TWEEDE KAMER CONTROLERENDE TAAK TWEEDE KAMER MEI 2018 - POLITIEK IN PRAKTIJK #1 WAT HEB JE NODIG? Voor elke leerling het werkblad met de partijen. Voor elke leerling het werkblad met de nieuwsartikelen. DE WERKVORM

Nadere informatie

Groepsbrief groep 1en 2

Groepsbrief groep 1en 2 Groepsbrief groep 1en 2 Aan de ouders van de kinderen uit groep 1 en 2 Op de info/inloopavond heeft u al een indruk gekregen wat er in de klas allemaal gedaan wordt. In deze groepsbrief brengen we nog

Nadere informatie

Bewegen met de micro:bit in de klas

Bewegen met de micro:bit in de klas GROEP 6, 7 EN 8 LES 1 HANDLEIDING VOOR DE LEERKRACHT Bewegen met de micro:bit in de klas Inleiding: In het eerste gedeelte van deze les maken de leerlingen kennis met de micro:bit. tip! Hebben jouw leerlingen

Nadere informatie

Muziek Singer Songwriter 1. Workshop Handleiding. Singer Songwriter 1. wat is jouw talent? 1. Singer Songwriter 1

Muziek Singer Songwriter 1. Workshop Handleiding. Singer Songwriter 1. wat is jouw talent?   1. Singer Songwriter 1 Workshop Handleiding wat is jouw talent? 1 Inhoudsopgave Hoe gebruik je deze workshop? Hoe kun je deze workshop inzetten in je klas? Introductie én opzet van de workshop Singer Songwriter Bekijk de introductievideo

Nadere informatie

DE WERKVORM IN HET KORT

DE WERKVORM IN HET KORT PRINSJESDAGBINGO SEPTEMBER 2015 AAN DE SLAG MET #6 DE WERKVORM IN HET KORT Een combinatie van een ouderwetse bingo en een kennisquiz. Leerlingen moeten de antwoorden aankruisen. Jij stelt een vraag, zij

Nadere informatie

Derde Kamer Handboek Politiek 1

Derde Kamer Handboek Politiek 1 Derde Kamer Handboek Politiek 1 Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid, Jij bent lid van de Derde Kamer der Staten-Generaal. Als politicus moet je natuurlijk wel verstand hebben van politiek. Samen

Nadere informatie

Ontwikkel je eigen ijsje!

Ontwikkel je eigen ijsje! v Ontwikkel je eigen ijsje! In dit stappenplan lees je precies wat je hiervoor moet doen! Het beste ijsje wint! Werkblad 2, 3 en 4 1 Werkblad 2 Eisen aan ijs Welke ijsjes ken je? Schrijf er zoveel mogelijk

Nadere informatie

Elke groep van 3 leerlingen heeft een 9 setje speelkaarten nodig: 2 t/m 10, bijvoorbeeld alle schoppen, of alle harten kaarten.

Elke groep van 3 leerlingen heeft een 9 setje speelkaarten nodig: 2 t/m 10, bijvoorbeeld alle schoppen, of alle harten kaarten. Versie 16 januari 2017 Sorteren unplugged Sorteren gebeurt heel veel. De namen van alle leerlingen in de klas staan vaak op alfabetische volgorde. De wedstrijden van een volleybal team staan op volgorde

Nadere informatie

Werkblad. LES 9: Ouders. GROEP 7-8. Bijlage 1. Rood actief inspannen/ sporten. Oranje middelmatig inspannen.

Werkblad. LES 9: Ouders.  GROEP 7-8. Bijlage 1. Rood actief inspannen/ sporten. Oranje middelmatig inspannen. Werkblad Bijlage 1 Rood actief inspannen/ sporten Oranje middelmatig inspannen Rust Werkblad, vervolg Bijlage 2 Deze pagina zal vaker uitgeprint moeten worden om een beweegdagboek voor de hele week te

Nadere informatie

Stel je gezond weekmenu samen

Stel je gezond weekmenu samen Stel je gezond weekmenu samen Leer je maaltijden op een gezonde manier plannen Lotte De Clercq Auteur: Lotte De Clercq Coverontwerp: Lotte De Clercq ISBN: 978-94-6342-735-7 Uitgeverij mijnbestseller.nl

Nadere informatie

Politiek in Nederland

Politiek in Nederland Politiek in Nederland Dit werkboek is van Klas M. VAN SON, DE CSV/ HET PERRON, Spoorlaan 11-13, Veenendaal. Beste leerling, Dit is jouw werkboek Politiek in Nederland. Over een paar jaar mag jij ook stemmen

Nadere informatie

Les 3 Radboud Kids: Meet the professor Voor de leraar

Les 3 Radboud Kids: Meet the professor Voor de leraar Les 3 Radboud Kids: Meet the professor Voor de leraar Overzicht Doelen Leerlingen vormen een beeld bij het onderzoek van de professor Leerlingen vergroten hun woordenschat door het leren van nieuwe vaktermen

Nadere informatie

DE ENERGIE[R]EVOLUTIE

DE ENERGIE[R]EVOLUTIE DE LEERLINGENHANDLEIDING VMBO Naam: Klas: Datum: Pagina 2 INLEIDING Mensen maken op grote schaal gebruik van fossiele brandstoffen: aardolie, aardgas en steenkool. Fossiele brandstoffen ontstaan uit resten

Nadere informatie

Lesbrief: Reis rond de wereld Thema: Hoe kom ik daar?

Lesbrief: Reis rond de wereld Thema: Hoe kom ik daar? Lesbrief: Reis rond de wereld Thema: Hoe kom ik daar? Copyright Vakcollege Groep B.V. 2015. Alle rechten voorbehouden. Reis rond de wereld Inleiding In Nederland leven veel culturen naast elkaar. Op school,

Nadere informatie

Hoe pak je je schoolwerk aan?

Hoe pak je je schoolwerk aan? Hoe pak je je schoolwerk aan? Leren plannen In elke agenda heb je spitsuren ; je hebt van die dagen dat je zoveel hebt dat het gewoon niet past allemaal! Je hebt bijvoorbeeld tot het 7 e uur les, s avonds

Nadere informatie

KiesWijzer. een les over kiezen voor het voortgezet onderwijs

KiesWijzer. een les over kiezen voor het voortgezet onderwijs KiesWijzer een les over kiezen voor het voortgezet onderwijs Inleiding Met veel plezier presenteert Intermijn de les KiesWijzer. Uw leerlingen staan in het nieuwe schooljaar weer voor grote keuzes. Welk

Nadere informatie

Les over tussendoortjes

Les over tussendoortjes Les over tussendoortjes Groep 7 en 8 Leerdoel Na de les weten de kinderen: - wat gezonde tussendoortjes zijn. - waarom we beter gezonde tussendoortjes kunnen eten dan de gangbare. - waarvoor tussendoortjes

Nadere informatie

Beste ouders, Schoolagenda en fotoalbum. Vrijdag 19 februari krijgen de kinderen hun rapporten mee naar huis. Allemaal een fijn weekend!

Beste ouders, Schoolagenda en fotoalbum. Vrijdag 19 februari krijgen de kinderen hun rapporten mee naar huis. Allemaal een fijn weekend! Nieuwsbrief 23 08-12 Februari 2016 Beste ouders, Vandaag hebben de leerlingen van groep 1 t/m 7 de uitnodigingen meegekregen voor de tien-minutengesprekken. Deze gesprekken zijn op maandag 22 en woensdag

Nadere informatie

Gezond thema: DE HUISARTS

Gezond thema: DE HUISARTS Gezond thema: DE HUISARTS 1. Wat gaan we doen? Praten over de huisarts en wat de huisarts doet. Nieuwe woorden leren over de huisarts. Het gesprek met de huisarts oefenen. 2. Wat vind ik van? Als je een-op-een

Nadere informatie

Thema Kinderen en school. Lesbrief 20. Op het schoolplein

Thema Kinderen en school. Lesbrief 20. Op het schoolplein Thema Kinderen en school. Lesbrief 20. Op het schoolplein brengt zijn dochter Ama naar school. Hij praat met een moeder van een ander kind op het schoolplein. De moeder heet. Waar werkt? Wat leert u in

Nadere informatie

Werkblad. LES 9: Ouders. www.gavoorgezond.nl GROEP 1-2. Bijlage 1. Rood actief inspannen/ sporten. Oranje middelmatig inspannen.

Werkblad. LES 9: Ouders. www.gavoorgezond.nl GROEP 1-2. Bijlage 1. Rood actief inspannen/ sporten. Oranje middelmatig inspannen. Werkblad GROEP 1-2 Bijlage 1 Rood actief inspannen/ sporten Oranje middelmatig inspannen Rust Werkblad GROEP 1-2, vervolg Bijlage 2 Dagen van de week Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag

Nadere informatie

leerlingbrochure nld Door: Jolanthe Jansen

leerlingbrochure nld Door: Jolanthe Jansen leerlingbrochure nld Door: Jolanthe Jansen Dit is een brochure, gemaakt voor leerlingen met NLD. Naast deze brochure is er ook: - een brochure met informatie voor ouders van kinderen met NLD en - een brochure

Nadere informatie

Handboek Politiek. Derde Kamer der Staten-Generaal

Handboek Politiek. Derde Kamer der Staten-Generaal Handboek Politiek Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid van de Derde Kamer der Staten-Generaal, Gefeliciteerd! Deze week ben jij een politicus. Je gaat samen met je klasgenoten discussiëren over

Nadere informatie

Welkom op Het Krijt. Informatie voor ouders van de leerlingen van groep 1 en 2

Welkom op Het Krijt. Informatie voor ouders van de leerlingen van groep 1 en 2 Welkom op Het Krijt Informatie voor ouders van de leerlingen van groep 1 en 2 Welkom bij ons op Het Krijt In dit boekje hebben we de belangrijkste informatie voor de groepen 1 en 2 voor u op een rijtje

Nadere informatie

Minicursus Rust creëren

Minicursus Rust creëren Minicursus Rust creëren Bedankt voor je inschrijving! Met deze minicursus geef ik je een inkijkje in mijn werkwijze en leer ik je een aantal stappen om rust te creëren. Door in mijn privéleven bewuste

Nadere informatie

Werkblad. LES 9: Ouders. GROEP 5-6. Bijlage 1. Rood actief inspannen/ sporten. Oranje middelmatig inspannen.

Werkblad. LES 9: Ouders.  GROEP 5-6. Bijlage 1. Rood actief inspannen/ sporten. Oranje middelmatig inspannen. Werkblad Bijlage 1 Rood actief inspannen/ sporten Oranje middelmatig inspannen Rust Werkblad, vervolg Bijlage 2 Deze pagina zal vaker uitgeprint moeten worden om een beweegdagboek voor de hele week te

Nadere informatie

Alles onder de knie? 1 Herhalen. Intro. Met de docent. 1 Werk samen. Lees het begin van de gesprekjes. Maak samen de gesprekjes af.

Alles onder de knie? 1 Herhalen. Intro. Met de docent. 1 Werk samen. Lees het begin van de gesprekjes. Maak samen de gesprekjes af. Intro Met de docent Wat ga je doen in dit hoofdstuk? 1 Herhalen: je gaat herhalen wat je hebt geleerd in hoofdstuk 7, 8 en 9. 2 Toepassen: je gaat wat je hebt geleerd gebruiken in een situatie over werk.

Nadere informatie

Handleiding voor de leerling

Handleiding voor de leerling Handleiding voor de leerling Inhoudopgave Inleiding blz. 3 Hoe pak je het aan? blz. 4 Taken blz. 5 t/m 9 Invulblad taak 1 blz. 10 Invulblad hoofd- en deelvragen blz. 11 Plan van aanpak blz. 12 Logboek

Nadere informatie

Naam:. Namen groepsleden:... Begeleider:

Naam:. Namen groepsleden:... Begeleider: Naam:. Klas: Namen groepsleden:........ Begeleider: 1 Inleiding In deze projectweek ga je onderzoek doen. Dit onderzoek is ter voorbereiding op het sectorwerkstuk in de vierde klas. Dit boekje is jouw

Nadere informatie

Vaardigheden - Enquête vmbo-kg12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/61729

Vaardigheden - Enquête vmbo-kg12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/61729 Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 22 augustus 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/61729 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken

Nadere informatie

LESBRIEF GROEP THEMA: DEMOCRATIE Verwerkingsopdrachten & kopieerbladen voor Samsam nr. 2, 2017

LESBRIEF GROEP THEMA: DEMOCRATIE Verwerkingsopdrachten & kopieerbladen voor Samsam nr. 2, 2017 LESBRIEF GROEP 5 + 6 THEMA: DEMOCRATIE Verwerkingsopdrachten & kopieerbladen voor Samsam nr. 2, 2017 Zo gebruikt u Samsam in de klas Weinig tijd: bekijk de filmpjes bij opdracht 1. Verdieping: kopieer

Nadere informatie

NME centrum Betuwe LES 3

NME centrum Betuwe LES 3 NME centrum Betuwe LES 3 les 3 COLOFON Deze handleiding hoort bij het project Energie?Zuinig! Dit project is een combinatie van de Leskist Energie? Natuurlijk Duurzaam! en het landelijke project Energieke

Nadere informatie

Vaardigheden - Enquête HV 2. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/52705

Vaardigheden - Enquête HV 2. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/52705 Vaardigheden - Enquête HV 2 Auteurs VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 21 July 2015 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/52705 Dit lesmateriaal is gemaakt

Nadere informatie

Aan de ouders van groep 4 en 5

Aan de ouders van groep 4 en 5 Aan de ouders van groep 4 en 5 U bent gewend om aan het begin van elk schooljaar informatie te krijgen over het reilen en zeilen in de groep van uw kind. In deze brief willen wij een aantal zaken op een

Nadere informatie

Koning van de vrijmarkt

Koning van de vrijmarkt Koning van de vrijmarkt HANDLEIDING Op Koningsdag koopt en verkoopt Nederland massaal oude spullen op de vele vrijmarkten. De digitale les Koning van de vrijmarkt bereidt de leerlingen voor op een succesvolle

Nadere informatie

PLEINGEIN SPELENDERWIJS IN GESPREK OVER HET SCHOOLPLEIN

PLEINGEIN SPELENDERWIJS IN GESPREK OVER HET SCHOOLPLEIN PAGINA 2 PLEINGEIN SPELENDERWIJS IN GESPREK OVER HET SCHOOLPLEIN HANDLEIDING VOOR DE SPELLEIDER PAGINA 2 PLEINGEIN Het SAT is het team van kinderen waarmee jullie gaan samenwerken om een Gezond Schoolplein

Nadere informatie

Nederlands in Uitvoering

Nederlands in Uitvoering Nederlands in Uitvoering Leerjaar 1 Sport & spel Een mondelinge instructie begrijpen Algemene modulegegevens Leerjaar: 1 Taaltaak: Een mondelinge instructie begrijpen Thema: Sport & spel Leerstijlvariant:

Nadere informatie

Verdiepingsopdrachten challenge 2: Spinaziekrachtproef

Verdiepingsopdrachten challenge 2: Spinaziekrachtproef Verdiepingsopdrachten challenge 2: Spinaziekrachtproef Je eigen reclamecampagne In groepjes, eventueel als huiswerkopdracht Opdracht: Creatief denken Duur: 60 minuten (of twee lessen van 30 minuten) Introductie

Nadere informatie

De lesactiviteit Het Beste Bos Ede is een samenwerking van Het Groene Wiel en IVN Ede.

De lesactiviteit Het Beste Bos Ede is een samenwerking van Het Groene Wiel en IVN Ede. 1 Colofon De lesactiviteit Het Beste Bos Ede is een samenwerking van Het Groene Wiel en IVN Ede. Deze handleiding hoort bij de leskist Het Beste Bos Ede. Dit is een, in samenwerking met IVN Ede, aangepaste

Nadere informatie

Advies blok Wonen en buitenruimte

Advies blok Wonen en buitenruimte Als Kindergemeenteraad hebben we ons twee jaar lang verdiept in verschillende beleidsterreinen. We werden hierbij ondersteund door drie adviescommissies: Milieu, Economie en Veiligheid. Ook hebben er ruim

Nadere informatie

Handleiding. Geschikte tijd uitvoering jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec

Handleiding. Geschikte tijd uitvoering jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec Handleiding Naam opdracht De horizon in je eigen omgeving Geschikte tijd uitvoering jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec zeer geschikt ongeschikt Benodigde materialen Pen en papier Opdrachtbladen

Nadere informatie

Zon, aarde en maan. Expertgroep 3: De seizoenen. Naam leerling:... Leden expertgroep:...

Zon, aarde en maan. Expertgroep 3: De seizoenen. Naam leerling:... Leden expertgroep:... Expertgroep 3: De seizoenen Naam leerling:.... Leden expertgroep:... Voorbereiding Lente, zomer, herfst en winter zijn seizoenen met elk hun eigen karakter. Jullie gaan onderzoeken hoe het komt dat we

Nadere informatie

Uitdager van de maand. Natuur & Techniek, groep 7/8. Algemeen. Titel. Lang leve je lijf. Cognitieve doelen en vaardigheden voor excellente leerlingen

Uitdager van de maand. Natuur & Techniek, groep 7/8. Algemeen. Titel. Lang leve je lijf. Cognitieve doelen en vaardigheden voor excellente leerlingen Uitdager van de maand Lang leve je lijf Natuur & Techniek, groep 7/8 Algemeen Titel Lang leve je lijf Cognitieve doelen en vaardigheden voor excellente leerlingen Inzicht in gezonde eetgewoontes en voedingsmiddelen

Nadere informatie

werkbladen thema 7 DE BASISSCHOOL

werkbladen thema 7 DE BASISSCHOOL werkbladen thema 7 DE BASISSCHOOL 7.0 vragen bij de film alleen Kijk naar de film. Geef antwoord op de vragen. eerste ronde filmkijken 1 2 3 Badria vindt Nederlands moeilijk. De juf komt op huisbezoek.

Nadere informatie

475!! 1. Projectweek. 2. Agenda. 3. Avondvierdaagse

475!! 1. Projectweek. 2. Agenda. 3. Avondvierdaagse nieuwsbrief 30 schooljaar 2014-2015 12 juni 2015 1. Projectweek Woensdag 17 juni start de projectweek. Dit jaar is het thema geschiedenis. Een heel breed thema waar we veel mee kunnen. Elke bouw heeft

Nadere informatie