Bijlage 1: Ondersteunende verkeerskundige maatregelen. Collegevoorstel uitbreiding voetgangersgebied centrum

Transcriptie

1 Bijlage 1: Ondersteunende verkeerskundige maatregelen Collegevoorstel uitbreiding voetgangersgebied centrum Het besluit tot het uitbreiden van het voetgangersgebied kan/dient te worden uitgevoerd met verkeerskundige, ondersteunende maatregelen. De maatregelen dienen te passen in de doelstellingen van het centrum zoals economie, toerisme en cultuurhistorie. In feite zijn de verkeersmaatregelen niet alleen een communicatiemiddel om het juiste verkeersgedrag te bewerkstelligen, maar eveneens een dienstverlenend middel naar de klant van het kernwinkelgebied door de maatregel passend te laten zijn in de omgeving. De klant is in dit geval de centrumbezoeker, de centrumbewoner, de hulpdiensten, de ondernemers en (diens) leveranciers in het centrum. Door middel van borden (bord G7) en een witte doorgetrokken streep wordt een voetgangersgebied aangegeven in een kernwinkelgebied. De verkeerskundige maatregelen om het voetgangersgebied te ondersteunen, zijn de volgende mogelijkheden: a) Niets doen! b) Vaste paaltjes of omklappaaltjes, c) Breekpaaltjes d) Robuuste geautomatiseerd zakpalen. Jargon: Bollards e) Toegangscontrole met kentekenscanners (jargon: ANPR Camera) a) Niets doen De maatregel dient te allen tijde als eerste dient te worden besproken is: wat gebeurt er als we slechts borden G7 (voetgangersgebied) plaatsen die het voetgangersgebied aangeven? Dus geen verdere verkeerskundige maatregelen? Gezien de ligging van het centrum ten opzichte van de verkeersstructuur is de verwachting dat met alleen het plaatsen van borden het voetgangersgebied niet als zodanig gebruikt zal gaan worden. Dit heeft onder meer te maken met het feit dat de Zwaanse Brug onderdeel is van het voetgangersgebied en tegelijkertijd de Dommel als een civiele barrière laat kruisen. De omrijdbeweging van autoverkeer is relatief groot in Boxtel door de ligging van de Dommel, waardoor de druk om door de Rechterstraat te gaan aanwezig is. Dit getuige ook de bestaande maatregelen in de vorm van vaste paaltjes nabij de kruising Rechterstraat De Croon. Daarom is Niets doen geen optie. Welke verkeersmaatregel is dan wel een optie die het voetgangersgebied min of meer afdwingen?

2 b) Vaste paaltjes, of omklappaaltjes De verreweg meest goedkope maatregel is vaste paaltjes, omklappaaltjes of breek-paaltjes. De aanlegkosten van de maatregel is laag en is een voordeel, maar dan ook de enige. Nadelen zijn dat het ook echt iedereen tegen houdt, waaronder mensen die een ontheffing hebben (bewoners met een parkeerplaats op eigen terrein) en hulpdiensten. Nu bestaan er zogenaamde paaltjes die met een sleutel Foto 1a omgeklapt kunnen worden. Echter, er bestaan 1001 type sleutels, er komen iedere dag komen er nieuwe sleutels bij, een ambulance kan uit Groningen komen en heeft niet standaard even zo veel sleutels... Er heeft zich onlangs de situatie voorgedaan dat een ambulance, die uit de richting van Waalwijk kwam, niet door de Rechterstraat kon, gelukkig net niet met fatale gevolgen. Ambulancepersoneel moest 300 meter lopen met brancard. Vaste palen en omklappalen stuiten dus tegen te veel praktische bezwaren. c) Breekpaaltjes Foto 1b Daarnaast bestaan er zogenaamde breekpalen. Bij nood kan de paal omver worden gereden of geduwd. In de praktijk blijkt dat deze palen zeer vaak om onjuiste redenen omver te worden gereden of geduwd en zijn derhalve zeer vandalismegevoelig. De kosten voor aanleg is laag, maar de kosten voor het onderhoud en de werklast is onacceptabel hoog. Breekpalen is verkeerskundig functioneel hetzelfde als niets doen. Gezien de grote nadelen biedt het plaatsen van paaltjes, in elke soort en maat, geen soelaas als maatregel in het ondersteunen van het voetgangersgebied. d) Bollards Foto 2a Verreweg de meest omvangrijke maatregel is het toepassen van Bollards. In de jaren 90 zijn deze in alle kleuren en maten geplaatst om binnensteden fysiek af te sluiten voor gemotoriseerd verkeer. De Bollard biedt de mogelijkheid voor bevoegden om door middel van een pasje, een transponder, een helpdesk via een telefoonnummer om de paal te laten zakken. Mensen die een ontheffing hebben kunnen dan het voetgangersgebied betreden met de auto.

3 Wanneer iemand geen ontheffing heeft en om te voorkomen dat de automobilist zich vergist, zijn er allerlei flankerende maatregelen nodig gedraagt. Immers, het juridische uitgangspunt, zo blijkt wel uit de vele jurisprudentie omtrent dit onderwerp, is dat de gemeente aansprakelijk is bij schade. De kans bestaat om als gemeente niet aansprakelijk te worden gesteld het is geen garantie - is wanneer een gemeente allerlei flankerende maatregelen neemt, zoals plaatsen van vaste palen zodat er niet langs kan worden gereden, verkeerslichten, waarschuwings- en voorwaarschuwingsborden inzake obstakels in de weg naast de borden die het verbod aangeven, wegmarkering, camera s, etc. Het succes van de Bollard is tegelijkertijd zijn eigen ondergang geweest. Omdat het op grote schaal in den lande is toegepast, ontstond er een keur en een hoeveelheid aan systemen en toepassingen. Het gevolg is dat met name bij calamiteiten er grote problemen kunnen ontstaan wanneer de paal niet zakt voor hulpdiensten. Daarnaast lijkt de Bollard, Foto 2c Foto 2b naarmate deze ouder worden storingsgevoeliger geworden, waardoor zelfs op dat moment bevoegden geen toegang tot een gebied hebben. Bij calamiteiten en bij schade wordt verwacht van de verantwoordelijke organisatie een 24/7-standby verwacht: er komt meteen iemand van de verantwoordelijke organisatie om de Bollard handmatig te bedienen. Bollards hebben in feite hetzelfde nadeel als omklappalen. Voorgaande valt te organiseren. Echter, het grootste bezwaar tegen de Bollards zijn de kosten, alle maatregelen die erbij horen en de aansprakelijkheid/kosten van de gemeente bij aanrijdingen. Immers, gerechtelijke uitspraken zijn bijna altijd op de hand van de particulier die schade heeft. Concluderend: Bollards hebben in de afgelopen 20 jaar prima dienst gedaan voor voornamelijk stadscentra. Echter, het is als maatregel achterhaald, omdat er modernere technieken zijn die hetzelfde doel behalen, zonder de negatieve gevolgen. e) Kentekenscanners Nieuwste maatregel in den lande om gebiedsafsluitingen voor gemotoriseerd verkeer te kunnen creëren is met Kentekenscanners. Een kentekenscaner staat op een locatie waar een verbod geldt voor gemotoriseerd verkeer, of in geval van Boxtel waar het voetgangersgebied begint. De scanner detecteert op kenteken of een motorvoertuig al dan niet rechten heeft om het voetgangersgebied te betreden. Voorbeeld in foto 3a is de toegangsbeperking tot De Croon, waarbij de scanner vrij onzichtbaar in de openbare ruimte kan worden gemonteerd. Overigens, de productontwikkeling gaat

4 dermate snel dat alle techniek in de scanner past, een aparte technische kast is niet meer nodig (zoals op het foto 3a is weergegeven. Foto 3b Naast het traditionele bord van voetgangersgebied, dient een bord er boven te worden geplaatst met camera-afbeelding (foto 3b, belangrijkste bord onder) en witte markering op de dwarsrichting. Het grote voordeel van dit systeem is dat er geen enkele fysieke afsluiting meer nodig is en is het grote voordeel ten opzichte van de hiervoor beschreven fysieke alternatieven. Hulpdiensten - en diegenen met een ontheffing - kunnen het gebied betreden zonder toegangspas o.i.d. Je wordt herkend aan je kenteken en daarmee of je een ontheffing hebt. Een hulpdienst bij een calamiteit heeft altijd ontheffing. Nu kan het zijn dat een kenteken niet is geregistreerd waardoor het voertuig een overtreding begaat. Het kenteken wordt zichtbaar in een webportaal, alleen te raadplegen door een BOA in dienst van de gemeentelijke organisatie. De BOA bepaalt uiteindelijk of het gedetecteerde in overtreding is en stuurt deze vervolgens door naar het CJIB. Op landelijk niveau is er veel discussie geweest omtrent privacy en rechtszekerheid. Als gevolg van Rijksbesluiten, afstemming met het Openbaar Ministerie en jurisprudentie zijn we als gemeentelijke overheid bevoegd om via de kentekenscanner op kenteken te handhaven op geslotenverklaring door onze Buitengewoon Opsporingsambtenaren. De techniek en de web-omgeving (web-based) wordt verzorgd door een dienstverlener, op basis van Total Cost Ownership (leasevorm). Om gevoel te krijgen bij de kosten: rond de 200,- per kentekenscanner per maand voor een periode van 10 jaar inclusief verzekeringen voor Molest, etc. Boxtel heeft 5 scannes nodig. Ter vergelijking: een Bollard per stuk met alle maatregelen bij aanschaf ligt rond een ton per stuk. Daar zijn de schades nog niet eens bij meengenomen. Foto 3a Na gunning, waarvoor mogelijk externe expertise nodig is, zal duidelijk worden wat de precieze kosten zullen zijn op basis van Total Cost Ownership.

5 Conclusie en advies Het voorstel is om het voetgangersgebied te voorzien van toegangscamera s of beter gezegd kentekenscanners. Van de uitputtend onderzochte maatregelen voor stadsafsluitingen is de kentekenscanner de beste maatregel voor Boxtel. Andere (fysieke) maatregelen zijn afgevallen zoals vaste paaltjes, omklapbare paaltjes en elektrisch bedienbare paaltjes (jargon: Bollards). Dit vanwege het niet behalen van de doelen, voldoen niet aan randvoorwaarden, dan wel hebben te veel negatieve gevolgen. Zie tabel 1. De locaties van de kentekenscanners betreffen de kordonpunten van het voetgangersgebied conform het raadsbesluit van juni De kentekenscanners zullen op 5 locaties worden geplaatst, zie figuur 1, te weten: 1. De Croon 2. Zwaansebrug 3. Rechterstraat 4. Kruisstraat 5. Burgakker Figuur 1 Locaties scanners 5 3 Tabel 1 Criterium Missie Doel Negatieve effecten Flexibliteit Schaderisico Kosten Uitleg Systeem Leefbaarheid en aantrekkelijkheid Tegenhouden ongewenst gemotoriseerd verkeer Doorgang hulpdiensten en ontheffingen Mogelijkheid toekomstige ontwikkelingen en innovatie Kans op schade bij aanrijden, systeemfout Kosten voor aanschaf/ lease, beheer, onderhoud, schadeherstel, klachtenafhandeling, etc Niets doen Paaltjes Breekpaaltjes Bollard Kentekenscanner