Buurkracht buurtscan. Padbroek te Cuijk. Figuur 1 bovenstaande kaart toont een geografische weergave van jullie buurt Bron: google earth

Transcriptie

1 Buurkracht buurtscan Padbroek te Cuijk Figuur 1 bovenstaande kaart toont een geografische weergave van jullie buurt Bron: google earth

2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 2 1 Samenvatting Buurtscan Top 3 geadviseerde besparingsmaatregelen 3 2 Jouw buurt in beeld Jouw Buurt in cijfers Jouw Buurt in kaart 4 3 Jouw buurt in energieverbruik Je verbruik reduceren 9 4 Jouw buurt in maatregelen Isolatie Isolatieglas Cv-ketel Opwekking met behulp van zonne-energie 15 Bijlage 1 Achtergrondinformatie Buurkracht 19 Bijlage 2 Jouw energielabel 20 Bijlage 3 Financiering en subsidies 21

3 1 Samenvatting Buurtscan Voor je ligt de rapportage die gemaakt is naar aanleiding van de buurtscan die op 23 januari 2017 bij jullie in de wijk Padbroek heeft plaats gevonden. Jullie buurt is gescand op mogelijk nog te realiseren energiebesparingen. Hierbij is er gekeken naar welke typen woningen er in de buurt staan, de bouwjaren, de homogeniteit en de opbouw van de buurt. Aan de hand van deze buurtscan is de huidige energetische situatie van jullie buurt vastgesteld. Op basis daarvan heeft Nibag voor je bekeken welke maatregelen voor jou en jouw buurt het meest interessant zijn om energie te besparen en/of duurzame energie op te wekken. Dit resulteert uiteindelijk in een top 3 van maatregelen. Jullie buurt kent een zeer heterogene samenstelling, er is een grote verscheidenheid in leeftijden en samenstellingen van huishoudens. Ook de woningtypen in Padbroek zijn zeer heterogeen, we hebben kunnen constateren dat er, naast herhaling in de rijwoningen en de twee-onder-één-kapppers, ook vrijstaande, unieke woningen te zien zijn. De bouwjaren van de woningen in Padbroek liggen grotendeels voor Volgens de energielabelatlas (zie Figuur 3) zijn in jullie buurt energielabels A tot en met G te vinden, echter zijn veel woningen niet voorzien van een officieel geregistreerd energiecertificaat en deze labels zijn daarom een schatting aan de hand van het bouwjaar. Het energieverbruik van Padbroek is vergeleken met de gemeente Cuijk, de provincie Noord-Brabant en met heel Nederland. Het elektriciteitsverbruik in Padbroek is laag vergeleken met de gemeente en Noord-Barbant, maar enigzins hoger dan het gemiddelde verbruik in Nederland. Het gasverbruik in Padbroek is ongeveer gelijk aan de gemeente, de provincie en Nederland. Zowel de bouwjaren van de woningen als de energielabels laten ons zien dat er in Padbroek nog redelijk wat energie kan worden bespaard. Hieronder volgt de top 3 van maatregelen hoe dit kan worden bereikt. 1.1 Top 3 geadviseerde besparingsmaatregelen 1. Gevel en vloer (na)isoleren: Veel van de woningen in Padbroek zullen nog geen of slechts weinig isolatie in de gevels en de vloer hebben. Door deze te isoleren kan veel warmteverlies tegen worden gegaan en bovendien zal dit voor extra leefcomfort zorgen. 2. Isolatieglas: Het grootste gedeelte van de woningen in jullie buurt heeft bij de oorspronkelijk bouw geen isolatieglas geplaatst gekregen of slechts gedeeltelijk. Aangezien er via de beglazing veel warmte verloren kan gaan, is het aan te raden om HR++ isolatieglas te laten plaatsen. Daarnaast draagt isolatieglas ook bij aan een hoger leefcomfort, omdat je minder last zal hebben van koudestraling. 3. Zonnepanelen: Op het moment dat je jouw woning goed hebt (na)geïsoleerd, is het zinvol om naast verbruiksreductie ook te kijken naar het zelfstandig en duurzaam opwekken van de energie die je nog wel nodig hebt. Zonnepanelen zijn toepasbaar op zowel platte als hellende daken met een oriëntatie zuid, zuidwest of zuidoost. 3 van 24

4 2 Jouw buurt in beeld Voor je ligt de rapportage die gemaakt is naar aanleiding van de buurtscan die op 23 januari 2017 heeft plaats gevonden in jouw buurt Padbroek te Cuijk. Aan de hand van deze buurtscan is de huidige situatie van jullie buurt vastgesteld. In dit hoofdstuk zal een beeld worden geschetst van de bewonerssamenstelling en de woningtypen in jullie buurt. Op basis daarvan heeft Nibag voor jullie bekeken welke maatregelen voor jullie buurt het meest interessant zijn om energie te besparen en/of duurzame energie op te wekken (hoofdstuk 4). 2.1 Jouw Buurt in cijfers Onderstaande Tabel 1 geeft in cijfers weer hoe jouw buurt er demografisch voor staat. De cijfers zijn uit 2014 en we spreken dan over circa inwoners en huishoudens (Bron: Gezinsopbouw in leden Aantallen in Leeftijdsopbouw Aantallen in jouw uw buurt buurt 0 (=leegstand) 0% % Eenpersoons huishouden 28% % Meerpersoons huishouden 33% % Meerpersoons huishouden met kinderen 39% % % Tabel 1 jouw buurt in gezinsopbouw en leeftijdsopbouw. Bron: De Woningscan is verricht op het volgende adres: ~ Fazantenveld 6, 5431 JA, Cuijk 2.2 Jouw Buurt in kaart Je buurt bevindt zich in het zuiden van Cuijk. Voor een precieze, geografische afbakening van de buurt zie Figuur 1 en Figuur 3. Je buurt kent een zeer heterogene samenstelling, er is een grote verscheidenheid in leeftijden en samenstellingen van huishoudens (Tabel 1). Het is daardoor moeilijk om jouw energieverbruik te vergelijken met soortgelijke woningen met een andere gezinssamenstelling. Daarnaast is de eigendomssituatie niet voor de hele buurt gelijk. Circa 44% van de woningen in Padbroek wordt verhuurd en circa 56% van de woningen wordt bewoond door de eigenaar. Wees je er van bewust dat er voor huurders mogelijk beperkte beslissingsmogelijkheden zijn met betrekking tot het deelnemen aan de verschillende maatregelen die in dit rapport zullen worden besproken. Het zou zinvol kunnen zijn om de woningeigenaar/-corporatie die de huurwoningen in bezit heeft te betrekken bij Buurkracht. 4 van 24

5 Naast de bewonerssamenstelling van Padbroek hebben we je buurt ook in kaart gebracht voor wat betreft de woningtypen (zie Figuur 2). Daarbij hebben we kunnen constateren dat er in je buurt herhaling te zien is in de rijwoningen en de twee-onder-één-kappers. Aangezien jullie buurt erg omvangrijk is, zijn er ondanks de herhaling toch veel verschillende typen te onderscheiden. Daarnaast staan er veel unieke, vrijstaande woningen in jullie buurt. Het lijkt moeilijk om uitspraken te doen over zoveel verschillende, unieke woningen, echter de woningen zijn wel in te delen in bouwjaarcategorieën, welke ten tijde van de bouw te maken hebben gehad met gelijke eisen wat betreft isolatie van de woning. In hoofdstuk 4 kun je hier meer over lezen. Figuur 2 bovenstaande beelden geven een impressie van de woningen in jullie buurt Bron: google maps/ eigen foto Volgens de energielabelatlas (zie Figuur 3) lopen de (voorlopige) energielabels in Padbroek van A tot en met G. Dit is te verklaren doordat de bouwjaren, waar de nog niet geregisteerde, voorlopige energielabels onder andere op zijn gebaseerd, ook zeer uiteenlopend zijn. De voorlopige labels zijn slechts een schatting en komen daarom niet altijd overeen met de werkelijke situatie. Je ziet bijvoorbeeld in de Hazeleger veel geregistreerde C-labels, terwijl de woningen die niet zijn voorzien van een geregistreerd label, volgens de schatting een veel slechter voorlopig label krijgen. Mogelijk is de daadwerkelijke situatie hier gunstiger dan de voorlopige labels doen vermoeden, bijvoorbeeld omdat er woningverbeteringen hebben plaatsgevonden. Zie bijlage 2 voor uitleg hoe je een beter inzicht in je werkelijke situatie kunt krijgen. 5 van 24

6 Figuur 3 bovenstaande beelden tonen je buurt in voorlopige energielabels (boven) en de reeds geregistreerde energielabels (onder). Bron: energielabel atlas 6 van 24

7 Gezien de bouwjaren en voorlopige energielabels van de woningen zullen veel van de woningen met een C- of D- label zijn voorzien van enkele centimeters dakisolatie en gevelisolatie en weinig tot geen vloerisolatie. De beglazing is oorspronkelijk veelal enkel geweest met hier en daar wel in de woonkamer dubbele beglazing. Mogelijk is de enkele beglazing door (vorige) eigenaars al wel vervangen door dubbel glas. De relatief nieuwe woningen (A en B labels) zullen wel zijn voorzien van isolatie en dubbele beglazing, maar bij de woningen met E-, F- of G-labels is bij de oorspronkelijke bouw hoogstwaarschijnlijk geen isolatie toegepast en zal er enkele beglazing zijn geplaatst. Ook hiervoor geldt dat eventuele aanpassingen door (vorige) eigenaren kunnen zijn gedaan, aangezien er met name bij de oudere woningen veel comfortverbetering en energiebesparing kan worden behaald bij het isoleren van de woningen. Wij hebben niet alleen jullie buurt gescand op typen woningen en de aanwezigheid van dubbel glas en isolatie, maar ook verkend hoe het tot nu toe staat met het opwekken van eigen duurzame energie. Daarbij hebben wij kunnen constateren dat verschillende woningen zijn voorzien van zonnepanelen of zonnecollectoren. Een aantal van jullie heeft zijn weg naar het zelfstandig opwekken van energie al gevonden, maar een grote meerderheid van jullie is deze weg nog niet ingeslagen. Er liggen dus nog volop kansen om energie te besparen en duurzame energie op te wekken. 7 van 24

8 3 Jouw buurt in energieverbruik In het vorige hoofdstuk hebben we jullie buurt in beeld gebracht wat betreft bewoners, woningtypen en energielabels gecombineerd met bouwjaarcategorieen. Aan de hand daarvan gaan we in hoofdstuk 4 bekijken welke energiebesparende maatregelen er voor jullie buurt mogelijk zijn. Echter is het interressant om eerst jullie energieverbruik onder de loep te nemen. Het gemiddelde gasverbruik per woning in Padbroek is m³, het gemiddelde elektriciteitsverbruik per woning in Padbroek is kwh. Ter vergelijking zie je in Tabel 2 het gemiddelde verbruik van gas en elektriciteit van je buurt, je gemeente, je provincie en van heel Nederland. Zoals je kunt zien ligt jullie gemiddelde energieverbruik iets onder dat van Cuijk en Noord-Barbant en is julie energieverbruik enigszins hoger dan het gemiddelde verbruik van heel Nederland. Wat betreft het elektriciteitsverbruik kan dit verklaard worden door het gemiddeld aantal personen per huishouden. Het elektriciteitsverbruik is namelijk afhankelijk van het aantal bewoners en de elektrische apparaten die door hen worden gebruikt. Landelijk ligt het aantal personen per huishouden op 2,2 en voor jullie buurt ligt dit op 2,3. In jullie geval geeft dit de verklaring voor het hogere elektriciteitsverbruik, omdat het verschil relatief even groot is als het verschil in grootte van huishouden. Wat betreft het hogere gasverbruik kan een verklaring worden gezocht in typen, grootte en bouwjaar van de woningen. Naar mate de thermische schil van de woning (gevel, vloer en dak) groter is en weinig isolatie bevat, gaat er immers meer warmte verloren en ligt het gasverbruik voor verwarming dus hoger. In Nederland staat gemiddeld 16% vrijstaande woningen. Jullie buurt bestaat voor circa 7% uit vrijstaande woningen, waardoor de grootte van de thermische schil gemiddeld genomen niet zo groot zal zijn als wanneer er veel vrijstaande woningen zouden staan. De grootte van de thermische schil geeft in jullie buurt dus geen verklaring voor het hogere gasverbruik. Daarnaast bestaat jullie buurt voor 47% uit woningen uit de bouwjaren van voor 1975 en deze zullen daardoor nog weinig isolatie bevatten. Hierdoor kan veel warmte verloren gaan. Voor jullie woningen zal het gasverbruik daardoor enigszins hoger kunnen liggen dan het landelijk gemiddelde gasverbruik. Er is hier nog ruimte voor verbetering. Gemiddeld gasverbruik in m³ Gemiddeld elektriciteitsverbruik in kwh Padbroek Cuijk Noord-Brabant Nederland Tabel 2 Gemiddeld gas- en elektriciteitsverbruik 2014 Bron: Zoals eerder aangegeven is de hoeveelheid energie die wordt verbruikt sterk afhankelijk van gezinssamenstelling en het type woning waarin je woont. Toch is er voor ieder van jullie een aantal manieren om grip te krijgen op je energiekosten en je verbruik: 8 van 24

9 ~ Verbruik reduceren (zie Woningscan bijlage 7) ~ Energiebesparende maatregelen (Hoofdstuk 4) 3.1 Je verbruik reduceren De goedkoopste en duurzaamste energie is de energie die we niet gebruiken. Zodoende is het aan te bevelen om grip te krijgen en te behouden op je energieverbruik. Het gemiddelde gasverbruik in een woning is onderverdeeld in warm water, koken en verwarmen. Zoals je in Figuur 4 ziet, gaat het grootste gedeelte van je gasverbruik naar het verwarmen van je woning. Om dit verbruik te verminderen is het noodzakelijk om je woning goed te isoleren. Hoe je hiervoor kunt zorgen lees je in hoofdstuk 4 Jouw buurt in maatregelen. Warm water Koken Verwarmen Padbroek Verwarmen 624 Warm water 183 Koken 25 Totaal 832 (1.300 m³) Figuur 4 Gemiddeld jaarlijks gasverbruik toegepast op jullie buurt, uitgaande van een tarief van 0,64 per m³ Bron: Het elektrische energieverbruik in je woning is onder te verdelen naar apparatuur met een groot en klein verbruik (zie Figuur 5). De koelkast, vriezer, TV, wasdroger en wasmachine zijn apparaten met een groot verbruik, maar ook het energieverbruik voor ICT, audio/video en verlichting is aanzienlijk. Door de aanschaf van apparatuur met een energielabel A kan het energieverbruik worden terug gedrongen, maar ook door simpelweg de apparaten niet onnodig in te schakelen, zoals bijvoorbeeld de TV op stand-by te laten staan. 9 van 24

10 Padbroek Verlichting 82 ICT 38 Vaatwasser 32 Verwarming 44 Wasmachine 32 Warm water 32 Wasdroger 44 Ventilatie 44 Stofzuiger 19 Koken 19 Koelkast 57 Keukenapparaten 25 Vriezer 32 Vrije tijd 6 Televisie 57 Pers. verzorging 6 Audio/video 38 Overige 25 Totaal 630 (3.150 kwh) Figuur 5 Gemiddeld jaarlijks elektriciteitsverbruik toegepast op jullie buurt, uitgaande van een tarief van 0,20 per kwh Bron: HOME. 10 van 24

11 4 Jouw buurt in maatregelen De goedkoopste en duurzaamste energie is die energie die we niet gebruiken. Je hebt in paragraaf 3.1 kunnen zien dat het grootste gedeelte van je gasverbruik naar de verwarming van je woning gaat. Dit verbruik kan worden verminderd als er zo min mogelijk warmte verloren gaat uit je woning en je cv- ketel een hoog rendement heeft. Daarnaast kun je ook besparen door zelf je eigen energie op te wekken. Het is daarom zinvol om een aantal belangrijke besparingsmaatregelen op een rijtje te zetten. Onderstaande besparingsmaatregelen zijn binnen een buurt te allen tijde van belang om te analyseren: ~ Isolatie ~ Isolatieglas ~ Cv-ketel ~ Opwekking met behulp van zonne-energie Benieuwd welke maatregelen voor jouw interessant zijn? Lees in bijlage 2 meer over het energielabel en hoe het je kan helpen een objectief beeld te krijgen van de verbetering die een maatregel of combinatie van maatregelen voor jouw woning kan bewerkstelligen. Benieuwd naar de mogelijkheden rondom subsidies en energiebespaarleningen? Lees er over in bijlage Isolatie Relevante woningen We kunnen onderscheid maken tussen 3 soorten isolatie, namelijk vloerisolatie, gevelisolatie en dakisolatie. ~ Vloerisolatie: interessant voor een woning zonder vloerisolatie of minder dan millimeter, dus over het algemeen voor woningen met een bouwjaar van voor Het is wel noodzakelijk dat je een kruipruimte onder je woning hebt. Grenst de vloer van uw woning direct aan grond, dan is na-isoleren van je vloer af te raden. ~ Gevelisolatie: over het algemeen interessant voor een woning met een bouwjaar van 1975 of eerder. Daarnaast moet de spouw van de woning breed genoeg zijn. Een minimale breedte van 30 à 35 mm is noodzakelijk. ~ Dakisolatie: alleen interessant voor een woning waar geen dakisolatie aanwezig is of minder dan millimeter. Dit zijn over het algemeen de woningen van voor Om in dit rapport uitspraken te kunnen doen over de isolatie van jullie woningen hebben we de woningen onderverdeeld in bouwjaarcategorieën. De grenzen van de categorieën zijn gebaseerd op de eisen die in die jaren werden gesteld aan de bouw van woningen. In 1975 was er bijvoorbeeld minder isolatie vereist dan in Daarom is een uitspraak over een woning van 1975 niet snel van toepassing voor een woning uit van 24

12 In Tabel 3 zie je per bouwjaarcategorie de gemiddelde isolatiewaarde voor gevel, dak en vloer uitgedrukt in millimeters volgens de energielabel-methodiek. Een dak uit 1990 zal dus waarschijnlijk een isolatiewaarde hebben die vergelijkbaar is met 80mm isolatie. Om onderstaande tabel op je eigen woning te kunnen betrekken is het uiteraard nodig om te weten in welk jaar je woning is gebouwd. Weet je dit niet? Kijk dan op Mogelijk ligt jouw woning op of dichtbij de ondergrens van een bouwjaarcategorie. Houd er dan rekening mee dat jouw woning mogelijk nog volgens de eisen van de voorgaande bouwjaarcategorie is gebouwd. In dit geval zal ook het voorlopige energielabel te gunstig zijn ingeschat. Gezien de bouwjaren van de woningen in Padbroek zullen vrijwel alle woningen zijn voorzien van isolatie in de daken. Gevelisolatie zal mogelijk ontbreken in circa 47% van de woningen. Vloerisolatie zal bij circa 97% van de woningen niet aanwezig zijn. Gevel Dak Vloer % woningen in Padbroek Tot mm 0 mm 0 mm <10 mm 30 mm 0 mm mm 50 mm 10 mm mm 50 mm 50 mm mm 80 mm 50 mm heden 100 mm 100 mm 110 mm 3 Tabel 3 Gemiddelde isolatiewaarde voor gevel, dak en vloer uitgedrukt in millimeters volgens de energielabel-methodiek per bouwjaar. Wat betreft de vloerisolatie moet hier een belangrijke kanttekening bij worden geplaatst. In de praktijk kan het namelijk voorkomen dat bij een woning die in de categorie valt geen vloerisolatie aanwezig is, ook al zou er volgens Tabel 3 wel isolatie aanwezig zijn. Vanaf 1983 was het verplicht om isolatie in de vloer aan te brengen, maar voor ieder van jullie met een woning van voor 1983 is het zinvol om (indien mogelijk) het kruipluik te openen, en te kijken of je isolatie tegen je vloer aan ziet zitten. Als je voornemens bent om je woningisolatie te verbeteren, houdt dan rekening met het belang van goede ventilatie van je woning. Indien je mechanische ventilatie hebt van voor 2006 is dit waarschijnlijk een wisselstroomventilator en zou je energie en dus kosten kunnen besparen door deze te vervangen door een gelijkstroomventilator. Wij raden jullie aan om je te verdiepen in de mogelijkheden rondom isolatie. Voornamelijk gevel- en vloerisolatie zal in de meerderheid van de woningen in Padbroek niet aanwezig zijn. 12 van 24

13 4.2 Isolatieglas Relevante woningen Je beglazing vervangen voor HR++ beglazing is zeer interessant voor die woningen die voorzien zijn van enkel glas of de woningen waarvan de kozijnen dusdanig zijn verouderd dat deze toe zijn aan vervanging. Ook voor woningen met dubbel glas kan vervanging door HR++ glas waardevol zijn. Tijdens onze inspectie zijn we in Padbroek zowel enkel, dubbel als HR glas tegen gekomen. De woningen van voor 1975 zullen bij de oorspronkelijke bouw geen dubbele beglazing geplaatst hebben gekregen. De relatief nieuwe woningen zullen wel dubbele beglazing hebben. Als je nog enkel glas in je woning hebt of dubbel glas waarvan het gehele kozijn moet worden vervangen, is het absoluut aan te raden om dit te vervangen door HR++ glas. Zoals je in Tabel 4 kunt zien bespaar je aanzienlijk meer gas en dus kosten als je HR++ beglazing laat plaatsen in plaats van enkel glas. Houd bij het vervangen van enkel glas naar HR++ glas wel rekening met de mogelijkheid dat het huidige kozijn of draaideel niet breed genoeg is om HR++ (of dubbel) glas in te plaatsen. Stel dat je kozijnen in de huiskamer nog goed zijn, maar je wil graag het enkel glas vervangen, dan komen er extra kosten bij voor het aanpassen van het kozijn. De totale vervangingskosten van enkel glas naar HR++ glas zijn dan ongeveer 160 euro per m² (prijspeil 2014/2015) inclusief plaatsing, afwerking en het geschikt maken van de bestaande kozijnen voor het HR++ glas (anders past het niet in het kozijn). Na ongeveer 10 jaar heb je de investering terugverdiend door de lagere energiekosten. Gewoon dubbel glas is iets goedkoper in de aankoop, maar het duurt langer voor je de investering terugverdient (15 jaar) omdat je minder gas bespaart ( Bij vernieuwing van enkele beglazing raden wij daarom aan om voor HR++ beglazing te kiezen in plaats van dubbel glas. Ook het vervangen van dubbel glas door HR++ glas is aan te raden, aangezien de beglazing in je woning de grootste veroorzaker is van warmteverlies (ervan uitgaande dat gevel, dak en vloer (na)geïsoleerd zijn). Daarnaast draagt HR++ beglazing bij aan het verbeteren van het comfort in je woning, doordat je minder last hebt van koudeval in de winter en van zoninstraling in de zomer. In Tabel 4 zie je dat je met HR++ beglazing 6,50 per m 2 glas per jaar méér bespaart dan met dubbel glas. Wil je HR++ glas plaatsen in kozijnen die al geschikt zijn voor dubbele beglazing, dan worden de kosten geschat op 100 euro per m 2. Je verdient daarvan elk jaar 6,50 per m 2 terug, dus is je terugverdientijd circa 15 jaar. Hierbij wordt echter uitgegaan van een gemiddelde binnentemperatuur van 18 graden. Als dit bij jou hoger ligt, kun je meer besparen en wordt de terugverdientijd lager. Zeker als je dubbel glas lek is (dit herken je aan de condens die tussen de twee glasbladen kan ontstaan) en daarom niet meer de isolatie biedt die je van dubbel glas mag verwachten, is het zinvol om dit te vervangen door HR++ beglazing. Is het dubbel glas in de rest van de woning even oud, dan is de kans groot dat ook hier binnen korte tijd lekkages zullen gaan ontstaan. Dubbel glas kan na gemiddeld 25 jaar lekkages gaan vertonen. Triple glas is af te raden, omdat de meerwaarde voor wat betreft besparing ten opzichte van HR++ beglazing gering is (Tabel 4) en de kosten voor het plaatsen aanzienlijk groter zijn, aangezien hierbij ook de kozijnen 13 van 24

14 moeten worden aangepast. Als je kozijnen toch al toe zijn aan vervanging, dan zijn nieuwe kozijnen met triple glas echter wel de beste keuze. Soort vensterglas (U-waarde) Kostenbesparing* / m² Gasbesparing* / m² glas glas Enkel glas (5,8) - - Voorzetraam zonder coating (2,7) Dubbel glas (2,7) Voorzetraam met coating (1,8) HR (1,7-2,0) HR+ (1,3-1,6) HR++ (Max. 1,2) Triple glas (0,5-0,9) 13 m³ 8,50 13 m³ 8,50 16 m³ m³ m³ 13,50 23 m³ m³ 16 Tabel 4 Besparing van jaarlijkse gas(kosten) voor de woonkamer, per m² glas en ten opzichte van enkel glas. Geldig voor een woning met hr-combiketel, een gemiddelde binnentemperatuur in de woonkamer (over dag en nacht) van 18 graden, bij een gasprijs van 64 eurocent per m³ (prijspeil 2016/2017). Bron: Weet je niet welk soort dubbel glas jouw woning heeft? Kijk naar de aanduiding in de aluminium rand tussen de glasplaten: HR, HR+ of HR++. Staat er niets, dan kun je het vlammetje van een aansteker voor het raam houden. Je ziet dan 4 vlammetjes in de reflectie. Als de tweede of de derde een andere kleur heeft dan de overige drie, dan is er sprake van HR glas. Zijn alle vier de vlammetjes gelijk, dan heb je gewoon dubbel glas. Figuur 6 Zo controleer je het glastype met een lucifer of aansteker. Wij achten het voor jullie zinvol om je te verdiepen in de mogelijkheden rondom het vervangen van de bestaande beglazing, aangezien er zowel enkel als dubbel glas in jullie buurt geplaatst is en het aan te raden is dit te vervangen voor HR++ beglazing. Jullie kunnen het beste beginnen met inventariseren hoeveel bewoners van jullie buurt geïnteresseerd zijn in het vervangen van hun beglazing. 14 van 24

15 4.3 Cv-ketel Relevante woningen Het vernieuwen van de cv-ketel raden wij aan voor woningen met een verouderde ketel (geen hoogrendementketel) en/of een cv-ketel die tegen vervanging aanzit, wat het geval zal zijn bij cv-ketels van ongeveer 12 tot 15 jaar of ouder. Aangezien de woningen in Padbroek al enkele deccenia oud zijn, zullen niet alle woningen meer op hetzelfde moment aan vervanging van de cv-ketel toe zijn. Geadviseerd wordt daarom om per woning te bepalen of er een verouderde ketel of kachel aanwezig is, of dat er een HR ketel aanwezig is die aan vervanging toe is. Een ketel gaat gemiddeld 15 jaar mee, maar ook als je daar nog net iets onder zit kan deelname aan collectief inkopen van een nieuwe ketel zinvol zijn, gezien de kosten die je bespaart. Ook benieuwd naar hoe jouw thermostaat je kan helpen besparen? Kijk dan eens op Wij raden jullie aan om je te verdiepen in de mogelijkheden rondom de vervanging van cv-ketels. Jullie kunnen starten met het inventariseren welke bewoners voldoen aan de criteria en geïnteresseerd zijn om gezamenlijk cvketels aan te schaffen. 4.4 Opwekking met behulp van zonne-energie Relevante woningen Als je nog geen zonnepanelen hebt, is het aan te raden deze te overwegen mits je dak de juiste oriëntatie heeft. Het plaatsen van een zonneboiler kan interessant zijn voor de huishoudens met 5 of meer personen aangezien daar naar verhouding een groter percentage gas wordt verbruikt ten behoeve van warm tapwater. Ook als jouw huishouden minder personen telt, maar er wel regelmatig een bad wordt genomen kan een zonneboiler interessant voor je zijn. De opwekkingsmaatregelen, welke wij voor jullie buurt hebben bekeken zijn: ~ Zonnepanelen ~ Zonneboiler Als je woning goed geïsoleerd is, heb je de hoeveelheid energie die je verbruikt al behoorlijk gereduceerd. Een goede vervolgstap zou zijn om de energie die je nog wel nodig hebt, zelf op te wekken. Dit kan door middel van zonnepanelen en zonneboilers. Zonnepanelen wekken stroom op, terwijl zonneboilers ongeveer de helft van je tapwater kunnen verwarmen. Zonnepanelen en zonneboilers zijn op het moment sterk in ontwikkeling, waardoor het moeilijk te voorspellen is wat er de komende jaren aan (verbeterde) mogelijkheden op de markt gaat komen. Rendementen en terugverdientijden die hieronder worden genoemd zijn gebaseerd op de nu bekende gegevens, maar zijn hierdoor aan veranderingen onderhevig. 15 van 24

16 Op dit moment zijn er al enkele buurtbewoners die zonnepanelen of zonnecollectoren op hun dak hebben aangebracht. Er zijn echter voornamelijk nog vele lege daken te zien. Zonnepanelen en zonneboilers zijn bij verschillende soorten daken mogelijk. Een plat dak is ideaal om zelf de optimale oriëntatie en hellingshoek van je zonnepanelen te bepalen. Jullie buurt kent slechts enkele woningen met platte daken, maar ook garages met platte daken zijn geschikt om zonnepanelen op te plaatsen. Daarnaast kent jullie buurt voornamelijk woningen met hellende daken op verschillende oriëntaties. Ook deze woningen kunnen zeer geschikt zijn voor het plaatsen van zonnepanelen of zonneboilers. Voor een plat dak kies je zelf de meest optimale oriëntatie en hellingshoek, dus kom je op een rendement van 100% uit, maar ook voor woningen met hellend dak op het zuidoosten of zuidwesten, zoals de Fazantenveld 58 (Figuur 7) kan het rendement nog steeds 95% zijn. Jullie buurt kent echter ook een aantal woningen met een orientatie op oost en west en een dakhelling van graden. Het rendement is dan nog ongeveer 80%. Figuur 7 Fazantenveld 58 Bron: google maps Figuur 8 bovenstaande beelden tonen woningen in jullie buurt die al zijn voorzien van zonnepanelen/zonnecollectoren Om een eerste indruk te krijgen van de geschiktheid van jouw eigen dak voor zonnepanelen, kun je kijken op Daar wordt per woning aangegeven of het leggen van zonnepanelen of een zonneboiler aan te raden is. De zonatlas toont voor elk dakvlak binnen een gemeente of provincie de geschiktheid voor de opwekking van zonne-energie. Door het combineren van weerdata, de invallende zonnestraling, de hellingshoek 16 van 24

17 van de daken en de schaduwsituatie is een zeer nauwkeurige indicatie van de geschiktheid van de dakvlakken voor zonne-energieopwekking te geven (bron: Figuur 9 bovenstaand beeld toont de geschiktheid van de daken voor zonnepanelen/zonnecollector. Bron: Zonnepanelen zijn voor veel woningen in Padbroek een zeer goede optie om je eigen energie op te wekken en je woning te verduurzamen. Hoe lang het duurt voordat je de kosten van je zonnepanelen terug hebt verdient is van vele factoren afhankelijk (hoeveel je betaalt voor het afnemen van elektriciteit, het rendement van de geplaatste zonnepanelen), maar gemiddeld zal dit zo n 10 jaar duren. Zonneboilers hebben echter een gemiddelde terugverdientijd van zo n 20 a 25 jaar, waardoor ze al snel minder interessant zijn. Als je een huishouden hebt met 5 personen of meer en jullie warmtapwaterverbruik is hoog, zal de terugverdientijd echter lager worden en kan een zonneboiler toch interessant zijn voor jullie. Ook als je huishouden minder personen telt, maar wel dagelijks een bad wordt genomen kan een zonneboiler interessant voor je zijn. Subsidiemogelijkheden kunnen zorgen voor een kortere terugverdientijd. Meer informatie hierover vind je terug in de Woningscan en in bijlage van 24

18 Let er bij het plaatsen van zonnepanelen of een zonnecollector wel op dat je dak nog van voldoende kwaliteit is. Mocht je dak binnen relatief korte tijd aan vervanging toe zijn, dan zul je dit eerst moeten vervangen, voordat je zonnepanelen of een zonnecollector laat aanbrengen. Dit om dubbele kosten te voorkomen. Naast het plaatsen van individuele zonnepanelen bestaat ook de mogelijkheid om gezamenlijk zonnepanelen te laten leggen. In Padbroek ligt SBO De Wingerd met een groot, plat en hellend dak. Hiervan kan worden uitgezocht of deze gehuurd kunnen worden ten behoeve van het plaatsen van collectieve zonnepanelen. Figuur 10 bovenstaand beeld toont SBO De Wingerd. Bron: Wij raden jullie aan om je te verdiepen in de mogelijkheden die zonnepanelen kunnen bieden en naast het inventariseren van het animo voor individuele zonnepanelen ook uit te zoeken of en wat de (on)mogelijkheden zijn voor het huren van de daken van SBO De Wingerd. 18 van 24

19 Bijlage 1 Achtergrondinformatie Buurkracht Iedereen kan energie besparen. Maar het komt er vaak niet van. Te druk. Te veel gedoe. Geen idee wat je investering oplevert. Buurkracht helpt jou en je buren grip te krijgen op je energieverbruik en ondersteunt buurten bij besparingsmaatregelen. Hoe werkt het? Buurkracht begint met een enthousiaste buurtbewoner. Ben jij dat misschien? Samen kijken we hoe we een initiatief van de grond kunnen krijgen. En dan halen we de hele buurt erbij. Want samen besparen is goedkoper, makkelijker én leuker. Iedereen bepaalt zelf waar hij aan meedoet. Nibag scant uw buurt en uw woning op energiebesparende maatregelen die u en uw buurt kunnen nemen om energie en dus geld te besparen. Wie is Nibag, regisseur in huisvesting? Nibag is een bedrijf dat inspecteert, adviseert, realiseert en beheert. Wij helpen onze klanten dus bij het meten, weten, maken en bewaken van hun vastgoed(portefeuille). Nibag biedt onder meer diensten aan op het gebied van Beheer, Onderhoud, Energie, Veiligheid, Transformatie en Geluid. Onze diensten hebben een bereik van één unieke woning tot aan algehele vastgoedportefeuilles met daarin objecten als woningen, utiliteiten, complexen en monumenten. Nibag bestaat (anno 2014) 30 jaar en heeft referenties opgebouwd binnen de Rijksoverheid, Gemeenten, Woningcorporaties, Beleggers, de Zorg, het Onderwijs en diverse andere marktsegmenten. De dienstverlening met betrekking tot Energie is gebaseerd op een vijftal aandachtsgebieden, te weten: Bewust, Kosten, Besparen, Opwekken en dan bij voorkeur met en voor elkaar! Zie voor meer informatie. Wat is een Buurtscan? Jullie buurt is gescand op mogelijk nog te realiseren energiebesparingen. De meest doelmatige maatregelen resulteren uiteindelijk in een top3 voor jullie buurt. Hierbij is er gekeken naar welke typen woningen er in de buurt staan, de bouwjaren, de homogeniteit en de opbouw van de buurt. 19 van 24

20 Bijlage 2 Jouw energielabel In paragraaf 3.1 werd al kort gesproken over het energielabel voor apparaten, maar niet alleen op apparaten zit tegenwoordig een energielabel, ook op jouw eigen woning. Met behulp van je energielabel krijg je een goed beeld van de energieprestatie van jouw woning. Hoe groener het label, des te energiezuiniger is je huis. Op de website kun je jouw energielabel terugvinden (zie Figuur 3). Begin 2015 ontvingen woningeigenaren die nog geen officieel energielabel hadden een brief van de Rijksoverheid met daarin een voorlopig energielabel van hun woning. Het voorlopige energielabel is gebaseerd op een aantal algemene kenmerken die van de woning bekend zijn, zoals bouwjaar en woningtype. Het kan voorkomen dat specifieke gegevens, waaronder door jou gerealiseerde energiebesparingsmaatregelen aan je woning, nog niet verwerkt zijn in het voorlopige energielabel. Zodoende biedt de Rijksoverheid u de gelegenheid om eventueel ontbrekende gegevens alsnog te verwerken in een definitief energielabel voor je woning. Dit kan via de online applicatie van de Rijksoverheid ( waarbij tevens wordt aangeven voor welke gegevens er bewijsstukken aangeleverd moeten worden. Vervolgens kun je jouw label vast laten leggen door bijvoorbeeld Nibag als Erkend Deskundige te kiezen, waarna wij de bewijsstukken kunnen beoordelen en bij goedkeuring laten registreren. Als je vervolgens jouw huidige situatie als uitgangspunt neemt, is het ook mogelijk om de energiebesparende maatregelen uit hoofdstuk 4 één voor één in de online applicatie in te vullen alsof deze al in je woning aanwezig zouden zijn. Op deze manier zul je rechts in je scherm zien hoe groot de labelsprong is die elke afzonderlijke maatregel of een pakket van maatregelen voor jouw woning bewerkstelligt. Je kunt deze invoer uiteraard (nog) niet bewijzen en dus niet laten registeren, maar je kunt zo wel een objectief beeld krijgen van de huidige energiezuinigheid van je woning en de verbetering die daarin mogelijk is. 20 van 24

21 Bijlage 3 Financiering en subsidies Op dit moment kan voor verschillende maatregelen subsidie worden aangevraagd, waardoor het nog aantrekkelijker wordt om energie te besparen. Je kunt de investering daardoor nog sneller terug verdienen. Ben je van plan om energiebesparende maatregelen en heb je onvoldoende eigen geld, dan kun je een lening afsluiten. Vaak is het mogelijk om geld te lenen tegen een gereduceerd tarief. 1 Subsidies 1.1 Subsidie energiebesparing eigen huis Met de Subsidie energie besparing eigen huis krijg je subsidie als je minimaal 2 of meer van onderstaande isolatiemaatregelen neemt: - Dak isoleren - Gevel isoleren - Spouw isoleren - Vloer/bodemkruipruimte isoleren - Hoogrendementsglas plaatsen Indien je 2 of meer isolatiemaatregelen neemt, kun je ook subsidie krijgen op 1 of meer van deze energiebesparende maatregelen: - Isolerende deuren - Isolerend kozijn met triple glas - Energiezuinig ventilatiesysteem - Douche met warmteterugwinning - Waterzijdig inregelen verwarmingssysteem Wanneer je (bijna) alle bovengenoemde energiebesparende maatregelen met hogere isolatiewaarden in de woning gaat toepassen zou je mogelijk ook nog in aanmerking kunnen komen voor de Bonus subsidie ter waarde van Aan alle bovengenoemde energiebesparende maatregelen worden bepaalde voorwaarden gesteld. Zo wordt er een minimale isolatiewaarde vereist bij alle isolatiematerialen en een minimale toegepaste oppervlakte in m². Op de volgende website staan deze voorwaarden waaraan voldoen moet worden en de mogelijke hoogte van de teruggave 21 van 24

22 1.2 Investeringssubsidie duurzame energie (ISDE) Met de Investeringssubsidie duurzame energie (ISDE) kun je subsidie aanvragen op de aanschaf van verschillende apparaten, zie Figuur 11 om welke installaties het gaat. Figuur 11 Deze installaties komen in aanmerking voor subsidie (bron: website RVO) Indien je interesse hebt in de aanschaf van een zonneboiler, warmtepomp, biomassaketel of pelletkachel staat op de website van RVO welke apparaten er precies in aanmerking komen voor deze subsidie en hoeveel subsidie je krijgt. Zie Een belangrijke voorwaarde voor de subsidie is dat de aanvraag uiterlijk drie maanden na datum koopovereenkomst ingediend moet zijn. Binnen deze drie maanden is het apparaat betaald en in gebruik genomen. 1.3 BTW-teruggave zonnepanelen Voor zonnepanelen is geen subsidie beschikbaar, maar als particulier kun je de BTW op aanschaf en installatie van zonnepanelen terugvragen van de Belastingdienst. Bij een standaardpakket van 10 zonnepanelen (2.600Wp) voor ca levert dit 800 euro op, omgerekend 21 procent van jouw investering. Op de website van milieucentraal staat een 4-stappenplan hoe je de BTW kan terugvragen ( Let op dat je alle 4 de stappen doorloopt. 2 Financieringsmogelijkheden 2.1 Energiebespaarlening De Energiebespaarlening is een aantrekkelijke mogelijkheid om energiebesparende investeringen in of aan je woning te kunnen financieren. Afhankelijk van hoeveel energie je verbruikt, kan die besparing genoeg zijn om de maandelijkse betaling van uw Energiebespaarlening te dekken. Het grote voordeel van een energiebespaarlening is dat je tegen aantrekkelijke rente geld kan lenen. In onderstaande tabel staan de huidige rente tarieven voor verschillende investeringskosten en looptijden. 22 van 24

23 Hoofdsom Bruto Looptijd Rente Totale kosten Jaarlijks maandlasten lening kostenpercentage ,- 102,87 15 jaar 2,9% ,60 2,9% ,- 142,09 10 jaar 2,6% ,80 2,6% ,- 94,73 7 jaar 2,6% ,60 2,6% 4.999,- 64,27 7 jaar 2,2% 5.398,68 2,2% Tabel 5 Indicatie kosten Energiebespaarlening, peildatum (bron: Om aanspraak te kunnen maken op deze lening dien je wel aan bepaalde voorwaarden te voldoen. Op de volgende website staan deze voorwaarden: 23 van 24

24 project Buurkracht Padbroek versie 1.1 datum 2 februari 2017 auteur Janneke Steenkamer Bestand (JS) Buurkracht Buurtscan Padbroek Nibag, Oss. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm 0of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. 24 van 24