masteropleiding Fysica faculteit wetenschappen

Transcriptie

1 masteropleiding Fysica faculteit wetenschappen 2009

2 Colofon Redactie Vormgeving Fotografie Departement studentgerichte diensten en de faculteiten Ann Engelen (kaft) An Devaux, Sebastian Houston (binnenwerk) Jan Crab Deze brochure is met grote zorg samengesteld. Studieprogramma s veranderen echter voortdurend. Het is daarom mogelijk dat het aanbod van opleidingsonderdelen van de verschillende studierichtingen enigszins afwijkt van de informatie in deze brochure. 2

3 Inhoud Voorwoord Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen? Fysica Binnen de Universiteit Antwerpen Over Fysica Doelgroep en toelatingsvoorwaarden doelstellingen en eindtermen loopbaanperspectieven Studieprogramma Vakbeschrijvingen Studeren in het buitenland Onderwijs en examens Studieadvies - en studentenbegeleiding Nuttige websites Meer info?

4 Voorwoord Misschien is dit je eerste kennismaking met de Universiteit Antwerpen. Misschien heb je reeds enkele jaren geleden de weg naar onze universiteit gevonden en hier je bacheloropleiding voltooid. In elk geval word je masterstudent, en wil je informatie over de masteropleidingen die wij aanbieden. Het boekje dat je nu ter hand neemt, brengt je al een hele stap vooruit in je keuzeproces. De Universiteit Antwerpen is een middelgrote universiteit met studenten. Vanaf zijn de masteropleidingen gestart die aansluiten op de academische bachelor opleidingen. Binnen de associatie wordt de samenwerking bevorderd met de Plantijnhogeschool, de Karel de Grote Hogeschool, de Artesis Hogeschool en de Hogere Zeevaartschool. Tijdens je masteropleiding wordt de kennis die je opdeed tijdens je bacheloropleiding verder uitgediept. De Universiteit Antwerpen stelt alles in het werk om je studietijd aangenaam te maken en de kwaliteit van de opleiding op topniveau te houden. Onze opleidingen worden regelmatig bijgestuurd en aangepast aan maatschappelijke en wetenschappelijke evoluties. We nodigen je alvast uit op onze infodagen (21 maart en 25 april 2009) of op de infomarkt (9 september 2009). Welkom bij de Universiteit Antwerpen! Prof. dr. Alain Verschoren Rector Universiteit Antwerpen 4

5 Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen? STUDENTGERICHTHEID De Universiteit Antwerpen staat voor studentgerichtheid. Dit betekent onder andere dat je zoveel mogelijk college volgt in kleine groepen, hetgeen een vlotte interactie mogelijk maakt. De kleine afstand tussen studenten en het docentencorps zorgt ervoor dat je bij je profs terecht kan met allerlei vragen en problemen. De vlotte communicatie tussen docenten, assistenten en studenten wordt mee ondersteund door de digitale leeromgeving Blackboard; dit biedt ook nieuwe kansen voor een interactief onderwijssysteem. Studenten worden bovendien ook uitgenodigd om actief deel te nemen aan het beleid: in verschillende adviesorganen en raden zijn zij vertegenwoordigd. Tenslotte is de Universiteit Antwerpen bekend voor haar goede studentenbegeleiding en - ondersteuning, waarbij wordt ingespeeld op de individuele noden van alle studenten. INNOVERENDE ACADEMISCHE OPLEIDINGEN De Universiteit Antwerpen biedt innoverende academische opleidingen aan, waarbij de opleidingen zowel oog hebben voor theorie als voor praktijk. De opleidingen zijn stevig verankerd in sterk wetenschappelijk onderzoek, dat ook internationale faam geniet. De academische ivoren toren werd echter reeds lang geleden gesloopt: academici hechten veel belang aan een voortdurende uitwisseling met de steeds evoluerende samenleving. Bij je studie aan de Universiteit Antwerpen staat niet zozeer het memoriseren van feitenkennis centraal: je verwerft relevante kennis en vaardigheden die je nodig hebt om beroepsrelevante opdrachten en problemen op te lossen. De BaMa-structuur werd gezien als een kans tot vernieuwing en verbetering. Nieuwe opleidingen werden ingevoerd, keuzemogelijkheden binnen bestaande opleidingen verruimd. INFRASTRUCTUUR Voor haar onderwijs beschikt de Universiteit Antwerpen over de meest moderne infrastructuur: goed uitgeruste les- en computerlokalen, laboratoria, bibliotheken en meerdere studielandschappen. In alle publieke ruimten (bibliotheken, cafetaria s, aula s) zijn er hotspots waar je draadloos kan surfen met je eigen laptop. De laatste jaren werd grootschalig geïnvesteerd in nieuwe gebouwen om het toenemend aantal studenten op te vangen en hen een aangename leeromgeving aan te bieden. De Universiteit Antwerpen is een middelgrote universiteit, met meer dan studenten, verspreid over vier campussen en zeven faculteiten. De campussen Middelheim, Groenenborger en Drie Eiken liggen aan de stadsrand, in een groene omgeving. De campussen Middelheim en Groenenborger grenzen aan het openluchtmuseum voor Beeldhouwkunst Middelheim en het Nachtegalenpark. Studeer je op de campus Drie Eiken? Dan kan je volop genieten van de groene oase van Fort VI 5

6 en de mooie vijvers rondom de campus. De Stadscampus, met zijn kern van prachtig gerenoveerde 16de-eeuwse gebouwen, ligt in hartje Antwerpen. VORMING De Universiteit Antwerpen wil niet alleen opleidingen aanbieden, maar ook een brede vorming. Ze wil jonge mensen laten opgroeien tot professionelen met een kritische ingesteldheid, een tolerante en constructieve houding. De Universiteit Antwerpen kiest resoluut voor pluralisme en verwelkomt diversiteit in haar curricula, personeel en studenten. ANTWERPEN Tenslotte kies je voor de stad Antwerpen. Studeren is meer dan met je neus in de boeken zitten. Wie in Antwerpen komt studeren, kiest voor een studentenstad. Antwerpen is, naast een universiteitsstad, een bruisende metropool met een uniek cultuurhistorisch aanbod, een wereldhaven, een overvloed aan cafés en restaurants, clubs, gezellige pleintjes, cultuur, architectuur, mode, sportinfrastructuur,... Kortom: een stad waarin Antwerpenaars, bezoekers en studenten graag wegzinken. Speciaal voor de lancering van de nieuwe huisstijl van de Universiteit Antwerpen, schreef Pieter Embrechts een lied U Aan het woord. In deze brochure vertellen wij graag over onze universiteit, daarna is het woord aan A! Fysica Binnen de Universiteit Antwerpen De Universiteit Antwerpen heeft zeven faculteiten: Farmaceutische, biomedische en diergeneeskundige wetenschappen, Geneeskunde, Letteren en wijsbegeerte, Politieke en sociale wetenschappen, Rechten, Toegepaste economische wetenschappen, Wetenschappen. Fysica is een opleiding binnen de faculteit Wetenschappen. Andere masteropleidingen binnen deze faculteit zijn: Biologie Chemie Ecological Marine Management Informatica Milieuwetenschap Molecular biology Wiskunde 6

7 Over Fysica In het masterprogramma volgen alle studenten een gemeenschappelijk gedeelte van 24 studiepunten. Verder kies je één van de drie opties: Onderwijs, Ondernemerschap of Onderzoek. De eerste optie is de optimale voorbereiding voor een beroep als leraar Fysica, terwijl de tweede optie voorbereidt op een carrière in de privé-sector. De derde optie bereidt voor op een wetenschappelijke loopbaan. Onafhankelijk van welke optie dat je gekozen hebt, volg je ook minstens één van de modules die telkens een deelgebied van de fysica verder uitdiepen. Deze zijn Vaste stoffysica en Nano fysica, Sub atomaire fysica, Moleculaire biofysica, Medische fysica, Computationele fysica, Theoretische fysica. Aansluitend bij deze module maak je een masterproef (30 studiepunten), en neem je deel aan het onderdeel mobiliteit (12 studiepunten). De studenten uit de afstudeerrichting Onderwijs worden vrijgesteld van de mobiliteitsverplichting. De mobiliteit wordt bij voorkeur gepland in het begin van het tweede masterjaar ( semester 3), en kan bestaan uit het volgen van vakken aan andere instellingen, het doen van een stage of van wetenschappelijke experimenten in een bedrijf, of een weten schappelijke instelling, of een andere universiteit (12 studiepunten = 6 weken). De masterproef is een afstudeerwerk aan de grens van de huidige stand van de wetenschap. Zij omvat een begeleid maar zelfstandig uit te voeren onderzoeksproject, de verwerking van de resultaten en de rapportering in de vorm van een eindwerk. De student krijgt hiervoor de gelegenheid zich voor een aantal maanden te integreren in een onderzoeksgroep en te participeren in het daar lopende onderzoek, inclusief seminaries, werkbesprekingen, studiewerk, en de uitvoering van specifieke experimenten en/of berekeningen. Het Departement Fysica van de Universiteit Antwerpen staat zeer sterk in het wetenschappelijk onderzoek. De Universiteit Antwerpen heeft een historisch gegroeide sterke basis in vaste stoffysica, of meer algemeen fysica van de gecondenseerde materie, zowel in het experimenteel als theoretisch onderzoek. Ook experimentele deeltjesfysica is een vast gegeven in het onderzoek van dit departement. Tenslotte is er sinds enkele jaren een belangrijke ontwikkeling naar biofysica en biomedische fysica. Het Departement Fysica organiseert ook een Engelstalig programma Advanced Master in Nanophysics, dat in een afzonderlijke brochure toegelicht wordt. Dit programma is samengesteld uit onderdelen van het gewone masterprogramma, specialisatie Vaste stoffysica en Nanofysica. 7

8 Doelgroep en toelatingsvoorwaarden RECHTSTREEKSE INSTROOM: Bachelor in de fysica Bachelor in de fysica en de sterrenkunde Buitenlandse studenten worden rechtstreeks toegelaten indien ze over een diploma beschikken dat voldoet aan een aantal criteria, opgenomen in het document Profiel van een bachelor in de fysica. TOEGANG MET VOORWAARDEN: Na voorbereidingsprogramma: Bachelor in de chemie Bachelor in de wiskunde Bachelor in de ingenieurswetenschappen Bachelor in de industriële wetenschappen (richting fysica, chemie of elektronica) Buitenlandse studenten, die niet over een diploma beschikken dat rechstreekse toegang waarborgt, worden tot het voorbereidingsprogramma toegelaten na een gunstige evaluatie van hun dossier. doelstellingen en eindtermen De opleiding Master in de Fysica biedt de student enerzijds een grondige studie van een aantal verplichte kernvakken waaronder wiskundige natuurkunde, gevorderde kwantum-mechanica, atoom- en molecuulfysica, statistische fysica, groepentheorie, aangevuld met de nodige oefeningen en anderzijds een specifiek vakkenpakket met keuze tussen de aangeboden opties en specialisaties. Er wordt voldoende ruimte gelaten voor verdere profilering en keuze van vakken die aanleunen bij de interesse van de student. Van de student wordt bovendien verwacht dat hij/zij de verworven kennis toepast in een persoonlijke eindverhandeling (masterthesis) van hoogstaand wetenschappelijk niveau. Van de Master in de fysica wordt onder meer verwacht dat hij/zij : Een studie heeft gemaakt van belangrijke grote deelgebieden van de fysica op een intermediair niveau en deze studie nog grondiger te hebben verdergezet in minstens één belangrijk deelgebied van de fysica. Als experimenteel fysicus in staat is om nieuwe experimenten op te zetten of bij te dragen tot experimenten die in grote internationale samenwerkingsverbanden worden uitgevoerd. In staat is om zich zelfstandig nieuwe fysische inzichten, resultaten en methoden eigen te maken en deze uit te breiden; 8

9 Via samenwerking met medestudenten en onderzoekers, attitudes verwerven om in teamverband aan wetenschappelijk onderzoek mee te werken en leren hierover te communiceren in een wetenschappelijk correcte taal voor zowel een publiek van specialisten als voor een publiek van leken. In staat is moderne computertechnieken in te zetten voor de oplossing van fysische problemen, evenals in andere toepassingen. In staat is om de verworven inzichten in de fysica, het analyserend vermogen, en de algemene methodologie van de wetenschappen aan te wenden in een breed spectrum van beroepen. In staat is tot het lezen en begrijpen van de algemene vakliteratuur en het opvolgen van de recentste ontwikkelingen in de eigen subdiscipline. Klaar en duidelijk het onderzoekswerk kan presenteren. Een kritische instelling verwerft, ook tegenover het eigen vakgebied. Zaken kan kaderen in een bredere wetenschappelijke en maatschappelijke context. loopbaanperspectieven Onderwijs Een aantal fysici kiest voor het beroep van leraar in het middelbaar onderwijs. Ter voorbereiding volg je tijdens de masteropleiding de optie Onderwijs (30 studiepunten). Onderzoek Het wetenschappelijk onderzoek trekt een groot aantal afgestudeerden aan, die na het behalen van een doctoraat bijvoorbeeld een docentenloopbaan aan de universiteit of aan een industriële hogeschool kunnen starten of zeer gegeerd zijn in het bedrijfsleven. Door de sterke wisselwerking met andere wetenschappen (wiskunde, scheikunde, biologie, geologie, geneeskunde) zijn heel wat natuurkundigen werkzaam in disciplines als de wiskundige natuurkunde, de fysische scheikunde, de biofysica, de geofysica en de medische fysica. Privé-sector De financiële wereld doet meer en meer beroep op natuurkundigen ten einde de steeds complexer wordende taken tot een goed einde te brengen. Ook in andere sectoren van de industrie, in de informaticasector en in informaticadiensten van bedrijven en van de overheid vinden fysici werk. Ter voorbereiding kan je tijdens de masteropleiding de optie Ondernemerschap (30 studiepunten) volgen. Het ontwikkelen van lasers en microprocessoren in ruimtevaart en elektronica; holografie en beeldvorming; kwaliteitscontrole gesteund op optica en vastestoffysica, zijn enkele voorbeelden waarbij natuurkundigen grote inbreng hebben in de beroepswereld. Ook voor commerciële en beheersfuncties komen natuurkundigen in aanmerking omwille van hun polyvalente opleiding. 9

10 Besluit De fysicarichting biedt dus heel wat nieuwe, soms ook onverwachte afzetmogelijkheden. Bovendien wordt deze studierichting door weinig studenten gevolgd, zodat er jaarlijks slechts een klein aantal fysici op de arbeidsmarkt komen. Niet te verwonderen dus dat er in deze richtingen bijna geen werkloosheid bestaat. Het fysicadiploma is nog altijd één van de meest toekomstzekere universitaire diploma s. Studieprogramma MODELTRAJECT OPTIE ONDERZOEK Deze optie bestaat uit een gemeenschappelijke module van 24 studiepunten, die door alle studenten gevolgd wordt. Bovendien kies je minstens één van de onderzoeksmodules (18 studiepunten) en maak je aansluitend een eindwerk. Tenslotte voldoe je aan de mobiliteitsverplichting (6 weken stage of 12 studiepunten elders). De overblijvende studiepunten vul je in met vakken naar keuze, in de eerste plaats met vakken die a ansluiten bij de gekozen onderzoeksmodule, maar ook met vakken uit de ruime lijst van keuzevakken. Indien je wilt kan je ook een tweede onderzoeksmodule volgen. Tot 9 studiepunten kunnen gebruikt worden om enkele vakken uit de bacheloropleiding op te halen. Titel Gemeenschappelijke module 24 Onderzoeksmodule 18 Vakken naar keuze 36 Mobiliteit 12 Thesiswerk 30 TOTAAL 120 sp 10

11 GEMEENSCHAPPELIJKE MODULE Deze module wordt door alle studenten gevolgd. Titel Semester Uren theorie Uren praktijk Wiskundige Natuurkunde Gevorderde Kwantummechanica Atoom- en Molecuulfysica Statistische Fysica Symmetrie in de Kwantummechanica TOTAAL MASTERTHESIS EN MOBILITEITSPERIODE De masterthesis is een belangrijk onderdeel van de opleiding en wordt gehonoreerd met 30 studiepunten. De student neemt actief deel aan het lopende wetenschappelijk onderzoek, en leert aldus zijn kennis in de praktijk toe te passen en te verdiepen. De masterthesis wordt georganiseerd in één van de onderzoeksgroepen, en wordt door een promotor begeleid. Desgevallend kan het werk aan een andere wetenschappelijke instelling of onderzoeksgroep binnen of buiten de UA uitgevoerd worden. De bekomen resultaten worden in een proefschrift samengevat. Het werk aan het proefschrift mag als een eerste echte integratie in het wetenschappelijk onderzoek beschouwd worden. De student heeft de gelegenheid met grote zelfstandigheid zijn talenten, vaardigheden en zelfwerkzaamheid te bewijzen. De opgedane ervaring is dan ook meestal van groot belang voor de verdere loopbaan. In vele gevallen vormt ze de aanzet tot verder wetenschappelijk onderzoek voor een doctoraat. Ook de gelegenheid tot het leggen van contacten met laboratoria buiten de universiteit en met internationale onderzoeksinstellingen (bvb. CERN, Genève) is een positief element van de opleiding. In afspraak met een aantal Vlaamse universiteiten is geopteerd voor het invoeren van een mobiliteitsperiode waarbij de student gedurende 6 à 7 weken verblijft aan een andere universitaire of wetenschappelijke instelling in België of in het buitenland. Dit moet bijdragen tot de internationalisering van de studies en verbreding van de vorming. De mobiliteit wordt bij voorkeur gepland in het begin van het tweede masterjaar ( semester 3), en kan bestaan uit het volgen van vakken aan andere instellingen, het doen van een stage of van wetenschappelijke experimenten in een bedrijf, in een wetenschappelijke instelling, of aan een andere universiteit (12 studiepunten = 6 weken). De mobiliteit is niet verplicht voor studenten die de optie onderwijs gekozen hebben of die een deel van hun opleiding elders gevolgd hebben. sp 11

12 ONDERZOEKSMODULES De onderzoeksmodules zijn Titel Uren theorie Uren praktijk sp Vaste stoffysica en Nanofysica Subatomaire fysica Medische fysica Moleculaire biofysica Computationele fysica Theoretische fysica Module Vaste stoffysica en Nanofysica Titel Semester Uren theorie Uren praktijk Vaste stoffysica 1 of Topics in nanophysics and nanotechnology 1 of Physics of low dimensional systems 1 of Characterisation techniques for nanostructures 1 of Computational materials physics 1 of Eventuele ophaalvakken Inleiding tot de vaste stoffysica (3BFYS) Numerieke Methoden (3BFYS) Materiaalfysica (3BFYS) Aanbevolen keuzevakken Nanobiology 2 of Project computer simulation techniques 2 of Surface physics 2 of Electron microscopy 2 of Diffraction and imaging techniques 2 of Spectroscopic techniques 2 of sp 12

13 Superconductivity and superfluidity 2 of Chemical nanocharacterization 2 of Advanced materials and nanotrends: an industrial perspective 1 of Module Subatomaire fysica Titel Semester Uren theorie Theorie van de Fundamentele Wisselwerkingen Experimentele Technieken in de Deeltjesfysica Experimenteel labo 1 of 2 of 3 of 4 Uren praktijk 2 of of sp 30 3 Capita Selecta / studentenseminarie 1 tot Eventuele ophaalvakken Subatomaire fysica (3BFYS) Aanbevolen keuzevakken Extensions of the standard model 2 of Computergestuurde Experimenten en DataAcquisitie 2 of Kwantumchromodynamica 1 of Kernfysica 2 of Kwantumveldentheorie 2 of Path integrals and applications 2 of Versnellerfysica 1 of Zwaartekracht 1 of Project computer simulation techniques 2 of Astro-deeltjesfysica 2 of

14 Module Medische fysica Titel Semester Uren theorie Uren praktijk Biomedische beeldvormingstechnieken Biomechanica Fysica van de zintuigen Digitale beeld- en signaalverwerking Eventuele ophaalvakken Capita selecta - fysiologie Medische Fysica (3BFYS) Aanbevolen keuzevakken Neuroimaging Reconstructietechnieken in medische beeldvorming 1 of Fysiologie 2 of Bioinformatica 2 of Cellular and Molecular Neuroscience 1 of Analytische Biochemie 2 of Bio-ethiek 2 of Biosensoren 2 of Geïntegreerd practicum biochemische technieken 2 of Massaspectrometrie 2 of Biostatistiek 2 of sp 14

15 Moleculaire biofysica Titel Semester Uren theorie Characterisation techniques for nanostructures Uren praktijk Fysica van de zintuigen Magnetische resonantie van biomoleculen Spectroscopische technieken voor moleculaire biofysica Eventuele ophaalvakken Moleculaire biologie Toegepaste Biochemie Biofysica II (3BFYS) 2 of Aanbevolen keuzevakken Computational materials physics 1 of Neuroimaging Reconstructietechnieken in medische beeldvorming 1 of Fysiologie 2 of Bioinformatica 2 of Analytische Biochemie 2 of Bio-ethiek 2 of Biosensoren 2 of Geïntegreerd practicum biochemische technieken 2 of Massaspectrometrie 2 of sp 15

16 Module Computationele fysica Titel Semester Uren theorie Uren praktijk Computational materials physics Project computer simulation techniques Computersimulaties van Fysische S ystemen Vak(ken) naar keuze uit de lijst van voor deze module aanbevolen keuzevakken Eventuele ophaalvakken Numerieke Methoden (3BFYS) Aanbevolen keuzevakken Toepassingen van Parallelverwerking 2 of Theorie en praktijk van eindige elementen methoden Eindige differentiemethoden en financiële wiskunde Iteratieve methodes voor lineaire stelsels en eigenwaarden problemen 2 of of Multilevel- en Multiroostermethoden Modelleren van Plasma s 2 of sp 6 Module Theoretische fysica Titel Semester Uren theorie Uren praktijk Vaste Stoffysica 1 of Superconductivity and superfluidity 2 of Theorie van de Fundamentele Wisselwerkingen 2 of Kwantumveldentheorie Eventuele ophaalvakken Inleiding tot de vaste stoffysica (3BFYS) sp 16

17 Aanbevolen keuzevakken Elasticiteitstheorie Path integrals and applications 2 of Computational materials physics 1 of Physics of low-dimensional systems 1 of Zwaartekracht 1 of Extensions of the standard model 2 of LIJST VAN OVERIGE KEUZEVAKKEN Deze lijst bevat vakken die nog niet elders vermeld werden. Titel Semester Uren theorie Uren praktijk Artificiële neurale netwerken 1 of Geschiedenis en filosofie van de fysica 2 of Kwantumchemie 2 of Regelsystemen en gegevensverwerking 1 of Scientific English 2 of Wetenschapsfilosofie 2 of X-stralen (micro)tomografie 2 of sp 17

18 Vakbeschrijvingen 18 In deze brochure laten we je kennis maken met de inhoud van de verplichte opleidingsonderdelen. Op vind je meer informatie over de andere opleidingsonderdelen, begin- en eindtermen, werkvormen, evaluatie, noodzakelijk en aanbevolen studiemateriaal. WISKUNDIGE NATUURKUNDE Complexe analyse (residustelling) Speciale functies (hypergeometrische functies, gamma functie, beta functies) Distributies Functionaalanalyse GEVORDERDE KWANTUMMECHANICA 1. Benaderingsmethoden Tijdsonafhankelijke storingstheorie De variationele methode. Tijdsafhankelijke storingstheorie 2. Verstrooiingstheorie Lippmann-Schwingervergelijking Born benadering Het optisch theorema Methode van de partiële golven Verstrooiing van twee botsende deeltjes. Symmetrie. Inelastische verstrooiing 3. Relativistische Kwantummechanica Klein-Gordon vergelijking Dirac vergelijking ATOOM- EN MOLECUULFYSICA In deze cursus wordt de elektronische structuur van atomen en moleculen behandeld. Hierbij wordt vooral gesteund op het begrip rotatie-invariantie en de successievelijke reductie in symmetrie door de verschillende termen in de hamiltoniaan. Worden behandeld: waterstofatoom, centraal-veldatoom, rotatie-invariantie en draai impuls, Clebsch-Gordon-coëfficiënten, Wigner-Eckart-theorema, commutators en hun fysische betekenis, ontaarding en symmetrie; atomen met meerdere elektronen: centraalveldbenadering, orbitalen, spin, Pauli-principe, Slater-determinanten, correlatie en uitwisseling, LS- en jj-koppeling, spinbaaninteractie, Zeeman-effect, Stark-effect, hyperfijninteracties; interactie van atomen met een elektromagnetisch veld; molecuulstructuur: Born-Oppenheimer-benadering, moleculaire orbitalen.

19 STATISTISCHE FYSICA 1. Herhaling van de basisbegrippen van de statistische fysica Ensembles, klassiek en kwantum, de partitiesom. Verdelingsfuncties. Correlatiefuncties. Thermodynamische grootheden. 2. Het principe van de maximale entropie Entropiefunctionalen. Relatieve entropie. Het variatieprincipe en thermo dynamische stabiliteit. 3. Theorie van faseovergangen Microkanonieke faseovergangen. De thermodynamische limiet. Het Ising-model in d=2. De gemiddelde-veldbenadering. Kritische exponenten, schaling, universaliteit. 4. Niet-evenwicht De Boltzmann-vergelijking. Markov-ketens. De random wandeling. Diffusie. Fokker-Planck en Langevin-vergelijkingen. Dynamische susceptibiliteiten. Onsagerrelaties, Kubo-theorie. SYMMETRIE IN DE KWANTUMMECHANICA In deze cursus worden de gevolgen van symmetrie in de kwantumfysica onderzocht. De belangrijkste concepten worden geïntroduceerd: abstracte groepentheorie, punt groepen, representatietheorie, matrixelement-theorema s, basiselementen van de Lie-groep SO(3), en ruimtegroepen. Toepassingen worden behandeld in atomaire-, moleculaire-, vastestof-, en elementaire-deeltjesfysica. Studeren in het buitenland De Universiteit Antwerpen neemt actief deel aan de Europese uitwisselingsprogramma s zoals ERASMUS. Elk jaar studeert een aanzienlijk grote groep studenten één semester aan een buitenlandse universiteit. In het kader van het ERASMUS-programma heeft de Universiteit Antwerpen samenwerkingsakkoorden gesloten met heel wat universiteiten in West- en Centraal Europa. Maar de Universiteit Antwerpen kijkt verder dan Europa. Op bilaterale basis (buiten het kader van ERASMUS) werden wereldwijd uitwisselingsprogramma s uitgewerkt. In het kader van Internationale Ontwikkelingssamenwerking kan je met een beurs een aantal maanden in een ontwikkelingsland studeren. Je studieperiode aan één van de buitenlandse partneruniversiteiten wordt erkend als onderdeel van je studie aan de Universiteit Antwerpen. Meer info op 19

20 Onderwijs en examens MASTER IN BAMA In heel Europa werd het BaMa-systeem ingevoerd, na het ondertekenen van het Bologna-akkoord. Alle bestaande opleidingen in het hoger onderwijs werden omgevormd tot academische en professionele bachelor- en masteropleidingen. Meer informatie over het BaMa-systeem vind je op In Vlaanderen zijn alle masteropleidingen academisch. Elke masteropleiding aan de Universiteit Antwerpen heeft specifieke toelatingsvoorwaarden. In elk geval heb je een professioneel of een academisch bachelordiploma behaald, als je inschrijft voor een masteropleiding. Afhankelijk van het diploma dat je reeds op zak hebt, kan je ofwel rechtstreeks instromen in een masteropleiding, ofwel eerst een schakelprogramma (na een professionele bacheloropleiding) of een voorbereidingsprogramma (na een academische bacheloropleiding) doorlopen. Visueel kunnen we dit als volgt voorstellen: Academische Bachelor Academische Master Academische Bachelor voorbereidingsprogramma Academische Master Professionele Bachelor schakel Academische Master SEMESTERSYSTEEM EN EXAMENS Aan de Universiteit Antwerpen wordt het semestersysteem gehanteerd. Het academiejaar wordt opgesplitst in twee delen, die elk afgesloten worden door een examenperiode. Deze twee examenperiodes (in januari en juni) vormen samen de eerste zittijd. In de tweede zittijd worden alle examens hernomen waarvoor je minder dan 10/20 behaalde. Voor elk opleidingsonderdeel waarvoor je slaagt, behaal je credits. Het examenreglement wordt elk jaar kritisch geëvalueerd en aangepast, in samenspraak met studentenvertegenwoordigers. Het volledige reglement kan je raadplegen op Studieadvies - en studentenbegeleiding ALGEMENE STUDIE- EN STUDENTENBEGELEIDING Tijdens het academiejaar kan je terecht bij de dienst Studieadvies en Studentenbegeleiding, zowel met studie- als met persoonlijke problemen. Zowel groepsactiviteiten als individuele begeleiding zijn volledig gratis. Afspraken met de begeleiders van deze dienst kan je maken via het Studenten Informatie Punt (STIP). 20

21 STUDIEKEUZE De dienst Studieadvies en Studentenbegeleiding geeft je advies over je studiekeuze, eventueel heroriëntatie en helpt je bij alle keuzemomenten van het begin van je studieloopbaan tot bij het afstuderen. De dienst werkt ook mee aan het Trampolineproject dat heroriëntatie beoogt wanneer blijkt dat de gekozen richting voor jou minder geschikt zou zijn. STUDIEVAARDIGHEDEN EN STUDIEPLANNING Een masteropleiding vraagt een nieuwe studieaanpak: het aandeel zelfstudie wordt groter, presentaties maken deel uit van de meeste programma s, de masterthesis moet worden voorbereid, Wie hulp wil bij het uitwerken van een geschikte studieaanpak, kan gebruik maken van het aanbod aan groepstrainingen en individuele begeleiding.. PSYCHOSOCIALE BEGELEIDING Ook wanneer je last hebt om je te concentreren, twijfelt aan je studiekeuze, kampt met examenangst of persoonlijke problemen zoals het afspringen van een relatie, ernstige ziekte in je onmiddellijke omgeving... kan je een afspraak maken met een studentenbegeleider. Indien nodig wordt een individuele begeleiding opgestart, of word je doorverwezen naar gepaste trainingen in kleine groepjes. Dit gebeurt steeds op vrijwillige basis. Het aanbod aan individuele, groepsgerichte en digitale begeleiding wordt in het begin van elk semester bekend gemaakt in alle mogelijke publicaties voor studenten. Je vindt ook heel wat informatie op de website of BEGELEIDING VAN STUDENTEN MET SPECIFIEKE NODEN: AANVRAGEN BIJZONDERE FACILITEITEN Studenten met functiebeperkingen (fysische handicap of chronische ziekte, leerstoornis zoals dyslexie, ADHD, psychische problemen...) of met bijzondere vragen omwille van sport op topniveau of kunstbeoefening kunnen via de Dienst voor studieadvies en studentenbegeleiding bijzondere faciliteiten voor onderwijs en/of examens aanvragen. Dit is voorzien in het Onderwijs- en examenreglement van de Universiteit Antwerpen. Na het indienen van je aanvraag, word je uitgenodigd voor een intakegesprek met een studentenbegeleider. In onderling overleg worden de nodige afspraken gemaakt. Als je dossier helemaal in orde is en voorzien van de nodige attestering zal de dienst je dossier ter goedkeuring voorleggen aan de rector. Vervolgens kunnen bepaalde faciliteiten toegekend worden. 21

22 Nuttige websites WEBSITE MASTERS Op vind je uitgebreide informatie over alle masteropleidingen die de Universiteit Antwerpen inricht. Je kan vanuit deze URL ook doorklikken naar de website van een faculteit. INFODAGEN Elk jaar organiseert de Universiteit Antwerpen twee infodagen en een infomarkt. De eerste vinden plaats in maart en april, de andere begin september. Elke faculteit organiseert een infosessie om haar masterprogramma s verder toe te lichten. Hierbij krijg je ruim de kans om je vragen met docenten en studenten te bespreken. Vooraf inschrijven is niet nodig. De data en het programma vind je op onze website onder INSCHRIJVEN Praktische informatie in verband met inschrijvingen vind je op: HET STUDENTENPORTAAL Op het studentenportaal van de Universiteit Antwerpen vind je algemene informatie die voor alle studenten nuttig kan zijn: de academische kalender, de computer- en netwerkinfrastructuur, blackboard, beschikbare cursussen, financiering, huisvesting, sociale voorzieningen, eten en drinken op de campussen, studentenjobs, studentenclubs, sport, contactpersonen, studieloopbaanbegeleiding per faculteit, doctoreren, enz.. BIBLIOTHEEK De Universiteit Antwerpen heeft een uitgebreide collectie ter beschikking voor studenten en personeel. Op de Stadscampus is er een gloednieuwe bibliotheek voor de humane en sociale wetenschappen. Op de campus Middelheim, Groenenborger en Drie Eiken zijn de bibliotheken voor de Exacte en Medische Wetenschappen gehuisvest. Meer info? Kijk dan op BEGIN ACADEMIEJAAR Het academiejaar start op maandag 21 september Op kan je vanaf midden september actuele informatie over het begin van het academiejaar terugvinden. HOE DE CAMPUS TE BEREIKEN? De vier campussen zijn vlot bereikbaar met de auto, de fiets of het openbaar vervoer. Op vind je duidelijke wegbeschrijvingen. 22

23 Meer info? FACULTEIT WETENSCHAPPEN Departement Fysica Campus Groenenborger Groenenborgerlaan Antwerpen Prof. dr. Jan Naudts T +32 (0) jan.naudts@ua.ac.be DEPARTEMENT STUDENTGERICHTE DIENSTEN Studenten Informatie Punt (STIP) Stadscampus Agora-gebouw, 1ste verdieping Grote Kauwenberg Antwerpen T +32 (0) Campus Drie Eiken Gebouw G Universiteitsplein Antwerpen (Wilrijk) T +32 (0) stip@ua.ac.be 23

24 24 Nota s