BEDRIJFSWETENSCHAPPEN Een onderneming neemt een nieuwe start

Transcriptie

1 BEDRIJFSWETENSCHAPPEN Een onderneming neemt een nieuwe start Hoofdstuk 1: KEUZE VAN DE ONDERNEMINGSVORM Indeling: 1 Juridische aspecten 2 Administratieve verplichtingen 3 Keuzebepaling 4 Boekhoudkundige aspecten

2 Ondernemingsvormen - 1 van 43 Keuze van de geschikte ondernemingsvorm Inleiding Bespreek volgende vragen. 1/ Veel mensen willen starten met een eigen zaak. Waarom? 2/ Welke ondernemingsvorm zou je kiezen als je bv. een handeltje in schoolgerief of een papierhandel wil starten? Waarom? 3/ Stel dat je hebt gekozen om een eenmanszaak op te richten. Wat is een eenmanszaak? Wat is een vennootschap? 4/ Welke gevolgen heeft het faillissement van een eenmanszaak? Ken je een onderneming die failliet ging? Welke gevolgen had dat faillissement? 5/ Stel je papierhandel draait goed en je wil uitbreiden. Je bent van plan een groot magazijn, kostprijs EUR, aan te kopen. Daarvoor wil je een lening aangaan bij een bank. Ga je de gekozen ondernemingsvorm behouden? Waarom? 6/ Welke ondernemingsvormen ken je? Geef telkens de belangrijkste kenmerken en de voor- en nadelen van elke ondernemingsvorm. Enkele vraagjes om je te helpen: wie heb je nodig om een onderneming op te richten, wie krijgt de winst, wat bij een faillissement, hoeveel kapitaal heb je nodig? Om je plannen te realiseren zal je moeten nagaan wat wettelijk mag en niet mag. Daarom zullen we onderzoeken wat de wet in dit verband voorziet. We moeten ons immers houden aan het recht dat in onze gemeenschap van kracht is, daarom eerst een beetje juridische informatie. Wat versta je onder het begrip recht? - een geheel van regels die de gedragingen van mensen in een gemeenschap regelen - welke opgesteld werden door de gemeenschap, of door mensen die deze gemeenschap vertegenwoordigen - deze regels zijn afdwingbaar voor iedereen die lid is van die gemeenschap - ze werden opgesteld om het algemeen welzijn te bevorderen, m.a.w. opdat mensen met verschillende overtuigingen kunnen samenleven zonder elkaar te schaden. Bronnen van het recht Waarop zal een rechter zich baseren om recht te spreken? 1/ De wet Een wet is een bindende rechtsregel, opgelegd door de wetgevende macht. Hoe worden wetten gemaakt? Wetten kunnen imperatief of suppletief zijn. Imperatieve of dwingende wetten moeten steeds nageleefd worden, zij zijn van openbare orde. Vb.: Suppletieve of aanvullende wetten moeten enkel nageleefd worden indien de partijen onderling niets anders overeengekomen waren. Vb.: 2/ Gewoonten en gebruiken Als bepaalde handelingen langdurig en regelmatig op een zelfde wijze gebeuren door de betrokken personen, kunnen ze een bron van recht zijn. Bv. 3/ Rechtsspraak Vonnissen en arresten van rechters. Bv. een eenzijdige rechtshandeling (zie p. 19)

3 Ondernemingsvormen - 2 van 43 1 Juridische informatie 1. Handelsvennootschappen 1.1. Welke ondernemingsvormen voorziet de wet? Eenmanszaak of vennootschap Het is van groot belang om de juiste ondernemingsvorm te kiezen voor uw zaak. Maak een vergelijking tussen een eenmanszaak en een vennootschap, tussen de verschillende vennootschapsvormen en trek hieruit de nodige besluiten om een keuze tussen de mogelijke ondernemingsvormen te kunnen maken. 1/ Eenmanszaak Wat? Kenmerken van een eenmanszaak 1/ Een eenmanszaak bezit, in tegenstelling tot een vennootschap, geen aparte rechtspersoonlijkheid. 2/ Eén persoon is eigenaar, hij levert het kapitaal, hij is volledig aansprakelijk en draagt alle verantwoordelijkheid. Er is geen duidelijke splitsing tussen het privé-vermogen van de handelaar en het vermogen van de zaak. 3/ Doordat hij alleen het beheer in handen heeft kan hij snel beslissingen treffen. Alle winst komt aan hem alleen toe. Maar iedereen is financieel en menselijk beperkt. 4/ De oprichtingsformaliteiten en boekhoudkundige verplichtingen van een eenmanszaak zijn veel eenvoudiger dan bij een vennootschap. 5/ Een eenmanszaak is fiscaal onderworpen aan de personenbelasting, welke nadeliger uitvalt dan de vennootschapsbelasting voor hoge winsten. 6/ De eigenaar van een eenmanszaak is steeds onbeperkt aansprakelijk. 7/ De continuïteit en stabiliteit van de zaak zijn afhankelijk van één persoon. Oprichtingsformaliteiten 1/ Handelsnaam kiezen d.i. de benaming waaronder een handelsonderneming gekend is of waaronder ze wordt geëxploiteerd. De handelsnaam wordt beschermd zonder dat enige vorm van depot of registratie nodig is. Het recht op bescherming krijgt men door het eerste publiek gebruik ervan in de handel. 2/ Een inschrijving in het handelsregister nemen Waar? Op de griffie van de Rechtbank van Koophandel 3/ Openen van een bankrekening 4/ Inschrijving bij de BTW 5/ Bekendmaken van het huwelijksstelsel

4 Ondernemingsvormen - 3 van 43 2/ Vennootschap Wat? Art. 1832: Een vennootschap kan worden opgericht door twee of meer personen die overeenkomen iets in gemeenschap te brengen met het oogmerk de winst die daaruit kan ontstaan onder elkaar te verdelen of, in de gevallen bepaald door de wet, door de wilsuiting van één enkele persoon die goederen verbindt aan het uitoefenen van een bepaalde bedrijvigheid. Welke belangrijke elementen vind je in dit wetsartikel? Kenmerken van een vennootschap 1/ Meerdere personen kunnen deelnemen aan de oprichting en het beleid van de zaak. Meer en ruimere werkmogelijkheden, zowel financieel als menselijk. Vertrouwen en samenwerking zijn dan nodig. 2/ Men heeft een minimaal kapitaal nodig. 3/ Strengere oprichtingsvereisten (meestal is een notariële akte vereist) en boekhoudkundige verplichtingen (volledige boekhouding) dan bij een eenmanszaak. 4/ De vennootschapsbelasting is gunstiger dan de personenbelasting indien de winst hoog is. 5/ De continuïteit kan makkelijker verzekerd worden. 6/ Vrijwaring van het privé-vermogen is mogelijk. Beperkte aansprakelijkheid bij NV en BVBA.

5 Ondernemingsvormen - 4 van Wat is nu eigenlijk een handelsvennootschap? Wetboek van Koophandel Art. 1: Handelsvennootschappen zijn vennootschappen die daden van koophandel (daden met een handelskarakter en winstoogmerk) tot doel hebben. Daden van koophandel kunnen in 2 groepen ingedeeld worden: 1) daden van koophandel naar de aard: dit zijn daden die, door wie ze ook gesteld worden, steeds een handelskarakter vertonen. a/ Zijn altijd handelsdaden: 1. Aankoop van roerende goederen om verder te verkopen, en de verkoop ervan, of zelfs om enkel het gebruik ervan te verhuren Dit is de meest typische daad van koophandel. Bv. 2. Huur van roerende goederen om verder te verhuren 3. Leveringen van werk en goederen 4. Aankoop van een handelsfonds om het uit te baten 5. Verhandelen van handelseffecten b/ Zijn alleen handelsdaden als ze voortdurend herhaald worden: 1. Vervoer 2. Premieverzekering 3. Aan- en verkoop van onroerende goederen 4. Ondernemingen van openbare werken, nijverheidsondernemingen, Bv. constructie van gebouwen, wegen, enz. 5. Bankverrichtingen e.d., agentschappen, 6. Ondernemingen van leveringen Bv. levering van gas, elektriciteit, enz. c/ Daden van zeehandel Bv. bouwen of bevrachten van schepen 2) daden van koophandel naar de hoedanigheid van degene die ze stelt. Daden van een handelaar voor zijn handel zijn handelsdaden tot het tegendeel bewezen werd.

6 Ondernemingsvormen - 5 van 43 Roerende en onroerende goederen Wat is het verschil tussen roerende en onroerende goederen? Verklaar met een voorbeeld. Onroerende goederen Roerende goederen Lees volgende wetsartikels en maak een schematisch overzicht. Art. 516: Alle goederen zijn roerend of onroerend. ONROERENDE GOEDEREN Art. 517: Goederen zijn onroerend ofwel uit hun aard, of door hun bestemming, of door het voorwerp waarop zij betrekking hebben. 1E Art. 518: Onroerend uit hun aard zijn gronderven en gebouwen. 2E Art. 520: Wortelvaste vruchten, evenals dieren aan een erf verbonden zijn onroerend. Art. 524: Voorwerpen die de eigenaar van een erf voor de dienst en de exploitatie van dat erf, daarop geplaatst heeft, zijn onroerend door bestemming. Onroerend door bestemming zijn ook alle roerende voorwerpen die de eigenaar blijvend aan het erf verbonden heeft, d.w.z. dat men ze niet kan losmaken zonder te breken of te beschadigen. 3E Art. 526: Onroerend door het voorwerp waarop zij betrekking hebben zijn: - het vruchtgebruik van onroerende goederen; - erfdienstbaarheden of grondlasten; - rechtsvorderingen i.v.m. een onroerend goed. ROERENDE GOEDEREN Art. 527: Goederen zijn roerend uit hun aard of door wetsbepaling. 1E Art. 528: Roerend uit hun aard zijn verplaatsbare zaken. 2E Art. 529: Roerend door wetsbepaling zijn verbintenissen en vorderingen die geldsommen of roerende goederen betreffen, aandelen en lijfrenten. Wat is het verschil tussen (verklaar met voorbeelden): 1 Zaken (alles wat buiten de mens in de natuur voorkomt) en goederen (zaken die het voorwerp kunnen uitmaken van een recht dat men zich kan toe-eigenen). 2 Lichamelijke goederen en onlichamelijke goederen 3 Vervangbare en niet-vervangbare goederen 4 Verbruikbare en niet-verbruikbare goederen 5 Een zakelijk recht en een vorderingsrecht

7 Onderscheid tussen roerende en onroerende goederen Ondernemingsvormen - 6 van 43 A) Onroerende goederen: (geef telkens voorbeelden) 1E Uit hun aard (niet verplaatsbaar) 2E Door hun bestemming voor dienst en exploitatie bij het onroerend goed gevoegd; een blijvende verbondenheid met het onroerend goed: dieren of uitrustingsgoederen tot blijvend gebruik bij het onroerend goed gevoegd, men kan ze niet losmaken zonder te breken of te beschadigen 3E Door het voorwerp waarop ze betrekking hebben. B) Roerende goederen: alle goederen die niet onroerend zijn, zijn roerend. 1E Uit hun aard (verplaatsbaar) 2E Door wetsbepaling Belang van dit onderscheid: - Fiscaal: Bij aankoop van een roerend goed moet je B.T.W. betalen. Bij aankoop van een onroerend goed betaal je registratierechten. Roerende en onroerende goederen worden apart belast bij erfenis in rechte lijn. - Eigendomsbewijs: Van een onroerend goed = notariële akte Van een roerend goed = Art. 2279: Met betrekking tot roerende goederen geldt het bezit als titel. Wie een roerend goed in zijn bezit heeft wordt vermoed er de eigenaar van te zijn. Welk gevolg heeft dit wettelijk vermoeden?

8 Ondernemingsvormen - 7 van 43 Art. 2: De wet erkent als handelsvennootschap: - de vennootschap onder firma - de gewone commanditaire vennootschap - de naamloze vennootschap - de commanditaire vennootschap op aandelen - de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid - de coöperatieve vennootschap. Elk van deze vennootschappen is onderscheiden van de persoon der vennoten. Enkel vennootschappen die één van deze vormen aannemen krijgen rechtspersoonlijkheid. Algemene oprichtingsvereisten Art. 4: N.V.'s, B.V.B.A.'s en C.V.A. worden, op straffe van nietigheid, opgericht bij authentieke akte. De andere kunnen ook met een onderhandse akte worden opgericht. Art. 6: De oprichtingsakte van deze vennootschappen wordt bij uittreksel bekendgemaakt, in de Bijlagen van het Belgisch Staatsblad. Art. 10: De uittreksels moeten binnen de 15 dagen na de dagtekening van de definitieve akte neergelegd worden ter griffie van de rechtbank van koophandel. De keuze tussen de vennootschapsvormen beperkt zich meestal tussen N.V. en B.V.B.A. Waarom?

9 Ondernemingsvormen - 8 van Natuurlijke personen en rechtspersonen Niet alleen mensen, maar ook vennootschappen worden soms door de wet aanzien als personen. We spreken daarom van 2 soorten personen: 1/ Natuurlijke of fysieke personen: dit zijn mensen van vlees en bloed. 2/ Rechtspersonen: dit zijn instellingen of groeperingen waaraan de wet dezelfde rechten en plichten toekent als aan natuurlijke personen. Vanzelfsprekend moeten rechtspersonen steeds vertegenwoordigd worden door natuurlijke personen, die in hun naam en voor hun rekening optreden. Daarom spreken we van een juridische fictie. Verenigingen die geen rechtspersoonlijkheid hebben noemen we feitelijke verenigingen. Zij bestaan in de ogen van de wet niet. Wanneer je een contract tekent voor zo'n vereniging, verbind je niet de vereniging om dat contract na te leven, maar wel jezelf. Vb.: Welke gevolgen heeft het verkrijgen van rechtspersoonlijkheid? 1/ De vereniging heeft een eigen identiteit, geheel onderscheiden van de natuurlijke personen die haar samenstellen, met eigen rechten en plichten en een eigen domicilie. 2/ Zij kan zelf bezittingen hebben, een eigen patrimonium, volledig afgescheiden van dat van bv. de vennoten in een N.V. De vennootschap is eigenares van haar goederen, niet de vennoten. 3/ Zij wordt handelingsbekwaam: zij kan rechten verwerven, verbintenissen aangaan, rechtshandelingen stellen. Een vennootschap kan bv. Goederen kopen en verkopen, contracten afsluiten en verplichtingen aangaan, natuurlijk via haar vertegenwoordigers. Het belang hiervan is niet te onderschatten. Verklaar. - feitelijke vereniging t.g.o. vereniging met rechtspersoonlijkheid: - aansprakelijkheid van een NV of BVBA:

10 Ondernemingsvormen - 9 van Waarin verschillen N.V. en B.V.B.A.? 1/ Naamloze Vennootschap Onderstreep de belangrijkste elementen in volgende wetsartikels. Art. 26: De N.V. is een vennootschap waarin de vennoten zich slechts tot een bepaalde inbreng verbinden. Art. 29: Voor de oprichting van een N.V. is vereist dat het maatschappelijk kapitaal, dat niet minder dan EUR mag bedragen, volledig geplaatst is. Op ieder aandeel moet één vierde worden gestort. Vanaf de oprichting moet het minimum kapitaal volstort zijn. Een inbreng in natura moet binnen de 5 jaar na de oprichting volgestort zijn. Art. 29bis: Indien een inbreng in natura gebeurt, moet voor de oprichting een bedrijfsrevisor aangewezen worden door de oprichters. De revisor maakt een verslag over de inbreng in natura. Art. 29ter: Voor de oprichting overhandigen de oprichters aan de notaris een financieel plan waarin zij het bedrag van het maatschappelijk kapitaal van de op te richten vennootschap verantwoorden. Dit stuk wordt niet openbaar gemaakt. Art. 55: Er moeten ten minste 2 bestuurders zijn. Vat de belangrijkste kenmerken van een N.V. samen. Wie heeft de leiding van een N.V.? N.V.

11 Ondernemingsvormen - 10 van 43 1) Kenmerken van een NV Welke algemene kenmerken vind je terug in een NV? 1/ Als de onderneming behoefte heeft aan een zeer groot kapitaal, kan dat makkelijkst bekomen worden met een NV. 2/ De aandelen in een NV zijn vrij overdraagbaar. 3/ Een NV kan haar aandelen laten noteren op de beurs. 4/ Men kan de leiding overgeven aan managers. Er is een grotere scheiding tussen leiding en eigendom in een NV dan in een BVBA. 5/ Een NV mag obligaties uitgeven. 6/ Kan open of gesloten zijn. Leg uit. 2) Oprichtingsvereisten Aan welke oprichtingsvereisten moet voldaan worden? 1/ Voor de definitieve oprichting moeten de inbrengen in geld op een geblokkeerde bankrekening gezet worden. Waarom? 2/ De oprichting moet gebeuren bij authentieke akte. 3/ Om het kapitaal te verantwoorden moet een financieel plan opgemaakt worden. 4/ Kapitaal 1E Het kapitaal moet volledig geplaatst zijn. 2E Minimumkapitaal = EUR 3E Per aandeel moet ten minste 25 % gestort worden bij oprichting. 4E Bij oprichting moet ten minste EUR gestort zijn. 5E Een inbreng in natura moet geschat worden door een bedrijfsrevisor, en ten laatste 5 jaar na oprichting volstort zijn. De stichters zijn onbeperkt aansprakelijk als aan deze eisen niet voldaan werd. 3) Bestuur en toezicht Drie verplichte organen: N.V.

12 Ondernemingsvormen - 11 van 43 a) Raad van Bestuur - Ten minste 2 bestuurders, benoemd door de Algemene Vergadering; - Zij beslissen collectief. - Zij worden aangesteld voor maximum 6 jaar, maar zijn herkiesbaar. - Zij kunnen steeds ontslagen worden door de A.V. - Zij zijn hoofdelijk aansprakelijk voor schade ten gevolge van een overtreding van de wet of de statuten. Noot: Voor het dagelijks bestuur worden één of meer directeurs of zaakvoerders benoemd. b) Commissarissen - Zij oefenen een onbeperkt recht van toezicht en controle uit op alle handelingen van de vennootschap. - Zij worden benoemd door de A.V. voor 3 jaar, maar zijn herkiesbaar. - Indien er meerdere commissarissen werden benoemd moeten ze in college werken. - Verplicht bij grote ondernemingen. Noot: Algemene Raad = Raad van Bestuur + College van Commissarissen. c) Algemene Vergadering - Omvat alle aandeelhouders; ieder aandeel heeft één stem. - De A.V. heeft de meest uitgebreide bevoegdheid. - Ten minste éénmaal per jaar moet een gewone Algemene Vergadering gehouden worden. 4) Inventaris en winstverdeling Jaarlijks moeten de bestuurders een inventaris en een jaarrekening maken. Van de winst moet ten minste 5 % afgenomen worden voor een wettelijke reserve, totdat deze 10 % van het kapitaal bedraagt. Binnen de 30 dagen na de goedkeuring van de jaarrekening door de A.V. moet de jaarrekening en het controleverslag door de bestuurders op de griffie van de Rechtbank van Koophandel gedeponeerd worden. N.V.

13 Ondernemingsvormen - 12 van 43 2/ Besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid Onderstreep de belangrijkste elementen in volgende wetsartikels. Art. 116: De besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid is een vennootschap opgericht door één of meer personen die zich slechts tot hun inbreng verbinden, en waarin de rechten van de vennoten alleen kunnen worden overgedragen onder bepaalde voorwaarden. Art. 12O: Voor de oprichting van een B.V.B.A. is vereist: 1E dat het gehele kapitaal is geplaatst 2E dat het kapitaal ten minste EUR bedraagt 3E dat ten minste EUR van het kapitaal gestort is 4E dat op ieder aandeel waarop in geld is ingeschreven, ten minste één vijfde gestort is 5E dat de aandelen die een inbreng in natura vertegenwoordigen, in elk geval zijn volgestort. Art. 120bis: De bepalingen van art. 29bis en 29ter over de N.V. zijn van overeenkomstige toepassing. Art. 123bis: Een natuurlijk persoon kan slechts de enige vennoot zijn van één enkele B.V.B.A. Deze natuurlijke persoon wordt geacht hoofdelijk borg te staan voor de verbintenissen van iedere andere B.V.B.A. die hij nadien alleen zou oprichten. Art. 124: Het kapitaal wordt verdeeld in gelijke aandelen met een nominale waarde van ten minste 25 EUR. Art. 129: De B.V.B.A. wordt bestuurd door één of meer lasthebbers, natuurlijke personen, al dan niet vennoten. Zij worden door de vennoten benoemd voor een bepaalde tijd of zonder beperking van duur. Art. 13O: Iedere zaakvoerder vertegenwoordigt de vennootschap jegens derden. De statuten kunnen de bevoegdheid van de zaakvoerders beperken. Art. 131: De B.V.B.A. kan geen lening aangaan door uitgifte van obligaties. Art. 135: De besluiten van de vennoten worden bij meerderheid van stemmen genomen in een algemene vergadering. Art. 139: Tenzij bij de statuten anders is bepaald, zijn de besloten vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid voor onbepaalde duur aangegaan. Art. 14Obis: De vereniging van alle aandelen in de hand van één persoon heeft niet tot gevolg dat de vennootschap wordt ontbonden. Wanneer deze een rechtspersoon is en indien binnen één jaar geen nieuwe vennoot in de vennootschap is opgenomen of deze niet is ontbonden, wordt de enige vennoot geacht hoofdelijk borg te staan voor alle verbintenissen van de vennootschap ontstaan na de vereniging van alle aandelen in zijn hand, tot een nieuw vennoot in de vennootschap wordt opgenomen of tot haar ontbinding. Art. 140ter: Het overlijden van de enige vennoot heeft niet tot gevolg dat de vennootschap wordt ontbonden. Vat de belangrijkste kenmerken van een B.V.B.A. samen. Wie heeft de leiding van een B.V.B.A.? B.V.B.A.

14 Ondernemingsvormen - 13 van 43 1) Kenmerken van een BVBA 1/ Zeer geschikt als familiale ondernemingsvorm. De aandelen zijn niet vrij overdraagbaar, dus niet iedereen kan aandeelhouder worden (besloten). Hierdoor kan men gemakkelijk de controle (macht) over de zaak in eigen handen houden. 2/ Men kan over minder kapitaal beschikken dan in een NV. 3/ Eigenaars nemen meestal ook de leiding op zich. 4/ Een BVBA kan opgericht worden door één persoon; een NV niet. Enkel natuurlijke personen kunnen een éénhoofdige BVBA oprichten. Eén natuurlijk persoon mag slechts één EBVBA oprichten. Waarom? 2) Oprichtingsvereisten 1/ De oprichting moet gebeuren met een authentieke akte; een uittreksel van de oprichtingsakte moet gepubliceerd worden. 2/ Een financieel plan ter verantwoording van het kapitaal is vereist. 3/ Het aantal vennoten kan beperkt zijn tot één, indien dit een natuurlijk persoon is. 4/ Kapitaal 1E Het kapitaal moet volledig geplaatst zijn. 2E Minimumkapitaal = EUR 3E Per aandeel moet ten minste 20 % gestort worden bij oprichting. 4E Bij de oprichting moet ten minste EUR van het kapitaal gestort zijn (op een geblokkeerde bankrekening). 5E Een inbreng in natura moet onmiddellijk bij de oprichting gebeuren, en geschat worden door een bedrijfsrevisor. De stichters zijn onbeperkt aansprakelijk als aan deze eisen niet voldaan werd. 3) Bestuur en toezicht a) Zaakvoerder(s) Een of meer zaakvoerders (natuurlijke personen) besturen en vertegenwoordigen de BVBA. Zij kunnen voor het leven benoemd worden in de oprichtingsakte, of herroepbaar benoemd worden door de A.V. Zij kunnen persoonlijk aansprakelijk gesteld worden bij faling veroorzaakt door begane grove fouten. b) Commissaris zie N.V. c) Algemene Vergadering zie N.V. 4) Jaarrekening en winstverdeling zie N.V. B.V.B.A.

15 Ondernemingsvormen - 14 van 43 Vergelijk de kenmerken en oprichtingsvereisten van een eenmanszaak met deze van een vennootschap (N.V. of B.V.B.A.) Oprichtingskosten Aansprakelijkheid Administratieve en boekhoudkundige verplichtingen Belastingen Eenmanszaak N.V. of B.V.B.A. Continuïteit Kapitaal Vergelijk de kenmerken en oprichtingsvereisten van een B.V.B.A. met deze van een N.V. Aantal vennoten Kapitaal 1/ 2/ 3/ 4/ 5/ Aandelen Aandeelhouders Overdracht aandelen Leiding Oprichtingsakte en financieel plan Raiders Welke voordelen heeft B.V.B.A. 1/ een eenmanszaak t.o.v. een N.V. of B.V.B.A., en omgekeerd 2/ een N.V. t.o.v. een B.V.B.A. en omgekeerd? (zie p. 34) N.V.

16 Ondernemingsvormen - 15 van 43 Uitbreiding: Verenigingen zonder winstoogmerk De voetbalploeg, de wandelclub, maar ook studiebureaus en ziekenhuizen doen een beroep op het statuut van VZW. Dank zij de rechtspersoonlijkheid kan het privé-vermogen van de beheerders worden afgeschermd wanneer het misloopt met de VZW. Leiding Het hoogste gezagsorgaan in een VZW is de Algemene vergadering. Zij bepaalt het beleid. Zij heeft volgende bevoegdheden: - benoemen en ontslaan van beheerders - wijzigen van de statuten - goedkeuren van rekeningen en begrotingen - uitsluiten van leden - vrijwillige ontbinding van de vereniging De Raad van Beheer voert het beleid van de A.V. uit, en staat in voor het dagelijks bestuur. Binnen de Raad van Beheer kan een Dagelijks Bestuur gecreëerd worden, om snel over bepaalde zaken te kunnen beslissen. De leden die vermeld zijn op de ledenlijst ingediend bij de Griffie van de rechtbank hebben stemrecht op de A.V. Zij worden de werkende leden genoemd. Kenmerken: VZW's die tegen betaling goederen en diensten leveren zijn BTW-plichtig. Vrijstellingen: - VZW's met een politiek, syndicaal, religieus, e.d. doel, die diensten leveren tegen een vooraf vastgestelde prijs; - medische en sociale VZW's; - VZW's die sport-, toneel- e.d. evenementen organiseren. Bepaalde beslissingen kunnen niet met een gewone meerderheid genomen worden: - uitsluiting van een lid: 2/3e meerderheid nodig - bij een wijziging van de statuten en voor een vrijwillige ontbinding is een dubbele 2/3e meerderheid vereist. Verplichtingen: Binnen de maand na de publicatie van de oprichting moet de VZW een alfabetisch gerangschikte ledenlijst indienen. Jaarlijks moet de A.V. samengeroepen worden. Bij de oprichting zijn een aantal vermeldingen verplicht: benaming, doel, aantal leden, hun naam beroep en woonplaats, toe-en uittredingsvoorwaarden, bedrag van het lidgeld, benoeming beheerders, bevoegdheid AV, regeling statutenwijziging, begrotingsverantwoording, bestemming van het vermogen bij ontbinding.

17 Ondernemingsvormen - 16 van Huwelijksvermogensstelsels Vermogenstoestand van gehuwde ondernemers Welke goederen staan borg voor de schulden van de gehuwde ondernemer? Het huwelijk regelt de verhoudingen op familiaal vlak tussen man, vrouw en kinderen. Het huwelijksgoederenrecht regelt de patrimoniale verhoudingen of het vermogen van de man en de vrouw van voor het huwelijk en de uitbreiding ervan tijdens het huwelijk. 1 Het wettelijk stelsel Indien er geen huwelijkscontract werd opgesteld geldt het wettelijk stelsel. Art. 1398: Het wettelijk stelsel berust op het bestaan van drie vermogens: het eigen vermogen van de man, het eigen vermogen van de vrouw, en het gemeenschappelijk vermogen. Art. 1399: Eigen zijn: de goederen en schuldvorderingen die aan elk van beide echtgenoten toebehoren op de dag van het huwelijk en die welke ieder van hen tijdens het stelsel verkrijgt door schenking, erfenis of testament. Art. 14O5: Gemeenschappelijk zijn: 1E de inkomsten uit de beroepsbezigheden van elk der echtgenoten; 2E de inkomsten van hun eigen goederen; 3E alle goederen waarvan niet bewezen is dat zij aan één der echtgenoten eigen zijn. Art. 1415: De echtgenoten besturen het gemeenschappelijk vermogen in het belang van het gezin. Art. 1425: Iedere echtgenoot bestuurt zijn eigen vermogen alleen. Welke 3 vermogens worden onderscheiden in het wettelijk stelsel? 1 EIGEN goederen van de MAN (MIJN) 2 GEMEENSCHAPPELIJKE goederen (ONS) 3 EIGEN goederen van de VROUW (DIJN) Welke goederen zijn eigen en welke goederen zijn gemeenschappelijk? Hoe worden deze goederen verdeeld bij een erfenis? Welke goederen zullen in beslag genomen worden bij een faillissement van de man?

18 Ondernemingsvormen - 17 van 43 2E Bedongen stelsels: huwelijkscontracten De gehuwden kunnen zelf hun patrimoniale verhoudingen bepalen door een huwelijkscontract op te stellen. Art. 1392: Alle huwelijksovereenkomsten worden vastgesteld bij notariële akte. Art. 1394: De echtgenoten kunnen tijdens hun huwelijk hun huwelijksvermogensstelsel wijzigen. a) Algehele gemeenschap Art. 1451: Echtgenoten kunnen bij huwelijkscontract wijzigingen aanbrengen in het wettelijk stelsel. Zij kunnen met name overeenkomen dat hun gemeenschappelijk vermogen al hun tegenwoordige en toekomstige goederen zal omvatten. b) Scheiding van goederen Art. 1466: Echtgenoten kunnen bij huwelijkscontract bedingen dat zij gescheiden van goederen zullen zijn. Waarom kiezen handelaars vaak voor scheiding van goederen? c) Ongelijke verdeling van de gemeenschap Afwijkingen op het wettelijk stelsel kunnen overeengekomen worden. Bv. Het huis dat de man voor het huwelijk al bezat, wordt bij de gemeenschappelijke goederen geplaatst. Welk stelsel is het meest geschikt voor een gehuwde ondernemer? Waarom? Noot: Welke wederzijdse rechten en plichten hebben echtgenoten?

19 3. Het contract Om een vennootschap op te richten moet je een contract sluiten. Uitzondering: Welke wetten moeten in dit verband gerespecteerd worden? Ondernemingsvormen - 18 van Contract als bron van verbintenissen Inleiding Niemand leeft alleen. Uit de relatie met anderen volgen rechtsbetrekkingen waarvoor de wet regels vooropstelt. De subjectieve rechten die een individu hieraan ontleent noemen wij enerzijds persoonlijke rechten, omdat het gaat om een rechtsverhouding tussen personen, of anderzijds vorderingsrechten, omdat zij toelaten iets van een ander op te eisen. Het materiële recht waaraan personen deze subjectieve rechten ontlenen, is het verbintenissenrecht. Een verbintenis is een op het objectieve recht gesteunde band die aan één of meer personen een aanspraak verleent op een prestatie vanwege één of meer andere personen. Wie iets moet presteren is de schuldenaar (SN), degene aan wie de aanspraak toekomt is de schuldeiser (SE). M.a.w. een verbintenis is een rechtsband waardoor de SE aanspraak kan maken op een prestatie van een SN. Bv.: zoonlief trapt op school een ruit in: u bent gehouden de kapotte ruit te betalen; u looft een beloning uit aan de eerlijke vinder van de poes die verloren is: u moet wie de poes terugbrengt, de uitgeloofde som betalen. Noteer nog 2 voorbeelden: De prestatie (het voorwerp) kan bestaan in iets doen, iets geven of iets niet-doen. bv. iets doen verplicht tot het leveren van een prestatie, iets geven betekent het overdragen van een voorwerp; iets niet-doen verplicht tot het niet-stellen van een bepaalde gedraging (bv. zijn ex-werkgever geen concurrentie aandoen). Voorbeelden: De rechtsband tussen SE en SN, de aanspraak en de gehoudenheid die eruit volgen zijn afdwingbaar. Verklaar. Hoe kunnen verbintenissen ontstaan?

20 Ondernemingsvormen - 19 van 43 Bronnen van verbintenissen: Een verbintenis kan ontstaan: 1E Door een overeenkomst tussen de partijen: een contract Twee of meer personen kunnen een akkoord sluiten waardoor zij zich rechtens jegens elkaar verbinden en aanspraken en verplichtingen doen ontstaan. Bv. koopcontract, verhuurcontract. 2E Zonder overeenkomst tussen de partijen, door 1/ Een wet Ook de wet kan bepaalde personen verbintenissen opleggen. Bv.: onderhoudsplicht tussen ouders en kinderen. Noot: deze verbintenissen moeten ook niet bewezen worden. 2/ Een oneigenlijke overeenkomst (quasi-contract) Een persoon stelt vrijwillig en op eigen initiatief een rechtmatige daad waaraan de wet ten voordele of ten laste van een ander persoon dezelfde gevolgen toekent als was er een overeenkomst gesloten. Ook voor de eerste persoon kunnen er verbintenissen ontstaan. Bv.: - Zaakwaarneming: een landbouwer-vrijgezel belandt voor langere tijd in het ziekenhuis. Buren passen op zijn dieren. - Onverschuldigde betaling: iemand betaalt per vergissing een schuld die niet bestaat; hij kan deze terugvorderen (zonder intresten). 3/ Een onrechtmatige daad (delict of quasi-delict) Wie door een foutieve gedraging een ander schaadt moet deze persoon schadeloos stellen. Hierbij is het van geen belang of de schade opzettelijk, door nalatigheid of uit onvoorzichtigheid werd veroorzaakt, door uzelf of door personen, dieren of zaken waarvoor u moet instaan. 4/ Een eenzijdige rechtshandeling (een creatie van de rechtsspraak) Wie vrijwillig en op eigen initiatief een prestatie belooft aan een ander persoon, is door zijn belofte gebonden. Vaak is de verbintenis voorwaardelijk: diegene die zich wil verbinden, stelt daaraan voorwaarden die een derde zal moeten vervullen. Bv.: De belofte tot beloning:de politie looft een beloning uit voor wie helpt een misdrijf op te lossen (=intentieverklaring); Kortingsbonnen: een bonnetje in een aankoopfolder geeft recht op een korting van 1 EUR bij aankoop van een product; het aanbod; werknemerspremies. Noot: De natuurlijke verbintenis D.i. een verbintenis waarvan de nakoming niet kan worden afgedwongen. Wie haar vrijwillig nakomt, kan nadien zijn prestatie niet terugeisen. Bv. betaling van een verjaarde schuldvordering.