rondetafelgesprek Z[[bd[c[hi l$b$d$h$ 0 :_Ya 8[[hi[" HkkZ lwd M_`d]WWhZ[d" */

Transcriptie

1 rondetafelgesprek

2 Welke rol kunnen gemeenten en andere overheden spelen bij het stimuleren van duurzaam ondernemen? Over die vraag en over daaraan gerelateerde kwesties, vond op initiatief van de Milieudienst IJmond een rondetafelgesprek plaats. In Velsen kan eind volgend jaar een enorme windmolen verrijzen. Met een rotor van 120 meter zou het een van de grootste van Nederland kunnen zijn, op dit moment, aldus de trotse bouwer Dick Spiering. Die ene turbine levert stroom voor 7000 woningen. Als je weet dat Velserbroek 6500 woningen telt, dan heb je een beetje een idee wat dat betekent. De anderen aan tafel luisteren aandachtig. Jos Beerse, een van de initiatiefnemers van het duurzame bedrijventerrein De Trompet in Heemskerk, heeft belangstelling omdat er op zijn terrein ook een windmolen staat, zij het niet zo n grote. En Ruud van Wijngaarden van supermarktketen Dekamarkt is eveneens geïnteresseerd. Detailresult Groep NV, een fusie van Dekamarkt en Dirk van den Broek supermarkten zet sterk in op energiebesparing en windenergie kan daar zeker een rol in spelen. Dick Spiering, Jos Beerse en Ruud van Wijngaarden zijn op een voorjaarsmiddag aangeschoven in restaurant Westerhout in Beverwijk, voor een rondetafelgesprek over duurzaam ondernemen, de hindernissen die zij daarbij ondervinden en de oplossingen die ze bedenken. Hun gastheer is René Jansen, teamleider Ondersteuning en Projecten van de Milieudienst IJmond. Welke rol kan de gemeente spelen bij duurzaam ondernemen?, is zijn openingsvraag. Allereerst kunnen regionale overheden voorwaarden stellen aan de ontwikkeling van locaties, zoals bedrijventerreinen, aldus Jos Beerse. De gemeente Heemskerk had een simpele eis toen we begonnen: een CO 2 -reductie van veertig procent, zowel bij de bouw als in het uiteindelijke energieverbruik na vol tooiing. Eerlijk gezegd wisten we nauwelijks waar we aan begonnen, maar we dachten: veertig procent moet op de een of andere manier haalbaar zijn. En dat is gelukt. Het terrein is bijna af, er zijn inmiddels 110 bedrijven gevestigd, en de energiebesparing is meer dan vijftig procent. Als we de stroom van de windmolen meetellen, dan zijn we zelfs vrijwel energieneutraal. Maar die windmolen is van de gemeente, dus die doet helaas niet mee in de officiële cijfers. Is De Trompet een van de meest milieuvriendelijke bedrijventerreinen van Nederland tweemaal eindigde het op de tweede plaats in een verkiezing, de Dekamarkt beschouwt zich als een van de duurzaamste supermarkten. Toen we begin jaren negentig begonnen, kozen we voor een strak monitoringprogramma, vertelt Ruud van Wijngaarden. Dat alles onder

3 het motto: meten is weten. Sinds 1995 is onze energie-efficiency met 22 procent verbeterd, en dat terwijl de winkels groter zijn geworden en er veel meer apparaten in staan dan destijds. Een goede prestatie, vinden we zelf. Andere supermarkten komen soms niet verder dan 6 à 7 procent. Die waarneming van Ruud van Wijngaarden wordt beaamd door de anderen. Ook zij kennen allemaal wel een overheidsdienaar die stug blijft volhouden aan regels, en niet of nauwelijks te overtuigen blijkt van het hogere belang van duurzame stroom opwekking. En soms spreken de overheden elkaar ook nog eens tegen, zegt Dick Spiering. Bij een van onze projecten hebben we veel kosten gemaakt vanwege Natura 2000, een natuurbeschermingsplan. Kwam er later een man van de provincie, die zei: dat hoeft helemaal niet. Nodeloos op kosten gejaagd. Soms is een wethouder enthousiast, maar dan ligt er ineens een ambtenaar dwars, vult Jos Beerse aan. Ze zijn allemaal bang op de vingers te worden getikt als ze een regel verkeerd interpreteren. Dus nemen ze het zekere voor het onzekere en zeggen ze nee. Controle en niets meer durven, daar kom je dan op uit. Dick Spiering: Toen we een windmolen op het dak van het bedrijfsgebouw van mijn zoon wilden zetten, zei de verantwoordelijke ambtenaar van Bouw- en Woningtoezicht direct: Zet dat maar uit je hoofd. Dat mag niet van het bestemmingsplan. Terwijl je natuurlijk ook nog eens naar zo n bestemmings plan kunt kijken. Aan de andere kant denken ambtenaren ook vaak wel weer mee.

4

5 Er zijn er genoeg die je altijd kunt bellen als je vragen hebt. Ruud van Wijngaarden: Ikzelf mis nog wel eens de benodigde kennis. Komen ze de verlichting in je winkel controleren, blijken ze het verschil niet eens te kennen tussen conventioneel en hoogfrequent. Je mag toch verwachten dat je enigszins een gesprek op niveau kunt voeren? Dat valt mij tegen. René Jansen: Wat kan de overheid anders doen? Ruud van Wijngaarden: We hebben mensen nodig die in duurzaamheid geloven en er in willen investeren. Bij de overheid én bij de ondernemers. En die zijn er gelukkig genoeg. Dick Spiering: En je moet blijven hameren op de voorlichting. Vertel wat energie besparende maatregelen opleveren. Daar is belang stelling voor. Want uiteindelijk is geld altijd een belangrijke drijfveer. René Jansen: Altijd? Jos Beerse: Nou, ik vind het ook belangrijk dat mijn kleinzoon in een schone omgeving kan opgroeien. Zelfs als het iets meer kost. Dat is voor mij van evenveel waarde als een goede verdienste. Vervolgens stelt René Jansen de vraag aan de orde of er aan duurzaamheid ook geld te verdienen is. Maar dat valt tegen, volgens de ondernemers aan tafel. Ik geloof niet dat het in onze winkels meer omzet oplevert, denkt Ruud van Wijngaarden. De mensen raken eraan gewend hè, aan duurzaamheid. Ik denk dat het steeds gewoner wordt. Subsidie blijkt dan ook nog vaak nodig om gestelde doelen te bereiken. Vooral voor zonne-energie, die zonder financiële steun van de overheid nauwelijks rendabel te krijgen is. Heel anders dan bij windenergie, benadrukt Dick Spiering. Vanaf 2013 is subsidie voor windenergie verleden tijd, daarvan ben ik overtuigd. Dan wordt er Europees namelijk een belasting ingevoerd op de uitstoot van CO 2, en dus wordt windenergie vanzelf rendabeler. En daarbij blijft de techniek zich verbeteren. Windturbines worden nog steeds efficiënter. Hij pauzeert even. Maar volgens mij hoeven we daar niet eens op te wachten. Als de gemeente Velsen zich echt milieubewust zou opstellen, stonden er over twee jaar vijf turbines. Genoeg om alle inwoners van de gemeenten van stroom te voorzien. Dat gaat echter niet gebeuren, vrees ik. Het Rijk wil wel, maar lagere overheden zijn nu eenmaal een stuk minder toeschietelijk. Not in my backyard, denkt men dan.

6 Bedrijventerrein De Trompet in Heemkerk afficheert zichzelf als het meest duurzame bedrijventerrein in Nederland. De energie besparing op het terrein is voor een belangrijk deel te danken aan een warmwaterpomp, die de warmte van grondwater comprimeert en voor vloerverwarming in vrijwel alle bedrijven zorgt. En in de zomer wordt het water zonder toepassing van die warmtepomp voor koeling gebruikt, aldus Jos Beerse. Een ideaal systeem, al hebben we wel wat gesteggeld met leverancier Eneco over de prijs. Maar we zijn er uitgekomen. In een nieuwbouwcomplex aan de Kerkweg in Heemskerk worden momenteel een Dekamarkt, 29 huurwoningen, een nieuw zalencomplex, een zorgcentrum voor huisartsen en fysiotherapeuten en een parkeergarage met 186 plaatsen ontwikkeld. Daarbij zijn verschillende duurzame maatregelen getroffen, aldus Ruud van Wijngaarden. Zo wordt de warmte die vrijkomt bij de koeling van onze producten gebruikt voor de verwarming van de supermarkt, de warmte die niet nodig is voor de supermarkt wordt opgeslagen in de bron, die gebruikt wordt voor warmte en koude opslag voor de verwarming en koeling van de woningen en het zorgcentrum. Ook is gekozen voor een koel installatie welke draait op een natuurlijk koudemiddel te weten CO 2. Net als bij andere duurzame projecten waarbij we betrokken zijn, snijdt het mes aan twee kanten. Het milieu is er bij gebaat en we besparen op de kosten. Het kantoorpand van IJmond Klimaatservice is een goed voorbeeld van hoe met een hoge ambitie een energieneutraal pand gebouwd kan worden. Zonder daarbij concessies te doen aan het comfort. Een windmolen, zonnepanelen, een warmtepomp en een warmte terugwinunit zijn samen in staat om meer energie te leveren dan nodig is. Het restant levert het bedrijf terug aan het elektriciteitsnet. Boven op het dak van het pand staat een controleruimte waar alle processen worden gecontroleerd en indien nodig worden bijgestuurd. De energiestromen zijn inzichtelijk gemaakt door grafieken op touchscreens. Deze ambitie kwam niet voort uit winstoogmerk, want daarvoor hoef je het nog niet te doen. Het ging ons erom te laten zien wat mogelijk is, aldus Dick Spiering namens het bedrijf.