De herziene wegverkeerswetgeving en de lagere wetgevers

Transcriptie

1 22e Jaargang 1 FEBRUARI 1935 Aflevering De herziene wegverkeerswetgeving en de lagere wetgevers door Mr. Dr. F. J. W. H. SANDBERGEN. De laatste herziening van de wegverkeerswetgeving bij de regeeringsverordening in S No. 642 en de besluiten van de directeuren van B.B. en V. en W. in Bijblad No's en heeft een aantal wijzigingen gebracht, welke voor de lagere, met het vaststellen van uitvoeringsvoorschriften belaste wetgevers van veel belang zijn. Al dadelijk na de inwerkingtreding van de wegverkeerswetgeving op 1 September 1933 bleek dat de algemeene wetgever te veel zelf had willen regelen en daardoor te weinig ruimte had gelaten voor nadere plaatselijke voorschriften- De lagere wetgevers zijn slechts bevoegd om aanvullende regelen te geven, op die punten, ten opzichte waarvan dit uitdrukkelijk is toegestaan. Ten einde zooveel mogelijk aan alle in de practijk ondervonden bezwaren tegemoet te kunnen komen zijn deze aanvankelijk verzameld en thans gelijktijdig in de bovenbedoelde herziening uit den weg geruimd, voor zoover zulks kon geschieden zonder wijziging van de Wegverkeersordonnantie. Een algeheele herziening van de W. V. O. en van de uitvoeringsvoorschriften, waarin niet zonder wijziging van de W. V. O. het mes kon worden gezet, verkeert reeds in een vergevorderd stadium van voorbereiding. In het bijzonder zal deze herziening betrekking hebben op de hoofdstukken,,openbare rij- en voertuigen" en,,autodiensten". Het lijkt zeer gewenscht dat moeilijkheden, welke bij de reeds plaats gehad hebbende herziening niet uit den weg zijn geruimd, alsmede nieuwe bezwaren, welke daardoor mochten zijn gerezen, ten spoedigste bij den directeur van Verkeer en Waterstaat worden voorgebracht om alsnog bij de thans in voorbereiding zijnde herziening in beschouwing te worden genomen. Indien deze tot stand is gekomen zal het niet gemakkelijk zijn om op zoo korten termijn als thans mogelijk is gewenschte wijzigingen in de wegverkeerswetgeving erdoor te krijgen. In verband met het vorenstaande komt het nuttig voor om hier aan de reeds tot stand gekomen wijziging een beknopte beschouwing te wijden, in het bijzonder voor zoover deze voor de lagere wetgevers van belang is. Artikel 2 W. V. V. is in dien zin gewijzigd dat het verbod om het midden van den weg te houden is omgezet in een verbod om de rechterzijde van den weg te houden. Deze wijziging houdt verband met de practijk, welke medebrengt dat bestuurders van motorrijtuigen op smalle buitenwegen het midden van den weg houden. Voor zoover de toestand der verharding of den toestand van den weg daartoe niet noopte, was de bestuurder eigenlijk voortdurend in overtreding, terwijl hem toch een minder goede wijze van besturen niet kon worden verweten. Door het wegvallen van het verbod om het midden van den weg te houden is deze wijze van rijden gesanctionneerd. Zeer bezwaarlijk zou het echter zijn, indien ook voetgangers en langzame rij- en voertuigen het midden van den weg zouden houden. Weliswaar zullen zij ingevolge artikel 3 sub a W. V. V. zooveel mogelijk naar links moeten uitwijken bij het tegenkomen of ingehaald worden, zoodat zij op eenigzins drukke wegen practisch den linkerkant van den weg niet zullen verlaten, doch toch komt het gewenscht voor dat bij verordening van lagere wetgevers de verplichting om de uiterste linkerzijde van den weg te houden aan voetgangers en bestuurder van langzame rij- en voertuigen uitdrukkelijk wordt opgelegd ; dit geldt speciaal voor bebouwde kommen De bevoegdheid daartoe kan worden ontleend aan artikel 6 lid 1 sub a (nieuw) W. V. V. Een strafsanctie is gesteld op het niet opvolgen van automatische verkeerssignalen (artikel 2 sub d (nieuw) W. V. V.). Een waarschuwing om voorshands niet op ruime schaal tot inrichting van automatische verkeersregelaars over te gaan lijkt hier niet misplaatst; het meest wenschelijke systeem van automatische verkeersregeling wordt nagegaan om te zijner tijd uniform te worden voorgeschreven. Ingevolge artikel 4 lid I sub 2e (nieuw) W.V.V. moet de verplichting tot het geven van voorrang (bij te nauwe weggedeelten, overwegen van spoorwegen etc.) thans steeds door een baken of teeken worden aangegeven. Als voorrangbaken werd tevoren gebruikt het baken van tabel I no. 15 W.V.B,-V. en W., dat geplaatst werd door de J.M.C, en de D.A.C. Thans is speciaal om dezen voorrang aan te duiden een nieuw baken vastgesteld en wel een gebodsbaken; vergelijk tabel II model 32 (nieuw) W.V.B.-V. en W. '), Dientengevolge zjin thans van rechtswege de wegbeheerders met de plaatsing van dit baken (en de vervangende beschildering met zwarte strepen op lichten grond ') Opgemerkt zij dat het model in het bijblad verkeerd is afgediukt; de roode pijl dient naar boven, de zwarte naar beneden te wijzen.

2 34 van brugleuningen en muren vergl. art. 31 lid 1 (nieuw) W. V. B.-V. en W.) belast (artikel 45 W. V. O.) met gelijktijdige ontheffing van de vereenigingen van de opdracht daartoe. Ingevolge artikel 4 lid 1 sub 3e (nieuw) W. V. V. jo artikel 31 a (nieuw) W. V. B. - V. en W. moet ook de verplichting tot het geven van voorrang bij het komen uit een zijweg op een hoofdweg binnen de grenzen van stadsgemeenten en gemeenten steeds door een baken -^ en wel dat van tabel I no. 15 W.V. B-V. en W., waarvan het onderschrift is veranderd in Aanduiding dat het verkeer op den kruisenden weg voorrang heeft" worden aangegeven, terwijl de aanwijzing van hoofdwegen thans door het dagelijksch bestuur van de stadsgemeenten en gemeenten geschiedt- De Java Motor Club en de Deli Automobiel Club zijn bij het G.B. van 3 Januari 1935 no. 26 ontheven van de opdracht tot plaatsing van dit baken binnen de grenzen van stadsgemeenten en gemeenten, en tevens van die tot plaatsing van baken no. 44 (nieuw) tabel III W.V. B.-V en W ( Parkeerplaats"). Daardoor is ook ten aanzien van deze baken de bevoegdheid tot plaatsing van rechtswege op de wegbeheerders teruggevallen. Een en ander is geschied uit overweging, dat het minder juist moet worden geacht particuliere vereenigingen te belasten met de taak om aan te wijzen, waar een door strafsanctie verzekerd verbod of gebod zal werken. Er zijn geen overgangsbepalingen in het leven geroepen, zoodat ten spoedigste de wegbeheerders zullen moeten overgaan tot aanwijzing van de nauwe weggedeelten, waar voorrangbaken of-teekens zullen worden geplaatst, eti de dagelijksche besturen van de stadsgemeenten ens gemeenten tot aanwijzing van hoofdwegen.') Aangezien de voorrangbakens en -teekens, en de parkeerbakens tevoren door de vereenigingen steeds zijn geplaatst in overleg met de betrokken wegbeheerders en openbare gemeenschappen zal een en ander hoofdzakelijk kunnen neerkomen op een bevestiging van den bestaanden toestand. Eigenlijk zouden de reeds door de vereenigingen geplaatste bakens en teekens door bakens en teekens van de wegbeheerders moeten worden vervangen. Dit brengt echter veel omslag en noodelooze kosten mede, zoowel voor de wegbeheerders als voor de vereenigingen. Het is practisch en bovendien een eisch der billijkheid tegenover de vereenigingen, dat de reeds door haar geplaatste bakens en aangebrachte teekens door de wegbeheerders worden overgenomen met schadeloosstelling dier vereenigingen, c.q. restitutie van de door de ') Vergl. voor de daarbij in acht te nemen richtlijnen De Ven en Sandbergen, De Wegverkeersordonnantie, Suppl. blz. 5 e.v. wegbeheerders aan de vereenigingen in rekening gebrachte kosten voor plaatsing en aanbrenging van die bakens en teekens, waar dit door de wegbeheerders op kosten van de vereenigingen is ter hand genomen. Daarmede zijn beide partijen gebaat. Zooals in den aanvang van dit artikel reeds gezegd, is de bevoegdheid van de lagere wetgevers tot het geven van nadere uitvoeringsvoorschriften belangrijk uitgebreid. Ter zake wordt verwezen naar de artikelen 6, hd 1, 15 lid 2, 19 lid 3, 27 lid 3, 77 lid 1 en 88 (nieuw) W. V. V. In verband daarmede moge hier op enkele punten de aandacht worden gevestigd. Voorschriften omtrent het parkeeren en de aanwijzing van parkeerplaatsen (artikel 6 lid 1 sub b (nieuw) W. V. V. moeten alle rij- en voertuigen particuliere, zoowel als openbare betreffen. Voorschriften omtrent standplaatsen (artikel 77 lid 1 sub c (nieuw) W. V. V.) kunnen alleen openbare rij- en voertuigen aangaan. Aanwijzing van verkeersstrooken bestemd voor een of meer groepen van weggebruikers (artikel 6 lid 1 sub f (nieuw) W. V. V.), en aanduiding van die bestemming door het desbetreffende baken, behoeft alleen te geschieden, indien uit den aanleg of den aard van de verkeersstrook dan wel uit andere omstandigheden de bestemming niet kennelijk blijkt (artikel 93 lid 2 sub a (nieuw) W. V. V.). De uitbreiding van het aantal verbods- en gebodsbakens (tabel II (nieuw) W. V. B.- V. en W. maakt het mogelijk meer differentiatie te brengen in de voorschriften omtrent de sluiting van wegen en de aanwijzing van standplaatsen voor openbare rij- en voertuigen. De wijzigingen gebracht in artikel 10 W. V. V. maken een herziening van de bij plaatselijke verordeningen gestelde snelheidsgrenzen noodzakelijk. Hierbij kan nog worden aangeteekend dat het in de bedoeling ligt bij regeeringsverordening algemeen voor geheel Ned.-Indië geldende snelheidsgrenzen vast te stellen voor autobussen en voor vrachtauto's; het algemeene snelheids maximum zal voor autobussen iets hooger kunnen zijn dan voor vrachtauto's. Daardoor zullen snelheidsbakens worden uitgespaard. Een en ander kan echter eerst plaats hebben na herziening van artikel 7 W. V. O, Door de toevoeging van het nieuwe 3e lid aan artikel 19 W. V. V. kan een begin worden gegemaakt met de bestrijding van het overbodige en hinderlijke straatlawaai. Het is gewenscht dat hiervan een ruim gebruik wordt gemaakt. Blijkt in deze richting practisch iets te bereiken dan zal uitbreiding van de mogelijkheid tot het nemen van maatregelen daartegen zonder twijfel

3 35 spoedig volgen. De practijk dient echter eerst te worden afgewacht. De mogelijkheid tot het geven van voorschriften omtrent openbare rij- en voertuigen is bij artikel 11 lid 1 sub b en c (nieuw) W. V. V. uitgebreid. Buiten twijfel is gesteld de bevoegdheid tot het stellen van zekere eischen aan bestuurders (rijbewijzen) en trekdieren van niet-motorische, openbare rij- en voertuigen. Artikel 11 hd (1) sub c (nieuw) bevat de toevoeging dat behalve standplaatsen, op bepaalde wegen ook stopplaatsen voor openbare rij- en voertuigen kunnen worden aangewezen Hierdoor kan worden tegemoet gekomen aan de bezwaren van de stadstramexploitanten zooals van de Bataviasche Verkeers Maatschappij die zich er over beklagen, dat chauffeurs van snorrende taxi's enz. het op de komst van de tram wachtende publiek door onderbieding trachten over te halen van hun vervoermiddel gebruik te maken, een vorm van concurrentie waarvan de tramwegondernemers zeer ernstige nadeelen ondervinden. Door aanwijzing van stopplaatsen voor openbare rij- en voertuigen op eenigen afstand van die van de stadstrams wordt de mogelijkheid van beïnvloeding van het publiek in de keus van het vervoermiddel, waarvan het gebruik zal maken, aanzienlijk verminderd. Op wegen met intensief verkeer is het plotseling en veelvuldig tot stilstand brengen van openbare rij- en voertuigen tot het in- en uitlaten van reizigers bovendien belemmerend en gevaarlijk voor de overige weggebruikers. Dit kan thans op elk willekeurig deel van den weg, ook de daartoe meest ongeschikte, geschieden Indien vaste stopplaatsen voor deze rij- en voertuigen worden aangewezen kan het inen uitlaten van reizigers sneller en met minder gevaar plaats hebben, omdat daarvoor uiteraad zullen worden gekozen deelen van den weg, welke zich daartoe het beste leenen. Met een zoodanige regeling is derhalve zoowel het verkeer in het algemeen als het van openbare rij- en voertuigen gebruikmakend publiek gebaat. De redactie van het bepaalde onder c van het nieuwe hd (1) van art. 11 laat toe, dat de aanwijzing van stand- en stopplaatsen bij de verordeningen kan worden gedelegeerd aan het dagelijksch bestuur van de betrokken gemeenschap. Stopplaatsen kunnen worden aangewezen voor in- en uitlaten van reizigers, zoowel als voor inlaten en uitlaten alleen. Aanwijzing van stopplaatsen alleen voor het opnemen van reizigers kan bijdragen tot het weren van snorrende openbare rij- en voertuigen van zeer drukke wegen. waar zij uitermate hinderlijk voor het verkeer zijn. ') De aangewezen stopplaatsen dienen te worden aangeduid door het baken no. 42 van tabel II (nieuw) W. V. B.- V. en W. Opgemerkt zij dat verzuimd is in artikel 93 lid 2 (nieuw) W.V.V. de verplichting tot plaatsing van dit baken op te nemen, een verzuim dat bij de eerstvolgende herziening zal worden hersteld. Artikel 88 lid 1 (nieuw) W. V. V. legt het bestaande stelsel vast, volgens hetwelk de toelaatbaarheid van een motorrijtuig op een bepaalden weg wordt beoordeeld naar de asbelasting bij volle belading tot het toelaatbaar totaal-gewicht '< dit brengt mede dat het motorrijtuig bij gedeeltelijke belading en zelfs leeg niet is toegelaten op een hooger genummerde klasse van wegen, hoewel de asbelasting lager is dan maximaal op die hooger genummerde klasse van wegen is toegelaten. Dit is uiteraard bezwaarlijk voor het verkeer doch noodzakelijk voor zwakke wegen, waarop intensieve controle niet mogelijk is en waar een voldoend aantal weegbruggen ontbreekt. Voor wegen, welke voldoende sterk zijn om van eenige overbelasting niet te veel schade te ondervinden en waar voldoende mogelijkheid tot controle bestaat, laat artikel 88 lid 2 (nieuw) W- V. V. gelegenheid het stelsel in te voeren, volgens hetwelk de toelaatbaarheid van een motorrijtuig uitsluitend wordt beoordeeld naar de werkelijke asbelasting op het oogenblik, dat de weg wordt bereden. Artikel 88 leden 2 en 3 (oud) W. V. V. kenden aan den wegbeheerder de bevoegdheid toe om voorschriften uit te vaardigen omtrent de toelating op de wegen van rijen voertuigen andere dan motorrijtuigen. Deze voorschriften waren moeilijk gescheiden te houden van die, welke door lagere wetgevers ingevolge de artikelen 26 lid 2 en 27 lid 4 (oud, lid 3 nieuw) W. V. V. mochten worden gesteld. De uitoefening van deze bevoegdheid, welke ongecontroleerd was en gelegenheid gaf tot het stellen van door strafsanctie verzekerde voorschriften door particuliere wegbeheerders, werd bedenkelijk geacht. In verband met deze bezwaren is het geven van deze nadere voorschriften opgedragen aan de lagere wetgevers (artikel 88 leden 4 en 5 (nieuw) W. V. V.). Van belang is voorts nog, dat de bakens, aanduidende de klasse waarin een weg is ingedeeld, zijn vervallen. Daarvoor in de plaats treedt het Wegenboekje, dat zal bevatten de publicatie van de in de klassen I IV ingedeelde wegen (artikel 87 ') De Ven en Sandbergen, t a.p. Supplement blz. 20 en 21.

4 36 lid 6 (nieuw) jo. artikel 25 (nieuw) W. V. B.-V. en W.). Slechts de indeeling van de wegen in de klassen I ^ IV moet bij besluit geschieden. De niet-bij besluit ingedeelde wegen vormen de klasse V met een maximum asbelasting van 1500 kg. (artikel 87 (nieuw) W. V. V., tenzij ingevolge een verordening als bedoeld in artikel 88 lid 4 (nieuw) W. V. V. de maximum asbelasting lager is gesteld; alleen in dat geval moeten bakens van tabel II model 26 (nieuw) worden geplaatst. Teneinde de uitgave van het Wegenboekje te bespoedigen verdient het aanbeveling dat de wegbeheerders hun geldende indeelingsbesluiten in één nieuw besluit samenvatten. De eerste uitgave van dit boekje wacht nl. op de ontvangst van nadere gegevens van de wegbeheerders. Ten slotte wordt nog de aandacht gevestigd op artikel 89 lid 4 (nieuw) W.V.V. dat de mogelijkheid opent om de dat artikel bedoelde vergunningen, welke zijn verleend door particuliere wegbeheerders nietig te verklaren. Deze maatregel dient om particuliere wegbeheerders te dwingen hun wegen in de juiste klasse in te deelen. Thans bestaat bij hen de neiging om hun wegen te laag te classiflceeren, waarvan zij zelf geen last ondervinden door verleening van vergunningen als bedoeld in artikel 89 W.V.V. voor eigen te zware motorrijtuigen. Door deze vergunningen nietig te verklaren wordt het den wegbeheerder onmogelijk gemaakt zijn eigen weg met te zware motorrijtuigen te berijden, zoodat hij wel gedwongen is dezen in een lager genummerde klasse in te deelen. ^ Loonbelasting. In welke gevallen is deze verschuldigd 1 Artikel 2 der ordonnantie op de loonbelasting. Aangezien gebleken is, dat de op 1 Januari jl. in werking getreden ordonnantie op de loonbelasting vele vragen heeft opgeworpen, in het bijzonder deze, of bij bepaalde overeenkomsten, krachtens welke vergoedingen worden uitbetaald of verschuldigd zijn, sprake is van werknemer" in den zin van artikel 2 van genoemde ordonnantie, heb ik gemeend mijne naar aanleiding van deze ordonnantie verzamelde aanteekeningen te moeten publiceeren, in de hoop, dat zij voor de praktijk eenig nut mogen hebben. Artikel 2 der ordonnantie op de loonbelasting luidt: Onder werknemer wordt in deze ordonnantie verstaan : a. ieder, die ingevolge eene arbeidsovereenkomst in den zin van den zevenden titel A van het derde boek van het Burgerlijk Wetboek arbeid verricht, ook wanneer de bepalingen van dien titel niet of niet alle op de arbeidsovereenkomst van toepassing zijn ; h. ieder, die in dienst van het Land of van andere openbare lichamen arbeid verricht; c. ieder, die arbeid verricht in en voor een door een ander uitgeoefend bedrijf, ook al is de arbeid niet in diens dienst verricht, arbeid ten bate van het bedrijf verricht door iemand, die zulks doet als uitoefenende een zelfstandig beroep of bedrijf niet daaronder begrepen ; als zelfstandige uitoefening van een beroep of bedrijf wordt niet aangemerkt het verrichten overeenkomstig aanwijzingen van de bedrijfsleiding van arbeid, welke, zij het met onderbrekingen, regelmatig ten behoeve van het bedrijf plaats vindt." De eerste beteekenis van dit artikel in haar geheel is, dat daaruit blijkt de hoofdregel (het doel der ordonnantie) dat alle vergoedingen, die plaats vinden voor werkzaamheden voor anderen, naar haat aard in de loonbelasting worden betrokken. Het gestelde sub a van artikel 2 beduidt, dat onder,.werknemers" in den zin van de ordon nantie op de loonbelasting moeten worden verstaan allen, die arbeid verrichten krachtens overeenkomsten, die voldoen aan de omschrijving van artikel 1601 a van het Burgerlijk Wetboek. Zoowel in den Volksraad als daarna is men eenigszins in de war gekomen door de toevoeging van,,ook wanneer de bepalingen van dien titel niet of niet alle op de arbeidsovereenkomst van toepassing zijn". Daarom worde hier nogeensherhaald, dat het van geenerlei beteekenis is, of artikel 1601a B. W. al dan niet toepasselijk is op een bepaalde arbeidsverhouding, doch dat het uitsluitend de vraag is, of die bepaalde arbeidsverhouding alle elementen van een arbeidsovereenkomst, bedoeld in artikel 1601a, bevat. Alvorens de elementen van de arbeidsovereenkomst te noemen en in het kort te bespreken, zij hier gewezen op artikel 1601c B W., krachtens welke bepaling ver.schillende overeenkomsten, waarbij feitelijk sprake is van een samenloop van de arbeidsovereenkomst met andere overeenkomsten, worden gerekend tot de arbeidsovereenkomst. De elementen van de arbeidsovereenkomst zijn : Ie. er moet arbeid zijn ; 2e. er moet een contra-prestatie. Zoon, zijn ; 3e. de arbeid moet worden verricht in dienst van den werkgever en 4e. arbeid moet gedurende een zeketen tijd worden verricht. ad Ie. Arbeid. Prof. Meijers (,,De arbeidsvereenkomst") zegt dienaangaande:,.arbeid is ieder opzettelijk doen van den mensch. ledere

5 37 arbeid vereischt een gewilde spierbeweging. In zoovere is iedere arbeid tevens geestelijk en lichamelijk. Men noemt echter bij voorkeur dien arbeid lichamelijk, wiens waarde gelegen is in de door den arbeider ontwikkelde physieke kracht of betoonde behendigheid. Daar echter iedere lichamelijke arbeid ook geestelijke inspanning vereischt en iedere geestelijke arbeid lichamelijke, is de grens tusschen beide onmogelijk scherp te trekken. Ook het motief, waarom men arbeidt, is onverschillig; ontspanning (de musicus) of barmhartigheid (de ziekenverpleger) kan evengoed als de behoefte om in zijn onderhoud te voorzien, motief zijn! ad 2e. Loon. Loon is al dat gene, waartoe de werkgever zich, als contra-prestatie van den te verrichten arbeid, verbindt. De naam, die partijen aan deze contra-prestatie geven, is onverschillig". (Meijers). ad 3e. In dienst van. Dit is het belangrijkste element van de arbeidsovereenkomst. De Memorie van Toelichting op het gelijkluidende Nederlandsche artikel zegt: De toepassing van dit kenmerk zal meestal in het maatschappelijke leven geen moeilijkheden baren. Waar in het dagelijksch leven de uitdrukkingen betrekking", dienstbetrekking", in dienst treden", in functie treden" en dergelijke worden gebezigd, vormen zij een onbedriegelijk kenteeken, dat een arbeidsovereenkomst is gesloten. Berekening van het loon per dag, week of jaar geeft een aanwijzing in dezelfde richting. In het uitnemende werkje van den Leidschen Hoogleeraar, Mr. E. M. Meijers, (onder wiens leiding de Rechterlijke Beslissingen inzake de Wet op de Arbeidsovereenkomst" worden gepubliceerd) De Arbeidsovereenkomst" - welk boek door mij voor dit artikel herhaaldelijk is geraadpleegd ezen we : Somtijds echter zal het niet zoo gemakkelijk zijn te beslissen, of men met een dienstbetrekking te doen heeft. Voornamelijk zullen dit gevallen zijn, waarin slechts gedurende een zeer kort tijdsverloop of met groote tusschen ruim ten de arbeid dient verricht te worden. Wordt slechts gedurende een zeer kort tijdsverloop arbeid verricht, dan lette men er op, of degene, die den arbeid verricht, een scherp omschreven opdracht heeft, die hij geheel zelfstandig kan vervullen, of dat degene, die den arbeid opdraagt, of iemand van zijnentwege, bij het uitvoeren van den arbeid de leiding of het toezicht op zich neemt. Een huurkoetsier bv., die ons naar den trein rijdt, staat niet in dienstbetrekking, wel echter de arbeider, die door een schipper of reeder wordt aangenomen, om hem bij het lossen van een schuit behulpzaam te zijn. Heeft men te doen met een dienstverrichting, die krachtens de overeenkomst periodiek terugkeert, dan zal tren voornamelijk daarop dienen te letten, of dezelfde dienstverrichting voor meerdere personen tegelijk kan geschieden, en of het daarbij gebruikelijk is, dat zij door dengene, die haar op zich neemt, zelf verricht wordt. Kunnen meerdere overeenkomstige dienstverrichtingen ter zelfde tijd geschieden (bijv. het vervoer van personen per spoor, tram enz.) of is het gebruikelijk, dat degene, die de prestatie op zich neemt, haar niet zelf behoeft te verrichten (b. v. het scheren of haarknippen), dan bestaat er geen dienstbetrekking, ook al heeft men zich op deze prestatie geabonneerd. Bij andere periodieke dienstverrichtingen (bijv. het wekelijks bijhouden van boeken, of het schrijven van een bepaald aantal brieven per week voor een dagblad), is daarentetegen de dienstbetrekking" wel aan te nemen. Ook in andere twijfelgevallen zal voor het aannemen van een arbeidsovereenkomst steeds beslissend zijn of degene, die den arbeid heeft opgedragen, eenig gezag kan doen gelden over dengene, die den arbeid verricht; het uitoefenen van een bedrijf op eigen naam en voor eigen rekening in volkomen vrijheid en zelfstandigheid sluit de mogelijkheid van een arbeidsovereenkomst uit. Zoo ook H. R. 9 Juni 1916, N. J pag Het feit dat de arbeider zelf zich de materialen of hulpmidddelen voor zijn arbeid verschaffen moet, belet niet dat de overeenkomst een arbeidsovereenkomst kan zijn. Ten behoeve van hen, zooals ambtenaren van de locale ressorten, die in eerste instantie belast zijn met de controle op de naleving van de bepalingen der ordonnantie op de loonbelasting en die derhalve hebben te beoordeelen, of loonbelasting al dan niet verschuldigd is, heb ik een lijst samengesteld van sedert 1907 (inwerkingtreding van de overeenkomstige Nederlandsche Arbeidswetgeving) gepubliceerde uitspraken in gevallen, waarin twijfel bestond of er al dan niet sprake was van een,,arbeidsovereenkomst"; hieruit zal ik in chronologische volgorde overnemen de overeenkomsten, welke door den rechter wel als arbeidsovereenkomst in den zin van artikel 1601a B.W. zijn beschouwd. De beteekenis van deze opsomming is slechts eene positieve; immers, verscheidene arbeidsverhoudingen, welke hierin niet voorkomen, omdat zij niet vallen onder het begrip,,arbeidsovereenkomst", kunnen wel vallen onder de omschrijving van artikel 2 c der ordonnantie op de loonbelasting (zie aan het slot van dit artikel). Zoo zijn beschouwd als,,werknemer" krachtens een arbeidsovereenkomst, als bedoeld in artikel 1601a B.W. de:

6 38 directeur van een N.V.; artist, die zich heeft verbonden gedurende een bepaald tijdvak, tegen een vooraf bepaald honorarium in het koffiehuis der wederpartij eiken avond twee nummers te zingen; kleermaker; ook een kleermaker, die niet geregeld voor een patroon aangenomen werk in stukloon maakt, moet, in verband met het bepaalde in artikel 1601c B.W., worden beschouwd als een werknemer krachtens arbeidsovereenkomst; boekhouder, die de boeken bijhoudt tegen een bij het uur vastgesteld loon; aannemer, die op zich neemt als werknemer een zeker werk voor de andere partij tot stand te brengen, waarvoor de andere partij hem een vast bedrag per week zal uitkeeren; secretaris van een coöperatieve vereeniging; filiaalhouder, die zich verbindt tegen loon tot alle werkzaamheden, die aan de betrekking verbonden zijn; expert, die zich verplicht voor een bepaald persoon alle expertises in en bepaalde stad te verrichten, tegen vergoeding van een vast bedrag voor elke expertise, plus reiskosten per keer; kelner, die zich verbindt in dienstbedrijf als kelner werkzaam te zijn tegen een aandeel in de fooienpot (niet, wanneer hij zich verbindt tegen het enkel genot van vanwege de bezoekers van het café eventueel te ontvangen fooien, kelnerswerk te verrichten) ; schildersknecht, die, als knecht bij een baas werkzaam, aanneemt voor dien baas een bepaald werk voor een vast bedrag te schilderen ; kunstschilder, die zich verbindt tegen belooning de patronen voor tapijtmonsters te maken, die de tapijtweverij noodig heeft en die uiteraard een voortdurende en onmiddellijke aanraking tusschen partijen noodzakelijk maakt (bovendien ontving deze man vrij wonen in de nabijheid der fabrieken); kraamvrouwen-verpleegster; krantenbezorger ; vrachtrijder; wanneer iemand zich verbindt om tegen overeengekomen loon zelf zekere vrachten te rijden, dan is dit eene arbeidsovereenkomst, zonder dat daarin verandering wordt gebracht, doordat hij zijn eigen paard en wagen moest gebruiken ; boekhouder ; er bestaat een arbeidsovereenkomst, indien een boekhouder tegen een vast loon per maand, zij het slechts op enkele ongeregelde uren per dag, die hij zelf kiest, iemands boeken bijhoudt; schipper; in een tusschen een schipper en een vervoerder tot stand gekomen arbeidsovereenkomst wordt geen verandering gebracht door het feit, dat de schipper zijn eigen motorboot voor het vervoer moet bezigen en zelf voor de olie moet zorgen : reiziger; een overeenkomst, waarbij de eene partij de andere aanstelt tot zijn reiziger en hem opdraagt bepaalde plaatsen in Nederland te bereizen en aldaar slechts die personen te bezoeken, die niet door een anderen reiziger van contractant worden bezocht, is een arbeidsovereenkomst; aannemer van een bepaald stucadoorwerk ; er is een arbeidsovereenkomst in den zin van artikel 1601c alinea 2 B. W. en geen aanneming van werk, wanneer stucadoorwerk is aangenomen per vierkante meter, het werk vijf weken zou duren, de aanbesteder toezicht en leiding daarbij uitoefent en een prijs per vierkante meter is bedongen ; arbeider, die telkens opnieuw doch zonder onderbreking wordt aangenomen om een bepaalde werkzaamheid te verrichten (b.v. het lossen uit een schip of optassen van hout), is niet in dienst als los werkman telkens voor een bepaalde verrichting, doch als vast arbeider voor onbepaalden tijd ; agent van een levensverzekering maatschappij ; tusschen eene levensverzekeringsmaatschappij en haren agent, die tegen betaling van vast loon en provisie verplicht is, grootendeels onder leiding van inspecteurs en gemachtigden der maatschappij bepaalde werkzaamheden te verrichten, bestaat een arbeidsovereenkomst; adviseur; de overeenkomst, waarbij iemand tegen een vast loon zich verbindt om voor eene naamlooze vennootschap werkzaamheden te verrichten, bestaande in het geven van adviezen en het verleenen van assistentie aan de directie, is eene arbeidsovereenkomst; controleerend geneesheer; tusschen een verzekeringsmaatschappij en haren controleerenden geneesheer, bestaat eene arbeidsovereenkomst; metselaar; de overeenkomst betreffende het verrichten van metselwerk tegen een bepaald bedrag per 1000 steenen met een gegarandeerd minimum uurloon is niet een aanneming van werk, doch een arbeidsovereenkomst; ^ commissarissen eener N. V.; tusschen commissarissen eener naamlooze vennootschap, tegen genot van winstaandeelen belast met het toezicht op het bestuur en die naamlooze vennootschap bestaat eene arbeidsovereenkomst; huisnaaister; een huisnaaister, die volgens overeenkomst geregeld eens per week naaiwerk komt verrichten, gaat met haar patroon een arbeidsovereenkomst aan, niet telkens voor een dag, doch voor een onbepaalden duur ; reiziger; iemand, die voor een bepaald persoon reist tegen betaling van loon, zij het dan ook, dat dit loon uitsluitend bestaat uit provisiën, terwijl hem al zijn onkosten f^spoorwegabonne-

7 39 ment enz.) worden vergoed, is bij zijn principaal in dienst krachtens eene arbeidsovereenkomst, waarop de vraag of hij meerdere of mindere vrijheid geniet in de vaststelling zijner reizen, en of hij al dan niet op een door den principaal aangegeven terrein had te reizen, van geen invloed kan zijn ; ad 4e. Gedurende zekeren tijd. Over de vraag, of dit element wel kenmerkend voor de arbeidsovereenkomst is, is nogal gestreden. De Memorie van Toelichting achtte opname van dit element in de definitie noodzakelijk om duidelijk het verschil met de overeenkomst tot het verrichten van enkele diensten te doen uitkomen. Prof. Meijers en andere schrijvers achten, evenals verscheidene rechterlijke colleges, de uitdrukking gedurende zekeren tijd" geheel overbodig. De bepaling van artikel 2b behoeft geen nadere toelichting. Artikel 2c der ordonnantie op de loonbelasting bedoelt, naast de onder a en b genoemde gevallen, de tallooze gevallen, waarin van een dienstverhouding niet duidelijk sprake is, maar waarin toch vergoeding voor werkzaamheden voor anderen plaats heeft, welke naar haren aard in de loonbelasting moet worden betrokken, in een algemeene omschrijving aan te geven. In verband hiermede zij er op gewezen, dat de reeds eerder aangehaalde zevende titel A van het Burgerlijk Wetboek, behalve de arbeidsovereenkomst, tevens noemt twee andere overeenkomsten tot het verrichten van arbeid en wel de aanneming van werk en de overeenkomst tot het verrichten van enkele diensten. Ook,,werknemers" krachtens beide soorten van overeenkomsten kunnen zijn werknemers in den zin van artikel 2c der ordonnantie op de loonbelasting. Dit kan bijv. eveneens het geval zijn met den lasthebber. Men lette er echter op, dat arbeid als bedoeld in artikel 2c moet zijn verricht in en foor een door een ander uitgeoefend bedrijf door iemand, die zulks niet doet als uitoefenende een zelfstandig beroep of bedrijf. Wat precies onder bedrijf" is te verstaan kan niet worden gezegd; de definitie van den Hoogen Raad is : een regelmatig voortgezette reeks van met elkander samenhangende verrichtingen op het gebied van het economische leven". Mr. G. Ph. HELDERS. MALEISCH GEDEELTE. Pemoengoetan Padjek olch Daerah-dacrah Autonoom dalam tempo Crisis. Sebagaimana telah dikatahoei dengan soerat ideran No 748 A tertanggal 26 Maart 1934 Qoebemoer Djeiidral soeroeh menjafakan pada sekalian daerah^ autonoom bahwa diharapkan sekali, soepaja-sambil mengingat dengan sepenoehpenoehnja sikap boeat mengoerangkan keloearan oeang dengan sebanjak-banjaknja dan dengan teroes-ineneroes mer.tjari djalan pengliaimatan atas ongkos-ongkos roemah tangga daerah-soember^ pengasilan daerah jang berperintahan sendiri seberapa boleh dikoeatkan, oentoek kaperloean mana terboeka kesampatan baik oentoek menaikan pemoengoetan jang soedah berlakoe sekarang maoepoen oentoek mengadakan pemoengoetan baroe, teroelama jang mendjadi bagian daerah lokaal, demikianlah soepaja menambah matjem^ pemoengoetan lokaal lebih banjak. Soerat ideran jang bermaksoed mendesak daerah^ autonoom oentoek memberatkan beban ra jat telah menimboelkan banjak protest. Tetapi soenggoehiah sajang, bahwa fihak jang pertamatama berkepentingan, ialah daerah^ autonoom sendiri tidak soeka mengeloearkan protest jang sehaibat-haibatnja, bahkan adalah bebrapa dari daerah^ itoe jang mengakoei kebenaranja circulaire tadi dan djoega telah berdaja oepaja oentoek memenoehi kehendak Pemerintah tadi. Kami akoehi bahwa tidak dengan mengadakan padjak^ baroe tadi, daerah^ autonoom akan ke~ koerangan wang, sehingga boleh djadi tidak akan dapet memboeat anggaran jang setimbang (klop), tetapi sepandjang perasaan kanii ta'ada soeatoe halanganpoen memadjoekan keberatan^ atas mengadakan padjak baroe itoe, agar soepaja diketahoei oleh fihak jang koewasa, bahwa pada masa jang soekar ini sekalipoen boekan waktoenja oentoek memberatkan padjak^, bahkan oentoek memperbaiki pereconomian ra'jat haroeslah seberapa boleh diadakan penoeroenan padjak, sebab bilamana pereconomian ra'jat mendjadi baik, maka tentoelah penerimaan wang dari poengoetan padjak akan naek poela, sedang moendoernja pereconomian tadi akan menjebabkan penerimaan tadi semangkin mendjadi koerang. Orang bisa menjangkal atas oeraian terseboet, bahwa soeatoe protest pada ini waktoe ta'ada faedahnja atau boeahnja. Demikianlah kami akoei, aitiiija biarpoen diadakan protest jang sehebat-

8 4Ö hebatnja, kaboepaten jang bersangkoefan toh terpaksa ataupoen dipaksa hendak niengadakan padjak' baroe. Memang benar begini, ai'an tetapi hendaklah dikatahoei bahwa soeatoe protest, asal sadja beralasan dengaii koewat, mempoenjai moreel effect" apa lagi kalau kami pikirkan bahwa tidak lama lagi atas permintaan Volksraad akan didirikan soeatoe commissie, jang di wadjibkan menjelediki tenfangan belastingstelsel seanteronja, jang pada waktoe in! beriakoe boeat seloeroeh pendoedoek Indonesia ini. Febab protest jang kami barapkan t^di tentoe ai<an diselediki dengan sebenar benarnja oleh commissie tadi. Bilamana fa'ada soeatoe prolestpoen, maka boleh djadi commissie tadi akzn berpendapatan, bahwa oleh karena oleh fihak wakil ra'jat tadiadjoekan kaberatan sedikitpoen, padjak^ jang pada masa ini beriakoe boeat daerah^ jang bersaiigkoetan soedah terasa pada tempatnja, artinja. padjak^ itoe barang kali terasanja berat djoega akan tetapi tidak melebihi kekoeatan pendoedoeknja Tentangan hal ini ta' perloe dipandjangkan lagi. Baiklah kami selidiki sekarang daerah^mana jang, terdesak oleh soerat ideran Pemerintah terseboet diatas. lagi poela terdesak oleh fihak Madjelis Gedeputeerden serta terdesak oleh tipisnja kas kaboepaten boeat toean ini soedah beroesaha mengadakan padjak^ baroe. Jang kami kamoekakan lebih dahoeloe ja'lah kaboepaten Tjiandjoer. I. Padjak-padjak baroe boeat kaboepaten Tjiandjoer. Dalam soerat ideran tertanggal 14 Augustus j.t 1. Madjelis Gedeputeerden dari Provincie Pasoendan telah menjatakan bahwa, jang boleh di pandang sebagai soembcr pentjaharian regentschap jang biasa jaitoe pemcengoetan opcenten atas padjak^ penghasilan, opcenten atas padjak roemah-tgngga dan verponding, denpan hal mana boleh diambil pendirian, bahwa pemoengottan opcenten jang sederhana atas padjak^ itoe tertimbang tidak akan mendjadi keberatan kepada sesoeatoe regentschap, bahl<an kalau diingatdar pada alesan persamaan da'ani hal pemoengoetan padjak antara daerah^ setempat, ada mendjadi kebailtan. Gedeputeerden mempertimbangkan dengan sangat kepada kaboepaten soepaja pemoengoetan itoe dilakoekan. Dengan pendapatan Gedeputeerden dan Pemerentah sebagai terseboet maka Madjelis Koemetir dari kaboepaten Tjiandjoer adalah setoedjoe sekali. Madjelis terseboet telah ma'loem bahwa tempo hari Provincie Pasoendan telah menoeroenkan pemoengoetan opcentenja atas padjak^ pangasilan, roemah-tangga dan verponding bertoeroettoeroet sampai 3,4, dsn 10 opcenten, karena dikehendaki oleh Pamerintah, jang telah mengambil pendirian bahwa pemoengoetan oleh provincie hanja diperkenankan sedikit procentage sad'a, agar soepaja boeat regentschap^ terboeka lapang jang loeas oentoek poengoetan padjsknja. Kalau sekarang regen schapdemikianlah pendapatan Madjelis Koemeiir-tidak soeka mempergoenakan kasempa'an memoengoet padjak terseboet, maka ini berarti boekan sadja bertentangan dengan pendirian jang soedah ditentoekan dalam hal membagi-bagi padjak jang benar akan tetapi djoega hal ini boleh dipandang sebagai soeatoe kealpaan, jang boleh djadi mendatangkan keroegian kepada regentschap, karena Pamerintah tentoe tidak akan loepa, kalau perloe oentoek teroes-meneroes mt-ngoerangi soembangan Negeri, atas hal mana anggaran kaboepaten amat bergantoengnja. Djoega soepaja dapat mentjapai kehendak jang berkali-kau dikemoekakan oleh Dewan Kaboepaten, jaitoe soepaja regentschap ini mempoenjai kamerdekaan fmanciën sendiri, Madjelis Koemetir berpendapatan bahwa karena memadjoekan oesoel ini, telah bertindak lebih djaoeh kearah jang ditoedjoehi Akan tetap alesan jang terpenting oentoek melakoekan pemoengoetan opcenten ini, menoeroet pertimbangan Madjelis Koemetir, ialah hal perloenja memperkoeatkan penerimaan regentschap, oentoek menoetoep kekoerangan^ jang terdjadi karena moendoernja penerimaan dalam moesim soekar ini. Tentang besarnja opcenten jang hendak dipoengoet Madjelis Koemetir berpendapatan bahwa 10 opcenten atas padjak roemah tangga dan 10 opcenten atas pad;ak verponding boeat ini regentschap ini boleh dipandang sedang dan tidak terlaloe tinggi, djoega kalau dibanding dengan lain^ regentschap. Berhoeboengan dengan ini maka pada Dewan Kaboepaten telah dikemoekakan doea rentjana verordening jang bermaksoed memoengoet opcenten atas padjak roemah tangga dan verponding. Menoeroet katrangan jang lebih djaoeh maka aanslag^ boeat tahoen 1934 a!as padjak^ roemahtangga berdjoemblah f dan atas padjak verponding f Dari ketrangan^ terseboet diatas ternjata bahwa regentschap Tjiandjoer terpaksa mengadakan padjak^ baroe tadi, ta'lain dan ta'boekan, soepaja pertama: menjoekoepi permintaan Madjelis Gedeputeerden soepaja diseloeroeh Provincie adalah persamaan (un formiteit) dalam hal \ oengoetan padjak. kedoea: mengoeatkan kas regentschap berhoeboeng dengan moendoernja penerimaan: pada waktoe soekar ini serta penoeroenanja soembangan Negri.

9 41 Soenggoeh ta'menjenangkan terasanja oleh pen doedoek bilamana diadakan padjak^ baroe! Tetapi soeatoe boekti, bahwa. bilamana perloe Madjelis Koemiter soeka mengoesoelkan soepaja soeatoe padjak, jang terasanja terlampau berat boewat pendoedoek ditoeroenkan, dapatlah dilihat dari oesoelnja oentoek menoeroenkan padjak kendaraan, soeatoe oesoel jang patoet dipoedji dan ditoeroet oleh daerah^ autonoom lainja jang misih ^oengoet padjak kendaraan lebih dari tinggh Tentangan padjak kendaraan jang misih berlakoe Mad eiis Koemetir berkeiakinan. bahwa padjak terseboet berhoeboeng dengen rendahnja harga sewa kendaraan dan karena kendaraan^ itoe sekarang sedikit sekali mendapatnja moeatan, soenggoeh^ terlaloe berat boeat orang\jang mempoenjai kendaraan itoe. Dari sebab itoe dan djoega oleh-karena Pemerentah telah menjatal<an, bahwa penoeroenan padjak kendaraan akan dapat pengeschannja, kalau terdapat kenjataan bahwa padjak itoe betoel^ menekan terlaloe berat atas orange jang mempoenjai kendaraan, maka Medjelis Koemetir cesoel soepaja verordening kendarajin dirobah. Menoeroet oesoel Madjelis Koemetir maka padjak itoe dalam tiap^ setengah taoen oentoek memelihara: a. kendaraan boeat dinaiki orang Ie, jang beroda enipat besarnja... f 5 2e,., doea 2 50 b. kendaraan boeat mengangl-at barang Ie, jang beroda empat besarnja..,,2.25 2e,,... doea 1 50 c. Ie, kreta angin 125 Kaboepaten jang djoega soedah beroesahan mengadakan padjak baroe ialah Kaboepaten Beta wi. IL Padjak djalan boeat kaboepaten Betawi. Dengan soerat tertanggal 13 September j tl. Madjelis Koemetir dari Kaboepaten Betawi telah memadjoekan soeatoe rentjana oendang'- boeat memoengoet padjak djalan dalam kota Tanggerang. Adapoen maksoednja mengadakan padjak ini ialah menoeroet keterangan Madjelis terseboet boeat membantoe Kaboepaten dalam menjediakan ongkos penerangan djalan kota Tanggerang, jang tiap2 tahoen besarnja koerang lebih f Jang diambildedasar boeat memoengoet padjak ini seperti djoega dalam Stadsgemeente Betawi ialah lebarnja tanah' perceel jang berbatasan pada djalan^ oemoem (djadi jang berbatasan dengan djalan desapoen akan toeroet dikenakan padjak) atau pada aloon^. Padjak ini hanja akan dipoengoet di Tanggerang sadja, oleh karena tempat^ jang lain sepeiti Tjoeroeg, Balaradja dan Mawoek ditimb^ng koerang kapentinganja, bgipoen harga sewa roemah^ di tempat^ itoe rendah sekali, sehingga penerimaanja tidak akan memoeaskan, sedang bagi pendoedoek djadi tambah beban. Adapoen jang diwadjibkan membajar padjak ialah orange jang mempoenjai hak atas tanah jang berbatas dengan djalan oemoem itoe ialah: a soeatoe hak jang diperoleh dari soeatoe perdjandjian menjewa dengan Kaboepaten boeat sekoerang-koerangnja 20 tahren lamanja. b. soeatoe hak karena menjewa tanah dari pendoedoek lain, jang (erseboet dalam ordonnantie (Stbl 1918 No. 87). c. soeatoe hak mempoenjai eigendom, opstal, erfpacht, vruchtgebruik atau boeat menempati menoeroet Burgerlijk Wetboet. d e soeatoe hak milik bagi bangsa Priboemi. soeatoe hak eigendom (agrarisch) boeat mengganti hak milik bagi bangsa Priboemi, menoeroet Kon. Besluit tanggal 16 April 1872 No. 29 (Stbl No 117) f. soeatoe hak erfpacht menoeroet.reglement boeat tanah^ partikoelir sebelah barat Tjimanoek di Poeiau Djawa" (Stbl No. 422). g soeatoe hak landerijenbezit menoeroet Kon. Besluit tg. 22 October 1913 No. 45 (Stbl No. 702), sebagimana telah dioebah dengan Kon. Besluit tg. 31 Juli 1926 No. 107 (Stbl. No. 421). h. Soeatoe hak menjewa menoeroet perdjandjian dengan Negri atas tanah tanah melik Nigri, ketjoeali kajau dialas tanah itoe ada adegan^ jang lain dari pada menoeroet atoeran^nja dalam Burg. Wetboek adegan^ itoe djadi melik Negri. Adapoen besarnja padjak terseboet ialah meroeroet pasal 6 boeat tiap^ meter: 1 boeat (anah perceel dipinggir djalan klas I f boeat tanah perceel dipinggir djalan klas II f boeat tanah perceel dipinggir djalan klas III f boeat tanah perceel dipinggir djalan klas IV f O 50 Boeat meringankan padjak perceel jang sewanja roemah ketjil, tapi pekaranganja besar, maka ditentoekan dalam ajat^ dari fatsal 6 bahwa besarnja padjak tidak boleh lebih dari S^/Q dari

10 42 harga sewa perceel itoe, sedang menoeroet ajat 4 harga perceel boeat setahoen dikoerangi lagi dengan 10%. Adapoen padjak boeat perceel jang kosong besar menoeroet ajatsialah V4 dari perceel jang ada roemahnja. Lagi poela ditentoekan, bahwa sekitanja dalam mendjalankan atoeran padjak ini masih djoega timboel soeatoe ketidakadilan, maka menoeroet pasal 8 ajat 3 Dewan Kaboepaten berkoeasa mengoerangi padjak itoe. Meski menoeroet rentjana verordening teseboet poengoetan padjak djalan ini akan dilakoekan seadiuadilnja, akan tetapi sepandjang perasaan kami misih ada hap jang patoet diperhatikan poela. Pertama kali hendaklah di kemoekakan disini bahwa Kaboepaten Betawi telah poengoet opcenten dari padjeg verponding Djika nanti padjak djalan dilakoekan, maka beberapa orang jang mempoenjai perceel-perceel dikenakan padjak lagi. Inilah jang dikata: dubbele belastingstelsel" oleh karena atas soeatoe.belastingobject", dikenakan doea roepa padjak, jang dasar-dasarnja boleh dikatakan sama. Kami akoei tahwa adalah djoega tanah^ jang ta'dikenakan olih padjeg opcenten tadi, oepamanja taiiah^ kepoenjaan orang Priboemi jang termasoek dalam hak mi lik tetapi demikian'ah boekan soeatoe alesan oentoek mengadakan padjak djalan jang mengenahi soeatoe belastingobject" dari mana scedah dipoengoet padjak oleh Kaboepaten. Selain dari itoe patoetlah dikemoekakan disini, bahwa menoeroet Verpondingsordonnantie seorang eigenaar bisa dibebaskan dari pembajaran padjak verponding taoen bilamana perceel jang dikenakan padjak itoe dalam tempo 12 boelan tidak disewakan atau kosong. Dalam oendang^ padjak djalan tadi keringanan jang demikian itoe tidak teratoer. sehingga seorang eigenaar jang oepamanja dalam satoe tahoen atau lebih tidak dapat pengasilan sepeserpoen dari perceelnja, misih tetap diwadjibkan membajar padjak djalan tadi. Adilkah peratoeran ini? Mengengati masa jang soekar ini, maka patoetlah keringahan jang dimaksoedkan diatas tadi diatoer dalam oendang^ tadi, demikianpoen bilamana Raad nanti terpaksa mengadakan djalan tadi. Boeat kami, menelik keadaan pada beberapa kaboepaten^ serta gemeente^ jang tidak poengoet padjak djalan, maka soedah selajaknjalah Kaboepaten Betawi tidak poengoet padjak djalan tadi, terlebih-lebih oleh karena oleh kaboepaten terseboet soedah dipoengoetnja opcenten atas padjak verponding Negri. Moedah-moedahanlah oeraian terseboet diatas ini dapat diperhatikan oleh siapapoen jang wadjib memperhatikan. SI. Artikel 6 dari Stadsgemeenteordonnantie dan artikel 6 dari Regentschapsordonnantie didalam praktijk. Sabeloemnja penoelis mengoeraikan apa jang mendjadi maksoed penoelis mengadakan kepala karangan sebagai terseboet diatas, jaitoe oeraian mana jang sekira setoedjoe dengan maksoed kepala karangan itoe, penoelis hendak menerangkan sedikit dahoeloe hal kahendak atau maksoed doea artikel dalam Stadsgemeenteordonnantie dan Regentschapsordonnantie, dengan pengharapan moedah-moedahan toean^ pembatja dapat mendjelaskan perhatianja dalam katrangan penoelis dibawah ini.- Artikel 6 dari Stadsgemeenteordonnantie bermaksoed dengai singkat, orang-orang jang diidzinkan mendjabat pakerdjaan anggauta Stadsgemeente raad hanja oran^^ bangsa Europa, Indonesia dan bangsa Timoer, asing boekan Europa, telah beroemoer 25 tahoen, jang tjoekoep pengatahoeanja dalam bahasa Wollanda, dan seboetan lain^jang tiada bergoena rasanja penoelis terangkan disini, karena boekan maksoed penoelis hendak mengoeraikan hap jang lain^ itoe. Artikel 6 dari Regentschapsordonnantie bermaksoed dengan singkat, orange jang diidzinkan mendjabat pakerdjaan anggauta regentschapsraad, hanja orange bangsa Europa, bangsa Indonesia dan bangsa Tinioer asing boekan Europa telah beroemoer 25 tahoen, jang dapat menoelis dengan hoeroef Latijn dan seboetan lain^ Menelik zamanja. jaitoe jang berhoeboengan dengan madjoenja pendoedoek oemoem kapandaian dan tambahnja sekolah^, jang menggoenakan peil roepa^ dapatlah dikatakan bahasa bedanja kapandian orang^ jang diinzinkan mendjabat anggauta gemeenteraden itoe sebrapa dengan orange jang diidzinkan mendjabat pakerdjaan anggauta regentschapsraden. Boeat 20 atau 25 tahoen jang laloe, tentoelah perbedaan vereischten itoe masih dihitoeng banjak, tetapi boeat sekarang ini dimana tiap^ orang telah mengatahoei sendiri, jang bahasa Wollanda itoe hatnpir dimana-mana digoenakan oleh bangsa Indonesia. Tambahan poela boeat orange jang kentara masih moeda oemoernja, penoelis dapat menjatakan jang perbedaan vereischten itoe tiada besar lagi. Tambahan poela, bila toean^ pembatja soeka mengingat, bahasa kebanjakan jang mendjabat pakerdjaan anggauta regentschapsraden pegawai negeri atau bekas pagawai negeri, tentoelah dapat diseboet perbedaan kepandaian itoe laloe tiada ada lagi. Maskipoen diatas telah penoelis katakan. bahasa zaman sekarang ini perbedaan kepandaian anggauta doea raden itoe hampir tiada ada. akan titapi b la oraij soeci miasliti jiig lebih teraig

11 43 iaitoe oepamanja pakerdjaan jang termasoek bahagaianja doea raden terseboet dan tjara-tjaranja dalam vergaderingen, tentoelah dengan moedah orang mengadakan perasaan jang sabenarnja perbedaan itoe masih besar terlaloe. Sebagimana jang telah dioetjapkan oleh toean G de Raad, anggauta Provinciale Raad Semarang di decentralisatiecongres jang ka 23, jang diadakan di Semarang pada tanggal 25, 26 dan 27 Mei 1933 (terseboet dalam verslag decen tralisatiecongres itoe, mededeeling No 98 biad zijde 18), dikatakan :..Spreker heeft nog nooit iemand met enthousiasme hooren spreken over regentschapsbelangen'', dan lagi,,in de gemeenteraden ontwikkelt zich het inzicht in de belangen van de verschillende bevolkingsgroepen en als spreker Javaan was dan zou hij streven naar een zoo groot mogelijke uitbreiding van het aantal gemeenten. Dan zou hij, b.v. voor plaatsen 'als Koedoes en dergelijke gemeenteraden, wenschen, eventueel een Inheemschen gemeenteraad met een Westerschen inslag en zoo dit mogelijk ware met een Inheemschen burgemeester," boeat orange jang telah mengatahoei benar^ lekak-lekoeknja atas perbedaan Gemeenteraden dengan Regentschapsraden, tentoelah dengan moedah soeka mengakoe kebenaranja semoea jang dikatakan oleh toean G. de Raad sebagai jang penoelis seboetkan diatas. Penoelis sendiri sesoedahnja beberapa kali mengatahoei perbedaan itoe, laloe dapat merasakan dan laloe mengadakan pertanjaan kepada diri sendiri:,apa dengan keadaan jang begini pendoedoek oemoem, jaitoe kiezers (pemilih), jang telah mengoeasakan kepada kiesmannen di desa^ tiada tinggal dalam kasoekaran, hal pemilihnja orange jang sekira dapat mewakili dirinja masing^ dalam regentschapsraden?" Penoelis dapatlah membalas pertanjaan sendiri itoe dengan singkat, bahasa mareka masih dalam kagelapan itoe, adapoen katranganja seperti penoelis oeraikan dibawah: Seperti toean^ pembatja telah maaloem djoega sebagai jang penoelis terangkan diatas, anggauta regentschapsraden itoe, kabanjakan terdiri dari pegawai negri, biasanja B. B.-ambtenaren, dan sebagian besar koersi^ raden itoe di doedoeki oleh anggauta bangsa Indonesia. Adapoen kedjadian jang begini dengan moedah dikira-kirakan, oleh karena dibeberapa tempat di tanah Djawa ini boeat pemandangan oemoem dan diantara bangsa Indonesia jang kalihatan pandai atau tjakap boeat niendjadi wakil dalam salah satoe raad itoelah B B.-ambtenaren, oepamanja Assistenten- Wedono. Wedono dan sebagainja. Dengan begitoe kiesmannen itoe laloe dengan moedah sekali memilih ambtenaren itoe boeat djadi regentschapsraadsleden ; penoelis setoedjoe sekali dengan pemilihan ini, karena sabenarnja memilih adat-istiadat, sopan-santoen bangsa kita Indonesia jang berani mengatakan kaperloean^nja pendoedoek oemoemnja (jang diwakili), tentoenja hanja toean^ itoe telah biasa bergaoel membitjarakan pakerdjaan negeri. VERZEKER U bij de INDISCHE LAAGSTE PREMIËN COULANTE Verkoze n: PERSONALIA. (Aken di samboeng). LLOYD SCHADEREGELING tot lid van den Stadsgemeenteraad van Kediri, M. S. Soeriowinoto ; tot lid van den Regentschapsraad van Kediri, M. Soejoed ; tot lid van den Stadsgemeenteraad van Semarang, R. D. Soemodirdjo. tol leden van den Volksraad, F.H. de Hoog, mr P. A. Blaauw, N. Beets, Th. van A r d e n n e, ir. E. D. W e r m u t h, dr. i r. J. T h. W h i t e, dr. W. C. A. Doeve, V. P L e u n i s s e n, H. }. van Holst Pellekaan, ir.h.a. Vreeburg, J. V e r b o o m, H. K r u y n e, m r. C. C. v a n Helsdingen, P. K e r s t en s, L. H. W. van Sandick, Iskandar di Nata, Wiranata Koesoema, Mohamad H: Thamrin, R. A. A. Danoesoegondo, K a rto wisastro, Gondosoebroto, Mohamad Noor, R N g. D j o j o, A c h m a d, H o e d j o j o Boestan, Soangkoepon, Ratu Langi, Mandag i, L. L. Rehatta, Soekawatta' }o Heng Kam, H.H. Kam, Mr. Ko K w a t T j i o n g.

12 44 OFFICIEELE MEDEDEELINGEN. Verzoekschrift aan den Volksraad inzake aanschaffingsordonnantie Locale Gemeenschappen. Het Bestuur verzond het navolgende verzoekschrift : Aan den Volksraad Geven met verschuldigden eerbied te kennen G. de Raad en F.W.M. Kerchman, resp. Voorzitter en Wd. Secretaris der Vereeniging voor Locale Belangen, gevestigd te Semarang, TER INLEIDING: 1. dat bij den Volksraad is ingediend het ontwerp voor de Aanschaffingsordonnantie Locale Gemeenschappen" (Onderwerp 105, Stukken 1-3), welke bedoelt die gemeenschappen te kunnen voorschrijven alle in Indië vervaardigde goederen die zij behoeven, via den Indischen Centralen Aanschaffingsdienst (I.C.A.) te bestellen; 2. dat adressanten van deze ordonnantie, indien zij ongewijzigd tot stand en ten volle tot uitvoering komt, ernstige n a d e e 1 e n verwachten voor de locale gemeenschappen, en daardoor indirect voor de geheele gemeenschap; 3. dat vooropgesteld moge worden, hoezeer bestellingen via den I. C.A. van verschillende daarvoor geëigende artikelen bv. producten der groot-industrie volgens vaste kwaliteiten, monsters of modellen ^ voor de locale gemeenschappen reeds thans veelal voordeelig zijn, en hoe van deze gelegenheid tot centrale aanschaffing dan ook reeds in beteekenende, en sterk stijgende mate door hen gebruik wordt gemaakt; 4. dat daarnaast zeker ook het doel der ordonnantie, nl. bevordering van de inheemsche industrie, bij de locale ressorten allerwegen instemming zal vinden, evenals bij adressanten, (wat o.a. daaruit moge blijken dat op het eerstvolgende congres der Vereeniging voor Locale Belangen (Decentralisatie-congres) de bespreking van Plaatselijke Welvaartsbevordering hoofdonderwerp zal zijn; 5. dat adressanten echter twijfelen aan de noodzaak over te gaan tot het o p 1 e g g e n van den dwang, de centralisatie en de bemoeilijking van den plaatselijk e n arbeid, die de ordonnatie medebrengt; ALS ALGEMEENE BEZWAREN TEGEN DE ORDONNANTIE: 6. in de eerste plaats, dat het ontwerp beteekent een ernstige aantasting der autonomie van de locale gemeenschappen, die in deze regeling in het algemeen, en enkele zeer vergaande artikelen in het bijzonder waarover beneden nader is vervat; 7. in de tweede plaats, dat de ordonnantie en de toelichting geen enkele aanwijzing inhouden van de wijze van toepassing onder meer, doordat over de (Indische) goederen, die volgens artikel 2 onder hare werking zullen vallen, hoegenaamd geen nadere inlichting wordt gegeven, wat aantal noch wat aard betreft; 8. dat zulke aanwijzing echter i.e. van bijzonder belang is, wijl de ordonnantie een wel buitengewoon groote ruimte laat voor uitvoering langs bijna prinsipieel u i t e e n 1 oo p e n d e richtingen: eenerzijds immers veroorlooft een beperkte en tegemoetkomende toepassing, die feitelijk aansluit op wat nu reeds voor meerdere ressorten de praktijk is, en waarvan het resultaat beter door de doorwerking van dat voorbeeld en door herhaalde bekendstelling der zoo verkregen voordeelen, dan door dwang zou kunnen worden bereikt, anderzijds echter gelegenheid geeft voor een zeer veelomvattende en rigoureuze toepassing, met voor de plaatselijke belangen fnuikende afgedwongen centralisatie en vergaande inmenging,-terwijl toon en geest der bewoordingen van ordonnantie en toelichting eerder het laatste doen vreezen dan het eerste laten verwachten; 9. in de derde plaats, dat speciaal bij een meer omvangrijke toepassing der ordonnantie, tegenover de voordeelen voor de centrale inheemsche nijverheidsbevordering beteekenende nadeelen voor de plaatselijke welvaart zullen staan; daar toch immers de I.C.A. als centraal inkoopskantoor met beperkte bezetting, uiteraard niet in staat is tot de aanwending der bestellingen voor een zoo overal dóórdringende welvaartsbevordering als de gezamenlijke ressorten, terwijl voor de Indische gemeenschap niet een op enkele plaatsen geconcentreerde, doch juist een zoo veel mogelijk verspreide welvaart, ook door industrie, van belang is; 10. dat met andere woorden de bestuurlijke decentralisatie juist behoort aangewend te worden, om ook in de welvaart s-en industriebevordeiing een natuurlijke en organische decentralisatie te bereiken, door middel eener actieve samenwerking van centrale, regionale en locale organen, zooals thans ook in Nederland als het juiste systeem wordt nagestreefd '); een systeem, waarin overigens één der elementen der ordonnantie, nl. een min of meer rigoureus opgelegde voorkeur voor Indische producten, geheel zou passen; ') Zie bv. de artikelen in de Ingenieur" van 20 Juli 1434 van Prof. Dr. Ir. Gelissen over Positieve Regionale Centraal- Georiënteerde Welvaartspolitiek" en van Mr. Gielen over Eenige Beschouwingen over het Economisch-Technologisch Instituut en een Industriebank te Limburg".

13 in de vierde plaats, dat een dergelijke industriebevordering voor de ressorten zelve, behalve goede gevolgen voor hunne welvaart, ook groote praktische voordeelen biedt, de onttrekking dezer bemoeienis aan hen echter zeer reëele praktische nadeelen; 12. dat immers niet zelden bepaalde, veelal kleine plaatselijke handels- en nijverheidsbedrijven (bv. kleine werkplaatsen voor metaalbewerking, autodealers met atelier, kleine tegel- en pannenfabrieken, enz. enz.), hoewel zij in het industriesysteem van het geheele land een volkomen ondergeschikte rol vervullen en dus door den I. C. A. vanzelfsprekend voorbij gegaan worden, toch ter vervulling van locale behoeften, zoowel van het publiek als van het ressort-zelve van groot belang zijn, en onder bepaalde omstandigheden, bv. bij reparaties, spoed- en noodgevallen enz., uiterst bezwaarlijk gemist kunnen worden, waartoe dan echter vooral in deze tijden aan hunne instandhouding meegeholpen moet worden door ze ook normale opdrachten te geven, wat echter slechts plaatselijk gedaan en beoordeeld kan worden ; 13. in de vijfde plaats, dat een centralisatie der bestellingen bij den I. C. A, vooral voor de technische diensten groote bezwaren met zich kan brengen, onder meer doordat hun contact met den technischen handel en de opkomende Indische industrie daardoor dreigt te worden verbroken, '~ daar dan immers dit contact geheel via den I. C. A. zou (kunnen) worden geleid; dit contact nu echter is voor die technische diensten, vooral in de verderafgelegen en op zijn soberst geoutilleerde ressorten, van b ij zond er groot belang voor de technici en de bestuurderen, om op de hoogte te blijven van de steeds voortschrijdende technische mogelijkheden, de resultaten van nieuwe methoden enz.; 14. dat ook de mogelijkheid om met nieuwe materialen of werkwijzen proeven op groote schaal te nemen door die centralisatie en door de gelijkvormigheid, die zij automatisch moet meebrengen, zeer zou worden ingekrompen, terwijl toch op het locaal-technisch gebied vele arbeidsvelden liggen, waarop nog pionierswerk van groot sociaal belang is te doen, dat, de ervaring bewijst het, alleen door plaatselijk, niet door centralisatie geremd initiatief geschieden kan (bv. terzake van weg- en padaanleg, waterleidingen speciaal in de kampoengs, volkswoningbouw, goedkoope rioleering, brandweer enz.); 15. ten zesde, dat de inschakeling van den I. C. A. in het bijzonder bij bv. constructiewerk en dg. voor kleinere locale ressorten groote bezwaren met zich zou brengen, doordat uiteraard min of meer uitgewerkte en behoorlijk toegelichte zij het voorloopige projecten daarbij zouden moeten worden opgesteld en ingediend, waartoe echter veelal de personeelsvoorziening volkomen onvoldoende is, terwijl thans zulke projecten veelal na eenvoudige bespreking ter plaatse, soms aan de hand van een informeel schetsje, door de interessanten voor de uitvoering worden opgesteld ; ALS EEN PRINCIPIEEL ANDERE MOGELIJKHEID ; 16. dat het doel, hetwelk in de toelichting tot de ordonnantie uitdrukkelijk vooropgesteld wordt, nl. medewerking der locale gemeenschappen aan de versterking der inheemsche n ij verheid, naar de meening van adressanten toch ook zou kunnen worden bereikt langs andere wegen, waarbij de bovengenoemde bezwaren zouden worden omzeild; 17. dat zich bijvoorbeeld laat denken een regeling waarbij wel aan de locale gemeenschappen de plicht zou worden opgelegd, waar mogelijk de voorkeur aan Indische producten te geven, doch waarbij de bestelling aan hen zou worden overgelaten, een en ander desnoodig met een repressieve controle (bv. door den I. C. A.) middels periodieke raporten, en mogelijke afwijking na voorafgaand overleg ; 18. dat naar de meening van adressanten de I.C.A. zich langs dien weg zonder dwang vanzelve de belangrijke plaats zou zien toevallen, die haar wegens de uit haren arbeid voor de ressorten voortvloeiende voordeelen zekerlijk toekomt; ALS DETAILBEZWAREN TEGEN DE ORDONNANTIE; 19. dat adressanten, voor het geval dat de ordonnantie in beginsel ongewijzigd Uw instemming mocht vinden, de volgende bezwaren ofsuggesties omtrent onderdeden daarvan onder de aandacht te brengen ; 20. dat de laatste zin van art. 2 lid (2) een groote bemoeilijking van het uitgeven van werken in aanneming kan inhouden, terwijl het systeem om werken waar mogelijk in aanneming te doen uitvoeren niet slechts gunstig is voor de welvaartsbevordering (immers voor het bouwbedrijf) en voor de openbare kassen (immers lage kosten verzekert), doch ook reeds de instemming kreeg der Regeering ;

14 dat immers het lichten van de levering van een reeks bepaalde materialen uit een aanbesteding daar deze door den I. C. A. moeten en niet door den aannemer zouden mogen worden geleverd een werk voor de aannemers zeer onaantrekkelijk of zelfs voor aanneming geheel ongeschikt kan maken (o. a. in verband met den omvang der aanneming, met het in elkaargrijpen van werk, met de verantwoordelijkheid van den aannemer, met art. 4 der Instructie voor het Hoofd I. C. A., bijblad enz.); 22. dat dan ook integendeel zou moeten worden bepaald, dat op de lijst voorkomende goederen, een onderdeel vormende van werken, die in aanneming worden uitgevoerd, van de voorschriften der ordonnantie z ij n, often minste als regel kunnen worden uitgezonderd, met handhaving der verplichting, dat het Indische producten moeten zijn ; 23. dat bv. in of na art. 2 eveneens diende te worden ingelascht de v r ij h e i d der locale gemeenschappen, om buiten den I.C. A. om (behoudens de, toch eventueel verplichte, mededeeling daarvan), bestellingen te plaatsen inhun eigen ressort en wel ten einde eenigszins tegemoet te komen aan de bezwaren, genoemd in de punten 9 t/m 1'. 24. dat artikel 2 voorts de verantwoordelijkheid voor den aankoop van goederen en de beoordeeling van wat redelijke levertijd en aannemelijke prijzen zijn verschuift naar een ander dan de autonome raad ; 24a. dat in art. 4 wederom de autonome ressorten een autoriteit boven zich zien geplaatst, die zeer intensief in den gang der raden kan ingrijpen, terwijl geen waarborgen aanwezig zijn dat inderdaad in het belang van het betrokken ressort zal worden gehandeld. 25. dat a r t. 3 1 i d (2) wel voor ressorten, de mogelijkheid schijnt te openen, voorwaarden te stellen t. a van het verlangde, doch dat die bevoegdheid door de in den laatsten zin vervatte éérste restrictie volkomen illusoir kan worden gemaakt, o. m. door den tekst van de art. 12 en 13 van het Centraal Aanschaffingsregelement (Bijblad 10857) en van art. 4 lid (1) der instructie (Bijblad 10988), terwijl de tweede restrictie, volgens welke die voorwaarden gelijktijdig met het verzoek tot bestelling moeten worden voorgebracht, eveneens groote bezwaren kan opleveren, daar verschillen in de ingekomen offerten nadere voorwaarden noodig kunnen maken; 26. dat dit te meer klemt, waar uit art. 7 jo, art. 21 CA. R. volgt, dat de bestellingen door den I. C. A. gedaan zullen worden, zonder dat daarvan vooraf aan het betreffende ressort mededeeling zal worden gedaan, zoodat een ressort dus niet voordat een bestelling een feit is, weet of met zijn wenschen rekening is gehouden ; 27. dat dan ook in de Ordonnantie dan wel in de Bijbladen behoort te worden opgenomen d e verplichting van het Hootd van den I. C. A. om slechts tot a f w ij k i n g van de in art. 3 lid (2) bedoelde aanwijzingen over te gaan in overleg met het betrekkei ij ke ressort (welk overleg in feite natuurlijk vaak door de in aanmerking komende leverancier(s) zal kunnen worden gevoerd ; 28. dat een analoge verplichting van het Hoofd van den I. C. A. zou moeten worden vastgelegd t. o. van het verlengen van levert ij den en het aanvaarden van force majeure: waar toch immers zonder die aanvulling art. 4 lid (2) der Instructie (Bijblad 10988) aan dat Hoofd de macht geeft om elke door een ressort geconditioneerde levertijd zonder overleg met 6 weken, en na,,raadpleging" (wat geen toestemming behoeft te zijn) nog langer, te verlengen, wat bv. voor aan termijnen gebonden technische leveranties, of voor dezulke die samenhangen met andere werken, een onaanvaardbaar-vergaande bevoegdheid is, die de technische uitvoering geheel kan desorganiseeren; terwijl het volgende lid een analoge strekking heeft t. o. van force majeure ; 29. dat voorts aan a r t. 3 ware toe te voegen een lid, waardoor de bevoegdheid der locale gemeenschappen komt vast te staan om de voorb ereiding van via den I. C. A. te bestellen leveranties zelve te bewerkstelligen, en wel ten einde eenigszins tegemoet te komen aan de bezwaren, genoemd in de punten 12 t/m 14; 30. dat het volgens de toelichting van a r t. 5 ke inelijk de bedoeling der Regeering is een eventueel nadeel ig prijsverschil, voortvloeiende uit de aanschaffingsdwang van Indische goederen, op den duur ten laste van de locale ressorten te brengen ; 31. dat het evenwel slechts redelijk lijkt dit te doen ten aanzien van bestellingen geplaatst b ij bedrijven in het betre k- kelijke ressort gelegen, waardoor immers de plaatselijke welvaaart wordt bevorderd, terwijl voor bestellingen elders het Land als regel dit verschil op zich behoort te nemen, daar het toch niet billijk is aan het eene ressort een extra bijdrage op te leggen, die geheel ten goade kom t aan bedrijf en bevolking van een ander ressort ;

15 dat de bepaling van art. 8. welke overeenkomsten, die in strijd zijn met de ordonnantie, nietig verklaard een rijke bron zal vormen van conflicten, vooral, waar de ordonnantie, de te verwachten lijst van goederen en de door het Hoofd van den I. C. A. op grond van art. 3 te geven aanwijzingen, ongetwijfeld ruimte zullen laten voor verschillende opvattingen, bv. t. a. van de vraag of een goed binnen de lijst valt '), of een aanschaffing buiten den I. C. A. om mag geschieden i. v. m. den omvang, de bijzondere urgentie enz. ^) en zoo meer ; 33. dat daarbij de beslissing of een overeenkomst nietig ware in feite niet meer zou liggen bij den rechter, doch in eerste instantie (op grond van Aanschaffingsreglement en Instructie) bij het Hoofd van den I. C. A., en in hoogste instantie i.v.m. art. 6 der Ordonnantie bij den Gouverneur-Generaal, wat naar wij meenen een nieuw en bedenkelijk element in het civielrechterlijke verkeer ware ; TEN AANZIEN VAN HET BEGINSEL DER NIJVERHEIDSBEVORDERING DOOR DEN I. C. A. 34. dat ten slotte adressanten meenen het volgende van algemeene strekking bij deze ordonnantie te berde te mogen brengen, als van bijzonder belang juist voor de locale gemeenschappen, zoowel i.v.m. de nijverheidsbevordering als met de aanschaffing ; 35. dat de dubbele functies van den I. C. A.: nl. te zijn inkoopbureau én instituut voor nijverheidsbevordering, naar hunne meening niet bevordelijk kan zijn aan een vlotte en juiste werking van dien dienst; 36. dat immers de eerstgenoemde functie, om (C. A. R. art. 5) zoo goed, goedkoop en vlot mogelijk" in te koopen vóór alles vereischt d e doelstelling en de capaciteiten van den vlotten koopman, die, binnen zijn opdracht, geen ander belang kent dan dat van den consument, doch dat de tweede functie juist daartegenover eischt een op het sociale nut gerichte mentaliteit, die het algemeene belang boven het eigen laat gaan en bovendien zich in het bijzonder interesseert voor den producent; zoodat het bij hun beider vereeniging in één dienst welhaast onmogelijk lijkt dat niet een van beide te kort komt; ') T. a van bv. de volgende in de Regelen voor Indische Aanschaffing (R. 1. A.) vervatte goederen staat de omgrenzing allerminst nauwkaurig vast; asfalt, cement, rijwielen, schoolbehoeften, arbeidswerktuigen, chemicaliëa, hout en houtwerk, lakken, enz.! Idem: ijzerconstructies (R 1. A. Y.) "i Zie C. A. R. art. 6, jo ter vergelijking R. 1 A. 5 sub B. en dat nu toch als het eigenlijke orgaan der n ij verheidsbevordering de Af- { deeling Nijverheid van het Departement van Economische Zaken moet aangemerkt worden, welke dienst door zijne organisatie, outilleering en vertakkingen de nijverheidsbevordering niet alleen door bestellingen, doch door een veel 1 veelzijdiger hulp en voorlichting kan bewerkstelligen, en bovendien niet alleen, als de I. C. A., het groote en het grooter middenbedrijf, doch ook de kleinere bedrijven kan bereiken en inderdaad bereikt; ' 38. dat anderzijds het richten van den I I. C. A. overeenkomstig zijn oorspronkelijke karakter, in de eerste plaats op zijn, thans ter besparing van 's Landsuitgaven zoo belangrijke taak als,,kaufmannische" inkoopcentrale, zeer goed samen kan gaan met het opvolgen van scherp omschreven instructies, om aan Indische producten de voorkeur te geven (als bv. reeds vervat in art, 14 C. A. R.), doch dat door dien dienst dan ook tegenover de Indische industrie, de koopers belangen in de eerste plaats dienen te worden behartigd, terwijl hij bescherming, hulp en voorlichting aan de anderen kan overlaten ; i 39. dat thans echter veelal de indruk wordt verkregen, ook b.v. door tekst en toelichting der Ordonnantie, dat de I. C. A. en daarmede de koopersbelan'gen zonder meer dienstbaar worden gemaakt aan industrie b e 1 a n g e n, en de I. C. A. zich zelfs tegenover den kooper plaatst, inplaats van namens den kooper het best-mogelijke uit de Indische industrie te halen, een indruk die bv. ook in sterke mate is gewekt door den Leiddraad" voor het gebruik der I. C. A. bemiddeling, die door het Departement van Economische Zaken aan locale ressorten is verstrekt (zie Locale Belangen van 16 }uni jl.), en waarin wel en uitvoerig, gepleit werd voor tege- ' moetkoming en vergoeilijking van tekortkomingen jegens de Indische Industrie, doch met geen woord op haar daartegenoverstaande verplichtingen, b.v. om den kooper het best-mo- ; gelijke voor zoo min mogelijk geld te leveren, ook maar werd gezinspeeld, zoodat daar dus de inkooper geheel achter den beschermer ver- i dween j 40. dat de ressorten als koopers in den I.C.A. als inkoopcentrale eerst dan volkomen vertrouwen kunnen stellen, wanneer zij ervan verzekerd zijn dat deze dienst vóór alles de k o o p e r s belangen behartigt, des- ' noodig met de genoemde voorkeur voor het Indische product; i

16 dat anderzijds zeer wel denkbaar ware een veel verder doorgevoerde medewerking der ressorten ter zake der n ij verheidsbevordering, doch dan in de eerste plaats met behulp van den dienst die inderdaad volledig daarop is ingesteld, dus van de Afdeeling Nijverheid ; ZOODAT ADRESSANTEN CONCLUDEEREN : 42. dat de onderhavige ordonnantie in haar huldigen vorm niet in het algemeen belang is ; 43. dat de meest wenschelijke regeling om te verzekeren dat de Locale gemeenschappen als koopers medewerken aan het steunen der inheemsche industrie eene zou zijn, welke de verplichting daartoe oplegt zonder I. C. A.-dwang, zij het met I. C. A.-controle, in den geest als boven uiteengezet in de punten 16 t/m 18 ; 44. dat indien de ordonnantie in haren hoofdopzet wel Uw instemming heeft, daarin zoodanige wijzigingen behooren te worden gebracht, dat de bezwaren, vervat in de punten 19 t/m 25 opgeheven worden ; Waarmede adressanten Uw College eerbiedig verzoeken bij zijn beslissing wel rekening te willen houden. Semarang, 26 Januari 't Welk doende, enz. Namens het Bestuur der Vereeniging voor Locale Belangen, (w.g.) G. DE RAAD Voorzitter, (w.g.) F. KERCHMAN Wd. Secretaris.