Inhoudsopgave jaarverslag. Inhoudsopgave jaarrekening. Jaarverslag 2010

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Inhoudsopgave jaarverslag. Inhoudsopgave jaarrekening. Jaarverslag 2010"

Transcriptie

1 JAARVERSLAG 2010

2 Jaarverslag 2010 Inhoudsopgave jaarverslag 1. Toelichting op onderdelen van het jaarverslag Voorwoord Directie Jaarverslag Bestuur Verslag van de Raad van Toezicht Centrum Innovatief Vakmanschap (CIV) Precisietechniek Kerngegevens Directieverslag Algemene instellingsgegevens Studenten Personeel Onderwijs Meerjarenbeleid Kwaliteitsmetingen Markante gebeurtenissen Financiën Inhoudsopgave jaarrekening B. Jaarrekening B1. Grondslagen voor de Jaarrekening B2. Geconsolideerde balans per 31 december 2010 B3. Geconsolideerde staat van baten en lasten 2010 B4. Geconsolideerd kasstroomoverzicht over 2010 B5. Toelichting behorende tot de geconsolideerde balans B6. Niet uit de balans blijkende verplichtingen B7. Overzicht verbonden partijen B8. Toelichting behorende tot de geconsolideerde staat van baten en lasten B9. Enkelvoudige balans per 31 december 2010 B10. Enkelvoudige staat van baten en lasten 2010 B11. Toelichting behorende tot de enkelvoudige balans B12. Toelichting behorende tot de enkelvoudige staat van baten en lasten C1. Controleverklaring C2. (Voorstel) bestemming van het exploitatiesaldo C3. Gebeurtenissen na balansdatum D. Gegevens over de rechtspersoon G. Geoormerkte doelsubsidie OCW H. Bezoldiging van bestuurders en toezichthouders. 2

3

4 1.2. Jaarverslag Bestuur Het jaar 2010 werd gemarkeerd door een aantal buitengewoon positieve ontwikkelingen. Nadat in de afgelopen jaren de aandacht grotendeels was gericht op het oplossen van problemen rond de kwaliteit van het onderwijs en de examinering, en in het professionaliseren van de onderwijzende en administratieve staf, werd in het jaar 2010 het vizier gericht op een vijftal belangrijke doelen. Ten eerste het inrichten van de nieuwe CompetentieGerichte Opleiding (CGO) die in september 2010 van start is gegaan. Ten tweede de uitbreiding en modernisering van het onderwijsaanbod. Ten derde de groei van het aantal leerlingen. Ten vierde de ontwikkeling van een aansluitende HBO opleiding Precisietechnologie. Ten vijfde de aanloop naar de oprichting van een Centrum voor Innovatief Vakmanschap Competentiegerichte Opleiding In september 2010 is voor het eerste leerjaar de competentiegerichte opleiding (CGO) van start gegaan. In de twee jaren vóór de invoering hiervan heeft een kleine commissie, bestaande uit de voorzitter van het bestuur, de directeur van de LiS en het hoofd van het examenbureau, een intensieve discussie gevoerd met de docenten over het hiervoor gewenste onderwijsprogramma en de daaraan verbonden examinering. Uitgangspunt daarbij was het nieuwe, door Kenteq ontworpen, kwalificatiedossier voor Researchinstrumentmaker. Het is enigszins ontmoedigend daarbij te moeten vermelden dat bij het tot stand komen van dit dossier de LiS op geen enkele wijze is betrokken, terwijl de LiS toch in feite de enige instelling in Nederland is die deze opleiding verzorgt. In tegenstelling tot het oude kwalificatiedossier waar, door middel van talloze eindtermen, in groot detail staat voorgeschreven wat moet worden onderwezen en waarover moet worden geëxamineerd, blinkt het CGO dossier uit door een verregaande simplificatie. In feite komt het er op neer dat het onderwijsprogramma, met de daaraan verbonden einddoelen, van de opleiding tot Researchinstrumentmaker is gebaseerd op 4 kerntaken. Elk van deze kerntaken kent een aantal werkprocessen en bijbehorende competenties. De LiS heeft de grote vrijheid die dit dossier biedt met beide handen aangevat om een modern onderwijsprogramma te verwezenlijken. Essentieel in het ontwikkelde onderwijs- en examineringprogramma (OEP) is dat de resultaten van de opleiding meetbaar moeten zijn. Bij het opzetten hiervan is gebruik gemaakt van veel goede onderdelen uit de bestaande eindtermgerichte opleidingen en van de wensen ter modernisering, aangedragen door de visitatiecommissie en de afnemers van de afgestudeerden van de LiS. Het resultaat is een helder programma waarvan bij de docenten, directie en bestuur de overtuiging bestaat dat het voldoet aan de wensen van het afnemend veld. Dit laatste is namelijk een belangrijk aspect van het CGO dat leidt tot het diploma MBO niveau 4 Researchinstrumentmaker. Daarom zal in 2012 een beroepenveldcommissie worden ingesteld, bestaande uit experts uit de afnemende bedrijven en kennisinstituten, om deze OEP inhoudelijk te 4

5 toetsen. Na goedkeuring door deze commissie zal het bestuur de nieuwe OEP definitief vaststellen. Vervolgens zal de Examencommissie worden belast met de taak van het verzorgen van de correcte afwikkeling van de examenprocessen. Dit behelst bijvoorbeeld het opstellen van het tentamenrooster en de tentamenmatrijs, het bepalen van de normen voor het met succes voldoen aan de eisen van de tentamens en examens, het inschakelen van deskundigen uit het afnemend veld etc Uitbreiding en modernisering van het onderwijsaanbod De LiS streeft er naar om ca. eens in de vijf jaar een visitatiecommissie in te stellen om het onderwijsprogramma onder de loep te nemen. Ook in het afgelopen jaar is dit gebeurd: In oktober 2010 heeft een visitatiecommissie bestaande uit 8 experts uit het afnemend veld de LiS bezocht en het onderwijsprogramma nauwlettend onderzocht. In het rapport van deze commissie wordt zeer positief gesproken over de veranderingen die zijn aangebracht in het onderwijsprogramma n.a.v. de aanbevelingen van de vorige visitatiecommissie, die in 2003 de LiS heeft bezocht (het rapport is verschenen in 2004). Voorbeelden zijn de grote aandacht die nu wordt gegeven aan CNC technieken en de aanzienlijke uitbreiding van de daarvoor benodigde moderne bewerking machines, het theoretische en praktische onderwijs van basisbegrippen uit de mechatronica vanaf het eerste jaar aan alle leerlingen, de start van een specialisatie keramische bewerkingstechnieken en van een specialisatie laserbewerkingstechnieken. Ook de commissie van 2010 heeft een aantal interessante suggesties gedaan. Een belangrijke suggestie is zich te richten op afstudeerprojecten waarvoor gecombineerde kennis wordt vereist van verschillende technieken zoals mechanica, elektronica, optische en glas/keramiek bewerkingstechnieken Het bestuur is de commissie zeer erkentelijk voor de gedegen wijze waarop men zich heeft verdiept in het onderwijsprogramma van de LiS. De aanbevelingen zullen zeer ter harte worden genomen en waar mogelijk geïmplementeerd Groei van het aantal leerlingen De subsidie van de gemeente Leiden en de Provincie Zuid-Holland in het kader van het programma Pieken in de Delta heeft het mogelijk gemaakt activiteiten te beginnen die er op zijn gericht de instroom van het aantal leerlingen te vergroten. Zo zijn de contacten met scholen en schoolgemeenschappen waar potentiële kandidaten voor inschrijving vandaan komen geïntensiveerd, nieuwe brochures zijn gemaakt en veel aandacht is gegeven aan open dagen. Deze activiteiten hebben geleid tot een verheugende toename van het aantal eerste inschrijvingen zodat het aantal leerlingen voor het eerste leerjaar in 2010 is gestegen tot 62. Het bestuur constateert met tevredenheid dat het totaal aantal leerlingen gestaag is gegroeid van 137 in 2004 tot 185 in 2010 en is er van overtuigd dat deze groei zich in de komende jaren zal doorzetten HBO-opleiding precisietechnologie 5

6 In 2010 is daadwerkelijk begonnen met een verkenning van een vervolgopleiding Precisie Technologie op HBO-niveau in aansluiting op de MBO opleiding Research Instrumentmaker zoals die door de LiS wordt aangeboden. Deze activiteit is vooral gestimuleerd door de burgemeester van Leiden, de heer Lenferink, die een dergelijke opleiding ziet als een grote stimulans voor de vestiging van high-tech bedrijven in de Leidse regio. Financiële ondersteuning van de gemeente Leiden en de provincie Zuid- Holland heeft het mogelijk gemaakt een studie uit te laten voeren naar de haalbaarheid van een dergelijke vervolgstudie. Het rapport Beroepscompetentieprofiel en Raamcurriculum voor Precisietechnoloog op HBO-niveau opgesteld door de heer F. Buskermolen laat zien dat het afnemend veld, en wel in het bijzonder de Nederlandse High-Tech bedrijven en onderzoeksinstellingen behoefte hebben aan afgestudeerden op dit niveau met deze specialisatie, dat een dergelijke opleiding thans niet wordt aangeboden door de bestaande HBO instellingen en dat van deze instellingen geen bezwaren worden verwacht. Het opgestelde raamcurriculum bevat 8 leerlijnen waarvan er 3 bepalend zijn voor de voorgenomen opleiding. Verkennende gesprekken zijn gevoerd met de Hogeschool Den Haag, in het bijzonder de sectie Techniek, de Hogeschool Leiden en met hoogleraren van de Faculteit 3ME van de Technische Universiteit Delft om te komen tot een goed gedefinieerde invulling van de voorgenomen opleiding Centrum voor Innovatief Vakmanschap In april 2010 verscheen het rapport van de commissie Hermans, waarin wordt gepleit voor het opzetten van zogenaamde Centra voor Innovatief Vakmanschap ofwel CIV s. Deze centra dienen drie doeleinden. Ten eerste om de top % van leerlingen in het MBO te betrekken bij innovatieve projecten, die in samenwerking met het bedrijfsleven worden opgezet. Ten tweede om jongelui te motiveren te kiezen voor een opleiding in de techniek en ten derde om de innovatiekracht van bedrijven te stimuleren. Het was het bestuur duidelijk dat deze ideeën voortreffelijk pasten in de beleidsvisie beschreven in de contourennota, die in december 2009 was aangeboden aan het Ministerie van O, C & W. Toen dan ook op 29 juni 2010, door het Platform Bèta Techniek, tijdens een bijeenkomst in Maarssen werd aangekondigd dat er financiële middelen ter beschikking zouden komen voor het opzetten van CIV s in drie nog aan te wijzen sleutelgebieden zijn bestuur en directie onmiddellijk in actie gekomen om een Business Case te ontwikkelen in nauwe samenwerking met kennisinstituten en high-tech bedrijven waar afgestudeerden van de LiS werkzaam zijn. De steun die van deze instituten en bedrijven werd verkregen was zonder meer indrukwekkend. Niet minder dan 22 kennisinstituten en high-tech bedrijven waren bereid de Business Case te ondersteunen met toezeggingen in geld en menskracht tot een bedrag van 2,4 M. Op 15 september 2010 presenteerde een delegatie van het bestuur en de directie de business case voor een Centrum voor Innovatief vakmanschap op het gebied van Precisietechnologie voor een expertcommissie ingesteld door het Platform Bèta Techniek. Deze commissie beoordeelde het voorstel als kansrijk waarna het vervolgens is uitgewerkt tot een compleet Business Plan. Groot was dan ook de teleurstelling toen werd aangekondigd dat het 6

7 sleutelgebied High-Tech Systems en Materialen, waaronder het Business Plan van de LiS valt, niet zou gaan behoren tot de drie geselecteerde gebieden die in 2010 voor financiering in aanmerking zouden komen. Bestuur en directie hebben besloten het voorstel alsnog te completeren en voor te leggen aan de expertcommissie. Tot onze grote voldoening werd het Business Plan voor een Centrum voor Precisietechnologie met de LiS als trekker en penvoerder op alle punten als uitstekend beoordeeld. Teleurstellend is dat dit centrum, ondanks de uitstekende beoordeling, voorlopig niet voor financiering in aanmerking zal komen. Deze situatie is des te meer frustrerend omdat het bestuur de overtuiging heeft dat het voorgestelde centrum succesvol zal zijn en een belangrijke bijdrage kan leveren aan innovatieve projecten op het gebied van de precisietechnologie. Het centrum past precies in het doel zoals beschreven in het rapport van de commissie Hermans en meer algemeen in de doelstellingen waarvoor de Nederlandse politiek zich verbaal sterk maakt. Tijdens de voorbereiding van het Business Plan is contact opgenomen met het ROC Eindhoven waar ook werd gewerkt aan een voorstel voor een CIV. Al gauw bleek dat de twee voorstellen uitermate complementair waren: terwijl het voorstel van de LiS zich richt op het ontwikkelen van prototypes van high-tech systemen richt het voorstel van de ROC Eindhoven zich op ontwikkeling van de daaropvolgende productietechnologie. In de aanbieding van beide voorstellen bij het Platform Bèta Techniek is dan ook gewezen op dit complementaire karakter en op het feit dat de twee voorstellen op elkaar zijn afgestemd. Naast de vijf hierboven beschreven speerpunten dient nog een aantal onderwerpen te worden vermeld. Zo is in 2010 grote aandacht gegeven aan de werving van extra fondsen om de zo noodzakelijke vernieuwing en modernisering van het park van bewerkingsmachines van de LiS te versnellen. Door de steun van verworven van een aantal stichtingen en bedrijven en door het aangaan van een extra lening bij de RABO Bank van konden in 2010 drie nieuwe computer gestuurde bewerkingsmachines worden besteld, waaronder een uiterst moderne 5-vlaks CNC freesmachine. De aflevering van deze drie machines zal in 2011 gebeuren en vormt een grote stap voorwaarts in de zo gewenste modernisering van de technische uitrusting. De gestage groei van het aantal leerlingen, zoals hierboven vermeld, is zeer verheugend maar zal het bestuur en directie in de komende jaren confronteren met het daarmee verbonden, uitdagende, probleem van huisvesting, bemensing en technische uitrusting. De eerste gedachtevorming heeft in het bestuur plaatsgevonden en een subcommissie van het bestuur en de Raad van Toezicht zal zich gaan buigen over de financiële, technische en bouwkundige problemen die dienen te worden aangepakt Verdere ontwikkelingen en bestuurlijke organisatie Er zijn gesprekken gevoerd met de directie van de opleiding tot horlogemaker in Schoonhoven over de mogelijkheid van een uitstroom op de LiS op niveau 4 met specialisatie horlogemaker in combinatie met de bestaande opleiding aldaar. Deze gesprekken hebben geleid tot de afspraak om deze mogelijkheid verder te onderzoeken. 7

8

9 1.3. Verslag van de Raad van Toezicht Met de invoering van de nieuwe bestuursvorm conform de Governance Code in het BVE functioneert per 1 januari 2010 naast het College van Bestuur (CvB) ook een Raad van Toezicht (RvT). De laatste is samengesteld uit leden van het voormalige bestuur, te weten: prof.dr. P.H. Kes (voorzitter; Leids Instituut voor Onderzoek in de Natuurkunde, Universiteit Leiden), J.W. v. Vessem (oud Directeur Esmeijer B.V., tevens voorzitter stichting Vrienden van de LiS), Ir. H.R. v. Es (vice voorzitter; FEL-TNO), Drs. J.J.M. Vissers (algemeen directeur SVGB kenniscentrum beroepsonderwijs bedrijfsleven), R. v.d. Brink (teamleider assembly & integration, Dutch Space), Ing. R. Kok (technical supplier manager, supplier engineering & outsourcing, ASML). Uit hun midden zijn twee permanente commissies benoemd die toezicht houden op de Financiën (H.R. van Es en J.W. van Vessem), respectievelijk de Opleiding (J. Vissers, R. van den Brink en R. Kok). Hiermee zijn in de RvT het afnemend veld en het onderwijs voldoende vertegenwoordigd. De ambities van de LiS vragen echter om uitbreiding van de RvT, waarbij gezocht zal worden naar leden die dankzij hun expertises en netwerken een belangrijke adviserende bijdrage kunnen leveren bij het realiseren van de nieuwste doelstellingen van de LiS zodat: de voorgenomen groei van het aantal leerlingen kan worden geaccommodeerd, een Centrum voor Innovatief Vakmanschap al in 2011/2012 van start kan gaan, een HBO opleiding Precisietechnologie met LiS signatuur tot stand kan komen. Uit deze intentie volgt dat de RvT zich niet wil beperken tot controleren en goedkeuren, maar het ook als zijn taak ziet Directie en Bestuur bij te staan met adviseren, leggen van contacten en waar mogelijk met uitvoerende taken. De aanwezigheid van de voorzitter van de RvT bij het driewekelijkse overleg tussen Bestuur en Directie komen de bestuurlijke doelmatigheid zeer ten goede, zonder afbreuk te doen aan de toezichthoudende taak. Het afgelopen jaar heeft de RvT met enige regelmaat zijn bezorgdheid geuit over de zware belasting van de Directie. Deze moest niet alleen zorg dragen voor een vlotte implementatie van de nieuwe kwaliteitseisen voor onderwijs en examinering, maar diende zich ook actief bezig te houden met het verkennen voor en het formuleren van de hierboven weergegeven toekomstplannen. Achteraf mogen we constateren dat er veel goeds tot stand is gebracht in 2010 en dat er ook overeenstemming is bereikt over de prioriteitstelling bij de ambities. Een ander punt van zorg was het functioneren van het leerbedrijf. De inkomsten die uit deze activiteiten worden gegenereerd zijn onontbeerlijk 9

10

11 1.4. Centrum Innovatief Vakmanschap (CIV) Precisietechniek De LiS heeft in 2010 een businessplan ingediend bij het Platform B-techniek, om een Centrum voor Innovatief Vakmanschap in te richten. De support hiervoor was zeer groot en de feedback van de expertcommissie was zeer lovend. In drie bijlagen treft u de businesscase, het plan en de feedback aan Kerngegevens Studenten Inschrijvingen Geslaagden tot. Geslaagden I Geslaagden RI Geslaagden CNC Geslaagden FMT Aanmeldingen 1 e jaar Medewerkers Financiele resultaten (bedragen * 1000,-) In aantal In FTE 22,5 21,6 19,38 Baten Lasten Resultaat

12 2. DIRECTIEVERSLAG 2.1. Algemene instellingsgegevens Missie De Stichting Leidse Instrumentmakersschool leidt studenten op voor het diploma Research Instrumentmaker op MBO-niveau 4 (BOL). De school wil door de sectoren waar afgestudeerden gaan werken beschouwd worden als de nationale top, zowel op inhoudelijk als op organisatorisch gebied. De opleiding positioneert zich als zelfstandige opleiding met een sterke oriëntatie op de sectoren wetenschap en fijnmechanische techniek. Het onderwijs op de LiS wordt gegeven zonder onderscheid naar ras, sekse of nationaliteit en met respect voor de godsdienst of levensovertuiging van de leerlingen of hun ouders en van de docenten Kernactiviteiten De Leidse instrumentmakersschool is een MBO vakschool voor precisietechnologie waar alle studenten de opleiding Research Instrumentmaken volgen. De terreinen waar de LiS zich vooral op richt, zijn Life Science (medische en biotechnologische wetenschappen), Space Science (ruimtevaarttechniek) en groene techniek (techniek voor zonnecellen, windenergie en greenports ). De LiS is in kringen van natuurkundig wetenschappelijk onderzoek al ruim 100 jaar een begrip. Researchlaboratoria maken op ruime schaal gebruik van vakmensen die deze opleiding hebben gevolgd. Ook de industrie, die telkens op zoek is naar nieuwe producten of productiemethoden, doet beroep op de kennis en vaardigheden van onze leerlingen en afgestudeerden. Door theoretisch en praktisch onderwijs wekelijks op het lesrooster te plaatsen is de LiS in staat haar leerlingen verder te interesseren in precisietechniek en op te leiden tot gewilde specialisten voor de fijnmechanische - en precisie industrie. Zoals ook vermeld in het bestuursverslag heeft dee LiS op 1 september 2010 de overstap gemaakt naar CompetentieGericht Onderwijs; dit heeft hoofdzakelijk gevolgen gehad voor de theoretische vakken, die nu in een aangepaste structuur worden gedoceerd. Voor de praktijkvakken maakt het nauwelijks uit, omdat het er bij de LiS vanaf te oprichting om ging om competenties op het gebied van de fijnmechanische techniek bij te brengen Juridische structuur De Stichting Leidse Instrumentmakersschool is een stichting naar Nederlands recht en is in 2009 opgericht. Zij is opgericht om te voldoen aan moderne eisen betreffende Good Governance, en aan haar is op 1 januari 12

13 2010 het beheer van de school tezamen met alle bezittingen en schulden overgedragen door de Vereniging tot Bevordering van de opleiding tot Instrumentmaker in Leiden, opgericht in Deze laatste Vereniging bestaat nog steeds, en dient nu als contactorgaan voor allen, bedrijven en personen, die zich betrokken voelen bij het wel en wee van de Leidse Instrumentmakersschool Samenstelling bestuurlijke organisatie De Stichting kent een onbezoldigd College van Bestuur en dito Raad van Toezicht. Voor de dagelijkse leiding van de school is een directeur in loondienst benoemd. De Vereniging kent een bestuur en een ledenraad In 2010 bestond het College van Bestuur uit de volgende personen: Prof. Dr. J. Schmidt (voorzitter) Prof. Dr. J. Aarts (penningmeester) Dr. J.K. Katgert-Merkelijn (secretaris) Dr. A.J. van Strien (lid), vanaf De Raad van Toezicht bestond uit de volgende personen: Prof. Dr. P. Kes (Universiteit Leiden, Leids Instituut voor Onderzoek in de Natuurkunde) R. v.d. Brink (Dutch Space) Ir. H.R.. van Es (FEL-TNO) Ing. R. Kok (ASML) J.W.v. Vessem (Voorzitter stichting Vrienden van de LiS)) Drs J. Vissers (SVGB) Het bestuur van de Vereniging bestaat uit de leden van Bestuur en Raad van Toezicht van de Stichting, gezamenlijk; waarbij de leden van het Stichtingsbestuur optreden als Dagelijks Bestuur van de Vereniging Studenten Aantal ingeschreven studenten Bij aanvang van het schooljaar kende de LiS een totaal van 185 studenten. De herkomst van de leerlingen is landelijk gespreid. Een kleine 50% komt uit Zuid-Holland, meestal uit de directe regio. Ca. 30% komt uit de aangrenzende provincies en het resterende deel komt van verder weg. Per leerjaar melden zich op de ca. 60 aanmeldingen, 2 à 3 meisjes aan. Aangezien het vak waar de LiS voor opleidt zeer geschikt is voor meisjes, willen we door gerichte werving het aandeel meisjes sterk doen toenemen. Na een geslaagde proef in 2009 is ook in 2010 een intakeprocedure gehanteerd; met elk van de aangemelde deelnemers is een gesprek gevoerd 13

14 om geschiktheid en toereikendheid van de vooropleiding te beoordelen; dit heeft als gevolg gehad dat niet alle aanmeldingen zijn gehonoreerd. Het blijkt nl. in de praktijk dat er voor deelnemers met een opleiding lager dan vmbo-t weinig kans is dat ze de opleiding met succes kunnen afsluiten. Het intakegesprek zal ook in volgende jaren een vast onderdeel van de toelatingsprocedure zijn Succes van de opleiding In de afgelopen jaren is er meer aandacht besteedt aan de toelatingscriteria voor nieuwe studenten. Waar in het verre verleden toelatingsexamens werden gehouden, is er onder invloed van de maatschappelijke druk een bijna drempelloze toelating ontstaan. Het gevolg hiervan is dat er veel studenten langer over de opleiding doen dan voorzien, omdat ze het erg moeilijk hebben met de hoge eisen die het MBO op niveau 4 en onze school in het bijzonder, aan ze stelt. In de jaren zijn er bij de LiS studenten toegelaten die niet over de vereiste bagage beschikten om de opleiding binnen de gestelde tijd te doorlopen. Hieronder bevonden zich veel VMBO-basis en VMBO-kader vooropgeleiden, die voor een niveau 4 opleiding niet goed toegerust zijn. Het diploma-resultaat heeft hier duidelijk negatieve gevolgen van ondervonden, maar de school heeft toch gemeend vast te houden aan het door het afnemend veld zeer gewaardeerde hoge niveau van de afgestudeerden. In onderstaande grafiek is duidelijk te zien waar deze trend toe geleid heeft: Het opleidingssucces laat zien dat de studenten ondanks hun moeite het diploam te behalen, de school niet de drug toekeren. In onderstaande grafiek is opgenomen hoe het opleidingssucces van de LiS zich verhoudt tot andere MBO scholen. 14

15 2.2.3 Vroegtijdig schoolverlaten Al duurt het veelal langer voor studenten hun diploma behalen bij de LiS, erg weinig studenten verlaten de LiS voortijdig zonder diploma. Aangezien de LiS alleen opleidingen in fijnmechanische precisie aanbiedt, betekent het dat deze studenten de school moeten verlaten als ze een andere opleiding wensen te volgen. Voor deze studenten heeft de LiS erg haar best gedaan om een passende opleiding te vinden bij een andere MBO-instelling. Hierdoor is het percentage wat de school heeft verlaten zonder enig diploma, onder de twee procent gebleven! Prognose studentenaantallen In het vorige jaarverslag is al opgemerkt dat de school maximaal 200 studenten kan huisvesten, en hier kan nog aan toegevoegd worden dat er in de eerste klas gezien de beschikbare praktijkruimte plaats is voor 60 leerlingen. We verwachtten toen dat dit aantal de komende jaren stabiel zou blijven, maar streefden op termijn naar groei. We zijn op dat gebied door de feiten ingehaald, en op de sluitingsdatum van dit jaarverslag hadden zich 72 studenten aangemeld en met succes de intakeprocedure doorlopen. De school is hard aan het werk aan oplossingen, in de verwachting dat deze trend doorzet. 15

16 2.3. Personeel Kwantitatieve formatieontwikkeling Het personeelsbestand is in 2010, net als het studentenaantal, stabiel gebleven. Op de peildatum 31 december 2010 was de samenstelling van de formatie als volgt: Functie Directie OP 9, OOP 11, Totaal 22,5 21, Ook in 2010 zijn er een drietal TOA s aangenomen, terwijl van twee TOA s het contract afliep. Hoewel deze TOA s officieel behoren tot het onderwijsondersteunend personeel zijn zij vooral in het praktijkdeel van het onderwijs actief en dragen ze direct bij aan de uitvoering van het onderwijs. Ter verdere verduidelijking van de verhouding OP/OOP, is hieronder weergegeven welke werknemers als OOP te beschouwen zijn, afgezien van de TOA s: - Directeur 1 fte - Secretariaat: 0,6 fte - Conciërge: 0,6 fte - Personeel- & salarisadministratie: 0,2 fte - ICT: 0,3 fte 16

17 2.3.2 Leeftijdsopbouw personeel Leeftijdsopbouw personeel in 2010: Tot 30 jaar M V Totaal Grafisch weergegeven zien we een duidelijke toename aan jongere collega s en ook de verhouding M/V is daarbij gunstig te noemen. Verdeling man/vrouw in aantallen en procenten M 24 82,76 % 25 89,29 % % V 5 17,24 % 3 10,71 % % Totaal % % % In 2010 hebben zich geen grote verschuivingen voorgedaan. Onder de drie in 2010 aangestelde TOA s waren twee vrouwen; dit heeft een duidelijke invloed op de man-vrouw verhouding Ziekteverzuim Het ziekteverzuim was ook in 2010 verwaarloosbaar; in elk geval minder dan 2%. Er waren geen langdurig zieken. 17

18 2.4. Onderwijs. In 2010 heeft een reorganisatie plaatsgevonden binnen de leiding: de directeur wordt nu in zijn werkzaamheden bijgestaan door vier jaarcoordinatoren, te weten 1 e leerjaar: R. Hollebeek; 2 de leerjaar B. Schouten, 3 de leerjaar P. Junger, 4 de leerjaar D. v.d. Burg. Deze coordinatoren hebben hiertoe extra taken gekregen. De stagebegeleiding is op een professionelere leest geschoeid: Door R. Hollebeek en C. Hensbergen is een systeem opgezet om stagiaires beter te begeleiden: zij hebben een map gemaakt met daarin de eisen waaraan de stagiaire moet voldoen met een mogelijkheid om ze af te vinken; contact met de school verloopt per en heeft een duidelijke structuur. Het systeem kan evt. nog verder georganiseerd worden via het door de school gebruikte leerlingvolgsysteem MAGISTER. Ten gevolge van de invoering van het CGO, en vooruitlopend op de invoering in latere jaren zijn er aanzienlijke wijzigingen geweest in de organisatie van het onderwijs. Er is een jaarplanning gemaakt waarin de les- en tentamenroosters per leerjaar worden vastgesteld: de lesroosters zijn leerstofdekkend, de tentamens worden op vastgestelde tijdstippen afgenomen en de docenten moeten zorgen dat de lesstof dan behandeld is. Tenslotte willen we nog vermelden dat in het leerlaar 2009/2010 de LiS cursussen draaien en frezen heeft verzorgd voor de studenten Werktuigbouwkunde (3ME) van de TU Delft. Deze cursussen zijn zeer succesvol verlopen: circa 120 studenten uit Delft hebben in groepjes van acht telkens een aantal dagdelen doorgebracht op de LiS en daar de basisbeginselen draaien en frezen geleerd Meerjarenbeleid Zoals elders in dit jaarverslag vermeld, zullen de komende jaren de belangrijkste aandachtspunten zijn: Implementatie van het CGO in de hogere leerjaren Uitvoering van het businessplan CIV Uitbreiding van de school Werken aan het opzetten van een HBO-opleiding precieistechniek Bij dit alles zullen de adviezen van de visitatiecommissie in acht genomen worden. 18

19 2.6. Kwaliteitsmetingen In voorgaande jaren waren er gegevens beschikbaar waaruit men kon zien hoe de LiS zich qua lesuren, leerling-docentverhouding, onderwijskosten etc. etc. verhield met de rest van het MBO. Voor 2010 zullen deze gegevens echter pas na de zomer beschikbaar komen. Er valt te verwachten dat zich geen grote verschuivingen voor zullen doen: de LiS is en blijft een relatief dure school, doordat de benodigede praktische vaardigheden niet anders zijn aan te leren dan in kleine groepen. Dit verdient zich terug in de kwaliteit van de gediplomeerden Markante gebeurtenissen. In 2010 namen twee markante leden van bestuur en RvT afscheid van de LiS. Dr. E.R. Eliel heeft zich als secretaris van het bestuur vele jaren ingespand voor de school en was zeer nauw en vaak zeer persoonlijk betrokken bij het in gang zetten van het herstel van de problemen die de LiS heeft gekend rond de verantwoording van de examenkwaliteit. Wij zijn Dr. Eliel zeer erkentelijk voor zijn inspanningen voor onze school en hebben hem met veel eerbetoon bedankt voor zijn inzet. Tevens beeindigde dhr. H. van Es zijn bestuurlijke bijdrage voor de LiS. Dhr. van Es heeft de transitie in het kader van de Governance Code meegemaakt en hij werd daardoor van bestuurslid, lid van de Raad van Toezicht. Dhr. van Es heeft zich binnen bestuur/rvt vooral bezighouden met de rol van het leerbedrijf en bijgedragen aan de toekomstvisie van de school. Bezoek Staatssecretaris van Bijsterveld Op 25 januari 2010 bracht Staatssecretaris M. van Bijsterveld een bezoek aan de school. Zij werd vergezeld door twee beleidsmedewerkers en de directeur BVE van het Ministerie. Verder was ook burgemeester Lenferink met twee wethouders aanwezig. Diverse projecten werden bekeken: o.a. de designklok en de Huygenstelescoop; na een korte lunch gaf de Directeur een presentatie waarna Staatssecretaris en burgemeester een korte afrondende speech hielden. De bezoekers waren zeer onder de indruk. Op de foto op de omslag van dit verslag is te zien hoe de staatssecretaris zich heeft bekwaamd in het glasblazen. Haar verrichtingen worden onder toeziend oog van de docent Frans Folst, belangstellend gevolgd door de burgemeester van Leiden, dhr. Henri Lenferink, ter linkerzijde, en de wethouders de Haan en Witteman. Geheel rechts staat de directeur BVE, mevrouw Jeanette Noordijk. 19

20 De onderstaande foto toont de staatssecretaris in geanimeerd gesprek met een van de studenten die gewerkt heeft aan de restauratie van de telescopen van de Leidse Sterrewacht, van één daarvan is nog net een gedeelte aan de rechterzijde te zien. 20

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling 2016-2017 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 Beschrijving van de opleiding... 3 Artikel 1.1 Doel van de opleiding... 3 Artikel 1.2 Onderwijs op de LiS... 3 Artikel 1.3 Opleiding en

Nadere informatie

BASISGGEVENS. Naam Functie

BASISGGEVENS. Naam Functie 1 BASISGGEVENS Soort aanvraag:: Nieuwe opleiding De startdatum van de Ad opleiding is gepland per 1 september 2018. Hiermee is te verwachten dat deze nieuwe opleiding valt onder de nieuwe wetgeving rond

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING LEIDSE INSTRUMENTMAKERS SCHOOL

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING LEIDSE INSTRUMENTMAKERS SCHOOL ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2014-2015 LEIDSE INSTRUMENTMAKERS SCHOOL Leidse instrumentmakers School (LiS) Einsteinweg 61 2333 CC Leiden www.lis-mbo.nl Onderwijs- en examenregeling 2014-2015 1 Onderwijs-

Nadere informatie

1 TOELICHTING OP ONDERDELEN VAN HET JAARVERSLAG

1 TOELICHTING OP ONDERDELEN VAN HET JAARVERSLAG Jaarverslag Inhoud 1 TOELICHTING OP ONDERDELEN VAN HET JAARVERSLAG... 3 1.1 Voorwoord Directie... 3 1.2 Jaarverslag Bestuur... 4 1.3 Verslag van de Raad van Toezicht... 9 2 Kerngegevens...11 3 Directieverslag...12

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal Vergaderjaar 0 03 30 079 VMBO Nr. 36 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAP Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 9 oktober

Nadere informatie

in het mbo Werken aan uitstroom - instroom

in het mbo Werken aan uitstroom - instroom ONTWIKKELINGEN CULTUUREDUCATIE IN HET MBO ONDERWIJSVERNIEUWING Onderwijsvernieuwing in het mbo Onderwijs 2032, nieuwe speerpunten voor het kunstvakonderwijs én binnen het mbo een eigen verklaring over

Nadere informatie

profiel Open Universiteit Voorzitter en leden raad van toezicht

profiel Open Universiteit Voorzitter en leden raad van toezicht profiel Open Universiteit Voorzitter en leden raad van toezicht Open Universiteit Voorzitter en leden raad van toezicht Organisatie De Open Universiteit (OU), opgericht in 1984, is de jongste universiteit

Nadere informatie

Technologie in detail

Technologie in detail Technologie in detail Pretec Precisietechniek BV Postbus 149 2250 AC Voorschoten Industrieweg 16-18 2254 AE Voorschoten t +31 (0)71 56 19 164 f +31 (0)71 56 18 119 e info@pretec.nl. Deel kennis en maak

Nadere informatie

Landelijke Jeugdmonitor. Rapportage 2e kwartaal 2007

Landelijke Jeugdmonitor. Rapportage 2e kwartaal 2007 Landelijke Jeugdmonitor Rapportage 2e kwartaal 2007 Centraal Bureau voor de Statistiek Voorburg/Heerlen, 2007 Verklaring der tekens. = gegevens ontbreken * = voorlopig cijfer x = geheim = nihil = (indien

Nadere informatie

Het Technasium is een vorm van onderwijs waarbij leerlingen projectmatig en probleemoplossend werken aan echte opdrachten uit het bedrijfsleven.

Het Technasium is een vorm van onderwijs waarbij leerlingen projectmatig en probleemoplossend werken aan echte opdrachten uit het bedrijfsleven. Wat is het technasium? Het Technasium is een vorm van onderwijs waarbij leerlingen projectmatig en probleemoplossend werken aan echte opdrachten uit het bedrijfsleven. Hoe werkt het? De leerlingen krijgen

Nadere informatie

Format OER voor 2011 competentiegerichte opleidingen in het nieuwe format

Format OER voor 2011 competentiegerichte opleidingen in het nieuwe format Format OER voor 2011 competentiegerichte opleidingen in het nieuwe format A. Basisgegevens Kwalificatie Naam Metaalbewerker Cohort 2011 Crebocode 94300 Versie van het 1-12-2010 Kwalificatiedossier Studie

Nadere informatie

Secretariaat: vestiging Bonaire

Secretariaat: vestiging Bonaire Postbus 20301 REcIfISHANDHAVING RAAD VOOR DE Kaya Industria 15a Kralendijk T: (+599-) 717-5552 1 F: (+599-) 717-7616 E: RvdRH@telbo.an De Raad voor de Rechtshandhaving is een inspectieorgaan, ingesteld

Nadere informatie

Contextschets Techniek

Contextschets Techniek Contextschets Techniek Nationaal Techniekpact 2020... 2 Welke activiteiten ondernemen de hbo-instellingen?... 2 Welke activiteiten ondernemen de universiteiten?... 3 Welke activiteiten onderneemt de 3TU?...

Nadere informatie

Deze brochure schetst de onderwijsvisie van onze universiteit op hoofdlijnen. De doelen die horen bij die visie kunnen we alleen samen bereiken.

Deze brochure schetst de onderwijsvisie van onze universiteit op hoofdlijnen. De doelen die horen bij die visie kunnen we alleen samen bereiken. ONDERWIJSVISIE OP HO OFDLIJNEN Geachte collega s, 1 Deze brochure schetst de onderwijsvisie van onze universiteit op hoofdlijnen. De doelen die horen bij die visie kunnen we alleen samen bereiken. We

Nadere informatie

Opleiding. Plaatbewerking. mbo niveau 4+ BBL 2014-2015. Pilot in februari 2015! kweekvijver voor techniek, vakmanschap en creativiteit

Opleiding. Plaatbewerking. mbo niveau 4+ BBL 2014-2015. Pilot in februari 2015! kweekvijver voor techniek, vakmanschap en creativiteit Opleiding Plaatbewerking mbo niveau 4+ BBL 2014-2015 Pilot in februari 2015! kweekvijver voor techniek, vakmanschap en creativiteit Opleiding BBL-opleiding op mbo niveau 4+ Plaatbewerking De metaalbewerking

Nadere informatie

Jaarverslag 2017 Lekstroom School s cool

Jaarverslag 2017 Lekstroom School s cool Jaarverslag 2017 Lekstroom School s cool Inhoudsopgave Voorwoord 1. Lekstroom School s cool in het kort 2. Aantallen en resultaten 3. Ontwikkelingen vrijwilligers 4. Verbreden in de regio 5. 2017 Financieel

Nadere informatie

ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING MBO OP INSTELLINGS- EN/ OPLEIDINGSNIVEAU. Leidse instrumentmakers School te Leiden

ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING MBO OP INSTELLINGS- EN/ OPLEIDINGSNIVEAU. Leidse instrumentmakers School te Leiden ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING MBO OP INSTELLINGS- EN/ OPLEIDINGSNIVEAU Leidse instrumentmakers School te Leiden Fijnmechanische techniek (Researchinstrumentmaker) 4255204/4 BRIN: 02OV Onderzoeksnummer:

Nadere informatie

Arbeidsmarkt Metaalbewerking 2004 Regio Gelderland

Arbeidsmarkt Metaalbewerking 2004 Regio Gelderland Arbeidsmarkt Metaalbewerking 2004 Regio Gelderland Overview Hieronder wordt ingegaan op een aantal arbeidsmarktaspecten in de regio Gelderland, die op basis van de resultaten van het huidige monitoronderzoek

Nadere informatie

Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden &

Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden & Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Universiteit Leiden & Faculteit Technische Natuurwetenschappen van de Technische Universiteit Delft Uitvoeringsregeling/Bijlage behorend bij de Onderwijs-

Nadere informatie

Stichting Ieder mbo een practoraat

Stichting Ieder mbo een practoraat Jaarverslag 2016 Verslag van de realisatie van de activiteiten Stichting Ieder mbo een practoraat Voor u ligt het jaarverslag 2016 van de Stichting Ieder mbo een practoraat. In dit jaarverslag staat wie

Nadere informatie

Regeling impuls beroepsonderwijs voor landelijke organen 2000

Regeling impuls beroepsonderwijs voor landelijke organen 2000 OCenW-Regelingen Regeling impuls beroepsonderwijs voor landelijke organen Bestemd voor: landelijke organen en de Vereniging Colo Algemeen verbindend voorschrift Datum: 14 augustus Kenmerk: BVE/B/-29879

Nadere informatie

Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag Fontys Hogescholen T.a.v. college van bestuur Postbus 347 5600 AH EINDHOVEN Hoger Onderwijs en Studiefinanciering

Nadere informatie

Examenprofiel mbo Schilderen en Onderhoud en Afbouw

Examenprofiel mbo Schilderen en Onderhoud en Afbouw Januari 2015 Examenprofiel mbo Schilderen en Onderhoud en Afbouw Sector: Schilderen en Onderhoud en Afbouw Vastgesteld door: Paritaire Commissie Onderhoud, Schilderen en Afbouw Savantis Vaststellingsdatum:

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Middelbaar Beroepsonderwijs Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ

Nadere informatie

DOCTORS FOR MOZAMBIQUE STICHTING JAARREKENING 2017

DOCTORS FOR MOZAMBIQUE STICHTING JAARREKENING 2017 DOCTORS FOR MOZAMBIQUE STICHTING JAARREKENING 2017 Vastgesteld door het bestuur op 22 maart 2018 INHOUDSOPGAVE JAARVERSLAG VAN HET BESTUUR 3 BALANS PER 31 DECEMBER 2017 5 STAAT VAN BATEN EN LASTEN 2017

Nadere informatie

Sociaal jaarverslag Regio Gooi en Vechtstreek

Sociaal jaarverslag Regio Gooi en Vechtstreek Sociaal jaarverslag 2014 Regio Gooi en Vechtstreek Aantallen en fte s In 2014 is er binnen de Regio een daling te zien in het aantal medewerkers. Er is echter geen afname van het aantal fte ten opzichte

Nadere informatie

Invoering entreeopleiding

Invoering entreeopleiding Invoering entreeopleiding Inleiding De entreeopleiding is geïntroduceerd in het kader van het actieplan Focus op Vakmanschap. Focus op Vakmanschap kent een tweetal pijlers: doelmatige leerwegen en modernisering

Nadere informatie

Stichting Future Finance Proffessor Tulpstraat HA AMSTERDAM. KvK-nummer: JAARVERSLAG 2017

Stichting Future Finance Proffessor Tulpstraat HA AMSTERDAM. KvK-nummer: JAARVERSLAG 2017 Stichting Future Finance Proffessor Tulpstraat 30 1018 HA AMSTERDAM KvK-nummer: 63451174 JAARVERSLAG 2017 Inhoud BESTUURSVERSLAG Bestuursverslag 2017 JAARVERSLAG 2017 JAARREKENING Balans Staat van baten

Nadere informatie

Informatieboekje havo 5. atheneum 5

Informatieboekje havo 5. atheneum 5 Informatieboekje 2013-2014 voor leerlingen die na havo 5 naar atheneum 5 willen gaan 1 Inhoudsopgave Uitstroom havo... 2 Doorstroomschema havo > HBO>universiteit... 3 Verschil havo en atheneum... 4 Voorwaarden

Nadere informatie

Teamscan op accreditatiewaardigheid

Teamscan op accreditatiewaardigheid Teamscan op accreditatiewaardigheid De Teamscan accreditatiewaardigheid (in vervolg: scan) geeft inzicht in hoe het opleidingsteam ervoor staat met betrekking tot de opleidingsaccreditatie. De scan bestaat

Nadere informatie

Het vmbo van de toekomst. Strategische alliantie vmbo-mbo? Succesvol samenwerken kan!

Het vmbo van de toekomst. Strategische alliantie vmbo-mbo? Succesvol samenwerken kan! Het vmbo van de toekomst Strategische alliantie vmbo-mbo? Succesvol samenwerken kan! Voorstellen Mirjam Bosch, plv. directeur CSV Veenendaal Dennis Heijnens, adviseur bij Actis Advies Programma deelsessie

Nadere informatie

Aanvraagprocedure voor scholen voor voortgezet speciaal onderwijs: verstrekking van een aanwijzing als exameninstelling voortgezet onderwijs

Aanvraagprocedure voor scholen voor voortgezet speciaal onderwijs: verstrekking van een aanwijzing als exameninstelling voortgezet onderwijs Voorlichtingspublicatie Betreft de onderwijssector(en) Informatie DUO/ICO Primair onderwijs po 079-3232333 Aanvraagprocedure voor scholen voor voortgezet speciaal onderwijs: verstrekking van een aanwijzing

Nadere informatie

SOCIAAL JAARVERSLAG 2013

SOCIAAL JAARVERSLAG 2013 SOCIAAL JAARVERSLAG 2013 Aantallen en fte s In 2013 is er binnen de Regio zowel een kleine afname van het aantal fte geweest als van het aantal medewerkers ten opzichte van 2012. Tabel 1 Aantal medewerkers

Nadere informatie

De SolidWorks QuickStart Module

De SolidWorks QuickStart Module SolidWorks 3D CAD software biedt intuïtieve oplossingen voor alle aspecten van uw designproces. De SolidWorks producten kunnen worden toegepast binnen de hele organisatie. De SolidWorks QuickStart Module

Nadere informatie

Stichting Vrienden van Onze Taal s-gravenhage

Stichting Vrienden van Onze Taal s-gravenhage s-gravenhage Jaarrekening 2014 18 juni 2015-1 - Inhoud Blad Jaarrekening 2014 3 Bestuursverslag 4 Jaarrekening 7 Balans per 31 december 2014 (na bestemming batig saldo) 8 Staat van baten en lasten over

Nadere informatie

Jaarlijkse Studenten Enquete (JSE) Behaalde resultaten en samenvatting. Studiejaar

Jaarlijkse Studenten Enquete (JSE) Behaalde resultaten en samenvatting. Studiejaar Jaarlijkse Studenten Enquete (JSE) Behaalde resultaten en samenvatting Studiejaar 2-2 Inhoudopgave Inleiding Samenvatting De enquete vragen De resultaten 7 2 Inleiding De Jaarlijkse Studenten Enquete (JSE)

Nadere informatie

Welkom in TECHNUM! KwaliteitsKring Zeeland 14-02-08

Welkom in TECHNUM! KwaliteitsKring Zeeland 14-02-08 Welkom in TECHNUM! KwaliteitsKring Zeeland 14-02-08 TECHNUM in vogelvlucht Wat is Technum Welke participanten Waarom noodzakelijk Waar we voor staan Wat onze ambities zijn TECHNUM Zelfstandige onderwijsvoorziening

Nadere informatie

Evenredige verdeling man / vrouw bij het Veenplaspersoneel

Evenredige verdeling man / vrouw bij het Veenplaspersoneel Evenredige verdeling man / vrouw bij het Veenplaspersoneel Opgesteld : maart 2006 Vastgesteld : juni 2006 0 Inhoudsopgave Inleiding 2 2005 vergeleken met 1999 2 Genomen maatregelen vanaf 1999 3 Nieuwe

Nadere informatie

Stichting MeeleefGezin. Jaarverslag 2012

Stichting MeeleefGezin. Jaarverslag 2012 Jaarverslag Utrecht, 3 juli 2013 Inhoudsopgave Bestuursverslag 3 Jaarrekening Balans per 31 december 6 Staat van baten en lasten 7 Toelichting 8 Overige gegevens 12 2 Bestuursverslag Algemeen De stichting

Nadere informatie

Analyse van de vooraanmeldingen voor de lerarenopleidingen

Analyse van de vooraanmeldingen voor de lerarenopleidingen Analyse van de vooraanmeldingen voor de lerarenopleidingen Aanmelding voor opleidingen tot vo docent steeds vroeger, pabo trekt steeds minder late aanmelders juni 2009 Inleiding Om de (toekomstige) leraartekorten

Nadere informatie

SOS Vakmanschap - Organisatie voor behoud en versterking van specialistische beroepen - Geld is niet het belangrijkste

SOS Vakmanschap - Organisatie voor behoud en versterking van specialistische beroepen - Geld is niet het belangrijkste SOS Vakmanschap - Organisatie voor behoud en versterking van specialistische beroepen - Geld is niet het belangrijkste bron: monitor SOS Vakmanschap 2012 V aklieden als hoefsmeden, hoedenmakers en glasblazers

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2001 2002 28 000 VIII Vaststelling van de begroting van de uitgaven en de ontvangsten van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen (VIII) voor

Nadere informatie

Informatieboekje Overstap havo 5 naar atheneum 5. Voor leerlingen die maar niet genoeg van het VLC kunnen krijgen :-)

Informatieboekje Overstap havo 5 naar atheneum 5. Voor leerlingen die maar niet genoeg van het VLC kunnen krijgen :-) Informatieboekje 2017-2018 Overstap havo 5 naar atheneum 5 Voor leerlingen die maar niet genoeg van het VLC kunnen krijgen :-) 1 Inhoudsopgave Uitstroom havo... 2 Doorstroomschema havo > hbo> universiteit...

Nadere informatie

MBO HBO. Maritieme techniek. Deeltijdopleidingen voor professionals WWW.STC-GROUP.NL

MBO HBO. Maritieme techniek. Deeltijdopleidingen voor professionals WWW.STC-GROUP.NL MBO HBO Maritieme techniek Deeltijdopleidingen voor professionals WWW.STC-GROUP.NL DEELTIJD MBO- EN HBO-OPLEIDINGEN Nederlandse scheeps- en jachtwerven horen tot de absolute wereldtop. De voorsprong op

Nadere informatie

Dit examenreglement is door het bestuur VASN vastgesteld op 7 juni 2016.

Dit examenreglement is door het bestuur VASN vastgesteld op 7 juni 2016. STATUS : Definitief DATUM : juni 2016 ONDERWERP : tot Agrarisch Specialist in het Notariaat NUMMER : 20457789 Dit examenreglement is door het bestuur VASN vastgesteld op 7 juni 2016. 1 Het bestuur van

Nadere informatie

Advies overgang vmbo naar havo Opgesteld naar aanleiding van de Monitor toelatingsbeleid vmbo-havo, tweede meting 1

Advies overgang vmbo naar havo Opgesteld naar aanleiding van de Monitor toelatingsbeleid vmbo-havo, tweede meting 1 NOTITIE Aan: de staatssecretaris van het ministerie van OCW, de heer drs. S. Dekker Van: Paul Rosenmöller, voorzitter van de VO-raad Datum: 1 juli 2015 Betreft: Advies overgang vmbo naar havo Advies overgang

Nadere informatie

Implementatie - en overgangsregeling CEA eindtermen Inleiding

Implementatie - en overgangsregeling CEA eindtermen Inleiding Overlegorgaan van HBO-scholen met een accountancyopleiding Implementatie - en overgangsregeling CEA eindtermen 2016 Inleiding Op 15 december 2015 zijn door de CEA de eindtermen 2016 en kaderregelingen

Nadere informatie

CIV SMART TECHNOLOGY

CIV SMART TECHNOLOGY CIV SMART TECHNOLOGY Uitgebreide managementsamenvatting Plan van Aanpak Centrum voor Innovatief Vakmanschap Smart Technology Ten behoeve van subsidie aanvraag Regionaal Investeringsfonds door de partners

Nadere informatie

Arbeidsmarkt Metaalbewerking 2004 Regio Zeeland/West-Brabant

Arbeidsmarkt Metaalbewerking 2004 Regio Zeeland/West-Brabant Arbeidsmarkt Metaalbewerking 2004 Regio Zeeland/West-Brabant Overview Hieronder wordt ingegaan op een aantal arbeidsmarktaspecten in de regio Zeeland, West Brabant, die op basis van de resultaten van het

Nadere informatie

1. De opbrengsten van de aanbevelingen van de commissie Bruijn

1. De opbrengsten van de aanbevelingen van de commissie Bruijn Bestuurlijke afspraken tussen de HBO-raad en de Minister van Onderwijs Cultuur en Wetenschap, naar aanleiding van het advies Vreemde ogen dwingen van de Commissie externe validering examenkwaliteit hoger

Nadere informatie

Regeling toelating en begeleiding van 5 havo naar 5 vwo of 6 vwo.

Regeling toelating en begeleiding van 5 havo naar 5 vwo of 6 vwo. Regeling toelating en begeleiding van 5 havo naar 5 vwo of 6 vwo. Inleiding. Van toepassing is de Procedure toelating, schorsing en verwijdering van Het Erasmus (2006). Doelen en resultaten: Met de regeling

Nadere informatie

INSCHRIJVINGSBELEID VOOR SCHOOLJAAR 2018/2019

INSCHRIJVINGSBELEID VOOR SCHOOLJAAR 2018/2019 INSCHRIJVINGSBELEID VOOR SCHOOLJAAR 2018/2019 In dit document is het inschrijvingsbeleid voor het Arte College voor schooljaar 2018/2019 beschreven. De inhoud van dit document is tot stand gekomen in overleg

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2007 2008 31 200 VIII Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (VIII) voor het jaar 2008 Nr. 183 BRIEF

Nadere informatie

FLEXIBILISERING VAN CENTRALE TOETSEN EN EXAMENS

FLEXIBILISERING VAN CENTRALE TOETSEN EN EXAMENS FLEXIBILISERING VAN CENTRALE TOETSEN EN EXAMENS VISIE VAN HET COLLEGE VOOR TOETSEN EN EXAMENS pagina 2 van 8 Aanleiding en historisch perspectief De staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

Nadere informatie

Participatie Stichting BioMedTech Zuid-Holland BESLUITEN

Participatie Stichting BioMedTech Zuid-Holland BESLUITEN Aanbiedingsformulier Onderwerp Participatie Stichting BioMedTech Zuid-Holland BESLUITEN behoudens advies van de Commissie voor Economische Zaken, Grondzaken, Toerisme en Parkeren, bijgaand raadsvoorstel

Nadere informatie

PERFECTIE IN PRECISIE

PERFECTIE IN PRECISIE PERFECTIE IN PRECISIE INNOVATIEVE FIJNMECHANISCHE PRECISIEPRODUCTEN M MEMBER OF THE MADERN GROUP AJB IN VOGELVLUCHT ( sinds 1973 ) ( 20 werknemers ) ( AJB Rozenburg ) ( Lid van Madern Groep ) Conventionele

Nadere informatie

Zie onder bevindingen of volledige tekst voor de volledige tekst van het rapport.

Zie onder bevindingen of volledige tekst voor de volledige tekst van het rapport. Rapport 2 h2>klacht Beoordeling Conclusie Aanbeveling Onderzoek Bevindingen Klacht Verzoeker klaagt erover dat de Stichting Examenbureau Beroepsvervoer (SEB) hem voor het ondernemersexamen taxivervoer

Nadere informatie

forum beroepsonderwijs. DEC 6 dilemma s pittige discussies constructieve uitkomsten én hilarische momenten 1 oktober 2015 @THNK

forum beroepsonderwijs. DEC 6 dilemma s pittige discussies constructieve uitkomsten én hilarische momenten 1 oktober 2015 @THNK forum beroepsonderwijs 1 oktober 2015 @THNK Vindt u ook wat van het beroepsonderwijs? Praat mee! De volgende bijeenkomst vindt plaats op: n e x t DEC 3 Terugblik op het eerste Forum op 1 oktober met als

Nadere informatie

Doetinchem, 2 juli 2008 ALDUS VASTSTELD 10 JULI 2008. Visie op dienstverlening

Doetinchem, 2 juli 2008 ALDUS VASTSTELD 10 JULI 2008. Visie op dienstverlening Aan de raad AGENDAPUNT 7k ALDUS VASTSTELD 10 JULI 2008 Visie op dienstverlening Voorstel: 1. Vaststellen visie op dienstverlening voor de periode 2008-2015: Wij als organisatie spelen constant in op een

Nadere informatie

Hbo tweedegraadslerarenopleiding

Hbo tweedegraadslerarenopleiding Hbo tweedegraadslerarenopleiding Verkort traject www.saxionnext.nl Inhoudsopgave Inleiding 3 Een bijzondere opleiding 4 Opbouw 5 Toelating en inschrijving 7 Beste student, Je hebt een afgeronde hbo- of

Nadere informatie

Reglement van Toelating

Reglement van Toelating Reglement van Toelating Begripsbepalingen Artikel 1. Voor de toepassing van dit reglement wordt verstaan onder: de Orde: de Nederlandse Orde van Register EDP-Auditors; het Bestuur: het bestuur van de Nederlandse

Nadere informatie

Voorwoord 3. Publiciteit en activiteiten 4. Externe contacten, partners en Comité van aanbeveling 5. Kennisontwikkeling 6. Interne organisatie 7

Voorwoord 3. Publiciteit en activiteiten 4. Externe contacten, partners en Comité van aanbeveling 5. Kennisontwikkeling 6. Interne organisatie 7 Jaarverslag 2013 1 Inhoudsopgave Voorwoord 3 Publiciteit en activiteiten 4 Externe contacten, partners en Comité van aanbeveling 5 Kennisontwikkeling 6 Interne organisatie 7 Financiën 8 2 Voorwoord Samen

Nadere informatie

Ruimtelijk vormgever TOELATING

Ruimtelijk vormgever TOELATING Crebo Duur Niveau Leerweg Start Locatie(s) 25212 4 jaar Niveau 4 BeroepsOpleidende Leerweg (BOL) Augustus Thorbeckestraat, Arnhem lbo-, vbo- of mavo-diploma vmbo KL, GL of TL basisberoepsopleiding (mbo)

Nadere informatie

Winnaar Beste Calibris Leerbedrijf Sport 2010 Sciandri Sportmanagement Haarlem JURYRAPPORTAGE

Winnaar Beste Calibris Leerbedrijf Sport 2010 Sciandri Sportmanagement Haarlem JURYRAPPORTAGE Winnaar Beste Calibris Leerbedrijf Sport 2010 Sciandri Sportmanagement Haarlem JURYRAPPORTAGE Achtergrond Calibris kiest jaarlijks het Beste Calibris Leerbedrijf. De prijs wordt afwisselend uitgereikt

Nadere informatie

van onderwijs en onderwijsondersteuning binnen Directeur onderwijsinstituut

van onderwijs en onderwijsondersteuning binnen Directeur onderwijsinstituut Opleidingsmanager Doel Ontwikkelen van programma( s) van wetenschappenlijk onderwijs en (laten) uitvoeren en organiseren van onderwijs en onderwijsondersteuning binnen de faculteit, uitgaande van een faculteitsplan

Nadere informatie

Sociaal Jaarverslag Milieudienst West-Holland

Sociaal Jaarverslag Milieudienst West-Holland Sociaal Jaarverslag Milieudienst West-Holland Inhoudsopgave MEDEWERKERS IN BEELD... 3 PERSONEELSBESTAND... 3 FORMATIE EN LEEFTIJD... 3 LEEFTIJDSOPBOUW... 4 VERHOUDING MANNEN/VROUWEN... 4 WELZIJN... 5 MOBILITEIT...

Nadere informatie

Juridische medewerker

Juridische medewerker 28-11-2013 Sectorwerkstuk Juridische medewerker Temel, Elif HET ASSINK LYCEUM Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Hoeveel procent van de opleiding bestaat uit stage?... 6 o Begeleiding...

Nadere informatie

ONZE AGENDA OPLEIDEN IN ROTTERDAM VOOR DE WERELD VAN MORGEN STRATEGISCHE AGENDA

ONZE AGENDA OPLEIDEN IN ROTTERDAM VOOR DE WERELD VAN MORGEN STRATEGISCHE AGENDA ONZE AGENDA OPLEIDEN IN ROTTERDAM VOOR DE WERELD VAN MORGEN STRATEGISCHE AGENDA VOORWOORD Hoe leiden we elke student op tot de professional voor de wereld van morgen? Met de blik op 2025 daagt die vraag

Nadere informatie

Datum: 2 april 2015 Onderwerp: beleidskader regionale doorlopende leerlijn plus doelen 2015 kerngroep Toptechniek in Bedrijf Noordoost-Brabant

Datum: 2 april 2015 Onderwerp: beleidskader regionale doorlopende leerlijn plus doelen 2015 kerngroep Toptechniek in Bedrijf Noordoost-Brabant Datum: 2 april 2015 Onderwerp: beleidskader regionale doorlopende leerlijn plus doelen 2015 Van: kerngroep Toptechniek in Bedrijf Noordoost-Brabant 1 Beleidskader regionale doorlopende leerlijn plus doelen

Nadere informatie

KWALITEITSJAARVERSLAG EXAMINERING

KWALITEITSJAARVERSLAG EXAMINERING KWALITEITSJAARVERSLAG EXAMINERING Cursusjaar 2009 2010 ROC Zeeland Cluster Welzijn Versie 1.0 Vastgesteld in Examencommisie Welzijn d.d. 16-06-2011 Kwaliteitsjaarverslag Examinering ROC Zeeland, cluster

Nadere informatie

Associate degree Deeltijd

Associate degree Deeltijd Associate degree Deeltijd 2018-2019 Bloemsierkunst Vakmanschap, effectief communiceren en managen op hbo-niveau in de bloemsierkunst U bent werkzaam in de bloemenbranche, als zelfstandig ondernemer of

Nadere informatie

Onderzoek studie uitval HBO studenten Het belang van een goede studiekeuze. oktober 2011

Onderzoek studie uitval HBO studenten Het belang van een goede studiekeuze. oktober 2011 Onderzoek studie uitval HBO studenten Het belang van een goede studiekeuze oktober 2011 Hoog percentage studie uitvallers Uit cijfers van de HBO-raad blijkt dat gemiddeld 15,8% van de HBO studenten afvalt

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA..DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA..DEN HAAG >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA..DEN HAAG Hoger Onderwijs en Studiefinanciering Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375

Nadere informatie

Praktijkopleider agrotechniek

Praktijkopleider agrotechniek Associate degree Deeltijd 2018-2019 Praktijkopleider agrotechniek Ontwikkel uw vaardigheden als praktijkopleider in de agrotechnische sector met deze tweejarige opleiding 2 De agrarische sector is continu

Nadere informatie

Arbeidsmarkt Metaalbewerking 2004 Regio Rijnmond

Arbeidsmarkt Metaalbewerking 2004 Regio Rijnmond Arbeidsmarkt Metaalbewerking 2004 Regio Rijnmond Overview Hieronder wordt ingegaan op een aantal arbeidsmarktaspecten in de regio Rijnmond, die op basis van de resultaten van het huidige monitoronderzoek

Nadere informatie

ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING MBO OPLEIDINGSNIVEAU. ROC Midden Nederland te Utrecht. Sociaal cultureel werker

ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING MBO OPLEIDINGSNIVEAU. ROC Midden Nederland te Utrecht. Sociaal cultureel werker ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING MBO OPLEIDINGSNIVEAU ROC Midden Nederland te Utrecht Sociaal cultureel werker BRIN: 25LH Onderzoeksnummer: 276997 Onderzoek uitgevoerd in: Juli 2014 Conceptrapport

Nadere informatie

Arbeidsmarkt Metaalbewerking 2004 Regio Noord-Holland

Arbeidsmarkt Metaalbewerking 2004 Regio Noord-Holland Arbeidsmarkt Metaalbewerking 2004 Regio Noord-Holland Overview Hieronder wordt ingegaan op een aantal arbeidsmarktaspecten in de regio Noord-Holland, die op basis van de resultaten van het huidige monitoronderzoek

Nadere informatie

KeCo De leerling actief!

KeCo De leerling actief! KeCo in het kort! 0 KeCo De leerling actief! Karel Langendonck Woudschoten Chemie Conferentie 2 en 3 november 2012 Zeist KeCo in het kort! 1 KeCo in het kort! 2 KeCo in het kort! Om maar meteen met de

Nadere informatie

Project Initiatie Document Leerwerkbedrijf KOMPAS

Project Initiatie Document Leerwerkbedrijf KOMPAS De geaccrediteerde Stichting Kompas Nederland en ROC Leeuwenborgh Opleidingen hebben samen het initiatief genbomen om te komen tot een gemeenschappelijk leerwerkbedrijf concept. Dit leerwerkbedrijf wil

Nadere informatie

De verschillende soorten docentenstages Uitgangspunten Organisatie

De verschillende soorten docentenstages Uitgangspunten Organisatie Voorwoord In onze regio is het organiseren van een docentenstage nog geen gemeengoed. Scholen hebben hun ideeën hierover, gaan er verschillend mee om of zelfs geheel niet. Docentenstages echter zijn onontbeerlijk

Nadere informatie

WERKEN IN HET VOORTGEZET ONDERWIJS? je eerste stap is HeT indicatief intakegesprek

WERKEN IN HET VOORTGEZET ONDERWIJS? je eerste stap is HeT indicatief intakegesprek WERKEN IN HET VOORTGEZET ONDERWIJS? je eerste stap is HeT indicatief intakegesprek Je denkt eraan om leraar te worden in het voortgezet onderwijs. Je hebt je georiënteerd, er met anderen over gesproken

Nadere informatie

2.1 Missie, visie en kernwaarden Samenstelling CMMBO Taken van CMMBO Secretariaat Macrodoelmatigheid...

2.1 Missie, visie en kernwaarden Samenstelling CMMBO Taken van CMMBO Secretariaat Macrodoelmatigheid... Jaarverslag 2017 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 2 Organisatie en taken CMMBO... 4 2.1 Missie, visie en kernwaarden... 4 2.2 Samenstelling CMMBO... 4 2.3 Taken van CMMBO... 4 2.4 Secretariaat... 5 3 Activiteiten

Nadere informatie

BACHELOROPLEIDING DEELTIJD

BACHELOROPLEIDING DEELTIJD HBO-ICT INFORMATICA BACHELOROPLEIDING DEELTIJD 2015-2016 2014-2015 LEERROUTES: BUSINESS IT & MANAGEMENT, SOFTWARE ENGINEERING, SYSTEM AND NETWORK ENGINEERING CREATING TOMORROW HBO-ICT DE VIERJARIGE DEELTIJDOPLEIDING

Nadere informatie

Verspaningstechnologie

Verspaningstechnologie Opleiding Verspaningstechnologie mbo niveau 4+ BBL 2014-2015 kweekvijver voor techniek, vakmanschap en creativiteit Opleiding BBL-opleiding op mbo niveau 4+ Verspaningstechnologie In deze opleidingen bouw

Nadere informatie

Examenprofiel mbo Zakelijke dienstverlening Orde & Veiligheid ICT

Examenprofiel mbo Zakelijke dienstverlening Orde & Veiligheid ICT Examenprofiel mbo Zakelijke dienstverlening Orde & Veiligheid ICT Sector: ESB&I Gevalideerd door: de paritaire commissie ECABO Vaststellingsdatum: 7 oktober 2014 Examenprofielnummer: EXPRO.16 1 Inleiding

Nadere informatie

Projectplan. 1 - Praktische gegevens Plaats Pilot Den Haag. Projectleider. Arno van Houwelingen / Peter Eskens. Deelnemende instellingen

Projectplan. 1 - Praktische gegevens Plaats Pilot Den Haag. Projectleider. Arno van Houwelingen / Peter Eskens. Deelnemende instellingen Projectplan 1 - Praktische gegevens Plaats Pilot Den Haag Projectleider Arno van Houwelingen / Peter Eskens Deelnemende instellingen Haagse Hogeschool J. Westerdijkplein - namen en adressen 75 van de deelnemende

Nadere informatie

HBO Bedrijfskunde Bachelor of Business Administration (BBA)

HBO Bedrijfskunde Bachelor of Business Administration (BBA) HBO Bedrijfskunde Bachelor of Business Administration (BBA) HBO Bedrijfskunde Academie Mercuur en AdviCo verzorgen in samenwerking met Hogeschool SDO de opleiding HBO Bachelor Bedrijfskunde. Het programma

Nadere informatie

Raadsvoorstel. Geachte raad,

Raadsvoorstel. Geachte raad, Raadsvoorstel Nummer: 165140 Behandeld door: J. van Dijk Agendapunt: 27 juni 2017 Onderwerp: Voorlopige voorkeur uitvoeringsvariant Participatiewet Geachte raad, Samenvatting: In opdracht van het algemeen

Nadere informatie

NAAR VERNIEUWD TOEZICHT EXCELLENTE SCHOLEN

NAAR VERNIEUWD TOEZICHT EXCELLENTE SCHOLEN NAAR VERNIEUWD TOEZICHT EXCELLENTE SCHOLEN juni 2016 1 Inleiding 1.1 Achtergrond In 2012 heeft de toenmalige minister van Onderwijs het predicaat Excellente School in het leven geroepen om goed presterende

Nadere informatie

Programma Presentaties

Programma Presentaties Programma Presentaties Inleiding In dit document vindt u een toelichting op de opzet van de presentatie. Doel van de presentatie is het steekproefsgewijs verifiëren van het Pakket van Eisen. Daarnaast

Nadere informatie

Mechanica 8 Wb1217 Sterkteleer 2 3 2 Wb1216-06 Dynamica 2 3 4 Wb1218-07 Niet Lin. Mechanica 2 3. Projecten 6 Project 6 doorlopend Totaal 41

Mechanica 8 Wb1217 Sterkteleer 2 3 2 Wb1216-06 Dynamica 2 3 4 Wb1218-07 Niet Lin. Mechanica 2 3. Projecten 6 Project 6 doorlopend Totaal 41 Schakelprogramma t.b.v. instroom van studenten van de HBO-bacheloropleiding Werktuigbouwkunde in de TU Delft masteropleiding Mechanical Engineering en daaraan gerelateerde masteropleidingen: Biomedical

Nadere informatie

Aanvraag beoordeling macrodoelmatigheid International Bachelor of Bioscience. Leiden, 17 januari 2017

Aanvraag beoordeling macrodoelmatigheid International Bachelor of Bioscience. Leiden, 17 januari 2017 Aanvraag beoordeling macrodoelmatigheid International Bachelor of Bioscience Leiden, 17 januari 2017 Samenvatting aanvraag Algemeen Soort aanvraag (kruis aan wat van toepassing is): Naam instelling Contactpersoon/contactpersonen

Nadere informatie

Mechanica 8 Wb1217 Sterkteleer 2 3 2 Wb1216-06 Dynamica 2 3 4 Wb1218-07 Niet Lin. Mechanica 2 3

Mechanica 8 Wb1217 Sterkteleer 2 3 2 Wb1216-06 Dynamica 2 3 4 Wb1218-07 Niet Lin. Mechanica 2 3 Schakelprogramma t.b.v. instroom van studenten van de HBO-bacheloropleiding Scheepsbouwkunde in de TU Delft masteropleiding Marine Technology en daaraan gerelateerde masteropleidingen: Materials Science

Nadere informatie

fr, Vere : Geachte mevrouw Bussemaker,

fr, Vere : Geachte mevrouw Bussemaker, t 0 4 fr, Vere : Hogeschoe1if Prinsessegracht 21 Postbus 123 2501 CC Den Haag t (070)31221 21 f(070)31221 00 Aan de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap - Mevrouw dr. M. Bussemaker Postbus 16375

Nadere informatie

Bedrijfsomvang aantal werkzame personen in % aantal glazeniersbedrijven 73%

Bedrijfsomvang aantal werkzame personen in % aantal glazeniersbedrijven 73% GLAZENIERS Inleiding De glazeniersbranche is een kleinschalige branche 1, die de laatste tien jaar sterk is gegroeid. Het grootste deel van de omzet is afkomstig uit het vervaardigen en restaureren van

Nadere informatie

Spellingcontrole mag aan voor kandidaten met dyslexie. Afschaffing loting bij opleidingen met een numerus fixus

Spellingcontrole mag aan voor kandidaten met dyslexie. Afschaffing loting bij opleidingen met een numerus fixus Voortgezet Onderwijs 19 februari 2016 Inhoud Algemeen Meer maatwerk voor leerlingen Overgang po-vo Spellingcontrole mag aan voor kandidaten met dyslexie Rekenresultaten 2015 per school Scholen aan de slag

Nadere informatie

Voorbereidingscursussen

Voorbereidingscursussen Voorbereidingscursussen Biologie Natuurkunde Scheikunde Wiskunde Studeren aan de Open Universiteit voorbereidings cursussen Het systeem van eindexamenprofielen in het voortgezet onderwijs brengt met zich

Nadere informatie

Excellente docent in de mbo-praktijk

Excellente docent in de mbo-praktijk Excellente docent in de mbo-praktijk Uitwisseling scholen HU 7 maart 2014 ROCMN P&O 5-3-2014 1 ROC Midden Nederland Profiel: Kwaliteit, kleinschaligheid en persoonlijk contact Nauwe verbinding met regionale

Nadere informatie

Opdrachtgever en begeleider: Dhr. J. Schilder, sectievoorzitter economie & M&O op het Baken Park Lyceum te Almere

Opdrachtgever en begeleider: Dhr. J. Schilder, sectievoorzitter economie & M&O op het Baken Park Lyceum te Almere Paper 1 Opdrachtgever en begeleider: Dhr. J. Schilder, sectievoorzitter economie & M&O op het Baken Park Lyceum te Almere Plan van aanpak profielproduct Inleiding Leerlingen die het vak M&O hebben gekozen

Nadere informatie