Column Annita Westenbroek. De beren zijn niet zo groot

Transcriptie

1 Column Annita Westenbroek De beren zijn niet zo groot Laat ik het niet onder stoelen of banken steken: ik ben een groot fan van de Green Deals. In mijn ogen geven de Green Deals invulling aan een onderhuidse behoefte. Er gebeurt in dit land veel op het gebied van onderzoek, maar het in de praktijk brengen van de resultaten sneuvelt te vaak. Waarom? Omdat te vaak wordt gedacht: dat kan niet, dat mag niet en dat willen ze niet. Dat is zo jammer, want de overheid wil ondernemers en ondernemingen graag ondersteunen. Met de Green Deals geeft ze daar uiting aan. Zelf ben ik bij twee Green Deals (Agro-Papier-Chemie en Alternatieve grondstoffen voor papier en karton) betrokken. Daardoor zie ik welke mogelijkheden Green Deals bieden. Wegen zijn soms complex en bureaucratisch, maar door de Green Deal krijgen partijen een probleemeigenaar bij de overheid. De overheid geeft daarmee aan dat zij bereid is om zaken aan te pakken, mits bedrijven hun klachten uiten en bespreekbaar maken. Vaak blijkt dan trouwens dat de beren die verwacht werden in de realiteit veel kleiner zijn óf ergens anders liggen dan gedacht. Er zijn nog veel zaken die de aandacht behoeven en waar ik me in de Green Deal board voor zal inzetten. Op het terrein van de biobased economy is dat bijvoorbeeld het ontbreken van wet- en regelgeving voor nieuwe ketens. De biobased economy is namelijk een geheel nieuwe business. Dat vereist aanpassingen in de bestaande wet- en regelgeving over de gehele nieuwe keten. Van 'het mogen transporteren en verwerken van reststromen' tot 'marktacceptatie' en 'de verwerking na gebruik'. Voor diverse biobased materialen geldt namelijk dat er onduidelijkheid is over de verwerking als materialen het eind van hun levenscyclus hebben bereikt. Daardoor ontbreekt er een belangrijk fundament, want biobased is alleen duurzaam als producten ook na gebruik een duurzame eindbestemming krijgen. Ook ten aanzien van het level playing field moeten er nog grote stappen gezet worden. Er moeten gelijke regels gelden voor energie en materialen, voor fossiele en biobased grondstoffen, en in verschillende regio s. Het realiseren van de Biobased Economy verdient een eerlijke kans en steun. Door het afsluiten van hoogwaardige Green Deals willen we duurzame innovatie een impuls geven en deze punten hoog op de agenda plaatsen. 1. Cirkelstad recyclet bouwafval Bijna vijfennegentig procent van het bouwafval in Nederland wordt gerecycled. Om hoogwaardige recycling te bevorderen is met Cirkelstad Rotterdam een Green Deal afgesloten. Het Rotterdamse initiatief brengt materialen die bij de sloop van gebouwen vrij komen terug in de kringloop, creëert daarbij een hogere waarde en levert nieuwe arbeidsplaatsen. Een proces dat volgens de ondertekenaars navolging verdient. De methode Rotterdam Cirkelstad heeft veel potentie. Daarom trachten we het businessmodel ook in andere steden in te zetten. Binnen twee jaar willen we in Nederland vijf nieuwe Cirkelsteden ontwikkelen. Steden die slim omgaan met grondstoffen en energie én die mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt werk bieden, legt Mari van Dreumel, programmamanager bij het ministerie van

2 Infrastructuur en Milieu uit. De belangstelling hiervoor is groot. Gemeenten als Amersfoort, Utrecht en Heerenveen hebben aangegeven dat ze zich graag aansluiten en Amsterdam heeft een intentieverklaring ondertekend. Voorwaarde om mee te doen is dat er een concreet project in beeld is. Bijvoorbeeld in Amersfoort, waar de gemeente twee ziekenhuizen wil slopen. Hetzelfde niveau Vraag is echter: waarom gaat er zo veel aandacht uit naar bouwmaterialen terwijl die al bijna allemaal gerecycled worden? Wat onderscheidend is aan dit initiatief is dat we proberen materiaalstromen hoogwaardig in de economie te houden. We willen dat afval zijn waarde blijft houden. Afgeschreven bouwmaterialen hergebruiken onder een wegdek is downcycling. Wij willen juist dat materialen minimaal op hetzelfde niveau een nieuw leven krijgen. In Rotterdam is daar ervaring mee opgedaan. Met deze kennis willen we andere gemeenten stimuleren om dit initiatief navolging te geven. Op waarde schatten Sloopafval op waarde schatten is niet eenvoudig. Op de bouwplaats moet je materialen scheiden. Vraag is dan welke materialen zijn nog bruikbaar? Dat weet je alleen als je kennis van materialen hebt. Ook daarin is Cirkelstad onderscheidend. Het is een totaal concept. De partners staan garant voor het sluiten van de materialenkringloop, maar zij leiden ook mensen op en creëren werkgelegenheid. 2. Door krachtenbundeling worden gebouwen circulair Dit artikel is vervallen 3. Gelijkspanning is kansrijker dan ooit Tijdens het Green Deal netwerkevent in november presenteerde de Green Deal gelijkspanning het boek Groot Gelijk. De uitgave gaat over de toekomst van gelijkspanning in Nederland en is op de site gelijkspanning.org te downloaden. De actuele technische ontwikkelingen rond deze techniek maken gelijkspanning kansrijker dan ooit, staat in het voorwoord. Harry Stokman van Direct Current legt uit waarom. De ontwikkelingen op het terrein van vermogenselektronicacomponenten gaan hard. Was het vermogen van apparaten vroeger elektromechanisch geregeld, nu zijn de functies van apparaten veel beter te sturen door de elektronische componenten. De aandacht voor zonnepanelen, elektrische mobiliteit en batterijen hebben een belangrijke bijdrage geleverd aan die ontwikkelingen.. Persoonlijke beleving Wat opvalt is dat Groot Gelijk inspeelt op de persoonlijke omgeving. Het is niet zozeer de techniek die de aandacht krijgt, maar meer de beleving. Een heel hoofdstuk is besteed aan hoe wij leven in Stokman: We wilden een toegankelijk boek schrijven. Voor technici ontwikkelen we lesprogramma s voor bijvoorbeeld de TU Delft en Haagse Hogeschool. Groot Gelijk is bestemd voor niet-technici, mensen die in een bestuur zitten en weinig notie hebben van elektrotechniek en

3 gelijkspanning. Dat is van belang omdat gelijkspanningsteeds vaker realiteit wordt. In Musselkanaal is in november een project opgeleverd met openbare straatverlichting op gelijkspanning en begin 2015 krijgt een woonwijk in Alphen aan de Rijn een apart elektriciteitsnet voor de openbare verlichting. De nieuwe norm Iedereen is het inmiddels eens dat over honderd jaar gelijkspanning de norm is. De techniek die gelijkspanning mogelijk maakt, is volwassen geworden. Daarnaast bespaar je door gelijkspanning energie en enorm veel grondstoffen. Toch zijn er ook tegenstanders en die laten we in het boek ook aan het woord. De politiek heeft in ieder geval wel al enthousiast gereageerd. Een mooie opsteker voor de Green Deal partijen - Direct Current, Siemens en Joulz - is dat op 27 november een motie van D66 over gelijkspanning is aangenomen in de Tweede Kamer. Het e-book is te downloaden op de site: 4. Snellere toelating groene gewasbeschermingsmiddelen Er zijn acht proefprojecten gestart om te werken aan een snellere toelating van twaalf nieuwe, groene gewasbeschermingsmiddelen in Nederland. Het gaat in deze pilots om middelen die een oplossing bieden voor actuele ziekten en plagen in de land- en tuinbouw, zoals bladluis, aaltjes en mijten. Dat schrijft staatssecretaris Dijksma van Economische Zaken in een brief aan de Tweede Kamer. Staatssecretaris Dijksma: 'Versnelde toegang van groene laag-risico gewasbeschermingsmiddelen tot de markt is goed voor het milieu en een steun in de rug voor de producenten van deze middelen. Via deze pilots in Nederland wil ik ook de snellere toelating van groene gewasbeschermingsmiddelen in de Europese Unie bevorderen. Vergroening van gewasbeschermingsmiddelen is voor mij een topprioriteit.' Green deal Gewasbeschermingsmiddelen zijn vaak nodig om de teelt van gewassen te vrijwaren van ziektes en plagen. Om de gewasbescherming te verduurzamen, is het wenselijk dat nieuwe middelen met lagere risico s voor mens, dier en milieu sneller worden toegelaten. Om dit te bevorderen hebben medio dit jaar het ministerie van Economische Zaken, het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb), LTO Nederland, Artemis, Nefyto, Bionext en Natuur en Milieu een Green Deal voor de snellere toelating van groene gewasbeschermingsmiddelen gesloten. De pilots zijn een uitwerking van deze Green Deal. 5. Vissen in een schone zee Hoe kan de visserijsector de afvalketen sluiten? Met deze vraag houdt de Green Deal Visserij voor een Schone Zee zich bezig. Op 20 november is de Green Deal door achttien partijen ondertekend. De partijen hopen dat daar komend jaar nog veel ondertekenaars bij komen.

4 De Green Deal Visserij voor een Schone Zee wil de hoeveelheid afval dat door de visserijsector in zee belandt verminderen. Hiervoor zullen vissersschepen afval zoveel mogelijk gescheiden opslaan en apart afgeven in Nederlandse visserijhavens. Het gaat om: huishoudelijk afval, het Fishing for litter afval (afval dat als bijvangst wordt gevangen) én afval uit de bedrijfsvoering en vistuig. De Green Deal is onderdeel van het Programma van Maatregelen van de Kaderrichtlijn Mariene Strategie en zal een belangrijke bijdrage leveren om de hoeveelheid zwerfvuil in zee te verminderen. Om dat te bereiken moet het afvalbeheer aan boord en in de havens verbeteren, vertelt Mareike Erfeling, adviseur bij Rijkswaterstaat. Logistiek Op dit moment zien we bijvoorbeeld dat het in de haven soms uren kan duren voordat afval wordt opgehaald en de meeuwen ermee aan de haal gaan. Een ander punt van aandacht is de plaats waar de afvalcontainers staan, soms zijn die te ver weg. Met de Green Deal-partijen willen we de logistiek verbeteren en onderzoeken welke maatregelen werken en financieel haalbaar zijn. Er loopt nu een pilot om huishoudelijk afval aan boord op een betere manier op te slaan. Er staan Big Bags aan boord van schepen om huishoudelijk afval apart in te zamelen. De eerste resultaten van de pilot zijn eind december bekend en de uitkomsten nemen we mee in de Green Deal. Pluis Een ander punt van aandacht is de vervanging van pluis. Pluis bestaat uit gebundelde polyethyleen draadjes die onder het uiteinde van visnetten geplaatst worden om de netten te beschermen tegen bodemslijtage. Het zijn ook de oranje of blauwe draden die je op het strand aantreft. Bij het onderhoud en door de wrijving over de zeebodem komt pluis vrij. De keten zoekt naar betaalbare alternatieven voor pluis. Wij willen daar als Green Deal partijen graag aan bijdragen. Breder omarmd Ondanks het grote aantal partijen dat de Green Deal ondertekende, hoopt Erfeling dat het initiatief nog breder omarmd wordt. Het succes van de Green Deal hangt voor een groot deel af van de vissers. Daarom zetten we in op bewustwording en educatie. Een ander punt van aandacht is het aantal deelnemende havens. We willen natuurlijk dat alle Nederlandse vissershavens meedoen. Velen hebben aangegeven achter de doelstellingen te staan, maar wachten net als de Nederlandse Vissersbond tot de plannen van de Green Deal concreter zijn. 6. Aan de slag met biodiversiteit Bedrijven gingen in de Green Deal Community of Practice (CoP) Bedrijven en Biodiversiteit aan de slag met biodiversiteit. Maar hoe lukte het hen om biodiversiteit toe te passen in de eigen bedrijfspraktijk? Met die vraag hielden de vijftien deelnemers aan de Green Deal Community of Practice (CoP) zich bezig. Het antwoord werd gegeven op het Green Deal netwerkevent waar de publicatie Bedrijven en biodiversiteit werd gepresenteerd. De bundeling van kennis en ervaringen bevat praktische handvaten voor wie met het onderwerp biodiversiteit aan de slag wil. Het doel van de deelnemers was om de negatieve impact van bedrijfsactiviteiten op de biodiversiteit om te buigen tot geen netto verlies (No Net Loss) of zelfs positief bij te dragen.

5 Trots Het meest trots zijn we dat de eerste stappen naar een nieuw economisch model zijn gezet, waarmee we de natuur minder uitputten én economisch rendabel blijven. Dat ondernemingen als Heijmans, Heineken, Interface en Eneco ermee verdergaan, onderstreept dit. Dit resultaat is te danken aan het ondernemerschap van de CoP-deelnemers en de professionele facilitering door de overheid, aldus Christy Kool van METTA Standaard. Aan de slag Wil uw bedrijf ook aan de slag met biodiversiteit? In de publicatie Bedrijven en biodiversiteit staat bijvoorbeeld hoe u collega s meekrijgt en hoe de relatie van een bedrijf ten opzichte van het ecosysteem gedefinieerd wordt. Er blijken drie soorten relaties van bedrijfsactiviteiten met biodiversiteit te zijn die elk een handelingsperspectief geven. Dat zijn: bedrijven die voor waardecreatie afhankelijk zijn van ecosystemen, bedrijfsactiviteiten met een negatieve invloed op de locatie én bedrijven die het ecosysteem versterken. In de publicatie worden deze relaties uitgebreid beschreven. De publicatie is beschikbaar op: 7. Agenda januari 2015 Rotterdam Infratech 29 januari 2015 Baarn InnoFest