Interactie tussen bio-materialen en bio-energie. Annita Westenbroek 17 december 2013

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Interactie tussen bio-materialen en bio-energie. Annita Westenbroek 17 december 2013"

Transcriptie

1 Interactie tussen bio-materialen en bio-energie Annita Westenbroek 17 december 2013

2 Discussiepunten (1) Er is genoeg biomassa! Ja, na gebruik voor materialen en chemie blijft er voldoende over voor energie! Echter: andersom niet!! Er zijn keiharde doelstellingen voor duurzame energie uit biomassa en daar hangt een waarde aan (of vooral een prijskaartje?) De energie-sector is uit op goedkope / brandbare biomassa vooral lignocellulose De chemie en materialensector ook!!

3 Discussiepunten (2) Wat is het cascademodel? Wat staat boven of onderop de waardepiramide? Irrelevant in het geval van een level playing field: De waardepiramide vormt zich dan vanzelf: marktwerking, volumes, toegevoegde waarde, werkgelegenheid, etc.

4 Discussiepunten (3) Hoe bereiken we cascadering vanuit het huidige systeem (waarin alleen energie en brandstoffen worden gestimuleerd)? Hoe kunnen we ervoor zorgen dat met minder overheidsstimulering een hoogwaardigere en meer competitieve biobased economy wordt gerealiseerd?

5 subsidie Huidige situatie biomassa Bio-energie Economie & werkgelegenheid subsidie Gewenste situatie biomassa Bio-materialen Bio-energie Economie & werkgelegenheid

6 MEERWAARDE EN WERKGELEGENHEID

7

8

9

10 2 VOORBEELD CASES

11 Case 1 Bedrijf A heeft natte lignocellulose-houdende reststroom X X is interessante basis voor conversie tot suikers als basis voor biochemicalien Waarde: grondstofprijs Bedrijf A kan X echter ook verbranden in eigen oven: Waarde : energieprijs + CO2-emissie-rechten + SDE subsidie Waarde > Waarde

12 Case 2 Bedrijf B heeft robust proces ontwikkeld om variëteit aan lignocellulose-houdende reststromen (e.g. snoeihout, stro, bermgras) om te zetten tot suikers De suikers zijn goede basis voor bio-chemicaliën. Bedrijf B heeft echter SDE subsidie toegekend gekregen voor productie biogas. Het is economisch niet meer interessant om conversie tot bio-chemicaliën te overwegen Veel overheidsubsidie! Maar lage meerwaarde en werkgelegenheid

13 VOORKEURSVOLGORDE AFVALBEHEER

14 Voorkeursvolgorde afvalbeheer In artikel 10.4 van de Wet milieubeheer a. het ontstaan van afvalstoffen wordt voorkomen of beperkt (preventie); b. bij het vervaardigen van stoffen, preparaten of andere producten wordt gebruik gemaakt van stoffen en materialen die na gebruik van het product geen of zo min mogelijk nadelige gevolgen voor het milieu veroorzaken (ontwerp voor preventie en ontwerp voor nuttige toepassing); c. stoffen, preparaten of andere producten worden na gebruik als zodanig opnieuw gebruikt (nuttig toepassen door producthergebruik); d. stoffen en materialen waaruit een product bestaat, worden na gebruik van het product opnieuw gebruikt (nuttige toepassing door materiaalhergebruik); e. afvalstoffen worden toegepast met een hoofdgebruik als brandstof of voor een andere wijze van energieopwekking (nuttig toepassen als brandstof); f. afvalstoffen worden verwijderd door deze te verbranden op land (verbranden als vorm van verwijderen); g. afvalstoffen worden gestort (verwijderen: storten).

15 Voorkeursvolgorde afvalbeheer Voor afval dat ondanks preventie wel ontstaat, levert hergebruik meestal het meeste op. Voor bijvoorbeeld papier- en kunststofhergebruik geldt dat materiaalhergebruik leidt tot ongeveer 2 ton minder CO2 -emissie per ton hergebruikt papier of kunststof op de hele keten ten opzichte van verbranden van de genoemde materialen met het restafval.

16 Gewenste doelstelling: een level playing field in stimulering van ALLE producten die duurzaam kunnen worden geproduceerd uit biomassa, en waarvoor een duurzame toepassing is Naar business cases die met MINDER subsidie rendabel zijn (en uiteindelijk zelfs zonder subsidie kunnen draaien)!

17 The Dutch Biorefinery Cluster AMBITION IN BIO-VALUATION

19 Nuttige toepassing

19 Nuttige toepassing 19 Nuttige toepassing 19.1 Inleiding Recycling, hergebruik, benutten, terugwinnen, recovery, opnieuw gebruiken; het zijn allemaal termen die betrekking hebben op datgene wat zoveel mogelijk moet gebeuren

Nadere informatie

Cascademodel: bio-energie vs groene chemie. Leiden, 17 december2013

Cascademodel: bio-energie vs groene chemie. Leiden, 17 december2013 Cascademodel: bio-energie vs groene chemie Leiden, 17 december2013 Programma Inleiding Annita Westenbroek (Dutch Biorefinery Cluster) Peter Paul Schouwenberg (Essent) Willem Wiskerke (Greenpeace) Argumenten

Nadere informatie

ALGEMEEN. Cascademodel: Bio-energie vs Bio-materialen. Mondiale ontwikkelingen

ALGEMEEN. Cascademodel: Bio-energie vs Bio-materialen. Mondiale ontwikkelingen Cascademodel: Bio-energie vs Bio-materialen Versnellen bio-energie en biofuels (bf) de ontwikkeling van biomaterialen en groene chemie of belemmeren ze deze? Dit was onderwerp van een discussie op 17 december

Nadere informatie

Bioraffinagesite Renkum-Wageningen

Bioraffinagesite Renkum-Wageningen Bioraffinagesite Renkum-Wageningen Inventarisatie mogelijke keten activiteiten Paulien Harmsen (WUR-FBR) met medewerking van Steef Lips (WUR-FBR), Edwin Bosma(NSP), Erwin Schuitema (NSP) en Joep Koene

Nadere informatie

Verpakkingen algemeen bestaat uit gescheiden ingezameld verpakkingsafval en via nascheiding als aparte fractie verkregen verpakkingsafval.

Verpakkingen algemeen bestaat uit gescheiden ingezameld verpakkingsafval en via nascheiding als aparte fractie verkregen verpakkingsafval. TEKST SECTORPLAN 41 (onderdeel LAP) Sectorplan 41 Verpakkingen algemeen I Afbakening Verpakkingen algemeen bestaat uit gescheiden ingezameld verpakkingsafval en via nascheiding als aparte fractie verkregen

Nadere informatie

Circulaire economie en de rol van groen. Annita Westenbroek Dutch Biorefinery Cluster 25 januari 2018

Circulaire economie en de rol van groen. Annita Westenbroek Dutch Biorefinery Cluster 25 januari 2018 Circulaire economie en de rol van groen Annita Westenbroek Dutch Biorefinery Cluster 25 januari 2018 DBC leden DBC netwerk en geassocieerde leden DBC Missie Het vollediger tot economische waarde brengen

Nadere informatie

Keten analyse groenafval

Keten analyse groenafval Keten analyse groenafval Opgesteld 14 augustus 2015 door Herman Zondag Inhoudsopgave Inleiding Keten beschrijving Groenafval Ladder van Lansink Resultaten Verwerking groenafval Onderzoek Uitvoering Maatregelen

Nadere informatie

Spelregels BioRaffinage

Spelregels BioRaffinage Spelregels BioRaffinage 1) Ieder Team dient zoveel mogelijk biomassa waardeketens opstellen van één van de vijf groene eindproducten. 2) Een waardeketen omvat tenminste één element van de kleuren Blauw,

Nadere informatie

Beleid voor biomassa. -Lopend beleid -Discussies -Trends

Beleid voor biomassa. -Lopend beleid -Discussies -Trends Beleid voor biomassa -Lopend beleid -Discussies -Trends Beleid duurzame energie in beweging Volkskrant 30 maart 2010: Van der Hoeven neemt afstand van eigen duurzaamheidsbeleid Van onze verslaggever Michael

Nadere informatie

DEELSESSIE 3. Duurzame energie: Deelvoorzitter Marga Hoek, Groene Zaak

DEELSESSIE 3. Duurzame energie: Deelvoorzitter Marga Hoek, Groene Zaak DEELSESSIE 3 Duurzame energie: Van afvalinzamelaar tot energieleverancier Deelvoorzitter Marga Hoek, Groene Zaak Ger de Jong Meerlanden De Meerlanden N.V. Rijden op GFT NVRD 24 mei 2012 Duurzame energie

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 32 637 Bedrijfslevenbeleid Nr. 55 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag,

Nadere informatie

VERKENNING van de BioBased Economy

VERKENNING van de BioBased Economy VERKENNING van de BioBased Economy Biobased of Biowaste? Vereniging van Ver(s)kenners Martijn Wagener 28-nov-2013 Indeling Introductie Virida! Wat is de Biobased Economy?! Principes: cascadering en raffinage!

Nadere informatie

20 Verbranden als vorm van verwijdering

20 Verbranden als vorm van verwijdering 20 Verbranden als vorm van verwijdering 20.1 Inleiding Afvalstoffen die niet nuttig kunnen worden toegepast, moeten op een milieuhygiënisch verantwoorde manier worden verwerkt. Het beleid voor brandbaar

Nadere informatie

De rol van biomassa in de energietransitie Inleiding Debat 22 nov 2017

De rol van biomassa in de energietransitie Inleiding Debat 22 nov 2017 Jan Peter Nap Hanze Research Energy De rol van biomassa in de energietransitie Inleiding Debat 22 nov 2017 Energietransitie 2 Er staat veel op het spel Klimaatverandering - CO 2, opwarming, milieu, afspraken

Nadere informatie

De minimumstandaard voor het be- en verwerken van gescheiden ingezameld textiel is nuttige toepassing in de vorm van materiaalhergebruik.

De minimumstandaard voor het be- en verwerken van gescheiden ingezameld textiel is nuttige toepassing in de vorm van materiaalhergebruik. TEKST SECTORPLAN 5 (onderdeel LAP) Sectorplan 5 Gescheiden ingezameld textiel I Afbakening Gescheiden ingezameld textiel is afkomstig van de gescheiden inzameling bij particuliere huishoudens en bedrijven.

Nadere informatie

Ketenanalyse Groenafval

Ketenanalyse Groenafval Inhoudsopgave 1. INLEIDING... 3 1.1 ALGEMEEN... 3 1.2 DOEL... 3 1.3 AFBAKENING... 3 2 BESCHRIJVING KETEN... 4 2.1 KEUZE KETENONDERWERP... 4 2.2 PROCESBESCHRIJVING... 4 2.3 KETENPARTNERS... 4 3 GROENAFVAL...

Nadere informatie

OMGEVINGSVERGUNNING BEPERKTE MILIEUTOETS

OMGEVINGSVERGUNNING BEPERKTE MILIEUTOETS OMGEVINGSVERGUNNING BEPERKTE MILIEUTOETS verleend aan Gruno Recycling ten behoeve van op- en overslag van metalen (locatie:duinkerkenstraat 100 te Groningen) Inhoudsopgave 1. OMGEVINGSVERGUNNING BEPERKTE

Nadere informatie

GRENZELOOS BIOBASED ONDERWIJS

GRENZELOOS BIOBASED ONDERWIJS GRENZELS BIBASED NDERWIJS Met onderwijs naar duurzame toekomst Inspiratiedag@HGENT 1 februari 2019 Ruben Guisson ruben.guisson@vito.be Project Manager Team Biobased Economy VIT NV Boeretang 200 2400 Mol

Nadere informatie

Energie uit groenafval. deel van een duurzame. Arjen Brinkmann Branche Vereniging Organische Reststoffen

Energie uit groenafval. deel van een duurzame. Arjen Brinkmann Branche Vereniging Organische Reststoffen Energie uit groenafval deel van een duurzame totaaloplossing Arjen Brinkmann Branche Vereniging Organische Reststoffen 1 Branche Vereniging Organische Reststoffen (BVOR) Sinds 1989 branche organisatie

Nadere informatie

Datum 18 april 2013 Betreft Wegnemen van belemmeringen in wet- en regelgeving in de Biobased

Datum 18 april 2013 Betreft Wegnemen van belemmeringen in wet- en regelgeving in de Biobased > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag

Nadere informatie

*Z02AEE14D7B* Startnotitie. "Afval is waardevol. Weggooien is geen optie meer. Afval kan dienen als grondstof voor een ander product.

*Z02AEE14D7B* Startnotitie. Afval is waardevol. Weggooien is geen optie meer. Afval kan dienen als grondstof voor een ander product. *Z02AEE14D7B* Registratienummer: Z -14-23839 / 19201 Startnotitie AFVALBELEIDSPLAN 2015 2020 "Afval is waardevol. Weggooien is geen optie meer. Afval kan dienen als grondstof voor een ander product." Wilma

Nadere informatie

sectorplan 14 Verpakkingsafval

sectorplan 14 Verpakkingsafval sectorplan Verpakkingsafval 1 Achtergrondgegevens 1. Belangrijkste afvalfracties Papier/karton, kunststoffen, glas, metalen en hout 2. Belangrijkste bronnen Huishoudens, industrie en HDO-sectoren 3. Aanbod

Nadere informatie

Sectorplan 19 Kunststofafval

Sectorplan 19 Kunststofafval Sectorplan 19 Kunststofafval 1 Achtergrondgegevens 1. Belangrijkste afvalstoffen Kunststofverpakkingen, land- en tuinbouwfolies, industrieel productieafval, (kunststof) autoafval, PVC 2. Belangrijkste

Nadere informatie

afvalhout . een inkijkje in de Nederlandse afval- en recyclingsector Motie nr november 1979 Ladder van Lansink

afvalhout . een inkijkje in de Nederlandse afval- en recyclingsector Motie nr november 1979 Ladder van Lansink Motie 15800 nr. 21 1 november 1979. een inkijkje in de Nederlandse afval- en recyclingsector afvalhout Ladder van Lansink Mini-workshop afvalhoutmarkt OVAM 2 mei 2016 Max de Vries 1 Aandachtspunten BRBS

Nadere informatie

Verduurzaming industrie Noord Nederland Dr. André Heeres, 14 september 2017

Verduurzaming industrie Noord Nederland Dr. André Heeres, 14 september 2017 Verduurzaming industrie Noord Nederland Dr. André Heeres, 14 september 2017 Waarom verduurzaming/biobased? Milieu aspecten De grondstoffen voor de petrochemie zijn eindig Demografische trends - Groeiende

Nadere informatie

Sectorplan 14 Verpakkingsafval

Sectorplan 14 Verpakkingsafval Sectorplan 14 Verpakkingsafval 1 Achtergrondgegevens 1. Belangrijkste afvalfracties Papier/karton, kunststoffen, glas, metalen en hout 2. Belangrijkste bronnen Huishoudens, industrie en HDO-sectoren 3.

Nadere informatie

ARN, uw duurzame innovatieve partner!

ARN, uw duurzame innovatieve partner! ARN, uw duurzame innovatieve partner! WELKOM! 5 maart 2019 ARN als energie- en grondstoffenproducent Aandeelhouders/PPS-structuur Regio Nijmegen 37,5% Regio De Vallei 11,76% Regio Rivierenland 5,88% REMONDIS

Nadere informatie

F.4 bijlage 4; Feiten en cijfers

F.4 bijlage 4; Feiten en cijfers F.4 bijlage 4; Feiten en cijfers F.4.1 Inleiding Deze bijlage geeft een toelichting bij de productie en verwerking van het Nederlands afval sinds 1985 plus een inschatting hiervan tijdens de komende planperiode.

Nadere informatie

Biobased Economy economie en duurzaamheid

Biobased Economy economie en duurzaamheid Biobased Economy economie en duurzaamheid Peter Besseling Senior beleidsmedewerker duurzame industrie Directie Topsectoren en Industriebeleid Inhoud presentatie 1. Introductie 2. Kansen voor biobased en

Nadere informatie

Beschikking van Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant

Beschikking van Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant Beschikking van Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant Ons kenmerk C2129844/3498482 op de op 10 september 2013 bij hen ingekomen aanvraag van Plastic Recycling Company BV, om vergunning krachtens de Wet

Nadere informatie

Ketenanalyse Groenafval

Ketenanalyse Groenafval Inhoudsopgave 1. INLEIDING... 3 1.1 ALGEMEEN... 3 1.2 DOEL... 3 1.3 AFBAKENING... 3 1.4 KETENANALYSE PROFESSIONEEL BECOMMENTARIEERD... 3 2 BESCHRIJVING KETEN... 4 2.1 KEUZE KETENONDERWERP... 4 2.2 PROCESBESCHRIJVING...

Nadere informatie

sectorplan 19 Kunststofafval

sectorplan 19 Kunststofafval sectorplan Kunststofafval 1 Achtergrondgegevens 1. Belangrijkste afvalstoffen Kunststofverpakkingen, land- en tuinbouwfolies, industrieel productieafval, (kunststof) autoafval, PVC 2. Belangrijkste bronnen

Nadere informatie

Voor deze afvalstoffen Batterijen, accu s Sectorplan 13: Batterijen en accu s Shredderafval dat ontstaat bij het shredderen van autobanden

Voor deze afvalstoffen Batterijen, accu s Sectorplan 13: Batterijen en accu s Shredderafval dat ontstaat bij het shredderen van autobanden TEKST SECTORPLAN 52 (onderdeel LAP) Sectorplan 52 Autobanden I Afbakening Afgedankte autobanden komen vrij bij demontage van autowrakken en bij onderhoud en reparatie van auto s en aanhangwagens. Dit sectorplan

Nadere informatie

Nieuwe IPPC-installaties vanaf januari 2013

Nieuwe IPPC-installaties vanaf januari 2013 Nieuwe IPPC-installaties vanaf januari 2013 Kenniscentrum InfoMil Bianca Schijven Opbouw IPPC-installatie Nieuwe categorieën Wat betekent voor omgevingsvergunning Enkele casussen 2 IPPC-installatie Definitie

Nadere informatie

Wat zijn die Eisen aan Verpakkingen Hoe toon ik aan dat een verpakking Wanneer moet ik voldoet aan de Eisen aan Verpakkingen er aan voldoen?

Wat zijn die Eisen aan Verpakkingen Hoe toon ik aan dat een verpakking Wanneer moet ik voldoet aan de Eisen aan Verpakkingen er aan voldoen? Wat zijn die Eisen aan Verpakkingen Hoe toon ik aan dat een verpakking Wanneer moet ik voldoet aan de Eisen aan Verpakkingen er aan voldoen? Codering Producenten en importeurs kunnen op de verpakking (of

Nadere informatie

Debat Kansen voor duurzame biomassa in Zeeland. Goes, 22 januari 2009 Conclusies en aanbevelingen CE Delft

Debat Kansen voor duurzame biomassa in Zeeland. Goes, 22 januari 2009 Conclusies en aanbevelingen CE Delft Debat Kansen voor duurzame biomassa in Zeeland Goes, 22 januari 2009 Conclusies en aanbevelingen CE Delft Notitie Delft, 1 maart 2009 Opgesteld door: A. (Ab) de Buck H.J. (Harry) Croezen G.C. (Geert) Bergsma

Nadere informatie

Waarom doen we het ook alweer?

Waarom doen we het ook alweer? Apart inzamelen van gft-afval Als Vereniging Afvalbedrijven stimuleren we dat al het afval in Nederland op de juiste manier wordt verwerkt. Hierbij houden we rekening met het milieu en de kosten. De meest

Nadere informatie

5 Uitgangspunten. 5.1 Inleiding

5 Uitgangspunten. 5.1 Inleiding 5 Uitgangspunten 5.1 Inleiding Het ongecontroleerd verspreiden van afvalstoffen kan leiden tot schadelijke gevolgen voor het milieu en de volksgezondheid. Het is om die reden dat de overheid het als haar

Nadere informatie

UITDAGING CREATING SUSTAINABLE FIBRE SOLUTIONS. Papier en karton altijd en overal 13-6-2016

UITDAGING CREATING SUSTAINABLE FIBRE SOLUTIONS. Papier en karton altijd en overal 13-6-2016 Koninklijke Vereniging van Nederlandse Papier-en kartonfabrieken CREATING SUSTAINABLE FIBRE SOLUTIONS Papier en karton altijd en overal UITDAGING De belangrijkste uitdaging is het gevaloriseerd en geïmplementeerd

Nadere informatie

sectorplan 15 Wit- en bruingoed

sectorplan 15 Wit- en bruingoed sectorplan Wit- en bruingoed 1 Achtergrondgegevens 1. Belangrijkste afvalstoffen Elektrische en elektronische apparaten 2. Belangrijkste bronnen Huishoudens en bedrijven 3. Aanbod in 2000 (in Nederland)

Nadere informatie

Ketenanalyse Afval in project Sloop woning op de Madepolderweg 39 te Den Haag

Ketenanalyse Afval in project Sloop woning op de Madepolderweg 39 te Den Haag Ketenanalyse Afval in project Sloop woning op de Madepolderweg 39 te Den Haag Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 Wat is een ketenanalyse 3 Activiteiten Jan Knijnenburg B.V. 3 Doel van de ketenanalyse 4 Opbouw

Nadere informatie

7 Afvalbeheerscenario s

7 Afvalbeheerscenario s 7 Afvalbeheerscenario s 7.1 Inleiding Om het toekomstig afvalstoffenbeleid te kunnen formuleren en uitvoeren, is het noodzakelijk dat inzicht bestaat in het te verwachten afvalaanbod en afvalbeheer in

Nadere informatie

Glastuinbouw Business met Biomassa

Glastuinbouw Business met Biomassa Glastuinbouw Business met Biomassa Caroline Labrie, Jan Willem Donkers, Wageningen UR Glastuinbouw Douwe Frits Broens, LEI 27 september 2011 Inhoud Waardepiramide en de glastuinbouw Voorbeelden Aanpak

Nadere informatie

Biobased economy in het Groene Hart

Biobased economy in het Groene Hart Biobased economy in het Groene Hart Energie & Bio/Groen Gas 27 juni 2013, Langeraar, Michiel van Galen Inhoud Landelijke doelen energie en beleid Stimuleringsbeleid Groen Gas Het proces Stand van zaken

Nadere informatie

Symposium De Groene Delta van Nijmegen. Dag van de duurzaamheid 10 oktober 2014

Symposium De Groene Delta van Nijmegen. Dag van de duurzaamheid 10 oktober 2014 Symposium De Groene Delta van Nijmegen Dag van de duurzaamheid 10 oktober 2014 Noodzaak tot veranderen 13-10-2014 2 En toen was daar... http://www.energieakkoordser.nl/ https://energiekgelderland.nl/paginas/default.aspx

Nadere informatie

2 Terugblik. 2.1 Inleiding

2 Terugblik. 2.1 Inleiding 2 Terugblik 2.1 Inleiding Op 03-03-03 is het eerste Landelijk afvalbeheerplan (LAP) in werking getreden. In dat LAP wordt onder meer terug geblikt op de periode die aan het plan vooraf ging, waarbij onderwerpen

Nadere informatie

Byosis Group. oplossingen voor vergisters; maisraffinage. Datum: September 2012

Byosis Group. oplossingen voor vergisters; maisraffinage. Datum: September 2012 Byosis Group oplossingen voor vergisters; maisraffinage Door: René Oudman Datum: September 2012 Bedrijf Byosis is opgericht in 2007. Technologie ontwikkeld samen met Wageningen Universiteit. Oprichters:

Nadere informatie

11 Minimumstandaard Inleiding

11 Minimumstandaard Inleiding 11 Minimumstandaard 11.1 Inleiding Om een zo hoogwaardig mogelijk afvalbeheer te bereiken, zijn in het LAP minimumstandaarden vastgesteld. De minimumstandaard geeft de minimale hoogwaardigheid aan van

Nadere informatie

AKZO NOBEL. Afvalpreventieplan. Waste reduction program. Dekker 1/17/2011

AKZO NOBEL. Afvalpreventieplan. Waste reduction program. Dekker 1/17/2011 AKZO NOBEL Afvalpreventieplan Waste reduction program Dekker 1/17/2011 1 Inleiding In de inleiding wordt de definitie afvalpreventie en de voorkeursvolgorde zoals vastgelegd in de Wet milieubeheer en het

Nadere informatie

Boeren met energie. 11 November 2010

Boeren met energie. 11 November 2010 Boeren met energie 11 November 2010 Wat doen wij? Ontwikkelen projecten energie uit biomassa Opzetten expertisecentrum energie uit hout droogtechnieken stookgedrag rookgasmetingen rookgasreiniging Ontwikkelen

Nadere informatie

Energietransitie in de Betuwse Bloem

Energietransitie in de Betuwse Bloem Energietransitie in de Betuwse Bloem Eric Poot, Wageningen UR Glastuinbouw Energietransitie Landelijk niveau (Nederland) Energie infrastructuur: Landelijke grids aardgas en electra Kennis: landelijke energietransitie

Nadere informatie

Het Limburgs Duurzaam Sloopprotocol

Het Limburgs Duurzaam Sloopprotocol Het Limburgs Duurzaam Sloopprotocol 1 Duurzame sloop 1.1 Proces Duurzaam slopen is een proces waarbij partijen op zoek gaan naar mogelijkheden om de milieubelasting van het slopen te reduceren en het hergebruik

Nadere informatie

Scope 3 ketenanalyse volgens Green House Gas Corporate value Chain Accounting and Reporting Standard.

Scope 3 ketenanalyse volgens Green House Gas Corporate value Chain Accounting and Reporting Standard. 2013 Scope 3 ketenanalyse volgens Green House Gas Corporate value Chain Accounting and Reporting Standard. Auteur: Harry Minkhorst, hoofd risicomanagement en KAM Datum: 20 maart 2014 Pagina 1 van 12 Inhoud

Nadere informatie

Bio-economie en circulaire economie

Bio-economie en circulaire economie Bio-economie en circulaire economie Dirk Van Gijseghem, Departement LV Dimitri Strijbos, Vlaanderen Circulair EWI-focus 24 22 maart 2017 1. Bio-economie en Circulaire economie 2. Europees beleid 3. Vlaams

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2016 2017 22 112 Nieuwe Commissievoorstellen en initiatieven van de lidstaten van de Europese Unie Nr. 2318 BRIEF VAN DE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN

Nadere informatie

stortontheffing artikel WET MILIEUBEHEER

stortontheffing artikel WET MILIEUBEHEER stortontheffing artikel 10.63 WET MILIEUBEHEER verleend aan Maatschap Ten Have-Mellema Storten buiten inrichting Groningen, 31 augustus 2010 Nr. 2010-46.167/35, MV Zaaknummer: 263592 Inhoudsopgave 1. WET

Nadere informatie

Beschikking van Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant

Beschikking van Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant Beschikking van Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant Ons kenmerk C2130776/3505454 op de op 26 september 2013 bij hen ingekomen aanvraag van Heesbeen Recycling BV, om vergunning krachtens de Wet algemene

Nadere informatie

1. Op welk jaar heeft dit verslag bedekking en voor welke periode in dat jaar indien verslaglegging niet het hele jaar betreft?

1. Op welk jaar heeft dit verslag bedekking en voor welke periode in dat jaar indien verslaglegging niet het hele jaar betreft? Ingekomen post d.d. FORMULIER VERSLAGLEGGING De in dit formulier gestelde vragen moeten zo vo wefder> beafrtweefdr-kkjienfrde in dit verslag opgenomen kwantitatieve gegevens te o Hierbij kan gedacht worden

Nadere informatie

Wet belastingen op milieugrondslag

Wet belastingen op milieugrondslag Vastgestelde tekst per 1 april 2014 Wet belastingen op milieugrondslag HOOFDSTUK IV. AFVALSTOFFENBELASTING AFDELING 1. BEGRIPSBEPALINGEN Artikel 22 1. Voor de toepassing van dit hoofdstuk en de daarop

Nadere informatie

BIORAFFINAGE ALGEN/ BIOBRANDSTOFFEN. Johan van Groenestijn

BIORAFFINAGE ALGEN/ BIOBRANDSTOFFEN. Johan van Groenestijn BIORAFFINAGE ALGEN/ BIOBRANDSTOFFEN Johan van Groenestijn johan.vangroenestijn@tno.nl Biobased Economy In de Biobased Economy wordt biomassa gebruikt voor de productie van energie, transportbrandstoffen,

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag

Nadere informatie

Eagle Vision Systems B. V. Energiestraat 16 B PBAVP J. Bakker/M. Dekker juli ^teb**^

Eagle Vision Systems B. V. Energiestraat 16 B PBAVP J. Bakker/M. Dekker juli ^teb**^ FORMULIER VERSLAGLEGGING D in dit formulier gestelde vragen moeten zo volledig mogelijk worden beantwoord. U dient de in dit verslag opgenomen kwantitatieve gegevens te onderbouwen door middel van verifieerbare

Nadere informatie

WERKEN AAN EEN GROENE TOEKOMST

WERKEN AAN EEN GROENE TOEKOMST WERKEN AAN EEN GROENE TOEKOMST GRONDSTOFFEN VOOR EEN BIOBASED ECONOMIE MIDDEN- N EDERLAND OVER WAGRO Van oorsprong een groen composteringsbedrijf met een terrein van maar liefst 11 hectare, gelegen te

Nadere informatie

C-197 Green Deal Business met biomassa en biobased gas

C-197 Green Deal Business met biomassa en biobased gas C-197 Green Deal Business met biomassa en biobased gas Partijen 1. De Minister van Economische Zaken, de heer H.G.J. Kamp, handelend in zijn hoedanigheid van bestuursorgaan; 2. De staatssecretaris van

Nadere informatie

Wat verstaan we onder warmtehuishouding? Jo Cox Sponsor P2

Wat verstaan we onder warmtehuishouding? Jo Cox Sponsor P2 Wat verstaan we onder warmtehuishouding? Jo Cox Sponsor P2 Energietransitie Papierketen De ambities binnen Energietransitie Papierketen: Halvering van het energieverbruik per eindproduct in de keten per

Nadere informatie

GROEN GAS HEEFT DE TOEKOMST en de toekomst begint nu

GROEN GAS HEEFT DE TOEKOMST en de toekomst begint nu GROEN GAS HEEFT DE TOEKOMST en de toekomst begint nu A. van der Drift December 2013 ECN-L--13-081 GROEN GAS HEEFT DE TOEKOMST en de toekomst begint nu Bram van der Drift Clean Tech Business Day 11 december

Nadere informatie

Kringloop Re-Sell. Piersontaan AZ Doetinchem PBAVP Wanda Smits H.P.A.Esman

Kringloop Re-Sell. Piersontaan AZ Doetinchem PBAVP Wanda Smits H.P.A.Esman II, behorende bij artikel pagina! van Smits, Wanda Van: haroldesman [haroldesman@hetnet.nl] Verzonden: zondag 26 augustus 2007 17:42 Aan: Besluiten Onderwerp: website Concept verslagleggingsformulier 25-6-2007

Nadere informatie

Energie uit bintjes en bieten 1981 een doodlopende weg

Energie uit bintjes en bieten 1981 een doodlopende weg Energie uit bintjes en bieten 1981 een doodlopende weg Prof. dr ir R. Rabbinge Prov. Gelderland / Arnhem, 19 oktober 2015 1 Bio-fuel in historisch perspectief ethanol Energie uit Bieten en Bintjes, Chemisch

Nadere informatie

Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen L 332/11 BIJLAGE II TERUGWINNING EN VERWIJDERING VAN AFVALSTOFFEN SECTIE 1.

Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen L 332/11 BIJLAGE II TERUGWINNING EN VERWIJDERING VAN AFVALSTOFFEN SECTIE 1. 9.12.2002 L 332/11 BIJLAGE II TERUGWINNING EN VERWIJDERING VAN AFVALSTOFFEN SECTIE 1 Dekking 1. De statistieken worden opgesteld voor alle terugwinnings- en verwijderingsinrichtingen die de in sectie 8,

Nadere informatie

Programma. Introductie 19:30-19:45. Waarom Zevenellen ontwikkelen 20:00-20:15 Wat is biobased 19:45-20:00

Programma. Introductie 19:30-19:45. Waarom Zevenellen ontwikkelen 20:00-20:15 Wat is biobased 19:45-20:00 WELKOM! Programma 19:30-19:45 Introductie 19:45-20:00 Waarom Zevenellen ontwikkelen 20:00-20:15 Wat is biobased 20:15-20:30 Wat is biobased agriculture 20:30-21:00 In gesprek 21:00-21:10 Samenvatting en

Nadere informatie

drukhouders Sectorplan 70: CFK s, HCFK s, HFK s en halonen Beleidskader

drukhouders Sectorplan 70: CFK s, HCFK s, HFK s en halonen Beleidskader TEKST SECTORPLAN 45 (onderdeel LAP) Sectorplan 45 Brandblussers I Afbakening Dit sectorplan heeft betrekking op de verwerking van brandblussers. Onderstaand - niet limitatief bedoeld - overzicht bevat

Nadere informatie

(Voorlopige) verwijdering Uitvoer voor storten is op grond van nationale zelfverzorging in beginsel niet toegestaan.

(Voorlopige) verwijdering Uitvoer voor storten is op grond van nationale zelfverzorging in beginsel niet toegestaan. TEKST SECTORPLAN 8 (onderdeel LAP) Sectorplan 8 Gescheiden ingezameld groenafval I Afbakening Gescheiden ingezameld groenafval komt vrij bij de aanleg en onderhoud van openbaar groen, bosen natuurterreinen.

Nadere informatie

Attero Holding N.V., bestaande uit: N.V. Afvalverbranding Zuid Nederland (A.Z.N.)

Attero Holding N.V., bestaande uit: N.V. Afvalverbranding Zuid Nederland (A.Z.N.) CERTIFICAAT, bestaande uit: Attero B.V. Attero Noord B.V. Attero Zuid B.V. AZN Holding B.V. Meander 861 6825 MH Arnhem Postbus 4114 6080 AC Haelen en de toepassing daarvan voldoen aan de voorwaarden gesteld

Nadere informatie

sectorplan 3 Restafval van handel, diensten en overheden

sectorplan 3 Restafval van handel, diensten en overheden sectorplan Restafval van handel, diensten en overheden 1 Achtergrondgegevens 1. Belangrijkste afvalfracties Organisch afval, papier/karton, kunststoffen 2. Belangrijkste bronnen HDO-sectoren. Aanbod in

Nadere informatie

Raamwerk voor Effect Analyse

Raamwerk voor Effect Analyse Raamwerk voor Effect Analyse M.H.F. Overwijk C.M. Kraan H.M. Londo December 2014 ECN-L--14-087 Raamwerk voor Effect Analyse Mark Overwijk, Carolien Kraan en Marc Londo Green Chemistry Campus, Bergen op

Nadere informatie

OMGEVINGSVERGUNNING BEPERKTE MILIEUTOETS

OMGEVINGSVERGUNNING BEPERKTE MILIEUTOETS OMGEVINGSVERGUNNING BEPERKTE MILIEUTOETS verleend aan Afvalbrengstation Vinkhuizen Zuid ten behoeve van inzamelen van afval (grofvuil) van particulieren (locatie: Electronstraat 2 te Groningen) Groningen,

Nadere informatie

Het onderdeel Milieu, omgevingsvergunning beperkte milieutoets (OBM) is aangevraagd.

Het onderdeel Milieu, omgevingsvergunning beperkte milieutoets (OBM) is aangevraagd. Bezoekadres: Galvanistraat 15 3029 AD ROTTERDAM Postadres: Postbus 6575 3002 AN ROTTERDAM BESCHIKKING Aan Bas van den Ende Recycling BV Stuartlaan 16 3151 XL HOEK VAN HOLLAND Website: www.rotterdam.nl

Nadere informatie

Bio Base Europe Innovation & Training for the bio-based economy

Bio Base Europe Innovation & Training for the bio-based economy BioPark Terneuzen Duurzame havens Bio Base Europe Innovation & Training for the bio-based economy Zeeland Seaports Missie Zeeland Seaports zorgt op een toegewijde en respectvolle manier voor de duurzame

Nadere informatie

De kansen voor de Circulaire Economie - met oog op recycling - Ton Bastein

De kansen voor de Circulaire Economie - met oog op recycling - Ton Bastein De kansen voor de - met oog op recycling - The Limits to growth Verscheen in 1972 Uitgangspunt: Één wereld Overshoot Exponentiële groei Actie (o.a.): Systeemveranderingen Resource efficiency Recycle Vervangen/Substitutie

Nadere informatie

Toelichting op de Nederlandse Roadmap Bioraffinage

Toelichting op de Nederlandse Roadmap Bioraffinage Toelichting op de Nederlandse Roadmap Bioraffinage René van Ree & Bert Annevelink Informatiebijeenkomst Innovatieagenda Energie, 3 november 2009 Inhoud presentatie introductie begrip bioraffinage Nederlandse

Nadere informatie

4.3 Criteria voor duurzaamheidsddoelen: Circulaire economie

4.3 Criteria voor duurzaamheidsddoelen: Circulaire economie /CO2-effect mag doorvoeren. In zo n rekenformule wordt de klimaatimpact van de inschrijving gekapitaliseerd, leidend tot een fictieve korting op de inschrijfprijs. Doorgaans wordt het broeikasgaseffect

Nadere informatie

ONTWERPBESLUIT VAN GEDEPUTEERDE STATEN VAN DRENTHE INGEVOLGE DE WET MILIEUBEHEER VOOR NV AREA REINIGING TE HOOGEVEEN

ONTWERPBESLUIT VAN GEDEPUTEERDE STATEN VAN DRENTHE INGEVOLGE DE WET MILIEUBEHEER VOOR NV AREA REINIGING TE HOOGEVEEN ONTWERP Assen, @ Ons kenmerk @ Behandeld door mevrouw S. Stoetman (0592) 36 58 78 Onderwerp: Ontwerpbesluit ingevolge de Wet milieubeheer (Wm) voor NV Area Reiniging te Hoogeveen ONTWERPBESLUIT VAN GEDEPUTEERDE

Nadere informatie

Subsidies Biobased Economy

Subsidies Biobased Economy Subsidies Biobased Economy Amsterdam, 23 juni 2014 Astrid Hamer Subsidies Weinig gebruikt door bedrijven (spec. BBE) Wijs ze erop. WBSO regio Overzicht regelingen BBE door RVO.nl RDA SDE+ NL EU MIT: MKB

Nadere informatie

Beschikking van Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant

Beschikking van Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant Beschikking van Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant Directie Ecologie Ons kenmerk C2046222/2826771 op de op 30 augustus 2011 bij hen ingekomen aanvraag van Transport- en Recycling Arno v.d. Dungen BV,

Nadere informatie

Prognosedocument Landelijk afvalbeheerplan

Prognosedocument Landelijk afvalbeheerplan Prognosedocument Landelijk afvalbeheerplan 2009-2015 SenterNovem december 2008 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING 5 2 AANPAK EN WERKWIJZE 7 2.1 Aanpak 7 2.2 Werkwijze en leeswijzer 7 3 EVALUATIE AFVALAANBOD TOT

Nadere informatie

Verslag van Circular Economy Lab 18: Hoogwaardig hergebruik van biomassa

Verslag van Circular Economy Lab 18: Hoogwaardig hergebruik van biomassa Verslag van Circular Economy Lab 18: Hoogwaardig hergebruik van biomassa Maandag 4 juni 2018, Academiegebouw Utrecht In Nederland is er momentum voor de hoogwaardige verwerking van biomassa-restromen.

Nadere informatie

Energietransitie = CO 2 -transitie

Energietransitie = CO 2 -transitie Energietransitie = CO 2 -transitie MARJOLEIN DIEPERINK VMR 14 JUNI 2017 DE ACTOREN STIP OP DE HORIZON - PARIJSAKKOORD: Een (bijna) CO2-neutrale samenleving in 2050! EEN (BIJNA) CO2-NEUTRALE SAMENLEVING

Nadere informatie

De minimumstandaard voor het be- en verwerken van restafval van bedrijven is verbranden als vorm van verwijdering.

De minimumstandaard voor het be- en verwerken van restafval van bedrijven is verbranden als vorm van verwijdering. TEKST SECTORPLAN 2 (onderdeel LAP) Sectorplan 2 Restafval van bedrijven I Afbakening Restafval van bedrijven is afval dat overblijft bij bedrijven uit de handel, diensten en overheidssector (HDO-sector

Nadere informatie

De chemie herstellen tussen agro en energie Speech, uitgesproken door Ruud Lubbers, bij de bijeenkomst Agro met energie verbinden, op 10 mei 2011.

De chemie herstellen tussen agro en energie Speech, uitgesproken door Ruud Lubbers, bij de bijeenkomst Agro met energie verbinden, op 10 mei 2011. Agro met energie verbinden De chemie herstellen tussen agro en energie Speech, uitgesproken door Ruud Lubbers, bij de bijeenkomst Agro met energie verbinden, op 10 mei 2011. Als Handvest van de Aarde-man

Nadere informatie

Ketenanalyse Groenafval 4.A.1 met plan van aanpak 4.B.1. BTL Nederland B.V

Ketenanalyse Groenafval 4.A.1 met plan van aanpak 4.B.1. BTL Nederland B.V Ketenanalyse Groenafval 4.A.1 met plan van aanpak 4.B.1 BTL Nederland B.V t.b.v. CO 2 Prestatieladder trede 5 opgesteld, 28-10-2015 J. HENKEL M.ED.SEN AUDITOR Gecontroleerd, 28-10-2015 A.M. VAN HEES KAM

Nadere informatie

- 3 - Datum vergadering: Nota openbaar: Ja,

- 3 - Datum vergadering: Nota openbaar: Ja, - 3 - Nota Voor burgemeester en wethouders Nummer: 12INT01422 III IIIIIIIII III MilIIIII Datum vergadering: Nota openbaar: Ja, Gemeente Hellendoorn 3 0 OKT ZOU Onderwerp: Toekomstvisie Hellendoorns Afvalbeleid

Nadere informatie

Minder afval, minder CO2, minder kosten

Minder afval, minder CO2, minder kosten Minder afval, minder CO2, minder kosten Nog maar dertig jaar geleden kostte het storten van een ton ongesorteerd afval hooguit iets meer dan 4 euro. Nu is dat bijna vijftig keer zo veel: 200 euro. Het

Nadere informatie

Praktische opdracht Scheikunde Biomassa als brandstof

Praktische opdracht Scheikunde Biomassa als brandstof Praktische opdracht Scheikunde Biomassa als brandstof Praktische-opdracht door een scholier 694 woorden 13 april 2016 9 2 keer beoordeeld Vak Scheikunde Pagina 1 van 5 PO biomassa als brandstof (practicum

Nadere informatie

Beschikking van Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant

Beschikking van Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant Beschikking van Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant Directie Ecologie Ons kenmerk C2053302/2841963 op de op 11 oktober 2011 bij hen ingekomen aanvraag van Heros Vastgoed BV, om vergunning krachtens de

Nadere informatie

Opties voor productie van duurzame energie in de regio Helmond d.m.v. van mest en andere biomassa

Opties voor productie van duurzame energie in de regio Helmond d.m.v. van mest en andere biomassa Opties voor productie van duurzame energie in de regio Helmond d.m.v. van mest en andere biomassa Jennie van der Kolk, Alterra Helmond, 22-02-13 Nico Verdoes, Livestock Research Inhoud presentatie Wetenschapswinkel

Nadere informatie

Mobilisatie Biomassa een visie vanuit het bedrijfsleven. WUR/Alterra-workshop 3 juli 14 Fokke Goudswaard, voorzitter Platform Bio-Energie

Mobilisatie Biomassa een visie vanuit het bedrijfsleven. WUR/Alterra-workshop 3 juli 14 Fokke Goudswaard, voorzitter Platform Bio-Energie Mobilisatie Biomassa een visie vanuit het bedrijfsleven WUR/Alterra-workshop 3 juli 14 Fokke Goudswaard, voorzitter Platform Bio-Energie Missie PBE: promotie van verantwoord toegepaste bio-energie Platform

Nadere informatie

Agri Investment Fund. Studienamiddag Bio Economie 9 November 2015. Marc Rosiers Nicolas De Lange

Agri Investment Fund. Studienamiddag Bio Economie 9 November 2015. Marc Rosiers Nicolas De Lange Agri Investment Fund Studienamiddag Bio Economie 9 November 2015 Marc Rosiers Nicolas De Lange Inhoudstafel 1. Agri Investment Fund 2. Actiedomeinen FromFarm tofood Smart Farming Sustainable Farming Biobased

Nadere informatie

Circulaire economie kans voor de regio

Circulaire economie kans voor de regio Circulaire economie kans voor de regio 7 oktober 2015 Early Morning Toast Stichting kiemt Arnhem Michiel Westerhoff, Manager Strategie en Ontwikkeling Recentere geschiedenis van het afvalscheiden 7 maart

Nadere informatie

De plaats van WKK in een rationele energiepolitiek

De plaats van WKK in een rationele energiepolitiek Voor kwaliteitsvolle WarmteKrachtKoppeling in Vlaanderen De plaats van WKK in een rationele energiepolitiek Jean-Pierre Lemmens COGEN Vlaanderen easyfairs Industrie & Milieu 2010 Seminarie Bio-energie

Nadere informatie

Ketenanalyse Afval in project Sloop woning op de Madepolderweg 39 te Den Haag

Ketenanalyse Afval in project Sloop woning op de Madepolderweg 39 te Den Haag Ketenanalyse Afval in project Sloop woning op de Madepolderweg 39 te Den Haag Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 Wat is een ketenanalyse 3 Activiteiten Jan Knijnenburg B.V. 3 Doel van de ketenanalyse 4 Opbouw

Nadere informatie