Jaarverslag 2011 Bont voor Dieren

Transcriptie

1 Jaarverslag 2011 Bont voor Dieren

2 Jaarverslag 2011

3 Voorwoord Inhoudsopgave In dit jaarverslag kijkt Bont voor Dieren terug op het jaar 2011, een levendig jaar waarin wederom diverse bontgerelateerde onderwerpen de revue passeerden. De focus van Bont voor Dieren lag in het jaar 2011 voornamelijk op drie grote thema s: de bontkragen in het straatbeeld, het onderzoek naar de economische waarde van de Namibische pelsrob als toeristische trekpleister en als derde het begin van een nieuwe, grootschalige campagne met als doelstelling een bontvrij Nederland te bereiken binnen een periode van vijf jaar. Bontkragen Bont voor Dieren heeft volop campagne gevoerd tegen de bontkragen in de mode. Er is met name onder de jongeren immers nog weinig kennis over de herkomst van de bontkragen. Door middel van een nieuwe website, een guerrillacampagne, de verspreiding van raamposters en het faciliteren van gastlessen heeft Bont voor Dieren meer bewustzijn onder jongeren gecreëerd. Een doelstelling die we ook in het jaar 2012 zullen voortzetten. Voorwoord 5 1. Campagnes en Beleid 1.1 Bont en mode Nertsen Zeehonden Overige dieren en campagnes Samenwerking nationaal en internationaal Milieu Communicatie en voorlichting 2.1 Websites Social media Mailingen Educatie Persaandacht in Merchandise Presentaties Stands Financieel beleid en fondsenwerving 3.1 Financieel resultaat Fondsenwerving Kerngetallen Norm voor kosten en beheer organisatie Personeel en organisatie 4.1 Bestuur Personeel Vrijwilligers CBF-keurmerk voor goede doelen Statuten Archief Huisvesting Duurzaamheid en diervriendelijkheid Vooruitblik Verantwoording 5.1 Drie principes 21 Jaarrekening 24 Accountantsverklaring 31 Namibië In opdracht van Bont voor Dieren heeft in het jaar 2011 een studie plaatgevonden naar de economische waarde van de zeehondenjacht in Namibië. Doelstelling van het onderzoek betrof het in kaart brengen van de waarde van de lokale zadelrobben als toeristische trekpleister. Namibië is van mening dat de robben schadelijk zijn voor de visstand en dat de jacht tevens van economisch belang is voor het land. Ons onderzoek heeft echter overtuigend aangetoond dat de pelsrobben voor het toerisme van veel grotere waarde zijn in vergelijk met de opbrengsten van de jacht op deze dieren. Een vergelijking laat zelfs zien dat de jaarlijkse zeehondenjacht in Namibië een groot gevaar vormt voor het toerisme in het land. Logischerwijs zou dit voor Namibië een extra reden kunnen zijn om te stoppen met de vreselijke jacht. Nederland bontvrij in vijf jaar Bont voor Dieren heeft ook voor het jaar 2012 een heldere doelstelling geformuleerd: wij willen dat er binnen een periode van vijf jaar geen bont meer wordt verkocht in Nederland en dat de invoer van bont in Nederland tevens verboden wordt. In oktober 2011 lanceerde Bont voor Dieren haar grote offensief voor een bontvrij Nederland. Het doel van deze campagne was zoveel mogelijk (media-) aandacht te krijgen voor het gestelde doel. Door zoveel mogelijk mensen te laten tekenen voor een bontvrij Nederland willen we tevens laten zien dat er groot draagvlak is voor onze ambitie. Tot slot Bont voor Dieren heeft in het jaar 2011 social media actief ingezet als communicatiemiddel om onze boodschap te kunnen verspreiden. Via social media kon nog sneller ingespeeld worden op de actualiteit. Tevens hebben we nieuwe doelgroepen kunnen bereiken. Voor Bont voor Dieren zijn sympathisanten en donateurs van groot belang, want door hun (financiële) steun kan de boodschap vóór de dieren en tegen bont nog beter op de kaart worden gezet. In dit jaarverslag kunt u lezen waar Bont voor Dieren voor staat en hoe wij uw gift hebben besteed. We streven ernaar u een transparant beeld te schetsen van onze activiteiten en onze organisatie. Samen met u blijven we ons inzetten voor de miljoenen prachtige dieren die ten onrechte lijden door de bontindustrie. Drs. Maurits Kuipers Voorzitter B o n t v o o r D i e r e n - J a a r v e r s l a g

4 1. Campagnes en Beleid Het jaar 2011 werd voor Bont voor Dieren grotendeels bepaald door de opkomst van de bontkragen in de mode. Met name jongeren lijken gevoelig te zijn voor de trend die grotendeels uit kragen van wasbeerhonden en vossen bestaat. Ook op de catwalks was veel bont te zien. Gelukkig lieten de tegenhangers ook flink van zich horen: designers, modewinkels en bekende Nederlanders verklaarden zich bontvrij. Door stevige discussies op social media en een actief weblog communiceerde Bont voor Dieren haar boodschap: een bontvrij Nederland in vijf jaar is mogelijk! 1.1 bont en mode Bontkragen Op de bontkragen die steeds meer terugkeren in het straatbeeld, reageerde Bont voor Dieren met de lancering van de nieuwe website bontkragen.nl (zie ook 2.2). Naast een duidelijke uitleg van de herkomst van verschillende soorten bontkragen wordt hier ook een blog bijgehouden. Minimaal drie keer per week wordt hier door het team van Bont voor Dieren geblogd over het laatste nieuws op het gebied van bont. Bontvrijlijst Op de Bontvrijlijst zijn ook in 2011 veel nieuwe namen toegevoegd, mede dankzij de contacten die zijn gelegd tijdens Modefabriek en Fashion Week. Ook namen verschillende modebedrijven zelf initiatief en benaderden Bont voor Dieren voor een plek op de Bontvrijlijst. Nadat bleek dat zij daadwerkelijk geen bont verkochten en de bontvrijverklaring door hen was getekend, konden zij aan de lijst worden toegevoegd. Fur Free Fashion Fur Free Fashion is een initiatief van DJ s Wannabeastar en Femke Dekker van My Little Underground in samenwerking met Bont voor Dieren. Samen met de makers van modemagazine Glamcult werd in januari het eerste Fur Free Magazine gelanceerd, dat onder andere schetsen van verschillende bontvrije ontwerpers bevat en in het teken staat van bontvrije mode. De aftrap van de campagne vond plaats met behulp van actrice Sanne Vogel, presentator Maxim Hartman, DJ Wannabeastar en actrice Hadewych Minis. Gewapend met een hogedrukspuit hebben zij de reverse graffiti: Alleen beesten dragen bont geplaatst op de stoepen van winkels met bont in Amsterdam. Gaastra, McGregor, en vele andere merken en winkels met bont werden verrast met dit statement voor hun deur. Samen met de politici Nine Kooiman (SP), Tjeerd van Dekken (PvdA) en Esther Ouwehand (PvdD) plaatste Bont voor Dieren de boodschap op de stoep voor bontverkopende winkels in Den Haag. De volgende stad was Rotterdam. Voor haar programma Hoe houd ik het spannend spoot Bridget Maasland de slogan voor Rotterdamse bontverkopende winkels. Bridget belde Bont voor Dieren met het verzoek een keer mee actie te voeren. Ook zij ondersteunt het offensief voor een bontvrij Nederland in vijf jaar. Ze heeft niet enkel reverse graffiti gespoten met het team, maar ook veel geleerd. Zo wist ze aan het einde van de dag de bonttest met succes uit te voeren om nepbont van echt bont te onderscheiden. Ook heeft ze mensen op straat gewezen op het vreselijke dierenleed dat schuilgaat achter een bontkraag. Campagne Bontmelding De al jaren lopende campagne Bontmelding vond ook in 2011 doorgang. Deze campagne is een geschikte manier om een breed publiek te betrekken bij de doelstellingen van Bont voor Dieren, namelijk het creëren van een bontvrije wereld. Bovendien is ze effectief: de vele sympathiserende consumenten die aan de bel trekken als ze ergens bont signaleren vormen een netwerk door heel Nederland. Zodra Bont voor Dieren een Bontmelding binnen krijgt, neemt ze contact op met de desbetreffende winkel met het verzoek om het bont uit de collectie te halen. Ook bekende Nederlanders en TV programma s worden via de bontmelding verzocht af te zien van bont. Fur Free Retailer Program Bontvrije merken en winkels kunnen bij Bont voor Dieren een bontvrijverklaring ondertekenen. Bont voor Dieren voegt deze bedrijven toe aan haar Bontvrijlijst. Consumenten weten aan de hand van de lijst waar ze gegarandeerd bontvrij kunnen shoppen. In 2011 is de lijst enorm gegroeid en zijn onder andere Supertrash, gsus industries, Manfield, Invito, Dolcis, King Louie en Bristol aan de lijst toegevoegd. Bont voor Dieren ontwikkelde voor de bontvrije bedrijven een Bontvrij raamsticker, die de winkelier zelf op het winkelraam kan plakken om aan de consument te tonen dat de winkel bontvrij is. Wanneer een bedrijf op de Bontvrijlijst komt, krijgt het een raamsticker toegestuurd. Bontvrije bedrijven die meer raamstickers wensen te ontvangen, kunnen deze bestellen bij Bont voor Dieren. In januari 2011 vond de Amsterdam International Fashion Week weer plaats. Tijdens deze editie organiseerde Bont voor Dieren samen met Fur Free Fashion een expositie van bontvrije mode in de Drie Klimatenkas van de Hortus Botanicus in Amsterdam. Vijf Nederlandse modeontwerpers werkten belangeloos mee aan de tentoonstelling. Antoine Peters, Bas Kosters, LEW, And Beyond en Hester Vlamings maakten allen een uniek ontwerp dat te bezichtigen was tijdens de tentoonstelling. De tentoonstelling werd ingericht door topstylisten Maarten Spruyt en Caroline Fuchs van House of Orange. Fashion team op locatie Het Fashion team van Bont voor Dieren bezocht verschillende kledingmerken (onder andere kleertjes.com en Gaastra). Ook is in januari een bezoek gebracht aan de Modefabriek in de RAI. Deze tweedaagse modevakbeurs vormt met ruim nationale en internationale bezoekers en meer dan 600 merken een belangrijke locatie om de laatste ontwikkelingen op het gebied van bont en mode te volgen. Bont voor Dieren sprak met diverse merken over bont en heeft na het bezoek weer nieuwe bontvrije merken toegevoegd aan de Bontvrijlijst. Dom Bontje Jaarlijks organiseert Bont voor Dieren de internetverkiezing Dom Bontje. Ook dit jaar kon iedereen weer stemmen op de meest prominente bontdrager en de meest coole bontgenoot. Bekende Nederlanders hebben immers een voorbeeldfunctie en door het dragen van bont geeft men een signaal af naar de fans en de samenleving. Er werd massaal gestemd op presentatrice Yolanthe Sneijder-Cabau waardoor zij de titel Dom Bontje 2010 heeft verdiend. Bont voor Dieren heeft haar een oorkonde gestuurd. Ook de vrijwilligers van Bont voor Dieren kregen een prijs, zij werden verkozen tot Coole Bontgenoot. In november 2011 ging de volgende ronde van start. De genomineerden voor de titel Dom Bontje waren de Diva s Patty, Tatjana en Patricia, de cast van Oh Oh Cherso, Natasja Froger, Maik de Boer, Het Nederlands Bont Instituut en Sylvie van der Vaart. Begin 2012 wordt de winnaar bekend gemaakt. Alleen beesten dragen bont In september werd de aftrap gegeven van de grote bontkragen campagne Alleen beesten dragen bont!. Met een groot offensief wil Bont voor Dieren Nederland in vijf jaar bontvrij krijgen. Onder andere via de website kan men hiervoor een petitie tekenen. Bont voor Dieren is actief met guerrilla-acties en krijgt hulp van bekende Nederlanders. Bonttest op creditcardformaat De bonttest op creditcardformaat wordt verspreid, onder meer via informatiepaketten. Op aanvraag is de test gratis verkrijgbaar voor zowel bedrijven als particulieren. Labelplicht bont In mei heeft de Europese Unie een nieuwe richtlijn aangenomen die het textielfabrikanten verplicht stelt om te melden dat er dierlijke producten in hun kleding zijn verwerkt. Bont voor Dieren is blij dat na jarenlange lobby consumenten eindelijk zekerheid zullen krijgen over wat ze kopen. Maar al te vaak hoort Bont voor Dieren op straat of op scholen dat men geen idee heeft of de bontkraag op een jas of de vulling van een capuchon echt of nep is. Vooral door de lage prijzen van jassen die op grote schaal uit China worden geïmporteerd, raakt de consument misleid. De richtlijn kent nog wel een overgangstermijn voor de industrie. Verder zal het label vooralsnog enkel verklaren dat er dierlijke producten in het artikel zitten, zoals leer, bont of veren. De labelplicht betekent echter een grote stap voorwaarts in de handhaving van de verboden handel in honden-, katten- en zeehondenbont. Immers, tot op heden is het voor douanes en inspectiediensten moeilijk om de echtheid en de aard van bont te kunnen vaststellen. De labelplicht gaat in op 1 januari B o n t v o o r D i e r e n - J a a r v e r s l a g

5 Raamposters Via de website van Bont voor Dieren kunnen gratis diverse raamposters worden aangevraagd. De posters (A3- formaat) kunnen thuis worden uitgeprint, maar werden vooral veelvuldig besteld en door heel Nederland voor het raam gehangen. De raamposteractie is voor Bont voor Dieren steeds een belangrijke manier geweest om de anti-bontboodschap te verspreiden. Anders geformuleerd: zeehonden leveren levend meer op dan wanneer ze worden doodgeknuppeld. Sterker nog, door vergelijking van beide activiteiten is naar voren gekomen dat de jaarlijkse zeehondenjacht in Namibië een groot gevaar vormt voor het veel winstgevender spotten van de zeehonden. Het rapport is met een persconferentie in Brussel gelanceerd en vervolgens aangeboden aan de Namibische regering. REALITY CHECK YOUR FUR HAD A FACE B O N T I S W R E E D. O O K V O O R É É N B O N T K R A A G W O R D E N P R A C H T I G E D I E R E N D O O D G E M A A K T. D R A A G D U S G E E N B O N T. W W W. B O N T V O O R D I E R E N. N L Foto: voorkant rapport The economics of seal hunting and seal watching in Namibia 1.2 Nertsen Sinds 2006 zetten diverse parlementariërs zich in om een einde te maken aan de nertsenindustrie in Nederland. In 2009 stemde de Tweede Kamer reeds voor een verbod op het fokken van nertsen. Echter, over de afbouwtermijn en de compensatie voor de nertsenhouders bleven de meningen in 2011 verdeeld. In 2010 is er geen beslissing gevallen over het afschaffen van de nertsenindustrie in Nederland. Daarom ging Bont voor Dieren ook in 2011 door met lobbyen, informeren en actie voeren zodat de laatste versie van het wetsvoorstel zo snel mogelijk behandeld wordt. Bont voor Dieren voert geregeld juridische procedures om op basis van milieuwetgeving uitbreiding van bestaande en vestiging van nieuwe nertsenfokkerijen tegen te houden. Bont voor Dieren verzorgt het voortraject: het zoeken van zaken via internet en lokale bladen en het opvragen van de benodigde stukken. Een raadsman beoordeelt vervolgens in opdracht van Bont voor Dieren of een zaak kansrijk is. De inhoudelijke procedure wordt door hem gevoerd uit naam van Bont voor Dieren. Geregeld wordt uitbereiding of vestiging van een fokkerij op deze manier vertraagd of zelfs geheel tegengehouden. 1.3 Zeehonden Canada 15 maart 2011 was het weer zover, Bont voor Dieren voerde actie bij de Canadese ambassade in het kader van de internationale week tegen de Canadese zeehondenjacht. Canada had begin 2011 het quotum verhoogd van zeehonden naar Dit houdt in dat er 20% meer zeehonden gedood mogen worden dan in Dit kon Bont voor Dieren natuurlijk niet over zich heen laten gaan. Op 15 maart stonden medewerkers en vrijwilligers met actieborden en flyers klaar voor de Canadese ambassade. Voorbijgangers werden geïnformeerd over de zeehondenjacht in Canada, waarbij de zeehonden neergeknuppeld worden puur voor hun vacht. Om een idee te geven van hoe dat eruit ziet, had Bont voor Dieren gebruik gemaakt van zeehondenknuffels met bloed en een knuppel ernaast, die vervolgens verspreid lagen op een groot wit doek. Zo kon men zich indenken hoe de zeehondenslachting eruit ziet op het ijs. Tevens ontving de Canadese ambassadeur een brief van Bont voor Dieren met het verzoek er bij zijn regering op aan te dringen deze jaarlijkse wrede slachtpartij te stoppen. De brief bleef onbeantwoord. Dit jaar was het protest tegen de Canadese zeehondenjacht extra actueel, omdat Inuit-gemeenschappen uit Canada, Groenland en Noorwegen een rechtszaak zijn begonnen tegen het EU importverbod van zeehondenproducten. Hierdoor heeft het Europese Hof dit invoerverbod nu tijdelijk opgeschort. Ook heeft Canada een handelsovereenkomst gesloten met China voor de export van producten van zeehonden. China verwerkt zeehondenbont in kleding en hoeden voor de Russische markt. Met deze overeenkomst verstevigt Canada zijn afzetmarkt voor producten van zeehonden. Gelukkig was er aan het einde van 2011 ook goed nieuws. Rusland, Kazachstan en Wit-Rusland kondigden een handelsverbod op zadelrobbenbont aan. Na het Europese importverbod op zeehondenproducten was dit zeker een grote klap voor de Canadese zeehondenjacht. Rusland was een van de grootste afnemers van zeehondenbont, dus met dit verbod krimpt de afzetmarkt steeds verder. Een einde van de zeehondenjacht in Canada is nog nooit zo dichtbij geweest. Namibië Elk jaar wordt er ook in Namibië op zeehonden gejaagd. Bont voor Dieren vraagt al jaren aandacht voor deze massale zeehondenslachting. Er worden jaarlijks zeehondenpups gedood, alleen maar om er een paar dollar mee te verdienen, terwijl deze pups levend zoveel meer opleveren voor de Namibische economie. In 2011 is er in samenwerking met dierenbeschermingsorganisaties Bont voor Dieren, Human Society International (HSI), Respect for Animals (RFA) en de World Society for the Protection of Animals (WSPA) een rapport uitgebracht. Het rapport The economics of seal hunting and seal watching in Namibia toont een vergelijkende studie naar de economische waarde van de zeehondenjacht in Namibië, afgezet tegen de opbrengsten van het toerisme dat het kijken naar zeehonden oplevert. Uit het onderzoek blijkt dat in 2008 de zeehondenjacht euro heeft opgeleverd, terwijl de opbrengst van het toerisme voor zeehonden ongeveer anderhalf miljoen euro bedraagt. 1.4 Overige dieren en campagnes Muskusratten Bont voor Dieren maakt deel uit van een actieve coalitie tegen het doden van muskusratten. Hierin zitten, behalve Bont voor Dieren, de Faunabescherming en de Dierenbescherming. Deze organisaties hebben in 2011 samen een nota geschreven over de muskusrattenproblematiek en alternatieven voor het doden van deze dieren. De nota Muskusrat, Op alternatieve wijze schade voorkomen is aan de Landelijke Coördinatie Commissie Muskusrattenbestrijding en de provinciale- en waterschapsbestuurders aangeboden. Het rapport is goed opgepakt en zorgde in menige provincie voor pittige discussies. Ook zijn enkele waterschappen ermee aan de slag gegaan. Wordt vervolgd dus. Opera Het sluwe vosje In januari ging Bont voor Dieren een samenwerkingsverband aan met De Nederlandse Opera voor de opera Het Sluwe Vosje van Leos Janácek. De geschiedenis van het jonge vosje dat door de boswachter gevangen wordt, haar vrijheid herwint, verliefd wordt, een gezin sticht en uiteindelijk door de stroper Harasta dodelijk gewond wordt, wordt ook wel als het meest onconventionele werk van componist Leos Janácek gezien. Vrienden van Bont voor Dieren kregen het tweede kaartje voor de halve prijs. 1.5 Samenwerking nationaal en internationaal CDON Bont voor Dieren is initiator van de Coalitie Red De Dierenwelzijnswet inmiddels omgedoopt tot de Coalitie Dierenwelzijns Organisaties Nederland (CDON). Bont voor Dieren neemt actief deel aan het overleg dat in CDON-verband plaatsvindt. Naast een actieve rol in wetgevingsprocessen die op dieren betrekking hebben, onderneemt de CDON ook geregeld actie op andere aan dieren gerelateerde thema s zoals megastallen, ritueel slachten, faunabeleid en transport van dieren. In 2011 lanceerde het CDON een campagne voor de verkiezingen van de Eerste Kamer. Via radiospotjes werden kiezers opgeroepen om diervriendelijk te stemmen. Bont voor Dieren-directeur Nicole van Gemert riep op te stemmen op een partij die voor het nertsenfokverbod is. Verder gingen er brieven uit naar het parlement en staatssecretaris Bleker van landbouw, onder andere om de intrinsieke waarde van dieren op te nemen in de wet en om protest aan te tekenen tegen de bouw van megastallen. Naast deze en andere lobbybrieven werd in oktober de vijfde editie van het Dierenbal georganiseerd in Hotel Arena te Amsterdam. Fur Free Alliance Bont voor Dieren is lid van de Fur Free Alliance. In het kader van deze internationale samenwerking heeft de directeur de jaarvergadering in Londen bijgewoond. Via een groep houden leden van de Alliance elkaar gedurende het hele jaar op de hoogte van (internationale) bontdossiers. Regelmatig helpt Bont voor Dieren andere dierenwelzijnsorganisaties aan informatie en vice versa. Met name het importverbod op zeehondenbont en nationale fokverboden zijn dossiers waarop de Fur Free Alliance succesvol samengewerkt heeft in De Alliance heeft een gezamenlijke website: Dierendag Ter gelegenheid van Werelddierendag opende de Partij voor de Dieren op 4 oktober eenmalig een dierenspookhuis op de Dam in Amsterdam. In het dierenspookhuis waren beelden te zien van onder meer dieren in megastallen en de visindustrie. Daarnaast waren er beelden te zien van de Nederlandse nertsenhouderij. Bont voor Dieren, de Dierenbescherming, de Nicolaas G. Pierson Foundation, Stichting Varkens in Nood en Wakker Dier werkten mee aan dit initiatief door het beschikbaar stellen van beelden en materialen. B o n t v o o r D i e r e n - J a a r v e r s l a g

6 1.6 Milieu Het klimaateffect van 1 kilo nertsenbont is vijf keer zo hoog als het klimaateffect van 1 kilo textiel. Dit komt met name door het voer en de emissies van mest. Bont voor Dieren heeft dit, samen met het Belgische GAIA en het Italiaanse LAV, laten onderzoeken door onderzoeksbureau CE Delft. Al jarenlang beweert de bontindustrie dat bont een duurzamer product is dan andere vormen van textiel, voornamelijk omdat het zo lang mee gaat. Nu blijkt echter dat niet alleen de chemicaliën die nodig zijn voor het preparen van bont schadelijk zijn, maar dat er nog veel meer milieuvervuiling samenhangt met de bontproductie. Het rapport De milieubelasting van bont werd met een persconferentie gelanceerd. Foto: voorkant rapport De milieubelasting van bont, CE Delft Foto s: nertsen in Nederland 10 11

7 2. Communicatie en voorlichting Eén van de belangrijkste taken van Bont voor Dieren is voorlichting. Er zijn veel misverstanden over bont. Ten eerste of bont echt of nep is, maar ook de herkomst van bont en het dierenleed dat erachter schuilgaat is bij het grote publiek vaak niet bekend. Bont voor Dieren zoekt voortdurend naar mogelijkheden om met de inzet van zo weinig mogelijk middelen, een zo groot mogelijk publiek te bereiken. Internet lijkt daarbij het effectiefst. Ook het regelmatig uitgestuurde Bontbericht is een goed middel om de achterban voor te lichten. 2.1 Websites Bontvoordieren.nl Een belangrijk instrument voor onze campagnes is de website bontvoordieren.nl. De site biedt uitgebreide inhoudelijke informatie over de diverse beleidsterreinen. Ook wordt hierop het laatste campagnenieuws gepresenteerd en kan de bezoeker zich er aanmelden voor de digitale nieuwsbrief. Verder biedt het de mogelijkheid om protestmails te sturen of petities (zoals voor een bontvrij Nederland) te tekenen. De site kent ook een beknopte Engelstalige sectie, met informatie over de organisatie Bont voor Dieren en onze beleidsterreinen. Voor de jeugd zijn er spreekbeurtpakketten en er kunnen gastlessen worden aangevraagd. Foto: Mounira tijdens een gastles 2.3 Mailingen In 2011 heeft Bont voor Dieren twee nieuwsflitsen en twee bontberichten gemaakt om haar achterban te informeren over campagnes en beleid. Ook ging er in september een brief naar donateurs met een verzoek om een extra donatie ten bate van de campagne Nederland bontvrij. Via de werd diverse malen een nieuwsbrief verstuurd. 2.4 Educatie Zowel basisscholen als scholen van het voortgezet onderwijs kunnen gastlessen aanvragen bij Bont voor Dieren. Gastlessen worden op aanvraag verzorgd door vrijwilligers. Als aftrap voor de vele gastlessen die nog zullen volgen én om het nieuwe lespakket van Bont voor Dieren te introduceren gaf SpangaS-actrice Mounira Hadj Mansour in december een gastles over bont. Dit deed zij samen met Bont voor Dieren bij basisschool Digitalis in Almere. Tijdens de les leerden de kinderen wat bont is en waar het vandaan komt. Samen met Mounira deden ze de bonttest om het verschil tussen echt bont en nepbont te leren zien. In 2011 lanceerde Bont voor Dieren een lespakket voor groep 7 en 8 van de basisschool. Het pakket kan via bontvoordieren.nl/lespakket worden gedownload. Het bestaat uit een handleiding voor de leerkracht, een informatieboek en een werkboek voor de leerlingen. Het pakket is kant-en-klaar en direct te gebruiken in de klas. Op bontvoordieren.nl/spreekbeurt kan een spreekbeurtpakket worden gedownload. Ook kunnen jongeren bij Bont voor Dieren gratis materiaal aanvragen ter ondersteuning van hun spreekbeurt. Bontkragen.nl Een ontwikkeling van de laatste jaren is dat steeds meer jongeren bontkragen of versiersels van bont aan tassen en schoenen dragen. Er is, met name bij deze doelgroep, veel onwetendheid over de herkomst van bont en het dierenleed dat hierachter schuilgaat. Op 19 januari lanceerde Bont voor Dieren daarom een nieuwe website: bontkragen.nl. Deze site is voornamelijk gericht op jongeren en bevat relevante informatie over bont, bontkragen en de vreselijke omstandigheden waaronder deze dieren leven en aan hun einde komen. De website is goed vindbaar via de reguliere zoekmachines en legt op heldere wijze uit wat het leed is achter de bontkraag. De website bevat ook een weblog met wekelijks de nieuwste wetenswaardigheden over bontgerelateerde onderwerpen. 2.2 Social Media Naast de traditionele communicatiemiddelen (persberichten, posters, folders, jaarverslag en jaarrekening) spelen social media (Hyves, Facebook en Twitter) een steeds grotere rol. Met de verschillende mogelijkheden die social media bieden, kan Bont voor Dieren sneller inspelen op de actualiteit en kunnen nieuwe doelgroepen worden aangesproken. 2.5 Persaandacht in 2011 De persaandacht voor Bont voor Dieren was goed in Bont voor Dieren is in verschillende media verschenen. Voorbeelden hiervan zijn Tros Radar, Koffietijd, AT5, SchoolTV, Zevenaar FM, SBS Shownieuws, Pownieuws, het Radio 1 journaal en FUNX. De geprintte pers schreef meerdere malen per maand over acties van Bont voor Dieren. Met name de internetverkiezing tot Dom Bontje en het Fur Free event trokken veel aandacht. 2.6 Merchandise Het aanbod van artikelen in de webshop van Bont voor Dieren breidde zich uit in De campagneslogan Alleen beesten dragen bont werd gedrukt op T-shirts en stickers, en sluit aan bij de huisstiijl van de jongerenwebsite bontkragen.nl. Daarnaast werden in samenwerking met kunstenaar SIT en illustrator ATTI twee nieuwe milieurvriendelijke tassen ontwikkeld. Ook bleven de diverse (kinder-)boeken en buttons verkrijgbaar. Vanaf november werd de mogelijkheid geboden kerstkaarten te bestellen met daarop verschillende dieren van de bontvrijcampagne. Hyves Met name de jongeren in de leeftijdscategorie jaar zijn actief op Hyves. Bont voor Dieren maakte ook in 2011 gebruik van de mogelijkheid hen via dit medium te informeren over bont. Via een groepsbericht kon bijvoorbeeld een campagne gecommuniceerd worden. Facebook Bont voor Dieren vergaarde in relatief korte tijd een grote groep volgers op Facebook en dit aantal blijft toenemen. Op de posts over de diverse campagnes wordt veelvuldig gereageerd en campagnes worden onder een groter publiek gedeeld. Ook de undercover filmpjes uit de bontindustrie bereiken veel mensen via Facebook. Bont voor Dieren heeft tevens geadverteerd op Facebook. Twitter Op Twitter was Bont voor Dieren in 2011 zeer actief. Door belangrijke en bondige informatie over bont te tweeten en retweeten werden vele volgers over dit onderwerp geïnformeerd en bewogen tot actie. Bekende Nederlandse bontdragers werden direct aangesproken op hun gedrag: soms met succesvol gevolg. 2.7 PRESENTATIES Hogescholen Bont voor Dieren kreeg in 2011 bezoek van diverse geïnteresseerde studenten en heeft ook een aantal hogescholen bezocht. Voorbeeld hiervan is de pitch bij Hogeschool InHolland in Diemen, waarbij studenten van de minor Advertising de opdracht kregen een campagneconcept voor Bont voor Dieren te ontwikkelen. Presentatie ledenvergadering Partij voor de Dieren Op zondag 6 november vond, in het Van der Valk hotel in Goes, de Zeeuwse Ledendag van de Partij voor de Dieren plaats. Een van de sprekers hierbij was Bont voor Dieren-campaigner Femke Zandberg. In een presentatie vertelde zij over de werkzaamheden en campagnes van Bont voor Dieren. 2.8 Stands Vrijwilligers van Bont voor Dieren waren het hele jaar door met stands en kraampjes te vinden op modebeurzen, markten en open dagen. Daar werden folders uitgedeeld, bontvrijverklaringen getekend en bonttesten gedaan. B o n t v o o r D i e r e n - J a a r v e r s l a g

8 3 Financieel beleid en fondsenwerving Bont voor Dieren kiest ervoor om de toevertrouwde middelen zo optimaal mogelijk in te zetten voor het behalen van de doelstellingen. Een betrouwbaar financieel beleid is daarbij het uitgangspunt voor Bont voor Dieren. Om die reden kiezen wij er vanzelfsprekend voor om geen risico s te lopen met het geld dat ons door onze donateurs is toevertrouwd. Bont voor Dieren belegt om die reden dan ook niet, maar bewaart de beschikbare middelen die niet op korte termijn benodigd zijn voor de bedrijfsvoering op een rentedragende duurzame spaarrekening. 3.1 FINANCIEEL RESULTAAT De zwaartepunten die Bont voor Dieren op het gebied van beleid en campagne heeft gelegd in het Jaarplan 2011, zijn terug te vinden in de (separate) Jaarrekening Bont voor Dieren Soms nopen externe ontwikkelingen ons gedurende het jaar tot bijsturen van de prioriteiten, dan is dit ook zichtbaar in de jaarrekening. Door op deze wijze flexibel en met wijsheid om te gaan met de ons toevertrouwde gelden, toont Bont voor Dieren dat de inkomsten niet opgepot moeten worden in de vorm van vermogen, maar op zinvolle en effectieve wijze aan de doelstelling van Bont voor Dieren moeten worden besteed. In het verslagjaar 2011 heeft Bont voor Dieren helaas minder inkomsten gegenereerd dan geraamd. Daar staat tegenover dat de uitgaven flink lager zijn dan geraamd. In 2011 heeft grote focus gelegen op bezuinigingen in kantoorkosten en doorlichting van de organisatie. Tevens is minder uitgegeven aan de doelstellingen. Dit lag voornamelijk aan het feit dat het nertsenfokverbod niet is behandeld in het parlement. Een andere reden is dat de WSPA besloten heeft in 2011 de financiën te dragen van de zeehondencampagne, waardoor Bont voor Dieren amper uitgaven had op dit terrein. De jaarrekening bevat voorts een overzicht van de resultaten van hieronder genoemde wervingen. De continuïteitsreserve is bepaald op basis van de veronderstelling dat een buffer van minimaal 55% en maximaal 65% van de lasten die direct verband houden met de exploitatie van Bont voor Dieren toereikend is (campagnekosten uitgezonderd). In 2011 bedroegen deze lasten ,-, hetgeen resulteert in een reserve van , FONDSENWERVING Bont voor Dieren ontvangt giften van donateurs en de Vriendenloterij. Het aantal donateurs is nagenoeg gelijk gebleven. Daarnaast hebben de marketing,- en communicatie-inspanningen zich met name gericht op online media en de geschreven pers. Onze acties genereren veel free publicity waardoor ook onze naamsbekendheid stijgt en het aantal potentiële donateurs toeneemt. Bont voor Dieren heeft geïnvesteerd in de optimalisatie van haar donatie-omgeving en diverse online bannercampagnes gevoerd. Bont voor Dieren hanteert als norm en conform de eisen van het CBF dat de kosten van fondsenwerving in een boekjaar niet meer dan 25% van de opbrengsten van de fondsenwerving in dat jaar mogen bedragen. De kosten van de fondsenwerving bedroegen in ,57% van de opbrengsten van de fondsenwerving. 3.3 KERNGETALLEN In 2011 bedraagt het percentage totaal bestedingen aan doelstellingen gedeeld door totaal van baten 66,96% (2010: 93%). Het percentage kosten eigen fondswerving gedeeld door baten uit eigen fondswerving bedraagt in ,57% (2010: 9,48%). Zie voor een nadere toelichting ook de jaarrekening 2011 verderop in het verslag. B o n t v o o r D i e r e n - J a a r v e r s l a g

9 3.4 NORM VOOR KOSTEN EN BEHEER ORGANISATIE Bont voor Dieren had als norm voor de kosten van beheer en administratie voor 2011 een bedrag van ,-. De werkelijke kosten in 2011 zitten onder deze norm

10 4 Personeel en organisatie De organisatie heeft checks and balances ingebouwd die de kwaliteit van de organisatie en haar output waarborgen. De bestuursvergaderingen vormen een met regelmaat terugkerend toetsingsmoment waarop zowel lopende campagnes als inhoudelijk en financieel beleid worden geëvalueerd en waar nodig aangepast. De directie verstrekt hiertoe informatie en advies aan het bestuur. De kwartaal- en jaarcijfers bieden een aanvullend middel tot evaluatie. Ook worden afgeronde campagnes geëvalueerd door bestuur en directie en waar nodig worden hier aanbevelingen voor de toekomst uit geformuleerd. 4.3 VRIJWILLIGERS Het team betaalde medewerkers wordt op waardevolle wijze ondersteund door vier kantoorvrijwilligers. Daarnaast heeft Bont voor Dieren weer geregeld een beroep gedaan op een team trouwe vrijwilligers bij publiek,- en mediacampagnes. Vrijwilligersdag In juni organiseerde Bont voor Dieren een vrijwilligersdag in Amsterdam. Ongeveer 25 vrijwilligers bezochten onder andere de tentoonstelling Dier en Dier. De expositie toonde het werk van vier fotografen die elk op een geheel eigen wijze dieren en de relatie tussen mens en dier in beeld brachten CBF KEURMERK VOOR GOEDE DOELEN In 2011 heeft de jaarlijkse controle plaatsgevonden ten behoeve van het CBF-keurmerk voor Goede Doelen. Dit had een positief resultaat, waardoor Bont voor Dieren haar keurmerk behoudt. 4.1 BESTUUR Het bestuur van de stichting Bont voor Dieren bestaat in 2011 uit vier mannen en twee vrouwen. Het betreft hier de volgende personen: De heer drs. Maurits Kuipers, voorzitter. Maurits is sinds medio 2009 voorzitter bij Bont voor Dieren. Hij is werkzaam in het commercieel vastgoed en studeert aan de Universiteit van Amsterdam de post academische opleiding Master of Studies in Real Estate. De heer drs. Rikkert van Assouw, penningmeester. Rikkert is senior medewerker Audit en Toezicht bij Rijkswaterstaat. De heer Ton Dekker, secretaris. Ton is een gedreven dierenbeschermer die zich behalve voor Bont voor Dieren onder meer inzet voor de Vissenbescherming, de Dierenbescherming, het dierenasiel Alkmaar en het Knaagdierencentrum te Heiloo. Hij was werkzaam op het Meertens Instituut van de KNAW en is nu gepensioneerd. Mevrouw drs. K. Soeters, algemeen bestuurslid. Karen is directeur van de Nicolaas G. Pierson Foundation en tevens werkzaam als docent mediapsychologie aan de Hogeschool van Amsterdam bij het Instituut voor Media Informatie en Communicatie. De heer Erno Eskens, algemeen bestuurslid. Erno is hoofd van het cursusinstituut van de Internationale School voor Wijsbegeerte in Leusden. Mevrouw Mari Louise de Wilde, algemeen bestuurslid. Mari Louise is senior beleidsmedewerker Zorg en Inkomen bij de gemeente Almere. In 2011 vergaderde het bestuur 7 keer. De reguliere bestuursvergaderingen vinden plaats op het kantoor van Bont voor Dieren. De jaarlijkse beleidsdag, met directeur, medewerkers en bestuur, vond op 10 september plaats in Amsterdam. Tijdens de bijeenkomst zijn de prioriteiten voor 2012 bepaald die terugkomen in het jaarplan PERSONEEL Bont voor Dieren had in 2011 gemiddeld 2,6 fte in dienst. Daarnaast zijn er nog diverse vrijwilligers actief voor Bont voor Dieren, zowel op als buiten kantoor. Specificatie personeelslasten directie De directie van Bont voor Dieren bestaat uit één persoon: Nicole van Gemert. Het bruto-jaarsalaris op fulltime basis van de directeur van Bont voor Dieren bedroeg ,-. Zij is aangesteld voor 0,9 fte. Het bestuur acht deze bezoldiging in lijn met zwaarte en verantwoordelijkheden van deze functie. De directeur van Bont voor Dieren bekleedt tevens een nevenfunctie. Ze zit in de gemeenteraad van Utrecht als raadslid. 4.5 STATUTEN De statuten zijn ongewijzigd gebleven in ARCHIEF Bont voor Dieren heeft een uitgebreid archief betreffende stukken onder meer over en van campagne en lobby. Deze bevat een schat aan informatie over de geschiedenis van dierenbescherming in Nederland. Bont voor Dieren hecht eraan zorgvuldig hiermee om te gaan en de (oudere) informatie te ontsluiten voor geïnteresseerden. Onder meer het Instituut voor Sociale Geschiedenis heeft zich zeer geïnteresseerd getoond om dit archief onder te brengen. Bont voor Dieren heeft daarvoor een kantoorvrijwilliger beschikbaar. De recentere documenten worden jaarlijks intern gearchiveerd. Documenten ouder dan drie jaar verhuizen in principe naar de externe opslag van Bont voor Dieren alwaar ook veel campagne-materialen zijn opgeslagen. 4.7 HUISVESTING Bont voor Dieren is gevestigd in een kantoorpand dat wordt gehuurd van het Leger des Heils. Na het vertrek van een onderhuurder van Bont voor Dieren zijn de vrijkomende ruimtes opnieuw ingericht als vergaderruimte. 4.8 DUURZAAMHEID EN DIERVRIENDELIJKHEID Bont voor Dieren streeft er als maatschappelijke organisatie naar om het goede voorbeeld te geven en duurzaam, groen en uiteraard diervriendelijk in te kopen. Zo wordt er waar mogelijk per trein naar het buitenland gereisd; worden vliegreizen gecompenseerd via GreenSeats en zijn de schoonmaakmiddelen ecologisch. 4.9 VOORUITBLIK De komende jaren zal de focus van Bont voor Dieren wederom liggen op het tegengaan van bont in de mode. Zowel wat betreft de producentenkant als richting de consument zal de inzet gehandhaafd blijven. De inkomsten zullen naar verwachting gaan stijgen, vooral door meer inzet op online fondsenwerving en social media. Bont voor Dieren rekent verder op donaties en mogelijkheden tot voorlichting ten gevolge van onder andere aandacht in de media, succesvolle voorlichtingscampagnes en een nieuw donateursysteem. B o n t v o o r D i e r e n - J a a r v e r s l a g

11 5. Verantwoording Dit jaarverslag is opgesteld conform de nieuwe Richtlijn 650 voor fondsenwervende instellingen van de Raad voor de Jaarverslaggeving. Deze richtlijn is vanaf 2008 verplicht. De verantwoordingsverklaring van het bestuur is onderdeel van de nieuwe richtlijnen van het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF). In dit bestuursverslag is de verantwoordingsverklaring integraal opgenomen. 5.1 Drie principes Het bestuur van Bont voor Dieren onderschrijft de volgende principes: 1. Binnen de instelling dient de functie toezichthouden (vaststellen of goedkeuren van plannen, en het kritisch volgen van de organisatie en haar resultaten) duidelijk te zijn gescheiden van het besturen dan wel van de uitvoering. 2. De instelling dient continu te werken aan een optimale besteding van middelen zodat effectief en doelmatig wordt gewerkt aan het realiseren van de doelstelling. 3. De instelling streeft naar optimale relaties met belanghebbenden, met gerichte aandacht voor de informatieverschaffing en de inname en verwerking van wensen, vragen en klachten. 1. Toezicht houden en besturen Hoe is intern toezicht op bestuurlijke en/of uitvoerende taken georganiseerd en hoe wordt daaraan uitvoering gegeven? Het bestuur van Bont voor Dieren is het hoogste orgaan van de stichting en is eindverantwoordelijk voor de gang van zaken in de organisatie. Aangezien het bestuur een groot aantal taken en verantwoordelijkheden heeft gemandateerd aan de directeur van Bont voor Dieren, heeft het een grotendeels toezichthoudende taak gekregen. Tussen directeur en bestuur zijn schriftelijk afspraken gemaakt en in voorbereiding welke besluiten de directeur kan nemen. Ook is vastgelegd welke besluiten de goedkeuring van het bestuur vereisen. Besluiten die de goedkeuring van het bestuur vereisen zijn in ieder geval: Het vaststellen van het jaarplan en het meerjarenplan, inclusief de bijbehorende (jaar)begroting. Het vaststellen van de jaarrekening en het jaarverslag. De keuze van de accountant. Hoe wordt er gewerkt aan een optimale samenstelling van het bestuur en een eventueel toezichthoudend orgaan? Het bestuur van Bont voor Dieren bestaat uit ten minste vijf en maximaal negen personen. Bij mutaties in het bestuur en/of op basis van analyse van voor Bont voor Dieren belangrijke ontwikkelingen wordt besloten tot het werven en selecteren van een nieuw bestuurslid. De huidige samenstelling van het bestuur en het gewenste bestuursprofiel beïnvloeden de selectie van nieuwe bestuursleden. Kandidaatbestuursleden draaien gedurende een proefperiode mee in het bestuur alvorens zij definitief benoemd worden. De individuele bestuurders worden benoemd en geschorst door een meerderheid van de overige bestuursleden. Benoeming tot bestuurslid geschiedt voor een periode van vier jaar. Bestuursleden zijn onbeperkt herbenoembaar voor een zelfde termijn. Leden van het bestuur van Bont voor Dieren ontvangen geen vergoeding voor de verrichte werkzaamheden. Ook hebben de leden van het bestuur geen zakelijke relaties met Bont voor Dieren. De bestuursleden hebben geen (mogelijk) conflicterende nevenfuncties. 20 B o n t v o o r D i e r e n - J a a r v e r s l a g Het bestuur vergadert ten minste tweemaal per jaar, in aanwezigheid van de directeur. Voorafgaand aan bestuursvergaderingen hebben alle bestuursleden de mogelijkheid agendapunten in te brengen. Het bestuur houdt toezicht door tijdens deze vergaderingen onder andere het jaarplan, de jaarbegroting, de jaarrekening en het jaarverslag vast te stellen. De directeur licht in de bestuursvergaderingen de voortgang op de beleids,- en bedrijfsvoeringsdossiers toe en geeft tenminste viermaal per jaar inzicht in de financiële situatie. De directeur houdt toezicht op de dagelijkse inkomsten en uitgaven en houdt hierbij vast aan de door het bestuur vastgestelde begroting. Bij dreigende overschrijding van het budget informeert de directeur het bestuur onmiddellijk (per ). Het bestuur kan dan aanwijzingen en adviezen aan de directeur geven. Gedurende het jaar heeft de directeur regelmatig contact met de leden van het bestuur. 21

12 Hoe wordt het functioneren van directie, bestuurders en eventuele toezichthouders geëvalueerd? Het streven is om met enige regelmaat door de secretaris van het bestuur, op grond van binnen het bestuur verzamelde informatie, een beoordelings,- en functioneringsgesprek met de directeur te houden. Dan wordt zonodig eveneens een wijziging in de bezoldiging van de directeur aangebracht. Tevens worden specifieke (resultaat) afspraken gemaakt voor het nieuwe jaar. Voor bestuursvergaderingen kan op verzoek van tenminste één bestuurslid of op verzoek van de directeur het functioneren van het bestuur, dan wel het functioneren van individuele bestuursleden worden geagendeerd. Hiervan is tot op heden incidenteel gebruik gemaakt. Van een structurele evaluatie van het functioneren van het bestuur / van individuele bestuursleden is tot op heden geen sprake; het bestuur heeft hiertoe tot op heden geen noodzaak gezien. 2. Optimale besteding van middelen Hoe worden de richtinggevende doelstellingen op alle relevante gebieden en niveaus benoemd? Door het vaststellen van het meerjarenplan en de meerjarenbegroting en de daaruit voortvloeiende jaarplannen en begrotingen geeft het bestuur richting aan de doelstellingen van Bont voor Dieren. In het najaar van ieder jaar komen bestuur en directeur doorgaans bijeen voor een beleidsdag. Tijdens de beleidsdag wordt een omgevingsanalyse uitgevoerd en worden bouwstenen voor het jaarplan van het volgende jaar vastgesteld. Op welke manier gaat Bont voor Dieren om met ideeën, opmerkingen, wensen en klachten van belanghebbenden? Het is voor iedereen mogelijk ideeën, opmerkingen, wensen en klachten schriftelijk of op de website door te geven of telefonisch te melden (buiten kantooruren staat het antwoordapparaat aan). Serieuze reacties van belanghebbenden worden altijd spoedig behandeld en beantwoord. Het klachtenregister staat tweemaal per jaar op de agenda van de bestuursvergadering. Het bestuur houdt op deze wijze toezicht op correcte afhandeling van klachten. Het Bestuur van Stichting Bont voor Dieren Amsterdam, juli 2012 Hoe wordt de uitvoering van de interne processen gemonitord en geëvalueerd? Het monitoren en evalueren van de uitvoering van activiteiten vindt plaats door een kritische beoordeling van het jaarverslag en door de bespreking van de voortgang op de beleidsdossiers. De interne processen komen eveneens aan bod tijdens de bestuursvergaderingen. Ook de bevindingen van de accountant zijn een jaarlijks terugkerend agendapunt. Hoe worden de aanpassingen in werking gesteld naar aanleiding van de evaluaties? Verbeterpunten al dan niet op advies van de accountant worden in de bestuursvergaderingen behandeld en op een actiepuntenlijst vermeld. Aan ieder actiepunt wijst het bestuur een actiehouder toe en een streefdatum voor realisatie. 3. Optimale relaties met belanghebbenden Wie zijn de belanghebbenden van Bont voor Dieren? De belangrijkste groep belanghebbenden wordt gevormd door de dieren in de bontindustrie. In de statuten van Bont voor Dieren is vastgelegd dat de instelling ten doel heeft hen te beschermen tegen lijden, pijn, schade, kwelling en uitroeiing. De achterban van Bont voor Dieren bestaat uit donateurs en vrijwilligers. Bont voor Dieren heeft een convenant met de Nederlandse Vereniging tot Bescherming van Dieren, waarin afspraken over taakverdeling vastliggen. Tot slot kunnen bewust bontvrije bedrijven en politieke partijen als belanghebbenden worden aangemerkt. Wat is de inhoud en kwaliteit van de aan belanghebbenden verstrekte informatie? Donateurs ontvangen met name algemene informatie over activiteiten en (behaalde) doelen van Bont voor Dieren (inclusief besteding van middelen en vermogensontwikkeling) en actuele zaken met betrekking tot bont en pelsdieren. De overige belanghebbenden ontvangen informatie die aansluit bij de specifieke behoefte van de groep. Op welke wijze wordt informatie verstrekt? De informatieverstrekking vindt plaats via verschillende uitingen: website, (digitale) nieuwsbrieven, sponsorrapportages, folders, persberichten, interviews, media-uitingen, openbare en besloten bijeenkomsten en evenementen, jaarverslag en jaarrekening. Is de communicatie zodanig ingericht dat de informatie relevant, duidelijk en toegankelijk is voor belanghebbenden? Bont voor Dieren tracht alle belanghebbenden zo goed mogelijk te voorzien van duidelijke, relevante en toegankelijke informatie. Omdat Bont voor Dieren een kleine en flexibele organisatie is, kunnen belanghebbenden met specifieke informatiebehoeften bovendien eenvoudig bediend worden. B o n t v o o r D i e r e n - J a a r v e r s l a g

13 Jaarrekening

14 26 27

15 28 29

16 Accountantsverklaring 30 31

17 32 33

18 Colofon Stichting Bont voor Dieren Derde Oosterparkstraat EA Amsterdam Postbus AA Amsterdam Tel: (020) Giro 3799 Uitgave: Stichting Bont voor Dieren Teksten: Stichting Bont voor Dieren Opmaak: Studio Vormvinders Foto s: Stichting Bont voor Dieren, Rob Voss, Thomas Slijper, Marjolijn Veenstra 34