Visie medegebruik primaire keringen

Transcriptie

1 Visie medegebruik primaire keringen 26 mei 2011 Waterschap Zuiderzeeland Postbus AE LELYSTAD telefoon: (0320) fax: (0320)

2 Inhoud Medegebruik primaire keringen Inleiding Huidige situatie en ontwikkelingen Visie en basishouding Visie Rol van het waterschap Randvoorwaarden voor medegebruik... 5 Bijlage 1: Toelichting kansenkaarten... 7 Bijlage 2: Kansenkaarten mei 2011 Visie medegebruik primaire keringen

3 Medegebruik primaire keringen 1. Inleiding In Flevoland maken waterkeringen deel uit van de leefomgeving. De primaire functie van waterkeringen is het beschermen tegen overstromingen. Immers, zonder waterkeringen geen Flevoland. Daarom moeten waterkeringen veilig, robuust en duurzaam zijn. Het waterschap heeft beleid ontwikkeld om specifieke activiteiten op of nabij de waterkeringen te reguleren en zo de veiligheid te waarborgen. Deze bestaande kaders zijn benut om ook voor andere vormen van medegebruik duidelijk te maken hoe het waterschap zich opstelt. In deze notitie is uitgewerkt welke mogelijkheden er zijn voor de functies recreatie, cultuur, transport, natuur en landbouw. Deze notitie gaat over de rol van het waterschap bij initiatieven van medegebruik in de kernzone van de waterkering. Relatie met bestaand beleid (bouw)activiteiten op of nabij de kering kunnen een negatief effect hebben op de veiligheid. Om het beschermingsniveau van de keringen te handhaven, of om de keringen in de toekomst te kunnen versterken, heeft Waterschap Zuiderzeeland een keur, legger en beleid ontwikkeld. In het beleid waterkeringen van Zuiderzeeland 1 is vastgelegd hoe het waterschap omgaat met vergunningaanvragen voor initiatieven in, op en nabij waterkeringen voor de functies bebouwing, beplanting, windmolens, kabels en leidingen, zodat de veiligheid gewaarborgd blijft. Deze bestaande regels voor gebruik van de primaire kering zijn benut om aan te geven wat de mogelijkheden zijn voor andere functies van medegebruik van de primaire kering. De visie die is beschreven in deze notitie past binnen de bestaande beleidskaders en regels. Voor het realiseren van bepaalde vormen van medegebruik kan een multifunctionele kering uitkomst bieden. Door het creëren van een overhoogte boven het profiel van de bestaande kering, ontstaat de mogelijkheid om de kering te benutten voor specifieke (stedelijke) functies. Het waterschap is zelf geen initiatiefnemer van een multifunctionele kering zolang de keringen op orde zijn, maar heeft randvoorwaarden opgesteld om de veiligheid waarborgen. Deze zijn vastgelegd in de notitie hoofdlijn randvoorwaarden multifunctionele kering. Aanleiding en doel Waterkeringen hebben als primaire functie om het water te keren en de veiligheid van een gebied te garanderen. In bepaalde gevallen is dat te combineren met andere maatschappelijke functies. De waterkeringen in Flevoland worden ook nu al benut voor functies als recreatie, cultuur, transport, natuur en landbouw. Vanwege hun ligging op de overgang tussen land en water zijn waterkeringen aantrekkelijk gebied voor dergelijke functies. Vanuit een eenduidige visie wil het waterschap zijn maatschappelijke rol in relatie tot medegebruik van keringen invullen. In deze notitie is beschreven wat de visie is van Waterschap Zuiderzeeland, hoe het waterschap om wil gaan met de diverse vormen van medegebruik en wat de rol van het waterschap inhoudt. Het vormt ook het kader voor advisering van het waterschap bij de watertoets en/of de beoordeling van aanvragen voor een watervergunning, wanneer initiatieven voor medegebruik in beeld zijn. De leidraad voor de toetsing is het vastgestelde beleid bestaande uit de Keur, beleidsnota s en de legger van het waterschap. Deze visie leidt niet tot nieuwe beleidsregels of een aanpassing van de Keur. Daarom wordt de visie niet ter inzage gelegd maar actief gecommuniceerd richting belanghebbenden en geïnteresseerden. In de bijlage is een kansenkaart opgenomen waarop wensen en ideeën van regionale partijen zijn afgebeeld voor mogelijk medegebruik van de primaire keringen. Deze kaart is bedoeld ter inspiratie voor deze partijen en vormt de basis om in overleg met het waterschap de initiatieven verder uit te werken. Afbakening Deze visie op medegebruik is gericht op medegebruik van de primaire keringen en voor de Knardijk. Voor deze keringen geldt dat ze in eigendom zijn van het waterschap en de 1 Het vastgestelde beleid voor waterkeringen kering is vastgelegd in de beleidsnota Beleid waterkeringen. Dit bestaat uit de onderdelen: Beleid bouwen nabij primaire waterkeringen, Nadere invulling van begrip tijdelijke bebouwing en Beleid waterkeringen voor de onderdelen windmolens, kabels en leidingen en beplantingen mei 2011 Visie medegebruik primaire keringen

4 verantwoordelijkheid voor beheer en onderhoud voor deze keringen ligt bij het waterschap. De Knardijk is een regionale waterkering en heeft een belangrijke functie in het beheergebied van Zuiderzeeland om overstromingsschade en het aantal slachtoffers te beperken in het eventuele geval dat een primaire waterkering bezwijkt. Op het kaartje hieronder (figuur 1) is te zien waar deze keringen in Flevoland liggen. De visie richt zich specifiek op medegebruik van de kernzone van de primaire kering. Voor de overige beschermingszones gelden voor medegebruik nauwelijks beperkingen 2. Onder de kernzone wordt verstaan het centrale gedeelte van de waterkering, wat de veiligheid waarborgt van het achterliggende land (zie figuur 2). De ligging van de zone is vastgelegd in de Legger. In de kernzone gelden de strengste regels, omdat dit gebied het meest kwetsbaar is voor medegebruik. In de beleidsnota Beleid waterkeringen is voor bepaalde functies al aangegeven wat de (on)mogelijkheden zijn voor ontwikkelingen op en nabij de kering. Medegebruik in deze visie gaat over het gebruik van de kernzone van de primaire kering door functies als transport, recreatie, cultuur, landbouw en natuur. Onder het medegebruik transport wordt in dit geval verstaan het medegebruik van de kering door bijvoorbeeld wegen, overslaglocaties, aanmeerpunten voor vervoer over water en parkeerplaatsen. Medegebruik door transport met behulp van kabels en leidingen is in ander beleid reeds vastgelegd. Figuur 1: Primaire keringen in beheergebied Waterschap Zuiderzeeland 2 In alle gevallen blijft de Keur van kracht. 26 mei 2011 Visie medegebruik primaire keringen 2

5 Figuur 2: Kernzone en overige beschermingszones van een primaire waterkering 2. Huidige situatie en ontwikkelingen Huidig medegebruik Medegebruik van de primaire kering vindt al sinds het bestaan van de keringen plaats. Het gaat in de meeste gevallen om agrarisch medegebruik, recreatie,transport en cultuur. Op het overgrote deel (70%) van de primaire keringen is sprake van agrarisch medegebruik, beweiding door schapen en hooiland. De afspraken over agrarisch medegebruik zijn in het algemeen geregeld via (erf)pachtovereenkomsten. Niet alle vormen van agrarisch medegebruik zijn mogelijk en ook niet op alle locaties. Sommige activiteiten hebben ter plaatse een negatief effect op de grasmat en daarmee op de stabiliteit van de kering. Recreatief medegebruik bestaat onder andere uit fietsen en wandelen over de waterkeringen, recreatiestranden voor de keringen, jachthavens en voorzieningen voor watersporters. Het waterschap heeft invloed op de toegankelijkheid van een deel van het landschap. Voor recreatieve projecten is in veel gevallen toestemming nodig van het waterschap. De keringen lenen zich met hun inspectiewegen goed als wandel- en fietsroutes. Momenteel wordt het overgrote deel van de dienstwegen daar al voor gebruikt (ca. 90%). Ook ecologisch gezien liggen keringen op een zeer waardevolle plek. De Flevolandse waterkeringen grenzen aan diverse belangrijke natuurgebieden. Door aangepast beheer en onderhoud, het creëren van vooroevers of met het natuurvriendelijk inrichten van kwelsloten is medegebruik van keringen door de functie natuur heel goed mogelijk, dankzij de stevige uitvoering van de keringen. Medegebruik van de waterkeringen voor culturele activiteiten vindt op diverse locaties in Flevoland plaats. Het gaat om kunstwerken op keringen of evenementen op en langs de kering waar het waterschap een tijdelijke watervergunning voor verleent. Verder is er een aantal locaties waar de waterkering een belangrijk knooppunt vormt voor de overslag van mensen of goederen, waardoor een logistieke (transport) functie ontstaat. Jaarlijks krijgt Waterschap Zuiderzeeland ongeveer 80 á 90 aanvragen voor medegebruik. Vaak betreft het jaarlijks terugkerende aanvragen of aanvragen die redelijk standaard zijn. Er zijn grote verschillende in het type aanvragen tussen de Noordoostpolder en Oostelijk en Zuidelijk Flevoland. In de Noordoostpolder is het aantal aanvragen voor medegebruik relatief laag. Dat komt met name omdat het hier om zogenaamde groene dijken gaat waar zich geen doorgaande weg op de kering bevindt. Verder komt het omdat hier nagenoeg alle gronden op de primaire kering in pacht zijn uitgegeven aan schapenhouders. De inspectieweg op de kering is in de meeste gevallen opengesteld voor wandelaars en fietsers. Vóór de kering liggen enkele stranden die gebruikt worden. In Oostelijk en Zuidelijk Flevoland komt het overgrote deel van de aanvragen voor medegebruik binnen. Het aantal en de diversiteit is groter doordat zich op alle keringen doorgaande regionale verkeerswegen en belangrijke fietsverbindingen bevinden en door de hogere (stedelijke) druk in dit gebied. Overwegend gaat het om verzoeken op het gebied van recreatie (evenementen, wandelen en fietsen, mobiele horeca) en transport. Ook gaat het vaak om activiteiten aanvullend of volgend op andere activiteiten mei 2011 Visie medegebruik primaire keringen

6 Ontwikkelingen Een actuele ontwikkeling op het gebied van transport is de realisatie van een overslagvoorziening op de primaire waterkering en een aanlegplaats voor schepen aan de primaire kering bij het gemaal de Blocq van Kuffeler bij Almere. Ook zijn er vergevorderde plannen voor een buitendijkse overslaghaven Flevokust bij Lelystad. Vanuit zijn rol als waterkeringbeheerder toetst het waterschap deze initiatieven aan het waterkeringbeleid; het waterkeringbelang mag niet in het geding komen. Het waterschap stelt zich in zo n situatie constructief op: in overleg met de initiatiefnemers is het plan waar nodig aangepast, zodat het voldoet aan de randvoorwaarden en in aanmerking kan komen voor de benodigde vergunningen. Multifunctionele kering Een ander actueel onderwerp is de mogelijke ontwikkeling van multifunctionele keringen. Hierbij wordt uitgegaan van een overhoogte bovenop de kernzone van de waterkering, waardoor het mogelijk wordt om de kering te benutten voor uiteenlopende (stedelijke) functies dan alleen waterkering. Het waterschap is echter geen initiatiefnemer van dit concept. 3. Visie en basishouding 3.1 Visie De visie van Waterschap Zuiderzeeland voor het in stand houden van de hoofdfunctie van de primaire keringen is duidelijk: een veilige, robuuste en duurzame waterkering, welke tevens goed toegankelijk is voor een doelmatig en efficiënt beheer. Het waterschap wil graag meewerken aan het verbeteren van de kwaliteit van de leefomgeving voor de inwoners van en recreanten in Flevoland. Dit betekent bij het uitoefenen van de kerntaken, waaronder waterkeringbeheer, dat het waterschap een brede kijk hanteert, waarbij rekening wordt gehouden met andere belangen en kansen worden geboden aan initiatieven. Samen met de ervaringen uit de praktijk leidt dit tot een algemene visie ten aanzien van medegebruik van de primaire keringen voor de functies landbouw, recreatie, transport, cultuur en natuur. Deze basishouding is samen te vatten tot ja, mits. Dit betekent dat het waterschap positief staat ten opzichte van de verschillende vormen van medegebruik, mits aan een aantal randvoorwaarden wordt voldaan. De allerbelangrijkste voorwaarde is dat de waterveiligheid gewaarborgd is, zowel nu als in de toekomst. Daarbij moeten de keringen inspecteerbaar, toetsbaar en versterkbaar zijn, maar ook betaalbaar blijven. Verder geldt dat het waterschap niet aansprakelijk is voor ongevallen als gevolg van medegebruik. Alle randvoorwaarden die van toepassing zijn op medegebruik worden hieronder benoemd en nader toegelicht. Voor initiatieven voor medegebruik die leiden tot een multifunctionele kering gelden specifieke randvoorwaarden van het waterschap. Op de kansenkaart in de bijlage is te zien waar welke mogelijkheden voor medegebruik zijn gesignaleerd. Veel ideeën zijn aangedragen door gebiedspartijen die betrokken zijn bij de ruimtelijke inrichting van Flevoland. Door deze op kaart te zetten in combinatie met de bestaande kenmerken van de primaire keringen, ontstaat inzicht in de kansrijkheid van de ideeën. In deze visie is beschreven welke rol het waterschap kan vervullen bij het realiseren van de ideeën en welke randvoorwaarden gelden. Het is aan de initiatiefnemers in overleg met het waterschap de initiatieven verder uit te werken. 3.2 Rol van het waterschap Deze visie betekent dat Waterschap Zuiderzeeland open staat voor initiatieven van derden, die voor een activiteit gebruik willen maken van de kernzone van de waterkering. De algemene rol van het waterschap is die van toezichthouder en handhaver, maar ook adviseur en soms uitvoeringspartner. Dat betekent in het geval van medegebruiksfuncties dat het waterschap adviseert in het kader van de watertoets, of als handhaver het initiatief toetst aan de gestelde randvoorwaarden, die zijn vastgelegd in de keur. Voor een medegebruiksfunctie dient dan ook een watervergunning in het kader van de keur te worden aangevraagd. Bij vergunningverlening behoort in alle gevallen een belangenafweging. De aanvraag kan, wanneer deze niet binnen de randvoorwaarden past, worden afgekeurd. 26 mei 2011 Visie medegebruik primaire keringen 4

7 In alle gevallen zal het waterschap faciliterend optreden wanneer er sprake is van een initiatief voor medegebruik. Dat betekent dat het waterschap constructief meedenkt om ontwikkelingen binnen gestelde randvoorwaarden mogelijk te maken. Het houdt ook in dat waar het waterschap aan het werk gaat, mogelijke kansen worden benut, bijvoorbeeld door werk-met-werk te maken. Door het waterschap geplande werkzaamheden aan de kering kunnen in voorkomende gevallen worden gecombineerd met initiatieven van derden om zo synergievoordelen te behalen. In dat geval is het waterschap ook uitvoeringspartner en/of trekker van het proces. Het waterschap is alleen initiatiefnemer van activiteiten op of bij de kering die zich primair richten op waterveiligheid. Als het bijvoorbeeld gaat om recreatie of andere activiteiten op de kering, dan zijn andere partijen verantwoordelijk. Initiatiefnemers worden uitgenodigd hun specifieke wensen omtrent medegebruik kenbaar te maken bij het waterschap. Wanneer een dijktraject vervolgens in aanmerking komt voor (groot) onderhoud of versterking, kan het waterschap in overleg bekijken hoe deze wensen eventueel in samenhang met het waterschapsbelang kunnen worden gerealiseerd. Uitgangspunt is en blijft echter dat de dijkversterking resulteert in voldoende veiligheid van de waterkering. Het waterschap kan in zijn rol als adviseur ook intermediair zijn tussen bijvoorbeeld pachters en wandelaars, om te bekijken of afspraken mogelijk zijn voor het medegebruik van verpachte gronden. In de huidige situatie is wandelen op verpachte delen van de kering niet overal mogelijk. Medegebruik mag namelijk geen overlast opleveren voor pachters. Zakelijkheid Het waterschap neemt in het geval van medegebruik een zakelijke houding aan. Bij medegebruik zullen in veel gevallen de belangen van derden worden gediend, soms in combinatie met een waterschapsbelang. Deze zakelijke houding betekent dan: dat het waterschap de kosten daar neerlegt waar de belangen gediend worden; dat het waterschap, als daar aanleiding voor is, bij medegebruik ook opbrengsten genereert, bijvoorbeeld in het geval medegebruik voor het waterschap tot meerkosten leidt; dat het waterschap niet aansprakelijk kan worden gesteld voor ongevallen voortkomend uit medegebruik. In de praktijk betekent dit dat uitvoeringskosten bij de initiatiefnemer worden neergelegd. In het algemeen geldt dat medefinanciering door het waterschap alleen bespreekbaar is wanneer er een aantoonbaar waterschapsbelang is. Maar het waterschap kan wel medewerking verlenen (bijvoorbeeld door penvoerder te zijn) aan het aanspraak maken op mogelijke regionale/landelijke subsidies. Afhankelijk van de situatie kan voor het in stand houden van bepaalde medegebruiksvoorzieningen door het waterschap een financiële vergoeding aan de initiatiefnemer worden gevraagd. Bij commerciële activiteiten zal het waterschap, in het kader van de rechtmatigheidstoets, marktconforme vergoedingen in rekening brengen. Dit is vastgelegd in het grondzakenbeleid van het waterschap. Kortom het waterschap wil onder voorwaarden meewerken aan diverse initiatieven van medegebruik, vanuit de rol zoals hierboven beschreven: als wetgevende overheid, als (water)adviseur én in voorkomende gevallen als (mede-)uitvoerder, maar zelden als initiatiefnemer. Op deze manier wil het waterschap zijn maatschappelijke rol in relatie tot medegebruik van keringen invullen. 4. Randvoorwaarden voor medegebruik Onderstaande randvoorwaarden vloeien voort uit de positie die de genoemde medegebruiksfuncties innemen binnen de activiteiten van het waterschap. De kerntaken van het waterschap (de zorg voor de waterkering, de waterhuishouding en waterkwaliteit) hebben voorrang, waarbij veiligheid altijd de hoogste prioriteit heeft. Het waterschap toetst initiatieven aan bestaande wetten, regels en beleid. Voor medegebruik dient daarom een watervergunning in het kader van de keur te worden aangevraagd. Dat leidt tot het volgende uitgangspunt: ja, medegebruik is mogelijk, mits aan onderstaande randvoorwaarden wordt voldaan: Ja, mits waterveiligheid voorop staat; Het toestaan van medegebruiksactiviteiten op en nabij de waterkering mag geen negatief effect hebben op het hoofddoel van de primaire waterkering: bescherming tegen overstromingen nu en in de toekomst. De randvoorwaarden 5 26 mei 2011 Visie medegebruik primaire keringen

8 die daarvoor gelden zijn vastgelegd in het beleid, welke bestaat uit: de Keur, de beleidsnota s en de legger waterkeringen van het waterschap. Hieraan worden initiatieven getoetst. Ja, mits doelmatig beheer en onderhoud mogelijk blijven; Met medegebruik van de kering is het doelmatig uitvoeren van het beheer en onderhoud van de waterkeringen nog steeds mogelijk. Indien onderhoudswerkzaamheden en/of dijkversterkingen worden uitgevoerd, is de kans reëel dat het medegebruik tijdelijk niet mogelijk is. Ja, mits beheer en onderhoud van de medegebruiksvoorziening voor de eigenaar/vergunninghouder is; Eventuele medegebruiksvoorzieningen moeten onderhouden worden door de eigenaar van de voorziening / de vergunninghouder. Daarover worden afspraken gemaakt tussen de eigenaar en het waterschap en vastgelegd in de legger. Ja, mits medegebruik voor het waterschap kostenneutraal is; medegebruik mag niet leiden tot substantieel hogere kosten voor beheer en onderhoud van de waterkering dan vanuit veiligheidsbelang nodig is. Als dit wel het geval is, zullen er met de initiatiefnemer afspraken gemaakt worden over de meerkosten. Voor de uitvoeringskosten of bij schade door medegebruik geldt het veroorzakersprincipe: de initiatiefnemer betaalt. Medefinanciering is alleen bespreekbaar wanneer er een aantoonbaar waterschapsbelang is. Ja, mits medegebruik juridisch wordt geregeld; Primaire keringen zijn in eigendom van het waterschap. In veel gevallen zijn de keringen verpacht of verhuurd. De openstelling van de keringen voor bepaalde andere vormen van medegebruik, bijvoorbeeld recreatie, wordt geregeld via een overeenkomst, meestal privaatrechtelijk. Een Watervergunning is noodzakelijk om een overeenkomst af te sluiten. Zo kan worden geregeld dat medegebruik geen overlast veroorzaakt voor huurders / pachters en aangrenzende eigenaren of gebruikers. In deze overeenkomsten wordt ook afgesproken dat keringen ten allen tijde beschikbaar blijven voor waterstaatkundige werken. Ja, mits aansprakelijkheid bij de initiatiefnemer ligt; de initiatiefnemer van het medegebruik of de eigenaar van de medegebruiksvoorziening is aansprakelijk op het moment dat er ongevallen gebeuren veroorzaakt door het medegebruik van de kering. Met deze randvoorwaarden is de inzet van het waterschap bij verzoeken tot medewerking eenduidig, inzichtelijk en voorspelbaar. 26 mei 2011 Visie medegebruik primaire keringen 6

9 Bijlage 1: Toelichting kansenkaarten Doel kansenkaarten Bij deze notitie is een kansenkaart opgenomen. Hierop staan ideeën afgebeeld van regionale partijen en relevante ruimtelijke ontwikkelingen die mogelijk leiden tot medegebruik van de primaire keringen. Deze kaart is bedoeld ter inspiratie voor de partijen die verantwoordelijk zijn voor de verschillende medegebruiksfuncties. In de visie is aangegeven welke rol het waterschap heeft voor het verbeteren van de kwaliteit van de leefomgeving voor de inwoners van en recreanten in Flevoland. Op de kansenkaart is te zien welke mogelijkheden voor medegebruik van de primaire kering zijn gesignaleerd door gebiedspartijen zoals natuur- en landschapsorganisaties, recreatieorganisaties, Kamer van Koophandel, gemeenten en provincie. Deze mogelijkheden kunnen ook interessant zijn voor particulieren, de inwoners of bezoekers van Flevoland. De benoemde kansen zijn in de volgende categorieën onderverdeeld: transport, recreatie, cultuur, natuur en agrarische mogelijkheden. Ook zijn enkele relevante ruimtelijke ontwikkelingen opgenomen die van invloed kunnen zijn op het medegebruik van de kering, bijvoorbeeld door toenemende vraag naar medegebruikfuncties zoals recreatie of woningen op/nabij de kering. Bestaande kenmerken van het gebied nabij de primaire waterkering zijn benoemd (dijktypologieën) en gecombineerd met de ideeën, wensen en ruimtelijke ontwikkelingen. Zo ontstaat een beeld van kansrijke situaties voor medegebruik. Daarnaast ontstaan kansrijke mogelijkheden voor medegebruik, als de betreffende kering bij het waterschap in beeld is voor (groot) onderhoud of versterking. Initiatiefnemers worden uitgenodigd hun specifieke ideeën en wensen voor medegebruik van een primaire kering kenbaar te maken aan het waterschap. Als zich mogelijkheden voordoen waarbij werk-met-werk gemaakt kan worden, zal het waterschap de betreffende initiatiefnemer in dat gebied informeren. Vervolgens wordt in overleg bepaald of en op welke wijze de ideeën kunnen worden gerealiseerd. Status kansenkaarten De kansenkaarten geven geen uitputtend beeld van de (on)mogelijkheden voor medegebruik van de primaire keringen in het beheergebied van Zuiderzeeland. Het is bedoeld ter inspiratie voor partijen die vervolgens in overleg met het waterschap de initiatieven verder kunnen uitwerken. Een toelichting op de geïdentificeerde kansen is hieronder opgenomen. Toelichting kansen: wensen / ideeën voor medegebruik Uit contacten met regionale partijen blijkt dat er verschillende nieuwe ideeën en wensen zijn ten aanzien van medegebruik van de primaire kering, als aanvulling op de bestaande situatie. Verder zijn voor medegebruik relevante ruimtelijke ontwikkelingen op de kaarten per deelgebied in beeld gebracht. Transport Vergroten van aantal overslaglocaties en goederenoverslag; Creëren van aanmeerpunten voor het watervervoer: o Watertaxi/bus als vorm van passagiersvervoer over het water; o Veerpont; Aanleg van parkeerplaatsen en op/afritten bij bestaande of nieuwe functies op of nabij de kering. Recreatie Inspectiepaden op de keringen opnemen in het hoofdfietspadennetwerk (uitbreiding van het fietsroutenetwerk); Recreatiestranden, zowel kleine rustige stranden als stranden met horeca en andere voorzieningen; Uitbreiden voorzieningen voor watersporters, zoals jacht- en passantenhavens, aanlegsteigers en vissteigers, of kades; Openstellen van keringen voor voetpaden in enkele gebieden waar dat nog niet het geval is. Naast het verder openstellen van waterkeringen gaat het om het creëren van noodzakelijke voorzieningen zoals bewegwijzering, passeerbaarheid van hekken en rasters; Uitzicht en observatiepunten voor het beleven van het landschap, de cultuurhistorie en de natuur van Flevoland. Hier kunnen ook informatieborden en observatiehutten geplaatst worden; 7 26 mei 2011 Visie medegebruik primaire keringen

10 Leisureboulevard in of nabij stedelijke gebieden, waarbij keringen worden ontwikkeld als leisurepromenade met recreatievoorzieningen gekoppeld aan horeca en detailhandel. Cultuur Landart (landschapskunst) en kunstobjecten op de waterkeringen om de identiteit van de waterkeringen te versterken; Openluchtfestivals / evenementen, zoals theaters, een filmfestival of wedstrijden. Deze vinden vaak niet op de kering zelf plaats, maar de randverschijnselen zoals parkeren of tijdelijke voorzieningen kunnen wel invloed hebben op de kering. Natuur Aangepast beheer van de kering zoals het verschralen van de grasmat kan op de langere termijn ecologisch waardevolle en soortenrijke dijkgraslanden opleveren. Het hangt af van de grond(soort) van de kering hoe kansrijk de mogelijkheden zijn. Dit geldt voor gebieden zonder pachtconstructie. In gebieden waar reeds sprake is van een bestaande pachtconstructie, wordt de wenselijkheid en mogelijkheid voor aangepast beheer vanwege juridische redenen in een apart traject geformaliseerd; Ondiepe vooroevers / moeras om de overgang van water naar land te verbeteren. Ondiepe gedeeltes die zo ontstaan voor de kering vergroten de ecologische waarden; Natuurvriendelijke kwelsloot waarbij het verruimen van het profiel van de kwelsloot of het verflauwen van het talud aan de polderkant van de kwelsloten tot de mogelijkheden behoort. De belangrijkste functie van de kwelsloot blijft echter het behoud van stabiliteit van de kering, waarvoor vrij afwateren essentieel is; Gefaseerde beweiding levert op sommige delen van de waterkering langer gras op dan op andere delen, waardoor de natuurwaarde versterkt wordt. Dit kan prima gecombineerd worden met normaal agrarisch gebruik of ecologisch beheer. Agrarisch 70% van de primaire keringen is al in agrarisch gebruik bij pachters, voor het beweiden van schapen of als hooiland. Het bepaalt voor een belangrijk deel de uistraling van de waterkeringen. Het areaal hooiland kan worden uitgebreid om de flora en faunawaarden te verhogen. Ruimtelijke ontwikkelingen Multifunctionele kering; op enkele locaties zoals bij Almere als Zeewolde wordt nagedacht over de eventuele ontwikkeling van een multifunctionele kering. Hierbij wordt de gecreëerde overhoogte benut voor uiteenlopende (stedelijke) functies dan alleen waterkering, zoals wonen, recreatie, etc. Uitbreidings- of ontwikkelingsplannen bij verschillende gemeenten leiden tot meer verkeer en behoefte aan recreatiemogelijkheden en ruimtelijke kwaliteit, ook op of nabij de waterkeringen. 26 mei 2011 Visie medegebruik primaire keringen 8

11 Bijlage 2: Kansenkaarten 9 26 mei 2011 Visie medegebruik primaire keringen