Culemborg, aanpassingen N320

Transcriptie

1 Flora- en faunaonderzoek Culemborg, aanpassingen N320 Gemeente Culemborg Datum: 23 oktober 2012 Projectnummer:

2

3 INHOUD 1 Inleiding Huidige situatie Toekomstige situatie Leeswijzer 4 2 Wettelijk en provinciaal kader Natuurbeschermingswet Boswet Ecologische Hoofdstructuur 8 3 Toets Natuurbeschermingswet Inleiding Onderzoeksmethode Effectenbeoordeling Conclusie 21 4 Toets Boswet Inleiding Onderzoeksmethode Effectenbeoordeling Conclusie 26 5 Toets Ecologische Hoofdstructuur Inleiding Onderzoeksmethode Effectenbeoordeling Conclusie 32 6 Conclusie Natuurbeschermingswet Boswet Ecologische Hoofdstructuur 33 Bijlage 1: Literatuurlijst 34

4

5 1 Inleiding De provincie Gelderland wil de capaciteit van de N320 en de kruisingen daarvan vergroten. Dit is noodzakelijk om de doorstroming op de N320 en de bereikbaarheid van Culemborg veilig te stellen. Met de voorgestelde maatregelen waarborgt de provincie de verkeersafwikkeling op de N320 voor de lange termijn, tot na Omdat een deel van de gewenste maat regelen niet passen binnen de vigerende bestemmingsplannen is door de provincie een inpassingsplan opgesteld, waarin de planologischjuridische kaders voor de aanpassingen zijn vastgelegd. Als onderdeel van dit inpassingsplan is het noodzakelijk om aan te tonen dat de activiteiten niet in strijd zijn met de Natuurbeschermingswet 1998, de Bos wet en de Ecologische Hoofdstructuur. In deze rapportage is daarom een toets in het kader van de Natuurbeschermings wet 1998 (ook wel voortoets genaamd), de Bos wet en de Ecologische Hoofdstructuur uitgevoerd. In dit rapport wordt, op basis van de geldende natuurwetgeving, getoetst of de toekomstige verbreding van de N320 leidt tot mogelijke negatieve effecten op instandhoudingsdoelstellingen van het nabij gelegen Natura gebied Lingegebied & Diefdijk-Zuid, de Boswet en de Ecologische Hoofdstructuur. 1.1 Huidige situatie In de huidige situatie doet zich op de N320 ter hoogte van Culemborg een dagelijks terugkerend bereikbaarheidsprobleem voor in zowel de ochtend- als avondspits. De route naar de A2 loopt steeds verder vast en levert in Culemborg zelf ook doorstromingsproblemen op. De capaciteit van de infrastructuur is onvoldoende om de elkaar kruisende in-, uit- en doorgaande verkeersstromen op de N320 te verwerken. De afwikkelingsproblemen op de N320 ontstaan ter hoogte van de rotonde met de Rijksstraatweg. Verschillende verk eersstromen (N833 en N320) komen op deze rotonde samen. De capaciteit van de rotonde is niet toereikend om het verkeer ad e- quaat te kunnen verwerk en, met wacht rijen als gevolg. De bereikbaarheid van Culemborg, het bedrijventerrein De Pavijen en de aansluiting met de A2 staan onder druk. Tot 2020 zal het verkeer op de N320 nog met 27% groeien, met verdere doorstromingsproblemen als gevolg. Naast de rotonde met de Rijksstraatweg ontstaan er ook afwikkelingsproblemen ter hoogte van de rotondes met de Erasmus weg en de Vlinde r- laan. Ook gaan er afwikkelingsproblemen plaatsvinden binnen de bebouwde kom van Culemborg, namelijk ter plaatse van de rotonde met de Limburg van Stirumlaan. Hierdoor ontstaat er terugslag tot aan de rotonde die de Rijksstraatweg verbindt met de N320. In 2020 ontstaat tevens terugslag tot op de A2 als gevolg van de afwikkelingsproblemen op de N320 ter hoogte van Culemborg. Vooral voor Culemborg zelf en het bedrijventerrein bij Culemborg is de N320 van essentieel belang voo r een goede bereikbaarheid vanwege het ontbreken van alternatieve aansluitingen op het hoofdwegennet. SAB 3

6 Het plangebied ligt ten zuidwesten van Culemborg en betreft de kruisingen en delen van het tracé van de N320 zelf en de direct aangrenzende gronden. Het tracé begint in het westen, vanaf de aansluiting op de A2, en eindigt in het oosten met de kruising met de Rijksstraatweg. Op navolgende afbeelding is de globale situering van het plangebied weergegeven. Figuur 1: Situering plangebied ten zuiden van de kern Culemborg (Google Earth), de nummers corresponderen met het nummer onder de toekomstige situatie 1.2 Toekomstige situatie Om de doorstroming op de N320 en de bereikbaarheid van Culemborg veilig te stellen wil de provincie de capaciteit van deze weg en kruisingen vergroten. Met de voorg e- stelde maatregelen waarborgt de provincie de verkeersafwikkeling op de N320 voor de lange termijn, tot na De maatregelen die worden uitgevoerd zijn: 1 Verdubbelen rijbaan (2*2); 2 Verbeteren kruispunt (fietsers); 3 Extra opstelstroken; 4 Behoud bestaande rotonde; 5 Nieuwe turborotonde; 6 Nieuwe afrit station; 7 Verkeerslichten in plaats van rotonde + fietsers; 8 Verkeerslichten in plaats van rotonde + fietsers. 1.3 Leeswijzer Deze rapportage is opgedeeld in zes hoofdstukken. In het eerste inleidende hoofdstuk is de huidige situatie van het plangebied en de beoogde ingrepen besproken. In hoofdstuk 2 wordt ingegaan op het wettelijk en provinciaal kader wat van toepassing is in het kader van gebiedsbescherming. Vervolgens wordt in navolgende hoofdstukken de effectenbeoordeling op Natura 2000-gebieden (hoofdstuk 3), de Boswet (hoofdstuk 4) en de Ecologische Hoofdstructuur (hoofdstuk 5) uitgevoerd. In het laatste hoofdstuk zijn kort de conclusies van de effectenbeoordelingen verwoord. SAB 4

7 2 Wettelijk en provinciaal kader Bescherming in het kader van de natuurwet- en regelgeving is op te delen in gebieds- en soortenbescherming. Bij gebiedsbescherming heeft men onder a ndere te maken met de Natuurbeschermingswet 1998, de Boswet en de Ecologische Hoofdstructuur. Deze aspecten komen hieronder aan bod. De soortenbescherming is in het document Onderzoek beschermde soorten plangebied N320 en omgeving Culemborg onderzocht. Om deze reden is er in dit document geen aandacht besteed aan soortenbescherming. 2.1 Natuurbeschermingswet Algemeen Natuurgebieden of andere gebieden die belangrijk zijn voor flora en fauna kunnen aangewezen worden als Europese Vogelrichtlijn en/of Habitatrichtlijngebieden (Natura 2000). De verplichtingen uit de Vogel- en Habitatrichtlijngebieden zijn in Nederland opgenomen in de Natuurbeschermings wet Op grond van deze wet is het verboden projecten of andere handelingen te realiseren of te verrichten die, gelet op de instandhoudingsdoelstelling, de kwaliteit van de natuurlijke habitats en de habitats van soorten kunnen verslechteren, of een verstorend effect kunnen hebben op de soorten waarvoor het gebied is aangewezen. Voor elk plan of project dat niet direct verband houdt met het beheer van het gebied moet een habitat toets of voortoets worden verricht. Voor een project dat direct verband houdt met het beheer van het gebied kan voldaan worden met een goedgekeurde gedragscode Voortoets Een toets voor ontwikkelingen in of nabij Natura 2000-gebieden wordt uitgevoerd met als eerste stap de oriëntatiefase (figuur 2). In de oriëntatiefase (voortoets of oriënterende habitattoets) moet worden nagegaan welke (gecumuleerde) effecten als gevolg van de activiteit te verwachten zijn. Deze effecten worden bekeken in relatie tot de kwetsbaarheid van het gebied en de gunstige instandhouding van desbetreffende soorten. De volgende conclusies zijn dan mogelijk: volgt uit de oriëntatiefase de conclusie dat zeker geen sprake is van een negatief effect, dan kan het plan worden vastgesteld; is sprake van een mogelijk negatief effect, maar is zeker geen sprake van een significant negatief effect, dan moet een verslechterings- en verstoringstoets te worden uitgevoerd. Als middels verzachtende maatregelen de niet significante negatieve effecten kunnen worden beperkt, de kwaliteit van de natuurlijke habitats en de habitats van soorten niet wordt verslechterd en geen verstoring van de soorten plaatsvindt kan het plan worden vastgesteld; als de kans op significant negatieve effecten niet kan worden uitgesloten dan moet een passende beoordeling worden uitgevoerd om optredende effecten inzichtelijk te maken. SAB 5

8 Figuur 2: Stappenplan Natuurbeschermingswet 1998 (Provincie Gelderland, 2011). 2.2 Boswet Bossen en andere terreinen met veel bomen zijn beschermd door de Boswet. Deze nationale wet zorgt er voor dat de bossen in Nederland in stand blijven en waar mogelijk worden uitgebreid. In het kort maakt de Boswet het verplicht om de intentie tot de kap van bos en/of bomen een maand van te voren te melden. Tevens verplicht de Boswet om de grond waarop het bos of de bomen hebben gestaan binnen drie jaar opnieuw in te planten (herplantplicht) (Provincie Gelderland, 2001). De Boswet is van toepassing op alle bossen en houtopstanden groter dan 10 are of, in geval van rijbeplanting, meer dan 20 bomen die gelegen zijn buiten de bebouwde kom. Als bos moet wijken voor bouwwerken die zijn goedgekeurd in een bestemmingsplan /inpassingsplan dan hoeft daarvoor geen kapmelding worden gedaan. Dit SAB 6

9 geldt nadrukkelijk alleen voor grond die nodig is om het bouwwerk te realiseren. In dit geval is dan wel de Richtlijn compensatie bos en natuur van toepassing (1998). Als voor de uitvoering van een werk de bestemming moet worden gewijzigd treedt de provinciale richtlijn Boswet - en natuurcompensatie in werking. Dez e richtlijn is een uitwerking van het Streekplan Gelderland De Boswet is niet van toepassing op: erven en tuinen; eenrijige beplantingen van populier of wilg op of langs landbouwgronden; een- of meerrijige beplantingen van populier of wilg langs wegen; Italiaanse populier, linde, paardekastanje en treurwilg; vruchtbomen; windschermen langs boomgaarden; kerstsparren; kweekgoed. Als er in lanen gaten in de kroonprojectie ontstaan groter dan 30 meter moet opnieuw worden ingeplant. Voor gaten tussen de 30 en 100 meter kan uitstel van de herplanttermijn gevraagd worden. De eenrijige beplantingen aan weerszijden van het gat behoren tot dezelfde beplanting. Bij velling van de totale laan ligt er dus een herplantve r- plichting voor de hele laan inclusief het dunningsgat. Gaten in de kroonprojectie groter dan 100 meter moeten altijd worden ingeplant. Als dat ter plaatse niet mogelijk is, moet elders worden gecompenseerd. Als na velling van een deel van een laan de achterblijvende beplanting te klein is om onder de Boswet te vallen, moet de hele beplanting worden gecompenseerd. Compens atie in het kader van de Boswet vindt plaats volgens de Richtlijn compensatie van bos en natuur van toepassing (Provincie Gelderland, 1998). In deze richtlijn wordt bepaald met wel compensatiefactor gecompenseerd moet worden. In deze richtlijn wordt, ter bepaling van de fysieke kwaliteitstoeslag en financiële compensatie, de kwaliteit van natuur en bos weergegeven in drie categorieën: categorie 1: gemakkelijk vervangbaar; ontwikkelingstijd 25 jaar; categorie 2: matig vervangbaar; ontwikkelingstijd jaar; categorie 3: moeilijk of niet vervangbaar; ontwikkelingstijd 100 jaar respectievelijk geen geschikte locaties buiten de begrensde EHS aanwezig. De provincie Gelderland vindt dat bovendien een kwaliteitstoeslag moet worden b e- taald als de locatie tevens van bestemming wijzigt (anders dan natuur). De kwaliteit s- toeslag moet dan ook in fysieke zin plaats vinden, afhankelijk van de vervangingswaarde van het bos- of natuurgebied is deze toeslag 20, 30 of 40%. Compens atie van de herplantplicht, dit betekent herplant elders dan op de gekapte l o- catie, is onder bepaalde voorwaarden binnen de Boswet mogelijk. In dit geval dient de velling en de compensatie meerwaarde te hebben voor natuur of landschap. SAB 7

10 2.3 Ecologische Hoofdstructuur Algemeen Een andere vorm van gebiedsbescherming komt voort uit aanwijzing van een g ebied als Ecologische Hoofdstructuur (EHS). Voor dergelijke gebieden geldt dat het natuu r- belang prioriteit heeft en dat andere activiteiten niet mogen leiden tot frustratie van de natuurdoelen. Anders dan bij gebieds- en soortenbescherming is de status als EHS niet verankerd in de natuurwetgeving, maar dient het belang in de planologische a f- weging een rol te spelen. Dit valt onder de verantwoordelijkheid van het bevoegd gezag van de betreffende Provincie. Binnen de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) geldt de nee, tenzij -benadering. Dit houdt in dat bestemmingswijziging niet mogelijk is als daarmee de wezenlijke kenmerken of waarden van het gebied significant worden aangetast, tenzij er geen reële alternatieven zijn en er sprake is van redenen van groot openbaar belang. Tot groot openbaar belang wordt in ieder geval gerekend de veiligheid, de drinkwatervoorzi e- ning en de plaatsing van installaties voor winning, opslag of transport van gas. Om te kunnen bepalen of de wezenlijke kenmerken en waarden van een gebied significant worden aangetast, moet het bevoegde gezag erop toezien dat hiernaar door de initiatiefnemer onderzoek wordt verricht. Een bestemmingsplan / inpassingsplan dat kernkwaliteiten aantast is mogelijk mits het bestemmingsplan mede tot doel heeft de kwaliteit van de EHS te verbeteren, voor zover door de activiteiten blijkens een in provinciale of (inter)gemeentelijke structuurvisie vastgelegde integrale gebieds visie in onderlinge samenhang of in samenhang met activiteiten in een ander bestemmingsplan: 1 de kwaliteit van de EHS verbetert, waarbij de oppervlakte van de EHS gelijk blijft of toeneemt; of 2 het areaal van de EHS wordt vergroot, ter compensatie van het gebied dat door de activiteiten verloren is gegaan, indien daarmee een beter functionerende EHS ontstaat. Een bestemmingsplan / inpassings plan die leidt tot aantasting van de wezenlijke kenmerken of waarden van de EHS -natuur kunnen alleen doorgang vinden als naast het ontbreken van reële alternatieven en de aanwezigheid van redenen van groot openbaar belang aantoonbaar in hetzelfde bestemmingsplan voorzieningen worden getroffen waarmee de schade zoveel mogelijk wordt beperkt door mitigerende maatregelen. Compensatie van de resterende schade dient plaats te vinden in hetzelfde bestemmingsplan / inpassingsplan, of in gekoppelde bestemmingsplannen / inpassingsplan. Per saldo zal op planniveau of op gebiedsniveau geen verlies mogen optreden van areaal, kwaliteit en samenhang. Gedeputeerde Staten kunnen ontheffing verlenen voor bestemmingen in EHS -gebied met de functie "Natuur", indien er geen reële alternatieven zijn, er sprake is van redenen van groot openbaar belang. De negatieve effecten dienen door mitigatie zoveel mogelijk te worden beperkt en de overblijvende negatieve effecten worden gecompenseerd. In de toelichting bij het bestemmingsplan wordt een verant woording opg e- SAB 8

11 nomen omtrent de aard van de mitigerende of compenserende maatregelen, de b e- grenzing van het compensatiegebied en de wijze waarop de compensatie is verz e- kerd Streekplanuitwerking kernkwaliteiten De kernkwaliteit en van een bepaald gebied zijn gelijk aan de door Gedeputeerde St a- ten geformuleerde natuurdoelstellingen voor dat gebied. Dit houdt in dat niet alleen de aanwezige natuurwaarden worden beschermd maar ook de door Gedeputeerde St a- ten nagestreefde natuurwaarden. Omgevingscondities zijn de omstandigheden waa r- aan voldaan moet worden om de kernkwaliteiten te bewerkstelligen (omgevingskwal i- teit in de zin van kwaliteit van bodem, water en lucht en de kwaliteit van de ruimte, in de zin van omvang, samenhang en structuur). Een ruimtelijke ingreep wordt als een significante aantasting van kernkwaliteiten en omgevingscondities beschouwd, wanneer deze kan leiden tot de volgende effecten: een vermindering van areaal en kwaliteit van bestaande natuur-, bos- en landschapselementen en gebieden die aangewezen zijn voor nieuwe nat uur en agrarische natuur. Onder landschapselementen verstaan wij o.a. heggen, houtwallen, bosjes, poelen en solitaire bomen; een vermindering van de uitwisselingsmogelijkheden voor plante n en dieren in verbindingszones en tussen de verschillende leefgebieden in de overige delen van de EHS; een vermindering van de kwaliteit van het leefgebied van alle soorten waarvoor conform de Flora- en faunawet bij ruimtelijke ontwikkelingen een ontheffi ng vereist is en als zodanig worden genoemd in de AMvB Vrijstelling beschermde dier- en plantensoorten Flora- en Faunawet; een vermindering van het areaal van de grote natuurlijke eenheden (aaneengeslotenheid); een belemmering voor het verloop van natuurlijke processen in de grote eenheden; een verstoring van de natuurlijke morfologie, waterkwaliteit, watervoering en ve r- bondenheid met het landschap van de HEN-wateren; een verandering van de grond- en oppervlaktewateromstandigheden (kwaliteit en kwantiteit) die de voor de natuurdoeltypen gewenste grond- en oppervlaktewatersituatie (verder) aantasten; een verhoging van de niet gebiedseigen geluidsbelasting in stiltebeleidsgebieden en stiltegebieden (in geval de norm van 40 db wordt overschreden). In de gehele EHS geldt de kernk waliteit: de landschappelijke verwevenheid van natuur, bos en landschapselementen met cultuurgronden. In het Rivierengebied, daar waar het plangebied onder valt, zijn de volgende kernkwaliteiten van toepassing: De rivier met zijn bijbehorende dynamiek en morfologie, als bron van natuurlijke processen, en als as van een keten nat uurt erreinen en natuurrijke cultuurlan d- schappen in de uiterwaarden en de daarbij behorende bijzondere nat uur, zoals rivierduinen, stroomdalgraslanden, natte schraal graslanden, hardhoutooibos en nevengeulen. De relatie tussen open voedselrijke foerageergebieden en rustgebieden (open water) voor overwinterende en doortrekkende ganzen, eenden en andere watervogels. Het open, grazige en natte karakter van binnen- en buitendijkse weidevogel- en ganzengebieden. SAB 9

12 Indien (passende) ont wikkelingen in de EHS plaats vinden is mitigatie en/of compens a- tie vereist, kan de saldobenadering worden toegepast, of is een herbegrenzing van de EHS nodig. Voor de beoordeling of er voor een initiatief ontheffingsmogelijkheden zijn hanteren Gedeputeerde Staten het Beoordelingsschema initiatieven in de EHS (zie onderstaand figuur) en de spelregels ten aanzien van mitigatie, compens atie en sald e- ring zoals die zijn opgenomen in de Streekplanherziening Herbegrenzing Ecologische Hoofdstructuur. Herbegrenzing van de EHS is slechts mogelijk nadat Provinciale St a- ten deze herbegrenzing in een structuurvisie hebben mogelijk gemaakt. In de figuur op de volgende pagina geeft het beoordelingsschema van initiatieven in de EHS weer. Dit schema is afkomstig van de Ruimtelijke Verordening Gelderland uit Figuur 3: Beoordelingsschema initiatieven in de EHS (Provincie Gelderland, 2010) SAB 10

13 2.3.3 Compensatiebeginsel Als er sprake is van compensatie dient te worden gecompenseerd op een locatie die in beeld komt in provinciale of lokale groenplannen, zoals het Natuurbeheerplan of een landschapsont wikkelingsplan. We achten hiervoor onder meer ecologische verbindingszones geschikt. De compensatie vindt plaats binnen de g emeente of een aangrenzende gemeente en is 100, 133 of 166% van het onttrokken perceel groot, afhankelijk van de ontwikkeltijd van de natuur. De compensatielocatie moet voldoen aan bepaalde eisen. Deze eisen zijn verwoord in de streekplanuitwerking Kernkwaliteiten EHS (2006): 1 Ligt binnen of sluit aan op de EHS. 2 Sluit aan op of ligt nabij het gebied waar de ingreep plaatsvindt, in dezelfde of een aansluitende gemeente. Alleen wanneer de initiatiefnemer aan kan tonen dat compensatie aansluitend of nabij niet mogelijk is, is compensatie verder weg van de locatie mogelijk. 3 Draagt bij aan de vorming van een robuustere EHS. 4 Is geschikt voor een duurzame ontwikkeling van de te compenseren kwaliteiten. 5 Betreft geen bestaand bos- of natuurterrein en is niet aangewezen als nieuwe natuur. 6 Betreft geen terrein waarop in verband met een ander initiatief al een compe n- satieopgave ligt of waarvoor subsidie is verleend voor de realisatie van natuur. De gemeenten zijn verantwoordelijk voor het vastleggen van natuur - en bosverlies en de nat uur- en boscompensatie in het bestemmingsplan en privaat rechtelijke overeenkomsten. Gemeenten dienen bij de vaststelling van een bestemmingsplan natuur- en boscompensatie te hebben geregeld. Dit kan in hetzelfde of een ander gelijktijdig vastgesteld bestemmingsplan plaats vinden. Wanneer fysieke compensatie redelijkerwijs niet of maar gedeeltelijk mogelijk is en/of leidt tot onaanvaardbare procedurele vertragingen, kan gedeeltelijke of gehele financiële compensatie plaats vinden. Bij financiële compensatie staat de gemeente garant voor de fysieke compensatie op termijn. Hiertoe wordt niet eerder overgegaan dan nadat alle andere mogelijkheden, waaronder onteigening, maximaal zijn benut Saldobenadering EHS In het afwegingskader voor de EHS worden plannen afzonderlijk beoordeeld. Om een meer ontwikkelingsgerichte aanpak te bevorderen kan hiervan worden afgeweken door op gebiedsniveau een nee, tenzij -afweging te maken. Dit kan wanneer een aantal plannen of projecten in één ruimtelijk plan wordt ingediend, gericht op de per saldo verbetering van de kwaliteit en/of kwantiteit van de EHS op gebiedsniveau. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn als in combinatie met andere ruimtelijke ingrepen t e- vens een fysieke barrière in de EHS wordt opgeheven. Door middel van de saldobenadering kan een meer aaneengeslot en EHS worden ve r- kregen of kunnen EHS -gebieden beter met elkaar worden verbonden. Door ruimtelijke ingrepen op gebiedsniveau met elkaar in verband te brengen, kunnen functies of act i- viteiten elders in de EHS of daarbuiten betere ontwikkelingsmogelijkheden krijgen. Deze benadering is alleen toepasbaar als: SAB 11

14 De combinatie van bestemmingswijzigingen binnen één ruimtelijke visie wordt g e- presenteerd; Er een onderlinge samenhang bestaat tussen de betreffende plannen; In de toelichting bij een bestemmingsplan een verantwoording van de aard, de wijze en het tijdstip van realisatie van de kwaliteits- of kwantiteitswinst wordt opgenomen. SAB 12

15 3 Toets Natuurbeschermingswet Inleiding De N320 en haar directe omgeving liggen niet in een Natura 2000-gebied. Het dichtstbijzijnde Natura 2000-gebied is Lingegebied & Diefdijk-Zuid. Dit Natura gebied ligt meter ten westen van de N320. In onderstaande figuur is de ligging van het plangebied ten opzichte van de Natura 2000-gebied weergegeven. Figuur 4: Globale ligging van de N320 nabij Natura 2000-gebied Lingegebied & Diefdijk-Zuid (geel) (bron: en Google Earth). Het Natura 2000-gebied Lingegebied & Diefdijk-Zuid omvat de oeverlanden van de rivier de Linge, die een smal stroomgebied heeft dat tussen Rijn en Waal ligt ingekneld. Door zijn omvang, schaal en dynamiek neemt de Linge een bijzondere positie in het Nederlandse rivierenlandschap. Het landschap is minder dynamisch dan dat van de Rijn, Waal, Maas en IJssel, maar heeft in veel opzichten toch het karakter van een rivierenlandschap met daarbij behorende landschapselementen, begroeiingen en soo r- ten. Samenhangend met de geringere dynamiek, wordt het gebied gekenmerkt door interessante overgangen naar laagveen, wat tot uiting komt door een diversiteit aan verlandingsgemeenschappen. Door zijn kleinschaligheid is het gebied van groot belang voor de kamsalamander. In de volgende tabel wordt voor het Natura 2000-gebied aangegeven voor welke habitattypen en -soorten het gebied is aangewezen. Vervolgens worden per habitattype en -soort de instandhoudingsdoelstellingen besproken. SAB 13

16 Tabel 1: Aangewezen habitattypen en soorten en doelstellingen en Kritische Depositie Waarden (KDW) 1 Habitattypen Instandhoudingsdoelstelling KDW (mol N/ha/jaar) H6430A Ruigten en zomen moerasspirea H7230 Kalkmoerassen Behoud oppervlak en kwaliteit > 2400 Uitbreiding oppervlakte en verbetering 1100 kwaliteit H91E0 Vochtige alluviale bossen (A,B en C) Behoud oppervlakte en kwaliteit. Enige achteruitgang in oppervlakte ten gunste van habitattype H7230 kalkmoerassen is toegestaan 2410 (A) 2000 (B) 1860 (C) Soorten Doel H1134 Bittervoorn H1145 Grote modderkruiper H1149 Kleine modderkruiper H1166 Kamsalamander A197 Zwarte stern Behoud omvang en kwaliteit leefgebied voor behoud populatie Behoud omvang en kwaliteit leefgebied voor behoud populatie Behoud omvang en kwaliteit leefgebied voor behoud populatie Uitbreiding verspreiding en omvang leefgebied en verbetering kwaliteit leefgebied voor uitbreiding populatie Behoud omvang en kwaliteit leefgebied met een draagkracht voor een populatie van ten minste 15 paren complementair doel 3.2 Onderzoeksmethode Om de effecten van de aanpassingen aan de N320 inzichtelijk te maken, zijn voor alle effecten die genoemd worden in de effectenindicat or van het ministerie van EL& I nagegaan of zij optreden en in welke mate. Hierbij is gebruik gemaakt van reeds bestaande documentatie. De storingsfactoren zijn de basis van de effectenindicator. Voor alle Nat ura 2000-gebieden en alle aangewezen soorten en habitattypen is bepaald wat de gevoeligheid van soorten voor de factoren is. Het ministerie van EL&I onderscheidt 19 mogelijke storingsfactoren op soorten en habitattypen. Deze storingsfactoren zijn: oppervlakte verlies, versnippering, verzuring, vermesting, verzoeting, verzilting, veront reiniging, verdroging, vernatting, verandering stroomsnelheid, vera n- dering overstromingsfrequentie, verand ering dynamiek substraat, verstoring door geluid, licht en trillingen, optische verstoring, mechanische effecten, verandering in pop u- latiedynamiek en bewuste verandering soortensamenstelling. Om tot een duidelijke en objectieve beschrijving van de mogelijk optredende effecten te komen, is gebruik gemaakt van deze 19 storings factoren. Voor elk Natura gebied wordt per storingsfactor besproken of de ontwikkelingen (bij recht, afwijking of via een wijzigingsbevoegdheid of omgevingsvergunning) die het plan mogelijk maakt 1 Kritische depositie waarde (KDW) is de grens waarboven het risico niet kan worden uitgesl o- ten dat de kwaliteit van het habitattype significant wordt aangetast als gevolg van de verzurende en/of vermestende invloed van de atmosferische stikstofdepositie (Dobben & Hinsberg, 2008) SAB 14

17 leiden tot een negatief effect op het Natura 2000-gebied. Deze ontwikkelingen worden in de volgende paragraaf besproken. In enkele gevallen leidt een ontwikkeling niet tot een verstorend effect op het Natura 2000-gebied, deze ontwikkeling wordt dan ook niet besproken onder deze storingsfactor. Per Natura 2000-gebied wordt elke storingsfactor het kenmerk, de interactie met andere factoren en de relevantie voor het project besproken. De tekst bij Kenmerk en Interactie met andere factoren is afkomstig van het Ministerie van EL&I. Bij relevante factoren wordt ook de werking beschreven. 3.3 Effectenbeoordeling Uit de effectenindicator van EL&I blijkt dat de mogelijk aanwezige soorten in Natura 2000-gebied Lingegebied & Diefdijk-Zuid voor meerdere storingsfactoren gevoelig zijn. Deze storingsfactoren staan weergegeven in figuur 5. Aan de hand van de storingsfactoren zoals genoemd door het ministerie van EL&I wordt duidelijk gemaakt welke effecten op kunnen treden. Figuur 5: Alle verstoringindicatoren van EL&I voor aangewezen habitats en soorten voor Natura 2000-gebied Lingegebied & Diefdijk-Zuid. 1 Oppervlakteverlies Kenmerk: Afname beschikbaar oppervlak leefgebied soorten en/of habitattypen. Relevantie: De N320 ligt buiten de grenzen van het Natura 2000-gebied, waardoor met de toekomstige aanpassingen aan de N320 geen sprake is van direct oppervlakteverlies van habitattypen of -soorten. Van oppervlakteverlies is met de nieuwe invulling dan ook geen sprake. SAB 15

18 2 Versnippering Kenmerk: Van versnippering is sprake bij het uiteenvallen van het leefgebied van soorten. Relevantie: De N320 ligt buiten de grenzen van het Natura 2000-gebied. Het plangebied vertoont ook geen verbindende functie tussen habitattypen - en soorten. Met de aanpassingen aan de N320 is geen sprake van versnippering van habitattypen en - soorten. Deze storingsfactor is met de plannen niet van toepassing. 3 Verzuring Kenmerk: Verzuring van bodem of water is een gevolg van de uitstoot (emissie) van vervuilende gassen door bijvoorbeeld fabrieken en (vracht)auto's. De uitstoot bevat onder andere zwaveldioxide (SO 2 ), stikstofoxide (NO x ), ammoniak (NH 3 ) en vluchtige organische stoffen (VOS). Deze verzurende stoffen komen via lucht of water in de grond terecht en leiden aldus tot het zuurder worden van het biotische milieu. De belangrijk ste bronnen van verzurende stoffen zijn de landbouw, het verk eer en de industrie. Interactie andere factoren: De effecten van verzurende stoffen zijn niet altijd te scheiden van die van vermestende stoffen, omdat een deel van de verzurende stoffen ook vermestend werkt (aanvoer van stikstof). Relevantie: Bij de aanpassingen aan de N320 is mogelijk sprake van een toename in verkeer dat op een moment over de N320 rijdt. Een toename in vervoersbewegingen resulteert in een toename in stikstofdepositie, welke verzuring van natuurwaarden tot gevolg heeft. De Provincie Gelderland heeft in 2012 met het rekenmodel Aerius' de hoeveelheid stikstofdepositie in het Lingegebied in kaart gebracht. Dit maakte duidelijk of de hoeveelheid stikstof de kritische depositiewaarde' voor een bepaald habitattype ove r- schrijdt, en zo ja welke extra maatregelen dan nodig zijn om de verdere achteruitgang van het habitattype te stoppen. Uit deze berekening is gebleken dat de hoeveelheid stikstof de kritische grens voor het kalkmoeras in het Lingegebied overschrijdt. Bij de twee bostypen die in het gebied voorkomen (voc htige alluviale bossen, type esseniepenbos en beekbegeleidende bossen) is zeer lokaal een kleine overschrijding geconstateerd. Dit levert echter geen beperkingen op voor de instandhoudingsdoelen, dus er zijn geen extra maatregelen nodig (bron: Binnen het Natura 2000-gebied is één van de aangewezen habitattypen gevoelig voor een toename in stikstofdepositie. Dit habitattype is Kalkmoerassen en heeft een krit i- sche depositie waarde (KDW) van 1100 mol N/ha/jaar. In de huidige situatie wordt d e- ze kritische depositie waarde reeds overschreden. De huidige achtergronddepositie op het Natura 2000-gebied is 1900 mol N/ha/jaar 2. Dit betreft een overschrijding van reeds 800 mol N/ha/jaar. Het habitattype Kalkmoerassen is aanwezig op enkele percelen in de omgeving van de Put van Bullee bij Acquoy (Ontwerpbesluit). Deze put ligt op ongeveer meter afstand van het plangebied. Het aantal vervoersbewegingen op de N320 neemt niet toe door de aanpassingen aan de provinciale weg. Alhoewel er extra rijbanen worden aangelegd en er feitelijk meer auto s op een bepaalde oppervlakte kunnen rijden, zorgt de aanpassingen aan N320 tot een betere doorstroming. Een betere doorstroming leidt tot een grotere afstand 2 SAB 16

19 tussen de onderlinge auto s, waardoor er minder auto s op de rijbanen rijden dan ten opzichte van stilstaand verkeer. Ook verblijven de auto s bij een betere doorstroming korter op de N320. Hierdoor wordt minder stikstof uitgestoten. Op basis van voorstaande wordt gesteld dat met de aanpassingen aan de N320 geen sprake is van een toename in stikstofuitstoot en depositie op het Natura 2000-gebied ten opzichte van de huidige situatie. De aanpassingen voor een betere doorstroming van de N320 leiden mogelijk zelfs tot een afname in stikstofdepositie op het Natura gebied. Geconcludeerd wordt dat het plan niet leidt tot (signific ante) negatieve effecten op i n- standhoudingsdoelstellingen van het Natura 2000-gebied voor wat betreft verzuring. 4 Vermesting Kenmerk: Vermesting is de 'verrijking' van ecosystemen met met name stikstof en fosfaat. Het kan gaan om aanvoer door de lucht (droge en natte neerslag van amm o- niak en stikstofoxiden) of nitraat- en fosfaataanvoer door het oppervlaktewater. Interactie andere factoren: stoffen die leiden tot vermesting kunnen ook leiden tot verzuring. Vermesting (en verzuring) kunnen op hun beurt leiden tot verontreiniging van het oppervlakte- en grondwater. Relevantie: De aanpassingen aan de N320 leiden niet tot een toename in het aantal vervoersbewegingen. Voor effectenbeoordeling zie voorgaande paragraaf. 5 Verzoeting Kenmerk: Verzoeting treedt op als het chloridegehalte in het water afneemt, en niet meer geschikt is voor de beoogde zoute of brakke natuurtypen. Interactie andere factoren: Verzoeting treedt meestal op ten gevolge van vernatting of, zoals in het Delta-gebied, door het afsluiten van zee-armen. In (voormalig) brakke of zoute wateren leidt verzoeting tot vermesting. Relevantie: De plannen vinden plaats buiten de invloedszone van brakke natuur. Met de toekomstige plannen wordt tevens geen grondwateronttrekking of afwatering uit het Natura 2000-gebied mogelijk gemaakt. Het plan leidt daarmee niet tot verzoeting van aanwezige natuurwaarden in het Natura 2000-gebied. 6 Verzilting Kenmerk: Verzilting betreft de ophoping van oplosbare zouten (kalium, natrium, magnesium, calcium) in bodems en wateren. In wateren komt verzilting over het gehele spectrum tussen zoet (<200 mg Cl/l) en zeer zout (> mg Cl/l) voor en is dus niet beperkt tot zoet en brak water. Interactie andere factoren: Verzilting van bodems treedt vaak op ten gevolge van verdroging. Relevantie: De plannen leiden niet tot een toename in grondwateronttrekking. Er worden geen ingrepen in de grond uitgevoerd, waardoor met de plannen geen sprake is van verdroging en verzilting van natuurwaarden in het Natura 2000-gebied. 7 Verontreiniging Kenmerk: Er is sprake van verontreiniging als er verhoogde concentraties van stoffen in een gebied voorkomen, welke stoffen onder natuurlijke omstandigheden niet of in zeer lage concentraties aanwezig zijn. Bij verontreiniging is sprak e van een zeer brede groep van ecosysteem/gebiedsvreemde stoffen: organische verbindingen, zware metalen, schadelijke stoffen die ontstaan door verbranding of productieprocessen, SAB 17

20 straling (radioactief en niet radioactief), geneesmiddelen, endocrien werkende stoffen etc. Deze stoffen werken in op de bodem, grondwater, lucht. Interactie andere factoren: Geen directe interactie met andere factoren. Wel kan verontreiniging als gevolg van andere factoren optreden. Relevantie: In het plangebied worden geen sterk verontreinigende activiteiten toeg e- staan en er wordt geen afvalwat er geloosd in watervoerende elementen die in verbinding staan met het Natura 2000-gebied. Ook is geen sprake van verontreiniging van de bodem. Op basis van voorstaande, de afstand tot het Natura gebied (1.200 meter) en de tussenliggende elementen als wegen en bebouwing worden verontreinigende effecten met de plannen niet verwacht. 8 Verdroging Kenmerk: Verdroging uit zich in lagere grondwaterstanden en/of afnemende kwel. De actuele grondwaterstand is lager dan de gewenste/benodigde grondwaterstand. Interactie andere factoren: Verdroging kan tevens leiden tot verzilting. Door verdr o- ging neemt ook de doorluchting van de bodem toe waardoor meer organisch materiaal wordt afgebroken. Op deze wijze leidt verdroging tevens tot verm esting. Er zijn ook gebieden waar verdroging kan optreden zonder dat de grondwaterstand in de ondiepe bodem daalt. Het gaat daarbij om gebieden waar van oudsher grondwat er omhoogkomt. Dit water heet kwelwater. Kwelwater is water dat elders in de bodem is geïnfiltreerd en dat naar het laagste punt in het landschap stroomt. Kwelwater heeft dikwijls een bijzondere samenstelling: het is rijk aan ijzer en calcium, arm aan voedingsstoffen en niet zuur, maar gebufferd. Schade aan de natuur die veroorzaakt wordt door een afname of het verdwijnen van kwelwater en het vervangen van dit type water met gebiedsvreemd water, noemen we ook verdroging. Relevantie: De aanpassingen aan de N320 leidt niet tot verdroging van het Natura 2000-gebied. Voor de aanpassingen aan de weg vinden geen ingrepen in het grondwater plaats. Doordat deze ingrepen niet uitgevoerd worden is geen sprake van een afnemende kwel. De toekomstige grondwaterstand in het Natura 2000-gebied wijkt niet af van de gewenste/benodigde grondwaterstand. 9 Vernatting Kenmerk: Vernatting manifesteert zich in hogere grondwaterstanden en/of toen e- mende kwel veroorzaakt door menselijk handelen. Interactie andere factoren: Vernatting kan leiden tot verzoeting en verandering van de waterkwaliteit, bijvoorbeeld als gevol g van inlaat van gebiedsvreemd water. Relevantie: Met de plannen is geen sprake van vernatting van het Natura gebied. Met de plannen vinden geen ingrepen in het grondwater plaats. Hierdoor is er geen sprake van een toenemende kwel in het Natura gebied. De activiteiten hebben geen effect op de (grond)waterspiegel en dus ook geen vernattend effect op het Natura 2000-gebied. 10 Verandering stroomsnelheid Kenmerk: Verandering van stroomsnelheid van beken en rivieren kan optreden door menselijke ingrepen zoals plaatsen van stuwen, kanaliseren of weer laten meanderen. Interactie andere factoren: De interactie met andere factoren is onbekend. Relevantie: De aanpassingen aan de N320 leidt niet tot verandering van stroomsnelheden, omdat het plangebied buiten de invloedszone van rivieren en beken ligt. SAB 18

21 11 Verandering overstromingsfrequentie Kenmerk: De duur en/of frequentie van de overstroming van beken en rivieren verandert door menselijke activiteiten. Interactie met andere factoren: Overstromingen zijn van invloed op de vochttoestand, de zuurgraad, de voedselrijkdom en het zoutgehalte van een gebied. Relevantie: De overstromingsfrequentie in het Natura 2000-gebied wordt niet beïnvloed door de aanpassingen aan de N320, omdat de weg buiten de invloedszone van rivieren en beken ligt. 12 Verandering dynamiek substraat Kenmerk: Er treedt een verandering op in de bodemdichtheid of bodemsamenstelling van terrestrische of aquatische systemen, bijvoorbeeld door aanslibbing of verstuiving. Interactie andere factoren: Verandering overstromingsdynamiek, verandering m e- chanische effecten. Relevantie: De aanpassingen aan de N320 leidt niet tot verandering van dynamiek substraat van het Natura 2000-gebied. De weg ligt buiten de grenzen van het Natura 2000-gebied, waardoor het aanleggen van extra rijbanen niet leidt tot een verandering in de bodemsamenstelling of bodemdichtheid in het Natura gebied. 13 Verstoring door geluid Kenmerk: Verstoring door onnatuurlijke geluidsbronnen; permanent zoals geluid wegverkeer dan wel tijdelijk zoals geluidsbelasting bij evenementen. Geluid is een hoorbare trilling, gekenmerkt door geluidsdruk en frequentie. Interactie andere factoren: Treedt vaak samen met visuele verstoring op door bijv. vlieg- en autoverkeer, manifestaties etc. Relevantie: De ontwikkelingen in het plangebied leiden niet tot negatieve effecten door verstoring door geluid in het Natura 2000-gebied. In de huidige situatie is al veel verstoring aanwezig. Deze verstoring is afkomstig van de snelweg (A2) die nabij het Natura 2000-gebied ligt en heeft reeds een verstorend effect op het Natura gebied. De voor geluid gevoelige soort en (Bittervoorn, Grote modderk ruiper, Kleine modde r- kruiper en Kams alamander) zijn in hun voorkomen afhankelijk van waterrijke elementen. Deze waterrijke elementen komen niet in de onmiddellijke omgeving van de N320 voor. De dichtstbijzijnde geschikte elementen ligt op meter afstand van de N320. In combinatie met de reeds aanwezige verstorende elementen en afwezigheid van habitatsoorten nabij het plangebied (minimaal meter) leidt de aanpassingen aan de N320 niet tot een negatief effect op de instandhoudingsdoelstellingen van het Natura 2000-gebied voor wat betreft geluid. 14 Verstoring door licht Kenmerk: Verstoring door k unstmatige lichtbronnen, zoals licht uit woonwijk en, ind u- strieterreinen en glastuinbouw. Interactie andere factoren: De interactie met andere factoren is onbekend. Relevantie: De ontwikkelingen in het plangebied leiden niet tot negatieve effecten door verstoring door licht in het Natura 2000-gebied. Verlichting is in de huidige situatie al aanwezig tussen het plangebied en het Natura gebied. Deze verlichting is aanwezig in de vorm van woningen, gebouwen en lantaarnpalen langs wegen. Verder beperkt tussenliggende bebouwing en bomen de eventuele lichtuitstraling van het plangebied. De mogelijke plaatsing van verlichting langs de N320 heeft op basis van SAB 19

22 voorstaande geen negatief effect op instandhoudingsdoelstelling van het Natura gebied. 15 Verstoring door trilling Kenmerk: Er is sprake van trillingen in bodem en water als dergelijke trillingen door menselijk e activiteiten veroorzaak t worden, zoals bij boren, heien en draaien van r o- torbladen. Interactie andere factoren: Kan vooral samen optreden met verstoring door geluid. Relevantie: Tijdens de bouwwerkzaamheden en tijdens het in gebruik nemen van de N320 ontstaan mogelijk trillingen in de ondergrond. SBR geeft aan dat trillingen niet verder dragen dan 250 meter (SBR, 2003). Het Natura 2000-gebied ligt op meer dan meter afstand van de N320. Hierdoor zijn de mogelijke trillingen van de N320 niet waar te nemen in de Natura 2000-gebieden. De eventuele toename in trilling door de aanpassingen aan de N320 heeft op basis van voorstaande geen negatief effect op instandhoudingsdoelstelling van het Natura 2000-gebied. 16 Optische verstoring Kenmerk: Optische verstoring betreft verstoring door de aanwezigheid en/of beweging van mensen dan wel voorwerpen die niet thuishoren in het natuurlijke systeem. Interactie andere factoren: Treedt vaak samen op met verstoring door geluid (in geval van recreatie) of trilling en licht (in geval van voertuigen, schepen). Relevantie: Met de toekomstige plannen is geen sprake van optische verstoring op het Natura 2000-gebied. De N320 ligt buiten de grenzen van het Natura 2000-gebied. De afstand van het plangebied tot aan het Natura 2000-gebied bedraagt ruim meter. Gezien de afstand veroorzaakt de voorgenomen ontwikkeling in het plangebied geen (in)directe optische verstoring op habitattypen en -soorten. 17 Verstoring door mechanische effecten Kenmerk: Onder mechanische effecten vallen verstoring door betreding, golfslag, luchtwervelingen et cetera, die optreden ten gevolge van menselijke activiteiten. De oorzaken en gevolgen zijn bij deze storende factor zeer divers. Interactie andere factoren: Verstoring kan samenvallen met verstoring door geluid, licht en trilling. Relevantie: Met de toekomstige plannen is geen sprake van verstoring door mechanische effecten op het Natura 2000-gebied. De N320 ligt buiten de grenzen van het Natura 2000-gebied. Mechanische effecten zijn niet te verwachten, omdat het plangebied op grote afstand van het Natura 2000-gebied ligt. Deze afstand betreft ruim 1,2 kilometer. Vanuit de plannen vindt geen betreding, golfslag en dergelijke in het Natura 2000-gebied plaats. 18 Verandering in populatiedynamiek Kenmerk: De storende factor verandering in populatiedynamiek treedt op indien er een direct effect is van een activiteit op de populatieopbouw e n/of populatiegrootte. Er wordt hier vooral gedoeld op de situatie wanneer er sprake van sterfte van individuen door wegverkeer, windmolens, of door jacht of visserij. Interactie andere factoren: Veel storende factoren leiden op hun beurt - dus indirect - tot een verandering in populatiedynamiek. Deze storende factor zit namelijk aan het einde van de effectketen. Relevantie: De aanpassingen aan de N320 leiden niet tot verandering in populatiedynamiek in het Natura 2000-gebied. Het plangebied ligt op grote afstand van het Natura SAB 20

23 2000-gebied (1.200m) en daarmee buiten de invloedsfeer van het Natura 2000-gebied voor wat betreft sterfte door verkeer. Het plan leidt niet tot een toename in sterfte van individuen, omdat er geen sprake is van een toename in verkeer over een weg die direct grenst aan of door het Natura 2000-gebied loopt. 19 Bewuste verandering soortensamenstelling Kenmerk: Er is sprake van bewust ingrijpen in de natuur door herintroductie van soorten, introductie van exoten, uitzetten van vis, inzaaien van genetisch gemodificeerde organismen etc. Interactie andere factoren: Heeft met name direct invloed op de factor verandering in populatiedynamiek. Relevantie: Van een bewuste verandering van de soortensamenstelling is geen sprake bij de invulling van het plangebied. 3.4 Conclusie Uit deze toets in het kader van de Natuurbeschermingswet 1998 kan geconcludeerd worden dat de aanpassingen aan de N320 niet leiden tot negatieve effecten op instandhoudingsdoelstellingen van habitattypen en soorten van het Natura gebied Lingegebied & Diefdijk-Zuid. Met de ontwikkelingen is geen sprake van aantasting van het Natura 2000-gebied. SAB 21

24 4 Toets Boswet 4.1 Inleiding Voor de aanpassingen aan de N320 worden bomen gekapt. Bij de kap van bomen is mogelijk sprake van compensatie van het verlies aan bomen. In dit hoofdstuk wordt onderzocht of met de kap van laanbeplanting sprake is van een meldings- en herplantplicht. In onderstaande afbeeldingen zijn de locaties weergegeven waar bomen gekapt worden. 4.2 Onderzoeksmethode De Boswet is van toepassing op alle bossen en houtopstanden groter dan 10 are of, in geval van rijbeplanting, meer dan 20 bomen die gelegen zijn buiten de bebouwde kom (Boswet). In dit hoofdstuk wordt bepaald of met de aanpassingen aan de N320 sprake is van kap van bossen, houtopstanden of rijbeplanting. Verder wordt de boomsoort van de te kappen bomen bepaald. Populieren of wilgen vallen, indien het gaat om rijbeplanting, niet onder de bescherming van de Boswet. De Boswet is niet van toepassing op rijbeplanting van minder dan 20 bomen. Afhankelijk van deze informatie komt naar voren of met de kap van bomen sprake is van een meldings- en herplantplicht. In onderstaand figuur is de ligging van de bebouwde kom van de Boswet weergegeven. Figuur 6: Bebouwde kom Boswet (rood) van de gemeente Culemborg 4.3 Effectenbeoordeling Met de plannen worden geen bossen of houtopstanden groter dan 10 are gekapt. De te kappen bomen betreffen over het algemeen rijbeplanting langs bestaande wegen of in enkele gevallen kleine groepjes bomen. Hieronder wordt per locatie bepaald welke boomsoort er met de plannen worden gekapt. SAB 22

25 4.3.1 Verdubbelen rijbaan (2*2) Voor de verdubbeling van de rijbaan bij de aansluiting met de A2 worden in totaal 12 bomen gekapt. Het gaat om vier (kleine) populieren langs de Daam van Dijkweg, twee platanen langs de Rietveldseweg en acht populieren langs de zuidzijde van de N320. In onderstaande afbeelding is de locatie van de te kappen bomen weergegeven. Figuur 7: Te kappen bomen voor de verdubbeling van de N320 De vier bomen langs de Daam van Dijkweg en de acht bomen ten zuiden van de N320 vormen het begin van een laanbeplanting dat uit meer dan 20 bomen bestaat. De te kappen bomen zijn populieren en vallen daarmee niet onder de bescherming van de Boswet. De twee te kappen bomen langs de Rietveldseweg vormen geen laanbeplanting dat bestaat uit meer dan 20 bomen. Het zijn vier platanen die naast elkaar staan. Deze bomen vallen daarmee niet onder de bescherming van de Boswet. Voor de kap van deze bomen voor de verdubbeling van de rijbanen geldt geen meldings- of herplantplicht in het kader van de Boswet Verbeteren kruispunt (fietsers) en extra opstelstroken Voor de verbetering van het kruispunt worden in totaal 32 bomen gekapt. Er worden zeven bomen ten oosten van het kruispunt gekapt, 12 bomen ten westen van kruispunt en 13 bomen ten noorden van het kruispunt. In onderstaande afbeelding is wee r- gegeven op welke locatie de bomen gekapt worden. Ten oosten en westen van het kruispunt bestaan de bomen uit populieren en maken onderdeel uit van een rijbeplanting van meer dan 20 bomen. De te kappen bomen ten noorden van de kruising bestaan uit vijf grauwe abelen en acht essen. De vijf grauwe abelen maken geen onderdeel uit van rijbeplanting, bos of houtopstand (groter van 10 are). Voor de kap van de populieren en grauwe abelen geldt geen meldings- of herplantplicht in het kader van de Boswet. De acht essen daarentegen maken onderdeel uit van een rijbeplanting bestaande uit meer dan 20 bomen. Deze bomen vallen onder de werking van de Boswet, aangezien deze bomen buiten de bebouwde kom van de Boswet vallen. Voor de kap van de acht essen geldt in het kader van de Boswet een meldingsplicht en herplantplicht. SAB 23

26 Figuur 8: Te kappen bomen voor de verbetering van het kruispunt en opstelstroken Behoud bestaande rotonde Met het behoud van de bestaande rotonde worden geen bomen gekapt. De Boswet is voor deze locatie niet van toepassing Nieuwe turborotonde Om de nieuwe turborotonde mogelijk te maken worden ten noorden van de N320 bomen gekapt. Deze bomen maken onderdeel uit van de rijbeplanting langs de noor delijke kant van de N320. Deze rijbeplanting begint in het oosten van de kern en loopt middels enkele korte onderbrekingen door tot aan de kruising met de Wethouder Schoutenweg. Deze rijbeplanting bestaat in zijn geheel uit populieren. Aangezien de bomenrij uit populieren bestaat, valt deze bomenrij niet onder de bescherming van de Boswet. Voor de kap van de populieren geldt geen meldings- of herplantplicht in het kader van de Boswet. Figuur 9: Te kappen bomen langs de nieuwe turborotonde SAB 24

27 4.3.5 Nieuwe afrit station Voor de realisatie van de nieuwe afrit naar het station worden 10 bomen gekapt. Deze bomen maken onderdeel uit van de rijbeplanting langs de N320. De te kappen bomen betreffen allen populieren en vallen daarmee niet onder de bescherming van de Boswet. De te kappen bomen zijn weergegeven in onderstaande afbeelding. Voor de kap van deze bomen geldt geen meldings- of herplantplicht in het kader van de Boswet. Figuur 10: Te kappen bomen voor de nieuwe inrit naar het station Verkeerslichten in plaats van rotonde + fietsers; Voor de plannen betreffende de meest oostelijke kruispunten worden in totaal ongeveer 75 bomen gekapt. Het betreffen 37 bomen ten westen van het kruispunt, 10 bomen ten zuiden, twee bomen ten oosten en 28 bomen ten noorden van het kruispunt. Zie onderstaande afbeelding door de te kappen bomen. Figuur 11: Te kappen bomen voor de plannen langs de meest oostelijke rotonde en de rotonde op de Rijksstraatweg De te kappen bomen ten westen van het kruispunt bestaan geheel uit populieren en maken onderdeel uit van de rijbeplanting langs de N320. De te kappen bomen ten zuiden en ten oosten van de kruising maken geen onderdeel uit van rijbeplanting van SAB 25

28 meer dan 20 bomen of bossen of houtopstand > 10 are. De bomen tussen de rotonde op de N320 en de rotonde op de Rijksstraatweg vormen geen rijbeplanting van meer dan 20 bomen. De hiervoor genoemde bomen vallen niet onder de bescherming van de Boswet. Voor de kap van deze bomen betreffende de ontwikkelingen aan de meest oostelijke rotonde geldt geen meldings- of herplantplicht in het kader van de Boswet. De bomen ten noorden van het kruispunt, ten westen van de rotonde op de Rijksstraatweg, betreffen zes lindes en vormen een rijbeplanting van meer dan 20 bomen langs de Rijksstraatweg. Deze bomen vallen buiten de bebouwde kom van de Boswet en daarmee onder de bescherming van deze wet. Voor de kap van deze bomen geldt een meldings- en herplantplicht. 4.4 Conclusie Het merendeel van de te kappen bomen betreffen populieren of vormen geen bos (> 10 are) of rijbeplanting van meer dan 20 bomen. Deze bomen vallen niet onder de b e- scherming van de Boswet. Op een tweetal locatie worden echter bomen gekapt die vallen onder de bescherming van de Boswet. Voor deze bomen geldt een meldingsen herplantplicht. De betreffende bomen zijn de zes essen langs de Wethouder Schoutenweg en de zes lindes ten westen van de rotonde van de Rijksstraatweg. In onderstaand figuur zijn deze bomen weergegeven. Voor de kap van deze bomen moet minimaal één maand maar maximaal één jaar voor de daadwerkelijke kap een melding van de betreffende kap gemaakt worden. Vervolgens moet binnen drie jaar na de kap nieuwe bomen zijn herplant, waarbij de herplantplicht geldt op het betreffende perceel waar de bomen zijn gekapt. Hierbij dient bij de aanplant van laanbomen langs wegen een onderlinge afstand van max i- maal 10 meter te worden gehanteerd en moeten de bomen weer bestaan uit een rij van > 20 bomen buiten de bebouwde kom van de Boswet. Hierdoor vallen deze nieuwe bomen weer onder de werking van de Boswet. Bovenop deze herplantplicht geldt een kwaliteitstoeslag van 130%. Dit betekent dat op elke locatie minimaal 8 bomen herplant moeten worden. Figuur 12: Locaties van de te kappen bomen waarvoor een meldings- en herplantplicht geldt. SAB 26

29 5 Toets Ecologische Hoofdstructuur 5.1 Inleiding De EHS bestaat uit drie onderdelen: EHS-natuur, EHS-verweving en ecologische verbindingszones. Voor het behoud en herstel van biodiversiteit in Gelderland z ijn deze drie onderdelen van de EHS onlosmakelijk met elkaar verbonden. Soorten die gebo n- den zijn aan grotere nat uurgebieden, vinden vooral een plek in EHS-natuur. EHSverweving is van belang voor soorten die gebonden zijn aan gebieden waarin veel n a- tuurelementen en natuurkwaliteiten verweven zijn met agrarisch en ander g ebruik van het cultuurlandschap. Met de ecologische verbindingszones neemt de ve rsnippering van de natuur af en ontstaan meer migratiemogelijkheden voor planten en dieren. De N320 ligt niet in de Ecologische Hoofdstructuur (EHS). Wel vallen enkele precelen rondom de N320 in de EHS. De gronden zijn aangewezen als onderdeel natuur en als verwevingsgebied. In onderstaande figuur is de ligging van het N320 ten opzichte van de EHS weergegeven. Figuur 13: Ligging van de N320 ten opzichte van de EHS (Gelderland, 2012) De geplande werkzaamheden vallen op één locatie in de EHS. Het betreft de locatie aan de zuidzijde van de N320, dichtbij de A2. Op deze locatie wordt het aantal rijbanen verdubbeld. Voor deze verdubbeling worden twee rijstroken ten zuiden van de N320 aangelegd. Hiervoor wordt een bestaande watergang verlegd naar het zuiden. Op overige locaties worden geen ingrepen in de EHS uitgevoerd. 5.2 Onderzoeksmethode Binnen de EHS geldt de nee, tenzij -benadering. Dit houdt in dat bestemmingswijziging niet mogelijk is als daarmee de wezenlijke kenmerken of waarden van het gebied significant worden aangetast. Aan de hand van de kernkwaliteiten die de Provincie Gelderland heeft opgesteld wordt bepaald of met de plannen sprake is van aantasting van de EHS. Deze kernkwaliteiten staan in paragraaf In het kort komt het neer dat de effecten van de ontwikkelingen op de kernkwaliteiten van de EHS getoetst worden op de volgende aspecten: Areaal en kwaliteit Uitwisselingsmogelijkheden; Kwaliteit leefgebied soorten; SAB 27

30 Grote natuurlijke eenheden; Grond- en oppervlaktewateromstandigheden; Stiltebeleidsgebieden. 5.3 Effectenbeoordeling Op basis van de kaarten van de Provincie Gelderland valt de N320 en haar directe omgeving niet onder HEN-wateren, Grote natuurlijke eenheden, Parels, A-locaties bos en in een stilte(beleids)gebied. Het beheertype voor gronden is in onderstaand figuur weergegeven. Figuur 14: Beheertypen delen EHS, met de locatie waar ingrepen in de EHS plaatsvinden in rood. De ingrepen in de EHS vinden plaats op gronden met het beheertype kruiden- en faunarijk grasland. Kruiden- en faunarijk grasland omvat graslanden die kruidenrijk zijn, maar niet tot de schraallanden vochtig hooiland, zilt grasland en overstromingsgrasland of glanshaverhooiland behoren. De vegetatie kan behoren tot allerlei verbonden van graslandvegetaties; ondermeer kamgras vegetaties of de meer algemene witbolgraslanden. Diverse soorten ruigte en struweel kunnen in dit grasland voorkomen. Het grasland wordt meestal extensief beweid of gehooid en niet of slechts licht bemest. Kruiden- en faunarijk grasland komt in vrijwel alle landschapstypen voor. Toch is het areaal de laatste veertig jaar enorm afgenomen door de gangbare landbouwpraktijk: sterke bemesting gecombineerd met periodiek doodspuiten van de grasmat en o p- nieuw inzaaien met hoog productieve gras variëteiten. De meeste overgebleven kruidenrijke graslanden liggen in overhoekjes van het agrarische gebied of komen voor in natuurgebieden. Daar kan kruidenrijk grasland een tijdelijk fase zijn als de benodigde abiotische omstandigheden voor schraallanden niet of nog niet gerealiseerd kunnen worden. Kenmerkende of bijzondere soorten van schralere beheertypen ontbreken grotendeels binnen Kruiden- en faunarijk grasland, maar graslanden zijn vaak wel rijk aan minder zeldzame soorten. Het type is onder andere van belang voor vlinders en andere insecten, vogels en kleine zoogdieren ( SAB 28

31 Areaal en kwaliteit natuurgebieden Areaal Voor de aanpassingen aan de provinciale weg, het verdubbelen van het aantal rijbanen, wordt weidegrond verhard. Bij het verharden van grond in de EHS is sprake van areaalverlies van de EHS. Voor de ontwikkeling van de N320 wordt in totaal 0,65 ha weidegrond in de EHS verhard tot weg. De EHS op deze locatie is aangewezen als kruiden- en faunarijk grasland. Met de toekomstige plannen is sprake van areaalverlies van 0,65 ha kruiden- en faunarijk grasland. Dit areaalverlies is niet te mitigeren, aangezien de weg in de EHS wordt aangelegd. Voor aantasting van deze graslanden dient compensatie van natuurwaarden plaats te vinden. Voor deze graslanden geldt de lichtste compensatievorm (=133%). Dit betekent dat voor het verlies aan 0,65 ha kruiden- en faunarijk grasland er 0, 86 ha nieuw kruiden- en faunarijk grasland aangelegd of beheerd moet worden. Kwaliteit De oppervlakte van de EHS dat indirect wordt aangetast kan groter zijn dat de directe aantasting. Bij indirecte aantasting is sprake van kwaliteitsverlies. Op deze locatie vindt een verdubbeling plaats van het aantal rijbanen. Hierdoor neemt de verstoring door geluid en trillingen ten op zichte van de huidige situatie ook toe. De kruiden en grassen die op deze locatie groeien zijn niet gevoelig voor een toename in verstoring (geluid, licht of trillingen). Ook is kruidenrijk grasland niet gevoelig voor een beperkte toename in vermesting door een eventuele toename in auto s. Kruidenrijk grasland wordt volgens het beheertype niet of slechts licht bemest. Voor kruidenrijk grasland is geen sprake van achteruitgang van de kwaliteit. Dezelfde beredenering geldt voor overige natuurgebieden langs de N320, zoals De Zandput dat ten noorden van de N320 ligt. Het kruiden- en faunarijk grasland, net zoals het natuurgebied De Zandput, is van belang voor onder andere vogels, vlinders en kleine zoogdieren. Diersoorten zijn gevoelig voor een toename in verstoring. Met de plannen is sprake van een toename in verstoring door geluid. Uit akoestisch onderzoek (Goudappel Coffeng, 2011) blijkt dat er een toename in verstoring door geluid is te verwachten van 2 db op de woningen aan de Rietveldseweg 25 en 27. Deze woningen liggen op ongeveer dezelfde afstand van de N320 als de EHS. Dit betekent dat ook in de EHS een verhoging in geluid is te verwachten tot een hoogte van 64 / 65 db. Verkeersgeluid heeft een negatief effect op het aantal broedparen van veel broedvogelsoorten. Dit blijkt uit meerdere studies uitgevoerd in Nederland (Reijnen en Foppen 1991, Reijnen et al. 1995, Reijnen et al. 1996) en Duitsland (Garniel et al. 2007). Naast vogels zouden ook andere soortgroepen, zoals bijvoorbeeld amfibieën verstoord kunnen worden door verkeersgeluid. Met name in de voortplantingstijd zijn veel soorten afhankelijk van hun roep. De impact van verkeersgeluid op voortplanting van de grijze Boomkikker (Hyla chrysoscelis) is getest. Vrouwtjes reageerden langzamer of reageerden alleen bij een luidere roep, wat een negatief effect suggereert (Bee & Swanson 2007). Voor zover bekend zijn broedvogels het meest gevoelig voor ve r- keersgeluid. Bij nieuwe plannen zal gekeken moeten worden naar de verandering van de geluidsbelasting van de omgeving van de weg in relatie tot de aanwezige natuurwaarden. Er zijn echter geen algemeen geldende grenswaarden voor de natuurgebieden. Voor bosvogels treedt er verstoring op bij 42 db(a) (L 24hrs ) en bij weidevogels bij 47 db(a) SAB 29

32 (L 24hrs ). Door de Provincie Gelderland zijn geluidsberekeningen uitgevoerd om te b e- palen of de verbreding van de N320 leidt tot een toename in geluidsbelasting op de EHS. Zie onderstaande figuur voor de geluidscontouren van de huidige en toekomstige situatie van de N320. Figuur 15: Geluidscontouren huidige situatie N320 en bij verbreding van de N320 Bovenstaande figuur geeft weer dat de verbreding van de N320 niet leidt tot een toename in geluidsbelasting van de omliggende gronden die aangewezen zijn als EHS. De toekomstige situatie leidt zelfs tot een verbetering van de geluidsbelasting. Dit komt door het gebruik van ZOAB, dat niet aanwezig is in de huidige situatie. Door het toepassen van ZOAB leidt de verbreding van de N320 niet tot een verhoging van de geluidsbelasting in de EHS en daarmee niet tot een verdere aantasting van de EHS door geluid. Niet alleen geluid heeft een negatief effect op diersoorten. Ook verlichting van wegen kan een negatief effect hebben op bepaalde diersoorten. De diersoorten die gevoelig zijn voor verlichting zijn met name soorten die op open gronden broeden (bijvoorbeeld weidevogels) en nachtdieren (onder andere vleermuizen, uilen). Om te voorkomen dat de kwaliteit van bestaande natuurgebieden langs de N320 wordt verslechterd dient geen nieuwe verlichting langs de N320 geplaatst te worden. Het overgrote deel van de N320 is namelijk onverlicht, uitgezonderd de verbinding met de A2 en rotondes. Langs het natuurgebied De Zandput en de gronden die aangewezen zijn als kruiden - en faunarijk grasland is geen verlichting langs de N320 of parallelweg aanwezig. Er wordt geen verlichting geplaatst lang de delen van wegen waar in de huidige situatie geen verlichting aanwezig is. Verlichting leidt met de toekomstige plannen dan ook niet tot aantasting van de EHS. Uitwisselingsmogelijkheden Het plan mag niet leiden tot een vermindering van de uitwisselingsmogelijkheden voor planten en dieren in verbindingszones. In de huidige situatie vormen de A2 en de N320 barrières voor de verplaatsing van dieren en planten. De N320 ligt echter niet dwars door een EHS natuurgebied of door een verbindingszone, waardoor geen spra- SAB 30