Beschermde soorten in Hasselt (Overijssel)

Transcriptie

1 Beschermde soorten in Hasselt (Overijssel) Het belang voor de fauna van bestemmingsplan Hasselt binnen de veste Versie 1 25 november 2008 Zoon buro voor ecologie

2 Colofon Titel Ondertitel Opdrachtgever Uitvoerder Versie 1 Datum 25 november 2008 Beschermde soorten in Hasselt (Overijssel) Het belang voor de fauna van het bestemmingsplan Hasselt binnen de veste mro C.P.M. Zoon Zoon buro voor ecologie Witharenweg 10, 7738 PG, Witharen tel: , fax: freeler.nl Inhoud Inleiding Ligging van het terrein Het plan Toets op grond van gebiedsbescherming Toets op grond van soortsbescherming Onderzoek Natuurwaarden Aangetroffen natuurwaarden Verwachting voor beschermde natuurwaarden Het belang van het terrein voor beschermde gebieden Het belang van het terrein voor aangetroffen beschermde soorten Effecten Effecten op beschermde soorten Effecten op beschermde gebieden Conclusies Aanbevelingen Aanpassingen van het plan Ontheffingen Uitvoeren van de zorgplicht Bronnen Zoon/mRO/flora-faunatoets/Hasselt binnen de Veste/versie1/25nov2008 1

3 Inleiding Ligging van het terrein Hasselt is een oude stad die ligt aan het Zwarte water in Overijssel ten noorden van Zwolle. Vlakbij Hasselt liggen de natura 2000 gebieden Oldematen en Zwartewater; iets verder ligt het Natura 2000 gebied Wieden en Weerribben. Hasselt aan het Zwartewater Zoon/mRO/flora-faunatoets/Hasselt binnen de Veste/versie1/25nov2008 2

4 Het plan Grote delen van de oude vestingen worden in het plan bestemd als groen en water. Aan de Dedemsvaart ligt een perceel met nader uit te werken bebouwing (X). Op dit moment staat daar een verlaten boerderij. Gedeelte van het bestemmingsplan Hasselt binnen de veste Zoon/mRO/flora-faunatoets/Hasselt binnen de Veste/versie1/25nov2008 3

5 Toets in het kader van gebiedsbescherming Voor elke ingreep, beheersplan, bestemmingsplan of bouwplan, dient onderzocht te worden of er negatieve effecten zijn op de instandhouding van de doelen van de nabijgelegen Natura 2000 gebieden (Natuurbeschermingswet 1998). Voor ingrepen die mogelijk de natuurwaarden van de EHS aantasten, geldt het principe "Nee-tenzij". Afweging van het natuurbelang in de EHS vindt plaats in het spoor van de Ruimtelijke Ordening (bestemmingsplan). Toets in het kader van soortbescherming Bij elk plan dat ingrijpt op standplaatsen van planten of verblijfplaatsen van dieren, dient getoetst te worden wat het effect is op beschermde soorten, die met name genoemd zijn in de Flora- en Faunawet. In deze wet worden beschermde soorten in drie beschermingscategorieën ingedeeld. Beschermingscategorieën Flora- en Faunawet Categorie 1 Categorie 2 Categorie 3 algemene soorten waarvoor geen ontheffing aangevraagd hoeft te worden bij bestendig beheer of ruimtelijke ontwikkeling. Anders is wel ontheffing nodig voor verstoren of vernietigen en geldt altijd de zorgplicht (art.2). soorten waarvoor ontheffing aangevraagd moet worden, behalve als er gewerkt wordt volgens een door de minister goedgekeurde gedragscode. Ontheffing kan worden verleend als de gunstige staat van instandhouding van de soort niet in gevaar komt. zeldzame soorten, Habitatrichtlijnsoorten en Vogelrichtlijnsoorten (alle vogels). Altijd moet ontheffing aangevraagd worden. Ontheffing wordt alleen verleend als voldaan wordt aan alle volgende criteria: én - er sprake is van een in de wet genoemd belang (hier: ruimtelijke ontwikkeling) én én - er geen alternatieven zijn - de ingreep geen afbreuk doet aan de gunstige staat van instandhouding van de soort Voor alle beschermde soorten geldt de zorgplicht (art. 2 Flora en Faunawet). Indien het voortbestaan op locatie van beschermde soorten planten of dieren uit categorie 2 en 3 door de ingreep negatief beïnvloed worden, is het nodig ontheffing aan te vragen van verboden handelingen op grond van de Flora- en Faunawet. Het bevoegd gezag hierin is het ministerie van LNV. De afweging van het belang van rode lijst-soorten vindt plaats in het spoor van de Ruimtelijke Ordening. Het bevoegd gezag hierin is de provincie. Onderzoek Op 25 en 30 augustus 2008 is veldonderzoek uitgevoerd gericht op het vinden van vleermuizen, hun verblijfplaatsen en vliegroutes. Daarbij is gebruik gemaakt van een batdetector Petterson D200. Zoon/mRO/flora-faunatoets/Hasselt binnen de Veste/versie1/25nov2008 4

6 Natuurwaarden Aangetroffen natuurwaarden Alle aangetroffen vleermuizen zijn beschermd volgens categorie 3 van de flora- Faunawet. In het pand aan de Dedemsvaart zijn geen vleermuizen aangetroffen. In de tuin ervan was en tijdelijke paarplaats met een roepende dwergvleermuis. Er zijn geen aanwijssoorten of aanwijshabitats van een nabijgelegen Natura 2000 gebied aangetroffen. Er zijn geen rode lijstsoorten aangetroffen. Vleermuiswaarnemingen 2008 R verblijfplaats Rosse vleermuis W verblijfplaats Watervleermuis W Watervleermuis op vliegroute G Gewone dwergvleermuis op vliegroute S roepende gewone dwergvleermuis op tijdelijke paarplaats Zoon/mRO/flora-faunatoets/Hasselt binnen de Veste/versie1/25nov2008 5

7 Verwachting voor beschermde natuurwaarden De verwachting is dat er in Hasselt een verblijfplaats is van de Meervleermuis (aanwijssoort van het Natura 2000 gebied Wieden en Weerribben). Deze is tot nu toe niet gevonden (Zoon, 2008). Ongetwijfeld zijn er verblijfplaatsen van Laatvlieger en Gewone dwergvleermuis in gebouwen. Deze zijn niet gevonden. Van de Gewone dwergvleermuis is wel een verblijfplaats bekend uit de stad in de periode (Bode et al, 1999) Waarschijnlijk waren de gevonden dieren op hun route naar deze verblijfplaats. Het belang van het terrein voor beschermde gebieden De Natura 2000 gebieden zijn belangrijke voedselgebieden voor vleermuizen. De stad Hasselt biedt aan deze beschermde zoogdiersoorten diverse verblijfplaatsen (gebouwen en bomen). In het bestemmingsplan Hasselt binnen de veste komen veel oude bomen voor. De Wilhelminalaan herbergt in diverse oude beuken verblijfplaatsen van de Rosse vleermuis. Deze soort verblijft het hele jaar in deze bomen en is daardoor zeer gevoelig voor aantasting van de laan of intensiveren van het gebruik. Nu is het een onbelangrijke weg. Deze verblijfplaats is voor de omgeving van Hasselt van groot belang. Het bosje op en rond het begraafplaatsje in het noorden van het plangebied vormt een verblijfplaats voor watervleermuizen. Ook daar zijn de oude bomen en de rust het belangrijkst. De overige bossen op de vesting zijn potentieel zeer geschikte terreinen voor vleermuisverblijfplaatsen. Deze zijn niet gevonden. De aanvliegroutes van de gevonden verblijfplaatsen lopen grotendeels over water. De begroeiing op de oever en het ontbreken van gebouwen is met name voor de kleinere soorten vleermuizen van belang (watervleermuis en gewone dwergvleermuis). Zoon/mRO/flora-faunatoets/Hasselt binnen de Veste/versie1/25nov2008 6

8 Het belang van het plangebied voor aangetroffen beschermde soorten Oude loofbossen zijn schaars in het gebied, maar de vestingwerken van Hasselt zijn begroeid met een oud loofbos dat zeer geschikt is voor verblijfplaatsen van Watervleermuis, Franjestaart, Ruige dwergvleermuis en Rosse vleermuis. Veel gebouwen zijn geschikt als verblijfplaats voor Laatvlieger, Gewone dwergvleermuis en Meervleermuis. Voor alle soorten vormen de polders en uiterwaarden rond de stad zeer geschikte voedselgebieden en zijn beplanting en waterwegen goede vliegroutes. Aanwezige structuren geschikt voor vleermuizen 2, 3 oud bos met oude loofbomen 1 laan met oude beuken vliegroutes over water en langs bos Zoon/mRO/flora-faunatoets/Hasselt binnen de Veste/versie1/25nov2008 7

9 Effecten Effecten van het plan op beschermde soorten Het plan biedt gelegenheid om de verblijfplaats van de Rosse vleermuis in de Wilhelminalaan te verstoren. Een groot deel van de beuken vallen onder de bestemming verkeer. Omdat vergelijkbare bossen in de omgeving ontbreken, is de Rosse vleermuis in de wijde omtrek van Hasselt kwetsbaar. Effecten van het plan op beschermde gebieden Het plan heeft op dit moment geen effect op beschermde gebieden. De meeste aanvliegroutes zijn voldoende beschermd (water en groen). Conclusies Er komt in het plangebied kolonies voor van Rosse vleermuis, van Watervleermuis en zeer waarschijnlijk van Gewone dwergvleermuis. De planologische bescherming van de Rosse vleermuis is onvoldoende. Een groot deel van de kolonie valt onder de bestemming verkeer. Aanbevelingen Aanpassingen van het plan Om voldoende planologische bescherming voor de verblijfplaats van de Rosse vleermuis te scheppen, is het van belang om de gehele laan dient bestemming groen te geven, afgezien van de verharding (bestemming verkeer). Ontheffingen Voor ingrepen in de houtopstand van de Wilhelminalaan en op het begraafplaatsje is ontheffing van de flora en faunawet nodig. Ook ingrepen die het voortbestaan van de bomen of het voortbestaan van de rust bedreigen zijn ontheffingplichtig. Daarbij moet gedacht worden aan de volgende ingrepen: - kabels leggen waardoor bomen kunnen sterven; - vellingen van minder vitale bomen met holten; - intensiveren van het verkeer; - verhogen van het verlichtingsniveau. Voor ingrepen in de overige kansrijke bossen op de vesting is aanvullend onderzoek nodig. Dit kan conform de gedragscode Bosbeheer uitgevoerd worden. Zorgplicht Soortbescherming Voor alle beschermde soorten geldt de zorgplicht (art. 2 Flora en Faunawet). Zoon/mRO/flora-faunatoets/Hasselt binnen de Veste/versie1/25nov2008 8

10 Dit houdt in dat een ingreep op zodanige wijze dient plaats te vinden, dat de schade aan alle beschermde soorten beperkt wordt. Men dient bij de uitvoering rekening te houden met kwetsbare perioden van soorten (voortplantingstijd, overwintering). Alle beschermde soorten die tijdens de ingreep aangetroffen worden dienen verplaatst of beschermd te worden, zodat zij behouden kunnen blijven. Vaak is hiervoor deskundige begeleiding nodig bij de uitvoering van ingrepen. Bronnen Bode, A.D., a. J. Dijkstra, B. Hoekstra, R. Hoeve en R. Zollinger, De Zoogdieren van Overijssel. Voorkomen,verspreiding en ecologie van de in het wild levende zoogdieren. Natuur en Milieu Overijssel / zoogdierwerkgroep Overijssel/ Waanders, Zwolle. Zoon, C.P.M., Hoe kan de Meervleermuis in Noordwest Overijssel beschermd worden?. Natuur en Milieu Overijssel / Zoon buro voor ecologie. Zoon/mRO/flora-faunatoets/Hasselt binnen de Veste/versie1/25nov2008 9