Tweede Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie

1 Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar Wijziging van de Wet op de inkomstenbelasting 1964, de Wet op de loonbelasting 1964 en de Wet van 24 december 1993, Stb. 733, in het kader van het belastingplan 1995 Nr. 3 MEMORIE VAN TOELICHTING Algemeen Dit wetsvoorstel bevat enkele belangrijke onderdelen van het fiscale beleidspakket voor 1995 in de sfeer van de directe belastingen. De maatregelen vloeien deels voort uit het regeerakkoord van 13 augustus jl. (Kamerstukken II 1993/94, , nr. 11). Volgens het behoedzame groei-scenario van het Centraal Planbureau (Macro Economische Verkenning 1995, blz. 118) zal in de komende vier jaar voor mensen werk ontstaan; dit is onvoldoende om het sterk groeiende aantal mensen dat zich op de arbeidsmarkt meldt van een baan te kunnen voorzien. In het regeerakkoord worden daarom beleids maatregelen voorgesteld met als doel tussen nu en 1998 tenminste mensen extra aan het werkte krijgen. Dit doel vergt grote, gezamenlijke inspanningen van de regering, werkgevers en werknemers. De regering levert een bijdrage door onder meer het beleid gericht op gezondmaking van de overheidsfinanciën te continueren. Naast een verdergaande verlaging van het financieringstekort is een aanzienlijk bedrag uitgetrokken voor lastenverlichting. Van de middelen die op grond van de afspraken in het regeerakkoord voor lastenverlichting beschikbaar zijn in de komende regeerperiode, zal een deel worden ingezet voor wigverkleining. In dit verband stelt de regering een verlaging van het belastingtarief van de eerste schijf in de loon en inkomstenbelasting voor met 1,15 procentpunt. Als gevolg hiervan daalt het gezamenlijke belasting en premiepercentage van de eerste schijf voor 1995 tot 37,65. Deze maatregel schept ruimte voor een gematigde ontwikkeling van de lonen en stimuleert langs die weg de werkgelegenheid. Daarnaast wordt door de tariefverlaging het koopkrachtverlies beperkt, met name bij de lagere en middeninkomens. Dit past in het streven naar een evenwichtig gespreid koopkrachtverlies voor de verschillende inkomensgroepen, rekening houdend met verschillen in draagkracht. Voorts bevat dit wetsvoorstel twee andere wijzigingen. De eerste heeft betrekking op de inwerkingtreding van de grondslagverbreding voor de toepassing van de samenloopregeling. In afwachting van de uitkomst van de inzake de vermogensbelasting en inkomsten uit vermogen nog te maken afwegingen stellen wij voor de inwerkingtreding van de per F ISSN Sdu Uitgeverij Plantijnstraat 's Gravenhage 1994

2 januari 1995 voorziene grondslagverbreding van deteruggaafregeling inzake beperking van de gezamenlijke druk van inkomstenbelasting en vermogensbelasting uitte stellen tot 1 januari Dat uitstel hangt samen met de omstandigheid dat overeenkomstig het regeerakkoord een beperking van de aftrekbaarheid van de persoonlijke verplichtingenrente ter hand wordt genomen. Ook het feit dat de grondslagverbreding overkill-elementen bevat, is aanleiding voor genoemd voorstel. Tenslotte wordt, overeenkomstig hetgeen reeds in 1994 in het vooruit zicht werd gesteld 1, voorgesteld de drempel in de buitengewone lastenregeling voor de aftrek van studiekosten te verhogen van 2 percent van het onzuivere inkomen met een maximum van f 800 naar 3 percent van het onzuivere inkomen met een maximum van f Tariefpercentage eerste schijf Voortvloeiend uit het regeerakkoord wordt 2,0 mld (1,7 mld op kasbasis in 1995) aangewend voor een verlaging van het tarief van de eerste schijf met ingang van Daarnaast wordt het tarief voor het belastingdeel verlaagd met 0,4 procentpunt ter compensatie van de verhoging van het premiedeel als gevolg van de structurele herziening van de verdeelsleutel premies/belastingen in de eerste schijf. Als gevolg van beide maatregelen daalt het belastingdeel met 1,15 procentpunt structureel. Ten opzichte van 1994 daalt het belastingdeel met 0,9 procentpunt gelet op de voor 1994 geldende tijdelijke verlaging van het belastingdeel met 0,25 procentpunt. Het tarief voor het belastingdeel bedraagt voor ,15 percent. Het in het voorstel opgenomen schijventarief luidt in cijfers Uitstel grondslagverbreding van de samenloopregeling in de vermogensbelasting biz ). Met betrekking tot de vermogensbelasting heeft nader beraad plaatsge vonden over een aantal deels met elkaar samenhangende onderwerpen. Dat betreft niet alleen de omvang van de ondernemingsvrijstelling waarover in een afzonderlijk wetsontwerp een voorstel wordt gedaan, maar ook de per 1 januari 1995 voorziene grondslagverbreding van de samenloopregeling in de vermogensbelasting. Laatstgenoemde maatregel is in artikel 14 van de Wet op de vermogensbelasting 1964 opgenomen ingevolge artikel I, onderdelen G.1 en G.2, van de Wet van 24 december 1993, houdende wijziging van de Wet op de vermogensbe lasting 1964, de Wet op de loonbelasting 1964 en de Wet op de inkom stenbelasting 1964 (verhoging van de ondernemingsvrijstelling, wijziging van de teruggaafregeling inzake beperking van de gezamenlijke druk van inkomstenbelasting en vermogensbelasting, verhoging van de belasting vrije sommen en vrijstelling van natuurschoonwetlandgoederen in de vermogensbelasting, wijziging van de loon en inkomstenbelasting in verband met uitstel van loon, alsmede wijziging van de fictief rendementsregeling in de inkomstenbelasting) (Stb. 733). In het regeerakkoord is opgenomen dat de regering beperking van de aftrekbaarheid van rente op consumptief krediet ter hand zal nemen. De uitkomst daarvan zal zeker een nieuw licht werpen op de wenselijkheid en de noodzaak van een grondslagverbreding van de samenloopregeling terwijl het budgettaire belang van de grondslagverbreding wordt verminderd door het voorstel tot verhoging van het percentage van de ondernemingsvrijstelling in de vermogensbelasting tot 68. Deze samenhang pleit ervoor de grondslagverbreding uit te stellen in afwachting van het concretiseren van de voornemens met betrekking tot de beperking van de aftrekbaarheid van rente op consumptief krediet. Bovendien is de grondslagverbreding van de samenloopregeling van diverse zijden bekritiseerd. Oplossingen voor de tot nu toe gebleken

3 onbedoelde effecten van de grondslagverbreding, die effectief zouden kunnen zijn met ingang van 1 januari 1995, zijn niet direct voorhanden, mede als gevolg van de vage grens tussen aanvaardbare en niet aanvaardbare gevolgen van de grondslagverbreding. Dit betekent dat inwerkingtreding van de grondslagverbreding per 1 januari 1995 zou leiden tot het accepteren van overkill elementen. Ook dit is aanleiding om aan het doorgang laten vinden van de grondslagverbreding een nadere afweging vooraf te laten gaan. Bij die afweging kan ook de positie van de vermogensbelasting in meer algemene zin aan de orde worden gesteld. Gelet op het vorenstaande stellen wij voor de inwerkingtreding van de vorenbedoelde grondslagverbreding niet met ingang van 1 januari 1995 te doen plaatsvinden, doch een jaar uitte stellen. Tegelijkertijd zal bij de uitvoering van de aanslagregeling inkomstenbelasting/vermogensbelas ting extra aandacht worden gegeven aan die elementen van de rente aftrek die in het kader van het beleid gericht op het tegengaan van oneigenlijk gebruik die aandacht verdienen. De Belastingdienst is daarover inmiddels geïnstrueerd. Studiekostendrempel In de rijksbegroting 1994 (Kamerstukken II 1993/94, , hoofdstuk VIII, nr. 2, blz ) is aangekondigd dat de beleidsvoorstellen inzake de studiefinanciering een groter beroep door studerenden op bestaande fiscale regelingen kunnen meebrengen. Op dat punt werd een voorstel tot aanpassing van de buitengewone-lastenregeling aangekondigd. De wettelijke vastlegging van dit voornemen zou eerst per 1 januari 1995 plaatsvinden. In verband hiermee bevat dit voorstel bedoelde aanpassing van de studiekostendrempel. Ter toelichting dient nog het navolgende. Voor zover de uitkeringen krachtens de Wet op de studiefinanciering (WSF) zijn gedefiscaliseerd, is buitengewone-lastenaftrek ter zake van studiekosten niet mogelijk. Dit mechanisme betekent dat in de praktijk een WSF-gerechtigde niet aan buitengewone-lastenaftrek ter zake van studiekosten toekomt. Door enerzijds de verlaging van de beurzen en anderzijds de stijging van de bedragen van collegegeld en andere studiekosten, moet evenwel rekening worden gehouden met de mogelijkheid dat in de praktijk toch een toenemend beroep op de buitengewone-lastenaftrekter zake van studiekosten zal worden gedaan. Om hier tegenwicht te geven, wordt voorgesteld te komen tot een algemene verhoging van de studiekostendrempel. Daartoe wordt het percentage van het onzuivere inkomen van 2 naar 3 verhoogd en het maximum van de drempel van f 800 naar f Deze verhoging is niet specifiek gericht op belastingplichtigen met lage inkomens. Bij de lage fiscale inkomens die studerenden plegen te hebben (de basisbeurs is immers geheel gedefiscaliseerd) betekent de verhoging van het procen tuele deel van de drempel voor deze groep een beperkte verzwaring. Budgettaire effecten Voor een samenhangend beeld van de budgettaire effecten van de fiscale maatregelen, wordt verwezen naar de miljoenennota Dat geldt in het bijzonder de voorgestelde verlaging van het belasting percentage van de eerste schijf. Voor een deel staat tegenover deze verlaging een verhoging van het premiepercentage volksverzekeringen. De structurele effecten en kaseffecten van de afzonderlijke maatregelen blijken uit de navolgende tabel.

4 Tabel 1. Overzicht budgettaire effacten (mln gulden*) e.v. Derving Verlaging belastingpercentage van 7,3 naar 6, Uitstel grondsiagverbreding samenloopregeling PM PM Opbrengst Studiekostendrempel In de hierna volgende tabel wordt voorts een overzicht gegeven van de budgettaire effecten van dit wetsvoorstel tezamen met drie andere wetsontwerpen van het belastingplan Tabel Tarief Verlaging TES 0,75%-punt 0,4%-punt Ouderenaftrek 1995 Reservenng ouderenaftrek 1996 Overige maatregelen 1 Verhoging drempel studie kosten Afschaffing lineaire methode pensioenopbouw (bevnezmg) Uitstel grondslagverbreding samenloopregeling Verhoging vrijstelling ondernemingsvermogen van 50%, naar 68% ~Ö pm pm pm Als gevolg van het wetsvoorste! aanpassing van de spaarloonregelmg wordt conform het Regeerakkoord de budgettaire overschrijding in de loon en inkomstenbelasting gecompenseerd. Inkomenseffecten De inkomenseffecten van de verlaging van het belastingpercentage in de eerste schijf zijn voor een aantal standaard-inkomensniveaus weerge geven in de onderstaande tabel. Voor een integraal beeld van de inkomensontwikkeling van de onderscheiden categorieën zij verwezen naar de sociale nota (Kamerstukken II 1994/95, , nrs. 1-2). Tabal 3. Inkomenseffecten verlaging belastingpercentage eerste ichijf met 1,15 procentpunt tot 6,15 (in percenten van het besteedbare inkomen) sociale minima zk 1,0 sociale minima mk 0,8 minimumloon mk 0,7 modaal mk 1,2 2 x modaal mk 0,9

5 Uitvoeringsaspecten Voor de uitvoering van het wetsvoorstel worden geen nieuwe organen of bestuursinstrumenten in het leven geroepen. De werkzaamheden van de belastingdienst worden niet verzwaard, behoudens de gebruikelijke werkzaamheden bij tariefmaatregelen. Inwerkingtreding De beoogde ingangsdatum van het wetsvoorstel is 1 januari Artikelsgewijze toelichting Wet op de inkomstenbelasting 1964 Artikel I, onderdeel A, heeft betrekking op de verhoging van de studiekostendrempel van de buitengewone-lastenregeling tot 3 percent van het onzuivere inkomen met een maximum van f Artikel I, onderdeel B, bevat de voor 1995 geldende algemene tarieftabel. De schijfgrenzen zijn reeds bijgesteld met de inflatiecorrectie die voor 1995 op 2,5% uitkomt. Met betrekking tot de inflatiecorrectie is een wetsvoorstel bij de Staten-Generaal aanhangig dat verband houdt met wijzigingen die in de indexreeksen van het Centraal Bureau voor de Statistiek zijn aangebracht. Het percentage van 2,5 is vastgesteld, rekening houdend met het kracht van wet verkrijgen van dit voorstel. Wet op de loonbelasting 1964 Artikel II. De in artikel II opgenomen wijzigingen van de Wet op de loonbelasting 1964 komen overeen met de in artikel I, onderdeel B, opgenomen wijzigingen van de Wet op de inkomstenbelasting Wet op de vermogensbelasting 1964 in samenhang met de Wet van 24 december 1993, Stb. 733 Artikel III. Ingevolge dit artikel wordt het tijdstip van inwerkingtreding van de grondslagverbreding van de samenloopregeling in de vermogens belasting die het gevolg is van de voor de toepassing van die regeling per 1 januari 1995 voorziene beperking van de renteaftrek, een jaar uitgesteld. Inwerkingtreding Artikel IV. Ingevolge artikel IV treedt de wet in werking met ingang van 1 januari In dit artikel is voorts geregeld dat de in het voorstel opgenomen bedragen op die datum niet meer worden gewijzigd door de Bijstellingsregeling 1995 die de automatische inflatiecorrectie effectueert, aangezien hiermee reeds rekening is gehouden. De Minister van Financiën, G.Zalm De Staatssecretaris van Financiën, W. A. F. G. Vermeend