Developmental Coördination Disorder (DCD)

Transcriptie

1 Developmental Coördination Disorder (DCD) In deze folder vindt u algemene informatie over Developmental Coördination Disorder. Uiteraard komt de folder niet in plaats van een gesprek met onze zorgverleners. Mocht u nog vragen hebben, aarzelt u dan niet om die te stellen. Wij blijven graag met u in gesprek. Wat is DCD? Kinderen leren tijdens hun ontwikkeling vaardigheden die een beroep doen op behendigheid, planning en coördinatie. Denk hierbij aan brood smeren, eten en drinken, klimmen, rennen, zwemmen, schrijven en het vertellen van een verhaal. Voor kinderen met DCD is het aanleren van (een aantal van) deze vaardigheden moeilijker. Zij hebben onder andere moeite met het coördineren van hun bewegingen en met het aanleren van (motorische) activiteiten. DCD wordt daarom ook wel een coördinatie ontwikkelingsstoornis genoemd. Wat zijn de kenmerken? DCD uit zich bij elk kind anders, maar er zijn een aantal mogelijke kenmerken: De motorische ontwikkeling verloopt langzamer. Het kind gaat later staan, lopen, fietsen. Bewegingen zien er houterig en onhandig uit, de coördinatie is verminderd. Het evenwicht is verminderd. Dagelijkse vaardigheden zoals aankleden, eten en/of drinken gaan moeilijker. Schoolse vaardigheden zoals schrijven, knippen en knutselen zijn moeilijk aan te leren en te automatiseren. Het kind heeft moeite met het plannen/organiseren van activiteiten en vaardigheden. Deze informatie is met de grootste zorg samengesteld. U kunt hieraan geen rechten ontlenen. Mocht u onderdelen onduidelijk vinden of aanvulling wensen, dan horen wij dat graag van u. U bereikt ons via info@tolbrug.nl Tolbrug REV-221, mei 2017

2 Het kind heeft moeite met het logisch vertellen van een verhaal. Problemen kunnen leiden tot ontwijkend of clownesk gedrag en/of een negatief zelfbeeld. Het kind raakt sneller gefrustreerd als iets niet lukt, waardoor motivatie een probleem kan worden. Wat is de oorzaak? De oorzaak van DCD is niet precies bekend, maar er bestaan wel vermoedens over. Meestal is onhandigheid een teken van een (nog) onvoldoende ontwikkeld of samenwerkend zenuwstelsel, door onrijpheid van de hersenen. DCD komt wel vaker voor bij kinderen die te vroeg geboren zijn, een laag geboortegewicht hadden of andere problemen rondom de geboorte hebben gehad. DCD geeft dus aan dat een kind problemen heeft met de motoriek, maar niet wat er precies aan de hand is. Wat zijn de gevolgen? Niet alle kinderen met DCD hebben dezelfde problemen. Het aanleren van motorische vaardigheden en dagelijkse activiteiten kost kinderen met DCD meer moeite en tijd. Veel kinderen werken hierdoor langzamer dan hun leeftijdgenootjes of zij presteren onder hun niveau op school. Ook vinden veel kinderen het moeilijk om motorische vaardigheden uit te voeren. Er zijn kinderen die zich moeilijker kunnen concentreren, of die moeite hebben om te begrijpen, horen en zien wat er om hen heen gebeurt. DCD kan een negatieve invloed hebben op het zelfbeeld en zelfvertrouwen van een opgroeiend kind. Ongeveer de helft van de kinderen met DCD groeit over hun problemen heen. Dit gebeurt meestal rond de puberteit. Kinderen met DCD kunnen manieren leren om met hun problemen om te gaan. Door steeds moeilijkere activiteiten op school en in de vrije tijd, kan het ook zijn dat het kind problemen blijft ervaren of tegen nieuwe problemen aanloopt. Heeft mijn kind DCD? Bij DCD moet er in ieder geval sprake zijn van de volgende kenmerken: Dagelijkse activiteiten waarbij coördinatie van bewegingen nodig is, worden duidelijk slechter uitgevoerd dan door leeftijdsgenootjes, terwijl het kind de activiteiten al voldoende heeft geoefend. Dit heeft aantoonbare gevolgen voor schoolse en/of dagelijkse activiteiten. De problemen bestaan al sinds de vroege ontwikkeling en zijn niet toe te schrijven aan een medische aandoening. Er is geen sprake van bijvoorbeeld een hersenbeschadiging of een spierziekte. De problemen zijn niet te verklaren vanuit een lager intelligentieniveau. Vaak wordt de DCD pas duidelijk als het kind naar school gaat. Op dat moment moet het meer fijnmotorische activiteiten doen en komen de ontwikkelingsproblemen meer naar voren. Het stellen van de diagnose DCD kan soms moeilijk zijn. Dit komt omdat de stoornis raakvlakken heeft of kan samengaan met bijvoorbeeld ADHD, autisme, PDD-NOS en met leerproblemen. Observatie en diagnose De revalidatiearts kan een observatietraject voorstellen voor observatie om de diagnose te kunnen stellen en/of goed advies te kunnen geven over begeleiding van uw kind. Dit gebeurt in overleg met u op basis van de hulpvraag van u en uw kind en aan de hand van zijn of haar eigen bevindingen. Patientenvoorlichting tolbrug 2 van 7

3 Een team met zorgverleners van verschillende specialismen kan uw kind daarom observeren, om tot een diagnose te komen. Het observatieteam bestaat uit een fysiotherapeut, ergotherapeut, logopedist, maatschappelijk werker en de revalidatiearts. Afhankelijk van uw hulpvraag betrekken we ook de kinder- en jeugdpsycholoog erbij. Na alle observaties krijgt u een verslag van de observatie thuis. Daarna bespreekt het observatieteam in een overleg de resultaten met u. Op basis van de bevindingen stelt de revalidatiearts vast of er bij uw kind sprake is van DCD en u bespreekt samen het verdere beleid. Het is daarom belangrijk dat u bij de teamvergadering aanwezig kunt zijn. Zo nodig start uw kind met behandelingen. Heeft u nog vragen? Neemt u dan gerust contact met ons op. Wij zijn te bereiken via (073) op werkdagen van 8.00 tot uur. Mailen kan natuurlijk ook, naar Tolbrug-poli-kinderen@tolbrug.nl Meer informatie over onze organisatie vindt u op Patientenvoorlichting tolbrug 3 van 7

4 Websites Landelijke vereniging voor ouders van kinderen met ontwikkelingsstoornissen bij leren en/of gedrag, zoals ADHD, DCD, dyslexie en PDD-NOS. Deze site is gemaakt door een vader die een dochter heeft met verbale ontwikkelingsdyspraxie. Hij heeft zich ten doel gesteld om informatie te krijgen en ervaring uit te wisselen in het Nederlands op het internet over dyspraxie / DCD. Vereniging voor ouders van kinderen met ontwikkelingsdyspraxie (DCD), coördinatieontwikkelingstoornis in Vlaanderen, België. Op de site is informatie te vinden over de oudervereniging, over DCD en er staan adviezen en tips. Informatie over oudervereniging, boeken en tips voor ouders en leerkrachten. Belangrijk om te weten is dat in België de term dyspraxie wordt gebruikt in combinatie met DCD. The Dyspraxia Foundation. Een zeer volledige site, waar ook naar andere sites wordt verwezen (Engelstalig). Site met informatie voor ouders, waarin wordt uitgelegd wat DCD is, wat de oorzaak is en kenmerken ervan zijn. Verbale ontwikkelingsdyspraxie Nederlandse federatie van ouders van slechthorende kinderen en van kinderen met spraak-taalmoeilijkheden, met onder andere informatie van over verbale ontwikkelingsdyspraxie. Nederlandse Vereniging voor Logopedie en Foniatrie. Site over de Nederlandse taal in het basisonderwijs. Website over een nieuwe benadering voor spraakproductiestoornissen. Patientenvoorlichting tolbrug 4 van 7

5 Boeken en folders De nieuwe buitenbeentjes, stoornissen in aandacht en motoriek bij kinderen. Auteur: A. F. Kalverboer. Uitgever: Lemniscaat, Rotterdam, ISBN: DCD hulpgids voor leerkrachten Auteur: Eelke van Haeften. ISBN Om een leerling met DCD adequaat te kunnen begeleiden in de klas, heeft een leerkracht meer achtergrondinformatie over de stoornis nodig. In de DCD-Hulpgids voor leerkrachten wordt deze informatie op een heldere manier beschreven en toegelicht met veel voorbeelden uit de praktijk. De praktische adviezen voor algemene en meer specifieke situaties worden als mogelijk helpende ideeën aangereikt, met als doel dat het kind met DCD positievere resultaten kan behalen op de schoolse vaardigheden. Dit boek is te bestellen via en is ook verkrijgbaar in de boekhandel. De dcd survivalgids (9-12 jaar) Auteur: Paul Calmeyn en Nico de Braeckeleer. ISBN Heb jij het ook moeilijk om op de juiste wijze bewegingen uit te voeren die in een bepaalde volgorde moeten gebeuren? Heb jij moeite om sommige handelingen vlot uit te voeren? Gaat springen, snel lopen, iets vastnemen, fietsen, zwemmen moeilijker dan bij andere kinderen? Is het zwaar voor jou om bepaalde handelingen aan te leren? Heb jij DCD en wil je graag weten hoe je hiermee om kan gaan? Dan is dit boekje zeker iets voor jou. De onzichtbare plaaggeest Auteur: Rien Broere. Uitgever: De Eenhoorn. ISBN Midas is acht jaar. Hij is erg onhandig. Zich aankleden gaat moeizaam. Bij schoonschrift wiebelen zijn letters alle kanten op. Als hij iets wil pakken, gooit hij steevast iets anders op de grond. Net alsof er een onzichtbare plaaggeest naast hem zit die hem af en toe een duw geeft. Klaas lacht soms met Midas. Omwille van zijn naam en omwille van zijn onhandigheid. Maar sinds zaterdag heeft Midas een geheim. Het gaat over Klaas. Als hij het vertelt, wordt Klaas zeker uitgelachen. Tijdens de schoolreis krijgt Midas een gedroomde kans... Help, een druk kind! Auteur: Cecile Rost en Lynn Horowits. Uitgever: Elsevier Gezondheidszorg, ISBN Een benadering vanuit sensorische integratietherapie voor ouders en professionals. Dit boek beschrijft de sensorische integratietherapie die bij drukke kinderen wordt gebruikt. Er wordt veel uitleg gegeven over de werking van de zintuigen en de problemen die zich daarbij voor kunnen doen. Kinderen met ontwikkelingsdyspraxie. Leidraad voor begeleiders en ouders Auteur: Paul Calmeyn en Griet Dewitte. Uitgever: Acco, ISBN Patientenvoorlichting tolbrug 5 van 7

6 Een helder geschreven boek over kinderen met motorische coördinatieproblemen. In het begin van het boek is het door gebruik van medische termen niet makkelijk te lezen. Er wordt o.a. beschreven hoe de bouw en ontwikkeling van het zenuwstelsel verloopt, de ontwikkeling van het bewegen, het welzijn van het kind, onderzoek, behandeling en tips voor ouders en leerkrachten. Kukel Auteur: Joke van Leeuwen. Uitgever: Querido, ISBN Dit boek gaat over een jongetje, Josefus, die onhandig is en niets goed doet in de ogen van zijn zeven zingende zusters. Kukel leert zichzelf om zijn ongelukjes een positieve draai te geven. Uiteindelijk volgt er een reeks van spannende avonturen waarbij de lezertjes kunnen meeleven met de successen, maar ook met de pech van Kukel. Mijn kind heeft DCD Gids voor ouders, leerkrachten en hulpverleners. Auteur: G. Dewitte en Paul Calmeyn. Het boek legt de problematiek van DCD helder uit. Het beschrijft hoe je het beste de weg doormaakt van de diagnose en hoe je als ouder, leerkracht of hulpverlener ondersteunend kunt helpen in de zorg voor deze kinderen en jongeren, thuis en op school. De talrijke voorbeelden en de praktisch bruikbare tips maken van Mijn kind heeft DCD de ideale basisgids over DCD. Het boek is te bestellen via en is ook verkrijgbaar in de boekhandel. Mijn kind is onhandig. Omgaan met visuomotorische problemen Auteur: Wendy Peerlings. Uitgever: Lannoo, ISBN Een praktisch boek bedoeld voor leerkrachten, therapeuten en ouders. Dit boek biedt een handreiking om te kunnen observeren in welke ontwikkelingsfase de visuomotorische vaardigheden van een kind zich bevinden, wat er mis kan gaan en hoe deze problemen het functioneren van het kind beïnvloeden. Het boek bevat herkenbare voorbeelden. Snap dat dan? (ver)werkboek voor kinderen tot 12 jaar. Dit boek gaat over DCD. Dat zijn de eerste letters van de Engelse woorden Developmental Coordination Disorder. Het gaat over het (niet goed) kunnen sturen van de bewegingen van je lijf. In dit boek wordt uitgelegd wat DCD is en hoe je ermee om kunt gaan. Het is ook een (ver)werkboek. Je kunt ermee aan de slag gaan. Daarna weet je beter wat DCD voor jou betekent. Het boek kan je ook helpen om aan andere mensen uit te leggen wat DCD is. Bestellen kan via Patientenvoorlichting tolbrug 6 van 7

7 Tijdschriften en artikelen Balans Belang Tijdschrift van Balans, oudervereniging voor ouders van kinderen met ontwikkelings-, gedrags- en leerproblemen. Tijdschrift voor leden van balans en verschijnt negen keer per jaar. Balans belicht DCD / dyspraxie. Arga Paternotte. Uitgeverij Balans publicaties. Bestelnummer 740. Praktische publicatie met algemene informatie over DCD. Verder staan in de publicatie enkele verhalen gepubliceerd. Ook kan men er informatie vinden over verschillende boeken, een sportclub en uitleg van begrippen. DVD Kinderen en jongeren met een coördinatie ontwikkelingsstoornis DCD. Omschrijving: De film is bedoeld voor ouders, leerkrachten en begeleiders van kinderen/jongeren met DCD. Duur: 23 minuten. DCD: Motorisch onhandig Omschrijving: Dit materiaal is gemaakt voor ouders en leerkrachten van kinderen met DCD. Het geeft uitleg en laat zien wat DCD inhoudt en wat de gevolgen zijn voor de schoolse vaardigheden. Er worden een aantal praktische tips gegeven waarmee de voorwaarden voor schoolse vaardigheden verbeterd kunnen worden. H.van.Erve@mytylschooltilburg.nl De informatie en websites op deze pagina s zijn tips. Revalidatiecentrum Tolbrug is niet verantwoordelijk, en ook niet aansprakelijk voor de inhoud van deze websites. Patientenvoorlichting tolbrug 7 van 7