Februari Vlaamse Overheid - Agentschap voor Natuur en Bos - Wildbeheer Koning Albert II-laan 20, bus 8, 1000 Brussel,

Transcriptie

1 Beheervisie voor het everzwijn in Vlaanderen Februari 2011 Vlaamse Overheid - Agentschap voor Natuur en Bos - Wildbeheer Koning Albert II-laan 20, bus 8, 1000 Brussel, INHOUDSOPGAVE 1. ACHTERGROND 1.1. Wettelijke context jacht 1.2. Huidige stand van zaken 1.3. Is uitroeiing aangewezen en haalbaar in Vlaanderen? 2. NIEUWE BEHEERVISIE VOOR HET EVERZWIJN IN VLAANDEREN 3. IMPLEMENTATIE VAN DE VISIE 3.1. Inleiding 3.2. Zonering 3.3. Uitvoering 3.4. Evaluatie Jaarlijkse evaluatie door de wildbeheereenheden Vijfjaarlijkse evaluatie door het ANB 3.5. Aanpassing jachtwetgeving Zonering Jachtinstrumenten en beheerstrategiën proefproject Limburg Evaluatie 3.6. Extra bepalingen ANB - Beheervisie everzwijn 2011 p1/13

2 1. ACHTERGROND 1.1. Wettelijke context jacht Wild is, als het in vrijheid leeft, in principe een niemandsgoed ( res nullius ). Everzwijn wordt door de jachtwetgeving beschouwd als een te bejagen grofwildsoort in Vlaanderen. De aanwezigheid van everzwijn als een inheemse wildsoort in Vlaanderen wordt door de wetgever impliciet aanvaard, evenals spontane rekolonisaties uit de streken of gebieden rond Vlaanderen. De jachtwetgeving regelt de uitvoering van het jachtrecht en is in oorsprong ontworpen om de belangen van jagers en grondgebruikers/landbouwers met elkaar te verzoenen. In het Vlaamse Gewest wordt de jacht geregeld door het jachtdecreet van 24 juli Dit decreet beoogt het verstandig gebruik (wise use-principe) van het wild en zijn leefgebieden. Artikel 7 van het jachtdecreet beschouwt het jachtrecht als een bijkomend recht aan het eigendomsrecht. De eigenaar van het jachtrecht, is diegene die eigenaar is van de grond. De grondeigenaar kan zelf jagen ofwel aan derden de toelating geven om op zijn grond te jagen en zelf het jachtrecht behouden, ofwel kan hij via een overeenkomst het jachtrecht aan derden verhuren. In principe moet de houder van het jachtrecht ervoor zorgen dat het wild afkomstig van de gronden waarop hij jachtrecht heeft, geen schade veroorzaakt. De Vlaamse jachtwetgeving responsabiliseert hiermee de grondeigenaar of de jachtrechthouder (bij verpachting van het jachtrecht) om schade door jachtwild te voorkomen en om zelf regulerend op te treden ten aanzien van de wildstand. Het Besluit van de Vlaamse Regering van 1 december 1998 voorziet in de oprichting van grotere wildbeheereenheden, gedefinieerd als een samenwerkingsverband tussen jachtrechthouders binnen een ruimtelijk begrensd gebied dat meerdere jachtterreinen omvat en waarin een planmatig wildbeheer wordt gevoerd gericht op het handhaven of ontwikkelen van een ecologisch verantwoorde wildstand als onderdeel van een breder faunabeheer, met inachtneming van de belangen van en met de medewerking van derden in hetzelfde gebied. Dit ruimtelijk begrensde gebied wordt het werkingsgebied genoemd (BVR 9 september 2005, art. 1, 1 ) Huidige stand van zaken Beleidsmatig is de jacht op wilde zwijnen geopend van 1 oktober tot en met 31 december en wat frislingen en overlopers betreft eveneens van 1 juli tot en met 15 september. De wetgeving biedt de bijkomende mogelijkheid tot bestrijding en bijzondere bejaging waardoor de facto bejaging gedurende het hele jaar mogelijk is. In maart 2008 heeft de Vlaamse Regering het standpunt ingenomen de everzwijnpopulatie(s) in Vlaanderen te reguleren met als streefdoel de volledige uitroeiing van everzwijnen 1 (zogenaamde 1 Bisnota aan de leden van de Vlaamse Regering, geannoteerd en gemarkeerd, betreft ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering betreffende de jachtopeningstijden in het Vlaamse Gewest voor de periode van 1 juli 2008 tot 30 juni 2013: De populaties reguleren met het oog op hun sterke inperking, tot en met verdwijning. Vermoedelijk is dit de enige acceptabele strategie. Binnen de gegeven moeilijke feitelijke en juridische situatie wordt dan aan iedere betrokkene gevraagd om, vanuit het eigen perspectief en met de eigen methoden, zich in te spannen ten einde de populaties naar beneden te drukken. De hoop is dan dat deze populaties beneden een kritische drempel zullen zakken en gehouden kunnen worden, zodat ze voor het overige vanzelf uitsterven. ANB - Beheervisie everzwijn 2011 p2/13

3 nultolerantie). Om deze doelstelling te realiseren werd in 2008 het jachtvoorwaardenbesluit (besluit van de Vlaamse Regering van 13 juni 2008 houdende vaststelling van de voorwaarden waaronder de jacht kan worden uitgeoefend) van kracht dat voorziet in meer jacht- en bestrijdingsmogelijkheden voor everzwijn. In uitvoering van dit besluit werd door ANB bepaald dat een reglementaire aanvraag tot bijzondere bejaging en bestrijding in bejaagde gebieden steeds wordt toegekend. Na ingang van het jachtvoorwaardenbesluit geven de afschotdata van het jachtseizoen in Vlaanderen een sterke toename weer van het aantal geschoten everzwijnen en ook een toename in het areaal waar everzwijnen geschoten worden. Dit laatste kan wijzen op een toename in verspreiding van de soort, maar kan ook deels te wijten zijn aan dispersie en/of uitzetten/vrijlaten van everzwijnen. Er zijn momenteel echter geen cijfers beschikbaar over het totaal aantal everzwijnen in Vlaanderen, de densiteiten in de verschillende regio s of over de evolutie in aantallen gedurende de laatste jaren (INBO, mondelinge communicatie J. Casaer). Desalniettemin is de inschatting momenteel dat er op populatieniveau een toename blijkt te zijn in verspreiding en dichtheid van de soort in het oosten van Vlaanderen (INBO, mondelinge communicatie J. Casaer; ANB, mondelinge communicatie B. Denayer). Ondanks de gerealiseerde hogere druk op de populatie wordt de beleidsdoelstelling actueel dus niet gehaald met de uitgevoerde jacht, bijzondere jacht en bestrijding. Bij het oplijsten van de mogelijke maatschappelijke gevolgen van de aanwezigheid van everzwijnen in Vlaanderen, wordt vastgesteld dat: - in 2008 en 2009 door de overheid geen bedrag werd uitbetaald ter vergoeding van schade aan gewassen veroorzaakt door everzwijnen; - er geen officiële meldingen bij het ANB werden gedaan van schade aan biodiversiteit door everzwijnen; - in Vlaanderen in 2008, 2009 en 2010 respectievelijk 15, 2 en 5 verkeersongevallen met everzwijnen werden gemeld aan de provinciale dienst Limburg van het ANB; - geen varkenspest of ziekte van Aujeszky werd aangetroffen bij in het wild levende everzwijnen in een door het ANB uitgevoerde monitoring in 2009, doch wel Brucellose (ANB-rapporten Monitoring van wildziekten bij wilde everzwijnen in Vlaanderen in 2009 en 2010 ). Desalniettemin dient gesteld te worden dat er naar alle waarschijnlijk schadegevallen aan landbouwgewassen door everzwijnen in der minne geregeld worden rechtstreeks tussen de betrokken landbouwer en jager (bvb. vergoeden van landbouwer met een geschoten everzwijn, het vergoeden van zaai- en plantgoed, het gedeeltelijk vergoeden van afrasteringen, ). ANB - Beheervisie everzwijn 2011 p3/13

4 1.3. Is uitroeiing aangewezen en haalbaar in Vlaanderen? Het everzwijn is een wildsoort met een grote reproductiecapaciteit (i.e. snelle voortplanting) en een grote dispersiecapaciteit. Niet alleen in Vlaanderen, maar ook in Wallonië en in de buurlanden Nederland, Frankrijk, Luxemburg en Duitsland is er de laatste jaren een algemene toename van de everzwijnpopulatie ondanks verschillende beheerstrategieën. Deze populatietoename behelst zowel een toename in densiteit als in verspreiding. Belangrijke factoren die bijdragen tot deze populatietoename zijn ondermeer: - klimatologische veranderingen, met name een verhoogde overleving in zachtere winters en een groter voedselaanbod door een verhoogd aantal mastjaren; - een grote geschiktheid van het habitat door een toegenomen verwevenheid van cultuurlandschap en bos- en natuurgebieden wat resulteert in een toename in dekking en voedsel; - een veranderd cultuurlandschap met een toename van maïsteelt wat resulteert in een toename in dekking en voedsel; - het everzwijn is een moeilijk te bejagen soort; - het ontsnappen en uitzetten van everzwijnen uit gevangenschap en van wilde everzwijnen. Vlaanderen is fysisch-geografisch omgeven door een aantal grofwildgebieden (Wallonië, Duitsland), zodat in bepaalde regio s door dispersie steeds een instroom mogelijk is van everzwijnen vanuit aansluitende buurregio s. Wetenschappelijke publicaties uit het buitenland tonen duidelijk aan dat totale uitroeiing van everzwijnen in een regio zonder afrastering van het gebied uitgesloten is (INBO.A , INBO.A ). Afrastering is immers noodzakelijk om emigratie gedurende bestrijding onmogelijk te maken, evenals immigratie na bestrijding. Beleidsondersteunend advies van het INBO (INBO.A ) geeft aan dat een uitroeiscenario voor Vlaanderen concreet vereist dat (a) grotere bos- en natuurgebieden waar de everzwijnen nu voorkomen en die ze gebruiken als dagrustplaatsen, afgerasterd moeten worden. De dieren die er voorkomen moeten vervolgens gedood worden door middel van een kortstondige maar intensieve bestrijding waarbij emigratie gedurende de bestrijding onmogelijk is, evenals immigratie na bestrijding. Daarnaast (b) moet er in de overige gebieden een algemene nulstand nagestreefd worden, waarbij een combinatie aan maatregelen toegelaten wordt om de resterende dieren te doden en waarbij dieren die mogelijk van buiten Vlaanderen immigreren onmiddellijk gedood kunnen worden. Dit vereist een langdurige en permanente bestrijding in deze gebieden. Hierbij (c) moet vermeden worden dat er gebieden zijn (bvb. bos- en natuurreservaten, militaire domeinen, openbare domeinen, private bos- en natuurpercelen, ) waar de bestrijding niet mogelijk is, om te voorkomen dat de dieren zich hier kunnen terugtrekken gedurende de bestrijdingsacties. Alle gebieden waar de bestrijding niet mogelijk of wenselijk is moeten dus afgerasterd worden (cfr. a). Tot slot (d) moeten ook andere vormen van influx van everzwijnen (ontsnappingen uit parken, illegale uitzettingen ) verhinderd worden. (INBO.A ) Er dient hierbij opgemerkt te worden dat het in het wild loslaten van everzwijnen een strafbaar feit is, maar dat de huidige federale wetgeving die van toepassing is op het commercieel en niet-commercieel houden van everzwijnen, allesbehalve optimaal is in het kader van deze problematiek. Het is aangewezen dat de federale wetgeving wordt aangepast, zodat onder àlle omstandigheden (i.e. niet alleen bij grootschalige ANB - Beheervisie everzwijn 2011 p4/13

5 varkensbeslagen, maar ook in wildparken en bij kleinschalige hobby-houderij) everzwijnen daadwerkelijk moeten geoormerkt worden. Dit is noodzakelijk om de eigenaar van de dieren te kunnen traceren bij ontsnapping/vrijlating in de wildbaan. Bovenstaande argumentatie geeft aan dat de kans om uitroeiing van het everzwijn te realiseren in een niet-afgerasterd Vlaanderen nihil is. Er dient vermeld te worden dat het everzwijnsymposium van 25/09/2010 aangaf dat de landbouwsector in sterke mate aandringt op een nultolerantie voor everzwijn voor het gehele Vlaamse gewest, terwijl er bij de jacht- en natuursector een draagvlak blijkt te zijn voor de (gecontroleerde) aanwezigheid van deze grofwildsoort in Vlaanderen. De in 2008 ingestelde nultolerantie voor everzwijnen in Vlaanderen wordt inderdaad helemaal niet uniform gedragen en gevolgd door de jachtsector en door de natuursector. Dit heeft ondermeer als gevolg dat vele wildbeheereenheden, jachtgroepen en individuele jachtrechthouders (i) een andere mening hebben en bewust geen zeugen, drachtige zeugen of zeugen met jongen schieten omdat dat indruist tegen de principes van weidelijke jacht; (ii) een lokale populatie everzwijnen wensen en daarom de everzwijnen zich eerst enkele jaren laten voortplanten om dan een afschot te realiseren; (iii) vaak alleen mannelijke dieren schieten zolang er geen schade optreedt. Daarnaast voeren vele natuurverenigingen geen beheeractiviteiten uit ter controle van het everzwijn in bos- en natuurreservaten omdat er in deze reservaten gestreefd wordt naar een minimale verstoringimpact op flora en fauna. Er moet inderdaad rekening gehouden worden met verschillende functies van de open ruimte zijnde natuurbehoud, recreatie, toerisme, landbouw,. Ten slotte ontbreken ecologische argumenten ter ondersteuning van een uitroeiingscenario van deze inheemse wildsoort over het hele Vlaamse grondgebied. Kort samengevat kan gesteld worden dat de huidige beheerdoelstelling zijnde nultolerantie niet haalbaar is voor Vlaanderen in zijn totaliteit. De problematiek vereist een genuanceerder beleid dat op het terrein uitvoerbaar is in Vlaanderen. ANB - Beheervisie everzwijn 2011 p5/13

6 2. NIEUWE BEHEERVISIE VOOR HET EVERZWIJN IN VLAANDEREN De voorgestelde nieuwe beheervisie behelst dat het everzwijn wordt aanvaard als inheems grofwild in Vlaanderen waarbij het everzwijn wordt gecontroleerd toegelaten in bepaalde regio s in Vlaanderen, terwijl er in andere regio s een nultolerantie wordt nagestreefd. Er wordt geopteerd voor een gediversifieerd everzwijnbeheer in Vlaanderen afhankelijk van de lokale omstandigheden. In regio s waar er voldoende aaneengesloten habitat aanwezig is voor een duurzame everzwijnpopulatie, met mogelijkheid van migratie tussen deelpopulaties, is het te realiseren doel het gecontroleerd toelaten van everzwijn. Het gecontroleerd toelaten behelst dat er bij het regionale wildbeheer rekening gehouden wordt met de lokale omstandigheden betreffende biodiversiteit, schade aan landbouwgewassen, wildziekten, verkeer, maatschappelijk draagvlak en toerisme. In andere regio s in Vlaanderen wordt de aanwezigheid van het everzwijn niet geduld en wordt een nultolerantie nagestreefd. Er dient vermeld te worden dat door een mogelijke instroom van everzwijnen in nulstandzones via dispersie van everzwijnen en door de aanwezigheid van ontoegankelijke of slecht toegankelijke rustgebieden tijdens bejaging en bestrijding, uitroeiing in nulstandzones naar alle waarschijnlijkheid eerder een continu na te streven doelstelling zal zijn dan een gerealiseerd feit. Dit gegeven wordt ondersteund door ervaringen in het buitenland. ANB - Beheervisie everzwijn 2011 p6/13

7 3. IMPLEMENTATIE VAN DE VISIE 3.1. Inleiding In eerste instantie moeten voor het Vlaamse Gewest zones afgebakend worden waar everzwijnen getolereerd worden (zogenaamde gedoogzones of leefgebiedzones) en anderzijds zones waar everzwijnen niet aanvaard worden (zogenaamde nulstandzones of uitroeiingzones) (zie 3.2. zonering). Vervolgens dienen de concrete beheerdoelstellingen in de verschillende zones bepaald te worden en moet er uitgetekend worden hoe de doelstellingen zullen nagestreefd worden in deze zonering (zie 3.3. uitvoering). De uitvoering dient geëvalueerd te worden met duidelijk gedefinieerde meetbare criteria/indicatoren (zie 3.4. evaluatie). Doorheen de hierboven beschreven deelprocessen van implementatie dient geanalyseerd te worden in welke mate de jachtwetgeving aangepast moet worden (zie 3.5.) Zonering In januari 2011 werd aan het INBO een wetenschappelijk advies gevraagd voor oplevering van een zogenaamde basiskartering van Vlaanderen met aanduiding van mogelijke beheerzones voor het everzwijn. De afbakening van de zones op deze basiskartering zal gebeuren op basis van volgende criteria: migratiebarrières voor everzwijnen, belangrijke woongebieden, industriegebieden en landbouwcomplexen én een inschatting van de mogelijke aantallen/densiteiten aan everzwijnen op basis van de natuurlijke habitats in de verschillende zones. Op basis van deze basiskartering zal een politiek-maatschappelijk overleg worden gepleegd met als doel zones voor nultolerantie af te bakenen en anderzijds zones met leefgebied voor everzwijnen af te bakenen waar de everzwijnen gecontroleerd worden toegelaten. In dit overleg zullen alle relevante doelgroepen, sectoren (bvb. MINA- en Land en Tuinbouwraad), gemeenten en provincies op lokaal en bovenlokaal niveau betrokken worden. Ten slotte dient de resulterende zonering goedgekeurd te worden op politiek niveau. ANB - Beheervisie everzwijn 2011 p7/13

8 3.3. Uitvoering Plan van aanpak in nulstandzones (waar géén everzwijnen worden geduld) Bij het voorkomen van everzwijnen in een regio met nultolerantie zal het ANB elke betrokken wildbeheereenheid schriftelijk op de hoogte brengen van de na te streven doelstelling (i.e. nultolerantoe/uitroeiing) en vragen om een plan van aanpak voor uitroeiing op te maken. In dit schrijven zullen eveneens alle relevante jachtrechthouders die zich in het werkingsgebied van de wildbeheereenheid bevinden vermeld zijn. Er wordt aan de wildbeheereenheid gevraagd om de opgelijste jachtrechthouders te contacteren om een gezamenlijk gedragen voorstel van plan van aanpak voor uitroeiing op te maken. In dit voorstel van uitroeiingsplan worden, op basis van het wettelijk jachtinstrumentarium, de noodzakelijke jachtmiddelen voorgesteld om de vooropgezette doelstelling, i.e. lokale uitroeiing, te kunnen realiseren. Dit kan eveneens behelzen dat er wordt voorgesteld de everzwijnen te bejagen in openbare domeinen of reservaten. Er wordt eveneens aangedrongen op overleg tussen aangrenzende wildbeheereenheden om een coherent ingrijpen uit te stippelen. De wildbeheereenheid is dus trekker voor het uittekenen van de uitvoering, en dit gebeurt in overleg met de verschillende doelgroepen. De andere relevante jachtrechthouders (i.e. andere dan diegenen aangesloten bij de wildbeheereenheid) binnen het werkingsgebied van de wildbeheereenheid krijgen van het ANB eveneens een schrijven met vermelding van de lokale problematiek en de na te streven uitroeiingdoelstelling. In deze brief zal vermeld worden dat het initiatief tot opmaak van een gezamenlijk plan van aanpak voor uitroeiing met alle betrokken jachtrechthouders genomen zal worden door de betrokken wildbeheereenheid. Er zal eveneens vermeld worden dat het ANB de nodige vergunningen, ontheffingen en machtigingen zal verschaffen die noodzakelijk zijn om de everzwijnen lokaal uit te roeien. Het opgemaakte voorstel van plan van aanpak voor uitroeiing wordt vervolgens schriftelijk bezorgd aan de Provinciale Dienst (PD) van het ANB. Dit voorstel van plan van aanpak moet de meewerking of onthouding van alle betrokken jachtrechthouders weergeven en moet voorzien zijn van de handtekening van alle 2 betrokkenen. Het plan van aanpak kan een periode van 3 tot 5 jaar beslaan. De PD van het ANB evalueert het voorgestelde plan van aanpak (eventueel in overleg met de Provincie). Bij goedkeuring brengt het ANB de betrokken jachtrechthouders schriftelijk op de hoogte van de goedkeuring van het plan van aanpak. Het goedgekeurde plan van aanpak wordt na de goedkeuring van het ANB vervolgens uitgevoerd door alle betrokken jachtrechthouders. Bij nood aan aanpassingen aan het voorgestelde plan van aanpak, wordt contact genomen met de betrokken wildbeheereenheid met vraag voor aanpassing van het voorstel. Het aangepaste plan van aanpak wordt vervolgens opnieuw schriftelijk bezorgd aan de PD van het ANB ter goedkeuring. 2 De aangesloten jachtrechthouders binnen de betreffende wildbeheereenheid kunnen vertegenwoordigd worden door de handtekening van de voorzitter van de wildbeheereenheid. ANB - Beheervisie everzwijn 2011 p8/13

9 Er dient opgemerkt te worden dat betreffende de uitvoering van jacht- en/of bestrijdingsactiviteiten in overheidsdomeinen of -reservaten, er verschillende opties zijn, zoals ondermeer: (i) de activiteiten worden uitgevoerd via een reguliere verpachting of via een licentiejacht; (ii) de activiteiten wordt uitgevoerd door de overheid; (iii) de activiteiten worden niet noodzakelijk geacht voor het bereiken van de gestelde doelstelling(en) en worden niet toegestaan; (iv) de activiteiten zijn niet verenigbaar met andere doelstellingen van het domein en worden niet toegestaan; (v) het domein wordt afgerasterd Plan van aanpak in gedoogzones (waar everzwijnen gecontroleerd worden toegelaten) In zones waar het everzwijn wordt toegelaten, zal het ANB op basis van overleg met alle doelgroepen en relevante overheidsinstanties (bvb. landbouwsector, natuursector, jachtsector, gemeenten en provincies, ) een overzicht opmaken van de eventuele problemen die de aanwezige populatie stelt inzake het optreden van onaanvaardbare schade aan biodiversiteit en/of aan landbouwgewassen 3, wildziekten, verkeer of andere belangrijke maatschappelijke factoren. Rekening houdende met de regionale/lokale situatie zal het ANB bepalen wat de lokale centrale doelstelling(en) is (zijn): bvb. algemene populatiereductie, temporele en plaatselijke reductie in schadegevoelige perioden rond schadegevoelige percelen, vermindering van het risico op verkeersongevallen,. Vervolgens zal het ANB elke betrokken wildbeheereenheid schriftelijk op de hoogte brengen van de na te streven lokale doelstelling(en) in de gedoogzone, en vragen om een voorstel van plan van aanpak op te maken. In dit schrijven zullen eveneens alle relevante jachtrechthouders die zich in het werkingsgebied van de wildbeheereenheid bevinden vermeld zijn. Er wordt aan de wildbeheereenheid gevraagd om de opgelijste jachtrechthouders te contacteren om een gezamenlijk gedragen voorstel van plan van aanpak voor bejaging van everzwijn op te maken. In dit voorstel van plan van aanpak worden, op basis van het wettelijk jachtinstrumentarium, de noodzakelijke jachtmiddelen aangegeven om de vooropgezette doelstelling(en) te kunnen realiseren. Dit kan eveneens behelzen dat er wordt voorgesteld de everzwijnen te bejagen in openbare domeinen of reservaten. Er wordt eveneens aangedrongen op overleg tussen aangrenzende wildbeheereenheden om een coherent ingrijpen uit te stippelen. Het voorstel van plan van aanpak kan indien noodzakelijk ook behelzen dat er in samenspraak met de landbouwsector afspraken dienen gemaakt te worden m.b.t. bijvoorbeeld afrastering en afschrikking. De wildbeheereenheid is dus trekker voor het uittekenen van de uitvoering, en dit gebeurt in overleg met de verschillende doelgroepen. De andere relevante jachtrechthouders (i.e. andere dan diegenen aangesloten bij de wildbeheereenheid) binnen het werkingsgebied van de wildbeheereenheid krijgen van het ANB eveneens een schrijven met vermelding van de lokale problematiek en de na te streven doelstelling(en) in de gedoogzone. In deze brief zal vermeld worden dat het initiatief tot opmaak van een voorstel van gezamenlijk plan van aanpak met alle betrokken jachtrechthouders genomen zal worden door de betrokken wildbeheereenheid. 3 Noodzakelijke input hierbij is een overzicht van uitbetaalde schade door de jachtsector, van uitbetaalde schade door de overheid, van schade-omvang volgens de landbouwsector. ANB - Beheervisie everzwijn 2011 p9/13

10 Er zal eveneens vermeld worden dat het ANB de noodzakelijke vergunningen, ontheffingen en machtigingen zal verschaffen die noodzakelijk zijn om te kunnen ingrijpen in de everzwijnpopulatie. Het opgemaakte voorstel van plan van aanpak wordt vervolgens schriftelijk bezorgd aan de PD van het ANB. Dit voorstel van plan van aanpak moet de meewerking of onthouding van alle betrokken jachtrechthouders weergeven en moet voorzien zijn van de handtekening van alle 4 betrokkenen. Het plan van aanpak kan een periode van 3 tot 5 jaar beslaan. De PD van het ANB evalueert het voorgestelde plan van aanpak (eventueel in overleg met de Provincie). Bij goedkeuring brengt het ANB de betrokken jachtrechthouders schriftelijk op de hoogte van de goedkeuring van het plan van aanpak. Het goedgekeurde plan van aanpak wordt na de goedkeuring van het ANB vervolgens uitgevoerd door alle jachtrechthouders. Bij nood aan aanpassingen aan het voorgestelde plan van aanpak, wordt contact genomen met de betrokken wildbeheereenheid met vraag voor aanpassing van het voorstel. Het aangepaste plan van aanpak wordt vervolgens opnieuw schriftelijk bezorgd aan de PD van het ANB ter goedkeuring. Het ANB overlegt waar en wanneer nodig met de beheerders van openbare wegen waar mitigerende maatregelen aangewezen zijn met betrekking tot verkeersinfrastructuur en hoe en door wie deze zullen uitgevoerd worden. Er dient opgemerkt te worden dat betreffende de uitvoering van jacht- en/of bestrijdingsactiviteiten in overheidsdomeinen of -reservaten, er verschillende opties zijn, zoals ondermeer: (i) de activiteiten worden uitgevoerd via een reguliere verpachting of via een licentiejacht; (ii) de activiteiten wordt uitgevoerd door de overheid; (iii) de activiteiten worden niet noodzakelijk geacht voor het bereiken van de gestelde doelstelling(en) en worden niet toegestaan; (iv) de activiteiten zijn niet verenigbaar met andere doelstellingen van het domein en worden niet toegestaan; (v) het domein wordt afgerasterd. 4 De aangesloten jachtrechthouders binnen de betreffende wildbeheereenheid kunnen vertegenwoordigd worden door de handtekening van de voorzitter van de wildbeheereenheid. ANB - Beheervisie everzwijn 2011 p10/13

11 3.4. Evaluatie Jaarlijkse evaluatie door de wildbeheereenheden Jaarlijks wordt een evaluatie van het gevoerde beheer gemaakt door de wildbeheereenheid. Voor deze evaluatie organiseert elke wildbeheereenheid jaarlijks een evaluatievergadering met alle betrokken jachtrechthouders en belangengroepen. Hierbij worden het verrichtte beheer, resultaten, knelpunten, pro s en contra s en andere opmerkingen besproken en worden deze opgenomen in een evaluatieverslag. Het evaluatieverslag wordt opgemaakt door de wildbeheereenheid en wordt overgemaakt aan het ANB. Het is een barometer voor het verrichtte beheer en de lokale problematiek. Het evaluatieverslag wordt jaarlijks overgemaakt aan de PD van het ANB om eventuele bijsturing mogelijk te maken. Op basis van de jaarlijkse evaluatie wordt bepaald of de ingestelde beheermaatregelen moeten worden opgedreven, afgebouwd of aangehouden om de beheerdoelstelling(en) te bereiken. Het jaarlijkse evaluatieverslag wordt, met commentaar vanuit het ANB, ter kennisgeving aan de bevoegde minister overgemaakt Vijfjaarlijkse evaluatie door het ANB Het ANB zal elke vijf jaar een evaluatie maken van het verrichte everzwijnbeheer, de outcome en de lokale problematiek op basis van duidelijk gedefinieerde meetbare criteria/indicatoren. Hiertoe zal aan het INBO advies gevraagd worden ten behoeve van de formulering van dergelijke criteria/indicatoren. Het ANB pleegt voor deze vijfjaarlijkse evaluatie overleg met alle betrokken partijen, en maakt een evaluatieverslag op. Dit vijfjaarlijkse evaluatieverslag wordt door het ANB ter kennisgeving aan de bevoegde minister overgemaakt, vergezeld van eventuele voorstellen ter bijsturing van het beleid en/of aanpassing van de jachtregelgeving. ANB - Beheervisie everzwijn 2011 p11/13

12 3.5. Aanpassing jachtwetgeving De jachtregelgeving dient aangepast te worden om de beschreven beheervisie optimaal te kunnen uitvoeren. Ten behoeve hiervan zullen verschillende stappen doorlopen worden Zonering De politiek bekrachtigde zonering dient opgenomen te worden in de jachtregelgeving. Zones met nultolerantie worden aangeduid voor een periode van vijf jaar (samen met het jachtvoorwaardenbesluit). De jachtregelgeving dient te worden aangepast zodanig dat in dergelijke nulstandzones maximale jacht en bestrijdingsmiddelen kunnen worden ingezet. Rekening houdende met de multifunctionaliteit van bos-en natuurgebieden, kan de PD van het ANB in deze nulstandzones op die plaatsen waar de verkeersveiligheid of openbare veiligheid (bvb. jeugdkampen) in het gedrang komt, bepaalde jachtmethodes verbieden. In de aangeduide gedoogzones voor everzwijn is de jacht geopend zoals volgens het dan geldende jachtopeningsbesluit. Deze gebieden worden eveneens aangeduid voor een periode van vijf jaar (samen met het jachtvoorwaardenbesluit). In deze gedoogzones kan door de PD van het ANB (via een aanvraag bij het jaarlijks in te dienen afschotplan) specifieke jachtmethodes toegelaten worden waar er teveel schade is aan gewassen, ten behoeve van volksgezondheid en verkeersveiligheid. In alle zones dient jaarlijks een afschotplan aangevraagd te worden en dit afschotplan is één jaar geldig. Geschoten dieren worden binnen de week gemeld aan het ANB Jachtinstrumenten en beheerstrategiën proefproject Limburg Er zal aan het INBO wetenschappelijk advies worden gevraagd betreffende jachtmiddelen en ingrepen (bvb. jagen bij sneeuw, nachtjacht, aanvoederen, ) met weergave van onder meer efficiëntie, ecologische impact en diervriendelijkheid die aangewezen zijn om een everzwijnpopulatie te reguleren, lokaal en temporeel te verlagen of uit te roeien en om het risico op schade lokaal te verkleinen. Mede op basis hiervan zal het ANB een evaluatie maken welke jachtinstrumenten en beheerstrategiën best worden ingezet en onder welke modaliteiten om een efficiënte jacht en bestrijding mogelijk te maken. Er wordt een proefproject rond everzwijnbeheer opgestart in de provincie Limburg. Het INBO zal wetenschappelijke beleidsondersteuning leveren voor dit proefproject bij het inventariseren, uitwerken, uittesten en evalueren van verschillende beheermaatregelen en beheerstrategieën in een aantal proefgebieden en in functie van specifieke doelstellingen voor die gebieden (zoals ondermeer drijfjacht, drukjacht, aanzitjacht, intervaljacht,...). Het proefproject wordt momenteel door het ANB en het INBO uitgetekend (stappenplan, timing) en zal in een volgende fase met de betrokken doelgroepen worden besproken en opgestart. De resultaten van het proefproject zullen meegenomen worden bij de evaluatie van welke jachtinstrumenten en beheerstrategiën best worden ingezet en onder welke modaliteiten om een efficiënte jacht en bestrijding mogelijk te maken. ANB - Beheervisie everzwijn 2011 p12/13

13 Evaluatie Op basis van de jaarlijkse evaluatie en de vijfjaarlijkse evaluatie (zie 4.4.) zal bekeken worden in welke mate verdere aanpassingen van de jachtwetgeving aangewezen zijn. Het ANB zal, doorheen de beschreven deelprocessen van implementatie, analyseren in welke mate de jachtwetgeving best aangepast wordt. De minister kan vervolgens de voorgestelde aanpassingen in de jachtregelgeving verankeren (al dan niet gefaseerd) Extra bepalingen Bestrijding blijft mogelijk in elk scenario volgens de wettelijk bepaalde modaliteiten. In afwachting van een goedgekeurd plan van aanpak, geldt het reguliere jachtinstrumentarium. Bij het optreden van een wildziekte die onderhevig is aan Europese regelgeving, treedt het wildziektedecreet en zijn uitvoeringsbesluiten in werking (zodra deze zijn goedgekeurd) en worden de jachtmodaliteiten bepaald door de overheid. ANB - Beheervisie everzwijn 2011 p13/13