RAPPORT ONDERZOEK IN HET KADER VAN HET VIERJAARLIJKS BEZOEK OP OBS DE VIJVER

Transcriptie

1 RAPPORT ONDERZOEK IN HET KADER VAN HET VIERJAARLIJKS BEZOEK OP OBS DE VIJVER School : OBS De Vijver Plaats : 's-gravenhage BRIN-nummer : 26AX Onderzoeksnummer : Datum schoolbezoek : 7 en 8 april 2009 Datum vaststelling rapport : 11 juni 2009

2 2

3 INHOUDSOPGAVE 1 ONDERZOEK BEVINDINGEN CONCLUSIE...11 BIJLAGE

4

5 1 ONDERZOEK Op 7 en 8 april 2009 heeft de inspectie OBS De Vijver bezocht in het kader van het vierjaarlijks bezoek. Tijdens dit onderzoek heeft de inspectie de kwaliteit van het onderwijs beoordeeld aan de hand van een aantal indicatoren. In het kader van haar verplichting om scholen voor primair onderwijs ten minste eenmaal per vier jaar te bezoeken, beoordeelt de inspectie scholen met een beperkte, vaste set van indicatoren, waarmee zij conform de Wet op het Onderwijstoezicht (WOT) kan beoordelen of de school op belangrijke onderdelen onderwijs van voldoende kwaliteit biedt. Deze indicatoren hebben in ieder geval betrekking op de kwaliteitszorg, de zorg en begeleiding, de resultaten, de ontwikkeling van leerlingen en enkele aspecten betreffende de naleving van de wet- en regelgeving, waaronder de onderwijstijd. De bevindingen uit dit onderzoek worden gebruikt bij de eerstvolgende risicoanalyse. Deze analyse gaat vooraf aan de beslissing of het toezichtarrangement van de school eventueel aangepast dient te worden. De inspectie heeft op een aantal basisscholen naast het vierjaarlijkse onderzoek ook een thematisch onderzoek uitgevoerd naar de kwaliteit van het onderwijs in het schrijven van teksten (stellen). Basisschool De Vijver te Den Haag maakt deel uit van de landelijke steekproef van scholen voor dit onderzoek. Het doel is om op landelijk niveau een beeld te geven van de kwaliteit van het onderwijs in het schrijven van teksten. De bevindingen van het onderzoek op de school worden daarom in dit rapport alleen op hoofdlijnen weergegeven. Onderzoeksmethode vierjaarlijks bezoek Deze rapportage is gebaseerd op: De indicatoren uit het bestaande waarderingskader primair onderwijs van de inspectie. Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Schoolbezoek, waarbij schooldocumenten en handelingsplannen zijn bestudeerd; gesprekken met de directie en de intern begeleider(s)/zorgcoördinator(en) zijn gevoerd. Onderzoeksmethode thema-onderzoek 'schrijven' Het themaonderzoek schrijven bestond uit de volgende activiteiten: Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Schoolbezoek, waarbij in vier groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen schrijven (stellen); verder zijn schooldocumenten bestudeerd en zijn gesprekken gehouden met de directie, leraren en leerlingen. 5

6

7 2 BEVINDINGEN 2.1 Vierjaarlijks bezoek In de bijlage van dit rapport treft u een overzicht aan van de bij dit onderzoek betrokken indicatoren en de bevindingen van de inspectie daarover. Uit dit overzicht valt op te maken dat op basisschool De Vijver de kwaliteit van het onderwijs voor een aantal onderzochte indicatoren op orde is maar dat er ook verbeterpunten zijn. De kwaliteitszorg voldoet voor drie van de zes indicatoren aan de gestelde eisen, de leerlingenzorg voldoet voor twee van de vier indicatoren en de opbrengsten zijn voldoende maar wel kwetsbaar. Toelichting In deze toelichting wordt kort ingegaan op de onderdelen waarvan de kwaliteit verbetering behoeft. Kwaliteitszorg De kwaliteitszorg van de school is vooral gericht op de ontwikkeling en evaluatie van het onderwijs bezien vanuit de visie en missie. Wat echter nog ontbreekt is dat het onderwijskundig beleid van de school is gestoeld op een evaluatie van de opbrengsten. Er zijn wel voldoende gegevens aanwezig voor een trendevaluatie. Deze gegevens worden vooral gebruikt voor de signalering van zorgleerlingen en nog niet voor een trendanalyse op schoolniveau. Daardoor is het risico aanwezig dat het onderwijs eerder curatief dan preventief is ten aanzien van het ontstaan van leerachterstand. Omdat een systematische evaluatie van de opbrengsten ontbreekt, mist de school de kans om de onderwijsbehoeften van de leerlingen op schoolniveau vast te stellen en daarop gebaseerd beleid te ontwikkelen. Vanwege deze redenen voldoen de indicatoren 1.1 (inzicht in de onderwijsbehoeften van de leerlingenpopulatie), 1.2 (systematische analyse van de opbrengsten) en 1.4 (planmatig werken aan verbeteractiviteiten) niet aan de gestelde kwaliteitseisen. Een positief aspect van de kwaliteitszorg is dat de school gebruikt maakt van een zelfevaluatie-instrument voor evaluatie van het onderwijsleerproces. Ook wordt de school één keer in de vier jaar gevisiteerd door de Daltonvereniging in het kader van certificering. Verder worden er regelmatig ouderenquêtes gehouden en worden ook leerlingen bevraagd over hun welbevinden. Op deze wijze wordt het onderwijs regelmatig geëvalueerd in relatie tot de visie en missie van de school, de tevredenheid van ouders en het welbevinden van leerlingen. Een ander positief punt is dat jaarlijks een jaarplan en jaarverslag worden opgesteld. De directie onderkent dat het opstellen van een trendanalyse van de opbrengsten van wezenlijk belang is en heeft toegezegd deze voor het eind van het schooljaar te zullen uitvoeren. 7

8 Leerlingenzorg De school heeft veel gegevens verzameld over de ontwikkeling van de leerlingen. De signalering van zorgleerlingen is dan ook op orde. Ook waardeert de inspectie het dat er bij elke groep een zorgoverzicht is opgesteld, waarin is aangegeven welke leerlingen achterstand hebben en wat er aan wordt gedaan. Zo is aangegeven welke leerlingen bij de diverse vakgebieden een verlengde instructie krijgen. Leerlingen die achterstand hebben krijgen extra oefenstof en zorghuiswerk. Ook is er extra hulp aan zorgleerlingen tijdens het zelfstandig werken. De zorg die aan de leerlingen wordt gegeven is echter nog niet in voldoende mate uitgewerkt in handelingsplannen. Niet voor alle zorgleerlingen zijn er plandocumenten met een analyse van de problematiek en gespecificeerde doelen aanwezig. De handelingsplannen die de inspectie heeft ingezien, waren overigens van voldoende kwaliteit. Omdat er echter niet voor alle zorgleerlingen plandocumenten aanwezig zijn, voldoen de indicatoren 11.2 (analyse van de verzamelde gegevens) en 11.3 (planmatige uitvoering van de zorg) niet aan de gestelde kwaliteitseisen. De school is zich hiervan bewust. Er is dit schooljaar een traject van teamscholing opgezet om leraren te scholen in het maken van handelingsplannen. De intern begeleider, die dit schooljaar in deze functie is begonnen, coördineert dit proces. Behalve het verbeteren van de handelingsplanning is het van essentieel belang om te investeren in preventie van leerachterstand. De school zou het niveau van de instructie kunnen versterken door gebruik te maken van het directe instructie-model. Opbrengsten De resultaten aan het eind van de schoolperiode zijn berekend aan de hand van de Cito-eindtoets, de Cito-entreetoets en de toetsen van het leerlingvolgsysteem voor de groepen 7 en 8. De resultaten op de Cito-eindtoets liggen, bezien over de laatste drie jaar, één keer op het verwachte niveau, één keer daaronder en één keer precies op de ondergrens. Daarmee voldoen de eindresultaten weliswaar aan het criterium dat deze minimaal één keer in de drie jaar voldoende moeten zijn. De berekening van de eindresultaten van de school aan de hand van de Cito-eindtoets is gecompliceerd omdat de leerlingen die naar het leerwegondersteunend onderwijs zijn gegaan deels wel hebben meegedaan met de eindtoets en deels niet. Ouders mochten dit zelf kiezen. De school beschikt over zorgdocumenten, waaruit blijkt dat aan de leerlingen, die naar het leerwegondersteunend onderwijs zijn gegaan, gedurende de schoolperiode extra zorg is besteed. Om het beeld van de eindopbrengsten, zoals deze uit de Cito-eindtoets naar voren komt, te bezien in de context van de overige opbrengstgegevens, heeft de inspectie ook gekeken naar de resultaten die behaald zijn op de Cito-entreetoets en op de toetsen van het leerlingvolgsysteem voor de groepen 7 en 8. De resultaten op de Citoentreetoetsen liggen de laatste drie jaar één keer op het verwachte niveau, één keer daar onder en één keer liggen de resulaten ook hier precies op de ondergrens. De toetsresultaten van de groepen 7 en 8 voor begrijpend lezen en rekenen-wiskunde voldoen op één na aan de criteria, alleen begrijpend lezen van groep 8 ligt onder het verwachte niveau. Op grond van de combinatie van deze drie gegevens zijn de eindopbrensten als voldoende beoordeeld. 8

9 De resultaten op tussentoetsen voldoen voor alle vijf de toetsen aan de criteria die de inspectie voor de beoordeling daarvan heeft gesteld. Wat opvalt is dat de resultaten op tussentoetsen over het algemeen een positief beeld laten zien en dat de resultaten aan het eind van de schoolperiode op de Cito-entreetoets en de Cito-eindtoets maar net aan voldoende zijn. Al met al komt de inspectie tot de conclusie dat de opbrengsten van de school vooralsnog op een voldoende niveau liggen. Het is aan de school om de discrepantie tussen de resultaten op tussentoetsen en de resultaten behaald op de entreetoets groep 7 en de eindtoets groep 8 nader te verklaren en daarop beleid te ontwikkelen. 2.2 Themaonderzoek schrijven Bij het themaonderzoek schrijven zijn verschillende kwaliteitsaspecten van het onderwijs in het schrijven van teksten onderzocht, namelijk het leerstofaanbod, de leertijd, het didactisch handelen, de afstemming op verschillen tussen leerlingen en de kwaliteitszorg. Daarbij werd geconstateerd dat het onderwijsaanbod en de leertijd over het algemeen overeenkomen met de kwaliteitskenmerken van de inspectie. Als aandachtspunt bij de didactische aanpak noemt de inspectie de strategieën voor het schrijven van teksten. De instructie was in een aantal gevallen vooral gericht op de beleving van de leerlingen, waarbij de schrijfstrategieën soms op de achtergrond bleven. Daardoor had een aantal leerlingen moeite om aan de opdracht te beginnen. Van belang is dat niet alleen de beleving maar ook de toe te passen strategieën zodanig worden uitgelegd dat leerlingen deze zich concreet kunnen voorstellen. Een tussentijdse instructie, tijdens het schrijven, kan er ook toe bijdragen dat leerlingen zich de schrijfstrategieën eigen maken. Verder is het gebruik van een registratiesysteem voor het volgen van de taalontwikkeling een verbeterpunt. Door met elkaar categorieën af te spreken aan de hand waarvan het schrijfonderwijs wordt gevolgd, zal er ook gerichte feedback aan leerlingen gegeven kunnen worden en kan ook de leerlingenzorg en kwaliteitszorg van het schrijven concreter worden aangestuurd. Hiervoor zouden de observatiebladen van de methode, die specifiek zijn gericht op het schrijven van teksten, benut kunnen worden. 9

10

11 3 CONCLUSIE De inspectie concludeert dat de kwaliteit van het onderwijs op basisschool De Vijver te Den Haag op de onderzochte onderdelen voldoet aan de minimumeisen. In het onderzoek is ook gebleken dat het onderwijs op een aantal aspecten verbetering behoeft. Deze conclusie zal worden betrokken bij de eerstvolgende jaarlijkse risicoanalyse die voorafgaat aan de beslissing of het toezichtarrangement eventueel aangepast dient te worden. 11

12

13 BIJLAGE Overzicht indicatoren en bevindingen In de bevindingen wordt tot uitdrukking gebracht of de indicatoren bijdragen aan de kwaliteit van het onderwijs: 1 draagt niet of nauwelijks bij; 2 draagt onvoldoende bij; 3 draagt voldoende bij; 4 draagt in hoge mate bij; 5. geen waardering. Dit oordeel wordt alleen toegekend indien de school zich niet kan verantwoorden met behulp van betrouwbare en valide opbrengstgegevens of, bij 13.2, geen leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften heeft. Het kwaliteitsprofiel van Openbare Daltonbasisschool De Vijver Kwaliteitszorg De school heeft inzicht in de verschillen in onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 1.2 De school evalueert jaarlijks systematisch de kwaliteit van haar opbrengsten. 1.3 De school evalueert regelmatig het leren en onderwijzen. 1.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 1.5 De school borgt de kwaliteit van het leren en onderwijzen. 1.6 De school rapporteert aan belanghebbenden inzichtelijk over de gerealiseerde kwaliteit van het onderwijs. Zorg en begeleiding, inclusief toetsinstrumenten De school gebruikt een samenhangend systeem van instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens, bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen De school voert de zorg planmatig uit De school gaat de effecten van de zorg na. Opbrengsten: resultaten van leerlingen en hun voortgang in de ontwikkeling De resultaten van de leerlingen aan het eind van de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 13

14 Wet- en regelgeving W1 De school heeft de vastgestelde schoolgids aan de inspectie toegestuurd. W2 De school heeft het vastgestelde schoolplan aan de inspectie toegestuurd. W3 Het bestuur heeft het vastgestelde zorgplan aan de inspectie toegestuurd. W4 De geplande onderwijstijd voldoet aan de wettelijke vereisten. ja nee 14