Brulkikkers (Rana catesbeiana) in Nederland: storm in een glas slootwater?
|
|
- Esther Maas
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 LITERATUUR BLAUSTEIN, A.R., P.O. HOFFMAN, D.O. HOKIT, J.M. KIESECKER, S.C. WALLS & J.B. HAYS, UV repair and resistance to solar UV-B in amphibian eggs: A link to population de-clines? Proc. nat I. A cad. Sci. USA 91 : BRANCH, B., Let their songs be heard, frog jewels of the wetland. Africa - Envir. & Wildl. 2(4): CRUMP, M.L., F.R. HENSLEY & K.L. CLARK, Apparent decline of the golden toad: underground or extinct? Copeia 1992: KNIP, A., De Gouden pad (Bufo periglenes) in Monteverde. Lacerta 50: ROEFS, W., Waar zijn aile kikkers naar toe? lntermediair 31 (49): ROOS, R. & V. VINKERS (red.), Het milieu van de natuur. Herkennen van verluring en verdroging in de natuur. Stichting Natuur en Milieu. Utrecht. WIJNGAARDEN R., VAN & P. MUDDE, Een kennismaking met het Momeverde-nevelwoud. Lacerta 50: Brulkikkers (Rana catesbeiana) in Nederland: storm in een glas slootwater? Paul Veenvliet Zonnedauwhof AH Leusden JNLEIDING Eind tachtiger en begin negentiger jaren doken in allerlei bladen berichten op over zeer grote kikkers. Deze als kikkervisjes ingevoerde dieren zouden, na uit tuinvij vers te zijn ontsnapt, een grote bedreiging vormen voor de inheemse kikkers. Yerder zouden zij zo' n beetje alles opeten wat ze voor de bek kwam en daardoor een grote bedreiging vormen voor water in Nederland nog over is aan natuur. Het betrof Amerikaanse Brulkjkkers, waarvoor in allerijl een aantal 'opvangcentra' werden ingesteld. Hier konden gevangen dieren naar toe worden gebracht. Wanneer ze te schuw waren om te vangen dan werden zij in diverse plaatsen met luchtbuksen bejaagd. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de literatuurgegevens over de invloed van uitgezette Brulkikkers in diverse werelddelen. Tevens wordt aan de hand van aantallen naar opvangcentra gebrachte Brulkikkers en literatuurgegevens een beeld geschetst van de situatie van deze soort in Nederland. Mannelijke brulkikker (Rall(t catesbeiana). Tekening: Paul \eenvliet ALGEMENE BESCHRIJYTNG De Brulkikker is, vergeleken met de inheemse soorten, een nogal grote soort. Yolwassen dieren kunnen een lichaamslengte bereiken van 20 centimeter. Van inheemse soorten is de Brulkikker te onderscheiden door het ontbreken van klierlijsten op de flanken. Mannelijke Brulkikkers hebben trommelvliezen die groter zijn dan de diameter van het oog (zie atbeelding). De Brulkikker produceert een zwaar geluid, dat in de verte aan het loeien van een koe doet denken. De Amerikaanse naam voor de soort is 168
2 dan ook Bullfrog (Stierkikker). Het natuurlijke verspreidingsgebied ligt in de oostelijke en centrale Verenigde Staten. Brulkikkers zijn sterk aan water gebonden. Ze Ieven in tegenstelling tot Groene Kikkers solitair. Het voedsel van Brulkikkers varieert al naar gelang wat in de biotoop voorhanden is. De overgrote meerderheid van de voedseldieren bestaat uit ongewervelden, waarbij zoetwaterkreeften een belangrijke plaats innemen. Als uitzonderlijke prooien worden genoemd: kleine vissen, kikkerlarven, een jonge ratelslang (Crotalus atrox), een 'koningsslang' (Lampropeltis getulus), een weekschildpadje (Trionyx spiniferus, met een schildlengte van 4,5 centimeter) en een jonge muskusrat ( Ondatra zibethica) (FROST, 1935; TYLER & HOESTENBACH, 1979; CLARKSON & DE Vos, 1986). Onder bepaalde omstandigheden kunnen juveniele en larvale soortgenoten een belangrijk deel van het voedsel van Brulkikkers vormen (STEWARD & PAINTER, 1993). In gevangenschap bleken Brulkikkerlarven zonder meer zowel eieren als net uitgekomen larven van Ran a blai ri te consumeren. Brulkikkerlarven zijn in de voortplantingsperiode van andere soorten in het water aanwezig, omdat zij een aantal jaren over hun ontwikkeling kunnen doen in de natuur (EHRLICH, 1979). Het is niet verwonderlijk dat dergelijke dieren, wanneer zij buiten hun natuurlijke verspreidingsgebied terechtkomen, een grote invloed op andere soorten kunnen hebben. VERSPREIDING IN AMERIKA In de Verenigde Staten zijn Brulkikkers op veel plaatsen uitgezet ten behoeve van de jacht. Berichten over de mogelijke gevolgen zijn verschillend (DUBOIS, 1983). Enerzijds werd weinig voedselconcurrentie tussen verschillende Rana-soorten gevonden (STEWARD & SANDISON, 1972) en ontbraken veldgegevens over directe predatie op andere kikkersoorten (HAYES & JENNINGS, 1986 ). Daartegenover staan berichten dat gelijktijdig met de toename van Brulkikkers het aantal Rana pipiens achteruit is gegaan (HAMMERSON, 1982), dat Rana aurora op Vancouver eiland aileen nog kon overleven in voor Brulkikkers ongeschikte boswatertjes (GREEN, 1978) en dat Rana aurora en Rana boylii in Californie sterk bedreigd werden door de komst van Brulkikkers (MOYLE, 1973). KUPFERBERG (1993) meldt dat er aanwijzingen zijn voor be"invloeding van de bentische algenbegroeiing door de aanwezigheid van Brulkikkerlarven. Hierdoor vermindert de overlevingskans van larven van Rana boylii. Brulkikkers worden zelfs verdacht van de achteruitgang van een slangesoort (Thamnophis eques) in Arizona (SCHWALBE & ROSEN, 1988). VERSPREIDING IN EUROPA In verschillende delen van Europa is geprobeerd om Brulkikkers voor consumptiedoeleinden uit te zetten (zie onder andere DuBOIS, 1983). Aileen in Italie heeft dat enig succes gehad. Op 160 plaatsen zijn daar Brulkikkers gevonden (ALBERTINI & LANZA, 1987). Waarschijnlijk gaat het op de meeste van deze plaatsen om slechts enkele dieren, aangezien Grossenbacher tijdens een onderzoek aan Knoflookpadden op de Po-vlakte slechts een keer Brulkikkers aantrof (MUDDE, 1992). BRULKIKKERS IN NEDERLAND In het begin van de tachtiger jaren verschenen Brulkikkerlarven in de handel in Nederland. Deze werden aangeboden voor tuinvijvers. Kort daarop verschenen in de nieuwsbladen alarmerende berichten over het risico van deze soort voor de inheemse kikkers. Op grond 169
3 Tabel I: Naar opvangadressen gebrachte Brulkikkers. aantal opgevangen opvangadres Brulkikkers opmerkingen lnstituut Taxonomische ZoOiogie, Amsterdam ongeveer 10 Nationaal Natuurhistorisch Museum, Leiden geen Dieroecologie, Katholieke Universiteit Nijmegen 1 dier uit Vento, zie volgende tabel Iguana Zoo, Vlissingen 2oa 25 ongeveer 15 in 1994, zie tekst Reptielenhuis 'de Oliemeulen', Til burg enkele tientallen per jaar Werkgroep Amfibieen Stedendriehoek 5 of6 Bert Hanekamp ongeveer 5 Ton Steehouder geen WimJacobi I Totaal ongeveer 45, opgave de Oliemeulen niet meegerekend (zie tekst) daarvan heeft de Natuurbeschermingsraad in 1989 aan het ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij het advies gegeven om de handel in Brulkikkers te verbieden, heeft de adviescommissie B.U.D. voorgesteld de soort als risicodragend onder het in- en uitvoerverbod te plaatsen, heeft het Wereld Natuurfonds een in- en uitvoerverbod geeist en heeft de stichting Natuur en Milieu geprotesteerd tegen de handel in Brulkikkers (ZUIDERWIJK, 1990). Het ministerie heeft daarop gereageerd door in een brief aan de organisaties van handelaren in dierbenodigdheden en aan tuincentra te vragen de verkoop van Brulkikkers te stoppen. De organisaties hebben dat vervolgens geadviseerd aan hun leden (pers. med. G. Egbert, DIBE VO). Dit advies is vrijwel overal opgevolgd. Een handelaar in Soest is daama op het idee gekomen om als vervanging larven van Groene Kikkers te gaan verkopen... Als gevolg van de toegenomen ongerustheid is een aantal opvangcentra ingesteld waar gevangen Brulkikkers naar toe gebracht konden worden. De aantallen die daar opgevangen zijn staan in tabel I. Reptielenhuis 'de Oliemeulen' heeft een nogal groot aantal opgegeven. Waarschijnlijk hebben zij geen onderscheid gemaakt tussen in 'vrijheid' gevonden dieren en te groot geworden terrariumdieren. SMIT & Tabel 2: In het 'wild' aangetroffen Brulkikkers plaats datum bron opmerkingen Tzumarumermieden Amsterdam Leerdam Breda Venlo Berg a/d Maas Maastricht juli 1992 juni en juli mei 1988 SMIT & ZUIDERWIJK ( 1990) TIMMERMANS ( 1993) ANONYM US ( 1992) STUMPEL ( 1991) P. Bellink (pers. med.) BREULS (1993) VAN DER COELEN ( 1992) larve in fuik adult vrouwtje met ontwikkelde eieren, aangereden adult gevangen larven en twee adulten die winter 90/91 niet overleefden, door eigenaar tuinvijver losgelaten een adulte man gevangen adult at huismus gestikt in mus 170
4 ZUIDERWIJK ( 1990) melden Brulkikkers uit het westen van het land, met name random Amsterdam, uit het hele zuiden en zuidoosten van het land, en ook random Amersfoort en Apeldoorn. In een tuinvijver in Breda werden in larven gevangen. In het voorjaar van 1991 kwamen nog eens 35 larven en twee adulte dieren dood onder het ijs vandaan. In deze vijver komen verder Gewone Padden, Bruine Kikkers en Kleine Watersalamanders voor. Er is geen melding gemaakt van eventuele voor- of achteruitgang van deze soorten (STUMPEL, 1991). Naast de naar opvangcentra gebrachte dieren zijn enkele andere vondsten gemeld. Deze staan vermeld in tabel 2. In 1983 heeft maandenlang een exemplaar van Rana c/amitans in een tuin in Valkenburg geleefd (VAN DER COELEN, 1992). Deze soort houdt wat uiterlijk betreft ongeveer het midden tussen een Groene Kikker en een Brulkikker. Wanneer de determinatie juist is geweest dan is het waarschijnlijk dat dit dier als larve tussen Brulkikkerlarven is aangevoerd. DISCUSSIE EN CONCLUSIES Waarschijnlijk hebben Brulkikkers (net als Roodwangschildpadden) moeite met de wisselvalligheid van de Nederlandse winters. Wanneer in het vroege voorjaar een warme periode optreedt worden zij wakker en zijn dan bij opnieuw invallende koude niet geneigd zich weer terug te trekken. Bovendien wordt betwijfeld of van een regelmatige voortplanting sprake kan zijn in de Nederlandse zomers (MUDDE, 1992). Het relatief geringe aantal gevonden Brulkikkers doet vermoeden dat het in heel Nederland om hooguit enkele honderden adulte dieren is gegaan. Daar de dieren nogal schuw kunnen zijn (eigen waarneming), is het goed mogelijk dat een aantal over het hoofd is gezien. Er is op dit moment geen sprake van een probleem. Het geval 'Breda' wordt vaak aangehaa1d als bewijs dat de soort zich hier kan handhaven. Toch is ditjuist een aanwijzmg voor het tegendeel. Uiteindelijk hebben de dieren de winter niet overleefd. Brulkikkers hebben echter een groat verspreidingsgebied. Waarschijnlijk is slechts een geografische vorm ingevoerd. Het kan zijn dat dieren uit verschillende delen van dit verspreidingsgebied verschillend reageren op ons klimaat. De ervaringen uit Amerika wijzen erop dat Brulkikkers onder bepaalde omstandigheden grote schade aan kunnen richten aan populaties van andere soorten. Aangezien het risico groat is, is het verstandig geweest om de verkoop te stoppen. Daarbij komt dat een schuwe, territoriale soort die (goud)vissen en andere kikkers op zijn menu heeft staan, ongeschikt is voor tuinvijvers. Alles bij elkaar lijkt het erop dat we de dans zijn ontsprongen, mogelijk doordat er toevallig een geo-grafische vorm is ingevoerd die niet tegen ons klimaat hestand bleek. DANKWOORD De gegevens voor dit artikel zijn verzameld als onderdeel van een stage aan de afdeling Dieroecologie van de Katholieke Universiteit Nijmegen onder Henk Strijbosch. Hem wil ik graag bedanken voor literatuur en commentaar. Zonder de gegevens van de diverse 'opvangcentra was het niet mogelijk geweest een idee te krijgen van de situatie van Brulkikkers in Nederland. lk dank dan ook aile medewerkers daarvan. NASCHRIFf Het lijkt erop dat Breda niet de enige plaats is waar Brulkikkers zich hebben voortgeplant in Nederland. Onlangs hoorde ik dat eind tachtiger jaren een "groot aantal" larven is gevangen op een industrieterrein bij Hoogeveen. Ook zijn daar een aantal adulte dieren waargenomen. Hier konden de dieren profiteren van een kunstmatig verhoogde temperatuur (koel- Lacerta 54( 5) 171
5 water). Op dergelijke plaatsen kunnen verschillende diersoorten periodes met slecht weer overleven. Daarna kunnen zij zich mogelijk vanuit deze plaatsen opnieuw verspreiden. Dit geeft eens te meer aan hoe verstandig het is geweest om te stoppen met de verkoop van Brulkikkers. Ook plaatst dit de melding van 'de Oliemeulen' in een ander Iicht. Het is mogelijk dat de grote aantallen die daar zijn opgevangen van een plaatselijke populatie afkomstig waren en dus wet bij het totaal aantal opgevangen Brulkikkers moeten worden meegerekend. RANA CATESBEIANA IN THE NETHER LANDS Bullfrogs have been given some attention in the Dutch media. I review the literature on the introduction of Bullfrogs to alien habitats. Only a relatively low number of animals are in fact brought to Dutch zoos and asylums (actual figures are given). It seems that Rana catesbeicma have not caused any harm. This is possibly due to the fact that the geographic form imported could not cope with the Dutch climate. Since it is not known how animals originating from other areas within the Bullfrog's natural range would behave in the Netherlands, it is possible that native frogs could have been at risk from such introductions. However, the trade in this species has been discontinued. LITERATUUR ALBERTINI, G. & B. LANZA, Rami catesbeiana Shaw, 1802 in Italy. Alytes 6: ANONYMUS, I 992. Leerdam in ban superbrulkikker. De Telegraaf BREULS, W., Brulkikker eet huismus. Natuurhist. Maandblad 82: 68. CLARKSON, R.W. & J.C. DEVos, The bullfrog, Rana catesbeicma Shaw, in the lower Colorado River, Arizona, California. J. Herpetol. 20: COELEN, J.E.M. VAN DER (red.), Yerspreiding en ecologie van amfibieen en reptielen in Limburg. Stichting Natuurpublicaties Limburg, Maastricht/Stichting RA YON, Nijmegen. DuBOIS, A., A propos de cuisses de grenouilles. Alytes 2: EHRLICH, D., Predation by bullfrog tadpoles (Rana catesbeiana) on eggs and newly hatched larvae of the Plains leopard frog (Rana blairi). Bull. Maryl. herpetol. Soc. 15: FROST, S.W., The food of Rana catesbeiana Shaw. Copeia 1935: GREEN, D.M., Northern leopard frogs and bullfrogs on Vancouver Island. Can. Field Naturalist 92: HAMMERSON, G.A., Bullfrog eliminating leopard frogs in Colorado? Herp. Review 13: HAYES, M.P. & M.R. JENNINGS, Decline of ranid frog species in western North America: are bullfrogs (Rana catesbeicma) responsible? J. Herpetol. 20: KUPFERBERG, S.J., Bullfrogs (Rcma catesbeiana) invade a Northern California river: a plague or species coexistence. Froglog 7: 4. MOYLE, P.B., Effects of introduced bullfrogs, Rana catesbeiana, on the native frogs of the San Joaquin Valley, California. Copeia 1973: MUDDE, P., De brulkikker (Rana catesbeiana), herkenning en gevaar voor andere soorten. Lacerta 50: SCHWALBE, C.R. & P.C. ROSEN, Preliminary report on the effect of bullfrogs on wetland herpetofaunas in southeastern Arizona. In: SZARO et al., (red.). Management of amphibians, reptiles and small mammals in North America. Proceedings of the symposium, Arizona: SMIT, G. & A. ZUIDERWIJK, Herpetogeogratische Dienst "Lacerta", Nieuwsbrief Nr. 3. Mededelingenblad Lacerta 20( 4 ): STEWARD, J.N. & C.W. PAINTER, Rcma catesbeiana (bullfrog): cannibalism. Herp. Review 24: I 03. STEWARD, M.M. & P. SANDISON, Comparative food habits of sympatric mink frogs, bull frogs and green frogs. J. Herpetol. 6: STUMPEL, A.H.P., Brulkikker plant zich met succes voort in Nederland. Mededelingenblad Lacerta 21 (8): 9. TIMMERMANS G., Een "wilde" brulkikker in de buurt van Amsterdam. Natura 90: TYLER, J.D. & R.D. HOESTENBACH, Differences in food of bullfrogs (Ranc1 catesbeiana) from pond and stream habitats in southwestern Oklahoma. Southwest. Nat. 24: ZUIDERWIJK, A., Project reptielen. Nieuwsbrief Nr. 4. Herpetogeografische Dienst "Lacerta". Mededelingenblad Lacerta 20(10/11):
Enkele opmerkingen over het verdwijnen van amfibieen
Enkele opmerkingen over het verdwijnen van amfibieen W.H. Ferwerda Coppelstockstraat 53-1 1056 XL Amsterdam INLEIDING Het Costaricaanse natuurgebied Monteverde bestaat uit groene en altijd in de mist hangende
De Brulkikker (Rana catesbeiana), herkenning en gevaar voor andere soorten
De Brulkikker (Rana catesbeiana), herkenning en gevaar voor andere soorten Peter Mudde Kemphaan 2 1452 XV Ilpendam lllustraties: auteur, tenzij anders vermeld. LACERTA S0(3) 121 INLEIDING Larven van de
Naar een Early Warning System voor de stierkikker in Nederland
Naar een Early Warning System voor de stierkikker in Nederland Jeroen van Delft Wilbert Bosman Stichting RAVON Indeling Theorie inleiding problematiek de soort doel aanpak en verdeling hokken hygiëne Veld
Amerikaanse brulkikker Rana catesbeiana
Amerikaanse brulkikker Rana catesbeiana De Amerikaanse brulkikker is een forse groen tot bruin gekleurde kikker die vrijwel het hele jaar in of nabij het water is aan te treffen. Van nature komt hij voor
OPKOMST VAN DE HALSBANDPARKIET IN NEDERLAND EN UTRECHT André van Kleunen
OPKOMST VAN DE HALSBANDPARKIET IN NEDERLAND EN UTRECHT André van Kleunen De halsbandparkiet (Psittacula krameri) komt van oorsprong voor in Afrika, in een gordel ten zuiden van de Sahara en op het Indisch
5. Hoe komt het dat de brulkikker niet meer in Nederland voorkomt?
Lesbrief Help, een brulkikker! Wat weet je al? 1. Welke namen zijn genoemd voor deze kikker? 2. Wat eet deze kikker? 3. Waar komt deze kikker van oorsprong vandaan? 4. Hoe is deze kikker in Nederland gekomen?
4. Vind je dat de wasbeer in Nederland thuishoort? Wasbeer hoort van oorsprong niet in Nederland thuis. Waarschijnlijk is het een uitgezet dier.
Oefentoets Wasbeer doet het goed in Nederland De wasbeer is een soort die van nature voorkomt in Canada. 1. Wat is de beschrijving van een soort? Soort = een verzameling organismen die zich onderling kunnen
Hoofdstuk 1: Veldkenmerken en voorkomen 3. Hoofdstuk 2: Voedsel en vijanden 4. Hoofdstuk 3: Voortplanting en verwanten 6
Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1 Literatuurlijst 1 Inleiding 2 Hoofdstuk 1: Veldkenmerken en voorkomen 3 Hoofdstuk 2: Voedsel en vijanden 4 Hoofdstuk 3: Voortplanting en verwanten 6 Hoofdstuk 4: Verzorging
AMFIBIEËN EN REPTIELEN IN HET PLANGEBIED EN OMGEVING VAN DE UITBREIDINGSLOCATIE RENDAC TE SON
AMFIBIEËN EN REPTIELEN IN HET PLANGEBIED EN OMGEVING VAN DE UITBREIDINGSLOCATIE RENDAC TE SON AMFIBIEËN EN REPTIELEN IN HET PLANGEBIED EN OMGEVING VAN DE UITBREIDINGSLOCATIE RENDAC TE SON juni 2007 In
Monitoring Ecocorridor Zwaluwenberg
Monitoring Ecocorridor Zwaluwenberg Nieuwsbrief Versie: oktober 2014 Inhoud 1. Inleiding 2. Zoogdieren 3. Herpetofauna 4. Vlinders 5. Overig 6. Colofon Wat dragen de ecoducten bij de Zwaluwenberg bij aan
Onderzoek naar de waarde van een ponyweide aan de Nemelerbergweg 17a (Zwolle) voor de knoflookpad.
Onderzoek naar de waarde van een ponyweide aan de Nemelerbergweg 17a (Zwolle) voor de knoflookpad. REPTIELEN AMFIBIEËN VISSEN ONDERZOEK NEDERLAND Onderzoek naar de waarde van een ponyweide aan de Nemelerbergweg
FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE. Toets Inleiding Kansrekening 1 8 februari 2010
FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE Toets Inleiding Kansrekening 1 8 februari 2010 Voeg aan het antwoord van een opgave altijd het bewijs, de berekening of de argumentatie toe. Als je een onderdeel
Surveillance Muntjak Goirle
Surveillance Muntjak Goirle Onderzoek naar het voorkomen van de muntjak (Muntiacus reevesi) in Park Boschkens in Goirle R.M. Koelman Januari 2014 Rapport van de Zoogdiervereniging In opdracht van de Nederlandse
Het wegvangen van Pallas eekhoorns in Weert en omgeving in 2013
Het wegvangen van Pallas eekhoorns in Weert en omgeving in 2013 Periode mei-november V. Dijkstra Rapportnummer 2013.38 December 2013 Rapport van het bureau van de Zoogdiervereniging In opdracht van Ministerie
Eindrapport. Rugstreeppad en kleine modderkruiper ter plaatse van en direct rond de Hoefweg noord en zuid te Lansingerland
Eindrapport Rugstreeppad en kleine modderkruiper ter plaatse van en direct rond de Hoefweg noord en zuid te Lansingerland Eindrapport Rugstreeppad en kleine modderkruiper ter plaatse van en direct rond
Een overpeinzing Gaat de Roodwang uitsterven in Nederland?
Een overpeinzing Gaat de Roodwang uitsterven in Nederland? 166 Lacerta 67 (2009) nummer 4 De intramurale en extramurale vergrijzing(s)problematiek bij de Nederlandse Roodwangschildpadden Trachemys scripta
De Heikikker De Heikikker
De Heikikker Brabant Water beheert 2200 hectare grond waarvan 1500 hectare natuurgebied. Hiermee zijn wij een van de grootgrondbezitters in Noord-Brabant. In deze natuurgebieden liggen ook de waterwingebieden
Het is eind februari en de paddentrek staat weer op beginnen. Wat beweegt al die duizenden padden om massaal de weg op te gaan?
paddentrek Paddentrek Het is eind februari en de paddentrek staat weer op beginnen. Wat beweegt al die duizenden padden om massaal de weg op te gaan? Wat ze beweegt? De voortplanting, en dat is een heel
Monitoring en inventarisatie reptielen en amfibieën Loonse en Drunense Duinen / Huis ter Heide
Monitoring en inventarisatie reptielen en amfibieën Loonse en Drunense Duinen / Huis ter Heide 2010 Mark Klerks November 2010 Inleiding: Het jaar 2010 kwam maar langzaam op gang. Vooral het voorjaar was
Kort verslag kleurringen van Nijlganzen en Grote Canadese Ganzen
Kort verslag kleurringen van Nijlganzen en Grote Canadese Ganzen 2011-2015 Frank Majoor & Berend Voslamber Sinds 2011 worden op verschillende plekken in Nederland in opdracht van het Faunafonds Nijlganzen
Workflow en screenshots Status4Sure
Workflow en screenshots Status4Sure Inleiding Het Status4Sure systeem is een ICT oplossing waarmee de transportopdrachten papierloos door het gehele proces gaan. De status kan gevolgd worden door de logistieke
Running head: OPVOEDSTIJL, EXTERNALISEREND PROLEEMGEDRAG EN ZELFBEELD
1 Opvoedstijl en Externaliserend Probleemgedrag en de Mediërende Rol van het Zelfbeeld bij Dak- en Thuisloze Jongeren in Utrecht Parenting Style and Externalizing Problem Behaviour and the Mediational
De Relatie Tussen de Gehanteerde Copingstijl en Pesten op het Werk. The Relation Between the Used Coping Style and Bullying at Work.
De Relatie Tussen de Gehanteerde Copingstijl en Pesten op het Werk The Relation Between the Used Coping Style and Bullying at Work Merijn Daerden Studentnummer: 850225144 Werkstuk: Empirisch afstudeeronderzoek:
Een kreeft in de klas
Een kreeft in de klas Leerdagboek van:... Een kreeft in de klas Wat doet de kreeft? Kijk een poosje heel nauwkeurig naar de kreeft. Schrijf heel nauwkeurig op wat de kreeft doet en hoe hij dat doet. Doe
P R O V I N C I A A L B L A D
P R O V I N C I A A L B L A D V A N /,0%85* 2003 *HGHSXWHHUGH6WDWHQYDQ/LPEXUJ JHOHWRSKHWEHSDDOGHLQDUWLNHOYDQGH)ORUDHQIDXQDZHWHQGH5HJHOLQJ EHKHHUHQVFKDGHEHVWULMGLQJGLHUHQVWFUWQU JHOHWRSGHRSVHSWHPEHUYDVWJHVWHOGH%HOHLGVQRWD8LWYRHULQJ)ORUDHQ
Veldinventarisatie ringslang en levendbarende hagedis A37, omgeving Zwartemeer
Veldinventarisatie ringslang en levendbarende hagedis A37, omgeving Zwartemeer Veldinventarisatie in opdracht van Advies- en Ingenieursbureau Oranjewoud Opgesteld door Stichting RAVON R.P.J.H. Struijk
30 jaar CITES Sonja Van Tichelen European Regional Director. 3 maart 2014
30 jaar CITES Sonja Van Tichelen European Regional Director 3 maart 2014 1. Een woordje over IFAW 2. Belang van CITES voor de bescherming van soorten 3. Laten CITES en de EU de ijsberen in de kou staan?
Waterlanders : op weg met Sam de salamander. Poelenproject Herzele ter uitbreiding van de amfibieënpopulatie met als kernsoort de kamsalamander.
Waterlanders : op weg met Sam de salamander Poelenproject Herzele ter uitbreiding van de amfibieënpopulatie met als kernsoort de kamsalamander. 1 De kamsalamander... Hallo, Ik ben Sam, de salamander met
ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM
Read Online and Download Ebook ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM DOWNLOAD EBOOK : ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK STAFLEU
Verslag RAVON Utrecht Excursie Landgoed Den Treek Henschoten 10 april 2010
Verslag RAVON Utrecht Excursie Landgoed Den Treek Henschoten 10 april 2010 Inleiding Op 10 april is een excursie gehouden op landgoed Den Treek Henschoten vanuit Ravon Utrecht. Doel van deze excursie was
(1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs. (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren
(1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren (3) Ons gezelschap helpt gemeenschappen te vormen en te binden (4) De producties
Docentenhandleiding Lesbrief Help, een brulkikker!
Docentenhandleiding Lesbrief Help, een brulkikker! Duur: 2 lesuren (1 lesuur voorbereiden, 1 lesuur verwerken) Les 1 Startopdracht: Filmpje NOS of Vlaamse versie (Filmpje bron: NOS via You Tube): http://www.youtube.com/watch?v=axpxtsl66da
Script. Good health starts with good food. That s true for people as much as it is for animals.
Script Good health starts with good food. That s true for people as much as it is for animals. Livestock and fish health influence human health, since animal protein is an indispensable part of our food
SPREEKBEURT GEELWANG-, GEELBUIK- en ROODWANGSCHILDPAD
l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT GEELWANG-, GEELBUIK- en ROODWANGSCHILDPAD REPTIELEN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE
Aim of this presentation. Give inside information about our commercial comparison website and our role in the Dutch and Spanish energy market
Aim of this presentation Give inside information about our commercial comparison website and our role in the Dutch and Spanish energy market Energieleveranciers.nl (Energysuppliers.nl) Founded in 2004
Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and
Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa Physical factors as predictors of psychological and physical recovery of anorexia nervosa Liesbeth Libbers
Biblioteca Nacional Aruba BIBLIOTECA NACIONAL ARUBA. Yuwana
BIBLIOTECA NACIONAL ARUBA Yuwana De naam... 3 Inleiding... 3 Uiterlijk... 3 De staart... 4 Voeding... 4 Voortplanting... 4 Slapen... 5 Natuurlijke vijanden... 5 Huisdieren... 6 Beschermde dieren... 6 Literatuur:...
Eindrapport RUGSTREEPPAD TER PLAATSTE VAN EN DIRECT ROND DEELGEBIED VIERSLAG IN WESTERAAM TE ELST
Eindrapport RUGSTREEPPAD TER PLAATSTE VAN EN DIRECT ROND DEELGEBIED VIERSLAG IN WESTERAAM TE ELST Eindrapport RUGSTREEPPAD TER PLAATSTE VAN EN DIRECT ROND DEELGEBIED VIERSLAG IN WESTERAAM TE ELST rapportnr.
VAN ERVE NATUURONDERZOEK
ONDERZOEK KAMSALAMANDER IN DELEN VAN NATUURGEBIED DE BRAND Juni 2014 VAN ERVE NATUURONDERZOEK ONDERZOEK KAMSALAMANDER IN DELEN VAN NATUURGEBIED DE BRAND Inleiding Het natuurgebied De Brand is aangewezen
op en rond de Filippijnse eilanden 142 Lacerta 65 nummer 4
herpetologische waarnemingen op en rond de Filippijnse eilanden 142 Lacerta 65 nummer 4 J. ter Borg Nieuwemeerdijk 253 1171 NM Badhoevedorp Foto s van de auteur (tenzij anders vermeld) Lacerta 65 nummer
Japanse duizendknoop Help mee deze plant te bestrijden
Japanse duizendknoop Help mee deze plant te bestrijden Stad met een hart Deze folder gaat over de bestrijding van de Japanse duizendknoop. Deze plant groeit erg snel. De wortels zijn heel sterk en kunnen
Bedrijven & Biodiversiteit = 3!
Bedrijven & Biodiversiteit... 1+ 1 = 3! Context, praktijk en kansen 6 Oktober 2016, Robbert Snep Verspreiding van bedrijventerreinen in Nederland Bedrijventerrein ?? ?? Infra-rood beeld: rood is bomen,
De andere elementen komen niet zomaar aanwaaien.
a Welke twee zoutoplossingen zou hij daarvoor kunnen gebruiken? Geef de oplosvergelijkingen voor beide zouten. Noem de oplossingen resp. oplossing A en oplossing B b Geef de reactievergelijking van de
De Relatie tussen Voorschoolse Vorming en de Ontwikkeling van. Kinderen
Voorschoolse vorming en de ontwikkeling van kinderen 1 De Relatie tussen Voorschoolse Vorming en de Ontwikkeling van Kinderen The Relationship between Early Child Care, Preschool Education and Child Development
Type Dementie als Oorzaak van Seksueel Ontremd Gedrag. Aanwezigheid van het Gedrag bij Type Alzheimer?
Type Dementie als Oorzaak van Seksueel Ontremd Gedrag Aanwezigheid van het Gedrag bij Type Alzheimer? Type of Dementia as Cause of Sexual Disinhibition Presence of the Behavior in Alzheimer s Type? Carla
Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur
Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur M. Zander MSc. Eerste begeleider: Tweede begeleider: dr. W. Waterink drs. J. Eshuis Oktober 2014 Faculteit Psychologie en Onderwijswetenschappen
Vos. De kop-romplengte van 58 tot 90 cm met een staart van 32 tot 48 cm.
Inheemse Roofdieren Vos De kop-romplengte van 58 tot 90 cm met een staart van 32 tot 48 cm. vos kan zich makkelijk aanpassen aan een leefgebied maar zijn favoriet is toch wel een bos met open gebieden.
Reptielen van de Habitatrichtlijn,
Indicator 28 mei 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Gladde slang, muurhagedis en zandhagedis
Limburgs Landschap. natuurboekje van
Limburgs Landschap natuurboekje van zomer 2010 Hoi! Steenmarters waren in Nederland bijna uitgestorven. Maar sinds ze beschermd worden, komen er steeds meer. Toch is de kans klein dat je zo n marter tegen
Full disclosure clausule in de overnameovereenkomst. International Law Firm Amsterdam Brussels London Luxembourg New York Rotterdam
Full disclosure clausule in de overnameovereenkomst Wat moet worden begrepen onder full disclosure? - Full disclosure van alle informatie die tussen de verkoper en zijn adviseurs werd overlegd gedurende
Onderzoek naar kamsalamander, grote modderkruiper, kleine modderkruiper en bittervoorn in de Oeverlanden langs de Linge
Onderzoek naar kamsalamander, grote modderkruiper, kleine modderkruiper en bittervoorn in de Oeverlanden langs de Linge REPTIELEN AMFIBIEËN VISSEN ONDERZOEK NEDERLAND Onderzoek naar kamsalamander, grote
Exoot als drijfveer voor evolutie (W22) Annerie Rutenfrans Evolutie in actie 33e NIBI-conferentie 11 januari 2019
Exoot als drijfveer voor evolutie (W22) Annerie Rutenfrans Evolutie in actie 33e NIBI-conferentie 11 januari 2019 1 Doel Kennis maken met Invasieve exoten in de klas Programma Inleiding (15 min) mindmap
De ringslang een bijzondere bewoner van Gouda
De ringslang een bijzondere bewoner van Gouda Uit de serie Natuur in Gouda 10 2 colofon tekst: Cyclus, gemeente Gouda en RAVON lay-out: Steenbergen Ontwerp Studio foto s: André van Kleinwee en Richard
Eindrapport VELDONDERZOEK KLEINE MARTERS IN DE ZWAAIKOM TE OOSTERHOUT
Eindrapport VELDONDERZOEK KLEINE MARTERS IN DE ZWAAIKOM TE OOSTERHOUT Eindrapport VELDONDERZOEK KLEINE MARTERS IN DE ZWAAIKOM TE OOSTERHOUT rapportnr. 2017.2494 juni 2017 In opdracht van: Gemeente Oosterhout
SAMPLE 11 = + 11 = + + Exploring Combinations of Ten + + = = + + = + = = + = = 11. Step Up. Step Ahead
7.1 Exploring Combinations of Ten Look at these cubes. 2. Color some of the cubes to make three parts. Then write a matching sentence. 10 What addition sentence matches the picture? How else could you
Onderzoek naar Chinese bedrijven sinds 2007
Bijlage 2 Onderzoek naar Chinese bedrijven sinds 2007 In opdracht van: WestHolland Foreign Investment Agency 11-11-2013 1. Opdrachtformulering en totstandkoming opdracht ScoutOut is door WFIA benaderd
MyDHL+ Uw accountnummer(s) delen
MyDHL+ Uw accountnummer(s) delen met anderen Uw accountnummer(s) delen met anderen in MyDHL+ In MyDHL+ is het mogelijk om uw accountnummer(s) te delen met anderen om op uw accountnummer een zending te
Lamarck. oudste jaarlagen ongewervelden, pas later gewervelden soorten langzaam veranderen nieuwe ontstaan
Evolutietheorie Creationisme Lamarck Jean-Baptiste de Lamarck (1744-1829) was één van de eersten die een wetenschappelijke hypothese opstelde over biologische evolutie. Zijn opvatting over de overerving
Resultaten van het kleurringen van Nijlganzen en Grote Canadese Ganzen Frank Majoor & Berend Voslamber
Resultaten van het kleurringen van Nijlganzen en Grote Canadese Ganzen Frank Majoor & Berend Voslamber Sovon-rapport 2013/74 Resultaten van het kleurringen van Nijlganzen en Grote Canadese Ganzen Frank
Nieuwsbrief 8 van RAVON Afdeling Utrecht juli 2012
Nieuwsbrief 8 van RAVON Afdeling Utrecht juli 2012 Contactpersoon RAVON Utrecht Wim de Wild Couwenhoven 7221 3703 HW Zeist wim.de.wild@ziggo.nl tel. 030-6963771 RAVON Utrecht verstuurt onregelmatig een
Natuur.focus. Natuurbeheer en grondwatermodellen. De Stierkikker in Vlaanderen. Biodiversiteit in bermen. Studie
VLAAMS DRIEMAANDELIJKS TIJDSCHRIFT OVER NATUURSTUDIE & -BEHEER DECEMBER 05 JAARGANG 4 NUMMER 4 Biodiversiteit in bermen Natuurbeheer en grondwatermodellen De Stierkikker in Vlaanderen Studie DE STIERKIKKER
RAVON Hemelvaartweekend
RAVON Hemelvaartweekend Gelderland, Limburg en Noord-Brabant 2007 REPTIELEN AMFIBIEËN VISSEN ONDERZOEK NEDERLAND RAVON Hemelvaartweekend Gelderland, Limburg en Noord-Brabant 2007 Een rapportage van RAVON
ZO GAAT DAT IN RUSLAND PDF
ZO GAAT DAT IN RUSLAND PDF ==> Download: ZO GAAT DAT IN RUSLAND PDF ZO GAAT DAT IN RUSLAND PDF - Are you searching for Zo Gaat Dat In Rusland Books? Now, you will be happy that at this time Zo Gaat Dat
Amfibieën. Peter Harrewijn 9 maart 2017 IVN Steilrand
Amfibieën Peter Harrewijn 9 maart 2017 IVN Steilrand Inhoud Welkom / voorstellen Reptiel/amfibie? Padden / kikkers / salamanders / exoten Ziekten / plagen Poelen Wetgeving Beheer Vragen Peter Harrewijn
Voorbeelden van machtigingsformulieren Nederlands Engels. Examples of authorisation forms (mandates) Dutch English. Juli 2012 Versie 2.
Voorbeelden van machtigingsformulieren Nederlands Engels Examples of authorisation forms (mandates) Dutch English Voorbeelden machtigingsformulieren standaard Europese incasso Examples of authorisation
Het Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten.
Het Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten. The Effect of Difference in Peer and Parent Social Influences on Adolescent Alcohol Use. Nadine
Het klimaat verandert, wat nu?
Het klimaat verandert, wat nu? Lesley De Cruz, Rozemien De Troch Koninklijk Meteorologisch Instituut De Limburgse Klimaattop, 18 september 2017 De Cruz et al. (KMI) Klimaatverandering 20170918 1 / 23 1
Exoten in zoetwater: vissen
Indicator 7 juli 2009 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het aantal soorten vissen dat zich
ACTUALISEREND ONDERZOEK FLORA- EN FAUNAWET KREKENBUURT TE ELST
ACTUALISEREND ONDERZOEK FLORA- EN FAUNAWET KREKENBUURT TE ELST ACTUALISEREND ONDERZOEK FLORA- EN FAUNAWET KREKENBUURT TE ELST november 2009 In opdracht van: GEM Westeraam Elst CV Postbus 83 6660 AB ELST
2013 wordt het jaar van de Patrijs.
2013 wordt het jaar van de Patrijs. 1 Waarom? De soort kwam vroeger in grote aantallen voor in NL; er werd zelfs op gejaagd (en in sommige landen nog steeds) Bijna iedereen heeft de vogel wel eens gezien
Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit FOUT: BRON VAN VERWIJZING NIET GEVONDEN
Ministerie van Economische Zaken > Retouradres Postbus 43006 3540 AA Fout: Bron van verwijzing niet gevonden De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Directie
Amfibieën in de verbindingszone Kaaistoep - Drijflanen in. Tilburg Frank Spikmans & Arnold van Rijsewijk
Amfibieën in de verbindingszone Kaaistoep - Drijflanen in Tilburg 2015 Frank Spikmans & Arnold van Rijsewijk Amfibieën in de verbindingszone Kaaistoep Drijflanen in Tilburg 2015 Frank Spikmans & Arnold van
ETIKETTERING EN SAMENSTELLING VAN TEXTIEL
ETIKETTERING EN SAMENSTELLING VAN TEXTIEL Stof van de rol nader onderzocht Rapportnummer ND03R015 drs. H.R. Reus G.A. Busser K. Stavenga VWA/Keuringsdienst van Waren Regionale Dienst Noord Postbus 465
Climate impact on fish productivity: key mechanisms in North Sea plaice
Climate impact on fish productivity: key mechanisms in North Sea plaice A.D. Rijnsdorp, R. van Hal, M. Hufnagl, R.D.M. Nash, A. Schroeder, L.R. Teal, I. Tulp, R. Witbaard, D. Beare, H.W. van der Veer Wageningen
Reflectie op lezing Kees Bastmeijer
Reflectie op lezing Kees Bastmeijer Hoe werkt de natuurwet door in de decentralisatie van het natuurbeleid: verantwoordelijkheden en kansen voor de provincies 4 e Flora en Faunacongres Nijmegen, 18 januari
6 Flora- en fauna quickscan
6 Flora- en fauna quickscan 6.1 Verantwoording 6.1.1 Literatuuronderzoek Om inzicht te krijgen in de actuele gegevens in het projectgebied zijn gegevens geraadpleegd via websites van onder andere de Vlinderstichting
Slangen van Peninsula Osa, Costa Rica
Slangen van Peninsula Osa, Costa Rica Deel 2 Jan en Ina Tuns Prinses Marijkestraat 16 c 3251 XP Stellendam www.jamanasin.nl jamanasin@gmail.com Foto s van de auteurs, tenzij anders vermeld 150 lacerta69-4binn.indd
Exoten in het soortenregister. Berry van der Hoorn Vincent Kalkman
Exoten in het soortenregister Berry van der Hoorn Vincent Kalkman Taxonomie Kenmerken Beschrijvingen Verspreiding Ecologie Beleid & wetgeving Literatuur Sleutels 1. Eerste versie thema exoten (2009)
infprg03dt practicumopdracht 4
infprg03dt practicumopdracht 4 W. Oele 31 augustus 2008 1 Evolutie Het volgende citaat komt letterlijk van Wikipedia: Met evolutietheorie (soms ook wel evolutieleer genoemd) wordt de wetenschappelijke
liniled Cast Joint liniled Gietmof liniled Castjoint
liniled Cast Joint liniled Gietmof liniled is een hoogwaardige, flexibele LED strip. Deze flexibiliteit zorgt voor een zeer brede toepasbaarheid. liniled kan zowel binnen als buiten in functionele en decoratieve
FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE. Toets Inleiding Kansrekening 1 7 februari 2011
FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE Toets Inleiding Kansrekening 1 7 februari 2011 Voeg aan het antwoord van een opgave altijd het bewijs, de berekening of de argumentatie toe. Als je een onderdeel
l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT AXOLOTL AMFIBIEËN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN
l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT AXOLOTL AMFIBIEËN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE AXOLOTL BIJ
TOEGANG VOOR NL / ENTRANCE FOR DUTCH : https://www.stofs.co.uk/en/register/live/?regu lator=c&camp=24759
DISCLAIMER : 1. Het is een risicovolle belegging / It is an investment with risc. 2. Gebruik enkel geld dat u kan missen / Only invest money you can miss. 3. Gebruik de juiste procedure / Use the correct
University of Groningen
University of Groningen Kraaiachtigen, een bedreiging voor weidevogels? Een literatuuronderzoek naar de rol van kraaiachtigen als predator en de invloed daarvan op weidevogels. Bos, Attie F.; Vugteveen,
Herintroductie bever,
Indicator 20 december 2013 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Dankzij herintroducties vanaf
Mitigatie en compensatieplan rugstreeppad
Mitigatie en compensatieplan rugstreeppad Mitigatie en compensatieplan rugstreeppad Auteur Opdrachtgever Projectnummer Ingen foto omslag T. Ursinus In den Eng Investment 11.148 december 2011 Voortplantingswater
deel 2 Hoe kunnen we ze beschermen?
deel 2 Hoe kunnen we ze beschermen? In het eerste deel hebben we gelezen door welke gevaren amfibieën allemaal bedreigd worden. Hier bespreek ik de mogelijkheden die we hebben om amfibieën te beschermen.
Handleiding Zuludesk Parent
Handleiding Zuludesk Parent Handleiding Zuludesk Parent Met Zuludesk Parent kunt u buiten schooltijden de ipad van uw kind beheren. Hieronder vind u een korte handleiding met de mogelijkheden. Gebruik
RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN GENEESMIDDELEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM
Read Online and Download Ebook RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN GENEESMIDDELEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM DOWNLOAD EBOOK : RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN STAFLEU
Toetsing Flora- en faunawet Oude Rijngemaal Juli Inventarisatie van beschermde soorten.
Toetsing Flora- en faunawet Oude Rijngemaal Juli 2014 Inventarisatie van beschermde soorten. Inleiding Het waterschap heeft bij het uitvoeren van projecten te maken met diverse regelgeving. Naast regelgeving
Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/20859 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20859 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Drees, Johanna Marijke Title: Rabbits in the coastal sand dunes : weighed and
Figure 1 Shares of Students in Basic, Middle, and Academic Track of Secondary School Academic Track Middle Track Basic Track 29 Figure 2 Number of Years Spent in School by Basic Track Students 9.5 Length
Prooiherkenning bij Steenuilen
Prooiherkenning bij Steenuilen Noteren Van belang is het te noteren: - datum (gebeurt automatisch) - tijdstip waarop de prooi binnengebracht wordt (graag zo nauwkeurig mogelijk op de minuut af) - wie brengt
Monitoring Ecocorridor Zwaluwenberg
Monitoring Ecocorridor Zwaluwenberg Nieuwsbrief Versie: januari 2015 Ringslang bij het Wasmeer Inhoud 1. Inleiding 2. Zoogdieren 3. Herpetofauna 4. Erosie 5. Internationaal 6. Colofon Wat dragen de ecoducten
The relationship between social support and loneliness and depressive symptoms in Turkish elderly: the mediating role of the ability to cope
The relationship between social support and loneliness and depressive symptoms in Turkish elderly: the mediating role of the ability to cope Een onderzoek naar de relatie tussen sociale steun en depressieve-
Verlichting. 2007-2008 SDGL, Kennis centrum voor herbivore hagedissen.
Inhoudsopgave. Inleiding Natuurlijk spectrum Lampen en hun spectrum Toepassing Bouwen en meten 2007-2008 SDGL, Kennis centrum voor herbivore hagedissen. Op alle teksten uit deze publicatie rusten intellectuele
Inventarisatie grote bosmuis Ruiten Aa, Groningen 2011
Inventarisatie grote bosmuis Ruiten Aa, Groningen 2011 D.L. Bekker Oktober 2011 Rapport van de Zoogdiervereniging Inventarisatie grote bosmuis Ruiten Aa, Groningen 2011 D.L. Bekker Rapport nr.: 2011.33
Afdrukken pagina 2-19 dubbelzijdig formaat A4 naar behoefte kunnen lege A4-pagina s worden tussengevoegd
Gebruiksaanwijzing leerdagboek Miniatuur Een kreeft in de klas Afdrukken pagina 2-19 dubbelzijdig formaat A4 naar behoefte kunnen lege A4-pagina s worden tussengevoegd Aanwijzingen Schrijf- en tekenruimte
2. ECOLOGIE VLEERMUIZEN...
INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING... 2 1.1 INLEIDING... 2 1.2 HET GEBIED... 2 1.3 OPBOUW RAPPORT... 3 2. ECOLOGIE VLEERMUIZEN... 4 3 METHODE... 5 4 RESULTAAT... 6 5 CONCLUSIE... 8 LITERATUUR... 9 Adviesbureau
Flora- en faunascan voor de bouw van een woning aan de Bolenbergweg te Belfeld
Tegelseweg 3 5951 GK Belfeld Tel: 077-4642999 www.faunaconsult.nl info@faunaconsult.nl Faunaconsult KvK Venlo 09116138 De heer J. Bruekers Bolenbergweg 18 5951 AZ Belfeld Flora- en faunascan voor de bouw