Informatie spreekbeurtpakket voor het VO

Transcriptie

1 Informatie spreekbeurtpakket voor het VO Tips voor het maken van een spreekbeurt over KlasseTaal vind je op de laatste pagina Geschiedenis KlasseTaal is opgericht in Wat is KlasseTaal? KlasseTaal is een onderwijs ondersteunende organisatie. Dat betekent dat wij scholen helpen en ondersteunen bij de vorming van jongeren. Wij helpen mee op het gebied van taal & respect. Een vaardigheid waar die je jong moet aanleren en waar je de rest van je leven profijt van hebt. Bedrijven, scholen, winkels, kantoren, de zorg en andere hulpverlenende instanties, zitten te springen op jongeren die respect laten zien en laten horen. KlasseTaal gaat voor een samenleving waarin respect de gewoonste zaak van de wereld is. Respect in je woorden en daden is onmisbaar voor een goede en veilige samenleving. Thuis. In je buurt. Op straat. Op school. Op het sportveld. Overal. Wij gaan ervoor! Verruwing taalgebruik Grove taal lijkt een steeds normaler verschijnsel te worden. Sluipend is het in de dagelijkse gesprekken op scholen en thuis binnen gedrongen. Krachttermen klinken om de haverklap. Taal gebruiken we elke dag. Met behulp van de taal kunnen we met elkaar van gedachten wisselen. Met taal kun je je gedachten en gevoelens verwoorden.taal is de spiegel van ons innerlijk. Onze woorden geven weer hoe we ons voelen en hoe we denken. Met vloeken en schelden brengen we onze boze gedachten onder woorden. Meestal gebeurt dat onbewust. Jongerentaal is doorspekt met grove woorden, vaak zonder dat ze het beseffen. Schuttingtaal, scheldwoorden, beledigingen, verwensingen en vloeken, zijn aan de orde van de dag. Op scholen willen wij hierover met de jongeren in gesprek komen. Onze missie Als men iets belangrijk vindt om uit te dragen dan wordt dat een missie genoemd. De missie van KlasseTaal is het bevorderen van respectvol taalgebruik en het terugdringen van vloeken en schelden in onze Nederlandse samenleving, waar jij en wij deel van uitmaken, zodat iedereen (Al het leven is waardevol, uniek en beschermwaardig. Alle mensen zijn gelijkwaardig. Daarom verdienen alle mensen ongeacht leeftijd, godsdienst, geaardheid, ras respect.) tot zijn recht kan komen en hiervoor verantwoordelijkheid wil dragen en respectvolle omgang met ons wil stimuleren. Respect Op een internetsite stond een mooie uitleg die wij van harte delen. Het woord respect komt van het Latijnse woord re-spicere, dat omkijken betekent. In de vroege tijd als een Romein in Athene verbleef, liep hij het gevaar om als vreemdeling aangevallen en beroofd te worden. Daarom keken deze vreemdelingen altijd over hun schouder achterom, uit ontzag voor eventuele rovers en andere onverlaten. Ze hadden dus angst en ontzag voor degenen die hun het leven zuur konden maken. Vandaag de dag heeft het woord respect voor iedereen een andere betekenis. Respect betekent aanzien, eerbied of waardering, die men heeft voor (of ontvangt van) iemand vanwege zijn kwaliteiten, prestaties of vaardigheden. Respect creëert bescheidenheid. Respect is ook het besef dat ieder ander mens belangrijk is zoals wij zelf, ongeacht welke afkomst, huidskleur, godsdienst enzovoort.

2 Respect is anderen accepteren zoals ze zijn. De naam De naam KlasseTaal geeft duidelijk weer waar wij voor staan en waar wij dat aan de orde stellen. KlasseTaal vindt het belangrijk dat jongeren over hun taalgebruik bewust nadenken en gebruiken. Deftig gezegd hebben we het dan over ABN: Algemeen Beschaafd Nederlands. Dan is je taal Klasse. We zouden ook kunnen zeggen; dan is je taal respectvol. Klasse staat voor nette respectvolle taal zonder vloek- en scheldwoorden. In het woord Klasse zit ook het woord klas. Wij stellen respectvolle taal op scholen in de klas tijdens een gastles aan de orde. KLASSETAAL! In de klas praten we samen over taal en hoe je kunt gaan voor klasse taal! Het logo Ons logo is ons kenmerk.. Een beeld zegt meer dan 1000 woorden. In bijvoorbeeld de autowereld wordt al heel lang gebruik gemaakt van logo s. De meeste mensen weten wel welke naam auto bij welk logo thuishoort. Zo wil KlasseTaal ook herkenbaar zijn. Middenin ons logo staat ook nog eens onze naam. KlasseTaal. De naam KlasseTaal staat in twee kleuren (Cyaan en Magenta) afgebeeld in een ster. Een ster blinkt, valt op en straalt. Zo wil KlasseTaal opvallen en herkenbaar zijn als het gaat om respectvol taalgebruik. Wij willen dat jongeren met hun respectvolle omgangstaal als een ster schitteren zodat de omgeving het ziet en hoort. Respect! Laat het zien én horen! Wat doen we? KlasseTaal verzorgt gastlessen over respectvol taalgebruik. Met jongeren denken we na over de invloed en gevolgen van grove taal en de betekenis van woorden. Maar ook denken we na over de uitwerking ervan op jezelf en de omgeving. Aan de orde komen: 1.Wat is respect? 2.Wat heeft respect met veiligheid te maken? 3.Vrijheid van meningsuiting: Mag je alles zeggen wat je denkt? 4.Het verschil tussen schelden en vloeken 5.Achtergrond van grove woorden (ziekte, handicap, afkomst, huidskleur, geloof, geaardheid, uiterlijk etc.) 6.Wat doet ruwe taal met jezelf en met je omgeving? 7.Hoe kan het ook! 8.Respectregels opstellen. 9.Respectvol omgaan met elkaar! Wat levert het op? Wat willen wij bereiken? Tijdens de gastlessen gaan we vooral nadenken over respectvol taalgebruik. Het tegenovergestelde hiervan is vloeken en schelden. Het is belangrijk dat jongeren tijdens de lessen ontdekken dat vloek- en scheldwoorden hard kunnen aankomen. Dat gebeurt vaak met opzet, dus bewust, maar ook heel vaak zonder dat we het in de gaten hebben, dus onbewust.

3 Woorden kunnen (goede) verhoudingen tussen mensen opbouwen en afbreken. Je kunt mensen op veel manieren complimenten geven en prijzen. Maar ook kwetsen en beledigen. Dus pijn doen! Woorden kunnen dus heel wat impact hebben. Daarom spreken we ook weleens over krachttermen. Woorden kunnen een heel krachtige uitwerking hebben. Veel goeds maar ook veel kwaads aanrichten. Er zijn heel wat gebieden waar mensen gevoelig (gekwetst) op kunnen reageren. Dan kunnen we bijvoorbeeld denken aan een ziekte waaraan iemand in de familie overleden is, of iemand zijn geloof wordt bespottelijk gemaakt. Deze onderwerpen, en nog veel meer willen we met jongeren bespreken! En nog wat anders! Wat je veel gebruikt, moet je goed en zorgvuldig onderhouden. Daar hoort ook de taal bij! Je poets elke dag één of meerdere keren je tanden. Poets ook elke dag je taal! Schone taal! We hopen dat de jongeren na deze lessen wat beter begrijpen wat de gevolgen zijn van ruw taalgebruik. Maar natuurlijk hopen wij ook dat jongeren moeite willen nemen om ruwe taal te stoppen of op zijn minst te verminderen. Jullie inzet en hulp Deze missie willen wij met jou delen en uitdragen. Wij willen kleine kinderen en jongeren stimuleren om ook hun steentje bij te dragen aan een samenleving waarin mensen elkaar respectvol behandelen in woord en daad? Een samenleving waarin mensen respectvol praten over en met elkaar? Thuis, in de buurt, op straat, op school, op je stageplaats en op je werk. Verbeter de wereld en begin bij jezelf Respectvolle taal werkt aanstekelijk en is niet stekelig. Wij willen klassen (scholen) stimuleren om hierin een voorbeeldrol te vervullen. Het spreekwoord luidt: als er één schaap over de dam gaat, dan volgen er meer. Wij geloven dat mensen ook onder invloed staan van wat de meerderheid denkt en doet. Goed voorbeeld doet volgen. Als een klas besluit om voortaan niet meer te schelden en te vloeken, dan zijn wij ervan overtuigd dat dit een positieve invloed heeft op de directe omgeving. Probeer het maar eens uit. Met een mooi woord noemen we dit spiegelen. Lach maar eens naar iemand. Vaak gaan mensen dan terug lachen. Als je geeuwt gaan mensen ook opeens geeuwen. Jouw reacties worden overgenomen. Dit noemen we dus spiegelen. Of gewoon: voorbeeldgedrag! Welke scholen? KlasseTaal heeft een groot werkgebied. Namelijk alle scholen in Nederland. Dat zijn meer dan 9000 scholen! KlasseTaal geeft dus les op basisscholen (BO) en scholen van voortgezet- (VO) en middelbaar beroepsonderwijs. (MBO) Onze lessen zijn voor alle niveaus geschikt. KlasseTaal wordt uitgenodigd op scholen van allerlei signatuur. Daar bedoelen we de levensbeschouwelijke visie mee. Openbare scholen. Protestant Christelijke scholen. Reformatorische scholen. Rooms Katholieke scholen. Islamitische scholen. Vrije scholen. Taalbewuste scholen Eerste bordje Taalbewuste school onthuld op het Varendonck College in Someren. Op 8 juni 2006 is op feestelijke wijze op het Varendonck College in Someren het eerste bordje Taalbewuste school onthuld met het onderschrift: wij letten op ons taalgebruik en behandelen elkaar met respect..

4 De wethouder die het bordje onthulde hield de jongeren voor dat taal je visitekaartje is, waarop je wordt beoordeeld. Aan bewustwording moet je voortdurend blijven werken. Stimulans KlasseTaal is verheugd dat steeds meer scholen het taalgebruik van hun leerlingen structureel aanpakt. Om dit te onderstrepen heeft KlasseTaal een bordje laten ontwerpen dat tevens moet dienen om andere scholen ook te stimuleren om vloeken en schelden aan de orde te stellen. Enkele voorwaarden Scholen kunnen het gratis bordje ontvangen als zij aangeven dat respectvol taalgebruik, structureel onder de aandacht wordt gebracht. Uiteraard zijn scholen er vrij in hoe zij een en ander willen invullen. De gastdocenten van KlasseTaal willen scholen hierin graag met raad en daad bijstaan. Wat zou het mooi zijn als er de komende jaren op heel veel scholen het bordje: Taalbewuste school zou komen te hangen. Het team KlasseTaal is een onderwijs ondersteunende organisatie die twee ervaren en professionele docenten in dienst heeft. Elke week reizen zij door het land naar scholen die een of meerder gastlessen hebben aangevraagd. Mini enquête Deze mini-enquête kun je tijdens je spreekbeurt gebruiken. Print de vragen uit en laat je klasgenoten de vragen beantwoorden. Hierover kun je aan het eind van je spreekbeurt eventueel nog doorpraten. Vul de enquête in. Zet een cirkel O om jou gekozen antwoord. 1. Wat is vloeken volgens jou? A. Schelden B. Grof taalgebruik C. De naam van God gebruiken als je boos bent of iets tegen zit 2. Hoor je op school of in je vriendenkring Gods naam of de naam van Jezus vaak noemen als krachtterm, stopwoord of uitroep van verbazing? A. Ja, best vaak B. Ja, af en toe C. Nee, zelden of nooit D. Weet ik niet 3. Vloek je zelf? (onder vloeken bedoelen we vanaf nu het noemen van Gods naam of de naam van Jezus als krachtterm, stopwoord of uitroep van verbazing.) A. Best vaak B. Soms C. (Bijna) nooit D. Niet dat ik weet 4. Vind je het vervelend wanneer iemand in je omgeving vloekt? A. Heel vervelend B. Behoorlijk vervelend C. Niet zo vervelend D. Helemaal niet vervelend

5 5. Zeg je er iets van wanneer iemand in je omgeving vloekt? A. Ja, ik zeg er meestal iets van B. Ik maak er soms een opmerking over C. Ik zeg er nooit iets van D. Het valt me niet op 6. Geef je mening over de volgende stellingen: Iedereen moet zelf weten wat hij of zij zegt. A. Eens B. Oneens Wie er iets van zegt als een ander vloekt, is een heilig boontje. A. Eens B. Oneens Vloeken & Schelden Vloeken en schelden hebben beide te maken met ruwe taal. Maar met beide woorden geven we wel een onderscheid aan. Bij vloeken gebruik je woorden die te maken hebben met iemands geloof. Je gebruikt dan woorden als: Jezus en gvd (=God verdoem mij). De woorden God en Jezus zijn voor gelovigen heel belangrijk. Zij ervaren het dus als respectloos als je deze woorden puur alleen gebruikt als stopwoord of als uiting tijdens boosheid of bij pijn bijvoorbeeld. Bij schelden gaat het om woorden die te maken hebben met onder andere: ziekten (bv. kanker, tering, kelere, pokken enz); huidskleur (bv. zwarte, nikker enz); afkomst (iemand racistisch behandelen om het land van herkomst); handicaps (bv. mongool enz); geaardheid (bv. homo); familie (bv. Ja, je moeder!); geslachtsdelen (bv. kut, lul) enzovoorts. Zo zijn er veel gebieden waarop we onze medemens kunnen kwetsen, pijn doen en beledigen. Gevoelige gebieden Een vriend van mij noemt alles kanker. Als ik dat woord hoor, moet ik steeds aan mijn vader denken die aan kanker is overleden (Jan, 13 jaar) Bij het woord val dood denk ik altijd aan mijn vader zeg piet. Mijn vader is in de bouw tijdens het metselen van de steiger gevallen en is daarbij j overleden (Piet, 14 jaar) Het gaat gewoon vanzelf. Het is er zo ingegroeid dat je het gewoon doet. Een vloek is er zomaar uit, als iets niet lukt (Jet, 15 jaar) Ik vloek onwijs veel. Het praat zo moeilijk, als ik telkens moet bedenken welke woorden ik wel en welke woorden ik niet mag zeggen (Anton, 18 jaar) Zomaar willekeurig wat uitspraken van jongeren. Deze voorbeelden zijn met vele anderen aan te vullen. Er wordt veel onbewust gevloekt en gescholden. Men maakt gebruik van woorden die vaak heel gevoelig liggen. Sommige scheldwoorden kunnen een wereld van verdriet oproepen. Of het nu gaat om: geloof, ziekten, afkomst, huidskleur, handicaps, geaardheid of familie enzovoort. Bewust en onbewust De meeste scheldwoorden worden onbewust geuit. Scheld- en vloekwoorden die je elke dag gebruikt gaan op den duur een gewoonte worden. Je denkt er dan niet meer over na. Het is een vast onderdeel van je dagelijkse taalgebruik geworden. Vloek- en scheldwoorden worden ook veelvuldig bewust gebruikt. Bij pijn of boosheid, bij frustratie of gekwetstheid. Dan uiten we met krachttermen hoe we ons van binnen voelen. Toch is onze Nederlandse taal rijk genoeg om onze boosheid te uitten zonder daarbij gebruik te maken van ruwe taal. Vaak werkt het gebruik hiervan als een rode lap op

6 een stier. De praktijk laat zien dat actie, reactie oproept. Vaak vergeldt men kwaad met kwaad. Daarmee lost je een conflict of ruzie niet op. Sterker nog: je lokt alleen nog maar meer ruzie uit. Schelden gaat dan heel vaak over in slaan. Wie betaalt? KlasseTaal verzorgt gemiddeld 700 gastlessen op basis- voortgezet- en middelbaar beroepsonderwijs. Deze lessen en workshops verzorgt KlasseTaal door heel het land. Dat kost elk jaar veel geld. De gastdocenten gebruiken veel brandstof. We laten lesmateriaal ontwikkelen. We geven stickers en posters weg om op te plakken en op te hangen. Na elke les geven wij de leerlingen een leuke attentie. Soms geven we een liniaal weg of een koordpen. Hieraan zitten behoorlijk wat kosten. Veel mensen dragen ons een warm hart toe en steunen ons daarom financieel. Ook hebben we zo n donateurs die ons steunen. Onze organisatie ontvangt van de Overheid geen subsidie. Wil je ook iets bijdragen? Dat kan! Kijk op onze website onder Kom in actie hoe dat kan. Organiseer een actie Ook jij en je klasgenoten en vrienden kunnen iets voor KlasseTaal doen. Al met een klein bedrag kunnen we bijvoorbeeld stickers laten drukken. Vele kleintjes (bedragen) maken één grote! Verzin dus iets, creatiefs, gaafs, te geks, mafs, supers, knetters of gewoons om voor KlasseTaal geld in te zamelen. En draag zo samen of alleen je steentje bij aan de bevordering van respectvolle taal. Taalgebruik zonder vloek- en scheldwoorden. Hoe meer jongeren bereikt worden hoe beter onze samenleving wordt. Samen werken we dan aan een samenleving waarin mensen respectvol met elkaar omgaan. Dan pas kunnen we spreken van een veilige samenleving. Respect en veiligheid horen onlosmakelijk bij elkaar. Samen met je vrienden Je kunt ook met je vrienden een actie bedenken. Wil je enkele voorbeelden hoe je dat eenvoudig kunt doen? Bak samen pannenkoeken of poffertjes, en verkoop die in jullie buurt. Vraag in je buurt of mensen oude spullen hebben die ze niet meer gebruiken en verkoop die zaterdags in een kraampje in je straat. Voor meer ideeën kun je kijken op onze website Respectvol taalgebruik? Maar er werk van! Samen met je klasgenoten Jouw school kan zich ook opgeven voor een gastles van KlasseTaal. Dan komt er een gastdocent om met jullie in gesprek te gaan over taal & respect. Jullie leraren zijn vast wel te porren voor een gastles en voor een actie in je klas of in meerdere klassen. Wij kunnen bij jouw op school bijvoorbeeld een steppenrace organiseren. KlasseTaal regelt bijna alles voor deze actie. Wat dacht je van een rommelmarkt op school of een stroopwafelactie of een wc-papieractie enzovoort. Kijk voor meer ideeën op onze website en klik op Kom in actie. Uitdeelmateriaal Zoals al eerder gezegd delen de gastdocenten na de les wat materiaal uit. De leerlingen krijgen één of meerdere stickers, een liniaal of een pen aan een koord. Deze materialen kun je bestellen via onze webshop. Ook ontvangen de leerlingen een kaart waarop staat hoe je kunt meedoen aan een project voor een prijs of onderscheiding.

7 Meest respectvolle en taalbewuste klas van Nederland KlasseTaal is op zoek naar ambassadeurs. Jongeren die op school een voortrekkersrol gaan vervullen. Wij dagen klassen uit om de meest respectvolle en taalbewuste klas van het jaar te worden. Hoe dat in zijn werk gaat kun je vinden op onze website. Daar kun je alles lezen over de voorwaarden. De klas die als beste wordt uitgeroepen, ontvangt van ons een onderscheiding. Tips voor het maken van een spreekbeurt over KlasseTaal Schrijf je spreekbeurt bij de juiste datum in je agenda en thuis op de kalender. Je hebt voor een spreekbeurt over KlasseTaal gekozen. Dat is echt een klasse onderwerp. Je hebt nu een heleboel informatie over KlasseTaal. Dat past nooit allemaal in je spreekbeurt. Je gaat dus kijken welke dingen je graag wilt vertellen. Vraag aan je docent hoeveel hoofdstukken je moet hebben. Hier kun je dan onderwerpen voor gaan uitkiezen. Maak van ieder hoofdstuk een woordspin. Je kan deze woordspinnen gebruiken om je tekst te leren. Schrijf bij je woordspinnen welke plaatjes je daarbij wilt laten zien. Dit is dan ook je spiekblaadje tijdens de spreekbeurt. Je hoeft niet de hele tekst op te schrijven. Het is namelijk niet de bedoeling dat je gaat voorlezen! Laat de spreekbeurt thuis horen aan je vader en/of je moeder of iemand anders. Ga dan wat verder weg staan, zodat je ook kunt oefenen met harder spreken. Ga op de dag van de spreekbeurt op tijd naar school om je plaatjes op te hangen, tekeningen te maken of de moeilijke woorden op het bord te schrijven. Als je tekenen of schrijven op het bord moeilijk vindt, mag je ook een andere leerling uitkiezen om je te helpen. Je kunt ook, als dat mag, een PowerpointPresentatie maken. Bedenk 5 weet vragen over je onderwerp die je na afloop van je spreekbeurt stelt. Dit moeten wel vragen zijn waarover je hebt verteld. Na de spreekbeurt mogen je klasgenoten vragen stellen over je spreekbeurt. Zeg het eerlijk als je het antwoord niet weet, dan kun je het opzoeken en het de volgende dag vertellen. Tot slot gaan je klasgenoten samen met de docent een cijfer geven. Veel succes!!!