WERKBOEK LEEUWARDEN VRIJ-BAAN. Voor leerlingen groep 7 en 8 basisschool.

Transcriptie

1 WERKBOEK LEEUWARDEN VRIJ-BAAN Voor leerlingen groep 7 en 8 basisschool. 10

2 1 WERKBOEK LEEUWARDEN VRIJ-BAAN

3 1. LEEUWARDEN VRIJ-BAAN STEEDS DRUKKER OP DE WEG Dit werkboek gaat over Leeuwarden Vrij-Baan. Een groot project waarbij de infrastructuur in en rond Leeuwarden wordt verbeterd zodat iedereen die hier naar toe wil komen dat snel kan doen zonder bijvoorbeeld in de file te komen staan. Jij hebt er vast al iets van gezien. Infrastructuur is een woord wat je niet elke dag tegenkomt. Wat denk je dat we hier met infrastructuur bedoelen? Je mag een woordenboek gebruiken of het opzoeken met de computer. Schrijf jouw antwoord hieronder op WERKBOEK LEEUWARDEN VRIJ-BAAN 2

4 Het wordt steeds drukker op de weg. Steeds meer mensen hebben een auto en gebruiken deze om bijvoorbeeld naar het werk, school of naar de winkel te gaan. Nu vind je kantoren, fabrieken, scholen en winkels en dergelijke vooral in een stad. Daardoor wordt het in en rond een stad veel drukker met verkeer. Dat is ook zo bij Leeuwarden. Wat denk je wat de gevolgen hiervan zijn? Noem er Iedere dag rijden auto s Leeuwarden in en uit. Over 5 jaar verwachten we dat dat er nog veel meer zijn. Raad eens hoeveel dat er over 5 jaar waarschijnlijk zijn? DE MASCOTTE Leeuwarden Vrij-Baan heeft ook een mascotte. Dit is de leeuw. Had je de leeuw al eerder gezien?... Waarom is, denk je, voor deze mascotte gekozen? Noem 3 redenen WERKBOEK LEEUWARDEN VRIJ-BAAN

5 1.3 - WEBSITE Het project heeft ook een eigen website: Op deze site vind je allerlei informatie: wat is Leeuwarden Vrij-Baan, waar wordt aan de weg gewerkt, hoe ver zijn ze hiermee, zijn er files, etc. Kijk op de site bij Projecten. Hier vind je waar er aan de weg wordt gewerkt. Schrijf maximaal 4 projecten op waar je wel eens langs komt WERKBOEK LEEUWARDEN VRIJ-BAAN 4

6 2. KNELPUNTEN IN HET VERKEER Met Leeuwarden Vrij-Baan willen de gemeente Leeuwarden, provincie Fryslân en de rijksoverheid (Rijkswaterstaat) knelpunten in het verkeer oplossen. Knelpunten zijn bijvoorbeeld plaatsen waar veel verkeer komt en je extra goed op moet letten omdat je anders ongelukken krijgt. Wanneer jij naar school gaat, kom je misschien ook langs plekken waar je altijd extra op moet letten voor verkeer. Teken in het vak op de volgende pagina een plattegrond van de route die jij neemt als je van huis naar school gaat. Geef duidelijk aan waar jouw huis is en waar de school. Schrijf boven de plattegrond de naam van jouw woonplaats en de naam van jouw school. Schrijf in de plattegrond hoe jij meestal naar school gaat. Doe je dat lopend, op de fiets of wordt je met de auto gebracht? Omcirkel in jouw plattegrond de plek of plekken waar je altijd extra moet opletten voor ander verkeer. Heb je geen plekken omcirkeld? Denk dan bij de volgende vragen met een klasgenoot mee die dit wel heeft gedaan. Vind je de plekken die je hebt omcirkeld onveilig? Je moet in ieder geval extra opletten. Waar moet je op letten? WERKBOEK LEEUWARDEN VRIJ-BAAN

7 ... Als je die plekken onveilig vindt, wat zou er volgens jou gedaan moeten worden om die plekken veiliger te maken? Je mag dit intekenen of hieronder beschrijven. Beide mag natuurlijk ook Voorbeeld HUIS SCHOOL WERKBOEK LEEUWARDEN VRIJ-BAAN 6

8 3. HOE LOSSEN WE DE KNELPUNTEN OP? AANPAK Het verkeer in en rond Leeuwarden kan op bepaalde plekken erg druk zijn. In onderstaand kaartje zijn deze plekken aangegeven met pijlen. Om de knelpunten op te lossen wordt eerst een plan gemaakt. Daarin staat wat je wilt gaan doen, hoe daarmee het knelpunt wordt opgelost en hoe het moet worden uitgevoerd. Dat betekent dat er eerst heel wat denk-, reken- en regelwerk wordt gedaan voordat er keuzes gemaakt worden. Is er bijvoorbeeld genoeg ruimte langs de weg om deze te verbreden of is het beter de weg om te leggen? Welke obstakels kom je tegen? Liggen er kabels in de grond? Hoe is de ondergrond? Moet deze met zand worden verstevigd? Van wie is de grond? Is het al van de gemeente of moet het eerst nog worden gekocht? Wonen er veel mensen die mogelijk last van de weg kunnen hebben? En wat voor soort weg moet er komen? Hoe kan het voor de fietsers en voetgangers veiliger worden gemaakt? Hoe duur gaat het worden? Kan het ook goedkoper? 7 WERKBOEK LEEUWARDEN VRIJ-BAAN

9 Om een goed plan te kunnen maken moeten er allerlei stappen worden genomen. Hieronder staan 10 stappen genoemd. De stappen staan alleen niet in de goede volgorde. Wat denk jij wat de goede volgorde is? Lees eerst alle stappen aandachtig door. Zet nu de onderstaande stappen in de goede volgorde. De eerste stap geef je het cijfer 1 en zo verder. Om je een beetje op weg te helpen, hebben we stap 1 alvast aangegeven. STAP... Ontwerp definitief maken. Hierin wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met de opmerkingen van de omwonenden. STAP 1 Onderzoek. Wat zijn de knelpunten en waar komt dat door? STAP... Ontwerp. Er wordt een ontwerp van de beste oplossing gemaakt. STAP... Vergunningen aanvragen. Wil je bouwen dan moet je hiervoor toestemming van de gemeente of provincie vragen. STAP... Politiek besluit. Het bestuur van de gemeente, provincie en rijk gaan akkoord met het uitvoeren van het ontwerp. STAP... Advies vragen. Overleg met anderen over de verschillende oplossingen. Wat is de beste? STAP... Grond aankopen. Gaat de nieuwe weg over het land van bijvoorbeeld een boer, dan koopt de overheid dit stuk land. STAP... Oplossingen bedenken. Op welke manieren kunnen we de knelpunten aanpakken? STAP... Wegenbouwers vragen het werk uit te voeren. Wie kan dit het beste en het goedkoopste? STAP... Gesprekken met omwonenden. Wat zijn de opmerkingen van de omwonenden? WERKBOEK LEEUWARDEN VRIJ-BAAN 8

10 3.2 - VERSCHILLENDE SOORTEN WEGEN In Nederland hebben we 4 soorten wegen: autosnelweg, autoweg, gewone weg en erf (zie kader). Elk type weg heeft zijn eigen ontwerpeisen. Hieronder zie je 2 foto s, namelijk één van een stuk snelweg en één van een woonerf. Vergelijk de foto s en noem 4 verschillen. Schrijf deze onder de foto s. Soorten wegen in Nederland Autosnelweg: een weg voor snel gemotoriseerd verkeer met gescheiden rijbanen en zonder kruisingen. De maximum snelheid is 130 km/h. Autoweg: uitsluitend voor gemotoriseerd verkeer. Buiten de bebouwde kom mag hier in Nederland 100 km/h worden gereden. Gewone weg: hier mag maximaal 50 km/h worden gereden binnen de bebouwde kom. Buiten de bebouwde kom is de maximumsnelheid 80 km/h. Erf: gebied waar de verblijfsfunctie (lopen, spelen, enzovoorts) prioriteit heeft boven de verkeersfunctie van de weg. Er mag alleen stapvoets worden gereden WERKBOEK LEEUWARDEN VRIJ-BAAN

11 4. AAN HET WERK! De plannen om de doorstroom van het verkeer te verbeteren zijn klaar! Nu worden wegenbouwbedrijven gevraagd of zij het werk kunnen doen en wat dat kost. De wegenbouwbedrijven gaan dan heel hard aan het denken en rekenen. Degene die het plan het beste en goedkoopste kan uitvoeren, krijgt de opdracht CALCULEREN Stel je hebt zelf een wegenbouwbedrijf en wordt gevraagd een fietspad van 2 kilometer lang en 2,5 meter breed aan te leggen. De ondergrond is van klei. Wat heb je allemaal nodig? 1 Klei is als ondergrond niet stevig genoeg en dus moet er eerst over de hele lengte en breedte van het pad tot 25 cm diep klei uitgegraven worden. Nodig: 1 graafmachine + 1 machinist. Hoe lang? 5 werkdagen. 2 Daarna moet het uitgegraven pad weer met zand worden opgevuld. Nodig: zand + 1 graafmachine + 1 machinist + 1 straatmaker. Hoe lang? 1 werkdag. 3 Het zand moet wat inklinken en daarna worden er bakstenen gelegd. Nu heb jij toevallig een machine die zelf een hele rij bakstenen in één keer over de hele breedte van het fietspad kan leggen. Dat gaat dus lekker snel. Nodig: 1 baksteenlegmachine + 2 medewerkers om de machine te bedienen. Hoe lang? 4 werkdagen. 4 Aan de zijkanten van het pad blijven altijd stukjes open. Hier moeten halve bakstenen worden gelegd. Ofwel: het pad moet worden afgewerkt. Nodig: 1 straatmaker. Hoe lang? 2 werkdagen. WERKBOEK LEEUWARDEN VRIJ-BAAN 10

12 Kosten 1 medewerker (machinist, straatmaker): 300 per werkdag graafmachine: 400 per werkdag baksteenlegmachine: 600 per werkdag zand: 15 per m³ Hoeveel kost het aanleggen van het fietspad in totaal wanneer jij dat met jouw bedrijf mag doen? Reken het stap voor stap uit en tel dan alles bij elkaar op. Stap 1 1 Graafmachine à 400 per werkdag x 5 werkdagen =... 1 machinist à 300 per werkdag x 5 werkdagen =... Totaal stap 1 = Stap 2 Hoeveel m³ zand heb je nodig?... meter lengte x... meter breedte x... meter diepte =... m³ 1 m³ zand kost 15. Dan kost... m³ in totaal =... Reken het zo verder zelf uit. Degene die, net als jij, uitrekent wat een werk gaat kosten heet een calculator. Jij hebt nu dus het werk van een calculator gedaan! 11 WERKBOEK LEEUWARDEN VRIJ-BAAN

13 4.2 BEROEPEN IN DE BOUW In de rekensom hiervoor kwamen we het beroep van machinist, straatmaker en calculator al tegen. Maar er zijn nog veel meer beroepen in de bouw. Hieronder vind je een korte omschrijving van 6 beroepen en een fotootje. Verbind de beschrijving met het beroep wat er bij hoort. IK VERTAAL HET ONTWERP NAAR HOE DIT GEBOUWD MOET WORDEN Ik maak een werktekening en omschrijving van hoe er gebouwd moet worden. Aan de hand hiervan kunnen de aannemer en anderen aan de slag. Landmeetkundige Technisch tekenaar IK ZORG VOOR DE JUISTE ONDERGROND Gebouwen, wegen, viaducten: alles moet op de juiste ondergrond worden gebouwd anders verzakt de boel en gaat het kapot. Ik werk met grondverzetmachines, zoals graafmachines om voor die juiste ondergrond te zorgen. IK ZET MATEN UIT VAN WEGEN OF GEBOUWEN DIE NOG GEBOUWD MOETEN WORDEN Ik kan midden in een landschap staan en toch zien hoe een gebouw, weg of viaduct in een omgeving past. Mijn waterpasinstrument is mijn belangrijkste gereedschap. IK WERK OP DE GRENS VAN LAND EN WATER Ik maak o.a. steigers, bruggen en kades. Meestal werk ik in een ploeg samen met machinisten van grondverzetmachines. IK BEN DE BAAS OP DE BOUWPLAATS Ik organiseer, coördineer en bewaak al het werk op de bouwplaats. Ik geef leiding aan alle mensen op de bouwplaats en zorg er voor dat zij veilig kunnen werken. Verder let ik er op dat het werk op tijd af komt en dat er goed werk wordt geleverd. IK ZORG ERVOOR DAT IEDEREEN OP TIJD ZIJN WERK KAN DOEN Ik werk op kantoor en koop het bouwmateriaal in, maak de bouwplanning en hou in de gaten of het bouwproces soepel verloopt. Kan iedereen doen wat hij moet doen? Is het materiaal er op tijd? Werkvoorbereider Uitvoerder Waterbouwer Machinist grondverzet WERKBOEK LEEUWARDEN VRIJ-BAAN 12

14 Welk beroep lijkt jou leuk om te doen? Waarom lijkt jou dit een leuk beroep? Past dit bij jou? Ja/Nee, want WERKBOEK LEEUWARDEN VRIJ-BAAN

15 4.3 WAAR WORDT GEWERKT? In dit kaartje zie je waar er allemaal in en rond Leeuwarden wordt gewerkt om al het verkeer, auto s, fietsers, voetgangers, trein en boten, ook in de toekomst vlot en veilig door te laten stromen. Overal waar je de mascotte in het kaartje ziet wordt gewerkt. Op de website kun je lezen wat er wordt gedaan. WERKBOEK LEEUWARDEN VRIJ-BAAN 14

16 Eén van de plaatsen waar aan de weg én het spoor wordt gewerkt is bij Wirdum, ten zuiden van Leeuwarden. Om je een idee te geven wat de aannemer hier doet, staat hieronder een kort nieuwsbericht van Vrij-Baan van begin augustus Nachtwerk Wirdum en afsluiting Wirdumerfeart De komende weken wordt ook regelmatig s nachts aan het spoor bij Wirdum gewerkt. Het zijn voorbereidende werkzaamheden voor een grote klus, het inschuiven van een tunnelbak, eind oktober. De verkeerslichten bij Wirdum maken plaats voor ongelijkvloerse kruisingen met onderdoorgangen voor autoverkeer en fietsers. Om deze onderdoorgangen te realiseren schuift Rijkswaterstaat het laatste weekend van oktober een tunnelbak voor het autoverkeer onder de spoorlijn. Door deze en andere werkzaamheden is het spoor tussen Heerenveen en Leeuwarden rond dat weekend 100 uur buiten gebruik. Om veilig rond het spoor te kunnen werken vindt een aantal voorbereidende werkzaamheden s nachts plaats. Dit gebeurt in de periode van 25 augustus t/m 20 september. De aannemer neemt daarbij maatregelen om de overlast van machines en werkverlichting voor de omgeving te beperken. Omrop Fryslân heeft hier een kort filmpje van gemaakt. Kijk op Het filmpje start bij 6.18 minuten. 15 WERKBOEK LEEUWARDEN VRIJ-BAAN

17 5. MAAK HET MEE! Willen jullie zelf met de klas bij één van de projecten van Leeuwarden Vrij-Baan kijken? Of een bouwer in de klas krijgen die jullie laat zien wat er bij een Vrij-Baan project gebeurt? Dat kan! Vraag jullie meester of juf contact op te nemen met Bouwen aan de Bouw. Bouwen aan de Bouw is een initiatief van de bouwbedrijven in Friesland om kinderen zoals jullie te laten zien wat er allemaal in de bouw gebeurt. Wie weet wil je later zelf ook in de bouw gaan werken. Contactgegevens E. T WERKBOEK LEEUWARDEN VRIJ-BAAN 16

18 NOTITIES 17 WERKBOEK LEEUWARDEN VRIJ-BAAN

19 Bouwen aan de Bouw is een initiatief van de werkgevers in de Bouw in Groningen, Friesland en Drenthe om kinderen, jongeren én ouders bekend te maken met de wereld van de Bouw en Infra. Dit gebeurt onder de slogan MAAK HET MEE. Door allerlei activiteiten te organiseren willen de werkgevers de instroom in de bouwopleidingen stimuleren omdat zij over enkele jaren een flink tekort aan goed opgeleide medewerkers verwachten. Het werkboek Leeuwarden Vrij-Baan en de organisatie van gastlessen in samenwerking met Leeuwarden Vrij-Baan is één van haar activiteiten. Voor meer informatie, kijk op: Colofon Redactie: Tineke de Groot, Bouwen aan de Bouw Jantsje van Dijk, Leeuwarden Vrij-Baan Tekst: Tineke de Groot, Bouwen aan de Bouw Vormgeving: Jan van der Wal, MerkMakers dtp-producties Fotografie: Oenema BV, Oosterwolde; foto waterbouwer, pag. 12. Dit werkboek is een uitgave van Bouwen aan de Bouw en Leeuwarden Vrij-Baan. Contact: projectmanagement Bouwen aan de Bouw/De Groot samenwerking bedrijven-onderwijs Heerenveenseweg 34, 8471 BG Wolvega T Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder toestemming van het projectmanagement Bouwen aan de Bouw. WERKBOEK LEEUWARDEN VRIJ-BAAN 18

20