Onderhoud van kunstgrasvelden

Transcriptie

1 Onderhoud van kunstgrasvelden Arnhem, oktober 2006

2

3 Inhoud Inleiding 5 1 Waarom kunstgras? 7 2 Kunstgrasvelden Wat is kunstgras? Zand-ingestrooide velden Semi-zand-ingestrooide velden Rubber-ingestrooide velden Niet-ingestrooide velden Constructie Normen Inrichting en voorzieningen Kunstgrasmat Vezel Tufting en backing Belijning Ingestrooide velden Niet-ingestrooide velden Sporttechnische laag Ingestrooide velden Niet-ingestrooide velden Zandonderbouw Drainagesysteem Milieuaspecten 20 3 Keuring en onderzoek Normen Onderzoek nieuwe producten Keuring Voetbal Korfbal Hockey Tennis 24 4 Gebruiksvoorschriften Ingestrooide velden Vervuiling Beschadiging en onvolkomenheden Weersomstandigheden Niet-ingestrooide velden Vervuiling Weersomstandigheden 28

4 5 Onderhoud Algemeen Wateroverlast, mos en algen Verwijderen verontreiniging Beschadigingen Onderhoud drainage Achterstallig onderhoud Zand-ingestrooide velden Slepen en borstelen Reinigen Specialistisch onderhoud Semi-zand-ingestrooide velden Rubber-ingestrooide velden Nazorg na aanleg Slepen en borstelen Reinigen Sneeuwruimen Controle Specialistisch onderhoud Niet-ingestrooide velden Reinigen Borstelen Controle Specialistisch onderhoud 42 6 Revitalisatie en renovatie Revitalisatie Uitvoering Renovatie Deelrenovatie 44 Literatuur 46 Verantwoording afbeeldingen 47

5 Kunstgrasvelden In veel gevallen worden ook richtlijnen gegeven met betrekking tot bijvoorbeeld de verlichting. De richtlijnen zijn opgesteld door de NSVV (Nederlandse Stichting Voor Verlichtingskunde) en zijn bijna volledig integraal door de bonden als norm overgenomen. Deze richtlijnen zijn ook vermeld in het Handboek sportaccommodaties, maar worden niet door ISA Sport gekeurd en hebben derhalve geen invloed op de certificering Inrichting en voorzieningen Net als bij andere typen velden is ook bij kunstgras een obstakelvrije uitloop vereist. De afmetingen van de uitlopen bij kunstgras is gelijk aan die van natuurgrasvelden. Om verontreiniging van de kunstgrasmat en het onderhoud te vereenvoudigen wordt rondom het veld vaak een rand straatwerk aangelegd. Deze bedraagt maximaal 0,50 m van de vereiste uitloopstrook. Vaak wordt binnen de afrastering 1 rij tegels plus opsluitbandje aangebracht. De verharde strook kan echter ook geheel achterwege blijven. Om betreding door het publiek en verontreiniging van de kunstgrasmat tegen te gaan is een goede sportveldafrastering belangrijk (zie Afrasteringen, IPC Groene Ruimte). Ook extra voorzieningen om ballen tegen te houden zijn op kunstgrasvelden gewenst. Het is niet wenselijk dat regelmatig spelers het veld verlaten om ballen op te halen en vervolgens met verontreinigd schoeisel terugkeren op het kunstgrasveld. Andere voorzieningen om verontreiniging tegen te gaan zijn: het aanbrengen van extra afvalbakken, een walk-off mat bij elk toegangspoort om het schoeisel te reinigen voordat het kunstgras wordt betreden. De spelvoorzieningen (doelen, cornervlaggen en dergelijke) moeten zo zijn uitgevoerd dat bij het (ver)plaatsen beschadiging van de kunstgrasmat wordt voorkomen. In het veld worden daartoe voorzieningen aangebracht. 2.3 Kunstgrasmat De kunstgrasmat bestaat uit een aantal onderdelen: kunstgrasvezel (de pool); backing (de rug); belijning (kunstgras in een afwijkende kleur); instrooimateriaal Vezel Afbeelding 8 Hekwerk en verharding om vervuiling van de kunstgrasmat tegen te gaan en het onderhoud te vergemakkelijken. Voor het maken van kunstgrasmatten worden, afhankelijk van de fabrikant en de kwaliteit, verschillende soorten vezels toegepast, die bovendien op verschillende wijzen worden aangebracht. De belangrijkste verschillen zijn terug te vinden in het vezelmateriaal, de vezelvorm, de vezellengte, het aantal steken en de afstand in de rij. 14 IPC Groene Ruimte

6 Onderhoud van kunstgrasvelden Er worden aan de vezel drie belangrijke eisen gesteld: duurzaam; veerkrachtig; glad/zacht. De vezel kan op zichzelf wel zacht zijn, maar wanneer de vezel te stijf is, krijgt de kunstgrasmat toch de eigenschappen van een harde borstel. Vezelvorm De vezels verschillen behalve in samenstelling ook in dikte, lengte en breedte. Dit is afhankelijk van de eigenschappen die de bespeler van de kunstgrasmat wenst. Onderscheiden worden: monofilament vezels; gefibrilleerde vezels; combinaties van vezels. Afbeelding 9 Kunstgrasmat met instrooi van zand en rubber. Materiaal Aanvankelijk werd voor het vervaardigen van vezels vooral Polypropyleen (PP) gebruikt. Tegenwoordig wordt veel vaker Polyethyleen (PE) gebruikt. Ook mixen van beide materialen worden toegepast. Gezien de toepassing van de vezel moet het materiaal goed bestand zijn tegen sterke UV-straling en mogen temperatuurverschillen de eigenschappen niet te sterk beïnvloeden. Zowel PP als PE kan in verschillende kwaliteiten worden vervaardigd. De eigenschappen wat betreft duurzaamheid, slidingvriendelijkheid en dergelijke zijn afhankelijk van het fabrikaat. Afbeelding 10 Monofilament vezel (boven) en een gefibrilleerde vezel (onder) Monofilament vezels bestaan uit meerdere aparte vezels die zijn samengedraaid tot één pool. Gefibrilleerde vezels zijn voorzien van een bepaald (honingraat)patroon. IPC Groene Ruimte 15

7 Keuring en onderzoek periode van 1 jaar tijdens het gebruik. Bij de testen tijdens het gebruik speelt ook het onderhoud mee in de beoordeling. Criteria bij de praktijkonderzoeken zijn: sporttechnische eigenschappen; hoogteligging (afschot); vlakheid; belijning; uniformiteit; afwerking. Als blijkt dat het type kunstgras voldoet aan de nationale normen wordt de constructie op de Sportvloerenlijst van ISA Sport vermeld. Deze lijst wordt per tak van sport opgesteld en is bij ISA Sport te bestellen of te raadplegen op de zandonderbouw; de sporttechnische laag; het eindresultaat; alle gebruikte materialen (laboratorium). Tijdens de aanleg worden de toegepaste materialen onderzocht of gecontroleerd (zand, sporttechnische laag, drainage) en de wijze waarop deze zijn verwerkt (laagdiktes, vlakheid, verdichting). Criteria voor de eindkeuring: vlakheid; balstuitgedrag (demping, energierestitutie); stroefheid; vervorming; balrol; belijning; hoogteligging; poolhoogte; afmetingen. Indien het veld door ISA Sport is goedgekeurd en dus voldoet aan de normen van de betreffende sportbond en aan de constructienormen, wordt er een certificaat uitgereikt. Na de aanleg wordt het veld periodiek gekeurd. Afbeelding 19 Testen van een veld onder praktijkomstandigheden. 3.3 Keuring Ook als kunstgrasconstructies eenmaal op de Sportvloerenlijst staan, wordt elk veld toch intensief gekeurd. Dit gebeurt in verschillende stadia tijdens de aanleg. Keuring vindt plaats na afronding van elk afzonderlijk constructieonderdeel. Per sport en type veld kunnen de normen verschillen. Bij het aanleggen van een nieuw kunstgrasveld keurt ISA Sport: Voetbal Voor competitiewedstrijden voetbal zijn in de toekomst, naast natuurgras, alleen rubber-ingestrooide kunstgrasvelden toegestaan. Bestaande zand-ingestrooide kunstgrasvelden mogen tot 1 juli 2011 worden gebruikt voor voetbal, mits ze voldoen aan de eisen zoals die golden tot 2002 voor dit type veld. Voor gebruik als trainingsveld geldt deze beperking niet. Nieuwe zandingestrooide kunstgrasvelden komen niet meer in aanmerking als wedstrijdveld voor voetbal. 22 IPC Groene Ruimte

8 Onderhoud van kunstgrasvelden Aan de gebruikers mogen geen beperkende bepalingen ten aanzien van het te gebruiken schoeisel worden opgelegd. De uitloopstroken zijn minimaal 4 m breed en gemaakt van hetzelfde materiaal als het speelveld, met uitzondering van de laatste 0,50 m, die eventueel verhard mag zijn Korfbal Afbeelding 20 Voor voetbal op kuntstgras gelden steeds minder beperkingen. Voor de toepassing en het gebruik van rubber-ingestrooide kunstgrasvelden gelden voor het amateurvoetbal de volgende voorwaarden: Alle kunstgrasvoetbalvelden (zowel voor trainingen als wedstrijden) dienen gekeurd te worden volgens de procedure van de KNVB en ISA Sport. De totale constructie dient te voldoen aan de voetbalnorm voor kunstgras (ISA- KNVB2-15.2). Minimaal eens in de drie jaar moet voor elk kunstgrasvoetbalveld een keuringscertificaat worden overlegd aan de KNVB. ISA Sport verzorgt namens de KNVB de sporttechnische keuring van kunstgrasvelden. Korfbal wordt op dit moment voornamelijk op zand-ingestrooide kunstgrasvelden gespeeld. De specifieke kenmerken van deze velden voor korfbal is de hoge balstuit en het snelle bewegingspatroon. Dit type kunstgrasveld sluit dicht aan bij de eigenschappen van de sporthalvloer. Vanuit dit oogpunt zijn de huidige normen voor een kunstgraskorfbalveld opgesteld. Een rubber-ingestrooid veld heeft totaal andere speeleigenschappen, die te vergelijken zijn met die van natuurgrasvelden. Vandaar dat de KNKV besloten heeft om topkorfbal alleen op zand-ingestrooid kunstgras toe te staan. Gebruik van rubber-ingestrooide kunstgrasvelden is sinds medio 2006 wel toegestaan voor breedtesport. Voor de toepassing in de praktijk gelden tevens de volgende voorwaarden: De inrichting en afmetingen van het veld dienen te voldoen aan de eisen en richtlijnen die door de KNVB zijn vastgesteld. Aan bezoekende teams moet tijdig kenbaar worden gemaakt dat de voor hun vastgestelde wedstrijd op kunstgras zal worden gespeeld. Afbeelding 21 Korfbal: voorkeur voor zand-ingestrooide velden. Voor zand-ingestrooide kunstgrasvelden voor korfbal zijn normen opgesteld door de KNKV en ISA Sport (ISA-KNKV2-15). IPC Groene Ruimte 23

9 Onderhoud de eventueel verkitte toplaag los te breken en de vulling weer open, losser en luchtiger te maken zodat deze: goed waterdoorlatend blijft; prettiger bespeelbaar is; minder blessures veroorzaakt; stof, vezelstof of microslijpsel en andere verontreinigingen uit het instrooimateriaal te verwijderen en daarmee de verdichting tegen te gaan; mos te verwijderen en nieuwe aangroei tegen te gaan. voor zand-ingestrooide velden. Wanneer het materiaal wordt gezeefd, wordt bij rubber-ingestrooide velden een grovere maaswijdte gebruikt. Omdat het onderhoud van rubber-ingestrooide velden nog volop in ontwikkeling is zullen in de toekomst wellicht meer specifieke machines worden ingezet. In principe worden de bovengenoemde onderhoudsmaatregelen twee keer per jaar uitgevoerd. De uitvoering van het specialistisch onderhoud is vaak gekoppeld aan de garantie op het veld. Als de problemen met de waterafvoer, algen of mossen zo groot zijn geworden dat het specialistisch onderhoud niet meer helpt, is revitalisatie of renovatie noodzakelijk. Afbeelding 46 Specialistisch onderhoud van rubber-ingestrooide velden: principes vergelijkbaar met zand-ingestrooide velden. 5.5 Niet-ingestrooide velden Afbeelding 45 Dubbele spijkerrol voor het intensief losmaken van rubber-instrooimateriaal. Werking van de machines Voor het specialistisch onderhoud van rubber-ingestrooide velden worden op dit moment dezelfde machines gebruikt als In vergelijking met de ingestrooide kunstgrasvelden behoeven de niet-ingestrooide kunstgrasvelden in principe minder onderhoud. De maatregelen zijn vooral gericht op het schoonhouden van de kunstgrasmat en het tegengaan van mos en algengroei. 40 IPC Groene Ruimte

10 Onderhoud van kunstgrasvelden Wied onkruiden langs de kantopsluitingen zoveel mogelijk handmatig om ook de wortels te verwijderen die zich in de onderbouw hechten. Gebruik eventueel toegestane bestrijdingsmiddelen ter bestrijding van algen, mos en onkruiden. Afbeelding 47 Niet-ingestrooid kunstgras (waterveld) Reinigen Voorkom zoveel mogelijk verontreiniging van de kunstgrasmat: Zorg voor een schone aanlooproute en schone walk-off matten. Sluit het hek na gebruik van het veld. Zie streng toe op eten, drinken, roken, kauwgom en dergelijke. Verwijder verontreinigingen zo snel mogelijk: Minimaal twee keer per week afrapen, afharken of afblazen van blad, takjes, naalden en zwerfvuil. Kauwgom met een geëigend middel verwijderen. Algen, mos en onkruid: De kwaliteit van het beregeningswater moet zodanig zijn, dat algen en mos niet worden gestimuleerd. Voorkom groei van algen, mos en onkruid zoveel mogelijk. Afbeelding 48 Alleen door regelmatig onderhoud is de groei van algen, mos en onkruiden op langdurig natte velden te beperken. Gebruik geen gereedschappen of middelen die de kunstgrasmat mogelijk kunnen beschadigen of aantasten. Speciale middelen zijn meestal niet nodig, omdat weinig stoffen hechten aan de kunststofvezel. Meestal is schoon water voldoende Borstelen Omdat bij niet-ingestrooide velden sprake is langdurig vochtige omstandigheden, is er verhoogde kans op algengroei, vooral wanneer de mat verontreinigd is met zand, slijpsel, stof en dergelijke. Door het veld regelmatig te borstelen wordt algengroei tegengegaan. IPC Groene Ruimte 41