Indeling van gebouwen in de energieprestatieregelgeving

Transcriptie

1 1 Door op de titel te klikken kunt u onmiddellijk naar het hoofdstuk gaan. Rechtsonderaan elke pagina vindt u een knop om terug te keren. inhoud 1 Inleiding 2 2 Overzicht methode 3 3 Indeling in projecten 4 4 Indeling in gebouwen Vrijstaande gebouwblokken Eén aard van het werk De aard van de werken Vaak voorkomende gevallen Onafhankelijk Onafhankelijkheid ten gevolge van opsplitsbaarheid Onafhankelijkheid ten gevolge van wooneenheden 11 5 Indeling in -eenheden Bestemmingen Bestemmingen voor 1 januari Bestemmingen na 1 januari Wooneenheden Definitie Zorgwoning Onafhankelijk Bepalen van de K-volumes 22 7 Voorbeelden 23

2 2 1 Inleiding Een correcte indeling van het gebouw is een belangrijke stap om tot een kwaliteitsvolle en waarheidsgetrouwe -aangifte te komen. Een foute indeling van een gebouw leidt soms tot verkeerde -eisen en onterechte indicatieve boetes. De indeling van het gebouw en de relevante definities zijn vastgelegd in het Energiedecreet van 8 mei 2009, het Energiebesluit van 19 november 2010 en de bijlages V en VI bij dit Energiebesluit. De indeling van het gebouw bij de EPN-methode staat beschreven in bijlage XIV bij het ministerieel besluit van 2 april Vaak bevatten deze teksten nog onduidelijkheden of vergen bepaalde definities extra toelichting. Met deze leidraad wil het VEA een duidelijk overzicht aanbieden om tot een correcte indeling van het gebouw te komen en tegemoet te komen aan de talrijke vragen over deze materie. De methode van de gebouwindeling heeft sinds de invoering van de -regelgeving al meerdere wijzigingen ondergaan. Een kort overzicht van de belangrijkste wijzigingen vindt u terug in figuur 1. Deze wijzigingen hebben invloed op de naamgeving van de indeling (zie kader 1), de aard van de werken en de bestemmingen. Kader 1 : Nieuwe naamgeving versus oude naamgeving Sinds 1 januari 2014 bestaat er naast de -software Vlaanderen ook een nieuwe software : -software 3G. Met de software 3G zijn een aantal nieuwe begrippen over de indeling van het gebouw gelanceerd. Om voor elk onderdeel van een gebouw de -software de juiste -eisen te laten detecteren, splitst u, afhankelijk van de softwareversie, het gebouw op in : -software Vlaanderen (t.e.m. v.1.7.2) bouwprojecten deelprojecten subdossiers K-peilvolumes -software Vlaanderen (t.e.m. v.1.8.0) en -software 3G projecten gebouwen -eenheden K-volumes In deze leidraad wordt gebruik gemaakt van de naamgeving die van toepassing is sinds 1 januari Figuur 1 : historisch overzicht van de indeling van het gebouw tijdlijn 1/1/2006 1/1/2014 1/1/2015 1/1/20171/3/2017 naamgeving indeling bouwproject deelproject subdossier K-peilvolume project gebouw -eenheid K-volume aard van de werken 11 nieuwbouw herbouw ontmanteling gedeeltelijke herbouw met een beschermd volume (BV) groter dan 800 m³ gedeeltelijke herbouw met minstens één wooneenheid uitbreiding met een beschermd volume groter dan 800 m³ uitbreiding met minstens één wooneenheid gedeeltelijke herbouw met een beschermd volume kleiner dan of gelijk aan 800 m³ en zonder wooneenheden uitbreiding met een beschermd volume kleiner dan of gelijk aan 800 m³ en zonder wooneenheden verbouwing zonder functiewijziging of met functiewijziging met een beschermd volume kleiner dan of gelijk aan 800 m³ verbouwing met functiewijziging met een beschermd volume groter dan 800 m³ 3 nieuwbouw renovatie functiewijziging 4 nieuwbouw of gelijkaardig renovatie functiewijziging ingrijpende energetische renovatie (IER) 3 nieuwbouw of gelijkaardig renovatie ingrijpende energetische renovatie bestemmingen 7 wonen 5 residentieel kantoor school industrie andere specifieke bestemming landbouw gemeenschappelijke delen niet-residentieel industrie landbouw gemeenschappelijke delen

3 3 2 Overzicht methode De aard van het werk en de bestemming van een constructie bepalen de geldende -eisen. Omdat een constructie vaak meerdere aard van werken en verschillende bestemmingen omvat, wordt het verder opgesplitst. De verslaggever kan op basis van deze leidraad de opsplitsing bepalen. De vergunde of gemelde werken vormen het startpunt van de methode. Deze worden achtereenvolgens opgedeeld in projecten (zie 3), gebouwen (zie 4) en -eenheden (zie 5). Hierna kunnen de K-volumes worden vastgelegd (zie 6). In hoofdstuk 7 wordt de methode verduidelijkt aan de hand van voorbeelden. Merk op dat -eenheden nog verder worden opgedeeld in ventilatiezones en energiesectoren. Indien het bovendien een EPN-eenheid betreft, is er nog een extra opdeling in functionele delen. Deze detailopdeling valt buiten het bestek van deze tekst. Meer informatie hierover kunt u terugvinden in de EPN-cursus. Een overzicht van de belangrijkste stappen is terug te vinden in figuur 2. Figuur 2 : stappenplan voor de indeling van het gebouw bouwaanvragen voor 1 januari 2017 vergunde bouwwerken projecten gebouwen eenheden ventilatiezones energiesectoren K-volumes bouwaanvragen vanaf 1 januari 2017 vergunde bouwwerken projecten gebouwen eenheden EPW-eenheden EPN-eenheden ventilatiezones energiesectoren ventilatiezones energiesectoren functionele delen K-volumes

4 4 3 Indeling in projecten De vergunde werken worden opgesplitst in projecten. Een project omvat het geheel of een deel van de werkzaamheden waarvoor een vergunning is verleend of waarvan melding is gedaan. Als de vergunde werken bestaan uit verschillende vrijstaande gebouwblokken, heeft de verslaggever de keuze om voor elke blok een afzonderlijk project of één project voor het geheel te maken. Als de vergunde werken bestaan uit verschillende vrijstaande gebouwblokken die grenzen aan verschillende straten, moet een opsplitsing in meerdere projecten worden gemaakt. Elk deel dat grenst aan een andere straat is minstens één apart project. Als de vergunde werken bestaan uit een aaneensluitend geheel dat bestaat uit meerdere volgens onafhankelijk functionerende gebouwen, heeft de verslaggever de keuze om voor elk gebouw een afzonderlijk project of één project voor het geheel te maken. Als de vergunde werken bestaan uit een aaneensluitend geheel dat grenst aan verschillende straten, kan de verslaggever één van de straten kiezen voor de ligging. Voor elk project wordt een afzonderlijke -file aangemaakt. Wat bestaande ruimten betreft, gelden volgende regels : aangrenzende onverwarmde ruimten (AOR) op hetzelfde perceel waaraan al dan niet wordt gewerkt, behoren ook tot het project. Ze beïnvloeden immers de energieprestaties en de thermische isolatie van het aanliggend deel. Niet aangrenzende ruimten en aangrenzende verwarmde ruimten (AVR) hebben geen invloed op de energieprestaties van de delen waaraan wordt gewerkt. Deze ruimten worden buiten beschouwing gelaten en maken geen deel uit van het project. Aangrenzende ruimten op een ander perceel zijn volgens de energieprestatieregelgeving per definitie verwarmde ruimten. Ze maken geen deel uit van het project. Voorbeelden : Voorbeeld 1 : nieuwe verkaveling Voorbeeld 2 : KMO-units Voorbeeld 3 : appartementsblok

5 5 4 Indeling in gebouwen In een volgende fase wordt ieder project verder opgesplitst in gebouwen. Om tot een correcte indeling in gebouwen te komen, past men onderstaande stappen in deze volgorde toe : 1 indeling volgens vrijstaande gebouwblokken (zie 4.1) ; 2 indeling volgens aard van werken (zie 4.2) ; 3 indien nodig : indeling volgens onafhankelijkheid (zie 4.3). Een gebouw moet steeds één fysiek geheel vormen en bestaan uit slecht één aard van het werk. Het is niet noodzakelijk dat dit gebouw ook onafhankelijk functioneert. Stap 3 is m.a.w. ondergeschikt aan stappen 1 en 2. In dit hoofdstuk staat ook een gedetailleerde opsomming van de aard van werken (4.2.1). Verder wordt in paragraaf dieper ingegaan op enkele vaak voorkomende onduidelijkheden : renovatie versus herbouw ( ) ; ingrijpende energetische renovaties ( ); box-in-boxsituaties ( ). 4.1 Vrijstaande gebouwblokken Een gebouw vormt telkens één fysiek geheel. Een project dat slechts één aard van het werk heeft maar dat bestaat uit meerdere vrijstaande gebouwblokken, wordt dus opgedeeld in verschillende gebouwen : één per vrijstaande gebouwblok. 4.2 Eén aard van het werk Men bepaalt per vrijstaande gebouwblok de verschillende types werkzaamheden die worden uitgevoerd. Elk deel van de vrijstaande gebouwblok met eenzelfde aard van het werk is één gebouw. Een project waarin één bepaalde aard van het werk meerdere keren voorkomt en waarin de delen met dezelfde aard van het werk niet (allemaal) aan elkaar grenzen, moet worden opgesplitst in verschillende gebouwen : één per aaneensluitend geheel met dezelfde aard van het werk. Kader 2 : uitzondering Als er aan een bestaande constructie meerdere kleine uitbreidingen gebeuren die fysiek niet aan elkaar grenzen, moet er strikt genomen een gebouw per uitbreiding worden aangemaakt. Dit is nodig omdat de verschillende uitbreidingen fysiek niet aan elkaar grenzen. Sinds de invoering van de voorafberekening moet er per gebouw een startverklaring worden ingediend. Dat zorgt in bovenstaand geval soms voor heel wat extra invoerwerk. Daarom wordt toegelaten alles in één gebouw samen te nemen, zolang er geen E-peil of K-peileis is (zie voorbeeld 4 : uitbreiding met meerdere dakkapellen) De aard van de werken Doorheen de jaren zijn er enkele wijzigingen doorgevoerd m.b.t tot aard van de werken. Dit staat chronologisch weergegeven in figuur 3. Vóór 1 januari 2014 waren er elf soorten aard van de werken ; in de periode van 1 januari 2014 tot 31 december 2014 waren er drie soorten aard van de werken : nieuwbouw of gelijkaardig, renovatie en functiewijziging ; in de periode van 1 januari 2015 tot 28 februari 2017 waren er vier soorten aard van de werken : nieuwbouw of gelijkaardig, renovatie, functiewijziging en ingrijpende energetische renovatie ; vanaf 1 maart 2017 valt de functiewijziging als aard van werk weg. Een functiewijziging valt ofwel onder renovatie (functiewijziging 800 m 3 ) ofwel onder ingrijpende energetische renovatie (functiewijziging > 800 m 3 ). Er blijven dus drie soorten aard van werken over : nieuwbouw of gelijkwaardig, renovatie en ingrijpende energetische renovatie.

6 6 Figuur 3 : aard van de werken in functie van de uitgevoerde werkzaamheden doorheen de jaren 1/1/ /12/2013 1/1/ /12/2014 aard van de werken werkzaamheden aard van de werken werkzaamheden nieuwbouw herbouw ontmanteling nieuwbouw herbouw ontmanteling nieuwbouw (of hiermee gelijkgesteld) nieuwbouw herbouw ontmanteling gedeeltelijke herbouw met een BV > 800 m 3 gedeeltelijke herbouw met een BV > 800 m 3 gedeeltelijke herbouw met een BV > 800 m 3 gedeeltelijke herbouw met minstens één wooneenheid gedeeltelijke herbouw met minstens één wooneenheid gedeeltelijke herbouw met minstens één wooneenheid uitbreiding met een BV > 800 m 3 uitbreiding met minstens één wooneenheid uitbreiding met een BV > 800 m 3 uitbreiding met minstens één wooneenheid uitbreiding met een BV > 800 m 3 uitbreiding met minstens één wooneenheid gedeeltelijke herbouw met een BV 800 m 3 en zonder wooneenheden gedeeltelijke herbouw met een BV 800 m 3 en zonder wooneenheden renovatie gedeeltelijke herbouw met een BV 800 m 3 en zonder wooneenheden uitbreiding met een BV 800 m 3 en zonder wooneenheden uitbreiding met een BV 800 m 3 en zonder wooneenheden uitbreiding met een BV 800 m 3 en zonder wooneenheden verbouwing zonder functiewijziging of met functiewijziging met een BV 800 m 3 en zonder wooneenheden verbouwing zonder functiewijziging of met functiewijziging met een BV 800 m 3 en zonder wooneenheden verbouwing zonder functiewijziging of met functiewijziging met een BV 800 m 3 en zonder wooneenheden functiewijziging - functiewijziging > 800 m 3 - functiewijziging - functiewijziging > 800 m 3-1/1/ /2/2017 vanaf 1/3/2017 aard van de werken werkzaamheden aard van de werken werkzaamheden nieuwbouw (of hiermee gelijkgesteld) nieuwbouw herbouw ontmanteling nieuwbouw (of hiermee gelijkgesteld) nieuwbouw herbouw ontmanteling gedeeltelijke herbouw met een BV > 800 m 3 gedeeltelijke herbouw met een BV > 800 m 3 gedeeltelijke herbouw met minstens één wooneenheid gedeeltelijke herbouw met minstens één wooneenheid renovatie uitbreiding met een BV > 800 m 3 uitbreiding met minstens één wooneenheid gedeeltelijke herbouw met een BV 800 m 3 en zonder wooneenheden gedeeltelijke herbouw met minstens 75% nieuwe scheidingsconstructies uitbreiding met een BV > 800 m 3 uitbreiding met minstens één wooneenheid uitbreiding met een BV 800 m 3 en zonder wooneenheden renovatie gedeeltelijke herbouw met een BV 800 m 3 en zonder wooneenheden functiewijziging ingrijpende energetische renovatie verbouwing zonder functiewijziging of met functiewijziging met een BV 800 m 3 en zonder wooneenheden functiewijziging > 800 m 3 ingrijpende energetische renovatie uitbreiding met een BV 800 m 3 en zonder wooneenheden verbouwing zonder functiewijziging of met functiewijziging met een BV 800 m 3 en zonder wooneenheden - ingrijpende energetische renovatie - ingrijpende energetische renovatie functiewijziging > 800 m 3 BV = beschermd volume In dit chronologisch overzicht is een opsplitsing gemaakt tussen het begrip aard van werken en werkzaamheden. De aard van werken legt mee de -eisen vast en bepaalt de indeling in gebouwen (vergelijk hierboven). De werkzaamheden omschrijven meer specifiek de werken die binnen een project worden uitgevoerd. De uitgevoerde werkzaamheden bepalen de van toepassing zijnde aard van werken.

7 7 De werkzaamheden staan in tabel 1 verder toegelicht. Sinds 1 januari 2017 zijn enkele definities verfijnd. De belangrijkste wijzigingen staan in het rood aangeduid. Voor een gedetailleerder overzicht wordt verwezen naar kader 3. Tabel 1 : definities van de werkzaamheden (wijzigingen vanaf 1 januari 2017 in het rood) nieuwbouw Er is sprake van nieuwbouw als een volledig nieuw gebouw (zonder voorafgaande sloop) wordt gerealiseerd. herbouw Een herbouw is een nieuwbouw die gepaard gaat met een volledige voorafgaande sloop van een bestaand gebouw. ontmanteling De term ontmanteling wordt in de energieprestatieregelgeving gedefinieerd als werken aan een bestaand gebouw met een beschermd volume groter dan 3000 m³, waarbij de dragende structuur van het gebouw behouden blijft en waarbij zowel de installaties voor het realiseren van een specifiek binnenklimaat worden vervangen en minstens 75% van de scheidingsconstructies die grenzen aan de buitenomgeving worden vervangen. gedeeltelijke herbouw Een gedeeltelijke herbouw is de wederopbouw van een deelvolume van een bestaand gebouw die gepaard gaat met een voorafgaande sloop van dat deelvolume. Bestaande constructiedelen kunnen daarbij behouden blijven en samen met de nieuwe constructiedelen deel uitmaken van dit heropgebouwde deelvolume. uitbreiding verbouwing functiewijziging ingrijpende energetische renovatie (IER) Bij het vastleggen van de -eisen wordt een onderscheid gemaakt tussen : gedeeltelijke herbouw met een beschermd volume groter dan 800 m³. Gedeeltelijke herbouw met een bijkomende wooneenheid : als de nieuw gebouwde constructiedelen een volledig onafhankelijke wooneenheid omvatten. Gedeeltelijke herbouw met een beschermd volume kleiner dan of gelijk aan 800 m³ en zonder bijkomende wooneenheid. Gedeeltelijke herbouw waarbij minstens 75% van de scheidingsconstructies die het totale beschermd volume van het gebouw na de werken omhullen en die grenzen aan de buitenomgeving, nieuw zijn. Tegen een bestaand gebouw wordt een nieuw beschermd volume bijgebouwd. Bij het vastleggen van de -eisen wordt een onderscheid gemaakt tussen : uitbreiding met een beschermd volume groter dan 800 m³. Uitbreiding met minstens een bijkomende wooneenheid : als de nieuw gebouwde constructiedelen een volledig onafhankelijke wooneenheid omvatten. Uitbreiding met een beschermd volume kleiner dan of gelijk aan 800 m³ en zonder bijkomende wooneenheid. Met een verbouwing zijn alle werkzaamheden aan een bestaand gebouw bedoeld waarbij het volume van het bestaande gebouw niet toeneemt. Enkele voorbeelden : de vensters, het dak, de muren,... van een bestaand gebouw worden vervangen of nageïsoleerd. Een garage wordt omgebouwd tot een deel van de leefruimte. De regelgeving ruimtelijke ordening legt vast welke functiewijzigingen vergunningsplichtig zijn. Dat staat echter los van een functiewijziging zoals vastgelegd in de energieprestatieregelgeving. Bij een functiewijziging in het kader van de energieprestatieregelgeving worden volgende zaken afgetoetst : is het een wijziging van een industriële bestemming naar een woon-, kantoor- of schoolbestemming? Is het een wijziging van een industriële bestemming naar een niet-residentiële bestemming? Wordt oorspronkelijk geen energie verbruikt om een specifieke binnentemperatuur te verkrijgen en na de functiewijziging wel? Indien één van deze vragen positief wordt beantwoord, is er sprake van een functiewijziging. De ingrijpende energetische renovatie is een renovatie waarbij minstens de opwekkers om een specifiek binnenklimaat te realiseren volledig worden vervangen en minstens 75% van de bestaande en nieuwe scheidingsconstructies die het beschermd volume omhullen en die grenzen aan de buitenomgeving worden geïsoleerd.

8 8 Kader 3 : wijziging definities werkzaamheden vanaf 1 maart 2017 Op 1 maart 2017 veranderen enkele definities m.b.t. de indeling van het gebouw. Een functiewijziging groter dan 800m³ is niet langer een aparte aard van werk. Een functiewijziging valt ofwel onder renovatie (voor functiewijzigingen 800 m 3 ) ofwel onder ingrijpende energetische renovatie (voor functiewijzigingen > 800 m 3 ). De definitie van ingrijpende energetische renovatie werd verfijnd. Eén van de voorwaarden van een ingrijpende energetische renovatie was het vervangen van de technische installaties om een specifiek binnenklimaat te realiseren. De nieuwe definitie verduidelijkt dat men met het vervangen van de technische installaties bedoelt : het vervangen van minstens de opwekkers van deze technische installaties. Om te spreken van een vervanging van de verwarmingsinstallatie is het dus niet nodig dat het volledige leidingwerk wordt vervangen. Enkel het vervangen van de ketel is voldoende. De definitie van ontmanteling werd beter afgestemd op die van ingrijpende energetische renovatie. Voor 1 maart 2017 was er in beide definities sprake van een 75%-regel. Deze regel kende in elk van de definities echter een andere invulling : o ontmanteling : minstens 75% van de gevels worden vervangen ; o ingrijpende energetische renovatie : minstens 75% van de bestaande en nieuwe scheidingsconstructies die het beschermde volume omhullen en die grenzen aan de buitenomgeving worden geïsoleerd. Vanaf 1 maart 2017 is in beide definities sprake van scheidingsconstructies die grenzen aan de buitenomgeving. De definitie van gedeeltelijke herbouw werd uitgebreid. Vanaf 1 maart 2017 valt een verbouwing waarbij minstens 75% van de scheidingsconstructies die het totale beschermd volume van het gebouw na de werken omhullen en die grenzen aan de buitenomgeving nieuw zijn, ook onder gedeeltelijke herbouw. Kader 4 : verbouwingen in de software - verbouwd beschermd volume In de -regelgeving wordt telkens een maximumboete per -eenheid berekend (gemeenschappelijke delen worden dus niet beschouwd). Voor renovatiewerken wordt die maximumboete berekend op basis van het verbouwd beschermd volume. Enkel de ruimten waarin wordt verbouwd, behoren tot het verbouwde beschermd volume. Het vervangen van vensters wordt ook beschouwd als verbouwen. In figuur 4 wordt een voorbeeld van een grondplan van een woning getoond. Links staat het plan van de gelijkvloerse verdieping en rechts het plan van de eerste verdieping. In die woning wordt enkel de voorgevel verbouwd. Alle ruimtes die grenzen aan de voorgevel behoren dus tot het verbouwd beschermd volume. Die ruimten zijn oranje ingekleurd. Het verbouwde beschermd volume wordt berekend op basis van de buitenafmetingen. Het volledige volume dat wordt ingenomen door de scheidingsconstructies zoals buitenmuren, daken, vloeren wordt meegerekend. De scheidingsconstructies die de scheiding vormen tussen het verbouwd beschermd volume en een andere ruimte in het gebouw (bijvoorbeeld de muur tussen de garage en de woonkamer) of tussen het verbouwd beschermd volume en het aanliggende gebouw (bijvoorbeeld de muur tussen de badkamer en de aanpalende woning), worden voor de helft van hun dikte meegerekend. Figuur 4 : verbouwd beschermd volume keuken slaapkamer 2 berging woonkamer slaapkamer 1 verbouwd beschermd volume dressing berging wc slaapkamer 3 garage wc inkom badkamer

9 Vaak voorkomende gevallen Renovatie versus herbouw Vaak is er verwarring of men met een renovatie of een herbouw te maken heeft. Dit wordt verduidelijkt in onderstaande voorbeelden. Voorbeeld 5 : gedeeltelijke herbouw met minstens één wooneenheid Voorbeeld 6 : vernieuwen van de gevel Voorbeeld 7 : renovatie van de bovenverdieping van een woning Voorbeeld 8 : combinatie verbouwing en uitbreiding Ingrijpende energetische renovaties Indien een ingrijpende energetische renovatie aan een gebouw(deel) wordt gecombineerd met een andere aard van werken, moet men rekening houden met onderstaande zaken. a Ingrijpende energetische renovatie versus ontmanteling (nieuwbouw) Indien de werkzaamheden aan een gebouw voldoen aan de definities van zowel een ingrijpende energetische renovatie als een ontmanteling, dient men te voldoen aan de eisen voor een ontmanteling. Dit is vastgelegd in artikel van het Energiebesluit. Een ingrijpende energetische renovatie wordt daar gedefinieerd als een functiewijziging met een beschermd volume groter dan 800 m 3 of een renovatie waarbij minstens de opwekkers om een specifiek binnenklimaat te realiseren volledig worden vervangen en minstens 75% van de bestaande en nieuwe scheidingsconstructies die het beschermd volume omhullen en die grenzen aan de buitenomgeving worden geïsoleerd, voor zover het geen ontmanteling, gedeeltelijke herbouw of herbouw betreft. (definitie vanaf 1 maart 2017) De definitie van de ingrijpende energetische renovatie bepaalt dus expliciet dat een ontmanteling voorrang heeft op een ingrijpende energetische renovatie. b Ingrijpende energetische renovatie versus functiewijziging (voor 1 maart 2017) Indien de werkzaamheden aan een gebouw voldoen aan de definities van zowel een ingrijpende energetische renovatie als een functiewijziging, dient men te voldoen aan de eisen voor een ingrijpende energetische renovatie. Dit is vastgelegd in artikel van het Energiebesluit. Een functiewijziging wordt daar gedefinieerd als het wijzigen van de functie van een bestaand gebouw of een deel ervan met een beschermd volume groter dan 800 m³, voor zover het geen ingrijpende energetische renovatie of ontmanteling betreft. (definitie voor 1 maart 2017) De definitie van de functiewijziging beschrijft dus expliciet dat als beide bovenstaande definities van toepassing zijn, de ingrijpende energetische renovatie voorrang heeft. c Ingrijpende energetische renovatie versus functiewijziging (vanaf 1 maart 2017) Dit probleem kan zich niet langer voordoen doordat een functiewijzing niet langer een aparte aard van werken is. Een functiewijziging valt vanaf 1 maart 2017 immers samen met een renovatie of een ingrijpende energetische renovatie. d Een ingrijpende energetische renovatie en een renovatie (waaronder ook een uitbreiding kleiner dan 800 m³, al dan niet vooraf gegaan door sloopwerken) Bij een combinatie van een ingrijpende energetische renovatie met een gewone renovatie zijn de eisen voor een ingrijpende energetische renovatie van toepassing. Sinds 2014 geldt er een gewijzigde indeling van de aard van de werken. Een renovatie omvat daarbij zowel verbouwingen, gedeeltelijke herbouwen of uitbreidingen ( 800 m³ en zonder wooneenheid) en kleine functiewijzigingen ( 800 m³). Deze werken worden dus niet langer apart beschouwd, maar altijd in hun geheel. Sindsdien is het dan ook niet meer nodig om voor een verbouwing en een kleine gedeeltelijke herbouw of uitbreiding een aparte aangifte op te maken. De definitie van de ingrijpende energetische renovatie werd ingevoerd op 1 januari 2015 en vertrekt dus al van deze nieuwe definitie van een renovatie. Bijgevolg moeten de nieuwe schildelen van een kleine uitbreiding of gedeeltelijke

10 10 herbouw ook worden meegeteld bij het aftoetsen van het 75%-criterium. Men dient dan ook het geheel van de renovatie te beschouwen om de 75%-grens te bepalen. Daarbij worden de nieuwe constructiedelen (zoals die van de uitbreiding of gedeeltelijke herbouw) altijd als geïsoleerd beschouwd, omdat ze onderhevig zijn aan maximale U-waarden en dus verplicht moeten worden geïsoleerd. Als het een ingrijpende energetische renovatie betreft, wordt het E-peil ook altijd voor het geheel van de renovatie berekend, dus voor het geheel van de verbouwing en de uitbreiding of gedeeltelijke herbouw samen. e Een ingrijpende energetische renovatie in combinatie met een uitbreiding met een bijkomend beschermd volume dat groter is dan 800 m³, al dan niet voorafgegaan door sloopwerken. Artikel van het Energiebesluit bepaalt dat als het geheel van de ingrijpende energetische renovatie en de uitbreiding in totaal slechts één wooneenheid bevat, het E-peil wordt berekend voor de volledige wooneenheid. Dat gezamenlijke E-peil moet voldoen aan de eis bij ingrijpende energetische renovaties. Als het geheel meerdere wooneenheden bevat of als een ingrijpende energetische renovatie zou worden gecombineerd met een andere type nieuwbouw (of daarmee gelijkgesteld), dan moet het gebouw verder worden opgedeeld in -eenheden. Voor die afzonderlijke -eenheden gelden dan verschillende eisenpakketten op basis van de verschillende aard van de werken. Merk op dat in dergelijke gevallen sprake is van een omgekeerde volgorde van indelen. In tegenstelling tot figuur 2 wordt hier eerst ingedeeld in -eenheden (wooneenheden) en pas daarna in gebouwen. Kader 5 : welke schildelen worden meegeteld bij het aftoetsen van het 75%-criterium? Alle schildelen in contact met de buitenomgeving moeten worden meegerekend. Dit zijn onder andere muren, vensters, vloeren en daken naar de buitenomgeving. Ook wachtgevels waar nog niet tegenaan gebouwd is en muren die langs binnen worden geïsoleerd, worden meegeteld. Schildelen naar een aangrenzende onverwarmde ruimte, aangrenzende verwarmde ruimte, andere -eenheid, grond, kelder en verluchte ruimte worden niet meegeteld. Kader 6 : wat wordt verstaan onder het volledig vervangen van de installaties? Bijlage X (bij het MB van 2 april 2007) bepaalt de technische specificaties bij ingrijpende energetische renovaties. Hieruit blijkt welke delen van de installaties eventueel behouden kunnen blijven. Minstens de opwekker moet worden vervangen. Het is mogelijk dat de leidingen en afgifte-elementen behouden blijven. De meeste bestaande woningen hebben voorafgaand aan de werken enkel een verwarmingsinstallatie en tapwaterinstallatie en beschikken niet over koeling, ventilatie en / of hernieuwbare energie. Bij dergelijke woningen wordt het vervangen van de ketel volgens bijlage X beschouwd als een volledige vervanging van de technische installaties. Kader 7 : worden de voorwaarden voor de IER afgewogen per gebouw of per -eenheid? Men dient per -eenheid na te gaan of aan de voorwaarden voldaan is. In het geval van een appartementsblok is het dus mogelijk dat in eenzelfde gebouw bepaalde appartementen onder de ingrijpende energetische renovatie vallen en andere onder de gewone renovatie. Dit is geïllustreerd in voorbeeld Box-in-boxsituaties Vaak is er verwarring bij zogenaamde box-in-boxsituaties. Dit zijn situaties waarbij een gebouw in een ander gebouw wordt geplaatst. Men kan hier te maken hebben met een functiewijziging, renovatie of nieuwbouw. Voorbeeld(en) : Voorbeeld 10 : het bouwen van een kantoor in een industrieloods (box in box)

11 Onafhankelijk Onafhankelijkheid ten gevolge van opsplitsbaarheid Als binnen een vrijstaand geheel met dezelfde aard van werk meerdere gebouwdelen worden opgetrokken die onafhankelijk functioneren en die fysiek aan elkaar grenzen, wordt er per onafhankelijk deel één gebouw aangemaakt. Inzake het onafhankelijk functioneren van een gebouw, kan men volgende richtlijn hanteren : een opsplitsing in twee gebouwen MOET worden gemaakt in het geval van rijwoningen ; een opsplitsing in twee gebouwen MAG worden gemaakt indien men de gebouwen als het ware in twee kan knippen en uit elkaar kan schuiven. Dit wil zeggen dat o men beide gebouwen van elkaar kan scheiden d.m.v. een verticaal scheidingsvlak ; een ruimte binnen het beschermd volume mag niet in twee gesplitst worden door dit scheidingsvlak. Het scheidingsvlak valt m.a.w. steeds samen met een reële scheidingsconstructie ; een ruimte buiten het beschermd volume mag wel in twee gesplitst worden door dit scheidingsvlak (bv. gemeenschappelijk onverwarmde garages) ; o ieder deel van het bekomen gebouw moet toegankelijk zijn (bv. een appartement op de tweede verdieping moet toegankelijk zijn zonder dat men het gebouw moet verlaten). Merk op dat bovenstaande richtlijn niet limitatief is. Het geeft een idee wanneer een gebouw in twee moet of mag worden gesplitst maar is geen volledige opsomming. Het is -in eerder zeldzame gevallen- mogelijk dat twee gebouwen niet aan bovenstaande richtlijn voldoen maar toch als onafhankelijk mogen worden beschouwd. In voorbeeld 11 zijn hiervan enkele gevallen opgenomen. De verslaggever heeft dus enige keuzevrijheid. Deze keuze moet evenwel verantwoordbaar en verdedigbaar zijn Onafhankelijkheid ten gevolge van wooneenheden Het is mogelijk dat de gebouwindeling wordt beïnvloed door de positie van de -eenheden. In dit geval zal de indeling in wooneenheden (-eenheden) de indeling in gebouwen mee bepalen en zal er in principe worden afgeweken van het stappenplan uit figuur 2. Veronderstel volgende situatie : op basis van hoofdstuk 4.1 en 4.2 wordt een fysiek geheel in meerdere aangrenzende gebouwen opgedeeld met elk een eigen aard van werken. Hierin is een wooneenheid aanwezig die zich uitstrekt over meerdere gebouwen. Dergelijke situatie kan zich bijvoorbeeld voordoen wanneer een grote herbouw of uitbreiding van een gebouw wordt gecombineerd met de renovatie van een bestaand deel van dat gebouw. Het is in deze gevallen mogelijk om de wooneenheid volledig onder te brengen in één van de gebouwen waaraan het grenst. Ook hier geldt dat de verslaggever enige keuzevrijheid heeft en dat deze keuze verantwoordbaar en verdedigbaar moet zijn. Voorbeelden : Voorbeeld 12 : combinatie van een herbouw van een appartement en een kleine renovatie Voorbeeld 13 : uitbreiding van een appartementsblok

12 12 5 Indeling in -eenheden In een volgende fase wordt het beschermd volume 1 van ieder gebouw verder opgesplitst in -eenheden op basis van de bestemming van de verschillende delen van het gebouw. Een -eenheid is elke eenheid van aangrenzende lokalen die in hetzelfde gebouw liggen, die het voorwerp zijn van werken van dezelfde aard, die ontworpen of aangepast zijn om afzonderlijk te worden gebruikt en die ten hoogste één wooneenheid bevatten. Volgende stappen worden gevolgd : 1 Indeling volgens bestemmingen (zie 5.1) 2 Indeling volgens wooneenheden (zie 5.2) 3 Indeling volgens onafhankelijkheid (zie 5.3) 5.1 Bestemmingen Het beschermd volume van het gebouw wordt, naargelang het geval, opgesplitst in één of meer delen op basis van de aanwezige bestemmingen. Het is hierbij niet de bedoeling dat de indeling in -eenheden op ruimteniveau gebeurt. Het indelen gebeurt intuïtief en zal aangrenzende lokalen met een gelijkaardige functie bundelen in een -eenheid. De definities van de bestemmingen wijzigden op 1 januari 2017 bij de invoering van de EPN-methode. Daarom wordt de situatie voor en na 1 januari 2017 apart besproken in respectievelijk en Bestemmingen voor 1 januari 2017 In het Energiebesluit wordt voor projecten tot 1 januari 2017 een onderscheid gemaakt tussen zeven bestemmingen : wonen ; kantoor ; school ; industrie ; andere specifieke bestemming (ASB) ; landbouw ; gemeenschappelijke delen. Wat precies tot wonen, kantoor, school, industrie en ASB hoort, vindt u terug in tabel 2. Landbouwgebouwen omvatten niet voor bewoning bestemde gebouwen van landbouwbedrijven. Voor sommige landbouwgebouwen bestaat een vrijstelling van de -plicht. Meer info hierover vindt u in Afwijkingen en vrijstellingen voor landbouwgebouwen. Onder bepaalde voorwaarden kunnen -eenheden met verschillende bestemmingen worden gecombineerd (zie ). Bestemmingen in schoolgebouwen en gemeenschappelijke delen worden besproken in respectievelijk en Aangrenzende onverwarmde ruimtes vormen geen bestemming op zich. Deze worden toch ingevoerd in de software omdat ze een invloed hebben op de energieprestatie van het gebouw. Meer informatie hierover vindt u in eenheden met bestemming wonen bevatten maximaal één wooneenheid (EPW-eenheid). Per wooneenheid wordt een E-peil berekend met de EPW-methode. Voor -eenheden met bestemming kantoor of school wordt een E-peil berekend met de EPU-methode. 1 Het beschermde volume is het volume van alle ruimten in een gebouw die thermisch afgeschermd zijn van de buitenomgeving (lucht of water), de grond en alle aangrenzende ruimten die niet tot een beschermd volume behoren. Meer informatie over het bepalen van het beschermde volume van het gebouw, vindt men terug in het document : Nota : beschermd volume, verliesoppervlakten en andere oppervlakten in het kader van de energieprestatieregelgeving.

13 13 Tabel 2 (deel 1) : bestemming voor 1 januari 2017 wonen Een gebouw bestemd voor individuele of collectieve huisvesting. Aanvullende beoordelingscriteria : Criterium voor een gebouw met individuele woonbestemming : Een wooneenheid is een eenheid die over de nodige woonvoorzieningen beschikt om autonoom te kunnen functioneren ; meer bepaald een verblijfsruimte in combinatie met : een toilet, een douche of bad, en een keuken of kitchenette. Criterium voor gebouwen met collectieve woonbestemming : aanwezigheid van collectieve voorzieningen en geen aanwezigheid van wooneenheden. kantoor Een gebouw bestemd voor een dienstverleningsfunctie waarin voornamelijk administratief werk wordt verricht. Daaronder vallen ook de gebouwen die bestemd zijn om te worden gebruikt voor de uitoefening van een vrij beroep zoals gedefinieerd in de wet van 2 augustus 2002 betreffende de misleidende en vergelijkende reclame, de onrechtmatige bedingen en de op afstand gesloten overeenkomsten inzake de vrije beroepen. ééngezinswoning appartementsgebouw serviceflats voor bejaarden woningen in vakantieparken (chalet, bungalow) internaatdeel bij een school studentenhome verblijfsdeel van een kazerne klooster nachtopvang daklozen tehuis voor kortverblijf, gezinsvervangend tehuis of observatiecentrum voor personen met een handicap autonoom centrum voor algemeen welzijnswerk : residentieel residentiële voorziening voor bijzondere jeugdbijstand : begeleidingstehuis, gezinstehuis, onthaal-, oriëntatie- en observatiecentrum kantoor van een dokter, advocaat, notaris, architect, kinesist... gemeentehuis overheidsgebouw hoofdzetel van een bank, van een verzekeringsmaatschappij... administratieve zetel van een bedrijf politiekantoor gerechtsgebouw gebouwen voor preventieve en ambulante gezondheidszorg (gezondheidscentrum, centrum voor medisch schooltoezicht, consultatiebureau, centrum voor geestelijke gezondheidszorg, wijkgezondheidscentrum, aanloopadres beschut wonen ) centrum voor teleonthaal dienst voor begeleid of zelfstandig wonen, oriënteringscentrum en thuisbegeleidingsdienst voor personen met een handicap autonoom centrum voor algemeen welzijnswerk : niet-residentieel ambulante voorziening voor bijzondere jeugdbijstand : dienst thuisbegeleiding, pleegzorg, begeleid zelfstandig wonen school Een gebouw bestemd voor een onderwijsfunctie. kleuterschool lagere school middelbare school hogeschool universiteit gebouw voor volwassenenonderwijs gebouw voor aanvullend onderwijs academie voor muziek, woord en dans academie voor beeldende kunsten industrie Een gebouw bestemd voor de productie, de bewerking, de opslag of manipulatie van goederen. werkatelier schrijnwerker industriële bakkerij, slachterij herstelplaats voor voertuigen, zoals auto, tram, trein... brouwerij maalderij meubelbedrijf textielfabriek drukkerij postsorteercentrum beschutte werkplaats centrum voor beroepsopleiding vervolg in deel 2

14 14 Tabel 2 (deel 2) : bestemming voor 1 januari 2017 andere specifieke bestemming Een gebouw dat niet valt onder woongebouw, kantoorgebouw, schoolgebouw of industrieel gebouw. Hieronder vallen onder andere ziekenhuizen, hotels en restaurants, sportvoorzieningen, groot- en kleinhandelsgebouwen, andere typen energieverbruikende gebouwen. De bestemming andere specifieke bestemming heeft een sterke variatie in subbestemmingen. Daarom wordt de bestemming andere specifieke bestemming onderverdeeld in subcategorieën en wordt een aanvullende omschrijving per subcategorie geformuleerd. Subcategorieën : 1 Gebouwen met gezondheidszorgfunctie Gebouwen die gebruikt worden voor medisch onderzoek, verpleging, verzorging of behandeling van mensen, zowel met als zonder verblijfsfunctie. Met de verblijfsfunctie wordt het verblijf bedoeld van mensen die als gevolg van hun lichamelijke en geestelijke gesteldheid permanent of tijdelijk aan bed gebonden zijn (een ambulant verblijf). 2 Gebouwen met sportfunctie Gebouwen voor beoefenen van sport. 3 Gebouwen met handelsfunctie Gebouwen voor het verhandelen van materialen, goederen of diensten. 4 Gebouwen voor horeca en bijeenkomst Gebouwen voor het samenkomen van mensen voor kunst, cultuur, godsdienst, communicatie, kinderopvang, het verstrekken van consumpties voor het gebruik ter plaatse en het aanschouwen van sport... 5 Overige gebruiksfunctie Gebouwen met een gebruiksfunctie die niet tot één van de bovengenoemde functies behoort. algemeen of universitair ziekenhuisgebouwen voor opname, behandeling en verzorging van patiënten rust- en verzorgingstehuis psychiatrisch ziekenhuis gebouwen voor gezondheidszorgfunctie met enkel dagverblijf van mensen revalidatiecentrum (semi-)internaat voor minderjarige personen met een handicap bezigheidstehuis (voor niet werkenden) of dagcentrum voor personen met een handicap lokaal of regionaal dienstencentrum, dagverzorgingscentrum en centrum voor kortverblijf voor bejaarden zwembad sporthal fitnesscentrum dansclub bowling winkelcentrum supermarkt slagerswinkel bakkerswinkel kapsalon apotheek toonzaal bankkantoor, postkantoor verzekeringskantoor, immobiliënkantoor reisbureau gebouw voor verkoop bij tankstation praktijk dierenarts dagopvang voor kinderen (crèche), voor bejaarden, voor gehandicapten, voor bijzondere jeugdzorg (semi-ambulante voorziening : dagcentrum)... congrescentrum polyvalent wijklokaal indoor speeltuin, indoor pretpark... hotel, motel restaurant, café, discotheek bioscoop, theater museum, kunstgalerij bibliotheek kerk, synagoge, moskee,... lokale jeugdbeweging stationsgebouw luchthavengebouw labo s gevangenis Combineren van bestemmingen Onder bepaalde voorwaarden mogen bepaalde -eenheden worden samengenomen. Dit is evenwel geen verplichting. Volgende combinaties zijn mogelijk : Wonen + kantoor : Bij een wooneenheid kan één kantoorruimte of een groepje kantoorruimten behoren. Als deze kantoorruimte(n) een beschermd volume heeft (hebben) dat kleiner is dan 800 m³, kan men ze samennemen met de wooneenheid. Wonen + ASB : Bij een wooneenheid kan één ASB of een groepje ASB s behoren. Als deze ASB( s) een beschermd volume heeft (hebben) dat kleiner is dan 800 m³, kan men ze samennemen met de wooneenheid. Kantoor + ASB : Bij een kantoor kan één ASB of een groepje ASB s behoren. Als deze ASB( s) een beschermd volume heeft (hebben) dat kleiner is dan 800 m³, kan men ze samennemen met het kantoor.

15 15 School + ASB : Bij een school kan één ASB of een groepje ASB s behoren. Als deze ASB( s) een beschermd volume heeft (hebben) dat kleiner is dan 800 m³, kan men ze samennemen met de school. ASB + kantoor : aangrenzende kantoorruimten mogen mee worden opgenomen in een -eenheid andere specifieke bestemming op voorwaarde dat : o ze grenzen aan het volume met een andere specifieke bestemming ; o ze deel uitmaken van hetzelfde gebouw ; o het beschermde volume van elk groepje kantoorruimten kleiner dan of gelijk aan 800 m³ is ; o het beschermde volume van alle groepjes kantoorruimten samen minder is dan 40% van het totale volume van de delen met bestemming kantoor en de delen met een andere specifieke bestemming. Industrie + kantoor: aangrenzende kantoorruimten mogen mee worden opgenomen in een -eenheid industrie op voorwaarde dat: o ze grenzen aan het volume met bestemming industrie ; o ze deel uitmaken van hetzelfde gebouw ; o het beschermde volume van elk groepje kantoorruimten kleiner dan of gelijk aan 800 m³ is ; o het beschermde volume van alle groepjes kantoorruimten samen minder is dan 40% van het totale volume van de delen met bestemming kantoor en de delen met bestemming industrie. Kader 8 : combineren van bestemmingen in de software De wijze waarop -eenheden met gecombineerde bestemming in de software worden ingevoerd, verschilt afhankelijk van het softwarepakket. gecombineerde bestemmingen -eenheid met bestemming (-software Vlaanderen) -eenheid met bestemming (-software 3G) wonen + kantoor wonen met niet-residentiële bestemming wonen wonen + ASB wonen met niet-residentiële bestemming wonen kantoor + ASB kantoor kantoor school + ASB school school ASB + kantoor andere specifieke bestemming met kantoor andere specifieke bestemming industrie + kantoor industrie met kantoor industrie

16 Bestemmingen in schoolgebouwen De meeste schoolgebouwen bestaan uit een mengeling van bestemmingen. Elk deel van een schoolgebouw met een andere bestemming moet als een aparte -eenheid worden beschouwd. De bestemmingen van deze -eenheden zijn terug te vinden in tabel 3. Tabel 3 : bestemmingen in schoolgebouwen wonen school internaatsdeel conciërgewoning klassiek leslokaal leslokalen die in grootte en bezetting goed overeenkomen met een klassieke klas, maar waar in plaats van banken ander meubilair staat, zoals : 0 medialokaal 0 studiezaal 0 vaklokalen lokalen voor haartooi, verzorging laboratoria (fysica, chemie, ) leraarskamer directielokaal* secretariaat* kantoor voor GOK-leerkracht, logopedist, * schoolbibliotheek - Auditorium / aula een polyvalente ruimte die als hoofdbestemming voor educatieve doeleinden dient (als studiezaal, medialokaal, examenlokaal, ) en niet in hoofdzaak als refter en turn-of sportzaal wordt gebruikt. overdekte speelplaats, die niet in hoofdzaak als refter en / of sportzaal wordt gebruikt. atrium (centraal gelegen circulatieruimte die in hoofdzaak gebruikt wordt als ontmoetings- en ontspanningsruimte en niet als refter en / of sportruimte). ASB concertzaal theaterzaal danszaal polyvalente ruimte die als hoofdbestemming refter, turnzaal of theaterzaal heeft. refter keuken bij de schoolrefter turnzaal sportzaal ASB of school leskeukens keukens van een hotelschool industrie of school ateliers en werkplaatsen waar les wordt gegeven, maar tegelijk ook goederen geproduceerd en gemanipuleerd worden. In grootte, bezetting, inrichting, verwarming, verlichting, ventilatie, lijken die niet meer op een klassiek leslokaal : 0 werkplaats / atelier voor metselaar, vloerder-tegelzetter, schilder-decorateur, auto-mechanica, 0 praktijklokaal nautische technieken. buiten toepassingsgebied van (geen -eisen) serres voor land -en tuinbouw onverwarmde werkhallen * Kantoren hebben voor 1 januari 2017 dezelfde -eisen als scholen en worden binnen schoolgebouwen niet afgesplitst. Er is dus geen apart subdossier kantoor vereist.

17 Gemeenschappelijke delen De gemeenschappelijke delen van een gebouw vormen een aparte -eenheid. Binnen de energieprestatieregelgeving wordt een onderscheid gemaakt tussen residentiële en niet-residentiële gemeenschappelijke delen. Residentiële gemeenschappelijke delen omvatten elk fysiek aaneensluitend deel van een gebouw dat gemeenschappelijk wordt gebruikt en ; grenst aan minstens twee -eenheden wonen en ; behoort tot het beschermde volume van het gebouw. Gemeenschappelijke delen, zoals traphallen, grenzen nagenoeg altijd aan meerdere -eenheden. Alle gemeenschappelijke delen die fysiek aan elkaar grenzen, worden altijd samengenomen in een -eenheid. Ook twee gemeenschappelijke delen van elkaar gescheiden door een deur worden samengenomen, want ze grenzen aan elkaar. Als de gemeenschappelijke delen niet tot het beschermde volume van het gebouw behoren en dus niet verwarmd zijn, beschouwen we ze als aangrenzende onverwarmde ruimten. Niet-residentiële gemeenschappelijke delen omvatten elk fysiek aaneensluitend deel van een gebouw dat gemeenschappelijk wordt gebruikt en ; grenst aan minstens twee -eenheden met een andere bestemming dan wonen en ; behoort tot het beschermde volume van het gebouw. Als een gemeenschappelijk deel zowel aan een -eenheid wonen grenst als aan een -eenheid met een andere bestemming dan wonen, wordt het als een residentieel gemeenschappelijk deel beschouwd. Kader 9 : gemeenschappelijke delen in de software De wijze waarop gemeenschappelijke delen in de software worden ingevoerd, verschilt afhankelijk van het softwarepakket. In de -software Vlaanderen moet men bij de aanmaak van een -eenheid specificeren of het om residentieel of nietresidentieel gemeenschappelijk deel gaat. Dit is niet nodig in de -software 3G Aangrenzende onverwarmde ruimtes (AOR) Aangrenzende onverwarmde ruimten (AOR) behoren niet tot het beschermd volume. Om te bepalen welke ruimten al dan niet tot het beschermde volume behoren, wordt men verwezen naar hoofdstuk 1 uit de nota. Zoals eerder aangehaald werd, behoren AOR s tot het project, zelfs al wordt er aan de AOR zelf niets gewijzigd. AOR s beïnvloeden namelijk de energieprestaties van het aanliggend deel. AOR s worden ingevoerd op hetzelfde niveau als een -eenheid Bestemmingen vanaf 1 januari 2017 In het Energiebesluit wordt voor projecten vanaf 1 januari 2017 een onderscheid gemaakt tussen vijf bestemmingen (zie tabel 4) : residentieel niet-residentieel industrie landbouw gemeenschappelijke delen Residentiële bestemmingen bevatten wat voorheen wonen was. De enige uitzondering hierop zijn de collectieve woongelegenheden. Deze vielen voorheen onder wonen maar vallen vanaf 1 januari 2017 onder niet-residentieel. Collectieve woongelegenheden zijn woongelegenheden die gebruik maken van gemeenschappelijke keukens, badkamers en / of toiletten (bv. studentenhomes, kazernes, klooster, ). Niet-residentiële bestemmingen zijn scholen, kantoren, voormalige andere specifieke bestemmingen en collectieve woongelegenheden.

18 18 Onder bepaalde voorwaarden kunnen -eenheden met verschillende bestemmingen worden gecombineerd. Meer informatie hierover vindt u in Schoolgebouwen worden vanaf 1 januari 2017 via de EPN-methode ingedeeld. Scholen vormen dan een EPN-eenheid dat in meerdere functionele delen wordt opgesplitst. De behandeling van zowel gemeenschappelijke delen ( ) als aangrenzende onverwarmde ruimtes ( ) blijft dezelfde als voor 1 januari eenheden met bestemming residentieel bevatten maximaal één wooneenheid (EPW-eenheid). Per wooneenheid wordt een E-peil berekend met de EPW-methode. -eenheden met bestemming niet-residentieel worden ook EPN-eenheden genoemd. Voor iedere EPN-eenheid wordt een E-peil berekend met de EPN-methode Combineren van bestemmingen Onder bepaalde voorwaarden mogen bepaalde -eenheden worden samengenomen. Dit is evenwel geen verplichting. Volgende combinaties zijn mogelijk : residentieel (EPW) + niet-residentieel (EPN) : Een EPN-eenheid kan bij een EPW-eenheid gevoegd worden op voorwaarde dat o de EPN- en EPW-eenheid aan elkaar grenzen ; o de EPN-eenheid een beschermd volume heeft dat kleiner is dan 800m³ ; o de EPN-eenheid niet onafhankelijk is van de EPW-eenheid. De EPN-eenheid moet op zijn minst in verbinding staan met de EPW-eenheid. Industrie + niet-residentieel (EPN) : aangrenzende EPN-eenheden mogen mee worden opgenomen in een -eenheid industrie, op voorwaarde dat o ze grenzen aan het volume met bestemming industrie ; o ze deel uitmaken van hetzelfde gebouw ; o het beschermde volume van elk groepje EPN-eenheden kleiner dan of gelijk aan 800 m³ is ; o het beschermde volume van alle groepjes EPN-eenheden samen minder is dan 40% van het totale volume van de EPN-eenheden en de -eenheid industrie. Landbouw + niet-residentieel (EPN) : aangrenzende EPN-eenheden mogen mee worden opgenomen in een -eenheid landbouw, op voorwaarde dat o ze grenzen aan het volume met bestemming landbouw ; o ze deel uitmaken van hetzelfde gebouw ; o het beschermde volume van elk groepje EPN-eenheden kleiner dan of gelijk aan 800 m³ is ; o het beschermde volume van alle groepjes EPN-eenheden samen minder is dan 40% van het totale volume van de EPN-eenheden en de -eenheid landbouw. Tabel 4 (deel 1) : bestemmingen vanaf 1 januari 2017 residentieel Een gebouw bestemd voor individuele of collectieve huisvesting, voor zover het geen collectieve woongelegenheid betreft. niet-residentieel categorie collectieve woongelegenheden Collectieve woongelegenheden zijn woongelegenheden die gebruikmaken van gemeenschappelijke voorzieningen, zoals keukens, badkamers of toiletten. ééngezinswoning appartementsgebouw serviceflats voor bejaarden woningen in vakantieparken (chalet, bungalow) internaatdeel bij een school studentenhome verblijfsdeel van een kazerne klooster nachtopvang daklozen tehuis voor kortverblijf, gezinsvervangend tehuis of observatiecentrum voor personen met een handicap autonoom centrum voor algemeen welzijnswerk : residentieel residentiële voorziening voor bijzondere jeugdbijstand : begeleidingstehuis, gezinstehuis, onthaal-, oriëntatie- en observatiecentrum vervolg in deel 2