Uitbreiding en inrichting natuurgebied Waalenburg

Transcriptie

1 maart 2015 INFORMATIEBLAD Natuurontwikkeling Waalenburg Uitbreiding en inrichting natuurgebied Waalenburg Waalenburg is een belangrijk weidevogelgebied op Texel. Dit natuurgebied wordt uitgebreid, ingericht en zorgvuldig beheerd, waardoor de natuur de kans krijgt zich in oude glorie te herstellen. Er komen meer bloemrijke weiden, die door de overgang van zoet en zout water het leefgebied vormen van bijzondere vogels en planten, zoals zeldzame orchideeën. Het gebied behoudt haar open karakter en de kreken in de polder worden hersteld. Voor de inrichting is in overleg met de omgeving een ontwerp opgesteld. In dit informatieblad worden de grote lijnen van het plan beschreven en vindt u informatie over de plan - v orming en de verdere planning. Allereerst wordt ingegaan op de aanleiding om dit natuurgebied een impuls te geven. < Ook de recreatiemogelijkheden worden verbeterd, zodat inwoners en bezoekers kunnen genieten van de bijzondere natuur. Informatieblad Natuurontwikkeling Waalenburg 1

2 Waalenburg: een uniek natuurgebied Voor Texel zijn afspraken gemaakt over clustering van natuur en landbouw. Uitgangspunt is dat clustering zowel de landbouw als de natuur kan versterken. Waalenburg is gekozen als een van de locaties voor clustering van natuur, juist omdat hier al veel bijzondere natuur voorkomt. De eeuwenoude polder is van oorsprong een gebied op het eiland waar een zeldzame combinatie te vinden is van natte en droge natuur en van zoet en zout water. Hierdoor zijn er zeldzame graslanden met veel orchi deeën zoals de Harlekijn te vinden, evenals weidevogels die in Nederland steeds zeldzamer worden. Ook nu kunt u genieten van de bijzondere natuur in Waalenburg Tureluur Bloemrijke weide Grutto Zeekraal 2 maart 2015

3 De karakteristieke planten en bloemen die hier voorkomen zijn dusdanig waardevol en zeldzaam dat ze worden beschermd. Het gebied maakt daarom onderdeel uit van het Natuurnetwerk Nederland en is in Europees opzicht zo bijzonder dat het deels is aangewezen als Natura 2000-gebied. Om de bijzondere natuur te beschermen gaan we de omvang en kwaliteit verbeteren. Vanuit Waalenburg zijn landbouwbedrijven verplaatst naar een plek waar zij niet meer in de knel komen door de omringende natuur en meer de ruimte hebben zich te ontwikkelen. De provincie richt de verworven gronden samen met onder meer Natuurmonumenten in, waardoor een aaneengesloten natuur gebied van circa 450 hectare ontstaat. Doordat de natuur binnen één gebied geclusterd is, kan de waterhuishouding volledig ingesteld worden in dienst van de natuur. De natuur krijgt daardoor volop de ruimte. Impuls voor de natuur Met de natuurontwikkeling streven we ernaar om de natuur terug te brengen naar de situatie voor de ruilverkaveling in Toen kwam er substantieel meer bijzondere natuur voor dan nu het geval is. Het wemelde er van de kieviten, kluiten, grutto s, tureluurs, kemp hanen, vischdiefjes, zwartkop meeuwen en zwarte sterntjes, aldus natuurbeschermer Jac.P. Thijsse in zijn beschrijving van Waalenburg begin 20ste eeuw. Met de natuurontwikkeling willen we die situatie herstellen, zodat Waalenburg over een paar jaar in de lente weer helemaal paars kleurt van de bloeiende orchideeën en er meer weidevogels komen om te broeden, te eten en te rusten. Misschien weet de kemphaan het gebied straks zelfs weer te vinden. Informatieblad Natuurontwikkeling Waalenburg 3

4 Om dit te bereiken is het belangrijk om de verdroging van het gebied tegen te gaan. Het gebied krijgt een ander waterpeil om de juiste combinatie van natte en droge natuur mogelijk te maken. Het waterpeil wordt verhoogd tot maximaal -0,5 t.o.v. NAP. Uit onderzoek is gebleken dat dit het meest optimale waterpeil is. Hierbij is gekeken naar de effecten op de natuur én de effecten voor de omgeving. Het wordt een meer natuurlijk peil, waarbij de hoeveelheid water in het gebied in het najaar en winter door de regen wordt aangevuld. In de zomer zakt het water weer op natuurlijke wijze. Er wordt één peilgebied gehanteerd, waarbinnen op perceelniveau het waterpeil te regelen is. Dit is nodig omdat binnen het gebied veel hoogteverschillen aanwezig zijn. De eerste peilopzet vindt op z n vroegst in de tweede helft van 2016 plaats. Uitgangspunt bij de peilverhoging is dat de omgeving geen schade mag ondervinden. Daarom zijn afspraken gemaakt over het voorkomen van schade en monitoring. Zo wordt het waterpeil gefaseerd aangepast, met enkele tientallen centimeter per jaar. Hierdoor kunnen we de veranderingen zorgvuldig monitoren en tijdig ingrijpen als er zich onvoorziene effecten naar de omgeving voordoen. De afspraken zijn opgenomen in het draaiboek Voorkomen schade Waalenburg. Hierin is ook beschreven hoe wordt gehandeld als er toch onvoorziene effecten optreden en wat wordt gedaan als er schade optreedt als direct gevolg van het project. Dan moet er betaald worden, daar staat de provincie garant voor. 4 maart 2015

5 Om de gewenste natuur te realiseren gaan we ook diverse inrichtingsmaatregelen treffen. Bij de bestaande sloten brengen we waar mogelijk meer natuur vriendelijke oevers aan. Deze oevers worden vooral langs paden en wegen aangelegd, zodat sloten op andere plaatsen minder aantrekkelijk zijn voor ganzen. Hiermee proberen we de overlast van broedende ganzen te beperken. De kreek, waarvan delen nog aanwezig zijn, wordt in zijn geheel in ere hersteld en wordt deels uitgegraven. Ook gaan we op diverse plekken greppels trekken, zodat het water in de natte periodes niet te lang op maaiveld blijft staan. Zo ontstaan er nattere en drogere plaatsen en hiermee een rijk gevarieerde plantengroei. Met de grond die vrijkomt, gaan we het midden van de percelen iets ophogen waarmee het reliëf wordt hersteld. Daar naast wordt alleen grond afgegraven waar dit absoluut nodig is om de gewenste natuurdoelen te realiseren, of waar het bijdraagt aan de beleving van het natuurgebied. De natuurdoelen worden na de inrichting verder vooral gerealiseerd door (maai-)beheer. Dit is beter voor de natuurontwikkeling, omdat de structuur van de bodem dan niet wordt vernietigd. Bijkomend voordeel is dat het goedkoper is. Het betekent wel dat het mogelijk een langere tijd (meerdere jaren) zal nemen voordat het eindresultaat wordt bereikt. Op de plankaart ziet u onder meer de ligging van de kreek en natuurvriendelijke oevers. Ook kunt u hierop alle recreatieve voorzieningen terugvinden. Natuurmonumenten zet koeien en schapen in om het land te begrazen Informatieblad Natuurontwikkeling Waalenburg 5

6 PLankaart 6 maart 2015 Informatieblad Natuurontwikkeling Waalenburg 7

7 Nieuwe mogelijkheden om de natuur te beleven We gaan diverse nieuwe voorzieningen realiseren om dit bijzondere natuurgebied te beleven. Er komen paden voor wandelaars, ruiters, fietsers en mountainbikers en een picknickplaats. Waar mogelijk worden de paden toegankelijk gemaakt voor minder validen. We realiseren uitkijkpunten met bankjes op omliggende dijken en in de rand van het Hertenkamp, waar ook een picknickplaats komt. Daarnaast knappen we de vogelkijkhut bij de Westerkolk op. Ook worden enkele (beperkte) parkeervoorzieningen gerealiseerd. Het zuidelijk deel van de Westerboersweg wordt fietspad dat toegankelijk is voor bestemmingsverkeer. Het noordelijk deel is straks alleen toegankelijk voor fietsers, wandelaars en minder validen en wordt voor fietsers en minder validen doorgetrokken naar het noorden tot aan de rotonde Nieuwlanderweg / Postweg. Ook vanaf de Staart wordt het straks beter mogelijk om de natuur te beleven. In het voorjaar van 2014 hebben de bij dit project betrokken bestuurders besloten dat De Staart, die midden door het natuurgebied loopt, open blijft en wordt aangepast. De weg wordt toegankelijker gemaakt voor fietsers, wandelaars en ruiters kunnen gebruik maken van de berm. Er komen twee uitkijkpunten waar natuurliefhebbers kunnen genieten van het open natuurgebied met bloemrijke graslanden: één ter hoogte van de kreek en één ter hoogte van de Westerboersweg waar het maaiveld wordt verlaagd en nattere natuur wordt gerealiseerd. Zo komt het uitkijkpunt er bij de kreek uit te zien. Bij hoog water > Bij laag water > 8 maart 2015

8 Informatieblad Natuurontwikkeling Waalenburg 9

9 Schaatsen blijft mogelijk in Waalenburg Ook realiseren we verschillende stopplaatsen voor vogelaars. De maximumsnelheid moet flink omlaag. Het grootste deel van de weg wordt een 60 km/u zone, in het midden van het gebied komt een zone waar de maximumsnelheid 30 km/u wordt. Hiervoor worden diverse maatregelen getroffen: de weg wordt versmald met vrijwel overal grasbetontegels aan weerszijden waardoor voertuigen elkaar kunnen passeren. Planvorming De provincie heeft het plan voor de inrichting opgesteld in nauw overleg met Natuurmonumenten (beheerder van het gebied), Hoogheemraadschap, gemeente, LTO en De Lieuw. Twee klankbordgroepen hebben het afgelopen jaar meegedacht over het plan. De ene groep bestond uit direct omwonenden, eigenaren en pachters, de andere uit vertegenwoordigers van overige 10 maart 2015

10 Tijdens de sessies met de klankbordgroepen werden ideeën, wensen en zorgen naar voren gebracht. Met hun inbreng is zoveel mogelijk rekening gehouden belanghebbenden zoals bewoners, ondernemers en natuurliefhebbers. Bij de verdere uitwerking van het definitieve ontwerp kunnen op perceelniveau nog eventuele opmerkingen meegenomen worden. Onderdeel natuurontwikkeling Texel De inrichting van Waalenburg maakt onderdeel uit van het programma Natuurontwikkeling Texel, waarmee de natuur en recreatiemogelijkheden op Texel worden versterkt. Meer informatie over dit programma en de plannen voor Waalenburg is te vinden op Het is één van de projecten waarmee de provincie samen met haar partners zorgt voor het groen op de kaart in Noord-Holland Noord. Informatieblad Natuurontwikkeling Waalenburg 11

11 PLANNING 24 maart 2015: Inloopavond natuurontwikkeling Waalenburg Voorjaar - najaar 2015: Na de zomer 2015: Najaar najaar 2016: Vergunningenprocedure Sloop van De Reiger Treffen van maatregelen op percelen waar mogelijk effecten optreden Najaar of later: Inrichting van het gebied Najaar 2016 of later: Eerste peilopzet De peilverhoging wordt gefaseerd doorgevoerd. Het moment dat de inrichting klaar is, is afhankelijk van het tempo waarin de peilverhoging wordt gerealiseerd. Ook de bruine kiekendief komt in Waalenburg voor COLOFON Informatieblad Natuurontwikkeling Waalenburg is een uitgave van de provincie Noord-Holland i.s.m. Natuur monumenten, Hoogheemraadschap Hollands Noorder kwartier, de gemeente Texel, ANV De Lieuw Texel en LTO Noord. Informatie op: Voor vragen en opmerkingen kunt u een sturen naar heesterbeeka@noord-holland.nl. Redactie en grafische vormgeving: provincie Noord-Holland Fotografie: wandelaars, schaatsen, kemphaan: Natuurmonumenten, tureluur: Ed Zijp, Natuurmonumenten, grutto en bruine kiekendief: Onno Steendam, kind op plankenpad: Yttre Boda BTL Advies, koeien: Pieter Hoeksma en provincie Noord-Holland Oplage: 200 exemplaren Haarlem, maart 2015 Aan deze informatie kunnen geen rechten worden ontleend. Het plan voor de inrichting van Waalenburg komt tot stand door samenwerking tussen: 12 Informatieblad Natuurontwikkeling Waalenburg