Laten we beginnen met de draad weer op te pakken van de onderwerpen uit de catechismus, die we tot nu toe hebben behandeld.

Transcriptie

1 Zondag 6 Gemeente van Jezus Christus, gasten, Ik kan me nog herinneren dat ik een jaar of vier vijf nadat ik belijdenis deed eens in een klooster was. en soort retraite. In de tuin van dat klooster heb ik toen heel lang staan kijken bij afbeeldingen van Jezus kruisweg. En ik weet nog dat ik dat toen schokkend vond. Confronterend. De boodschap van het kruis. Heeft iemand zijn leven voor mij geofferd? Was het zo erg? En kan dat eigenlijk wel: iemand anders, die zich voor mij opoffert? Laten we beginnen met de draad weer op te pakken van de onderwerpen uit de catechismus, die we tot nu toe hebben behandeld. [dia 1 titel] samenvatting t/m zondag 5 - [dia 1.1] de catechismus is een belijdenis. Dat is een open deur, maar wel belangrijk om goed te zien. Zondag één zet ermee in: wat is uw enige troost in leven en sterven? Dat ik van Jezus Christus ben. - [dia 1.2] alle mensen zijn ontaard. Mensen zijn van nature geneigd tot en worden als kind geboren in een wereld vol kwaad. Maar het bijzondere van de boodschap van het christelijk geloof zit in dat ene kleien woordje: ont-aard. God heeft de wereld goed gemaakt. Dat is de basis van een gezond, christelijk geloof. En Hij is bezig de wereld weer nieuw te maken. Er is hoop voor wie dat gelooft, dat is: voor wie opnieuw geboren wordt, niet uit mensen, maar uit God (dat is het werk van de Heilige Geest. [dia 1.3] Wie is God? God is barmhartig en rechtvaardig. Dat was ook de boodschap van vorige week (ds. Treurniet): genade door recht. God verdraagt het onrecht niet, maar juist dat is onze redding: Hij komt ons tegemoet. Barmhartig en rechtvaardig. Die combinatie heb ik niet zelf

2 bedacht. God is Heilig. Dat kan ik niet begrijpen. Maar zo maakt Hij zichzelf bekend. Wij moeten niet bepalen wie Hij is. Als we dat doen, dan is God het product van onze eigen wensen. - [dia 1.4] vandaag zondag 6. zondag 6 probeert dieper in dat geheim door te dringen. Het geheim van het antwoord op de vraag: wie is God. Als je wilt weten wie God is, dan moet je naar Jezus kijken. Wie is Jezus? Als je Hem kent, heb je God ontmoet. Wie is Jezus, dat is dus de vraag van zondag 6 en van vanmiddag. [dia 2- leeg scherm] Kort even iets over de methode van de catechismus. Zondag 5 en 6 zijn bepaald niet de meest populaire zondagen uit de catechismus. Niet zozeer vanwege het onderwerp, hoewel er niet weinigen zijn die ook daar bezwaren tegen hebben, maar vooral vanwege de methode. Zondag 5 en 6 redeneren als het ware naar het evangelie toe. Kunnen wij, of een schepsel zelf betalen? Antwoord: nee. Wie dan wel? antwoord: iemand die tegelijk echt mens en echt God is. Waarom (v/a 16/17)? Omdat een mens gestraft moet worden, maar alleen God de straf kan dragen. Wie is dan die God-mens? Antwoord: Jezus Christus. Je merkt wel, als je het zo leest, kan je zo maar de indruk krijgen dat je het geloof uit kunt leggen. Dat je door logisch te redeneren uiteindelijk uitkomt bij Jezus. Een soort theologische wiskunde zeg maar. Hetzelfde heb je met de Alpha Cursus en het beeld van die brug. [dia 3] Het is mooi en duidelijk, maar ook een beetje gladjes. Te logisch, haast. In het plaatje zie je bijvoorbeeld weinig niveau verschil tussen God en mensen. Ik wil vanmiddag concentreren op vraag en antwoord 18, en dan van daaruit terug denken. We redeneren dus niet vooruit, zoals de catechismus doet, maar achteruit, vanuit v/a 18.

3 In vraag en antwoord 18 merk je wel, als je de catechismus echt eerlijk leest, een oprechte verwondering over wie Jezus is. Hij is [dia 4]: ons door God geschonken tot wijsheid, rechtvaardigheid, heiliging en tot een volkomen verlossing. Met een hele rij bijbelteksten eronder. Die zeggen meer dan de catechismus. Wie is Jezus? Een hele serie wonderlijke, ongelofelijke, fantastische dingen: eigenlijk niet uit te leggen. Gods wijsheid. Niet die van ons. Door God aan ons gegeven zodat wij rechtvaardig, heilig en verlost zouden worden. Dat is nogal wat! Eigenlijk kan je niet logisch uitleggen wie Jezus is. [dia 5 leeg scherm] En dus ook niet wie God is. Je kunt je er alleen over verbazen, verwonderen. Het is net als in een huwelijk. Janneke vraagt mij wel eens: wat vind je dan zo leuk aan mij? Dan kan ik wel dingen opnoemen, maar die opsomming is Janneke nog niet. Niemand vindt al redenerend zijn man of vrouw. Ik heb iemand nodig die [uiterlijk, werk, karakter, opleiding]. Meestal denk je eerst: wauw, dat meisje die moet ik onthouden. En dan later, als je een tijd samen bent, kan het best zijn dat je al terugkijkend ontdekt en je erover verbaasd hoe goed je bij elkaar past en elkaar aanvult. Maar dat is dan terugkijkend. Datzelfde gaat ook op voor de relatie tussen Jezus en een gelovige. Wanneer je Hem leert kennen overheerst het wauw-gevoel: veel mensen komen tot geloof, juist wanneer ze veel lezen uit de evangeliën, Jezus ontmoeten en zich aan de voet van het kruis aan Hem overgeven. Maar dat neemt niet weg dat je later, terugkijkend als het ware, Hem nog veel beter en dieper gaat leren kennen. In Hem gaat ontdekken wie God is. Laten we dat eens proberen vanmiddag. Terugkijkend in het Oude Testament ontdekken wie Jezus is. Om onze relatie met Jezus te verdiepen. Te ontdekken: ja, nu zie ik God, de God van het Oude Testament echt aan het werk, echt dichtbij komen, naar mij, naar ons. In Jezus Christus. In feite doet v/a 19 dat ook. Lees maar eens mee. Jezus Christus.

4 Hoe weet je dat? Er staat dan niet: kijk maar in het Nieuwe Testament, in Matteüs, Marcus, Lucas of Johannes. Nee de catechismus verwijst naar de moederbelofte uit Genesis 3:15, naar de aartsvaders, te beginnen met Abraham, naar de profeten en naar de offerpraktijk. Bijzonder hè? De catechismus zegt dus eigenlijk: wil je weten wie Jezus is? Dan moet je beginnen bij het begin. En ik weet zeker, dat als wij vandaag dat doen, dat jouw en mijn relatie met Jezus, en dus onze relatie met God (ik heb gezegd als je wilt weten wie God is, moet je naar Jezus kijken). Beter wordt, dieper. Vaster. Ik denk dat dit echt heel belangrijk is. De héle Bijbel lezen. We gaat straks een oefening Oude Testament lezen doen. Maar ik zal eerst vertellen waarom dit zo belangrijk is. Als je een christen vraagt wat hij of zij nu eigenlijk gelooft, is de kans groot dat je als antwoord hoort: dat Jezus voor mijn zonden gestorven is. Dat is inderdaad de kern: verzoening met God door het offer van Jezus. Maar het is ook een antwoord dat veel mensen in deze tijd weinig zegt. Waarom moest Jezus sterven aan dat kruis? Kan iemand anders door een offer mijn leven, 2000 jaar later, veranderen? Als je gelooft in het kruis, geloof je dan eigenlijk niet in een vreemde, wraakzuchtige God, een primitieve god, die tevreden gesteld moet worden met mensenoffers? En, als God echt God is, waarom dan zo? Kan God niet gewoon vergeven, iedereen in genade aannemen. Tenminste de mensen die het goed bedoelen, of die spijt hebben? Je moet goed begrijpen, ook ik ga het evangelie niet begrijpelijk maken vanmiddag. God vraagt geloof. Geen verstand. Maar we gaan wel het Oude Testament lezen, en dan komen al die vragen over Jezus en over het kruis in een ander licht te staan. Echt waar.

5 Laten we beginnen waar de catechismus begint, v/a 19. In Genesis 3. Gods goede wereld is verpest. Het kwaad heeft zich via Adam en Eva verspreid en in de wereld in de schepping genesteld. En dan [dia 6] sticht God vijandschap. Met andere woorden, God legt zich er niet bij neer. God zegt tegen Adam en Eva: ik neem geen genoegen met hoe het nu is. Ik wil niet dat je went aan de gevolgen van het kwaad. Elke bevalling zal zwaar zijn. Werken gaat niet vanzelf. Maar er komt een dag, vers 15, dat iemand uit het nageslacht van Eva, de slang satan de kop vermorzelen zal. We gaan verder. [dia 7 leeg scherm] De wereldgeschiedenis bereikt een derde dieptepunt. Als je denkt dat de economische crisis het einde is misschien is het wel een van de tekenen van de eindtijd lees dan Genesis. De eerste 12 hoofdstukken. Het eerste dieptepunt was de zondeval, de tweede de zondvloed, de derde de tijd vlak voor Abraham. Maar dan kiest God, uit dat hele menselijke geslacht één stel: Abraham en Saraï. Met hen gaat Hij verder. Abraham wordt gezegend (de belofte wordt een paar keer herhaald kijk thuis maar in de andere tekstverwijzingen bij v/a 19), en via zijn kinderen belooft God zegen, dat is geluk in de meest brede zin van het woord, voor alle mensen op aarde. Abraham, vertrouw jij nou maar op Mij, en als je dat doet, ben je een voorbeeld voor een nieuwe wereld, met een nieuwe wereldbevolking. Abraham en Saraï waren onvruchtbaar, maar God ziet in hen al een hele nieuwe wereld: mensen die, net als Abraham luisteren naar God. God neemt geen genoegen met de ongehoorzaamheid van Adam en Eva en alle mensen sinds Genesis 3. En het mooiste is: niet mensen, niet wij komen over de brug. Maar God begint zelf.

6 Dan wordt dat volk geboren, die kinderen van Abraham: het volk Israël. Maar het luisteren ging bepaald niet vanzelf. De relatie die zij als speciaal uitgekozen volk zelf hadden met God was bedoeld om de volken een lesje te leren en jaloers te maken. Maar ook die relatie ging niet vanzelf. Er was bloed voor nodig om schuld te verzoenen. Al die offervoorschriften en rituelen staat niet voor niks in de Bijbel. De omgang met God kwam heel precies. En was heel bloederig. Of je in de buurt van de tempel was, kon je met je ogen dicht ruiken. Aan de brandlucht en de geur van bloed. De hele offerdienst van het Oude Testament ik kan er vanmiddag niet uitgebreid op ingaan - was één grote les voor Israël: [dia 8] - Israël moest leren dat God heilig is. Er gaapt een kloof tussen God en mensen. Die alleen gedicht kan worden met bloed. Plaatsvervangend bloed. Als wij in onze tijd dat niet snappen dat een offer nodig is dan komt dat niet omdat wij beter zijn dan de mensen van toen. Het komt omdat wij iets kwijt zijn van het besef van Gods heiligheid. God vergeeft wel maar niet gewoon. [dia 9] - Israël was afhankelijk van Gods genade. Als je de Bijbel goed leest, dan ontdek je dat niet zij over de brug kamen met offers, maar God zelf heel precies aanwijst wat Hij wil en wat niet. Lees bijvoorbeeld ook Leviticus 17:11 Want het bloed is de levenskracht van een levend wezen. Ik heb het jullie gegeven om er op het altaar de verzoeningsrite mee te voltrekken, want bloed kan, als levenskracht, verzoening bewerken. Dat over offers. Nu naar de profeten. [dia 10 leeg scherm] Een voorbeeld uit Jesaja. Misschien weten jullie dat in Jesaja wordt geprofeteerd over de lijdende knecht. Jesaja 40 tot Jesaja 55. Eerst is de knecht het volk Israël. Jesaja 41 vers 8: Maar jou, Israël, mijn dienaar, Jakob, die ik uitgekozen heb, nakomeling van Abraham, mijn vriend,

7 Dan krijgt de knecht een taak. Jesaja 42 vers 1: Hier is mijn dienaar, hem zal ik steunen, hij is mijn uitverkorene, in hem vind ik vreugde, ik heb hem met mijn geest vervuld. Hij zal alle volken het recht doen kennen. En vers 6: Ik neem je in dienst voor mijn verbond met de mensen en maak je tot een licht voor alle volken, Maar het wordt steeds duidelijker dat Israël als knecht deze taak niet kan volbrengen. Het volk is blind en doof, Jesaja 42:19: Is er iemand zo blind als mijn dienaar, zo doof als de bode die ik zend? Israël zelf begrijpt niets van de bedoelingen van God. Daarom wordt ze gestraft in de ballingschap. Israël lijdt met een lange ij daar niet alleen voor zichzelf, maar voor de wereld. Plaatsvervangend. Want het volk, Israël was maar een middel. Haar taak was: de volken te laten zien dat God alle mensen trekt. De profeet krijgt in hoofdstuk 52 een visioen hij ziet een figuur die lijdt en onrecht moet verdragen. De knecht die Jesaja ziet offert zijn leven voor de schuld van anderen, en maakt de relatie tussen God en mensen weer mogelijk. Jes. 53: [ ] hij was het die onze ziekten droeg, die ons lijden op zich nam. [ ] Om onze zonden werd hij doorboord, om onze wandaden gebroken. Voor ons welzijn werd hij getuchtigd, zijn striemen brachten ons genezing. Wij dwaalden rond als schapen, ieder zocht zijn eigen weg; maar de wandaden van ons allen liet de HEER op hem neerkomen. Hij werd mishandeld, maar verzette zich niet en deed zijn mond niet open. Als een schaap dat naar de slacht wordt geleid, als een ooi die stil is bij haar scheerders deed hij zijn mond niet open. En in vers 10 staat: Hij offerde zijn leven voor hun schuld, [ ] Dit, is de boodschap van het Nieuwe Testament, heeft Israël nooit waargemaakt. Jezus

8 zelf, en de apostelen betrekken deze profetische boodschap ondubbelzinnig op Jezus! [dia 11] We stoppen onze wandeling door het Oude Testament. Moederbelofte, Abraham, offerdienst, profetieën ze lopen uit op Jezus Christus. God liet zich niet stoppen door onze ongehoorzaamheid. Hij is honderden, duizenden jaren lang bezig geweest mensen tegemoet te komen. Zodat gewone mensen konden leven met Hem. Met de Heilige. Op een nieuwe wereld. Van die boodschap is het kruis het eindpunt. [dia 12 leeg scherm] Dat betekent twee dingen: het offer van het kruis is genoeg voor alle zonden van de hele wereld. En het is ook Gods laatste aanbod. Er komt niet nóg een offer. Bedenk dat als je voor het kruis staat in gedachten, als je de Bijbel leest of letterlijk, ergens in een kerk of op vakantie. Dan sta je voor dat wonder. Dan sta je voor dat wonder dat niemand zelf bedacht. Dat God vergeeft door een offer. En ja, dat lijkt dwaas. En ja, dat is aanstootgevend. Dat iemand het offer moest brengen van zijn leven om jou te redden. Dat God zó vergeeft. Wisten jullie dat vergeving aanstootgevend is? Stel je voor dat degene van wie je houdt vreemdgaat. En stel je vervolgens voor dat je besluit om dat te vergeven. Ik bedoel dan. Echt vergeven: er niet meer aan denken. Je laat het geen rol spelen in de verdere relatie. Ik weet zeker: als je dat doet, ga je van binnen dood. Als je Jezus ontmoet, dan gaat het precies daar om: jij ging vreemd en Hij ging door de dood voor jou. Daar is niks logisch aan. Daar valt niks aan uit te leggen. En daarom hou ik nu ook op met preken. We gaan ervan zingen. [amen] zingen: GK 89