Verslag van werkzaamheden dekenberaad 2016

Transcriptie

1 Verslag van werkzaamheden dekenberaad 2016

2 Inhoudsopgave 1 Inleiding Organisatie dekenberaad Algemeen Samenstelling en werkwijze Ondersteuning Unit Financieel Toezicht Advocatuur Vergaderingen Zichtbaarheid dekenberaad Prioriteiten voor Activiteiten Toezicht Opgave nieuw kantoor Centrale controle op de verordening over Kantoorbezoeken Onderzoek door de deken Risico gestuurd toezicht Signaaluitwisseling ketenpartners Financieel toezicht Wwft toezicht Toezicht op de cassatie advocatuur Klachtbehandeling Handhaving Beleidsregel handhaving Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme Bestuursrechtelijke handhaving niet beschikken advocatenpas Handhaving gedragsregel 2 lid Tuchtrechtelijke handhaving: overwegingen bij het indienen van een dekenbezwaar Overige activiteiten Verschoningsrecht Professionalisering Vooruitzicht activiteiten Evaluatie Wet positie en toezicht advocatuur Verantwoording Klachtregistratie

3 5.2 Kantoorbezoeken Specifiek toezicht dossiers Resultaten Centrale controle op de verordening over BIJLAGEN Bijlage 1 Samenstelling dekenberaad Bijlage 2 Aantallen reguliere onderzoeken unit FTA Bijlage 3 Consultatiereactie Vierde Europese anti-witwasrichtlijn Bijlage 4 Resultaten klachtregistratie Bijlage 5 Resultaten kantoorbezoeken Bijlage 6 Resultaten s-dossiers Bijlage 7 Resultaten bestuursrechtelijke handhaving

4 1 Inleiding Het ordejaar 2016 het tweede jaar na de invoering van het vernieuwde toezicht op advocaten - heeft voor het dekenberaad deels in het teken gestaan van het uitvoeren van eerder voorbereid beleid met betrekking tot toezicht en handhaving (zie jaarplannen 2015 en 2016) en overigens aan het voortzetten van deze taken en het optimaliseren van werkwijzen. Daarbij is aandacht besteed aan het ontwikkelen van een methodiek voor inhoudelijk toezicht op de kwaliteit van advocaten. Het landelijk dekenberaad - het overlegorgaan van alle lokale dekens - heeft maandelijks vergaderd, gericht op het formuleren van uitgangpunten voor beleid, harmonisatie en versterking van toezicht, handhaving en klachtbehandeling, mede aan de hand van de voor het jaar vastgestelde speerpunten. Daarbij zijn tevens in aanmerking genomen de door het college van toezicht geformuleerde aanbevelingen. De speerpunten van het dekenberaad voor 2016 zijn uitgewerkt op diverse manieren. Zo is in de loop van het jaar het financieel toezicht als belangrijk integraal onderdeel van toezicht gemarkeerd. De inzet van de unit FTA is hierbij voor belang voor de dekens. De inzet van bestuursrechtelijke toezicht- en handhavingsinstrumenten heeft meer vorm gekregen. In specifieke gevallen kan naast de tuchtrechtelijke weg hiermee de meest effectieve aanpak worden gekozen. De door het dekenberaad voor speciale aandacht en controle aangewezen onderwerpen zijn bij onder meer tijdens kantoorbezoeken aan onderzoek onderworpen. De kantoorbezoeken, die in alle orden in het kader van proactief toezicht plaatsvinden, zijn inhoudelijk kwalitatief gestandaardiseerd, evenals wat betreft de voorafgaand aan een kantoorbezoek op te vragen gegevens. De modaliteit en de frequentie van de kantoorbezoeken is in dialoog met het college van toezicht vastgesteld. In het dekenberaad is al sinds 2015 oriëntatie gaande op het formuleren van criteria voor risicogestuurd toezicht. De resultaten van een tweetal pilots worden hierbij betrokken. Het (meer) inrichten van toezicht op basis van risicosignalen en -inschatting blijft de actuele aandacht van dekens hebben. In 2016 zijn ook twee pilots gehouden met het oogmerk te komen tot een vernieuwing van de jaarlijkse uitvraag bij advocaten en kantoren van gegevens met betrekking tot de naleving van verplichtingen, de oude CCV. De resultaten waren zodanig, dat de pilot die voor een arrondissement voor twee jaar was ingezet inmiddels wordt overgenomen door twee andere arrondissementen. Voor het dekenberaad zijn doorlopend van wezenlijk belang de verdergaande professionalisering van het dekenaal toezicht, van de lokale bureaus (inclusief de automatiseringsslag), het Wwft toezicht en de kwaliteit van de advocatuurlijke dienstverlening. Al deze onderwerpen blijven dan ook de aandacht houden in Emilie van Empel Voorzitter Dekenberaad 4

5 2 Organisatie dekenberaad 2.1 Algemeen Het dekenberaad is het overlegorgaan waarin alle dekens van de orden in de arrondissementen met elkaar overleggen over de wijze waarop zij hun toezichttaken en -bevoegdheden uitoefenen en klachten behandelen. Dit betekent dat het dekenberaad als zodanig geen besluiten neemt, maar dat als er iets besloten wordt dit door alle elf de dekens afzonderlijk wordt gedaan. De dekens nemen aan dit overleg deel zowel als toezichthouder en klachtbehandelaar en als voorzitter van de raad van de orde in het arrondissement. Het dekenberaad vindt zijn grondslag in de Verordening op de advocatuur (Voda) Samenstelling en werkwijze Alle dekens van de orden in de arrondissementen gezamenlijk vormen het dekenberaad. De algemeen deken en algemeen secretaris van de Nederlandse orde van advocaten (NOvA) nemen deel aan het overleg van het dekenberaad, tenzij het dekenberaad anders beslist. De voorzitter van het dekenberaad is mr. Emilie van Empel, deken Zeeland-West-Brabant. De rol van technisch voorzitter wordt vervuld door drs. Niels Hupkes MSc, manager van de afdeling Toezicht van de NOvA. Het combineren van beide functies versterkt de positie van het secretariaat dekenberaad en bewerkstelligt een verdere professionalisering en afstemming tussen de dekens en de afdeling Toezicht van de NOvA, waaronder ook de unit Financieel Toezicht Advocatuur (hierna: unit FTA) valt Ondersteuning Het dekenberaad wordt ondersteund door een secretariaat, bestaande uit medewerkers van de afdeling Toezicht van de NOvA. Onder aansturing van de technisch voorzitter draagt het secretariaat zorg voor structurele ondersteuning van de elf lokale orden van advocaten. Ook draagt het secretariaat dekenberaad er aan bij dat er afstemming plaatsvindt tussen het dekenberaad enerzijds en de adjunctsecretarissen en ondersteunende bureaus anderzijds. Op die manier wordt de beoogde harmonisatie bewerkstelligd. Een ander belangrijk aspect is dat het secretariaat er zicht op houdt dat besluiten die in het dekenberaad worden genomen ook leiden tot lokaal geharmoniseerd en uitgevoerd toezichtbeleid. Het dekenberaad wordt indien nodig ook bijgestaan door de manager communicatie van de NOvA. Zij is regelmatig bij vergaderingen van het dekenberaad aanwezig en heeft een adviserende rol daar waar het de communicatie en zichtbaarheid vanuit het dekenberaad betreft. In concrete gevallen waarin advocaten (mogelijk) in de media ter sprake komen, doen de dekens daarnaast een beroep op de medewerkers van de afdeling communicatie van de NOvA Unit Financieel Toezicht Advocatuur Onderdeel van de afdeling Toezicht van de NOvA is de unit FTA. De dekens maken in de eerste plaats gebruik van de unit FTA bij de voorbereiding van kantoorbezoeken. In een deel van de arrondissementen werd in 2016 standaard voorafgaand bij alle kantoorbezoeken de jaarcijfers van de kantoren opgevraagd en worden deze voor een deskresearch naar de unit FTA gestuurd. In de overige arrondissementen werden de jaarcijfers zelf vooraf of ter plekke beoordeeld. Begin 2017 hebben alle dekens besloten dat zij standaard voorafgaand aan het kantoorbezoek de jaarcijfers voor een deskresearch naar de unit FTA sturen. 1 Paragraaf van de Verordening op de advocatuur. 5

6 Indien de unit FTA wordt ingeschakeld voor een deskresearch, worden de uitkomsten van de deskresearch bij de deken aangeleverd met, indien van toepassing, een lijst met vragen en aandachtspunten ten behoeve van het kantoorbezoek. Dat komt de effectiviteit van het kantoorbezoek ten goede en helpt bij het vroegtijdig signaleren van (mogelijke) financiële problemen. Daarnaast kan de deken de unit FTA inschakelen als het gaat om individuele controle en onderzoeken bij advocaten met specifiek de financiën als aandachtspunt. Medewerkers van de unit FTA kunnen de deken vergezellen bij het kantoorbezoek of voeren op verzoek van een deken zelfstandig onderzoek uit bij een kantoor. Daarnaast doet de unit proactief themaonderzoek en kan de unit FTA worden ingeschakeld om te ondersteunen in het kader van de Wwft ( 4.1.8). Ook voor de Wwft geldt dat dat kan door middel van een deskresearch of door middel van (assistentie bij) een kantoorbezoek. De unit FTA levert een substantiële bijdrage aan het uitvoeren van onderzoeken en het proactieve toezicht. Dit alles onder verantwoordelijkheid van de dekens. 2.3 Vergaderingen In 2016 is het dekenberaad elf keer bijeengeweest. De reguliere bijeenkomsten vonden plaats in Utrecht. Tijdens die bijeenkomsten is gesproken over zeer uiteenlopende onderwerpen. De onderwerpen hebben één ding gemeen: ze houden allen verband met de toezichttaak van de deken en de werkzaamheden van het dekenberaad zoals genoemd in artikel 2.6 van de Voda. Zo wordt bijvoorbeeld elk dekenberaad casuïstiek besproken. Iedere deken kan tijdens het dekenberaad casus inbrengen om daarover van gedachten te wisselen met de andere dekens. Ook bespreken de dekens de ontwikkelingen en (technische) innovaties rondom het beroep advocaat in relatie tot toezicht. De bijeenkomst van april vond plaats in Arnhem, waar een volledige dag was uitgetrokken om dieper in te kunnen gaan op een aantal onderwerpen. Zo is onder andere uitgebreid gesproken over de rol van de raden van de orde na inwerkingtreding van de Advocatenwet op 1 januari 2015 en het functioneren van het dekenberaad en het secretariaat dekenberaad. Het dekenberaad van november 2016 vond plaats in Haarlem, zoals gebruikelijk in samenhang met het jaarlijkse Jonge Balie congres. Gedurende het jaar heeft het dekenberaad een aantal gasten mogen ontvangen. Tijdens het dekenberaad van juni zijn mevrouw mr. M.J. Bloos (HOvJ Functioneel Parket) en de heer mr. F.K.G. Westerbeke (HOvJ Landelijk Parket) te gast geweest. Met hen is gesproken over de onderwerpen: verscherping/verharding van de bejegening tussen advocaten en officieren van justitie, klachten over advocaten in lopende strafzaken en over hoe om te gaan met mega-onderzoeken (geconcentreerd bij vier rechtbanken) waarvoor een beperkte groep advocaten beschikbaar is. Zowel vanuit de dekens als vanuit de hoofdofficieren werd deze bespreking als zeer waardevol ervaren. Afgesproken is hier een jaarlijks terugkerend bezoek van te maken. Tijdens het dekenberaad van juni waren namens de commissie herijking gedragsregels mrs. Jan Loorbach en Robert Sanders te gast. Zij hebben de taak van de commissie en hun werkwijze nader toegelicht. Tijdens een aparte bijeenkomst in november is inhoudelijk gesproken over de werking van de gedragsregels in de praktijk en gewenste veranderingen. De commissie neemt de inbreng van de dekens mee bij de herijking van de Gedragsregels. In het dekenberaad van juli waren ambtenaren van het ministerie van Financiën en de Belastingdienst te gast. Zij hebben een aantal geanonimiseerde casus voorgelegd waarin de rol van een advocaat ter discussie stond. Mr. drs. Hans Gerritsen (directeur Raad voor Rechtsbijstand) was tijdens het dekenberaad van september te gast om met de dekens te spreken over een aantal actuele dossiers, waaronder 6

7 Rechtwijzer. Met het college van toezicht is tijdens het dekenberaad van december gesproken over een aantal onderwerpen uit het tussentijds verslag van het college. Het bezoek was tevens bedoeld om kennis te maken met het nieuwe lid van het college mevrouw drs. Andrée van Es (lid college van toezicht per 1 januari 2017) en afscheid te nemen van de heer mr. Rein Jan Hoekstra. Ook een adjunct-secretaris is uitgenodigd om nadere toelichting te geven op het automatiseringsproject van de lokale orden en de unit FTA heeft de rapportage over de deskresearches 2015 toegelicht. Tot slot heeft in 2016 verscheidene keren een waarnemend en/of beoogd deken deelgenomen aan het dekenberaad. Dit ter vervanging van een deken die verhinderd was of om alvast mee te lopen ter voorbereiding op het aankomende dekenaat. 2.4 Zichtbaarheid dekenberaad De dekens willen door middel van communicatie naleefgedrag stimuleren, draagvlak creëren en het werk en de resultaten van het toezicht zichtbaar maken. Het jaarplan van het dekenberaad en de daarbij behorende activiteiten zijn leidend voor de uitingen van het dekenberaad. Om die reden is het jaarplan 2016 voor eenieder toegankelijk op de website van de NOvA geplaatst. Ook de jaarverslagen van het dekenberaad zijn openbaar en te vinden op de genoemde website. Op grond van artikel 2.24, tweede lid van de Voda wordt het verslag van werkzaamheden eveneens ter kennis gebracht van het college van afgevaardigden en het college van toezicht. Een belangrijke publicatie dit jaar was de beleidsregel Wwft die op 1 juni 2016 in werking is getreden. Zowel in het Advocatenblad als via de lokale nieuwsbrieven en websites is daar aandacht aan besteed. Hetzelfde geldt voor de handhaving van gedragsregel 2 lid 2. Een aantal dekens heeft zich daarnaast ook in andere media over dit onderwerp uitgesproken. 7

8 3 Prioriteiten voor 2016 De dekens stellen jaarlijks een jaarplan vast met daarin de speerpunten voor het komende jaar. In het jaarplan 2016 zijn vier speerpunten voor het dekenaal toezicht in 2016 geformuleerd. De speerpunten zijn onder andere gebaseerd op de bevindingen van het college van toezicht zoals zij die geformuleerd heeft in haar tussentijds verslag d.d. 7 september Daarnaast zijn twee speerpunten (1 en 3) bepaald op basis van risico identificatie sessies in het kader van de pilot risico gestuurd toezicht. Het gaat om de volgende speerpunten die voor 2016 zijn vastgesteld: 1. Financieel toezicht ( 4.1.7) Financieel toezicht is ook dit jaar weer één van de speerpunten. Financieel toezicht blijft belangrijk, zo bleek ook in een van de risico identificatiesessies. Waar de dekens vorig jaar met name de focus hebben gelegd op de Wwft, krijgen dit jaar ook de financiële kengetallen meer specifiek aandacht. Het toezicht op de naleving van de Wwft blijft van groot belang. Komend jaar willen de dekens zich inzetten om het financieel toezicht verder uit te bouwen. De dekens worden hierbij ondersteund door de unit FTA die financiële onderzoeken en deskresearches uitvoert. Een ander instrument in het kader van financieel toezicht is het opvragen en analyseren van kengetallen. Het analyseren van financiële kengetallen biedt de mogelijkheid om in een vroeg stadium systematisch financiële risico s binnen een kantoor te kunnen onderkennen. Het is daarmee een efficiënt en effectief instrument voor de deken en biedt het de dekens een manier om op een consistente en geharmoniseerde wijze om te gaan met (mogelijk) financiële problemen. Naast de meer principiële vraag over proportionaliteit spelen ook praktische zaken een rol bij de inzet van dit instrument. Om die reden is in het dekenberaad besloten om te beginnen met een pilot in één arrondissement. De dekens streven er naar in 2016 de pilot op te zetten, dit alles in nauwe samenwerking met de unit FTA. 2. Bestuursrechtelijke handhaving ( 4.3.2) In het jaarplan 2015 zijn vijf onderwerpen benoemd die in het kader van de bestuursrechtelijke handhavingsbevoegdheden speciale aandacht kregen. Het relatief nieuwe karakter van deze bevoegdheden maakt dat de dekens er voor hebben gekozen geen nieuwe onderwerpen voor 2016 te benoemen, maar de onderwerpen uit 2015 te handhaven. Het gaat om de volgende vijf onderwerpen: Advocatenpas Iedere advocaat dient te beschikken over een advocatenpas (artikel 6.13, eerste lid, van de Verordening op de advocatuur). De advocatenpas kan worden gebruikt als identificatiemiddel, zowel in persoon als online. Alleen met een advocatenpas kan de advocaat zijn jaarlijkse CCV-opgave doen. Voor het goed kunnen uitoefenen van zijn taak als toezichthouder is het voor de dekens daarom van belang dat iedere advocaat beschikt over een advocatenpas. Stichting derdengelden De advocaat heeft een stichting derdengelden ter beschikking (artikel 6.21 van de Verordening op de advocatuur). Deze verplichting betekent dat een advocaat voor zijn praktijkuitoefening een stichting derdengelden ten dienste staat met welke hij of zijn kantoor een overeenkomst heeft gesloten over het beheer van derdengelden. Het beheer van derdengelden via een aparte stichting is in het belang van de cliënt en andere derden. Kantoorklachtenregeling De advocaat beschikt over een kantoorklachtenregeling (artikel 6.28 van de Verordening op de advocatuur). Het is in het belang van de cliënt als hij op een adequate 8

9 manier wordt geholpen wanneer hij een klacht heeft. Daarnaast kan een adequate kantoorklachtenregeling de deken ontlasten in zijn rol als klachtbehandelaar. Als klachten immers correct worden afgehandeld door (het kantoor van) de betreffende advocaat, hoeft de deken minder snel te worden ingeschakeld. Informatieverstrekking De advocaat draagt zorg voor juiste en volledige informatieverstrekking omtrent de wijze van praktijkuitoefening en omtrent enige vorm van samenwerking (artikel 7.4, eerste en tweede lid, van de Verordening op de advocatuur). Deze verplichting moet voorkomen dat een advocaat zich misleidend presenteert over de wijze van praktijkuitoefening. Opdrachtbevestiging De advocaat draagt zorg voor een volledige opdrachtbevestiging (artikel 7.5, eerste en tweede lid, van de Verordening op de advocatuur). Wederom een verplichting in het belang van de cliënt. Door middel van een opdrachtbevestiging wordt de cliënt namelijk duidelijk wie aan de zijde van de advocaat partij is bij de overeenkomst en welke afspraken precies tussen partijen zijn gemaakt. 3. Schriftelijke vastlegging van de afspraken met een cliënt ( 4.1.3) Advocaten die de afspraken die zij met hun cliënt maken onvoldoende schriftelijk vastleggen is een van de risico s geïdentificeerd tijdens de risico identificatiesessies. Naast het streven om dit punt zo veel als mogelijk bestuursrechtelijk te handhaven (zie speerpunt 2), is dit onderwerp daarom als apart speerpunt opgenomen. Het niet schriftelijk vastleggen van gemaakte afspraken heeft mogelijk schadelijke gevolgen voor de advocaat, de (verhouding met de) cliënt en voor (aanpak van) de zaak. Zo kan het niet overeenkomen van de exoneratie in het geval van een aansprakelijkstelling schadelijke financiële consequenties hebben voor de advocaat. De cliënt weet bij het niet schriftelijk vastleggen van de gemaakte afspraken niet goed waar hij aan toe is en heeft mogelijk te hoge of onjuiste verwachtingen, wat niet alleen vervelende financiële gevolgen kan hebben voor de cliënt maar ook de verhouding tussen de advocaat en de cliënt kan verstoren. Een verstoorde cliëntrelatie, met name als de cliënt de publiciteit zoekt, kan leiden tot imagoschade (voor de individuele advocaat alsmede voor de beroepsgroep in zijn geheel). Het niet schriftelijk vastleggen van gemaakte afspraken schept daarnaast onduidelijkheid over de aanpak van de zaak en kan als gevolg hebben dat de zaak niet adequaat wordt behandeld: schriftelijke vastlegging dwingt de advocaat zich vanaf het begin van het proces te verdiepen in de zaak en goed na te denken over de aanpak en de haalbaarheid. Indien hij dit onvoldoende doet kan dit schadelijke gevolgen hebben voor de kwaliteit van dienstverlening. 4. Toezicht op de cassatie advocatuur ( 4.1.9) Met ingang van 1 juli 2012 mogen ook advocaten buiten het arrondissement Den Haag cassatiezaken doen. Naast de deken in het arrondissement Den Haag, die van oudsher met het toezicht op cassatie advocaten was belast, houden nu ook de andere dekens toezicht op cassatie advocaten in het eigen arrondissement. Aan cassatie advocaten worden specifieke eisen gesteld om in aanmerking te komen voor de aantekening advocaat bij de Hoge Raad. Dit geldt op dit moment voor advocaten die civiele cassatiezaken doen. Voor advocaten die strafcassatiezaken doen wordt aan een vergelijkbaar systeem gewerkt. De dekens besteden komend jaar extra aandacht aan advocaten die cassatiezaken doen. 9

10 4 Activiteiten In onderstaand overzicht treft u de door de dekens in 2016 uitgevoerde werkzaamheden aan. 4.1 Toezicht De deken is op grond van de Advocatenwet belast met het toezicht op de naleving door advocaten van de voor hen geldende wet- en regelgeving. De deken is toezichthouder in de zin van artikel 5:11 Algemene wet bestuursrecht: een persoon, bij of krachtens wettelijk voorschrift belast met het houden van toezicht op de naleving van het bepaalde bij of krachtens enig wettelijk voorschrift. De deken houdt toezicht op: het bepaalde bij of krachtens de Advocatenwet; de zorg die advocaten behoren te betrachten ten opzichte van degenen wiens belangen zij als zodanig behartigen of behoren te behartigen; inbreuken op verordeningen van de Nederlandse orde van advocaten; enig handelen of nalaten dat een behoorlijk advocaat niet betaamt; en de naleving van het bepaalde bij of krachtens de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme. Om goed toezicht te kunnen houden hanteert de deken verschillende toezichtinstrumenten en methoden. Deze worden hier nader toegelicht Opgave nieuw kantoor Ieder nieuw kantoor wordt bij de start verzocht de opgave nieuw kantoor in te vullen en aan de deken gegevens te verstrekken over o.a. de externe presentatie, samenwerking, beroepsaansprakelijkheidsverzekering, stichting derdengelden en geheimhouding. Deze informatie geeft de deken een goed beeld van de organisatie van het nieuwe kantoor en van de wijze waarop de verbonden advoca(a)t(en) voldoe(t)n aan de geldende regelgeving. De opgave nieuw kantoor is in 2016 vernieuwd en aangepast aan de huidige wet- en regelgeving Centrale controle op de verordening over 2015 De jaarlijks terugkerende Centrale Controle op de Verordening (CCV) is voor de deken ook een belangrijk instrument in het kader van toezicht. In de CCV verklaren advocaten en kantoren of en op welke wijze zij het voorgaande jaar de bepalingen uit de Verordening hebben nageleefd. Dit gebeurt via een individuele opgave en een kantooropgave. De CCV bestaat uit verschillende categorieën vragen die betrekking hebben op de bepalingen uit de Verordening die op de advocaat van toepassing zijn. Naar aanleiding van de opgave kunnen bewijsstukken worden opgevraagd. Indien een advocaat desgevraagd niet kan aantonen dat hij in het voorgaande jaar aan de voor hem geldende wet- en regelgeving voldeed, kan de deken hem uitnodigen voor een gesprek, een kantoorbezoek afleggen en/of besluiten over te gaan tot het indienen van een dekenbezwaar of het opleggen van een bestuursrechtelijke maatregel. In 2016 is de controle over 2015 uitgevoerd. De uitvraag van de gegevens is, namens alle dekens, verzorgd door de afdeling Toezicht van de NOvA. Begin januari zijn alle advocaten en advocatenkantoren uitgenodigd om binnen vier weken opgave te doen in het kader van de CCV. Alle 10

11 advocaten en kantoren die niet tijdig opgave hebben gedaan zijn overgedragen aan de dekens voor verdere actie. Na ontvangst van de opgaves heeft de afdeling Toezicht de eerste aanschrijving verzorgd, indien uit de opgave bleek dat de advocaat of het kantoor in 2015 niet had voldaan aan de geldende wet- en regelgeving. Daarbij kregen alle advocaten en kantoren de opdracht om hun tekortkomingen te herstellen. De arrondissementen Amsterdam, Midden-Nederland, Oost-Brabant en Den Haag hebben hierna zelf de opgaves afgehandeld. De afdeling Toezicht heeft zorggedragen voor beoordeling en afhandeling van de opgaves in alle overige arrondissementen. De resultaten van de CCV 2015 zijn te vinden in 5.4 en op de website van het dekenberaad. Pilot Centrale controle op de verordening over 2015 De CCV bestaat sinds 2002 en is aan verandering toe. Alle toezichtinstrumenten worden op termijn bot en de komst van de nieuwe Advocatenwet en Voda is aanleiding om de CCV ingrijpend te wijzigen. Nog steeds zal de naleving van de Verordening worden gecontroleerd. De focus zal echter liggen op het normbesef van advocaten. Van belang wordt geacht dat de advocaat niet enkel de geldende regels naleeft, maar ook de herkomst van de regels en het belang dat er mee gediend is kent en begrijpt. Om hier in de praktijk mee aan de slag te gaan heeft in 2016 in het arrondissement Zeeland-West-Brabant de pilot Vernieuwde CCV plaatsgevonden. Advocaten en kantoren in dit arrondissement hebben niet deelgenomen aan de reguliere CCV, maar zijn uitgenodigd opgave te doen aan de hand van een nieuwe vragenlijst. In de pilot wordt veel meer aandacht besteed aan de ratio achter de regelgeving. Tegelijkertijd verklaren advocaten op hoofdlijnen dat ze voldoen aan de regelgeving in plaats van op detailniveau. Dit betekent dat advocaten meer dan voorheen het geval was op de hoogte dienen te zijn van de geldende regelgeving bij het beantwoorden van de vragen. De pilot is als zeer positief ervaren in Zeeland-West-Brabant, zowel door advocaten als door de deken en de bureaumedewerkers. Wel bleek het een zeer intensief proces voor het bureau. Oorzaak was de keuze om voor de pilot geen dure geautomatiseerde afhandeling in te richten; daardoor was veel handwerk noodzakelijk. De pilot wordt begin 2017 voortgezet met de CCV over Ten opzichte van de CCV over 2015 zijn enkele vragen aangepast en een deel van de afhandeling is geautomatiseerd. Verder is de pilot uitgebreid naar de arrondissementen Noord-Nederland en Overijssel; ook zij zullen de vernieuwde vragenlijst hanteren. Op die manier wordt een beter en breder beeld verkregen van de werking van de vernieuwde vragenlijst. De ervaringen met deze pilot worden meegenomen bij de landelijke invoering van een nieuwe CCV. De ontwikkeling van de nieuwe CCV valt samen met de nieuwe kantoorautomatisering van de lokale orden Kantoorbezoeken Een van de instrumenten die de deken gebruikt om toezicht te houden is het kantoorbezoek. Het kantoorbezoek dient om zicht te houden op de naleving van de Advocatenwet, de Voda en de Gedragsregels. Jaarlijks bezoekt de deken, in samenwerking met zijn raad en bureaumedewerkers, minimaal 10 procent van alle kantoren in zijn arrondissement. Een deel van deze kantoren wordt aselect 11

12 geselecteerd. Een kantoorbezoek kan ook worden afgelegd naar aanleiding van een signaal. 2 Dit instrument helpt bij het signaleren van eventuele overtredingen en biedt de deken de mogelijkheid tijdig in te grijpen. Daarnaast geeft een kantoorbezoek de deken de mogelijkheid om relevante wet- en regelgeving expliciet onder de aandacht te brengen en waar nodig op bij te sturen. Een overigens belangrijke functie van de kantoorbezoeken is kennismaking. Een kantoorbezoek biedt de mogelijkheid aan kantoren om kennis te maken met hun lokale deken en raad van de orde en vragen te stellen. Bij de kantoorbezoeken wordt de best practice kantoorbezoeken, inclusief vragenlijst gehanteerd. Deze vragenlijst wordt continu geëvalueerd en wanneer nodig besproken in het dekenberaad en het adjunctenoverleg en opnieuw vastgesteld. Begin 2016 heeft een aantal wijzigingen plaatsgevonden en begin 2017 staat ook weer een aantal wijzigingen in de planning. De huidige vragenlijst bevat ook al enkele vragen over de Wwft, maar een meer uitgebreide vragenlijst is wenselijk. Deze is naar verwachting ook begin 2017 gereed. Op deze manier wordt ervoor gezorgd dat de vragenlijst altijd up to date is en vormt het een goede leidraad aan de hand waarvan de deken zijn kantoorbezoek aflegt. Het merendeel van de kantoorbezoeken vindt plaats in goed overleg met het kantoor en zonder dat de deken dwangmiddelen hoeft in te zetten. De ervaring is dat veel kantoren een bezoek juist erg op prijs stellen. Advocaten die weigeren aan een kantoorbezoek mee te werken worden voor de tuchtrechter gebracht. Het is inmiddels vaste (tucht)rechtspraak dat het kantoorbezoek een onmisbaar instrument is voor de deken om zijn toezichthoudende taak uit oefenen en dat advocaten hier hun onvoorwaardelijke medewerking aan moeten verlenen. 3 Schriftelijke vastlegging van afspraken met cliënten Dit jaar is tijdens de kantoorbezoeken extra aandacht besteed aan één van de speerpunten, namelijk: schriftelijke vastlegging van afspraken met cliënten. Dit speerpunt komt uit een risico identificatie sessie, gehouden in het kader van de pilot risico gestuurd toezicht ( 4.1.5). Tijdens de kantoorbezoeken is extra gecontroleerd op de aanwezigheid van een opdrachtbevestiging in dossiers. Deze informatie wordt geanonimiseerd vastgelegd om vervolgens te kunnen onderzoeken of er bepaalde risicoprofielen zijn vast te stellen. Als er in dit kader een onvolkomenheid is geconstateerd dat niet direct kon worden opgelost is daarvan een s-dossier gemaakt Onderzoek door de deken De deken kan naar aanleiding van een signaal, incident of klacht over een advocaat of kantoor een onderzoek starten. Het kan dan bijvoorbeeld gaan om een signaal van een ketenpartner maar ook bevindingen bij een kantoorbezoek kunnen aanleiding geven tot nader onderzoek. Als uitgangspunt geldt dat alle signalen die de deken ontvangt in beginsel worden onderzocht. Voor ieder onderzoek wordt een zogenaamd Specifiek toezicht dossier geopend. In 5.3 is de verantwoording van deze S- dossiers te vinden. De deken kan in het kader van een onderzoek nadere inlichtingen opvragen bij een advocaat. Op welke wijze dit gebeurt is afhankelijk van de aanleiding en de aard van het onderzoek. Soms volstaat één telefoontje waarin de advocaat de benodigde toelichting verschaft. De deken kan de inlichtingen ook 2 Zie voor de verantwoording van de kantoorbezoeken 5.2 en bijlage 5. 3 Zie bijvoorbeeld de uitspraken van het van het Gerechtshof Amsterdam van 11 oktober 2016 (ECLI:NL:GHAMS:2016:4113) en van het Hof van Discipline van 17 oktober 2016 (ECLI:NL:TAHVD:2016:182). 4 Zie voor de verantwoording van de speerpunten bijlage 6. 12

13 schriftelijk opvragen of een advocaat uitnodigen om de casus mondeling te bespreken. Deze bespreking kan plaatsvinden op het bureau van de orde in het arrondissement of op het kantoor van de advocaat. Zo n bezoek verschilt van een regulier kantoorbezoek, waarin de praktijkvoering in den brede wordt doorgenomen (zie 4.1.3). In 2016 is gebleken dat dit verschil niet voor alle advocaten duidelijk is. In 2017 wordt daarom extra aandacht besteed aan voorlichting over deze vorm van onderzoeken Risico gestuurd toezicht Risico gestuurd toezicht is kort gezegd het op systematische wijze identificeren van mogelijke problemen en het inzetten van beschikbare middelen met als doel deze problemen te voorkomen of op te lossen. Het uitgangspunt is dat de deken daar aanwezig is, waar de risico s het grootst zijn. Risico gestuurd toezicht kan een zinvolle aanvulling betekenen op de wijze waarop momenteel het advocatuurlijke toezicht is ingericht. Redenen hiervoor zijn de structuur en systematiek die het brengt, de efficiënte en effectieve inzet van middelen, de tijdsbesparing op (middel)lange termijn, de snellere detectie van risico s waardoor eerder/sneller hulp kan worden geboden aan de advocaat dan wel kan worden ingegrepen, de administratieve lastenverlichting voor (een groot deel van) de advocaten en de uiteindelijke kostenbesparing. Pilot risico gestuurd toezicht In 2015 is begonnen met de pilot risico gestuurd toezicht om op deze manier deze vorm van toezicht eigen te maken. 5 Aan de hand van twee risico-identificatiesessies in de arrondissementen Den Haag en Noord-Holland zijn risico s geïdentificeerd. Deze zijn vervolgens opgenomen als speerpunten in het Jaarplan dekenberaad 2016 (zie H3). De volgende stap in de pilot was het verzamelen van informatie over het geïdentificeerde risico. Vanuit beide projectteams is een plan van aanpak gemaakt dat is voorgelegd aan het dekenberaad. Na goedkeuring van beide plannen is gestart met het verzamelen van informatie (data). Die informatie is bedoeld om het risico te kunnen onderbouwen en om aan de hand daarvan risicoprofielen te kunnen ontwikkelen. Gebleken is dat het verzamelen van informatie en het analyseren daarvan tijd kost. De bedoeling is begin 2017 de volgende stap te kunnen zetten in de pilot: het opstellen van risicoprofielen. Thema onderzoek gefinancierde rechtsbijstand Eind 2014 is gestart met een thematisch onderzoek naar de gefinancierde rechtsbijstand. Het doel van het onderzoek was het in kaart brengen van eventuele risico s voor de continuïteit van de dienstverlening door advocaten die binnen de gefinancierde rechtsbijstand werkzaam zijn, gelet op de reeds gerealiseerde en voorgenomen bezuinigingen. In de eerste fase van het onderzoek zijn door de Raad voor Rechtsbijstand beschikbaar gestelde landelijke cijfers geanalyseerd door de unit FTA. In de tweede fase van het onderzoek is door de dekens de hypothese getoetst aan de hand van de praktijksituatie bij de advocaten die uit de analyse naar voren zijn gekomen. Naar aanleiding van die toetsing blijkt dat aan de resultaten geen algemene conclusies kunnen worden verbonden. Het onderzoek is daarmee in 2016 afgerond Signaaluitwisseling ketenpartners De dekens onderschrijven het belang van een goede informatie-uitwisseling over het functioneren van advocaten in het kader van toezicht. Met verschillende partijen vindt op zowel formele als informele 5 Zie het verslag van werkzaamheden 2015 voor meer informatie over de start van de pilot risico gestuurd toezicht. 13

14 basis informatie-uitwisseling plaats. Belangrijke ketenpartners zijn onder meer de Raad voor Rechtsbijstand, de IND, het Openbaar Ministerie en de rechterlijke macht. Met de Raad voor Rechtsbijstand hebben de dekens formele afspraken gemaakt over informatieuitwisseling. 6 In een zo vroeg mogelijk stadium wordt informatie uitgewisseld over gedragingen van advocaten op grond waarvan (verscherpt) dekenaal toezicht nodig is en/of een inschrijving bij de Raad voor Rechtsbijstand zou kunnen worden doorgehaald. In 2016 zijn door de Raad 27 signalen aan dekens overgedragen. De afspraken tussen de dekens en de Raad zijn vastgelegd in een protocol en worden regelmatig geëvalueerd. Begin 2017 vindt weer een evaluatie plaats. Naast de uitwisseling van informatie met de Raad voor Rechtsbijstand voeren de dekens regelmatig overleg met andere partijen die beroepshalve te maken hebben met advocaten. Het gaat dan bijvoorbeeld om de hoofdofficier van justitie, de president van de rechtbank en de president van het gerechtshof. Deze overleggen hebben in beginsel een organisatorisch en informeel karakter, maar hieruit kunnen ook signalen voortkomen over incidenten met advocaten die de deken kan gebruiken bij de toezichtuitoefening en waarop hij actie kan ondernemen. De deken onderzoekt een dergelijk signaal altijd en geeft de aangever terugkoppeling van de ondernomen acties. Indien een signaal aanleiding geeft tot het nemen van tuchtrechtelijke maatregelen, neemt de deken het signaal over en dient een dekenbezwaar in. Op deze manier wordt de ketenpartner niet zelf partij bij de zaak. Specifiek in het kader van de vreemdelingenadvocatuur vindt overleg plaats met de voorzitter van de Vreemdelingenkamer van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State en met de IND. Deze overleggen worden gevoerd door één deken die belast is met de portefeuille vreemdelingenrecht. Van de overleggen doet zij altijd verslag in het dekenberaad, specifieke signalen over advocaten worden doorgegeven aan de deken wiens arrondissement het betreft. Begin 2016 bereikte de dekens het bericht dat verschillende personen zich negatief hadden uitgelaten over de kwaliteit van de advocatuur en het toezicht daarop. Ondanks de regelmatige contacten tussen dekens en ketenpartners, hebben de dekens bij alle ketenpartners gericht gevraagd naar of zij signalen hadden over kwalitatief slechte advocaten. Uit deze extra uitvraag bleek dat de ketenpartners zich niet herkenden in deze geluiden. Desalniettemin blijven de dekens alert op (signalen over) advocaten die onder de maat presteren. Verder vond ook in 2016 contact plaats tussen verschillende dekens en ringvoorzitters van de KNB. Ook heeft de voorzitter van het dekenberaad gesproken met de FIU-Nederland in het kader van de naleving van de Wwft. Dit overleg zal jaarlijks plaats vinden en heeft als doel om informatie zoals bedoeld in artikel 13g van de Wwft uit te wisselen. De overleggen die in 2015 gestart zijn met de Belastingdienst over de mogelijkheden om informatie uit te wisselen hebben in 2016 geleid tot werkafspraken. Vanwege de strikte geheimhouding die geldt voor medewerkers van de Belastingdienst is het niet eenvoudig voor hen namen van advocaten door te geven wanneer zij daarvoor aanleiding zien. De werkafspraken die nu gemaakt zijn houden rekening met die geheimhoudingsplicht. Een signaal over een advocaat wordt altijd eerst geanonimiseerd voorgelegd aan de deken. De deken geeft op basis daarvan een eerste inschatting over de 6 De afspraken met de Raad voor Rechtsbijstand in het kader van informatie-uitwisseling zijn te raadplegen op onder het thema dekenberaad. 14

15 toelaatbaarheid van het gedrag van de advocaat. De deken geeft daarbij ook aan of hij het signaal ongeanonimiseerd wil ontvangen. Als dat het geval is wordt door de Belastingdienst op grond van artikel 67, derde lid van de Algemene wet inzake rijksbelastingen, aan de minister van Financiën ontheffing gevraagd om het signaal ongeanonimiseerd door te kunnen geven aan de deken. De minister maakt daarbij een eigen afweging. De deken krijgt vervolgens bericht over de uitkomst van die afweging. Om de medewerkers van de Belastingdienst een idee te geven van wat de dekens ontoelaatbaar gedrag vinden zijn twee bijeenkomsten georganiseerd. Een eerste bijeenkomst vond plaats bij de Belastingdienst te Amsterdam. Daar is vanuit de NOvA en door de dekens gesproken over de wet- en regelgeving waar advocaten zich aan dienen te houden. In vervolg daarop is een aantal medewerkers van de Belastingdienst te gast geweest bij het dekenberaad. Zij hebben geanonimiseerd een aantal casus voorgelegd aan de dekens waarin de rol van een advocaat ter discussie stond Financieel toezicht Het financieel toezicht maakt een belangrijk onderdeel van het (proactieve) toezicht van de deken en was in 2016 een van de speerpunten van de dekens. 7 De unit FTA ondersteunt de dekens bij het financiële toezicht op verschillende manieren Regulier onderzoek Allereerst gaat het dan om ondersteuning via reguliere onderzoeken. Daarbij maakt de unit FTA onderscheid tussen drie typen onderzoek. In de eerste plaats maken de dekens gebruik van de unit FTA als het gaat om individuele onderzoeken bij advocaten met specifiek de financiën als aandachtspunt. Het gaat hier om financiële onderzoeken op verzoek van de deken, waarbij het onderzoeksdoel altijd de financiële soliditeit van het kantoor is. In de tweede plaats kan ondersteuning door de unit FTA ook plaatsvinden door middel van bijvoorbeeld deskresearch. De deken vraagt dan relevante financiële informatie op bij een kantoor, al dan niet voorafgaand of na afloop van het kantoorbezoek, en laat die informatie vervolgens beoordelen door de unit FTA op risico s in de financiële soliditeit van een kantoor. De unit FTA stelt een analyse op en adviseert de deken, zonder het kantoor te bezoeken. In de derde plaats kan de unit FTA ook ondersteuning bieden door middel van het bezoeken van een kantoor, al dan niet in aanwezigheid van de deken. Het gaat dan om inhoudelijke onderzoeken op verzoek van de deken naar risico s die niet direct de financiële soliditeit van het kantoor betreffen, maar juist andere financiële componenten (bijvoorbeeld gebruik derdengeldenrekening). In 2016 hebben 21 financiële onderzoeken en 380 deskresearches plaatsgevonden. De toename van het aantal deskresearches met 159 is verklaarbaar doordat in een aantal arrondissementen gekozen is voor het standaard door de unit FTA laten beoordelen van de cijfers van een nog te bezoeken kantoor. Bovendien heeft de unit FTA 8 inhoudelijke onderzoeken uitgevoerd in Pilot kengetallen In 2016 is de pilot kengetallen in het arrondissement Zeeland-West-Brabant volledig uitgevoerd. Hierbij zijn de cijfers van de circa 350 kantoren in dit arrondissement over de boekjaren 2014 en 2015 betrokken. De deken en de adjunct-secretaris hebben de uitkomsten uitvoering besproken met de unit FTA. Nadere vervolgacties zijn afgesproken en uitgevoerd. De pilot zal in 2017 in het arrondissement 7 Zie voor de verantwoording van de speerpunten bijlage 6. 8 Zie bijlage 2 voor alle aantallen reguliere onderzoek van de unit FTA in

16 Zeeland-West-Brabant worden voortgezet. De arrondissementen Noord-Holland en Noord-Nederland starten in 2017 eveneens met de pilot kengetallen Dienstenaanbod unit FTA In het jaarverslag van het dekenberaad over 2013 werd gesproken over het groeiproces waarin de unit FTA zich toen bevond. In het kader van dat groeiproces is een dienstenaanbod opgesteld. De diverse soorten onderzoek die de unit FTA kan verrichten zijn overzichtelijk gerangschikt. De onderzoeken zijn verdeeld in preventieve en repressieve onderzoeken. Het dienstenaanbod is bedoeld voor de dekens, de adjunct-secretarissen en de stafjuristen. Zij krijgen zo een beeld van wat de unit FTA voor hen kan betekenen, wat ze kunnen verwachten van een bepaald onderzoek en op welke termijn ze een advies van de unit FTA mogen verwachten. De unit FTA is er echter niet alleen ter ondersteuning van de dekens. Vanaf eind 2014 kunnen advocaten bij de deken aangeven dat ze behoefte hebben aan een advies op een financieel onderwerp. Nadat de deken het verzoek heeft doorgeleid naar de unit FTA, voert de unit het adviestraject uit. Doel van een dergelijk adviestraject is advocaten inzicht te geven in de stand van zaken binnen hun praktijk en hen tevens, indien nodig, aanbevelingen aan te reiken om verbeteringen door te voeren. De deken ontvangt na hoor/wederhoor altijd een exemplaar van het advies van de unit FTA aan het kantoor en kan dit eventueel gebruiken in het kader van toezicht. Van deze mogelijkheid is in 2016 in beperkte mate gebruik gemaakt Wwft toezicht De deken is naast toezichthouder op de naleving van de Advocatenwet, sinds 1 januari 2015 ook toezichthouder op de naleving van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme. In dat kader hebben de dekens in augustus 2016 ook gereageerd op de consultatie van de Vierde Europese anti-witwasrichtlijn (zie bijlage 3). De dekens zullen de voorgestelde wijziging van de Wwft nauwlettend volgend omdat dit van belang is voor het toezicht dat de deken uitoefent en voor de praktijk van advocaten Regulier Wwft toezicht Bij de af te leggen reguliere kantoorbezoeken is de Wwft een vast onderdeel geweest van de gehanteerde vragen. Hiervoor heeft de unit FTA een selectie van relevante vragen opgesteld die de dekens kunnen gebruiken. Op dit moment worden die vragen uitgebreid naar een specifieke Wwft checklist die wordt gehanteerd bij de af te leggen kantoorbezoeken. In 2016 zijn er zeven inhoudelijke Wwft onderzoeken gestart waarbij de unit FTA is betrokken. In zes gevallen is een klacht bij de deken aanleiding geweest voor het instellen van een onderzoek. In één geval is het Wwft onderzoek gestart tijdens een financieel onderzoek van de unit FTA. In vrijwel alle gevallen is een dekenbezwaar voorbereid door de betrokken deken. Eind 2014 heeft het Bureau Financieel Toezicht (BFT) twee klachten ingediend over advocaten die de Wwft hebben overtreden. In het eerste geval is uitspraak gedaan door de Raad van Discipline 9. Deze uitspraak is in kracht van gewijsde gegaan. In het tweede geval is na onderzoek door de deken en de unit FTA niet vastgesteld dat de Wwft van toepassing is inzake de klacht die door het BFT is ingediend. Dit heeft ertoe geleid dat er geen dekenbezwaar zal worden ingediend. De betrokken deken heeft deze 9 ECLI:NL:TADRAMS:2016:17. 16

17 bevinding gedeeld met het BFT. Het BFT heeft besloten om de klacht door te zetten. Inmiddels hebben zowel de Raad van Discipline als het Hof van Discipline geoordeeld dat de Wwft niet van toepassing was in de betrokken zaak Thema onderzoek Wwft In 2016 heeft de unit FTA op verzoek van de dekens een themaonderzoek onder maximaal 50 kantoren afgerond. Het onderzoek was er op gericht te onderzoeken hoe de onderzochte kantoren hun processen hebben ingericht op het naleven van de Wwft. Het ging dan met name om het bewustzijn van de Wwft, het adequaat uitvoeren van het cliëntenonderzoek en, indien nodig, het melden aan de Financial Intelligence Unit (FIU). In het onderzoek zijn met name kleinere kantoren betrokken. Het onderzoek is in oktober 2015 aangevangen en de rapportage is aan het eind van het eerste kwartaal in 2016 opgeleverd. De resultaten en aanbevelingen zijn besproken in het dekenberaad en waar nodig zijn verdere acties ondernomen Kenniscentrum Wwft Sinds 2013 is bij het bureau van de Haagse orde van advocaten het kenniscentrum Wwft gevestigd. Advocaten en medewerkers van de lokale ordes kunnen contact opnemen met dit kenniscentrum voor alle vragen over de Wwft. Het kenniscentrum is dagelijks te bereiken via telefoon en per Werkwijze Een vraag kan zowel telefonisch als per mail binnenkomen. De meeste vragen komen telefonisch binnen en worden ook telefonisch afgedaan. In beginsel wordt advies gegeven na onderling overleg tussen de medewerkers van het kenniscentrum. Bij ingewikkelde gevallen wordt de expertise van derden ingeschakeld. De medewerkers van het kenniscentrum hebben samen met een medewerker van de Unit FTA in oktober en december 2016 voor de dekens, de bureaus en voor de leden van de raden van de orde een tweetal cursussen georganiseerd waarbij met name de praktische toepassing van de Wwft en het onderzoek naar de naleving van de bepalingen uit de Wwft tijdens kantoorbezoeken centraal heeft gestaan. Ook in 2017 zal het kenniscentrum zich naast de advisering van individuele advocaten bezighouden met het geven van voorlichting en cursussen. Behandelde dossiers In 2016 heeft het kenniscentrum Wwft 66 adviesaanvragen behandeld. De verzoeken om advies hadden betrekking op de volgende onderwerpen: Onderwerp Aantal Uitleg art. 1 leden 1 en 2 Wwft en advies meldplicht 18 Advies op grond van artikel 16 Wwft 13 Cliëntenonderzoek (incl. UBO) 9 Art 35 Wwft (opleiding) 6 Advies over aannemen contant geld 3 Poging tot oplichting 1 10 ECLI:NL:TADRSHE:2016:44. 17

18 Positief advies melding op basis van Wwft 1 Art. 10 lid 1 Wwft 1 Diversen 14 Eindtotaal 66 Diversen zag bijvoorbeeld op het aanpassen van protocollen in handboeken. Ten opzichte van 2015 is een afname van het aantal adviesvragen gesignaleerd. Dat valt te verklaren uit het feit dat er veel minder gevallen van oplichting zijn geweest (in 2015 nog 19, in 2016 slechts 1 geval). Wanneer deze zaken buiten beschouwing worden gelaten is een lichte stijging te zien. De indruk bestaat dat de advocatuur het Kenniscentrum goed weet te vinden. In het komend jaar zal het Kenniscentrum de balie informeren over de wijzigingen die voor de Wwft in de zomer van 2017 op stapel staan. De verwachting is dat door deze geplande wijzigingen van de wet het aantal adviesaanvragen in 2017 zal toenemen Toezicht op de cassatie advocatuur In het Jaarplan 2016 van het dekenberaad is als een van de speerpunten opgenomen dat de dekens extra aandacht zouden besteden aan advocaten die cassatiezaken doen. 11 Voor dat toezicht op de civiele cassatiebalie is door de deken Den Haag een plan van aanpak opgesteld. Het plan van aanpak bevatte, kort gezegd het volgende voorstel: controle van de opleidingspunten en het aantal vlieguren in het kader van de cassatievakbekwaamheidseisen en het afleggen van minstens één kantoorbezoek bij een cassatie advocaat. Het plan van aanpak is besproken in het dekenberaad en de voorstellen zijn langsgelopen. Geconstateerd is dat het aantal behaalde opleidingspunten en het aantal behaalde vlieguren worden gecontroleerd in de CCV. Om die reden is besloten niet alsnog een steekproef uit te voeren; de deken beschikte al over de informatie en het nogmaals opvragen zou onnodig belastend zijn voor de advocaten. Daarnaast gaven de dekens aan dat de cassatie advocaten een kleine groep advocaten betreft die over het algemeen goed functioneren; de dekens hebben goed zicht op deze advocaten en zien hen niet als risicogroep. In zijn algemeenheid hebben de dekens afgesproken, in het kader van de uniformiteit, de Haagse deken te benaderen indien zij te maken hebben met problemen met een cassatie advocaat en het onderwerp jaarlijks te bespreken in het dekenberaad. 4.2 Klachtbehandeling Op grond van artikel 46c van de Advocatenwet behandelt de deken klachten over advocaten. Klachtbehandeling is, naast toezicht, een van de meest belangrijke taken van de deken. Alle dekens behandelen de klachten binnen de kaders van de Advocatenwet en de Leidraad dekenale klachtbehandeling. Op die manier vindt de klachtbehandeling zo veel als mogelijk uniform plaats. Desalniettemin heeft de deken een ruime mate van vrijheid om de klachtprocedure in te richten. Hij zal van deze bevoegdheid gebruik maken indien hij dat noodzakelijk acht voor een goede behandeling van de klacht. 11 Zie voor de verantwoording van de speerpunten bijlage 6. 18

19 In het kader van de klachtbehandeling is in 2016 in het dekenberaad wederom gesproken over het innemen van een dekenstandpunt. Dit onderwerp heeft de afgelopen jaren al meermaals op de agenda van het dekenberaad gestaan, om te bezien of de werkwijze hieromtrent geharmoniseerd kan worden. Een dekenstandpunt bevat de mening van de deken over de gegrondheid van de klacht. Het is echter altijd aan de klager om te bepalen of de klacht wordt voorgelegd aan de tuchtrechter. Uit de bespreking in het dekenberaad is gebleken dat iedere deken op een bepaald moment tijdens de behandeling van een klacht een standpunt inneemt of een mening of visie verwoord. Dat gebeurt alleen op verschillende momenten in het traject (bijvoorbeeld tijdens het bemiddelingsgesprek, in de brief aan de klager na afloop van het onderzoek of bij het doorsturen van de klacht naar de raad van discipline) en wordt niet altijd schriftelijk vastgelegd. Verder speelt nog mee dat de raden van discipline verschillend denken over het aanleveren van dekenstandpunten. De deken is vrij in het inrichten van de klachtbehandeling en dus ook in de keuze om wel of niet een dekenstandpunt in te nemen. De dekens hebben besloten voorlopig de bestaande praktijk te handhaven. 4.3 Handhaving Beleidsregel handhaving Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme Per 1 januari 2015 is deken aangewezen als toezichthouder op de naleving van het bepaalde bij of krachtens de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft). Alle wet- en regelgeving die op een advocaat van toepassing is, is tuchtrechtelijk handhaafbaar. De deken kan overtredingen van de in de Wwft genoemde voorschriften echter ook bestuursrechtelijk handhaven door een last onder dwangsom of een bestuurlijke boete op te leggen (artikel 26, tweede lid, en artikel 27, tweede lid, Wwft), of door een aanwijzing te geven (artikel 32 Wwft). Ten behoeve van de rechtszekerheid heeft elke deken in 2016 de Beleidsregel handhaving Wwft 2016 vastgesteld, waarin invulling wordt gegeven aan de bestuursrechtelijke handhavingsbevoegdheden van de deken ter zake de Wwft. Om een uniforme uitoefening van deze handhavingsbevoegdheden te waarborgen, hebben de dekens de inhoud van de beleidsregel met elkaar bepaald. De beleidsregel handhaving Wwft is op 1 juni 2016 in werking getreden en gepubliceerd op alle websites van de lokale orden in de arrondissementen Bestuursrechtelijke handhaving niet beschikken advocatenpas Een van de speerpunten van het dekenberaad in 2016 was de bestuursrechtelijke handhaving van vijf onderwerpen benoemd in het Jaarplan Een van die onderwerpen was de advocatenpas. Op grond van de regelgeving dient iedere advocaat over een advocatenpas te beschikken. De eerste advocatenpassen zijn eind 2012/begin 2013 verstrekt en hadden een geldigheidsduur van drie jaar. Dat betekende dat eind 2015/begin 2016 de geldigheid van het merendeel van de passen verliep. Vanuit de NOvA en de leverancier van de passen is daar veelvuldig aandacht aan besteed. In dat kader hebben de dekens besloten gecoördineerd op te treden tegen advocaten die na 1 april 2016 nog geen nieuwe pas hadden aangevraagd of advocaten die de door hen aangevraagde pas niet hadden opgehaald. 12 Zie voor de verantwoording van de speerpunten bijlage 6. 19