Verslag van werkzaamheden dekenberaad 2015

Transcriptie

1 Verslag van werkzaamheden dekenberaad 2015

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding Organisatie dekenberaad Algemeen Samenstelling en werkwijze Ondersteuning Unit Financieel Toezicht Advocatuur Vergaderingen Zichtbaarheid dekenberaad Prioriteiten Activiteiten Implementatie nieuwe Advocatenwet Beleidsregel bestuursrechtelijke handhaving advocatuur Financieel toezicht Regulier onderzoek Onderzoek gefinancierde rechtsbijstand Dienstenaanbod unit FTA Wwft toezicht Regulier Wwft toezicht Thema onderzoek Wwft Kenniscentrum Wwft Overig pro- en reactief toezicht Kantoorbezoeken Signaaluitwisseling ketenpartners Risico gestuurd toezicht Centrale controle op de verordening over Nadere controle opleidingspunten over Gedragsregel 2 lid Overige activiteiten Misbruik verschoningsrecht Professionalisering ondersteuning Verzekering in- en uitloop Vooruitzicht activiteiten Nieuwe centrale controle op de verordening

3 4.6.2 Pilot Kengetallen Verantwoording Klachtregistratie Kantoorbezoeken Specifiek toezicht dossiers Resultaten Centrale controle op de verordening over Resultaten Nadere controle op de opleidingspunten over BIJLAGEN Bijlage 1 Samenstelling dekenberaad Bijlage 2 Aantallen reguliere onderzoeken unit FTA Bijlage 3 Onderzoeksvoorstel nadere controle naleving WWFT n.a.v. CCV Bijlage 4 Resultaten klachtregistratie Bijlage 5 Resultaten kantoorbezoeken Bijlage 6 Resultaten s-dossiers

4 1. Inleiding Het afgelopen jaar stond vooral in het teken van de gevolgen van de op 1 januari 2015 in werking getreden Wet positie en toezicht advocatuur, de nieuwe Advocatenwet. Gelijktijdig werd de Verordening op de advocatuur, de herziene regelgeving voor advocaten, van kracht. Met de inwerkingtreding van de nieuwe Advocatenwet zijn de dekens de enige toezichthouder geworden. Desalniettemin hebben zij, samen met de leden van de raden van de orden en de ondersteunende bureaus, het toezicht organisatorisch zodanig voorbereid en ingericht dat er geen hiaat in de daadwerkelijke uitoefening van het toezicht is opgetreden. Integendeel: het nieuwe instrumentarium zowel tuchtrechtelijk als bestuursrechtelijk heeft voor de dekens en hun ondersteuning een verdergaand kader voor handhaving en professionalisering gevormd. Er is in alle orden geharmoniseerd via het dekenberaad een aanvang gemaakt met de inzet van bestuursrechtelijke maatregelen, waarbij al succesvol een last onder dwangsom werd opgelegd. Met name het normoverdragend gesprek (in het kader van specifiek toezicht) is een veel toegepast en effectief instrument gebleken. Het opleggen van administratieve boetes heeft nog niet plaatsgevonden omdat de tuchtrechtelijke opties vooralsnog snellere handhavingsinstrumenten bieden. Met de verdere versterking van de ondersteuning van het toezicht is veel voortgang geboekt. Er is voor alle orden een verbeterd registratiesysteem opgezet en ingevoerd, gericht op meer inzicht door gelijkvormigheid. Hieruit bleek in 2015 weer een afname in het aantal geregistreerde klachten, onder andere omdat advocatenkantoren nu de verplichting hebben om over een interne klachtenregeling te beschikken, die voorafgaand aan de klachtbehandeling door de deken zo veel mogelijk dient te worden gevolgd. Andere oorzaken zijn gelegen in onder meer het teruglopen van het aantal zaken dat bij rechterlijke instanties wordt gevoerd, met als gevolg minder contacten met advocaten. In het kader van de professionalisering bij de lokale orden is een grote en belangrijke stap gezet voor de noodzakelijke automatiseringsslag: alle orden hebben zich gecommitteerd aan een gezamenlijk automatiseringsproject voor de bureaus. Hiervoor is in 2015 de inventarisatie uitgevoerd, resulterend in een ICT-plan. In 2016 zal de verdere voortgang en uitvoering van het project gericht zijn op invoering in de loop van Perfectionering van de uniforme registratie door de bureaus en het volledig afstemmen van werkwijzen zullen conditio sine qua non zijn. Bij de bureaus en de afdeling Toezicht bij de NOvA is hier al veel werk verzet. De afdeling Toezicht van de NOvA met het secretariaat dekenberaad en de unit FTA zijn als ondersteuning voor lokale orden en dekens onmisbaar gebleken bij het signaleren van noodzakelijke ontwikkelingen, het uitzetten en voorbereiden van relevante beleidslijnen en aanreiken van de daadwerkelijke kaders voor toezichtuitoefening. De desk researches van de unit FTA en de specifieke onderzoeken, onder meer met betrekking tot de Wwft, bieden dekens concrete aanknopingspunten bij onderzoek naar de financiële situatie bij kantoorbezoeken. In 2016 start een pilot in één arrondissement, waarbij kantoren verzocht worden hun financiële kengetallen te verstrekken. Bij de uitwerking en beoordeling van de resultaten van deze pilot zullen aspecten van risico gestuurd toezicht worden meegenomen. 4

5 De door de NOvA voorbereide ontwikkeling voor een vernieuwde CCV wordt in 2016 eveneens in de vorm van een pilot voor één arrondissement uitgevoerd. Hierbij wordt ingezet op een breder, inhoudelijk bewustzijn met betrekking tot compliance, om te helpen voorkomen dat een administratieve erosie ontstaat bij advocaten ten aanzien van het verantwoorden van de naleving van verplichtingen. Bij de contacten van de dekens met de ketenpartners worden over en weer waardevolle signalen uitgewisseld over de professionele contacten met advocaten. Voor dekens is hierbij het inzicht in de kwaliteit van advocaten in hun praktijkuitoefening van groot belang. De kring van contacten wordt zoveel mogelijk bestendigd en uitgebreid om het best mogelijke beeld te kunnen verkrijgen. Emilie van Empel Voorzitter Dekenberaad 5

6 2. Organisatie dekenberaad 2.1 Algemeen Het dekenberaad is een overlegorgaan waarin alle dekens met elkaar overleggen over de wijze waarop zij hun toezichttaken en -bevoegdheden uitoefenen en klachten behandelen. De dekens nemen aan dit overleg deel enerzijds als toezichthouder en klachtbehandelaar en anderzijds als voorzitter van de raad van de orde in het arrondissement. Vanaf 1 januari 2015 vindt het dekenberaad zijn grondslag in de Verordening op de advocatuur (Voda) Samenstelling en werkwijze Alle dekens van de orden in de arrondissementen gezamenlijk vormen het dekenberaad. De algemeen deken en de secretaris van de algemene raad nemen deel aan het dekenberaad, tenzij het dekenberaad anders beslist. De voorzitter van het dekenberaad was van 1 januari 2015 tot 29 oktober 2015 mr. Bas Martens, de deken van Den Haag. Sinds 29 oktober 2015 is mr. Emilie van Empel, deken Zeeland-West-Brabant, voorzitter van het dekenberaad. De rol van technisch voorzitter wordt vervuld door drs. Niels Hupkes MSc, manager van de afdeling Toezicht van de NOvA. Begin 2014 is besloten deze functies te combineren ter versterking van het secretariaat van het dekenberaad en om een verdere professionalisering en afstemming tussen de dekens en de afdeling Toezicht van de NOvA, waaronder ook de unit Financieel Toezicht Advocatuur (hierna: unit FTA) valt, te bewerkstelligen Ondersteuning Het dekenberaad wordt ondersteund door een secretariaat, bestaande uit medewerkers van de NOvA. Onder aansturing van de technisch voorzitter, draagt het secretariaat zorg voor structurele ondersteuning van de elf lokale orden van advocaten. Ook draagt het secretariaat dekenberaad er aan bij dat er afstemming plaatsvindt tussen het dekenberaad enerzijds en de adjunct-secretarissen en ondersteunende bureaus anderzijds. Op die manier wordt de beoogde harmonisatie bewerkstelligd. Een ander belangrijk aspect is de zogenoemde afloopcontrole: het secretariaat houdt er zicht op dat besluiten die in het dekenberaad worden genomen ook leiden tot lokaal geharmoniseerd en uitgevoerd toezichtbeleid. Het dekenberaad wordt indien nodig ook bijgestaan door de manager communicatie van de NOvA. Zij is bijna bij iedere vergadering van het dekenberaad aanwezig en heeft een adviserende rol daar waar het de communicatie en zichtbaarheid vanuit het dekenberaad betreft Unit Financieel Toezicht Advocatuur Sinds april 2013 is op het bureau van de NOvA de unit FTA operationeel. De dekens maken in de eerste plaats gebruik van de unit FTA bij de voorbereiding van kantoorbezoeken. In een deel van de arrondissementen wordt standaard voorafgaand bij alle kantoorbezoeken de jaarcijfers van de kantoren opgevraagd en worden deze voor een desk research naar de unit FTA gestuurd. In de overige arrondissementen worden de jaarcijfers zelf vooraf of ter plekke beoordeeld en wordt de unit FTA naar eigen inzicht ingeschakeld. 1 Paragraaf van de Verordening op de advocatuur. Daarvoor gold de Verordening op het landelijk dekenberaad toezicht, dat in werking trad op 1 juli

7 Indien de unit FTA wordt ingeschakeld voor een desk research, worden de uitkomsten van de desk research bij de deken aangeleverd met, indien van toepassing, een lijst met vragen die kan worden gehanteerd bij het kantoorbezoek. Dat komt de effectiviteit van het kantoorbezoek ten goede en helpt bij het vroegtijdig signaleren van (mogelijke) financiële problemen. Daarnaast kan de deken de unit FTA inschakelen als het gaat om individuele controle en onderzoeken bij advocaten met specifiek de financiën als aandachtspunt. Medewerkers van de unit FTA kunnen de deken vergezellen bij het kantoorbezoek of gaan op verzoek van een deken zelfstandig bij een kantoor langs. Daarnaast doet de unit proactief themaonderzoek en kan de unit FTA worden ingeschakeld om te ondersteunen in het kader van de Wwft ( 4.3). Ook voor de Wwft geldt dat dat kan door middel van een desk research of door middel van (assistentie bij) een kantoorbezoek. Uit de ervaringen tot nu toe blijkt dat de unit FTA een substantiële bijdrage levert aan het uitvoeren van onderzoeken en het proactieve toezicht. Dit alles onder verantwoordelijkheid van de dekens. 2.3 Vergaderingen In 2015 is het dekenberaad elf keer bijeengeweest. De reguliere bijeenkomsten vonden plaats in Utrecht. Tijdens die bijeenkomsten is gesproken over zeer uiteenlopende onderwerpen. De onderwerpen hebben één ding gemeen: ze houden allen verband met de toezichttaak van de deken en de werkzaamheden van het dekenberaad zoals genoemd in artikel 2.6 van de Voda. Zo wordt bijvoorbeeld elk dekenberaad casuïstiek besproken. Iedere deken kan tijdens het dekenberaad casus inbrengen om daarover van gedachten te wisselen met de andere dekens. Ook bespreken de dekens de ontwikkelingen en (technische) innovaties rondom het beroep advocaat in relatie tot toezicht. Daarnaast is vooral aan het begin van het jaar gesproken over de inwerkingtreding van de nieuwe Advocatenwet en de wijzigingen en nieuwe taken die daarmee samenhingen. De bijeenkomst van april vond, zoals inmiddels gebruikelijk is, plaats in Arnhem, waar een volledige dag was uitgetrokken om dieper in te kunnen gaan op een aantal onderwerpen. Zo is onder andere uitgebreid gesproken over het instrument kantoorbezoeken en de verdere implementatie van risico gestuurd toezicht. Het dekenberaad van november 2015 vond, zoals inmiddels gebruikelijk, plaats in samenhang met het Jonge Balie congres. Gedurende het jaar heeft het dekenberaad een aantal gasten mogen ontvangen. Zo zijn tijdens verschillende vergaderingen van het dekenberaad één of meer adjuncten aangeschoven. Er is met hen onder andere gesproken over registratie van toezichtdossiers, over de versterking van de bureauorganisaties, over risico gestuurd toezicht en over de lokale automatisering. Tijdens het dekenberaad van april zijn mr. R.J. Hoekstra en mr. J.M.A.M. de Wit van het college van toezicht en mr. A.L.H. Hoevers, secretaris van het college van toezicht, aangeschoven. Zij hebben daar kort taakopvatting en verwachtingen toegelicht. Tijdens het dekenberaad van september was Bert Fibbe, lid van de algemene raad met de portefeuille strafrecht, aanwezig om de dekens te informeren over de problematiek en aandacht rondom het verschoningsrecht. Afgesproken is dat de dekens alert blijven op misbruik en bij ketenpartners blijven benadrukken dat signalen van groot belang zijn en ook serieus worden genomen. Tijdens het dekenberaad van oktober is de unit FTA aangeschoven om te spreken over de stand van zaken met betrekking tot de desk researches en over de analyse van financiële gegevens op een meer structurele wijze. Tijdens het dekenberaad van december was Hanzo van Beusekom (Clear Conduct) te gast om met de dekens te spreken over een nieuwe opzet van de centrale 7

8 controle op de verordening (CCV). Tot slot heeft in 2015 verscheidene keren een waarnemend en/of beoogd deken deelgenomen aan het dekenberaad. Dit ter vervanging van een deken die verhinderd was of om alvast mee te lopen ter voorbereiding op het aankomende dekenaat. Zo ook de nieuwe algemeen deken. 2.4 Zichtbaarheid dekenberaad De dekens willen door middel van communicatie naleefgedrag stimuleren, draagvlak creëren en het werk en de resultaten van het toezicht zichtbaar maken. Het jaarplan van het dekenberaad en de daarbij behorende activiteiten zijn leidend voor de uitingen van het dekenberaad. Om die reden is het jaarplan 2015 voor een ieder toegankelijk op de website van de NOvA geplaatst. Ook de jaarverslagen van het dekenberaad zijn openbaar en te vinden op de genoemde website. Op grond van artikel 2.24, tweede lid van de Voda wordt het jaarverslag ook ter kennis gebracht van het college van afgevaardigden. Een belangrijke publicatie dit jaar was de beleidsregel bestuursrechtelijke handhaving die 31 maart 2015 in werking is getreden. Zowel in het Advocatenblad als via de lokale nieuwsbrieven en websites is daar aandacht aan besteed. Daarnaast hebben de dekens naar aanleiding van een bericht in het Advocatenblad in 2014 over het structureel niet innen van de eigen bijdrage in 2015 opnieuw aandacht besteed aan dit onderwerp. Naar aanleiding van een uitspraak van het hof van discipline over de toelaatbaarheid van het structureel niet innen van de eigen bijdrage hebben zij laten weten deze uitspraak te respecteren. Ook hebben de dekens de balie via het Advocatenblad geïnformeerd over de verplichting van twee digitale handtekeningen bij betalingen vanaf de rekening van de stichting derdengelden. Tevens hebben de dekens de balie zowel via een online nieuwsbericht als via het papieren Advocatenblad geïnformeerd over de verzekerde hoedanigheid bij het zijn van bestuurder van een stichting derdengelden. Als laatste hebben de dekens de balie in 2015 twee maal geïnformeerd over de verplichting van artikel 6.5 Voda, inhoudende dat een advocaat binnen zes maanden na afloop van het boekjaar de balans en de staat van baten en lasten op schrift stelt. Verder heeft Emilie van Empel, namens alle dekens, een brief gestuurd aan de Vaste commissie voor Veiligheid en Justitie van de Tweede Kamer. 2 Bijna een jaar na inwerkingtreding van de nieuwe Advocatenwet vonden de dekens het van belang de Tweede Kamer te informeren over de stand van zaken van het toezicht op advocaten. De brief gaat onder andere in op de werkzaamheden van de dekens als toezichthouder, op informatie-uitwisseling met ketenpartners en het belang van signalen van de buitenwereld. 2 De brief is te raadplegen op onder het thema dekenberaad. 8

9 3. Prioriteiten De dekens hebben op 14 januari 2015 het jaarplan voor 2015 vastgesteld. Tijdens het dekenberaad van 11 februari 2015 is het jaarplan nog aangevuld. In het jaarplan zijn zes speerpunten voor het dekenaal toezicht in 2015 geformuleerd. De speerpunten zijn onder andere gebaseerd op de aanbevelingen die die interim-rapporteur mr. R.J. Hoekstra heeft geformuleerd in zijn eindrapportage over Daarnaast zijn de speerpunten ingegeven door de inwerkingtreding van de nieuwe Advocatenwet per 1 januari Het gaat om de volgende speerpunten: 1. Implementatie bestuursrechtelijke handhaving naast tuchtrechtelijke handhaving ( 4.1.1). Op grond van de nieuwe Advocatenwet beschikken de dekens per 1 januari 2015 over bestuursrechtelijke toezicht- en handhavingsbevoegdheden. De dekens streven er naar deze bevoegdheden op een effectieve, transparante en uniforme wijze in te zetten. Daartoe zal in 2015 in het dekenberaad periodiek worden gesproken over de inzet van de bevoegdheden en zal onderlinge afstemming worden gezocht. In het kader van een effectieve en efficiënte handhaving hebben de dekens voor 2015 vijf onderwerpen benoemd die in het kader van hun bestuursrechtelijke handhavingsbevoegdheden dit jaar speciale aandacht krijgen. Gekozen is voor onderwerpen waarvan de dekens vinden dat handhaving van deze normen van groot belang is voor de cliënt en voor de uitoefening van het toezicht. Daarnaast zijn de dekens van mening dat deze onderwerpen zich goed lenen voor bestuursrechtelijke handhaving. De dekens kunnen met de keuze voor deze onderwerpen in 2015 werken aan de implementatie van en bekendheid met de mogelijkheid om bestuursrechtelijk te handhaven. Het gaat om de volgende vijf onderwerpen: Advocatenpas Stichting derdengelden Kantoorklachtenregeling Informatieverstrekking Opdrachtbevestiging 2. Opstellen beleidsregels ( 4.1.1). De deken in een arrondissement is een bestuursorgaan en mag als zodanig beleidsregels vaststellen over de wijze waarop hij zijn bevoegdheden toepast. De dekens streven naar onderling geharmoniseerde werkwijzen. Dit kan worden bewerkstelligd door het opstellen van een beleidsregel die door alle dekens wordt gehanteerd. De dekens streven er naar uiterlijk eind 2015 een beleidsregel bestuursrechtelijke handhaving vast te stellen. 3. Financieel toezicht, met een focus op de Wwft ( 4.2 en 4.3). Vanaf 1 januari 2015 is de deken ook de formele toezichthouder op de naleving van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft). De dekens breiden hun toezicht in 2015 dan ook uit met het toezicht op de naleving van de Wwft. Daarbij zijn drie aandachtgebieden geïdentificeerd: 1) verdere bewustwording van de Wwft onder advocaten; hierbij gelden ook de opleidingsverplichtingen in het kader van de Wwft, 2) het cliëntenonderzoek, en 3) het melden van ongebruikelijke transacties. 3 De rapportage van mr. R.J. Hoekstra is te raadplegen op 9

10 4. Identificatie van aandachtsgebieden voor risico gestuurd toezicht ( 4.4.3). Het streven is om in 2015 op grond van o.a. de kantoorbezoeken, de CCV bevindingen en de klachtregistratie risicoprofielen op te stellen op basis waarvan risicoanalyses kunnen worden uitgevoerd. Door risico gestuurd te werken kunnen de dekens de beschikbare mensen en middelen selectief en gericht inzetten en tegelijkertijd de administratieve lasten voor advocaten zo beperkt mogelijk houden. De risicoanalyses zullen de basis vormen voor onder andere de selectie van de te bezoeken kantoren en de thema s waarop toezicht wordt gehouden. 5. Verdere innovatie rond de kantoorbezoeken ( 4.4.1). Voor de dekens blijft een belangrijk punt van aandacht de wijze waarop de selectie van kantoren, de inrichting van de kantoorbezoeken, de te adresseren onderwerpen, de registratie en de verslaglegging ervan (verantwoording) en de terugkoppeling aan bezochte kantoren zodanig kan worden verbeterd dat de kantoorbezoeken een nog effectiever en proactief instrument worden. In 2015 zal dit instrument worden geëvalueerd en zullen waar nodig verbeteringen worden doorgevoerd. 6. Verdere professionalisering van de ondersteuning ( 4.5.2). De ondersteuning vanuit de bureaus voor de deken wordt verder versterkt en geprofessionaliseerd. Er zal worden toegewerkt naar een landelijk zelfde niveau van ondersteuning. Daarnaast zullen processen meer gestandaardiseerd worden zodat efficiënter gewerkt kan worden. Op die manier kan de aanwezige capaciteit slimmer worden ingezet en komt er binnen de bestaande middelen meer ruimte om de deken te ondersteunen. 10

11 4. Activiteiten In onderstaand overzicht wordt aan de hand van een aantal belangrijke thema s aangegeven welke werkzaamheden het dekenberaad heeft uitgevoerd in Implementatie nieuwe Advocatenwet Per 1 januari 2015 is de Wet positie en toezicht advocatuur in werking getreden. 4 Een wet die geleid heeft tot aanpassing van de Advocatenwet op tal van artikelen. Een belangrijke wijziging in de nieuwe Advocatenwet is de manier waarop het toezicht is geregeld en ingericht. Zoals in het jaarverslag van het dekenberaad over 2014 is te lezen hebben de dekens zich in 2014 in het dekenberaad en in samenwerking met de lokale bureaus voorbereid op de komst van de nieuwe Advocatenwet en de wijziging in taken en bevoegdheden die daarmee samenhing. In 2015 konden de vruchten worden geplukt van die goede voorbereiding. Dat betekent niet dat er in 2015 geen aandacht meer is besteed aan de gevolgen van de nieuwe Advocatenwet. Er zijn voor de lokale ordes wederom Awb-cursussen georganiseerd en cursussen Wwft. Verder biedt de afdeling Toezicht van de NOvA ondersteuning door middel van het beantwoorden van vragen die de lokale bureaus hebben over toezichtkwesties. Ook voor vragen over de Awb en de Wob kunnen de lokale ordes bij de NOvA terecht Beleidsregel bestuursrechtelijke handhaving advocatuur In de aanloop naar de inwerkingtreding van de nieuwe Advocatenwet per 1 januari 2015 is conform de kwalificatie als eerste speerpunt eind 2014 begonnen met het opstellen van de beleidsregel bestuursrechtelijke handhaving advocatuur. De deken kan namelijk per 1 januari 2015 niet alleen tuchtrechtelijk handhaven, maar ook een beperkt aantal normen bestuursrechtelijk. 5 De beleidsregel is bedoeld om invulling te geven aan de bestuursrechtelijke handhavingsbevoegdheden van de dekens. Om een uniforme uitoefening van deze handhavingsbevoegdheden te waarborgen hebben de dekens de inhoud van de beleidsregel met elkaar bepaald. De beleidsregel is in werking getreden op 31 maart Halverwege het jaar is de beleidsregel geëvalueerd. Naar aanleiding daarvan is de beleidsregel op bepaalde punten aangescherpt. Dit heeft geleid tot de Beleidsregel bestuursrechtelijke handhaving advocatuur De herziene beleidsregel is in werking getreden op 1 januari 2016 en is gepubliceerd op de website van iedere lokale orde De beleidsregel regelt het volgende. De bestuursrechtelijk handhaafbare normen zijn in de beleidsregel gerangschikt in categorieën. In de rangschikking is primair uitgegaan van het schadelijke effect dat overtreding van een norm mogelijk heeft op het cliëntbelang. Aan elke categorie is een boetetarief verbonden. De deken kan de bestuurlijke boete verhogen als de omstandigheden dit rechtvaardigen. Het wettelijk boetemaximum is (artikel 45g, tweede lid van de Advocatenwet). De deken kan afzien van het opleggen van een bestuurlijke boete en volstaan met een normoverdragend gesprek, indien dat in overeenstemming is met de ernst van de gedraging en de mate van verwijtbaarheid. 4 Stb 2014, Artikel 45g, eerste lid van de Advocatenwet. 11

12 Indien sprake is van een overtreding die voortduurt en beëindigd dient te worden, kan de deken besluiten tot het opleggen van een last onder dwangsom. De dwangsom wordt op een zodanig niveau vastgesteld dat deze hoger is dan het financiële voordeel dat voortzetting van de overtreding met zich meebrengt. Behoudens spoedeisende omstandigheden zal de deken de overtreder eerst waarschuwen en gelegenheid bieden tot herstel, alvorens over te gaan tot het opleggen van een last onder dwangsom. Er is in 2015 één last onder dwangsom opgelegd. Daarnaast hebben diverse zogenaamde normoverdragende contacten plaatsgevonden. Dit blijkt over het algemeen een goede manier om compliance te bewerkstelligen. Casus last onder dwangsom Tijdens een kantoorbezoek bij een advocaat kwam de deken er achter dat de advocaat sinds enige tijd niet meer verzekerd was voor het risico van beroepsaansprakelijkheid. Daarnaast werden nog meer overtredingen van de Voda geconstateerd. Bij meerdere overtredingen is het nemen van tuchtrechtelijke maatregelen de meest geëigende weg. Dat lost echter niet direct het probleem van de verzekering op. De deken heeft om die reden besloten om naast het ingaan van een tuchtrechtelijk traject ook een last onder dwangsom op te leggen. De advocaat werd opgedragen om zich op zeer korte termijn weer te laten verzekeren voor de beroepsaansprakelijkheid (met terugwerkende kracht), op laste van een dwangsom. De advocaat is met zijn verzekeraar in gesprek getreden, heeft de achterstallige premie betaald en is opnieuw verzekerd. De dwangsom is dus niet verbeurd. Het tuchtrechtelijk traject loopt nog. Deze casus laat zien dat het instrument last onder dwangsom een zeer nuttige aanvulling kan zijn voor de deken op de al sinds lange tijd bestaande tuchtrechtelijke maatregelen. Het blijft echter noodzakelijk om in elke situatie een bewuste keuze te maken voor het meest effectieve handhavingsinstrument per individuele casus. De inzet van de bestuursrechtelijke handhavingsbevoegdheden is zowel in het dekenberaad als bij de lokale orden een vast onderwerp van overleg. 4.2 Financieel toezicht Het financieel toezicht maakt een belangrijk onderdeel van het (proactieve) toezicht van de deken. De unit FTA heeft op verschillende manieren het dekenberaad en de dekens ondersteund Regulier onderzoek Allereerst gaat het dan om ondersteuning via reguliere onderzoeken. Daarbij maakt de unit FTA onderscheid tussen drie typen onderzoek. In de eerste plaats maken de dekens gebruik van de unit FTA als het gaat om individuele onderzoeken bij advocaten met specifiek de financiën als aandachtspunt. Het gaat hier om financiële onderzoeken op verzoek van de deken, waarbij het onderzoeksdoel altijd de financiële soliditeit van het kantoor is. Ondersteuning door de unit FTA kan ook plaatsvinden door middel van bijvoorbeeld desk research. De deken vraagt dan relevante financiële informatie op bij een kantoor, al dan niet voorafgaand of na afloop van het kantoorbezoek, en laat die informatie vervolgens beoordelen door de unit FTA op risico s in de financiële soliditeit van een kantoor. De unit FTA stelt een analyse op en adviseert de deken, zonder het kantoor te bezoeken. Als laatste kan de unit FTA ook ondersteuning bieden door middel van het bezoeken van een kantoor, al dan niet in aanwezigheid van de deken. Het gaat dan om inhoudelijke onderzoeken op verzoek van de deken 12

13 naar risico s die niet direct de financiële soliditeit van het kantoor betreffen, maar juist andere financiële componenten (bijvoorbeeld gebruik derdengeldenrekening). In 2015 hebben 231 desk researches plaatsgevonden en 34 financiële onderzoeken. 6 De toename van het aantal desk researches met 176 is verklaarbaar doordat in een aantal arrondissementen gekozen is voor het standaard door de unit FTA laten beoordelen van de cijfers voor een nog te bezoeken kantoor. Dit is ruim 4 keer zo veel als in Bovendien heeft de unit FTA in inhoudelijke onderzoeken uitgevoerd. Uit het vorenstaande blijkt dat de unit FTA in een behoefte voorziet Onderzoek gefinancierde rechtsbijstand Eind 2014 is gestart met een thematisch onderzoek naar de gefinancierde rechtsbijstand. Het doel van het onderzoek is het in kaart brengen van eventuele risico s voor de continuïteit van de dienstverlening door advocaten die binnen de gefinancierde rechtsbijstand werkzaam zijn, gelet op de reeds gerealiseerde en voorgenomen bezuinigingen. In de eerste fase van het onderzoek zijn door de Raad voor Rechtsbijstand beschikbaar gestelde landelijke cijfers geanalyseerd door de unit FTA. Uit de analyse blijkt aan de hand van de gehanteerde definities dat in 2013 circa advocaten in financieel opzicht in grote mate afhankelijk 7 lijken te zijn van gefinancierde rechtsbijstand. Dit is circa 39 procent van de binnen de gefinancierde rechtsbijstand actieve advocaten. In de tweede fase van het onderzoek wordt de hypothese getoetst aan de hand van de praktijksituatie bij de advocaten die uit de analyse naar voren zijn gekomen. In dit kader worden kantoren, al dan niet gezamenlijk met of door de unit FTA, bezocht. 8 Naar verwachting worden de resultaten van de tweede fase in het voorjaar van 2016 besproken in het dekenberaad Dienstenaanbod unit FTA In het jaarverslag dekenberaad 2013 werd gesproken over het groeiproces waarin de unit FTA zich toen bevond. In het kader van dat groeiproces is een dienstenaanbod opgesteld. De diverse soorten onderzoek die de unit FTA kan verrichten zijn overzichtelijk gerangschikt. De onderzoeken zijn verdeeld in preventieve en repressieve onderzoeken. Het dienstenaanbod is bedoeld voor de dekens, de adjunctsecretarissen en de stafjuristen. Zij krijgen zo een beeld van wat de unit FTA voor hen kan betekenen, wat ze kunnen verwachten van een bepaald onderzoek en op welke termijn ze een advies van de unit FTA mogen verwachten. De unit FTA is er echter niet alleen ter ondersteuning van de dekens. Vanaf eind 2014 kunnen advocaten bij de deken aangeven dat ze behoefte hebben aan een advies op een financieel onderwerp. Nadat de deken het verzoek heeft doorgeleid naar de unit FTA, voert de unit het adviestraject uit. Doel van een dergelijk adviestraject is advocaten inzicht te geven in de stand van zaken binnen hun praktijk en hen tevens, indien nodig, aanbevelingen aan te reiken om verbeteringen door te voeren. De deken ontvangt na hoor/wederhoor altijd een exemplaar van het advies van de unit FTA aan het kantoor en kan dit eventueel gebruiken in het kader van toezicht. Van deze mogelijkheid is in 2015 in beperkte mate gebruik gemaakt. 6 Zie bijlage 2 Aantallen reguliere onderzoeken unit FTA Gehanteerde definitie: Advocaten die in het betreffende jaar tussen de 51 en 200 toevoegingen hebben aangevraagd en gekregen van de Raad voor Rechtsbijstand. 8 De unit FTA heeft in het kader van dit onderzoek tien kantoren bezocht. 13

14 4.3 Wwft toezicht Regulier Wwft toezicht Bij de af te leggen reguliere kantoorbezoeken in 2015 is de Wwft een vast onderdeel geworden van de checklist. Hiervoor heeft de unit FTA een selectie van relevante vragen in dit kader aan de arrondissementen ter beschikking gesteld. In 2015 zijn er drie inhoudelijke Wwft onderzoeken gestart naar aanleiding van een signaal aan de betrokken deken. In het eerste geval heeft het signaal geleid tot een onderzoek ter plekke door de unit FTA. Het kantoor was betrokken bij een onderzoek door de FIOD. Uit het onderzoek is gebleken dat de betrokken advocaat de Wwft heeft overtreden. De Wwft had moeten worden toegepast op de diensten die zijn verricht. Ook is gebleken dat de betrokken advocaat ten onrechte een transactie in het geheel niet heeft gemeld conform artikel 16 Wwft. De deken heeft een dekenbezwaar ingediend bij de raad van discipline. 9 In het tweede geval is er een signaal gegeven aan de betrokken deken. Het kantoor is genoemd in een onderzoek door het OM. Het eerste gesprek met de unit FTA heeft plaatsgevonden. Verdere ontwikkelingen in deze zaak zullen in 2016 volgen. In het derde geval is er een signaal gegeven aan de betrokken deken. Het kantoor is genoemd in een onderzoek door de Belastingdienst bureau Wwft. Er vindt in dit kader begin 2016 een oriënterend gesprek plaats met de betrokken advocaat door de deken en de unit FTA. Hierna worden de noodzakelijke stappen genomen. Eind 2014 heeft het Bureau Financieel Toezicht (BFT) twee klachten ingediend over advocaten die de Wwft hebben overtreden. In het eerste geval heeft er een kantoorbezoek plaatsgevonden in juli Na dit bezoek heeft de deken besloten om, mede op basis van de klacht van het BFT, een dekenbezwaar in te dienen. 10 In het tweede geval is na onderzoek door de deken en de unit FTA niet vastgesteld dat de Wwft van toepassing is inzake de klacht die door het BFT is ingediend. Dit heeft ertoe geleid dat er geen dekenbezwaar zal worden ingediend. De betrokken deken heeft deze bevinding gedeeld met het BFT. Het BFT heeft besloten om de klacht door te zetten Thema onderzoek Wwft Het dekenberaad heeft in 2015 het onderzoeksvoorstel betreffende een Wwft onderzoek onder maximaal 50 kantoren geaccordeerd. 11 Het onderzoek is gericht op hoe de bij het onderzoek betrokken kantoren hun processen hebben ingericht op het naleven van de Wwft. Het gaat dan om het bewustzijn aangaande de Wwft, het adequaat uitvoeren van het cliëntenonderzoek en het melden aan de Financial Intelligence Unit (FIU) indien nodig. In het onderzoek zijn met name kleinere kantoren betrokken. Het onderzoek is in oktober 2015 aangevangen en de rapportage wordt aan het eind van het eerste kwartaal 2016 opgeleverd. De unit FTA is belast met de uitvoering van dit onderzoek en heeft in 2015 in het kader van dit onderzoek reeds 21 kantoren bezocht. In 2016 worden de overige kantoren bezocht Kenniscentrum Wwft Het kenniscentrum Wwft is in 2013 opgericht en is gevestigd bij het bureau van de Haagse orde van advocaten. Advocaten en medewerkers van de lokale ordes kunnen contact opnemen met dit kenniscentrum voor alle vragen over de Wwft. Het kenniscentrum is dagelijks te bereiken via telefoon en per wwft@advocatenorde.nl. 9 Inmiddels heeft de raad van discipline uitspraak gedaan. Zie: ECLI:NL:TADRSGR:2016: Inmiddels heeft de raad van discipline uitspraak gedaan. Zie: ECLI:NL:TADRAMS:2016: Zie bijlage 3 Onderzoeksvoorstel nadere controle naleving Wwft n.a.v. CCV

15 Werkwijze Een vraag kan zowel telefonisch als per mail binnenkomen. De meeste vragen komen telefonisch binnen en worden ook telefonisch afgedaan. In beginsel wordt advies gegeven na onderling overleg tussen de medewerkers van het kenniscentrum. Bij ingewikkelde gevallen wordt de expertise van derden ingeschakeld. Eén medewerker van het kenniscentrum woont de bijeenkomsten bij van de Commissie Meldplicht. Daarbij wordt in subcommissies overleg gevoerd over de implementatie van de vierde Europese antiwitwasrichtlijn en het ontwikkelen van een beleidsvisie op het UBO-register. Tenslotte vindt tweemaandelijks overleg plaats tussen het kenniscentrum en een medewerker van de unit FTA. In dat overleg worden moeilijke gevallen besproken en eventuele verdere ontwikkelingen op het gebied van relevante wetgeving. Daarbij komt ook het organiseren van cursussen voor de verschillende lokale ordes en de balie aan de orde. Behandelde dossiers Het kenniscentrum Wwft heeft in verzoeken om advies behandeld. Deze verzoeken hadden betrekking op de volgende onderwerpen: Onderwerp Aantal Uitleg art. 1 leden 1 en 2 Wwft en advies meldplicht 23 Cliëntenonderzoek (incl. UBO) 23 Poging tot oplichting 19 Positief advies melding op basis van Wwft 2 Advies over aannemen contant geld 2 Art. 1 lid 1 onder 21 Wwft 1 Art 35 Wwft (opleiding) 1 Advies over aannemen contant geld 1 Advies over omvang geheimhoudingsplicht 1 Diversen 5 Eindtotaal 78 Diversen zag bijvoorbeeld op een vraag over het gebruik van de derdengeldrekening en het aannemen van een cheque van een cliënt. Er zijn dit jaar verhoudingsgewijs veel vragen binnengekomen over de manier waarop buitenlandse cliënten en UBO s moeten worden geïdentificeerd. Verder zijn er met name vragen binnengekomen over de toepasselijkheid van de Wwft. In bepaalde gevallen wordt expliciet gevraagd of er gemeld moet worden of niet. Indien melden door het kenniscentrum wordt geadviseerd, wordt de advocaat gevraagd om een bevestiging van de melding toe te sturen. Het aantal vragen is ten opzichte van 2014 nauwelijks gewijzigd. In 2014 hebben zich namelijk 80 advocaten tot het kenniscentrum Wwft gewend. In 2013 waren dit er

16 4.4 Overig pro- en reactief toezicht Kantoorbezoeken Om zicht te houden op de naleving van de Advocatenwet, Voda en de Gedragsregels bezoekt de deken, in samenwerking met zijn raad en bureaumedewerkers, jaarlijks minimaal 10 procent van alle kantoren in zijn arrondissement. Een aanzienlijk deel van deze kantoren wordt a-select geselecteerd. De overige kantoorbezoeken worden afgelegd naar aanleiding van een incident, een klacht of een signaal. 12 Deze vorm van onderzoek helpt bij het signaleren van eventuele overtredingen en biedt de deken de mogelijkheid tijdig in te grijpen. Daarnaast geeft een kantoorbezoek de deken de mogelijkheid om relevante wet- en regelgeving expliciet onder de aandacht te brengen en waar nodig op bij te sturen. Een laatste belangrijke functie van de kantoorbezoeken is kennismaking. Een kantoorbezoek biedt de mogelijkheid aan kantoren om kennis te maken met de orden en vragen te stellen. Dit instrument wordt door de dekens sinds 2013 gebruikt en is niet meer weg te denken uit het toezichtinstrumentarium van de deken. Nu de kantoorbezoeken zijn ingeburgerd was het tijd om met elkaar van gedachten te wisselen over de inzet van dit instrument. Daarnaast is het goed om als arrondissementen onderling ervaringen uit te wisselen. Afgelopen jaar is daarom op verschillende momenten gesproken over de kantoorbezoeken, de best practice kantoorbezoeken en de vragenlijst zoals die gehanteerd wordt bij de kantoorbezoeken. Tijdens het dekenberaad van april 2015 hebben de dekens met elkaar ervaringen uitgewisseld. Aangegeven is dat het nuttig zou zijn om met een groter gezelschap, namelijk iedereen die kantoorbezoeken uitvoert, bij elkaar te komen om ervaringen uit te wisselen. Om in die behoefte te voorzien is op woensdag 25 november 2015 een seminar kantoorbezoeken georganiseerd. Het seminar begon met een plenaire sessie verzorgd door de unit FTA. Zij hebben aangegeven hoe zij bij de kantoorbezoeken kunnen ondersteunen en hebben daarnaast aandachtspunten voor zowel de financiën als de Wwft meegegeven. Na de plenaire sessie zijn de deelnemers uiteen gegaan in groepen om in kleiner verband ervaringen uit te wisselen. Daarbij zijn personen uit verschillende arrondissementen bij elkaar gezet om op die manier zoveel mogelijk van elkaar te kunnen leren. Aan het einde van de deelsessies hebben de deelnemers plenair met elkaar gesproken over de uitkomsten van de deelsessies. Naar aanleiding van het seminar wordt de vragenlijst kantoorbezoeken aangepast en aangevuld, worden de vragen met betrekking tot de Wwft herzien en wordt de vragenlijst voor de advocaat in dienstbetrekking verbeterd. De nieuwe vragenlijsten zijn begin 2016 gereed. Al met al een zeer nuttige bijeenkomst, die door de deelnemers als leerzaam en bruikbaar is ervaren Signaaluitwisseling ketenpartners De dekens onderschrijven het belang van een goede informatie-uitwisseling over het functioneren van advocaten in het kader van toezicht. Met verschillende partijen vindt op zowel formele als informele basis informatie-uitwisseling plaats. Belangrijke ketenpartners zijn onder meer de Raad voor Rechtsbijstand, de IND, het Openbaar Ministerie en de rechterlijke macht. Met de Raad voor Rechtsbijstand hebben de dekens formele afspraken gemaakt over informatieuitwisseling. 13 In een zo vroeg mogelijk stadium wordt informatie uitgewisseld over gedragingen van advocaten op grond waarvan (verscherpt) dekenaal toezicht nodig is en/of een inschrijving bij de Raad 12 Zie voor de verantwoording van de kantoorbezoeken 5.2 en bijlage De afspraken met de Raad voor Rechtsbijstand in het kader van informatie-uitwisseling zijn te raadplegen op onder het thema dekenberaad. 16

17 voor Rechtsbijstand zou kunnen worden doorgehaald. De afspraken zijn vastgelegd in een protocol en worden regelmatig geëvalueerd. Zo ook in De aanleiding daarvoor was tweeledig. Allereerst is tijdens de aanpassing van het protocol in 2014 besloten het protocol een jaar later te evalueren, daarnaast was het nodig om vanwege de gewijzigde Advocatenwet te bekijken of alle verwijzingen in het protocol nog correct waren. De evaluatie heeft geleid tot enkele aanpassingen in het protocol. Het gaat om de volgende wijzigingen. Aangezien de deken per 1 januari 2015 de exclusieve toezichthouder is geworden op de advocaten in zijn arrondissement, is de deken ook de enige partij geworden met wie de Raad voor Rechtsbijstand informatie kan en mag uitwisselen. Om die reden is de deken de enige partij gemaakt bij dit protocol en zijn alle verwijzingen naar de Orde of de algemeen secretaris verwijderd. Verder is kritisch gekeken naar de informatie die wordt uitgewisseld en op welke manier dat gebeurt; het protocol sluit nu beter aan bij de praktijk. Als laatste zijn de verwijzingen naar de artikelen nagelopen. Waar de verwijzing onjuist was is deze aangepast. In 2015 zijn door de Raad 27 signalen aan dekens overgedragen. Daarnaast is in het kader van thema onderzoeken van de unit FTA informatie ontvangen van de Raad voor Rechtsbijstand. Naast de uitwisseling van informatie met de Raad voor Rechtsbijstand voeren de dekens regelmatig overleg met andere partijen die beroepshalve te maken hebben met advocaten. Het gaat dan bijvoorbeeld om de hoofdofficier van justitie, de president van de rechtbank en de president van het gerechtshof. Deze overleggen hebben in beginsel een organisatorisch en informeel karakter, maar hieruit kunnen ook signalen voortkomen over incidenten met advocaten die de deken kan gebruiken bij de toezichtuitoefening en waarop hij actie kan ondernemen. De deken onderzoekt een dergelijk signaal altijd en geeft de aangever terugkoppeling van de ondernomen acties. Indien een signaal aanleiding geeft tot het nemen van tuchtrechtelijke maatregelen, neemt de deken het signaal over en dient een dekenbezwaar in. Op deze manier wordt de ketenpartner niet zelf partij bij de zaak. Verder vond in 2015 overleg plaats tussen de dekens en de ringvoorzitters van de KNB. Dit overleg was mede geïnitieerd naar aanleiding van een motie van de Tweede Kamer over het versterken van informatie-uitwisseling 14. Het overleg heeft geresulteerd in meer structureel overleg tussen de deken en de ringvoorzitter in de afzonderlijke arrondissementen. Ook heeft het dekenberaad overleg met de Belastingdienst over de mogelijkheden voor informatieuitwisseling. Dit overleg wordt in 2016 voortgezet. Daarnaast is eind 2015 overleg geweest met de hoofdofficieren van het landelijk parket (mr. Westerbeke) en het functioneel parket (mr. Bloos). Er is gesproken over signalen in het kader van het misbruik van het verschoningsrecht. Daarnaast is ook gesproken over het maken van afspraken over een te hanteren werkwijze wanneer een deken iets constateert wat zowel bestuursrechtelijk als strafrechtelijk kan worden gehandhaafd (art. 5:44 Awb). Verder is hen nog een keer gevraagd signalen over misbruik van het verschoningsrecht door te geven. 14 Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

18 4.4.3 Risico gestuurd toezicht De dekens hebben in het jaarplan 2015 risico gestuurd toezicht als één van de speerpunten voor 2015 geïdentificeerd. Om de dekens te ondersteunen is binnen de afdeling Toezicht van de NOvA een projectteam geformeerd dat halverwege 2015 met een voorstel is gekomen voor de inrichting van risico gestuurd toezicht. Risico gestuurd toezicht is kort gezegd het op systematische wijze identificeren van mogelijke problemen en de beschikbare middelen inzetten met als doel deze problemen te voorkomen of op te lossen. Het uitgangspunt is dat men daar aanwezig is, waar de risico s het grootst zijn. Risico gestuurd toezicht kan een zinvolle aanvulling betekenen op de wijze waarop momenteel het advocatuurlijke toezicht is ingericht. Redenen hiervoor zijn de structuur en systematiek die het brengt, de efficiënte en effectieve inzet van middelen, de tijdsbesparing op (middel)lange termijn, de snellere detectie van risico s waardoor eerder/sneller hulp kan worden geboden aan de advocaat dan wel kan worden ingegrepen, de administratieve lastenverlichting voor (een groot deel van) de advocaten en de uiteindelijke kostenbesparing. Het projectteam heeft, kort gezegd, voorgesteld dat de lokale bureaus gezamenlijk de risico s identificeren, de dekens vervolgens in een prioriteitensessie een aantal van deze risico s selecteren en de projectteams (bestaande uit lokale en landelijke medewerkers) met de geselecteerde risico s aan de slag gaan. Verder is voorgesteld om te starten met het risico gestuurde toezicht in de vorm van een pilot. De dekens konden zich vinden in deze opzet en de arrondissementen Den Haag en Noord-Holland hebben zich aangemeld om deel te nemen aan een pilot. In het kader van de pilot risico gestuurd toezicht is in beide arrondissementen vervolgens onder begeleiding van twee medewerkers van de afdeling Toezicht een risico-identificatiesessie gehouden. Aan deze sessies hebben behalve de adjunctsecretarissen en de stafmedewerkers ook de lokale dekens en enkele leden van de raden van de orde deelgenomen. In de sessies zijn alle door de deelnemers aangedragen risico s verzameld, geherformuleerd en ingeschaald volgens een vast format. Uiteindelijk heeft dat drie risico s opgeleverd. Grofweg zijn dat: kwaliteit van de dienstverlening, schriftelijke vastlegging van afspraken met cliënten en zorgelijke financiële situatie van kantoren. Het volgende onderdeel van het traject risico gestuurd toezicht is de selectie van de geïdentificeerde risico s in een prioriteitensessie in het dekenberaad. Omdat de pilot slechts twee arrondissementen omvat en slechts drie risico s heeft opgeleverd, is geen selectie gemaakt in de prioriteitensessie door het dekenberaad. Besloten is alle drie de risico s op te nemen in het jaarplan De gedachte is dat in de toekomst jaarlijks bij meerdere (of alle) arrondissementen een risico-identificatiesessie plaatsvindt zodat er tijdens de prioriteitensessie in het dekenberaad daadwerkelijk iets te selecteren valt. Alle arrondissementen die niet aan de pilot hebben deelgenomen hebben al aangegeven in 2016 graag een risico-identificatiesessie te organiseren. Het projectteam zal dit voor 2016 opzetten. De volgende stap in het pilottraject risico gestuurd toezicht is het onderzoeken van de geselecteerde risico s en het formuleren van een plan van aanpak. Er zijn projectteams geformeerd die vanaf 1 januari 2016 aan de slag gaan met de geïdentificeerde risico s. De projectteams worden gevormd door medewerkers van de lokale pilotbureaus en medewerkers van de afdeling Toezicht van de NOvA. 18

19 4.4.4 Centrale controle op de verordening over 2014 In de jaarlijks terugkerende Centrale controle op de verordeningen (hierna: CCV) verklaren advocaten en kantoren of en op welke wijze zij het voorgaande jaar de bepalingen uit de Verordeningen hebben nageleefd. Dit gebeurt via een kantooropgave en een individuele opgave. De CCV bestaat uit verschillende categorieën vragen die betrekking hebben op de bepalingen uit de Verordeningen die op de advocaat van toepassing zijn. Naar aanleiding van de opgave kunnen bewijsstukken worden opgevraagd. Indien een advocaat desgevraagd niet kan aantonen dat hij in het voorgaande jaar aan de voor hem geldende wet- en regelgeving voldeed, kan de deken hem uitnodigen voor een gesprek, een kantoorbezoek afleggen en/of besluiten over te gaan tot het indienen van een dekenbezwaar. In 2015 is de controle over 2014 uitgevoerd. Dit betekent dat nog is gekeken naar oude regelgeving. De uitvraag van de gegevens is, namens alle dekens, verzorgd door de afdeling Toezicht van de NOvA. Begin januari zijn alle advocaten en advocatenkantoren uitgenodigd om binnen vier weken opgave te doen in het kader van de CCV. Alle advocaten en kantoren die niet tijdig opgave hebben gedaan zijn overgedragen aan de dekens voor verdere actie. Na ontvangst van de opgaves heeft de afdeling Toezicht de eerste aanschrijving verzorgd, indien uit de opgave bleek dat het kantoor of de advocaat in 2014 niet had voldaan aan de geldende wet- en regelgeving. Daarbij kregen alle advocaten en kantoren de opdracht om hun tekortkomingen te herstellen. De arrondissementen Amsterdam, Midden-Nederland, Oost-Brabant en Den Haag hebben hierna zelf de opgaves afgehandeld. De afdeling Toezicht heeft zorggedragen voor beoordeling en afhandeling van de opgaves in alle overige arrondissementen. De resultaten van de CCV 2014 zijn te vinden in 5.4 en op de website van het dekenberaad Nadere controle opleidingspunten over 2014 Op 1 juni 2015 is de nadere controle op de opleidingspunten (NCO) van start gegaan. In de NCO is bij 10 procent van de advocaten (exclusief stagiaires) die CCV-opgave over 2014 hebben gedaan gecontroleerd of het aantal opgegeven punten bewezen kan worden. Daarnaast hebben verschillende dekens advocaten aangewezen die de opgegeven punten moesten bewijzen. De NCO is onder mandaat van de lokale dekens uitgevoerd door de afdeling Toezicht van de NOvA. In totaal zijn advocaten uitgenodigd om opgave te doen in het kader van de NCO. Alle advocaten die niet tijdig opgave hebben gedaan zijn overgedragen aan de dekens voor verdere actie. Na ontvangst van de opgaves heeft de afdeling Toezicht de eerste beoordeling verzorgd. Vervolgens zijn de resultaten overgedragen aan de lokale dekens. De resultaten van de NCO 2014 zijn te vinden in 5.5 en op de website van het dekenberaad. 19

20 4.4.6 Gedragsregel 2 lid 2 Dit jaar is veel aandacht besteed in het dekenberaad aan gedragsregel 2 lid 2. Deze gedragsregel luidt als volgt: het is de advocaat niet geoorloofd een beloning of provisie toe te kennen of te ontvangen voor het aanbrengen van opdrachten. De reden om er dit jaar extra aandacht aan te besteden is de opkomst van websites die contact leggen tussen rechtzoekenden en advocaten. Dit fenomeen is niet nieuw, maar trok het afgelopen jaar veel aandacht, zowel in de media als van advocaten en stond om die reden ook meerdere keren op de agenda van het dekenberaad. In het dekenberaad is uitvoerig gediscussieerd over de toelaatbaarheid van deelname aan een bepaalde website. Naar aanleiding van die discussies is tijdens het dekenberaad van november besloten op te treden tegen het verwerven van opdrachten in strijd met gedragsregel 2 lid 2. De achtergrond van deze gedragsregel is namelijk dat de advocaat dient te vermijden dat zijn vrijheid en onafhankelijkheid in de uitoefening van het beroep in gevaar komen. Een zeer belangrijke kernwaarde wat de dekens betreft, die handhavend optreden rechtvaardigt. Communicatie hierover vindt begin 2016 richting de balie plaats. 4.5 Overige activiteiten Misbruik verschoningsrecht Het verschoningsrecht voor advocaten staat onder druk. Een van de argumenten die gebruikt wordt in de discussie om het verschoningsrecht aan te passen is het vermeende misbruik van het verschoningsrecht. Vanuit de NOvA wordt intensief gesproken met alle partijen die het onderwerp aangaan; de NOvA levert actief een bijdrage aan de discussie over het verschoningsrecht. Om de dekens daarvan op de hoogte te houden is Bert Fibbe, zoals eerder aangegeven, tijdens het dekenberaad van 2 september aangeschoven. Naast de gesprekken die gevoerd worden moet goed toezicht er voor zorgen dat er geen misbruik wordt gemaakt van het verschoningsrecht en dat waar wel misbruik plaatsvindt dit wordt aangepakt. Om die reden is in overleggen met het Openbaar Ministerie aangegeven dat de dekens graag signalen ontvangen over gevallen waarin het verschoningsrecht op een onjuiste wijze zou zijn toegepast. Ook hebben de dekens aan alle hoofdofficieren van Justitie een brief gestuurd waarin nogmaals nadrukkelijk wordt aangegeven dat de dekens open staan voor signalen en deze signalen altijd onderzoeken. Tot op heden heeft geen enkele deken een signaal ontvangen via de eigen hoofdofficier van Justitie Professionalisering ondersteuning De dekens hebben in het jaarplan 2015 de professionalisering van de ondersteuning als één van de speerpunten voor 2015 geïdentificeerd. Op meerdere momenten in 2015 is daar aandacht aan besteed. Zo is er tijdens het dekenberaad van april, uitgebreid gesproken over de ondersteuning op de lokale bureaus en mogelijke verbeterpunten. Vervolgens is het onderwerp wederom besproken gezamenlijk met alle adjunct-secretarissen tijdens het dekenberaad van juni. 20