Tweede Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie

1 Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar Vluchtelingenbeleid Nr. 828 VERSLAG VAN EEN ALGEMEEN OVERLEG Vastgesteld 18 juni 2004 De vaste commissie voor Justitie 1 heeft op 27 mei 2004 een overleg van 27 april jl. voortgezet met mevrouw Verdonk, minister voor Vreemdelingenzaken en Integratie, over: de brief d.d. 11 maart 2004 inzake de rapportage Vreemdelingenketen 2003 (19 637, nr. 805); de brief d.d. 19 maart 2004 inzake het advies van de Adviescommissie voor Vreemdelingenzaken over de eenmalige regeling (19 637, nr. 807); de brief d.d. 14 april 2004 inzake Gedwongen terugkeer van Somalische asielzoekers (19 637, nr. 812). Van dit overleg brengt de commissie bijgaand beknopt verslag uit. Vragen en opmerkingen uit de commissie 1 Samenstelling: Leden: Van de Camp (CDA), Klaas de Vries (PvdA), Van Heemst (PvdA), Vos (GroenLinks), Rouvoet (ChristenUnie), Adelmund (PvdA), De Wit (SP), Albayrak(PvdA), Luchtenveld (VVD), Wilders (VVD), Weekers (VVD), De Pater-van der Meer (CDA), voorzitter, Cqörüz (CDA), Verbeet (PvdA), ondervoorzitter, Kant (SP), Wolfsen (PvdA), Azough (GroenLinks), Jan de Vries (CDA), Van Haersma Buma (CDA), Eerdmans (LPF), Van Vroonhoven-Kok(CDA), Van Fessem (CDA), Straub (PvdA), Nawijn (LPF), Griffith (VVD), Van der Laan (D66), Visser (VVD) en Lazrak(Groep Lazrak). Plv. leden: Van Hijum (CDA), Dijsselbloem (PvdA), Timmer (PvdA), Halsema (GroenLinks), Van der Staaij (SGP), Kalsbeek(PvdA), Van Velzen (SP), Tjon-A-Ten (PvdA), Van Baalen (VVD), Blok(VVD), Hirsi Ali (VVD), Aasted Madsen-van Stiphout (CDA), Jager (CDA), Van Heteren (PvdA), Vergeer (SP), Arib (PvdA), Karimi (GroenLinks), Buijs (CDA), Sterk (CDA), Varela (LPF), Joldersma (CDA), Ormel (CDA), Van Dijken (PvdA), Van As (LPF), Örgü (VVD), Lambrechts (D66) en Rijpstra (VVD). De heer Klaas de Vries (PvdA), refererend aan de schriftelijke antwoorden die gisterenochtend bij de Kamer zijn binnengekomen op de nog openstaande vragen van het algemeen overleg van 27 april jl., leest in antwoord nr. 24 dat met betrekking tot de aanpassing van de leefgelden voor asielzoekers geldt dat voortaan aan de hand van de loon- en prijsbijstelling in de Rijksbegroting zal worden bezien of de toelage voor asielzoekers kan worden aangepast aan de prijsontwikkeling, dit terwijl naar zijn weten reeds door het kabinet is besloten dat die aanpassing sowieso zal plaatsvinden. Kan de minister dit laatste bevestigen? Vervolgens kan de heer De Vries niet anders dan constateren dat de kabinetsaanpak van het dossier Somalië van geen kanten deugt, met name waar het gaat om de papierenafhandeling, de veiligheidsbeoordeling en de juridische benadering. Zo heeft het Europese Hof voor de rechten van de mens (EHRM) op 3 mei jl. een aantal door Nederland geplande uitzettingen van Somaliërs tegengehouden via inhoudelijk gemotiveerde interim-measures. Van het uitgangspunt dat uitzetting gepaard moet gaan met deugdelijke en aan behoorlijk bestuur beantwoordende middelen en dat voordat iemand het land wordt uitgezet, eerst onomstotelijkvaststaat dat de situatie in het land van terugkeer veilig is, is tot grote teleurstelling van de heer De Vries geen spoor te herkennen, hetgeen ookwordt bevestigd door recente brieven van VluchtelingenWerk Nederland, Artsen zonder Grenzen en Amnesty International. Hij doet dan KST tkkst ISSN Sdu Uitgevers s-gravenhage 2004 Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

2 ookeen dringend beroep op de minister om mensen niet naar Somalië uit te zetten, zolang er geen zekerheid is dat ze in een veilige situatie terechtkomen. Met betrekking tot de prestaties van de Immigratie- en naturalisatiedienst (IND), zoals weergegeven in de recente jaarcijfers is het verbijsterend te constateren dat er ten aanzien van deze dienst sprake is van een percentage van 89 waar het gaat om reële en gegronde klachten. Hoe denkt de minister hierin verandering te brengen? De heer Visser (VVD) verwijst allereerst naar het schriftelijkantwoord nr. 17 op zijn tijdens het algemeen overleg d.d. 27 april jl. gestelde vraag over het door gemeenten gebruiken van uit het integratiebudget voor statushouders overschietende gelden voor bijvoorbeeld noodopvang van uitgeprocedeerden. Daarin geeft de minister aan dat er geen sprake van is dat direct dan wel indirect geld dat van de rijksoverheid is verkregen, door de gemeenten gebruikt kan worden voor de financiering van noodopvang van uitgeprocedeerde vreemdelingen. Wie is echter de controlerende instantie in dezen die erop toeziet dat de desbetreffende overschietende integratiemiddelen niet gebruikt worden voor andere doelen? In antwoord nr. 22 stelt de minister dat er geen overzicht is van landen waarmee uitzettingsproblemen zijn, maar dat er wel inzicht is in de voorwaarden die landen stellen aan de terugname van hun onderdanen. Is de minister bereid dat inzicht te verstrekken? Het lijkt merkwaardig dat landen aan Nederland voorwaarden stellen voor de terugname van hun eigen onderdanen. In de brief van de minister d.d. 13 april jl. (19 637, nr. 812) over de terugkeer van Somalische asielzoekers wordt concreet gesproken over het passeren van grenzen dan wel transit. Dit roept de feitelijke vraag op of indien men met een EU-staat reist via tussenlandingen er dan sprake is van het passeren van grenzen ofwel van transit. In hoeveel gevallen is het Verdrag van Chicago toegepast? De heer Van Fessem (CDA) is, hoewel dankbaar voor de uitgebreide en inhoudelijke schriftelijke beantwoording van de vragen die zijn blijven liggen in het algemeen overleg van 27 april jl., wel wat teleurgesteld in de late verschijning ervan, namelijkgisteren. In antwoord nr. 5 stelt de minister dat uitgeprocedeerde asielzoekers die hun eerste asielaanvraag hebben ingediend onder de Vreemdelingenwet 2000 (na 1 april 2001) niet vallen onder de doelgroep waarvoor de extra facilitering is ontwikkeld en dat voor deze categorie de opzet van oriëntatielocaties en terugkeerlocaties zal gaan gelden. Kan zij aangeven of het hierbij zal gaan om extra ruimten die worden gefaciliteerd dan wel om de ruimten die nu nog worden benut als terugkeercentra? In haar brief d.d. 13 april jl. stelt de minister dat indien een Somalische vreemdeling in een voorkomend geval geen toegang zou krijgen tot Somalië, de bepalingen van het Verdrag van Chicago van toepassing zijn. Houdt dit tevens in dat die teruggestuurde persoon uiteindelijkeen verblijfsvergunning in Nederland krijgt, daar waar hij buiten zijn schuld om niet terugkan? Ten slotte is ookde heer Van Fessem benieuwd naar de reactie van de minister op de uitspraken van het EHRM van 3 mei jl. inzake de door Nederland voorgenomen uitzetting van een aantal Somaliërs. Mevrouw Vos (GroenLinks) meent dat het feit dat het EHRM begin mei jongstleden een tiental door Nederland geplande uitzettingen van Somaliërs heeft tegengehouden, eens te meer de onjuistheid van het huidige terugkeerbeleid van dit kabinet illustreert, een beleid waarvoor de minister zich dan ookzou moeten schamen. In een van deze gevallen heeft de president van het EHRM vastgesteld dat in Noord-Somalië een effectieve publieke autoriteit ontbreekt die mensen die aldaar tot de Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

3 minderheden behoren en er geen familiebanden hebben kan beschermen en dat er geen garantie is dat degenen die uitgezet worden ookdaadwerkelijk toegelaten worden tot dat gebied. Op 13 mei heeft de rechtbankvan Amsterdam een beroep van een Somaliër die niet meer in aanmerking kwam voor opvang, gegrond verklaard. De rechtbankvond dat de minister haar stelling dat de zogenaamde «rule 39» geen recht op opvang zou genereren, nader zou moeten motiveren. Mevrouw Vos verneemt graag alsnog die nadere motivatie. In haar brief van 13 april 2004 over Somalië stelt de minister dat uit de brief van de president van Puntland niet kan worden opgemaakt dat er bezwaren bestaan tegen de vrijwillige terugkeer van Somalische uitgeprocedeerde asielzoekers. Deze stelling van de minister staat in schril contrast met berichten die mevrouw Vos bereiken dat er tot op heden altijd sprake is van dwang bij terugkeer. Verder geeft de minister aan dat het relatief veilige gedeelte van Somalië uit meer gebieden bestaat dan alleen Puntland en dat er derhalve nog meer mogelijkheden zijn om Somaliërs gedwongen daarnaar terug te laten keren. Welke veilige gebieden heeft zij daarbij dan concreet voor ogen? Er zijn namelijksignalen dat Somaliland zeer terughoudend is in het opnemen van teruggestuurde Somaliërs. Met betrekking tot degenen die beschikken over een Somalisch paspoort dat eerder is afgegeven door de missies die nog voor het uiteenvallen van de Somalische staat in 1991 operationeel waren, wijst mevrouw Vos erop dat het huidige regime in Somalië die paspoorten niet als zodanig erkent. Wat is de reactie van de minister hierop? Verder staat in eerdergenoemde brief dat indien een Somalische vreemdeling in een voorkomend geval geen toegang krijgt tot Somalië, dan de bepalingen inzake het Verdrag van Chicago van toepassing zijn en dat Nederland de betrokken vreemdeling dan zal terugnemen als hem de toegang wordt geweigerd. Het punt is evenwel dat dit verdrag de rechten van lidstaten regelt maar niet de rechten van individuele burgers. Dit roept dan ookde vraag op of mensen die vastlopen in een van de transitlanden ooit het recht zullen krijgen om op grond van het Verdrag van Chicago naar Nederland terug te keren. In de schriftelijke antwoorden d.d. 26 mei jl. staat onder meer dat voor de transit in Nairobi de IND afspraken heeft gemaakt met een aldaar opererende organisatie die in samenspraakmet de lokale autoriteiten de feitelijke transit organiseert. De vraag rijst om welk type organisatie dat gaat. Is dat een gouvernementele of een non-gouvernementele organisatie en levert die legale reisdocumenten en wie controleert de werkwijze van die organisatie? Tevens stelt de minister dat er positieve ervaringen zijn met het gebruikvan de EU-staat, maar tegelijkertijd geeft zij aan dat dit alleen maar een reisdocument is en dus geen grensoverschrijdend document. Er is naar het oordeel van mevrouw Vos dan ookgeen enkele garantie dat mensen met een EU-staat het land van terugkeer daadwerkelijk in kunnen komen. Ook de opmerking van de minister dat de staatsgrenzen in Somalië conform de eeuwenoude nomadische traditie nauwelijks worden gecontroleerd en dat Somaliërs het land vrij in en uit kunnen, wordt door de ervaringen en de feiten tegengesproken, zoals onder meer blijkt uit eerdergenoemde brief van de president van Puntland. Ookmevrouw Lambrechts (D66) is er teleurgesteld over dat de schriftelijke antwoorden op een aantal in het algemeen overleg van 27 april jl. gestelde vragen zo laat naar de Kamer zijn gestuurd, waardoor het haar in feite onmogelijk wordt gemaakt er adequaat op in te kunnen gaan in dit algemeen overleg. De aanpak van de minister inzake de gedwongen terugkeer van afgewezen Somalische asielzoekers is in de ogen van mevrouw Lambrechts niet erg overtuigend te noemen. Wat maakt bijvoorbeeld de recente uitspraken van het EHRM, waardoor in tien gevallen de geplande uitzetting van een Somaliër is tegengehouden, zo uniekdat daarvan niets van Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

4 toepassing zou zijn op groepen Somaliërs die nu nog in Nederland verblijven? Wanneer gaat overigens de vanuit de Nederlandse overheid geplande missie naar Somalië plaatsvinden? Berichten van Amnesty International, VluchtelingenWerkNederland etc. over de schrijnende en onveilige situatie in Somalië maken een snelle ofwel een versnelde missie onverkort noodzakelijk. Verder valt het mevrouw Lambrechts op dat het ambtsbericht dat van toepassing is op Somalië, is gebaseerd op oude informatie en dat de meest recente waardevolle informatie over de veiligheidssituatie in dat land er nog niet in is opgenomen. In haar schriftelijke antwoord nr. 28 stelt de minister vernomen te hebben dat het Verenigd Koninkrijk in verband met de ontwikkelingen in Noord- Irakde voorbereidingen voor gedwongen terugkeer naar Irakheeft stopgezet maar dat dit bericht haar tot op heden formeel niet is bevestigd. Waar de minister eerder heeft aangegeven geen Alleingang op dit punt te willen maken, is het van belang te vernemen of er al meer duidelijkheid is omtrent de standpuntbepaling van het Verenigd Koninkrijk terzake. Er mag toch van worden uitgegaan dat wanneer alsnog besloten wordt om betrokkenen niet gedwongen terug te sturen, het niet de bedoeling is dat ze vervolgens op straat worden gezet door hun opvang te beëindigen? In haar beantwoording tijdens het algemeen overleg van 27 april jl. heeft de minister aangegeven dat inzake het terugkeerproces een team deskundigen iedere zaak individueel zal bekijken en dat dit team bestaat uit mensen van de IND, het Centraal orgaan opvang asielzoekers (COA) en de Vreemdelingenpolitie, aangevuld met mensen uit terugkeerorganisaties. Het is mevrouw Lambrechts evenwel opgevallen dat in de beleidsinstructie aan de gemeenten in dezen voornamelijkeen rol is toebedacht aan de IND, terwijl in haar ogen vanwege de objectivering van de beoordeling van de mate van schrijnendheid genoemde diversiteit qua samenstelling van dit team zo gewenst is. De reactie van het kabinet op het advies van de Adviescommissie voor vreemdelingenzaken inzake de AC-procedure zal de Kamer begin juni bereiken. Mevrouw Lambrechts acht het van belang dat het kabinet daarbij zelf komt met een nadere doorlichting van de nijpende onderdelen van deze procedure, zoals de korte duur van de procedure en de positie van de rechter, de mogelijkheid om nieuwe feiten aan te dragen etc. De heer De Wit (SP) bestrijdt de stelling van de minister dat het in Puntland en andere gebieden van Somalië veilig is. De president van Puntland is in zijn brief heel duidelijk: mensen die Nederland worden uitgezet kunnen niet beschouwd worden als vrijwillig terugkerenden en worden derhalve niet opgenomen in Puntland. Mensen zijn daar alleen welkom als ze vrijwillig en zelfstandig komen en als ze clanverbanden kunnen aantonen. In feite geldt hetzelfde voor Somaliland. Mensen die in beide gebieden tot een minderheid behoren, hebben het dan ookheel erg moeilijk. Onder verwijzing naar de rapporten van Amnesty International en Artsen zonder Grenzen doet de heer De Wit een klemmend beroep op de minister om het huidige beleid van gedwongen terugkeer van Somalische uitgeprocedeerde asielzoekers, dat zijns inziens echt van geen kanten deugt, onmiddellijkstop te zetten. Met betrekking tot de reisdocumenten geeft de minister onder meer aan dat voor de transit te Nairobi de IND hiertoe onder andere afspraken heeft gemaakt met een aldaar opererende organisatie die in samenspraak met de lokale autoriteiten de feitelijke transit organiseert. Gelet op de ervaringen die zijn opgedaan met organisaties in Europa die het vorige regime van Somalië vertegenwoordigden en zich gevoelig toonden voor omkoperij en het aannemen van steekpenningen, is ook in dit geval het risico van corruptie en dergelijke niet ondenkbaar, zeker zolang niet inzichtelijk is om welksoort organisaties het in concreto gaat en welke papieren ze kunnen verstrekken namens welke autoriteit. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

5 In het algemeen overleg van 27 april jl. heeft de minister toegezegd dat er op heel korte termijn een nieuw ambtsbericht met betrekking tot Somalië zou verschijnen. Het is van het grootste belang dat dit er zeer snel komt, juist gelet op het feit dat Amnesty International en VluchtelingenWerk Nederland het realiteitsgehalte van het huidige ambtsbericht fors onderuithalen, door te wijzen op de schrijnende situatie in Somalië en de grote risico s die teruggestuurden daar lopen. De heer De Wit sluit zich aan bij de opmerkingen en vragen van de heer De Vries en mevrouw Vos over de recente uitspraken van het EHRM, bij de specifieke vraag van mevrouw Vos over het Verdrag van Chicago en bij de vraag van mevrouw Lambrechts over de houding van het Verenigd Koninkrijk ten opzichte van Noord-Irak. Ten slotte is hij benieuwd te vernemen wanneer het door de minister in haar schriftelijke antwoorden toegezegde voorstel inzake een nieuwe legessystematieken de kabinetsreactie op het advies van het rapport van de Adviescommissie voor vreemdelingenzaken de Kamer zullen bereiken. De heer Nawijn (LPF) sluit zich aan bij de kritische opmerking van mevrouw Lambrechts over de late verschijning van de schriftelijke antwoorden. In antwoord nr. 21 stelt de minister dat de Koninklijke marechaussee (KMar) sinds 1 januari de bevoegdheid heeft om vreemdelingen in bewaring te stellen en derhalve hiervoor niet langer afhankelijk is van de Vreemdelingenpolitie indien er voldoende grond is om ze in bewaring te stellen. Dit roept vervolgens wel de vraag op of de KMar voldoende capaciteit heeft om deze mensen vast te houden. Een ander punt van aandacht zijn de cijfers van de IND zoals weergegeven in het verstrekte overzicht. Uit een gesprek dat de heer Nawijn hedenochtend met de ambassadeur van Algerije heeft gehad, is naar voren gekomen dat de cijfers die de IND verstrekt met betrekking tot terugkeer van illegale en criminele Algerijnen een forse afwijking laten zien ten opzichte van de cijfers die de Algerijnse ambassade hierover zelf voorhanden zijn. Dit laat overigens onverlet dat het een positieve ontwikkeling is dat Algerije zich inmiddels bereid heeft verklaard zijn medewerking te verlenen aan genoemde uitzettingen. Verder is de heer Nawijn benieuwd te vernemen wat de recente stand van zaken is met betrekking tot de realisatie van vertrekcentra voor uitgeprocedeerde asielzoekers. Daarnaast zou hij graag nog een reactie krijgen op zijn in het AO van 27 april jl. gedane aansporing richting de minister om met een aantal landen, zoals Marokko en Turkije, verdragen te sluiten over het uitzitten van gevangenisstraffen in het land van herkomst. Hoewel volgens de afspraken de doorlooptijd van de procedure inzake de machtiging tot voorlopig verblijf (MVV) in principe niet langer dan drie maanden mag duren, bereiken de heer Nawijn geluiden en berichten dat die doorlooptijd in de praktijkveel langer is. Het moet toch mogelijkzijn om betrokkenen binnen drie maanden na een MVV-aanvraag de nodige duidelijkheid te verschaffen, zeker nu er bij de IND meer verwerkingscapaciteit vrij is gekomen gelet op het verminderde aantal asielzoekers dat Nederland binnenkomt? Ten slotte vraagt hij de minister wat er waar is van het gerucht dat bepaalde landen geld vragen aan de IND om onderzoeken in het kader van de terugkeer van hun onderdanen te doen. Antwoord van de minister De minister benadrukt dat er in Nederland sprake is van een zorgvuldige asielprocedure waarbij zorgvuldig met mensen die hier asiel aanvragen wordt omgegaan. De insinuatie dat het kabinet mensen zou terugsturen naar onveilige landen werpt zij dan ookverre van zich. De hoogte van de leefgelden voor asielzoekers zal voortaan jaarlijks aan Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

6 de hand van de loon- en prijsbijstelling in de Rijksbegroting aangepast worden aan de prijsontwikkeling, mits daarvoor de benodigde financiële ruimte aanwezig is. De minister heeft enige bedenkingen om het verzoek van de heer Visser te honoreren om een overzicht te verschaffen van landen waarmee uitzettingsproblemen zijn. Gerealiseerd moet namelijkworden dat het hierbij veelal om gevoelige informatie gaat en dat het naar buiten brengen ervan de op zichzelf goede relatie met de desbetreffende landen kan schaden. Wel is zij bereid om de Kamer schriftelijk inzicht te verstrekken in het type voorwaarden dat landen stellen aan de terugname van hun onderdanen. Daarbij zal dan tevens worden ingegaan op de vraag van de heer Nawijn over de terugkeeronderzoeken in relatie tot de IND. De heer Visser heeft gevraagd of indien men met een EU-staat reist via tussenlandingen er dan sprake is van het passeren van grenzen ofwel van transit. In het geval van Dubai en Nairobi is er sprake van transit, waarbij de desbetreffende autoriteiten dit document als zodanig ookals geldig accepteren. De capaciteit van de KMar inzake de inbewaringstelling is weliswaar beperkt, maar zij kan voor dit doel ook gebruikmaken van de uitzetcentra en de huizen van bewaring, zodat er over het geheel voldoende capaciteit is. Ten aanzien van ongeveer 90% van de MVV-aanvragen wordt binnen negen weken beoordeeld en beslist. Sinds de tweede helft van 2003 wordt het werkaanbod adequaat bijgehouden. In reactie op de vraag van de heer Visser over het gebruikvan gelden uit het integratiebudget voor statushouders voor andere doelen merkt de minister op, dat vanaf het moment dat een statushouder zich inschrijft in de GBA, er middelen ter beschikking worden gesteld. Met betrekking tot Somalië heeft het EHRM inmiddels tien interimmeasures opgelegd, hetgeen inhoudt dat in die gevallen de uitzetting is opgeschort in afwachting van een inhoudelijke behandeling door het Hof. Desgevraagd door de Nederlandse regering heeft het Hof geen informatie willen verschaffen over het aantal interim-measures dat tot nu toe niet is gehonoreerd. Recentelijkheeft het Hof één interim-measure gemotiveerd en die motivatie ziet op de individuele feiten en omstandigheden van de desbetreffende zaak. Daar het een voorlopig oordeel betreft, is er nog geen gelegenheid geweest voor Nederland om verweer te voeren. Overigens zou naar verwachting de inhoudelijke uitspraak inzake de interimmeasures op 25 mei komen, maar het Hof heeft die dag laten weten de desbetreffende measures te hebben verlengd tot 6 juli a.s. Het Hof kan de opgelegde maatregelen dan wederom verlengen dan wel een beslissing nemen, waaraan de minister zich dan zal conformeren. Zij blijft overigens van oordeel dat de door het Hof opgelegde maatregelen geen betekenis hebben voor overige Somalische gevallen. Het gaat in dezen namelijk altijd om individuele zaken. Bovendien heeft het Hof nog geen inhoudelijke uitspraak in de bodemprocedures gedaan. Daarnaast wijst de minister erop dat de Raad van State het standpunt van Nederland ten aanzien van terugkeer naar Somalië inmiddels in twee uitspraken (van resp. 19 maart en 14 april jl.) inzake individuele gevallen gesanctioneerd heeft. Op grond van alle feiten en omstandigheden die tot nu toe bekend zijn en zich primair baserend op het ambtsbericht van Buitenlandse Zaken dat eind april is gepubliceerd, waaruit blijkt dat het voor Somalische uitgeprocedeerde asielzoeker in het algemeen veilig is om terug te keren, ziet de minister vooralsnog geen aanleiding om de gedwongen terugkeer naar Somalië op te schorten. Het volgende ambtsbericht van Buitenlandse Zaken zal over vier à vijf maanden verschijnen, waarin dan tevens alle in de tussenliggende periode beschikbaar gekomen informatie zal worden verwerkt. VluchtelingenWerkNederland heeft te kennen gegeven dat er momenteel uitzettingen van Somalische asielzoekers plaatsvinden die in aanmerking Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

7 zouden komen voor een measure omdat ze er om verschillende redenen niet in geslaagd zouden zijn om het Hof tijdig om een interim-measure te verzoeken. In dit kader acht de minister de uitspraak van de voorzieningenrechter van 6 mei jl. naar aanleiding van het kort geding van VluchtelingenWerkNederland c.s. van belang. Men had gesteld dat Somalische uitgeprocedeerde asielzoekers altijd de gelegenheid moeten hebben om, indien het verzoektot het treffen van een voorlopige voorziening door de rechter wordt afgewezen, het EHRM te verzoeken een interim-measure te treffen. Hierover heeft de voorzieningenrechter geoordeeld dat artikel 13 van het EVRM niet zo ver strekt dat hierin ook de verplichting voor de Staat besloten ligt om het vragen van een interim-measure bij het Hof mogelijkte maken en het tijdstip van de uitzetting daarop af te stemmen. Overigens heeft de voorzieningenrechter in dezelfde uitspraakgeoordeeld dat er voorafgaand aan de feitelijke uitzetting voldoende gelegenheid bestaat een piketadvocaat te raadplegen en dat tijdig een voorlopige voorziening bij de Vreemdelingenkamer kan worden aangevraagd. In 2003 en tot nu toe in 2004 zijn in totaal 21 Somaliërs door tussenkomst van de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) teruggekeerd. Via Dubai zijn in personen en in 2004 tot op heden 11 personen teruggezonden. Via Nairobi zijn in personen en in 2004 tot op heden 13 personen gedwongen naar hun land van herkomst teruggekeerd. Tot nu toe is niemand van de naar Somalië uitgezette personen teruggekeerd naar Nederland op grond van het Verdrag van Chicago. Mocht zich in de toekomst een geval voordoen waarin een Somaliër op grond van genoemd verdrag wel terugkeert naar Nederland, dan zal alhier bezien worden of de desbetreffende vreemdeling op grond van het «buiten schuld»-criterium in aanmerking komt voor een verblijfsvergunning. Daarnaast zij nog opgemerkt dat het Verdrag van Chicago ook van toepassing is op degenen die vastlopen in transitlanden. Ter toelichting op haar schriftelijke reactie d.d. 13 april jl. op de brief van de president van Puntland merkt de minister op dat Somalische vreemdelingen die zijn uitgeprocedeerd net zo goed als elke andere uitgeprocedeerde vreemdeling, Nederland zelfstandig dienen te verlaten. Zij die niet zelfstandig terugkeren worden in beginsel uitgezet naar het relatief veilige gedeelte van Somalië. Somaliërs die gedwongen terugkeren worden echter in de gelegenheid gesteld om aan te geven waar ze naar toe wensen terug te keren. Indien gewenst kan men er zelfs voor kiezen om terug te keren naar het onveilige gedeelte van Somalië. Het aantal Somaliërs dat tot nu toe is teruggekeerd naar Puntland is gering. Vanuit de plaatsen waarnaar men terugkeert, kan altijd weer verder worden gereisd. Zoals blijkt uit het onlangs gepubliceerde ambtsbericht van het ministerie van Buitenlandse Zaken kunnen Somaliërs in het relatief veilige deel van Somalië in het algemeen vrij en veilig reizen. De veilige delen zijn met name Puntland, de provincies Hiiran en Galgadud, evenals Somaliland, onder andere de provincies Sanaag en Sool. Uit dit ambtsbericht blijkt tevens, mede gebaseerd op observaties van de ambassade ter plaatse, dat Somaliërs bij terugkeer naar dit veilige gedeelte van Somalië geen problemen ondervinden bij inreis of vestiging. Momenteel wordt een missie naar Puntland voorbereid waarbij het streven erop is gericht dat die eind juni zal aanvangen. Mogelijkerwijs gaat het om een gezamenlijke missie van Nederland en Zweden. Aan Somaliërs voor wie een interim-measure is getroffen, zal niet in zijn algemeenheid opvang worden verleend. In het individuele geval van de Somaliër wiens beroep tegen de beslissing van het COA, door de rechtbankvan Amsterdam op 13 mei gegrond is verklaard, zal deze persoon opvang worden geboden. Sinds het najaar van 2003 maakt de IND geen gebruik meer van paspoorten die door bemiddeling van derden worden verkregen in Nairobi. De gehele reis tot aan de eindbestemming wordt gemaakt met behulp van het EU-document. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

8 Zoals aangegeven in schriftelijkantwoord nr. 7 zal het voorstel voor een nieuwe legessystematiekbegin juni aan de Kamer worden aangeboden. Uit eerdergenoemd ambtsbericht blijkt dat Somalische paspoorten bij gebrekaan een alternatief in de praktijkwel als reisdocument worden geaccepteerd. De president van Somaliland heeft blijkens een bericht van de BBC eind 2003 aangegeven in te stemmen met het feit dat de meeste Somalilanders reizen met een Somalisch paspoort. Bovendien blijkt uit het ambtsbericht dat Somaliërs vrij het land in en uit kunnen reizen. Aangezien de vraag van de heer Nawijn over het met landen zoals Marokko en Turkije sluiten van verdragen over het uitzitten van gevangenisstraffen in het land van herkomst wat diepgaander onderzoek vereist, zegt de minister toe daarop schriftelijkterug te komen. De informatie die Amnesty International heeft verschaft over de veiligheidssituatie in Somalië wordt ter kennis gebracht van het ministerie van Buitenlandse Zaken, zodat die betrokken kan worden bij het opstellen van het eerstvolgende ambtsbericht. Refererend aan haar schriftelijke antwoord nr. 28 terzake meldt de minister dat een formele bevestiging van het Verenigd Koninkrijk inzake het stopzetten van de voorbereidingen voor gedwongen terugkeer naar Noord-Irakhaar nog niet bereikt heeft. Tijdens de begin juni te houden JBZ-raad zal zij bij haar Britse ambtgenoot hiernaar navraag doen, waarna zij de Kamer hierover schriftelijkzal informeren. De voorzitter van de vaste commissie voor Justitie, De Pater-van der Meer De griffier van de vaste commissie voor Justitie, Coenen Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr