Voorstel van het college inzake de (Haagse) markt van de toekomst.

Transcriptie

1 rv 107 Dienst Stadsbeheer DSB/ RIS _ Gemeente Den Haag GEWIJZIGD RAADSVOORSTEL Voorstel van het college inzake de (Haagse) markt van de toekomst. 1. Inleiding Op 5 februari 2010 heeft het voormalige college het projectplan Haagse markt vastgesteld. In dit projectplan waren de uitgangspunten uit het met de markt opgestelde programma van eisen en het masterplan lijn 11 zone opgenomen. Doel van dit projectplan was om op basis van deze uitgangspunten een voorlopig ontwerp op te stellen waarmee de opwaardering van de markt gestalte kan krijgen tot De (Haagse) markt van de toekomst. De integrale planontwikkeling met herontwikkeling van de kopgebouwen, een ondergrondse garage en de herinrichting van het marktterrein zou in deelplannen worden uitgevoerd afhankelijk van de financiële haalbaarheid. De economische recessie heeft het college genoodzaakt om de gebiedsontwikkeling van het Masterplan lijn 11 zone stop te zetten en voor een andere werkwijze te kiezen. Een werkwijze waarbij meer samen met marktpartijen, corporaties en derden wordt onderzocht of projecten gerealiseerd kunnen worden. De ambities van de Haagse Markt zijn als gevolg van deze ontwikkeling bijgesteld doordat het vernieuwen van de kopgebouwen met een parkeergarage financieel nu niet haalbaar zijn. Om twee redenen is onderzocht of de ambities van de Haagse markt in een meer afgeslankte vorm kan worden gerealiseerd. Ten eerste blijft het versterken van de economie in de krachtwijken Schilderswijk en Transvaal voor het college een belangrijk uitgangspunt. Ten tweede is het eerder bereikte resultaat van overeenstemming met de belangenvereniging van kooplieden over de wijze waarop de opwaardering van de Haagse markt programmatisch tot stand kan worden gebracht een belangrijk keerpunt na jaren planvorming. Het programma is nu vertaald in een voorlopig ontwerp waarvoor partijen bereid zijn te investeren waardoor de noodzakelijke vernieuwing van de Haagse Markt juist nu in deze economische recessie tot stand kan komen. Met deze uitgangspunten van economisch perspectief en samenwerking wordt aan de raad voorgesteld om in te stemmen met een voorlopig ontwerp voor herinrichting van het marktterrein met financiële dekking en een te sluiten convenant waarin de samen werking tussen de gemeente en de belangenverenigingen is uitgewerkt. 2. Ruwe diamant met economische potentie Den Haag heeft een unieke markt. De Haagse Markt is de grootste onoverdekte warenmarkt in Nederland en behoort zelfs tot de grootste markten van Europa. De markt is vier dagen per week open en beschikt over ruim 500 kramen. De markt biedt werk aan ongeveer 700 ondernemers en ongeveer 1000 werkende mensen. De markt biedt mede een kans voor startende ondernemers en werkzoekenden. Bijzonder is ook het semipermanente karakter. Naast de ambulante (losse) kramen, maakt een groot deel van de kooplieden gebruik van een vaste verkoopunit of opslagplaats. De Haagse Markt is in dat opzicht een soort tussenvorm tussen een echte markt en een winkelcentrum. De markt is het hart van de wijken Transvaal en Schilderswijk, een plek waar vele culturen elkaar ontmoeten. Dagelijks voorziet de Haagse Markt tot mensen per dag van hun veelal dagelijkse boodschappen. Van die bezoekers komen er 24% uit de aangrenzende wijken, 46% uit de rest van Den Haag en 30% uit de regio en de rest van Nederland De Haagse Markt is een icoon van Den Haag. De markt is net zo Haags als het Binnenhof en het Paleis Noordeinde, Madurodam en het strand. Elke Hagenaar en Hagenees kent de markt, is er geweest of komt er vaak. Ook mensen van buiten de stad weten de markt te vinden Terugloop bezoekers De Haagse Markt kent een groot aandeel trouwe bezoekers. Toch is de markt in de afgelopen jaren onvoldoende in staat geweest om in te spelen op wijzigingen in het consumentengedrag. Het heeft daarmee marktaandeel verloren aan de gevestigde detailhandel. Dit uit zich in een aanzienlijke terugloop van het aantal bezoekers: tot de jaren 90 waren dit er nog per dag. In het bijzonder het aandeel regiobezoekers is sterk afgenomen. Daarmee dreigt de functie van de markt te verschuiven van regionale markt naar een wijkmarkt. De terugloop laat zich door een aantal factoren verklaren. De regelgeving is onvoldoende afgestemd op de ontwikkeling. Het ontbreekt aan vernieuwing en onderscheiding. Daarnaast heeft de markt een matige en rommelige uitstraling. Dit heeft o.a. betrekking op uiterlijke kenmerken zoals de invulling en het onderhoud van de openbare ruimte, het verouderde vastgoed en de containers op en in de buurt van het terrein maar ook op bijvoorbeeld de branchering. Raadsvoorstellen

2 Er is steeds minder diversiteit. Vrijkomende plekken worden vaak ingevuld met meer van hetzelfde, meestal meer kleding. Het aanbod voldoet daarmee niet (meer) aan de wensen van de consument en het loont daardoor niet om van ver te komen. Dit geldt zowel voor de producten die worden aangeboden in de kramen en de horeca op de markt als de voorzieningen die deze markt biedt Een gezonde Haagse Markt: nu of nooit! Deze neerwaartse tendens komt niet uit de lucht vallen. De gemeente Den Haag probeert in samenwerking met de belangenorganisaties van de ambulante handel en de marktkooplieden, al jaren tot gedragen oplossingen te komen. Nu is de tijd gekomen om ook echt in te grijpen. Een markt met zoveel potentie mag niet verloren gaan! De Haagse Markt biedt volop mogelijkheden voor consumenten binnen en buiten de stad, als aankoop en ontmoetingsplaats, als (toeristische) trekpleister en dagje uit, als platform voor (startende) ondernemers en als aanvulling op het detailhandelsapparaat in de omliggende wijken en daarbuiten. Verbetering van de Haagse Markt zal bovendien als katalysator werken in de krachtwijken waar de markt een centraal punt in is. Deze potentie kan er echter alleen uitkomen als er nu wezenlijke keuzes worden gemaakt. Anders gezegd: als er nu niet gezamenlijk wordt ingegrepen bestaat het gevaar dat de verloedering verder doorzet De (Haagse) markt van de toekomst Vanaf vandaag realiseert de gemeente Den Haag samen met de marktkooplieden een nieuwe aantrekkelijke en gezonde Haagse Markt. Een markt die aansluit op de eisen van deze tijd: flexibel, schoon, heel én veilig. Een markt waar de consument centraal staat, met een ruim en divers aanbod aan producten. Een markt waar de consument desgewenst zeven dagen per week terecht kunt, met ruime openingstijden. Er worden activiteiten georganiseerd voor niet-marktdagen. Indien de marktkooplieden deze extra dagen niet met activiteiten weten te vullen, zal de gemeente deze nietconcurrerende activiteiten kunnen organiseren. Én een markt die meer biedt dan de dagelijkse boodschap, een markt waar je ontdekt, ontmoet en verblijft: een markt voor iedereen! Dit betekent concreet: De consument centraal Er is één zekere voorwaarde voor succes voor de Haagse Markt. Het is tijd om knopen door te hakken en te kiezen voor de consument. Zonder consument geen bezoekers, zonder consument geen conversie, zonder consument geen omzet dus zonder consument geen markt. De consument vraagt om kwaliteit en flexibiliteit en dus een commerciële aansturing van de markt. Concreet betekent deze branchering, meer marktdagen en verruimen van openingstijden op basis van vraag en aanbod, het multifunctioneel inzetten van het marktterrein én het aanstellen van een commerciële marktmanager Aantrekkelijke markt De markt zal ook in fysieke zin op de schop moeten. Zowel de verkoopvloer van de markt als de infrastructuur en inrichting van de openbare ruimte moet worden verbeterd en opgeknapt. Ook het openbaar vervoer in de omgeving moet een impuls krijgen en er moeten meer faciliteiten komen voor zowel de consument als de ondernemer (publieke voorzieningen, EHBO-post, gecombineerd met horeca etc). Bij de herinrichting wordt rekening gehouden met de doorontwikkeling in de toekomst. Zo bestaat de wens bij de marktkooplieden om op eigen kosten een overkapping te realiseren teneinde het verblijfsklimaat van bezoekers en ondernemers te verbeteren Ruimte voor nieuw en goed ondernemerschap De gemeente heeft niet alleen een verantwoordelijkheid naar haar inwoners maar ook naar de ondernemers in haar stad. De Haagse Markt moet een platform zijn voor (startende) ondernemers. De regelgeving zal moeten worden versoepeld om vernieuwing (van aanbod en ondernemers) te stimuleren Tot slot Behalve voor de inwoners van Den Haag en de bestaande en nieuwe ondernemers biedt het benutten van de potentie van de Haagse Markt ook enorme kansen voor de gemeente zelf. Met de markt als visitekaartje worden extra bezoekers naar de stad getrokken die nu niet komen en die op de markt en potentieel ook daarbuiten gaan besteden. Het moge duidelijk zijn dat dit de economie van de stad versterkt waardoor de werkgelegenheid kan toenemen. Tot slot zal de verbetering van de Haagse Markt een enorme impuls geven in de omliggende krachtwijken. Bekend is dat een rommelige en vervuilde omgeving niet stimuleert terwijl andersom een schone omgeving mensen wel prikkelt tot het schoon houden ervan. Een goed functionerende markt is iets om trots op te zijn, inwoners kunnen meer incasseren qua overlast die de markt ook geeft en zal zeker leiden tot nieuwe initiatieven in de wijken er om heen. Verbetering van de Haagse Markt in alle opzichten sluit aan op het beleid van de gemeente om een duidelijk sociaal hart in de wijk te creëren waar bewoners elkaar ontmoeten. Raadsvoorstellen

3 3. De gemeente en de markt doen het samen Nadat eind 2009 de belangenorganisaties samen met de gemeente de uitgangspunten in een programma van eisen hadden opgenomen heeft het college mede op basis van het programma van eisen begin 2010 een projectplan vastgesteld. Het projectplan had als doel om op basis daarvan de hierin opgenomen uitgangspunten, een financieel haalbaar plan voor de herinrichting van het marktterrein te ontwerpen en de regelgeving te moderniseren. Ook in deze uitwerkingsfase in het afgelopen jaar zijn tussen de gemeente en de belangenverenigingen meningsverschillen ontstaan over de uitleg en invulling van de uitgangspunten. De grondhouding die is ingezet in 2009 om er samen uit te komen heeft er toe geleid dat partijen telkens de meningsverschillen hebben kunnen overbruggen. Omdat de ontwikkeling naar De (Haagse) Markt van de toekomst in deze economische recessie niet in een keer kan worden gerealiseerd zijn op sommige punten afspraken gemaakt waar het doel is bepaald maar de wijze waarop nog nader uitwerking vraagt. Deze werkwijze maakt het mogelijk om de consequenties van de maatregelen voor zowel de publiekrechtelijke kant als de ondernemerskant zorgvuldig uit te werken, te evalueren en uit te voeren. Aangezien de ontwikkeling over meerdere jaren tot stand komt hebben partijen afgesproken om de afspraken vast te leggen in een convenant van samenwerking. In het convenant zijn de afspraken vastgelegd over de fysieke vernieuwing met de bereidheid om samen te investeren, de wijze waarop de fysieke vernieuwing tot stand komt, de modernisering van de regelgeving naast extra inspanningen op promotioneel gebied en activiteiten als extra marktdagen met mogelijkheden voor niet-concurrende activiteiten buiten de marktdagen. Zoals ook aangegeven in de inleiding is het college van mening dat samenwerking gezocht dient te worden met marktpartijen om nieuwe ontwikkelingen te faciliteren. Omdat ook de marktkooplieden mee investeren in de vernieuwing van het marktterrein stelt het college aan de gemeenteraad voor een raadkrediet op te nemen in het Meerjaren Investeringsplan. Het college zal daarnaast een definitieve subsidieaanvraag indienen in het kader van het EFRO programma Kansen voor West Voor de volledige invulling van de afspraken wordt verwezen naar de bijlage. (Ligt ter inzage) 4. Vernieuwd beheer en regelgeving In het programma van eisen hebben gemeente en kooplieden gezamenlijk ook kaders gesteld ten aanzien van het nieuwe beheer en regelgeving. Zij zijn hier in de afgelopen anderhalf jaar dan ook gezamenlijk volop mee aan de slag gegaan Uitwerking toekomstig beheer In het programma van eisen Haagse Markt, hebben gemeente en kooplieden de wens uitgesproken om toe te gaan werken naar een gezamenlijk beheer van de Haagse Markt. In de aanloop hiernaar toe is direct na het vaststellen van het projectplan Haagse Markt in februari 2010 een gezamenlijk beleidsoverleg gestart. Deelnemers hieraan zijn de belangenorganisaties van marktkooplieden, te weten de CVAH en de VETRA, en de gemeente. Daarnaast is na de besluitvorming over het projectplan Haagse Markt een marktcoördinator aangesteld om als eerste spreekpunt voor de kooplieden te fungeren en handhaving strakker op te pakken. Met de marktkooplieden is overeengekomen dat in de fase tot aan het realiseren van de vernieuwde Haagse Markt het onderbrengen van het commerciële beheer bij een externe marktbeheerder niet gewenst is. Voorgesteld wordt om na het realiseren van de vernieuwde Haagse Markt dit commerciële beheer op meer afstand te plaatsen op een wijze die de betrokkenheid van de marktkooplieden bij het commerciële beheer garandeert zoals ook in het Projectplan Haagse Markt is neergelegd. Echter, de gedachten gaan vooralsnog niet uit naar het vormgeven daarvan in een stichtingsvorm. Partijen zullen na goed overleg onderzoek doen naar de wijze waarop deze wijziging van het marktbeheer zal worden gerealiseerd, en dat onderzoek moet uiterlijk 31 december 2015 zijn afgerond Toekomstig beheer Met de gefaseerde aanpak en het goed uitkristalliseren van de geschilpunten zijn in de laatste maanden grote stappen gezet in het bereiken van overeenstemming tussen kooplieden en gemeente. De kaders voor de vernieuwde regelgeving zijn vormgegeven en kunnen, na besluitvorming college en raad, verder worden uitgewerkt. Het huidige beleidsoverleg zal worden voortgezet als zijnde een beheerorganisatie in oprichting. Uitgezocht wordt hoe het zelfstandige beheer van de markt (waaraan de kooplieden ook deelnemen en mede verantwoordelijkheid dragen voor het beheer van de markt) vormgegeven kan gaan worden. Een belangrijke conclusie die vooral voortkomt uit de economische visie, is dat de Haagse Markt een commerciële aansturing behoeft. Om meer te kunnen inspelen op de wensen en behoefte van de consument, is een actieve commerciële aansturing noodzakelijk. De voorgestelde vernieuwing in regelgeving biedt hier een belangrijke basis voor. Raadsvoorstellen

4 4.1.2 Commerciële (branche) commissie Voorgesteld wordt om een commerciële branchecommissie samen te stellen. Deelnemers aan deze commissie zijn in ieder geval de belangenorganisaties en de gemeente. Aangezien de gemeente tot nu toe voornamelijk de markt heeft aangestuurd vanuit haar beheer- en exploitatie verantwoordelijkheid, wordt niet uitgesloten dat deze expertise van buitenaf moet worden aangetrokken (een vertegenwoordiger van het Hoofdbedrijfschap Detailhandel en van de Kamer van Koophandel). De branchecommissie geeft invulling aan het commerciële beheer en vult de vastgestelde branchering en het vlekkenplan nader en meer gedetailleerd in. Er worden geen publiekrechtelijke bevoegdheden aan deze commissie overgedragen. Daarnaast wordt voorgesteld om het huidige beleidsoverleg voort te zetten om gezamenlijk verdere uitwerking te kunnen gaan geven aan de herinrichting zowel fysiek als qua regelgeving. Met name de vernieuwing in regelgeving heeft een behoorlijke impact op de bestaande regelgeving. Daarbij is het van belang dat zowel de gemeente als de belangenorganisaties een inspanningverplichting heeft om de kooplieden goed te informeren en draagvlak te creëren. 4.2 Aanpassing huidige regelgeving Vanaf 2006 zijn geen nieuwe vergunningen meer verleend en heeft er geen jaarlijkse uitdeling van standplaatsen meer plaatsgevonden. De gemeente ging er immers vanuit dat de herinrichting van de markt op korte termijn plaats zou vinden. Ondertussen zijn per marktdag ongeveer vijftig marktplaatsen structureel vrij wat zowel voor de kooplieden als voor de gemeente tot onrust en veel logistieke problemen leidt. De kooplieden hebben de uitdrukkelijke wens geuit om ook in de huidige situatie (in aanloop tot aan de herinrichting) de omstandigheden op de markt te optimaliseren. Gezien het aantal structurele lege standplaatsen per dag meent de gemeente tegemoet te willen komen aan de wens de lege standplaatsen tijdelijk toe te wijzen tot aan de daadwerkelijke herinrichting. Absolute voorwaarde daarbij is dat bij de daadwerkelijke herinrichting het huidig aantal vrije plaatsen (en de in de tussenliggende periode vrijgevallen vrije plaatsen) weer ter beschikking worden gesteld. Oftewel aan de toewijzing van plaatsen tot aan de herinrichting zullen geen structurele rechten worden ontleend. Concreet betekent dit dat de standplaatsen nog éénmaal worden uitgedeeld om de vaste standplaatshouders, met de huidige beschikbare plaatsen, de mogelijkheid te bieden uit te breiden van vier naar acht meter én de meelopers een tijdelijke plek te laten kiezen. Deze tijdelijke uitdeling zal nog eenmaal geschieden op basis van anciënniteit. Daaraan voorafgaand zal een ruiling plaatsvinden. Met als doel dat een vaste standplaatshouder zoveel mogelijk dagen per week dezelfde standplaats krijgt. Daarom krijgt een vaste standplaatshouder die door ruiling meerdere dagen dezelfde standplaats gaat bezetten voorrang op een vaste standplaatshouder met een hogere anciënniteit. Omdat deze tijdelijke uitdeling afwijkt van hetgeen gesteld in de huidige regelgeving, is een reglementswijziging van het Marktreglement Gemeente Den Haag 2004 nodig. Na deze laatste ruiling en tijdelijke uitdeling wordt uitsluitend met inachtneming van de nieuwe branchering uitgedeeld en geruild. Waar mogelijk en wenselijk zal voor de volgorde van toewijzing gebruik gemaakt worden de anciënniteit van de vergunninghouder. Overige voorwaarden zijn onder meer, dat: - de uitdeling plaatsvindt in het verlengde van het Programma van Eisen (eerste vaste plaatshouders laten uitbreiden van vier naar acht meter) - bij de herinrichting geen rechten kunnen worden ontleend aan de tijdelijke uitdeling - de uitdeling alleen geldt voor de losse standplaatsen en niet voor de plaatsen met vaste units - bij de herinrichting de tijdelijk uitgegeven plaatsen weer direct op eisbaar zijn en dus aan de tijdelijk toegewezen plaatsen geen rechten kunnen worden ontleend - indien kooplieden bij de ruiling/toewijzing tijdelijke plaats daarmee vier dagen per week een standplaats krijgen én daarmee recht op een vaste verkoop c.q. opslagunit, zal ook de plaatsing van deze unit van tijdelijke aard zijn. Bij de herinrichting kunnen geen rechten op een vaste unit worden ontleend. Eventuele kosten die ten aanzien van verplaatsing van de vaste unit bij de herinrichting aan de orde komen, zijn dan ook voor rekening van de ondernemer. Verdere uitwerking is terug te vinden in het convenant. 4.3 Nieuwe regelgeving Om enerzijds goed in te kunnen spelen op de vraag van de consument, en dus het aanbod van producten te vergroten, en anderzijds de ondernemers op de markt meer ruimte te kunnen geven om te ondernemen, wordt de regelgeving aangepast op de volgende onderdelen: Raadsvoorstellen

5 4.3.1 Branchering en vlekkenplan Er zal een nieuwe branchering plaatsvinden om zo het aanbod van producten te vergroten en te differentiëren. Deze branches worden ruimtelijk verdeeld over het marktterrein met een vlekkenplan. Vervolgens zal bij de vergunningverlening de branche indeling leidend worden. Bij de branchering worden niet alleen clusters van producten en branches bepaald, maar ook het maximum aantal kramen per cluster of branche. De nieuwe branchering en het vlekkenplan dragen in belangrijke mate bij aan vernieuwing van de branches en aangeboden producten. De commerciële (branche) commissie zal dus verdere invulling geven aan de branchering en deze voorleggen aan het college. Het toewijzen van standplaatsen zal dan vervolgens plaatsvinden op basis van de door het college vastgestelde branchering. Daarbij wordt door partijen in goed onderling overleg nader bepaald op welke wijze het bestaande anciënniteitbeginsel bij de toewijzing van de standplaatsen binnen een branche nog ingezet zal worden Persoonlijke verantwoordelijkheid In de praktijk blijkt dat de huidige regel dat standplaatshouders persoonlijk hun plaats moeten bezetten achterhaald is. Het is niet meer van deze tijd om van een ondernemer te verwachten dat hij ten alle tijd zelf zijn standplaats inneemt. Binnen de huidige regelgeving wordt, om de ondernemer wat ruimte te bieden, gewerkt met vervangerpassen. Dit is echter in de praktijk een systeem wat veel regelgeving en strakke handhaving vraagt. Voorgesteld wordt dan ook om de persoonlijke aanwezigheid te vervangen voor persoonlijke verantwoordelijkheid. Dit betekent dat de standplaatshouder (lees vergunninghouder) te allen tijde zelf aansprakelijk is en blijft voor de standplaats, maar dat hij zelf kan invullen wie zijn standplaats inneemt. Daarbij is uiteraard een voorwaarde dat zijn personeel in loondienst is. In juridische terminologie betekent dit dat iemand zijn standplaats laat innemen voor eigen rekening en risico van de vergunninghouder. Gezien het innovatieve karakter van deze regeling zal na twee jaar een evaluatie plaatsvinden om te kijken of de regeling ook het beoogde effect bewerkstelligt. De regeling wordt ingevoerd als ook de nieuwe branchering is vastgesteld om te bewaken dat de bedrijfsvoering alleen in de daarin toegekende branchering ook daadwerkelijk plaatsvindt Overdraagbaarheid van de vergunning Om te stimuleren dat ondernemers blijven investeren in hun onderneming én de Haagse Markt worden de regels aangepast om de mogelijkheden te vergroten de onderneming over te dragen. Eén van de belangrijke elementen is de overdraagbaarheid van de vergunning. In de huidige regelgeving is reeds in deze mogelijkheid voorzien, maar deze is te restrictief. Er wordt daarom voorgesteld om de mogelijkheden te verruimen de vergunning over te dragen, zij het dat het gemeentebestuur de bevoegdheid blijft houden om in bepaalde gevallen daarvoor toestemming te weigeren. Voorgesteld wordt om op korte termijn de regelgeving te wijzigen, zodat het volgende gaat gelden: 1. De vergunning is overdraagbaar bij overlijden, pensioen, arbeidsongeschiktheid of bedrijfsbeëindiging/ staking bedrijf; 2. De overname door echtgenoot, levenspartner, kind, 2 e graads familie is mogelijk. Voor vennoot en personeel geldt de voorwaarde dat de vennoot minimaal 3 jaar mede-eigenaar is en bij personeel dat het personeelslid minimaal 3 jaar in dienst is. 3. Bij overname is de marktvergunning over te nemen met de voorwaarde dat het dé verkoopplaats betreft. 4. De voorwaarden gesteld in marktvergunning m.b.t. verkoopinrichting, branchering en productvoering blijven onverminderd van kracht. 5. Overdraagbaarheid van de marktvergunning met alle voorwaarden is onomkeerbaar. Uiteindelijk moet het uitgangspunt zijn dat de onderneming volledig overdraagbaar zou moeten kunnen zijn. Dat betekent dat naast de verruiming van de overdraagbaarheid van de marktvergunning met de aanpassing die hiervoor is beschreven, na goed onderling overleg met de marktkooplieden zal worden onderzocht welke vereisten de gemeenten nog zal dienen te hanteren om toestemming te onthouden aan de overdracht van de marktvergunning naast de vereisten die thans in de artikelen 3 en 4 van het Marktreglement zijn geregeld. Voorgesteld wordt om zo spoedig mogelijk met dit onderzoek naar deze vereisten te beginnen en dit uiterlijk in 2012 af te ronden, en de uit dat onderzoek voortkomende vereiste wijzigingen zo spoedig mogelijk daarna te realiseren. Om de vernieuwingsslag te kunnen maken zal de regelgeving in twee stappen worden aangepast. De kaders ten aanzien van de nieuwe regelgeving zijn vastgelegd in het convenant. Nadat college en raad hebben ingestemd met deze kaders, kan de uitwerking gaan plaatsvinden. Daarbij zal tevens, waar nodig, rekening gehouden moeten worden met een overgangssituatie. Raadsvoorstellen

6 5. Herinrichting van de Haagse Markt 5.1. Algemeen Uitgangspunt is dat de kwaliteit en toegankelijkheid van de markt wordt verbeterd en dat het nieuwe grondplan structuur en helderheid brengt in de opbouw van het terrein. Het ontwerp bestaat uit 3 langspaden van 4 meter breed en 8 dwarspaden van 8 meter breedte (deze breedtes staan nog ter discussie en worden vermoedelijk smaller. Het calamiteitenplan is daarvoor bepalend, zie voor nadere toelichting paragraaf ). Ter hoogte van ieder dwarspad bevindt zich een poort (bestaand of nieuw toegevoegd) t.b.v. laden en lossen, bereikbaarheid voor veiligheidsdiensten en ontruiming bij calamiteiten. Centraal op het terrein langs het spoor van lijn 11 wordt het nieuwe marktgebouw gerealiseerd waarin alle facilitaire zaken (zoals toiletten) en kantoorfuncties gericht op het functioneren van de markt en horeca worden ondergebracht. Hier wordt ook ruimte geboden voor een terras. De toegankelijkheid en gastvrijheid voor de bezoeker van de markt wordt verbeterd doordat de koppen van de markt worden vrijgespeeld en de Biesieklette aan de Hoflandzijde wordt verplaatst. De tramperrons worden verbeterd en verbreed om zo de grote stroom bezoekers aan te kunnen, bovendien worden de trambanen en haltes klaar gemaakt voor nieuw trammaterieel. Langs de Heemstraat wordt een afwisselend transparant en gesloten afscheiding geplaatst; gesloten ter hoogte van de tramhaltes en open in het centrale gedeelte. Ter hoogte van het transparante deel krijgen voorbijgangers een indruk van de bezigheden op de markt. Achter het gesloten gedeelte hebben marktkooplieden de mogelijkheid een opslag of verkoopunit container te plaatsen. Opslag- of verkoopunits worden bovendien in het gehele midden gedeelte van de markt geplaatst Beschrijving per plandeel A. De tramhaltes Ongeveer 30 % van alle bezoekers aan de Haagse Markt maakt gebruik van het openbaar vervoer. De huidige perrons van de Haltes zijn zo smal dat de bezoekers met boodschappentassen en kinderwagens elkaar moeilijk kunnen passeren. Nu deze perrons in het kader van de nieuwe brede tramtoestellen worden aangepast is in overleg tussen de HTM en de belangenorganisaties van de markt een integraal ontwerp tot stand gekomen waarin beide belangen zijn verwerkt. De ontwerpen zijn ontwikkeld in het kader van het project Netwerk RandstadRail lijn 11 van het stadsgewest Haaglanden. De ACOR heeft het grondplan voor de markt negatief beoordeeld: de beide tramhaltes hebben geen doorzicht naar en geen directe relatie met de markt door de plaatsing van containers en (gesloten) hekken. Ook blijft de zichtrelatie met de Heemstraat te zeer verstoord door plaatsing van containers langs de trambaan. Het college zal bij de verdere uitwerking van het ontwerp bezien hoe het college met dit advies om gaat. Uitgangspunt blijft een goede overgang tussen halte en marktentree. Uitwerking van dit overgangsgebied vindt plaats bij het definitieve ontwerp. De materialisatie van het marktterrein zal in de perrons worden doorgezet. De tramhaltes vormen een belangrijke entree voor de markt. Marktkooplieden zijn zich bewust dat aanpassing en vergroting van de haltes nodig zijn. Hiervoor wordt voor een deel huidige marktruimte benut en aan de zijde van het Hoflandplein de Biesieklette verplaatst. B. Het marktterrein behoud zijn huidige vorm parallel aan de trambaan Eerdere overwegingen om het marktterrein recht te trekken hadden te maken met de plannen voor middenligging van de tram en de consequente maatvoering van de modules op het marktterrein. Nu de midden ligging van de tram in de nabije en ook verdere toekomst van de baan is heeft het vrijspelen van de scheg geen meerwaarde voor de openbare ruimte van het profiel en zou het eerder een lastig te beheren strook opleveren. Er is nu gekozen om de scheg in te zetten voor het verbreden van de tramperrons en enkele grotere standplaatsen op het marktterrein. Het marktterrein blijft op deze manier parallel lopen aan de trambaan, weg en aan de tegenoverliggende bebouwing. C. Transparantie langs de Lijn 11 zone Langs de lijn 11 zone (Heemstraat) wordt een afscheiding geplaatst (hoge kwaliteit, nader te ontwerpen in volgende fase) die afwisselend transparant en gesloten is. Dit heeft de meerwaarde dat het beeld voor de voorbijganger afwisselend is, het beheer / handhaven van marktplaatsen met een opslagunit of een verkoopunit op de markt vereenvoudigt en de tramhaltes goed herkenbaar zijn. Ter plekke van de tramhaltes is de afscheiding gesloten, wat ten goede komt aan de rust en herkenbaarheid van de tramhalte. Langs het centrale deel van het terrein is de afscheiding transparant waardoor de levendigheid van de markt wordt ervaren. Het marktgebouw is aan de rand geplaatst en draagt bij aan het gezicht van de markt. In het plan van 20 oktober werd ingezet op een volledig transparante wand langs de lijn 11 zone t.b.v. de marktbeleving en containers alleen in het middendeel toe te staan. Realiteit leert dat er altijd containers langs het hek zullen worden geplaatst waardoor je vraagtekens kan zetten bij het romantische marktbeeld. Er is daarom gekozen om de containers langs de Heemstraatzijde te clusteren zodat in het middendeel het transparante karakter over een grote lengte kan worden gerealiseerd. Raadsvoorstellen

7 D. Hekwerk bij kopgebouwen teruggelegd. Bij de koppen is het hekwerk verplaatst waardoor de kopgebouwen vrij komen te staan. Dit biedt mogelijkheden voor functies en gebruik buiten markttijden. Door de verschuiving van de hekken zijn ze nog nauwelijks zichtbaar. Afsluiting vindt plaats door middel van rolpoorten. E. Materialiseren In het ontwerp is voor de looppaden en de marktplaatsen rekening gehouden met strengpersklinker, dikformaat, rood/bruin van kleur. Deze klinker wordt ook toegepast in de perrons van de haltes. De ervaring met deze klinker op andere (markt)plekken zijn goed. Door de dichtheid en gladheid treedt weinig vervuiling op. Roostergoten zorgen voor een strak vloervlak en markeren tevens de indeling van de marktkramen Nadere uitwerkingen en te onderzoeken aspecten Na het vaststellen van het voorlopige ontwerp volgt het uitwerken in een definitief ontwerp waarna het schrijven van een bestek en de aanbesteding zullen volgen. Bij het uitwerken van het definitieve ontwerp zullen zoals te doen gebruikelijk diverse onderdelen verder worden gedetailleerd en onderzoek vragen. Het betreffen de volgende onderdelen: Het nieuwe marktkantoor met diverse algemene voorzieningen Het marktkantoor is in deze fase uitgewerkt op het niveau van een schets op basis van een volumestudie waarin ruimte is opgenomen voor een marktkantoor, toiletvoorzieningen, een trafo en een horecavoorziening Afstemming met de planvorming van de HTM-haltes Conform afspraak met de belangenverenigingen zal een integraal ontwerp samen met de HTM worden uitgewerkt waarbij de beheeraspecten worden meegenomen Breedte dwarspaden Op dit moment is in het voorlopig ontwerp uitgegaan van een breedte van 8 meter voor alle dwarspaden. De breedte van de dwarspaden zijn belangrijk voor de logistieke afwikkeling van de markt en met het oog op de veiligheid (ontruimingsplan en externe veiligheid). Het is de wens van de belangenverenigingen deze dwarspaden naar 4 meter terug te brengen. Reden hiervoor is de commerciële wet van de markt dat de overbuurman bij voorkeur op niet meer dan 4 meter afstand staat naast extra capaciteit verkoopplekken. De uiteindelijke breedte van de dwarspaden is afhankelijk van de definitieve toets door de brandweer Het is een reële mogelijkheid dat de dwarspaden, met uitzondering van de paden bij de kopgebouwen en het centrale pad (5 de van links), versmalt kunnen worden. De brandweer toets het plan op bereikbaarheid met haar voertuigen en de ontruimingstijd van het terrein bij calamiteiten. Ten aanzien van de bereikbaarheid en opstelling van redvoertuigen wordt een minimale maat geadviseerd van 4,5 meter. Ten aanzien van de ontruimingstijd wordt door de brandweer nog advies uitgebracht. Daarbij wordt meegenomen het aantal nooduitgangen (van de dwarspaden) aan de kant van trambaan. Het laatste is in de huidige situatie niet mogelijk Entree parkeergarage Wens is om één van de entrees naar de P-garage te ontwikkelen tot en in te richten als centrale entree. Dit komt de klantvriendelijkheid van de markt ten goede. Bij voorkeur gaat het om de op het grondplan in rood aangegeven entree aangezien deze is voorzien van een lift. Omdat een dergelijke centrale entree meer ruimte vraagt in het grondplan en de structuur gedeeltelijk zal moeten worden aangepast is dit een punt voor nader onderzoek Externe veiligheid Onder het marktterrein aan de kant van de Herman Costerstraat ligt pal onder maaiveld een 40 bar gasleiding. Deze gasleiding valt onder het op 1 januari 2011 in werking getreden Besluit externe veiligheid buisleidingen (Bevb) met bijbehorende regeling. Op basis van deze regeling is gekwantificeerd dat over een traject van 1 kilometer (waaronder het marktterrein) het groepsrisico in hoge mate is overschreden. Kwantificeren betekent het risico dat een grote groep mensen komen te overlijden of gewond raken bij een calamiteit van deze buisleiding. Dit risico kan worden beperkt door maatregelen te nemen waarmee voorkomen wordt dat grondroerwerkzaamheden plaatsvinden ter plaats van deze buisleiding. De Haagse markt is door het ministerie en de gasunie aangemerkt als te saneren locaties. Op grond van het genoemde besluit is de gasunie in bestaande situaties (wat de Haagse Markt is) verplicht maatregelen te treffen voor haar rekening en risico. De maatregelen die op dit moment worden onderzocht zijn naast strikt toezicht het aanbrengen van betonplaten boven op de buisleiding met inbegrip van een stalen lint. Het onderzoek naar deze maatregel zal in het 2 e kwartaal worden opgeleverd. Raadsvoorstellen

8 De gemeente is in overleg met de gasunie voor afstemming van deze werkzaamheden met de herinrichting van het marktterrein. Daarnaast spant de gemeente zich in door het opstellen van een ontruimingsplan in de bestaande situatie en is de nieuwe indeling van belang om de zelfredzaamheid bij calamiteiten te vergroten. Op bestuurlijk niveau worden gelet op het aspect van openbare orde en veiligheid, de afspraken met de gasunie nader ingevuld Uitvoeringsaspecten Fasering en instellen begeleidingscommissie Bij het opstellen van het programma van eisen is met de belangenverenigingen afgesproken dat tijdens de verbouw de verkoop doorgaat. Partijen onderkennen dat dit gevolgen heeft voor de uitvoeringstermijn (in meerdere fases uitvoeren) en overlast met zich mee brengt. Partijen hebben afgesproken dat met behulp van de lege plaatsen op de markt op basis van een schuifscenario zoveel mogelijk op het marktterrein worden opgelost aangevuld met een onderzoek naar het gebruik van de Herman Costerstraat. Het plaatsen van losse kramen in de Herman Costerstraat is mede afhankelijk van de eisen van de brandweer en wordt in goed overleg met de omwonenden nader uitgewerkt. De brandweer heeft inmiddels positief geadviseerd uitgaande van een minimale rijbaan breedte en het ontbreken van geparkeerde auto s. Tijdens de uitvoering zal een begeleidingscommissie worden ingesteld tussen vertegenwoordigers van de belangenverenigingen en de gemeente die tot taak heeft het gehele proces zo soepel en efficiënt mogelijk te laten verlopen, teneinde de kosten zoals deze deel uitmaken van de begroting onder bijkomende kosten te beperken Planning Zoals hiervoor aangegeven zal, met als doel een soepel en kosten bewuste herinrichting, in een begeleidingscommissie van marktkooplieden en de gemeente (als opdrachtgever) de uitvoering van de herinrichting worden besproken. De planning is daarin een belangrijk sturingsmiddel. Partijen willen de uitvoering in een zo kort mogelijke tijd realiseren doch uiterlijk in 18 maanden. De planning van de herinrichting op hoofdlijnen is als volgt: Uitwerken definitief ontwerp: 2011 Bestek en aanbesteding 1 e helft 2012 Uitvoering (maximaal 18 maanden) 2 e helft e kwartaal 2014 Realisatie haltes 2012/2013 Realisatie maatregelen externe veiligheid 2012/begin 2013 Naast de bovengenoemde acties, die voorvloeien uit de herinrichting, worden echter nu al enkele stappen ondernomen om het economisch perspectief voor de markt en de marktkooplieden te verbeteren en de regeldruk te verminderen. Om leegloop van de markt tegen te gaan en de marktkooplieden in deze moeilijke tijden ten gevolge van de crisis te ondersteunen wordt op korte termijn een tijdelijke uitdeling georganiseerd. Daarbij wordt een eerste mogelijkheid geboden aan marktkooplieden om uit te breiden naar een verkooplengte van 8 meter. Lege plekken worden zo ingevuld en de consument beter bediend. De gemeentelijke regelgeving met betrekking tot de vervanging van marktkooplieden bij ziekte wordt ook per direct versoepelt. Dit maakt de vervanging van personeel bij ziekte gemakkelijker en zorgt voor minder regeldruk. Om dit mogelijk te maken wordt de regelgeving in de marktverordening en marktreglement gewijzigd. De containers waarin de marktcontroleurs zijn ondergebracht worden opgeheven en het oude marktkantoor wordt weer tijdelijk in gebruik genomen. Daarmee ontstaat er weer meer ruimte op de markt. Voorts wordt de invoering van de branchering, het overgaan naar de persoonlijke verantwoordelijkheid en volledig overdraagbaar maken van de vergunning verder uitgewerkt. Zo zal direct gestart worden met het onderzoek naar de voorwaarden die bij de marktvergunning moeten gelden om te voldoen aan het overeengekomen uitgangspunt dat de onderneming volledig overdraagbaar zou moeten kunnen zijn. Dit onderzoek moet uiterlijk 2012 afgerond zijn, zodat de vereiste wijzigingen zo spoedig mogelijk daarna gerealiseerd kunnen worden. Na besluitvorming over onderhavig raadsvoorstel wordt direct gewerkt aan het opzeggen van de huur van de zogenaamde poeliershuisjes. Het vrijkomen van de poeliershuisjes is randvoorwaardelijk voor de herinrichting van de Haagse Markt. Over het vrijkomen van de poeliershuisjes wordt nader overleg gevoerd met de direct betrokkenen. Ten behoeve van een goede herinrichting wordt er tevens een faseringplan ten behoeve van het gefaseerd uitvoeren van de renovatie en een tijdelijke markt inclusief verhuisplan uitgewerkt Verplaatsingen Als gevolg van de herinrichting zullen alle bestaande bebouwingen van het terrein worden verwijderd. Raadsvoorstellen

9 Met de gebruikers zullen in goed overleg op basis van hun juridische positie afspraken worden gemaakt over een ander locatie en zo goed mogelijk aansluiting gezocht binnen de voorgenomen branchering van het marktterrein. De fietsenstalling op het Hoflandplein zal mede als gevolg van de vernieuwing van de tramhaltes dienen te worden verplaatst omdat deze de noodzakelijke ruime toegang voor het publiek in de weg staat. In het plan is ruimtelijk en financieel rekening gehouden met verplaatsing van de biesieklette naar de Hoefkade. Met Biesieklette heeft overleg plaatsgevonden. In de fase van het definitief ontwerp wordt het plan verder met Biesieklette uitgewerkt waarbij bijzondere aandacht wordt gegeven aan het voorkomen van parkeren van fietsen buiten de stalling (beheer en inrichting). 6. Financiën De totale investeringskosten van de herinrichting van het marktterrein bedragen 11 mln. (exclusief BTW). De investeringskosten voor het aanpassen van de haltes van Lijn 11 zijn opgenomen in het project Netwerk RandstadRail lijn 11 van het stadsgewest Haaglanden. In de begroting van lijn 11 is rekening gehouden met het toepassen van een zelfde klinkermateriaal als op het marktterrein en een budget voor de integrale ontwikkeling van het overgangsgebied tussen halte en marktterrein. De investering van totaal 11 mln. in het marktterrein wordt gedekt uit een aantal verschillende budgetten en bronnen. Allereerst komt dekking uit de reserve grote projecten ( 1 mln.), de begroting van de dienst stadsbeheer (onderdeel riool en waterbeheersing voor 0.75 mln.), een bijdrage uit het Krachtwijkenfonds ( 0.4 mln., gerealiseerd). Daarnaast wordt een subsidieaanvraag gedaan van 2,15 mln. in het kader van het EFRO-programma Kansen voor West Deze aanvraag moet voldoen aan een aantal voorwaarden. Een van de voorwaarden is dat de gemeente een eigen bijdrage levert. Het college heeft besloten om bij toekenning van de gevraagde Europese subsidie van 2,15 mln. ook een bijdrage van 2,15 mln. uit het cofinancieringfonds ter beschikking te stellen. Daarmee is deze voorwaarde voor de subsidieaanvraag ingevuld. Andere voorwaarden die gelden bij een aanvraag voor de EFRO betreffen onder andere het opstellen van een financierings- en exploitatieplan. Uit de plannen moet blijken dat medefinanciering uit het EFRO programma nodig is. De EU hanteert een beoordelingstermijn van 13 weken na ontvangst van de definitieve aanvraag. De definitieve aanvraag kan pas worden gedaan na besluitvorming van de gemeenteraad over onderhavig raadsvoorstel. Voor de restant dekking zal de gemeente een rendabele investering van 4.55 mln. opnemen in het Meerjaren Investeringsprogramma. Deze rendabele investering wordt gedekt uit verhoging van het markttarief met 5,39. Daarnaast wordt het markttarief nog met een geringe component ( 0,59) verhoogd (conform de verordening marktgelden 2008) omdat het tarief thans niet kostendekkend is. Het totale markttarief bedraagt daarmee 11,92 per dag (prijspeil 2011) voor een ondiepe vaste standplaats. Dit nieuwe tarief, inclusief de verhoging t.b.v. de investering, wordt in rekening gebracht op het moment dat de herinrichting van de markt is gerealiseerd, doch uiterlijk vanaf 1 januari Op het deel van het markttarief dat kostendekkend dient te zijn voor de exploitatie van de markt kan vanaf dat moment, conform de gemeentelijke regelgeving voor alle gemeentelijke tarieven, indexatie plaatsvinden, voor zover dat nodig is om tot een kostendekkend tarief te komen. 7. Communicatie. Bij de herontwikkeling van de Haagse Markt is goede communicatie van essentieel belang. Zowel vanuit de gemeente als de belangenorganisatie van de ambulante handel wordt hier veel waarde aan gehecht. Primair richt de communicatie zich op de marktkooplieden en de bezoekers van de Haagse Markt. Daarnaast zullen ook belanghebbenden in de omgeving waaronder winkeliersverenigingen, bewonersorganisaties wijkverenigingen en City Mondial actief bij de ontwikkeling worden betrokken. En niet in de laatste plaats, de (lokale) pers. 8. Besluitvorming Gezien het vorenstaande stelt het college de raad voor het volgende besluit te nemen: De raad van de gemeente Den Haag Gezien het voorstel van het college van 14 juni 2011, Besluit: I. In te stemmen met de afspraken en uitgangspunten genoemd in het Convenant inzake de vernieuwde Haagse Markt dd. 15 juni 2011; II. In te stemmen met de herinrichting van de Haagse Markt conform de uitgangspunten in het Convenant inzake de vernieuwde Haagse Markt dd. 15 juni 2011; Raadsvoorstellen

10 III. voor de herinrichting van het marktterrein, waaronder begrepen nieuwbouw en nutsvoorzieningen, een rendabele investering op te nemen in het Meerjaren Investeringsplan van 4,55 mln., te dekken uit een verhoging van het markttarief met 5,39 voor een ondiepe vaste standplaats (conform de verordening marktgelden 2008); IV. het totale nieuwe tarief ( 11,92 per dag voor een ondiepe vaste standplaats, prijspeil 2011), inclusief de verhoging t.b.v. de investering, in rekening te brengen op het moment dat de herinrichting van de markt is gerealiseerd, doch uiterlijk vanaf 1 januari 2015; V. op het deel van het markttarief dat kostendekkend dient te zijn voor de exploitatie van de markt vanaf 2015, conform de gemeentelijke regelgeving voor alle gemeentelijke tarieven, indexatie te laten plaatsvinden, voor zover dat nodig is om tot een kostendekkend tarief te komen. Aldus besloten in de openbare raadsvergadering van De griffier. De voorzitter. De bijlage voor de volledige invulling van de afspraken ligt terinzage leeskamer Griffie B03.17 Raadsvoorstellen