Preek voor de Leer-van-de-kerk-dienst Emmen, 30 juni 2013 Onderwerp: Wat moet ik met tongentaal?!

Transcriptie

1 Preek voor de Leer-van-de-kerk-dienst Emmen, 30 juni 2013 Onderwerp: Wat moet ik met tongentaal?! Intro [dia.1] Tongentaal, daar gaan we het over hebben vanmiddag. Bij de voorbespreking met een aantal zusters van de vrouwenvereniging merkte ik, dat niet iedereen dan gelijk weet waar het over gaat. Sommigen kunnen er wel iets over vertellen, niet zozeer uit eigen ervaring, maar wel van horen zeggen. Anderen kunnen zich er niet echt wat bij voorstellen. [dia2] 'Raar, onbekend, eng, niet echt, niet meer nodig, evangelisch...' dat zijn zo ongeveer de eerste dingen die boven komen als het over tongentaal gaat. Is er hier in de kerk misschien iemand die er zelf ervaring mee heeft (gehad)? (Ik heb ook even op internet gekeken of er misschien iets van een filmpje over is, maar dat kon ik niet echt vinden.) We zullen vanmiddag het volgende bespreken: [dia3] Wat is tongentaal? Voor wie is het bedoeld? Hoe moet je ermee omgaan? Wat moet ik ermee? Gebed Preek Wat is tongentaal? [dia4] Als je dat aan iemand van de [dia5] Pinkstergemeente vraagt weet ie dat meteen, want daar komt het veel voor, ook tijdens diensten. Dan staat er zomaar opeens iemand op en begint in allemaal vreemde klanken te praten. Meestal zijn mensen dan in een soort trance of extase. Tongentaal is in de Pinkstergemeente heel erg belangrijk. Het is zelfs zo, dat als je niet in tongentaal kunt praten, je nog niet echt met de heilige Geest gedoopt bent. Tongentaal wordt bij hen direct gekoppeld aan de doop met de heilige Geest, wat niet dezelfde doop is als de waterdoop in de naam van de Vader en de Zoon en de heilige Geest. Nee, volgens hen is de doop met de heilige Geest een tweede doop, een second blessing. Hoe komen ze daar bij? Er is een aantal teksten in de bijbel die ze daarvoor aanvoeren. Bijvoorbeeld [dia6] Handelingen 10:44-48 (lezen). Het gaat hier over dat Petrus en nog een aantal Joden getuige zijn het feit dat ook heidenen (=niet- Joden) de heilige Geest krijgen. En dat wordt dan zichtbaar doordat ze in [dia7] klanktaal gaan spreken (=andere omschrijving van tongentaal). Het is voor de Joden een overtuigend bewijs dat ook niet- Joden dus blijkbaar volgelingen van Jezus kunnen zijn, en daarom worden ze daarna (!) ook gedoopt met water. Een andere tekst is uit Handelingen 19. Het gaat daar over een ontmoeting van Paulus met een aantal volgelingen van Jezus aan wie hij vraagt of ze de heilige Geest hebben ontvangen. En dan is het bevreemdende antwoord dat ze zelfs nog nooit van de heilige Geest gehoord hebben. Ze blijken gedoopt met de doop van Johannes (=de Doper). Nadat Paulus hen onderwezen heeft worden ze dan ook gedoopt in de naam van de Heer Jezus. (Daaruit kun je dus afleiden dat de doop van Johannes een ander soort doop is dan de waterdoop in de naam van God!) En dan lezen we in [dia8] Handelingen 19:6 en toen Paulus hun de handen op had gelegd daalde de heilige Geest op hen neer, zodat ze in klanktaal gingen spreken en profeteerden. Hieruit zou je inderdaad kunnen afleiden dat de doop met de heilige Geest een gebeuren is na of naast de waterdoop, en dat het spreken in tongentaal/klanktaal er een bewijs van is. Wat moet ik met tongentaal?! Preek voor de leer-van-de-kerk-dienst, door Jan Haveman, Emmen 30 juni

2 Een tekst die ook telkens opduikt is [dia9] Marcus 16:17,18 degene die tot geloof gekomen zijn, zullen herkenbaar zijn aan de volgende tekenen: in mijn naam zullen ze demonen uitdrijven, ze zullen spreken in onbekende talen, met hun handen zullen zij slangen oppakken en als ze een dodelijk gif drinken zal dat hen niet deren, en ze zullen zieken weer gezond maken door hun de handen op te leggen. De Pinkstergemeente zegt dan: zie je wel dat het er gewoon staat: degene die tot geloof gekomen zijn zullen herkenbaar zijn aan...het spreken in onbekende talen...! Mijn eerste reactie is dan: maar moet je uit zo'n tekst nu [dia10] dwingend concluderen dat een echte gelovige perse in tongentaal moet spreken als bewijs dat 'ie de heilige Geest heeft? Dat staat er toch echt niet en bovendien: er worden [dia11] meer herkenningstekens genoemd. De mensen van de Pinkstergemeente zullen toch niet beweren dat je geen echte christen bent wanneer je niet eerst een slang hebt opgepakt of demonen hebt uitgedreven of dodelijk gif hebt gedronken?! Waarom dat dan wel zeggen als het gaat over tongentaal? Je hoeft je als christen die geen tongentaal kent echt niet laten aanpraten dat je tweederangs bent, niet goed genoeg gelooft, of niet openstaat voor het werk van de heilige Geest! Maar hoe moeten we die teksten uit Handelingen dan wel uitleggen? Laten we eerst maar eens op het woord tongentaal ingaan. We ontdekten net al dat in de NBV vertaald is met klanktaal. Dat maakt al duidelijk dat het Griekse woordje op verschillende manieren vertaald kan worden. Even technisch: [dia12] het Griekse glossa betekent taal of tong. De SV vertaalt met (vreemde) taal, 1951 met tongen, en de NBV dus met klanktaal. Maar sec kun je dus overal waar het staat gewoon vertalen met 'taal'. Een technische term ervoor is glossolalie. In Handelingen 2 lezen we dat na de uitstorting van de heilige Geest op de Pinksterdag de leerlingen van Jezus begonnen te spreken [dia13] in vreemde talen, zoals hun door de Geest werd ingegeven. Die vreemde talen blijken echter gewone talen te zijn, en vreemd in die zin, dat degene die het uitsprak zelf de taal niet kende. Want de mensen uit alle delen van de wereld die er getuige van waren hoorden hen [dia14] in onze eigen taal spreken over Gods grote daden. En dat leidt dan tot verbijstering en dat ze van hun stuk gebracht zijn. Het is echt een talenwonder stel je voor dat je nooit Chinees hebt geleerd en het opeens kan spreken! En wat is het belang, het doel van dat talenwonder? Waarom gaan al die eenvoudige Galileers opeens, zonder dat ze ervoor geleerd hebben, in andere talen spreken? [dia15] Het had duidelijk een publieke functie (en was dus niet zozeer voor de persoon zelf bedoeld); het was echt de bedoeling dat al die Joden uit al die verschillende landen, het hoorden. En waarom? Je zou kunnen zeggen: om hen de ogen te openen, om hen over de streep te trekken, om hen duidelijk te maken dat vanaf nu (na Pinksteren) het evangelie niet langer beperkt moet worden tot het gebied waar men Hebreeuws spreekt, maar ook naar landen moet waar in andere talen gesproken wordt. De blijde boodschap van verlossing door Jezus Christus moet de wereld over! Zoals Jezus zelf haast als een program had aangekondigd, Handelingen 1:8 [dia16] Maar wanneer de heilige Geest over jullie komt, zullen jullie kracht ontvangen en van Mij getuigen in Jeruzalem, in heel Judea en Samaria, tot aan de uiteinden van de aarde. Je ziet de [dia17] kring als het ware steeds wijder worden, telkens moet er weer een grens over: van Jeruzalem naar het gebied erbuiten (Judea) en ook naar Samaria (wat echt een barriere was voor Joden!) en tenslotte all over the world. Het is niet voor niets dat de Joden die erbij zijn en het horen verbijsterd zijn, dat ze van hun stuk gebracht zijn. Voor hen is dit echt compleet nieuw (en schokkend!): het heil is niet langer alleen voor de Joden, voor de Hebreeuwssprekende groep mensen, maar het heil is voor iedereen! Je merkt later ook dat het voor de Joden soms wel moeilijk te aanvaarden is, dat er gelovigen zijn Wat moet ik met tongentaal?! Preek voor de leer-van-de-kerk-dienst, door Jan Haveman, Emmen 30 juni

3 buiten de ware Joodse kerk. Mensen die niet besneden zijn en ook niet meer besneden hoeven worden, mensen die zich niet aan de Joodse wetten houden, etc Daartoe dient het talenwonder: [dia18] om ze over de streep te trekken, om ze te overtuigen. Concluderend tot nu toe: [dia19] het griekse woord kan gewoon vertaald worden met (vreemde) taal. En het spreken in (vreemde) talen dient er vooral voor om ongelovige Joden over de streep te trekken dat het evangelie ook bedoeld is voor mensen die geen Hebreeuws spreken. Zijn er vragen over wat tot nu toe gezegd is? Zingen: Gezang 103:1,4,5 Vervolg preek [dia21]nu is er nog een belangrijk tekstgedeelte in de bijbel dat over tongentaal gaat. Trouwens, dat is wel opvallend: het onderwerp is niet een heel belangrijk thema in de Schrift. Eigenlijk hebben we alle teksten die erover gaan nu al wel gehad. Behalve dan nog die uit de eerste brief die de apostel Paulus schreef aan de Korintiers. En opvallend ook: daar trapt Paulus eerder op de rem als het gaat om spreken in tongen dan dat 'ie het heel erg aanmoedigd. Allereerst komt het ter sprake in een omschrijving van het werk van de heilige Geest (hoofdstuk 12). In iedere gelovige is de Geest zichtbaar aan het werk, en wel ten bate van de gemeente. En dan gaat het zo verder [dia22] 1 Korintiers 12:8-11 (lezen). Heel duidelijk staat hier dat het spreken in klanktaal en ook het uitleggen ervan [dia23]een gave is van de heilige Geest. Daarover geen misverstand. Wel is het opvallend dat deze gave als laatste genoemd wordt in de opsomming. [dia24] Het is zeker niet de belangrijkste gave. En het is dus ook helemaal [dia25]niet zo dat iedere gelovige in klanktaal moet spreken, immers: aan de een dit, aan de ander dat, zoals de Geest het toebedeelt. Dat laatste wordt nog versterkt door het eind van hoofdstuk 12 [dia26] vers (lezen). Ook in dit gedeelte is de gave van het spreken in klanktaal een duidelijke gave van de Geest. Maar ook hier weer wordt 'ie als laatste genoemd, en wordt duidelijk gezegd dat het helemaal niet zo is dat iedereen in klanktaal kan (of zou moeten kunnen) spreken. Juist niet! [dia27] Waarom schrijft Paulus dit? Omdat er blijkbaar iets aan de hand is in de gemeente te Korinte. Paulus heeft anderhalf jaar in Korinte gewoond en gewerkt. Hij kende de mensen en hun mentaliteit dus behoorlijk goed. Van de vele Joden die in Korinte woonden heeft hij veel last gehad, ze zaagden voortdurend aan zijn stoelpoten. Uiteindelijk hebben ze hem weggepest. Wat de christenen in Korinte parten speelde was hun fixatie op de bijzondere gaven van de Geest. Ze gebruikten de charismata nogal om mee te pronken en goede sier en indruk te maken zo van: kijk mij eens geestelijk wezen! Maar ho even, daarvoor zijn de gaven van de Geest niet bedoeld! Ze zijn er ten bate van de gemeente! Om anderen mee te dienen. Daarom is het nodig de christenen in Korinte een nog voortreffelijker weg te wijzen, en dat is de liefde (hoofdstuk 13:1)[dia28]- Al sprak ik de talen van alle mensen en die van engelen had ik de liefde niet, ik zou niet meer zijn dan een dreunende gong of een schelle cimbaal. En iets verder (vers 8)[dia29] - De liefde zal nooit vergaan. Profetieen zullen verdwijnen, klanktaal zal verstommen, kennis verloren gaan... Om af te sluiten met (vers 13)[dia30] - Ons resten geloof, hoop en liefde, deze drie, maar de grootste daarvan is de liefde. En dan komen we bij 1 Korintiers 14, dat voor een groot deel gaat over tongentaal. Laten we dat Wat moet ik met tongentaal?! Preek voor de leer-van-de-kerk-dienst, door Jan Haveman, Emmen 30 juni

4 tot slot lezen en bespreken. [dia31] 1 Korintiers 14:1-5 (lezen) Je kunt hieruit het volgende opmerken: [dia32]klanktaal bestaat, en het is een gave van de heilige Geest. En het is blijkbaar [dia33]iets waar je naar mag verlangen of streven; of is het meer ironisch bedoeld als Paulus zegt 'ik zou willen dat u allen in klanktaal kon spreken...'? Want beter nog dan naar klanktaal kun je streven naar de gave van de profetie. Een nieuw element dat hier genoemd wordt, is dat het blijkbaar taal is die [dia34]gericht is op de Here. Alhoewel, ook in Handelingen 2 lees je al dat ze in die vreemde talen spreken over Gods grote daden en in Handelingen 10 dat ze God prijzen. Daaruit kun je ook al zoiets afleiden dat de inhoud van wat in klanktaal gezegd wordt gericht is op het aanbidden van God, op het loven en prijzen van de Here. Zodoende kan gezegd worden dat je bij tongentaal [dia35]alleen zelf baat hebt (het helpt je namelijk in het grootmaken van de Here), maar dat profetie beter is, omdat daar anderen bij gebaat zijn. En tenslotte is een belangrijke richtlijn, dat klanktaal [dia36]niet op zichzelf kan en mag staan, maar uitgelegd moet worden. Dit keert nog een paar keer terug: [dia37,38] 1 Korintiers 14:6-13 (lezen) Dus: [dia39] klanktaal op zich is mogelijk en ook niet verkeerd, als het maar uitgelegd wordt. Anders blijven het onverstaanbare klanken. Soms hoor je wel 's de gedachte dat het in Handelingen 2 om iets anders gaat dan in 1 Korintiers 14. In Handelingen zou het dan echt om talen gaan, vreemde talen, maar wel gewone talen. Terwijl in 1 Korintiers het meer over de tongentaal gaat zoals die bijvoorbeeld nu nog steeds in de Pinkstergemeente voorkomt: onbegrijpelijke en onsamenhangende klanken. [dia40] Ik ben van mening dat het zowel in Handelingen als in 1 Korintiers om hetzelfde fenomeen gaat, namelijk spreken in (voor jezelf vreemde) talen. Argument daarvoor: er wordt hetzelfde Griekse woord gebruikt. En hier in 1 Korintiers 14 lees je ook dat het over talen in de wereld gaat. En dat het talen zijn die blijkbaar ook uitgelegd (en dus verstaan) kunnen worden door anderen. Dan vertelt Paulus iets over de indruk die klanktaal wekt. Zoals ik al eerder benoemde: doordat de heilige Geest in je komt, raak je in een bepaalde staat van trance en extase. [dia41-42] 1 Korintiers 14:14-19 (lezen) [dia43]paulus kon dus blijkbaar zelf ook in tongentaal spreken. Tegelijk merk je dat hij daar niet veel waarde aan hecht. [dia44] En vooral niet wanneer als er anderen bij zijn; die kunnen er immers geen touw aan vastknopen, voor hen heeft het geen nut, geen functie. [dia45] Daarom spreekt Paulus liever in taal die anderen wel kunnen verstaan. Hierop gaat hij nog even door: [dia46,47] 1 Korintiers 14:20-25 (lezen) Wanneer de gemeente samenkomt moeten de aanwezigen [dia48] zichzelf niet verliezen (hun hoofd niet kwijtraken, niet in extase raken) en gaan brabbelen als baby's, maar moet iedereen z'n kop erbij houden (volwassen zijn in denken), omdat anders ongelovige buitenstaanders zullen denken dat ze in de gemeente van Christus gek geworden zijn. En dat moet niet. Paulus verwijst hier naar een tekst uit het OT, nl Jesaja 28 ('er staat in de wet', bedoeld is dan de toenmalig bekende wet en de profeten). Die verwijzing is interessant, omdat het daar om een neergeschreven voorbeeld van babytaal (of tongentaal?) gaat. [dia49] Jesaja 28:11-13 (lezen) Dat klinkt als abacadabra. Daar heb je zo niks aan. Paulus zegt dan ook [dia50]dat tongentaal voor ongelovigen een teken kan zijn (denk aan de Joden die overtuigt, over de streep getrokken moesten worden), [dia51]maar dat gelovigen veel meer hebben aan profetie. De Korintiers lijken dat om te draaien... En [dia52]buitenstaanders kunnen daar dan een verkeerde conclusie aan verbinden (als ze al die gemeenteleden in tongentaal horen praten zonder dat het uitgelegd Wat moet ik met tongentaal?! Preek voor de leer-van-de-kerk-dienst, door Jan Haveman, Emmen 30 juni

5 wordt), namelijk dat ze gek zijn geworden en dat dus God niet in hun midden is. Terwijl, als hij de verstaanbare profetie hoort en toepast, zich erin herkent, en tot de belijdenis komt dat God wel in hun midden is. Daarom komt Paulus tenslotte met heldere ordemaatregelen voor de samenkomsten: [dia53] 1 Korintiers 14:26-28 (lezen) Kortom, [dia54] in de gemeente van Christus moet alles ordelijk toegaan, omdat God een God is van vrede. Daarom moet alles wat gebeurt niet tot meerdere eer en glorie zijn van bepaalde personen die dan toevallig in tongen kunnen spreken, nee, alles moet tot opbouw van de gemeente zijn. En daarom mag er wel in tongentaal gesproken worden tijdens de diensten, maar dan niet meer dan door 2 a 3 personen, en het moet tegelijk uitgelegd worden. Als het niet verklaard kan worden wat er in tongentaal gesproken wordt, dan moet men zijn mond dichthouden. Zo eenvoudig is het. Ik wil nu voor ons zelf nog enkele conclusies trekken: 1). [dia55]tongentaal kan nog steeds voorkomen als gave van de heilige Geest, maar dan nie als iets voor iedereen, maar slechts voor bepaalde personen (zoals dat voor alle charismata geldt). 2). [dia56]dat zij in tongentaal kunnen spreken is vooral belangrijk voor die personen zelf, in hun relatie tot de Here (zij hebben dat dan blijkbaar nodig), als het gaat om lofprijzing en aanbidding. 3). [dia57]in relatie tot anderen heeft tongentaal alleen betekenis als wat gezegd wordt gelijk ook uitgelegd wordt. Kan dat niet, dan mag er niet in tongentaal gesproken worden. 4). [dia58]al met al heeft de gave van het spreken in tongen slechts een beperkte, relatieve waarde. Er zijn gaven van de Geest waar je (of waar vooral anderen) meer aan hebben, en waar je dan ook beter naar zou kunnen streven. Zijn er vragen over het gestelde? Amen Wat moet ik met tongentaal?! Preek voor de leer-van-de-kerk-dienst, door Jan Haveman, Emmen 30 juni