B Voedingsmiddelentechnologie Zij-instroom HAS Hogeschool. Verslag van de aanvullende beperkte opleidingsbeoordeling 27 juni 2016

Transcriptie

1 Vlindersingel VM Utrecht B Voedingsmiddelentechnologie Zij-instroom HAS Hogeschool Verslag van de aanvullende beperkte opleidingsbeoordeling 27 juni 2016 Utrecht september Evaluatiebureau voor het hoger onderwijs

2 2 HAS Hogeschool Dit document laat zich het beste dubbelzijdig afdrukken.

3 Inhoudsopgave Samenvatting...4 Colofon...6 Inleiding Beoogde eindkwalificaties Onderwijsleeromgeving Toetsing Gerealiseerde eindkwalificaties Bijlagen Bijlage 1 Visitatiecommissie Bijlage 2 Programma visitatie Bijlage 3 Kwantitatieve gegevens Bijlage 4 Eindkwalificaties Bijlage 5 Programma voltijds bacheloropleiding Voedingsmiddelentechnologie Bijlage 6 Bestudeerde documenten Bijlage 7 Onafhankelijkheidsverklaringen Zij-instroom B Voedingsmiddelentechnologie september

4 Samenvatting Op 27 juni 2016 is de opleiding Bachelor Voedingsmiddelentechnologie zij-instroom van HAS Hogeschool gevisiteerd door een commissie van AeQui. Het totaaloordeel van de commissie is voldoende. HAS Hogeschool profileert zichzelf als een ondernemende hogeschool en wil hèt opleidings- en expertisecentrum zijn in de Zuid Nederlandse regio op het gebied van agro, food en leefomgeving. Actieve verbinding met het bedrijfsleven is daarvan een belangrijk onderdeel. De hogeschool verzorgt voor drie bacheloropleidingen een zogenaamd zij-instroomtraject. In het zij-instroomtraject kunnen kandidaten, met behulp van een vrijstellingsregeling, instromen in een verkort traject van de bacheloropleiding. Met het aanbieden van de zij-instroomtrajecten wil de hogeschool bijdragen aan het levenslang leren van professionals in het werkveld. Beoogde eindkwalificaties De visitatiecommissie kwalificeert op grond van de gesprekken en de onderliggende documentatie de beoogde eindkwalificaties als voldoende. De commissie heeft vastgesteld dat de eindkwalificaties wat betreft inhoud, niveau en oriëntatie concreet zijn uitgewerkt en voldoen aan de (inter)nationale eisen die aan een bacheloropleiding Voedingsmiddelentechnologie zijn gesteld. De bacheloropleiding opleiding VMT stemt haar eindkwalificaties af op het werkveld mede op basis van de werkveldscans, de panelevaluaties en de contacten van de docenten met de beroepspraktijk. Daarnaast zijn ook de zij-instromers zelf werkzaam in de beroepspraktijk. De opleiding hanteert de competenties van het landelijk vastgestelde opleidingsprofiel. Het werkveld is tevreden over het niveau en de vaardigheden van de zij-instromers. Programma De visitatiecommissie kwalificeert op grond van de gesprekken en de onderliggende documentatie de onderwijsleeromgeving als voldoende. De commissie heeft vastgesteld dat de opleiding zijinstromers een adequaat individueel programma biedt waarmee zij de eindkwalificaties kunnen bereiken. Elke zij-instromer wordt toegelaten tot het programma op basis van een intake-assessment. Het programma bestaat uit verplichte onderdelen: de module Bedrijfsvoering, de technologische opdracht, de beroepsopdracht en indien nodig aanvullend onderwijs. Dit laatste wordt bepaald op basis van het intake-assessment. Voor kandidaten die de bedrijfsopleiding Voedingsmiddelentechnologie van HAS Kennistransfer gevolgd hebben, is een programmavergelijking gemaakt tussen de (nieuwe) reguliere bacheloropleiding en de bedrijfsopleiding. Op basis daarvan is de module Bedrijfsvoering toegevoegd aan het programma van de zij-instromers. Vanaf studiejaar volgen zij-instromers en reguliere studenten hetzelfde vierde jaar. De commissie ondersteunt het voornemen van de opleiding om onderzoeksvaardigheden als expliciet onderdeel van 10 EC in de Technologische opdracht op te nemen. Aan het zij-instroom traject zijn competente docenten verbonden. Deze docenten zijn onderdeel van het kernteam van de opleiding VMT en geven ook les bij HAS Kennistransfer. De docenten zijn afgelopen periode geschoold op het gebied van methodologische grondigheid. De commissie vindt dat positief. De studenten en alumni met wie de commissie gesproken heeft zijn tevreden over de opleiding en wat de opleiding hen gebracht heeft. De opleiding heeft heldere toelatingseisen geformuleerd en beschikt over goede faciliteiten. Toetsing De visitatiecommissie kwalificeert op grond van de gesprekken en de onderliggende documentatie de toetsing als voldoende. De commissie heeft vastgesteld dat de opleiding beschikt over een adequaat systeem van toetsing. De zeven competenties spelen een centrale rol bij het intake-assessment, de modules, de technologische opdracht en de beroepsopdracht. De constructie en beoordeling van de toetsing is adequaat. Dit komt mede tot stand doordat er meerdere docenten worden ingezet bij de constructie en de beoordeling van de toetsen en het intake-assessment. De opleiding heeft aan het intake-assessment de body of knowledge toegevoegd. Dit betekent dat in het assessment niet alleen getoetst wordt op de zeven competenties maar ook op de kennis. De examencommissie heeft ten opzichte van de aanvullende 4 HAS Hogeschool

5 (vorige) beoordeling een meer actieve rol bij de intake-assessments en de vrijstellingsregeling. De examencommissie beoordeelt steekproefsgewijs beroepsopdrachten van zij-instromers en belegt kalibratiessessies met beoordelaars. De commissie vindt dit belangrijke verbeteringen ten opzichte van de vorige beoordeling. Gerealiseerde eindkwalificaties De visitatiecommissie kwalificeert op grond van de gesprekken en de onderliggende documentatie de gerealiseerde eindkwalificaties als voldoende. De commissie heeft vastgesteld dat de beoogde eindkwalificaties gerealiseerd worden. Voor zij-instromers wordt dit vastgesteld in het intake-assessment, de technologische opdracht en de beroepsopdracht. De opleiding maakt daarbij gebruik van hogeschool brede instrumenten als de handleiding voor de beoordeling van beroepsopdrachten en een beoordelingsformulier. Daarbij wordt ook het plan van aanpak van de student beoordeeld. Bij de beoordeling van zowel het plan van aanpak als de beroepsopdracht wordt het vier-ogen-principe gehanteerd. Op basis van de bestudeerde dossiers stelt de commissie vast dat de zij-instromers de eindkwalificaties (en het bachelorniveau) realiseren. Het gebruik van bronnen en de formulering van deelvragen kan daarin verbeterd worden. Ook is het de commissie opgevallen dat de beoordelingen dicht bij elkaar liggen en dat het HASbrede beoordelingsformulier voor de beroepsopdracht minder ruimte biedt voor de competenties van de opleiding VMT. Aanbevelingen De commissie raadt de opleiding aan haar eigen karakter en inkleuring (bijvoorbeeld zichtbaar in de vier afstudeerrichtingen) meer expliciet te maken in haar profiel. De commissie raadt de opleiding aan de video-opnames van de intake-assessments te gebruiken bij intervisiesessies. Dit kan helpen om de kwaliteit en de eenduidigheid van deze assessments verder te versterken. Tot slot raadt de commissie aan om het HAS-brede beoordelingsformulier voor de beroepsopdracht specifiek te maken voor de opleiding. Het HAS-brede formulier is een goede basis, maar blijft noodzakelijkerwijs generiek. Alle standaarden van het NVAO kader zijn positief beoordeeld (voldoende) en op die grond geeft de visitatiecommissie een positief advies inzake accreditatie van de opleiding B Voedingsmiddelentechnologie zij-instroom van HAS Hogeschool. Namens de voltallige visitatiecommissie, Utrecht, september 2016 drs. R.R. van Aalst Voorzitter drs. T. Buising Secretaris Zij-instroom B Voedingsmiddelentechnologie september

6 Colofon Instelling en opleiding HAS Hogeschool Onderwijsboulevard 221, 5223 DE s-hertogenbosch Telefoon: (073) Status instelling: bekostigd Resultaat instellingstoets kwaliteitszorg: positief Opleiding: Voedingsmiddelentechnologie Niveau: Hbo-bachelor Aantal studiepunten: 240 EC Titel: Bachelor Voedingsmiddelentechnologie Locatie: s-hertogenbosch Variant: Voltijd Croho-nummer: Kwantitatieve gegevens van de opleiding zijn weergegeven in bijlage 3. Voor kwaliteit verantwoordelijke bestuurder:lid College van Bestuur Contactpersoon met betrekking tot kwaliteit van de opleiding: Corne Verhees Contactgegevens: / T Visitatiecommissie De commissie bestond uit: Raoul van Aalst, voorzitter Paul Damsteeg, werkveld- en domeindeskundige Linda van der Grijspaarde, werkveld- en domeindeskundige Anissa Oukhiar, studentlid Titia Buising, secretaris De commissie is vooraf voorgelegd aan de NVAO; de NVAO heeft ingestemd met de samenstelling. De visitatie is uitgevoerd onder verantwoordelijkheid van AeQui VBI Vlindersingel VM Utrecht (030) HAS Hogeschool

7 Inleiding HAS Hogeschool verzorgt onderwijs en voert onderzoek uit op het gebied van agro, food en leefomgeving. De hogeschool biedt tien bacheloropleidingen aan: Voedingsmiddelentechnologie, Milieukunde, Bedrijfskunde en agribusiness, Dier- en veehouderij, Food Innovation, International Food and Agribusiness, Tuinbouw en akkerbouw, Management van de leefomgeving, Toegepaste Biologie en Geo Media & Design. HAS Hogeschool profileert zichzelf als een ondernemende hogeschool en wil hèt opleidings- en expertisecentrum zijn in de Zuid Nederlandse regio op het gebied van agro, food en leefomgeving. Actieve verbinding met het bedrijfsleven is daarvan een belangrijk onderdeel. De hogeschool verzorgt voor drie bacheloropleidingen een zogenaamd zij-instroomtraject. In het zij-instroomtraject kunnen kandidaten, met behulp van een vrijstellingsregeling, instromen in een verkort traject van de bacheloropleiding. Met het aanbieden van de zij-instroomtrajecten wil de hogeschool bijdragen aan het levenslang leren van professionals in het werkveld. Het instituut De hogeschool kent twee locaties: Den Bosch en Venlo. In 2014 studeerden studenten aan HAS Hogeschool. Momenteel studeren er circa 3000 studenten bij HAS Hogeschool, begeleid door ruim 259 docenten. De hogeschool kent 11 lectoraten. De hogeschool kent daarnaast twee proeftuinen waarbij intensief samengewerkt wordt met het bedrijfsleven in de ontwikkeling van nieuwe kennis: het Insectlab en het Consumerlab. De hogeschool heeft haar zakelijke activiteiten op het gebied van opleiding, training, advies en onderzoek ondergebracht in HAS Kennistransfer. HAS Kennistransfer is bovendien verantwoordelijk voor de acquisitie, coördinatie en de begeleiding van de beroepsopdrachten (afstudeerprojecten) van alle laatstejaarsstudenten. Middels HAS Kennistransfer onderhoudt de hogeschool haar contacten met de beroepspraktijk. HAS Kennistransfer verzorgt de tweejarige bedrijfsopleiding Voedingsmiddelentechnologie, waarmee kandidaten individuele vrijstellingen kunnen aanvragen voor (toelating tot) het zij-instroomtraject van de bacheloropleiding Voedingsmiddelentechnologie. Zij-instroom Met de zij-instroomtrajecten wil de hogeschool kandidaten met relevante werkervaring de mogelijkheid bieden hun bachelordiploma te halen. Kandidaten dienen te beschikken over ruime werkervaring en opleidingservaring op HBO niveau. Dit laatste kan bijvoorbeeld tot uitdrukking komen in het gevolgd hebben van de bedrijfsopleiding Voedingsmiddelentechnologie van HAS Kennistransfer. Met behulp van een intake-assessment wordt bepaald of kandidaten geschikt zijn en welke vrijstellingen zij krijgen voor de toetsen en tentamens in de eerste drie jaar. Hierbij geldt een door de examencommissie goedgekeurde vrijstellingsregeling. Zij-instromers volgen in principe een individuele leerroute. Na de vorige visitatie In 2014 heeft een aanvullende beoordeling van de zijinstroomtrajecten plaatsgevonden. Daarbij is onder andere geconstateerd dat in de vrijstellingsregeling inhoudelijke eisen opgenomen diende te worden, duidelijke eisen aan de werkomgeving van zij-instromers gesteld dienden te worden, het niveau van de scripties onvoldoende was en dat de examencommissie meer betrokken dient te zijn bij de borging van het eindniveau. De opleiding heeft ten opzichte van de vorige beoordeling de volgende veranderingen doorgevoerd: - de, in samenspraak met de examencommissie, verdere ontwikkeling van de vrijstellingsregeling waarbij inhoudelijke eisen zijn gesteld aan de bewijslast; - goedkeuring van de vrijstellingsregeling door de examencommissie; - beoordeling vooraf of de beroepsopdracht en de werkomgeving van de zij-instromer voldoen aan de voorwaarden die gelden voor een BO; Zij-instroom B Voedingsmiddelentechnologie september

8 - verhoging van het aantal begeleidingsuren voor de beroepsopdracht van 25 naar 35 uur per zijinstromer; - aandacht voor onderzoeksvaardigheden en statistische vaardigheden bij het vak Technologisch Management; - het versterken van het vier-ogenprincipe bij de beoordeling van beroepsopdrachten van zij-instromers door een onafhankelijke tweede beoordelaar aan te wijzen; - steekproefsgewijze controle van de beroepsopdrachten door de examencommissie; - een programmavergelijking tussen het reguliere programma en dat van de bedrijfsopleiding Voedingsmiddelentechnologie van HAS Kennistransfer. Deze vergelijking wordt gebruikt bij het toekennen van vrijstellingen voor kandidaten die deze bedrijfsopleiding gevolgd hebben; - een toetsvergelijking tussen het reguliere programma en dat van de bedrijfsopleiding Voedingsmiddelentechnologie van HAS Kennistransfer. De vorige visitaties en beoordelingen van de zij-instroomtrajecten hebben ook geleid tot een aantal verbetermaatregelen op het niveau van de hogeschool. Dit betreft: - de ontwikkeling van een HAS brede handleiding voor de beoordeling van beroepsopdrachten, met bijbehorende beoordelingsformulieren; - scholing op het gebied van methodologische grondigheid en onderzoeksvaardigheden voor alle docenten die bij een beroepsopdracht betrokken zijn. De opleiding De opleiding Voedingsmiddelentechnologie (VMT) leidt studenten op voor kaderfuncties binnen de voedingsmiddelenindustrie. De voedingsmiddelenindustrie is gericht op het produceren, ontwikkelen en onderzoeken en vermarkten van voedingsmiddelen. Bij voedingsmiddelentechnologie staat niet alleen het belang van de productkwaliteit centraal maar ook maar ook de veiligheid (microbieel, chemisch, fysisch), duurzaamheid en economische haalbaarheid. In 2013 is het curriculum van de opleiding vernieuwd. Sindsdien kent de opleiding de volgende vier afstudeerrichtingen: Food Technology & Product, Food Technology & Production, Food Technology & Business en Food Technology & Quality. Voor zij-instromers die na september 2014 zijn ingestroomd gelden de nieuwe (en in dit rapport beschreven) competenties. Voor zij-instromers die eerder zijn ingestroomd gelden de oude competenties (van het curriculum dat in afbouw is). Het zij-instroomtraject van de opleiding VMT kent dezelfde eindkwalificaties (competenties) en doelstellingen als de reguliere bacheloropleiding waarvan zij onderdeel uitmaakt. De vierjarige voltijds opleiding kende in studiejaar een instroom van 122 studenten. Het zijinstroomtraject kende in datzelfde studiejaar een instroom van acht studenten. De opleiding hanteert de landelijk vastgestelde eindkwalificaties, zoals vastgelegd in het Landelijk Opleidingsprofiel Voedingsmiddelentechnologie De eindkwalificaties zijn verwoord in zeven competenties van een voedingsmiddelentechnoloog. De visitatie HAS Hogeschool heeft aan AeQui opdracht gegeven onderhavige visitatie uit te voeren. De visitatie is uitgevoerd conform het beoordelingskader van de beperkte opleidingsbeoordeling, waarbij de commissie zich specifiek heeft gericht op het zij-instroomtraject. AeQui heeft in samenwerking met HAS Hogeschool een onafhankelijke en ter zake kundige commissie samengesteld. Met vertegenwoordigers van de opleiding is een voorbereidend gesprek gevoerd. De visitatie heeft op 27 juni 2016 plaatsgevonden volgens het programma dat in bijlage 2 is weergegeven. De commissie heeft de beoordeling in onafhankelijkheid uitgevoerd; aan het einde van de visitatie is de opleiding in kennis gesteld van de bevindingen en conclusies van de commissie. Deze rapportage is in concept toegestuurd aan de opleiding in september 2016, de reacties van de opleiding zijn verwerkt tot deze definitieve rapportage. 8 HAS Hogeschool

9 1. Beoogde eindkwalificaties De commissie heeft vastgesteld dat de eindkwalificaties wat betreft inhoud, niveau en oriëntatie concreet zijn uitgewerkt en voldoen aan de (inter)nationale eisen die aan een bacheloropleiding Voedingsmiddelentechnologie zijn gesteld. De bacheloropleiding opleiding VMT stemt haar eindkwalificaties af op het werkveld mede op basis van de werkveldscans, de panelevaluaties en de contacten van de docenten met de beroepspraktijk. Daarnaast zijn ook de zij-instromers zelf zijn werkzaam in de beroepspraktijk. De opleiding hanteert de competenties van het landelijk vastgestelde opleidingsprofiel. De commissie raadt de opleiding aan haar eigen karakter en inkleuring (bijvoorbeeld zichtbaar in de vier afstudeerrichtingen) meer expliciet te maken in haar profiel. Het werkveld is tevreden over het niveau en de vaardigheden van de zij-instromers. Beoogde eindkwalificaties Standaard 1: De beoogde eindkwalificaties van de opleiding zijn wat betreft inhoud, niveau en oriëntatie geconcretiseerd en voldoen aan internationale eisen. De commissie beoordeelt deze standaard als voldoende. Bevindingen Afstemming beroepenveld De opleiding heeft op verschillende manieren afstemming met de beroepspraktijk. Zo is in 2013 een werkveldonderzoek uitgevoerd. In twee panelevaluaties is gesproken met alumni en hun leidinggevenden over onder andere de relevantie van de eindkwalificaties, actuele ontwikkelingen en de aansluiting van de opleiding op de beroepspraktijk. De resultaten zijn gebruikt bij het vormgeven van het nieuwe curriculum. Dit heeft onder andere geleid tot nieuwe afstudeerrichtingen en het vervallen van de afstudeerrichting Food & Health. In 2016 zijn zogenaamde werkveldscans gehouden met vertegenwoordigers van de beroepspraktijk. Daarbij is de ontwikkeling van de nieuwe afstudeerrichtingen besproken met de beroepspraktijk. De relatie met de beroepspraktijk krijgt ook vorm middels de verschillende activiteiten die tijdens de opleiding worden georganiseerd. Dit betreft onder andere de inzet van gastprekers, excursies, projecten met externe opdrachtgevers, stages en beroepsopdrachten. De opleiding kent een marktcoördinator die de contacten het de beroepspraktijk inventariseert en coördineert. Voor de zij-instromers krijgt de relatie met de beroepspraktijk concreet vorm in de beroepsopdracht. De docenten van de opleiding zijn middels de hierboven genoemde activiteiten verbonden met de beroepspraktijk. Daarnaast komen zij via docentenstages en hun rol als docent bij HAS Kennistransfer met de beroepspraktijk in contact. Ook is een aantal docenten verbonden aan het Centre of Expertise Food en heeft via die weg intensief contact met het werkveld. Zij-instromers zijn zelf ook werkzaam in de beroepspraktijk. De opleiding leidt Voedingsmiddelentechnologen op voor hogere kaderfuncties in de internationale sector, met een sterke technologische component. Binnen de voedingsmiddelenindustrie is sprake van een grote mate van specialisatie en taakverdeling. Er zijn productiebedrijfstakken: vlees-, zuivel-, dranken-, groente-, bakkerij- en fruitindustrie. En er zijn toeleveranciers van grond- en hulpstoffen, handelsorganisaties, leveranciers van apparatuur en diensten, keurings- en controlediensten, adviesbureaus en onderwijs- en onderzoeksinstellingen. Uit de kritische reflectie blijkt dat de meerderheid van de afgestudeerden terecht komt bij bedrijven en organisaties in de voedingsmiddelenindustrie. Daarnaast komen afgestudeerden terecht bij dienstverlenende organisaties, bij de overheid of in de handel. Uit de kritische reflectie blijkt dat afgestudeerde zij-instromers vooral in de voedingsmiddelenindustrie werken. Vertegenwoordigers van de beroepspraktijk met wie de commissie gesproken heeft zijn tevreden over het niveau van de zij-instromers. Het kennisniveau van de zij-instromers is vergelijkbaar met dat van de reguliere studenten. Wat betreft motivatie en werkervaring hebben ze een voorsprong op de reguliere studenten. Actueel en concreet De opleiding hanteert de competenties van het landelijk opleidingsprofiel Voedingsmiddelentechnologie dat in 2014 door de gezamenlijke opleidingen Zij-instroom B Voedingsmiddelentechnologie september

10 Voedingsmiddelentechnologie is vastgesteld. Het opleidingsprofiel is ook gevalideerd door het werkveld van de vier betrokken hogescholen (NHL Hogeschool / Hogeschool Van Hall Larenstein, HAS Hogeschool en Hogeschool Inholland). De eindkwalificaties zijn verwoord in zeven competenties voor de voedingsmiddelentechnoloog: onderzoeken, experimenteren, ontwikkelen, beheren, adviseren, managen en professionaliseren. In het landelijk opleidingsprofiel worden ook beroepen voor de voedingsmiddelentechnoloog beschreven. Daarnaast is een body of knowledge and skills (BoKS) gedefinieerd. In het landelijk opleidingsprofiel zijn de competenties uitgewerkt in vier niveaus. Het vierde niveau beschrijft dat van een ervaren beroepsbeoefenaar. De opleiding heeft de competenties uitgewerkt in leerdoelen per module. Binnen het landelijk opleidingsprofiel heeft de opleiding haar eigen afstudeerrichtingen gedefinieerd. Op dit moment werkt de opleiding aan een eigen inkleuring van de vier afstudeerrichtingen. Tijdens de visitatie is gebleken dat de vier afstudeerrichtingen en het praktijkgerichte karakter van de opleiding, de opleiding onderscheidend maken ten opzichte van de andere opleidingen VMT in Nederland. De commissie raadt de opleiding aan dit eigen karakter meer expliciet te maken in haar profiel. Met behulp van de eerder genoemde panelevaluaties en werkveldscans worden de competenties afgestemd met het werkveld. Dit draagt, samen met de input van docenten inzake ontwikkelingen in het veld, bij aan het actueel houden van de competenties. Dublin descriptoren In het landelijk opleidingsprofiel worden de competenties (zoals vermeld in bijlage 4) verbonden aan de Dublin descriptoren voor het bachelorniveau, de HBO standaard en de generieke kwalificaties voor de HBO bachelor. De opleiding heeft daarnaast competenties verbonden aan de modules. Op basis van deze beide overzichten is het voor de commissie duidelijk hoe de vertaalslag van de Dublin descriptoren naar het curriculum is gemaakt. Overwegingen Op basis van de gevoerde gesprekken en de bestudeerde documentatie constateert de commissie dat de opleiding de aanbevelingen van de vorige visitaties (zie ook de inleiding) ter harte heeft genomen en een grondig verbetertraject heeft opgezet. De commissie vindt het positief dat dit ook zijn uitwerking heeft in HAS brede vernieuwingen. De commissie is van mening dat de opleiding haar eindkwalificaties heeft afgestemd op de nationale eisen voor het vak, de actuele eisen van het beroepenveld en de internationale eisen aangaande het bachelorniveau. De opleiding ontleent haar eindkwalificaties aan het landelijk opleidingsprofiel Voedingsmiddelentechnologie. De opleiding heeft adequate contacten met de beroepspraktijk. De werkveldscans, panelevaluaties, contacten van de docenten en van de zij-instromers met hun eigen werkomgeving dragen daar in belangrijke mate aan bij. Het werkveld is, zo bleek tijdens de visitatie, tevreden over het niveau van de zij-instromers. De opleiding geeft door het definiëren van afstudeerrichtingen haar eigen inkleuring aan het landelijke profiel. Hoewel de commissie dit waardeert, raadt zij de opleiding ook aan haar eigen profiel (op basis van deze afstudeerrichtingen) meer expliciet te maken. De commissie vast dat de eindkwalificaties voldoende actueel zijn en indien nodig aangepast worden. Ook zijn de eindkwalificaties gerelateerd aan de modules. Op basis van bovenstaande beoordeelt de commissie deze standaard als voldoende. 10 HAS Hogeschool

11 2. Onderwijsleeromgeving De commissie heeft vastgesteld dat de opleiding zij-instromers een adequaat individueel programma biedt waarmee zij de eindkwalificaties kunnen bereiken. Elke zij-instromer wordt toegelaten tot het programma op basis van een intake-assessment (zie ook standaard 3). Het programma bestaat uit verplichte onderdelen: de module Bedrijfsvoering, de Technologische opdracht, de Beroepsopdracht en indien nodig aanvullend onderwijs. Dit laatste wordt bepaald op basis van het intake-assessment. Voor kandidaten die de bedrijfsopleiding Voedingsmiddelentechnologie van HAS Kennistransfer gevolgd hebben, is een programmavergelijking gemaakt tussen de (nieuwe) reguliere bacheloropleiding en de bedrijfsopleiding. Op basis daarvan is de module Bedrijfsvoering toegevoegd aan het programma van de zij-instromers. Vanaf studiejaar volgen zij-instromers en reguliere studenten hetzelfde vierde jaar. De commissie ondersteunt het voornemen van de opleiding om onderzoeksvaardigheden als expliciet onderdeel van 10 EC in de Technologische opdracht op te nemen. Aan het zij-instroom traject zijn competente docenten verbonden. Deze docenten zijn onderdeel van het kernteam van de opleiding VMT en geven ook les bij HAS Kennistransfer. De docenten zijn afgelopen periode geschoold op het gebied van methodologische grondigheid. De commissie vindt dat positief. De studenten en alumni met wie de commissie gesproken heeft zijn tevreden over de opleiding en wat de opleiding hen gebracht heeft. De opleiding heeft heldere toelatingseisen geformuleerd en beschikt over goede faciliteiten. Onderwijsleeromgeving Standaard 2: Het programma, het personeel en de opleidingsspecifieke voorzieningen maken het voor de instromende studenten mogelijk de beoogde eindkwalificaties te realiseren. De commissie beoordeelt deze standaard als voldoende. Bevindingen Programma Op basis van het Landelijk Opleidingsprofiel Voedingsmiddelentechnologie 2014 is gestart met de vernieuwing van het curriculum. Ten tijde van de visitatie zijn de eerste twee studiejaren geïmplementeerd. Het derde en vierde jaar zijn in ontwikkeling en in studiejaar studeren de eerste studenten in het nieuwe curriculum af. Vanaf studiejaar volgen zij-instromers hetzelfde programma als de reguliere studenten in het vierde jaar. Het reguliere programma kent vier afstudeerrichtingen. Zij-instromers kunnen kiezen uit twee richtingen: Food Technology & Product en Food Technology & Production. Voor de cohorten zij-instomers tot studiejaar ziet het verplichte programma er als volgt uit: - de module Technologische Management (14 EC); - de module Bedrijfsvoering (12 EC); - de Beroepsopdracht (28 EC). Voor deze onderdelen kunnen de zij-instromers geen vrijstelling krijgen. Op basis van het intake-assessment wordt bepaald of zij-instromers aanvullend onderwijs dienen te volgen, bijvoorbeeld op het gebied van de sectorspecialisatie (de krijgt vorm in de module Bakkerij- / vlees- / zuiveltechnologie of een individueel studieprogramma van 6 EC); Bij de module Technologische Opdracht / Technologisch Management (14 EC) voeren de zij-instromers in groepjes een technologische opdracht uit. Daarbij laten zij zien dat zij de competenties van de opleiding beheersen, binnen de door hen gekozen afstudeerrichting. In deze module wordt aandacht besteed aan onderzoeksvaardigheden, zoals het formuleren van een probleemstelling en het uitvoeren van literatuuronderzoek. Daarnaast komen statistische vaardigheden, projectmanagement, communicatieve vaardigheden en sociale vaardigheden aan de orde. Deze module is, samen met de beroepsopdracht, onderdeel van het afstudeerprogramma van de zij-instomers (zie standaard 4). Tijdens de visitatie is duidelijk geworden dat de opleiding het voornemen heeft om onderzoeksvaardigheden als apart onderdeel van 10 EC in de Technologische Opdracht op te nemen. Bij de module Bedrijfsvoering (12 EC) krijgen zij-instromers kennis van en inzicht in de bedrijfskundige Zij-instroom B Voedingsmiddelentechnologie september

12 en managementaspecten die spelen binnen food-bedrijven. Daarbij is onder ander aandacht voor bedrijfskundige aspecten die voor food-bedrijf belangrijk zijn, het analyseren van bedrijfskundige aspecten en het op basis daarvan komen tot verbetervoorstellen. In de sectorspecialisatie (6 EC) krijgen studenten inzicht in productkennis en technologische aspecten van de betreffende specialisatie. Bij de module Vleestechnologie betreft dit bijvoorbeeld de technologische achtergronden van de meest relevante processen die in de vleessector worden toegepast bij de bereiding van vers vlees en vleesproducten (verkleinen, zouten en pekelen, roken, warmtebehandelingen, verpakken, coaten, fermenteren en samenstellen). En kennis van de relevante procesparameters en hun invloed op de productkwaliteit. Naar aanleiding van de aanvullende beoordeling heeft de opleiding een vergelijking gemaakt tussen het (nieuwe) programma van de reguliere bacheloropleiding en dat van de bedrijfsopleiding Voedingsmiddelentechnologie van HAS Kennistransfer. Hieruit blijkt dat beide programma s grotendeels vergelijkbaar zijn qua inhoud. In het programma van de bedrijfsopleiding is echter minder aandacht voor bedrijfsvoering. Dit wordt vanaf onderdeel van de bedrijfsopleiding Voedingsmiddelentechnologie van HAS Kennistransfer. Zij-instromers zijn, zo bleek tijdens de visitatie, positief over de opleiding. Ze waarderen de aandacht voor technologische kennis en voor professioneel handelen in het programma. Ook zijn ze positief over de module Bedrijfsvoering en de reflectie die van hen (met name tijdens het intake-assessment) verwacht wordt. Ook de alumni met wie de commissie gesproken heeft, zijn tevreden over de opleiding. De opleiding heeft hen veel gebracht, op het gebied van procesmatig en breder denken. Ook heeft de opleiding in sommige gevallen bijgedragen aan de carrière van de alumni (bijvoorbeeld een andere of hogere functie). HAS bedrijfsopleiding Voedingsmiddelentechnologie De bedrijfsopleiding Voedingsmiddelentechnologie is een tweejarige opleiding van HAS Kennistransfer. Deze opleiding is door veel zij-instromers gevolgd ter voorbereiding op (het zij-instroomtraject van) de reguliere bacheloropleiding VMT. Het nieuwe curriculum voor de reguliere opleiding heeft geleid tot een nieuw cursusprogramma voor de bedrijfsopleiding Voedingsmiddelentechnologie van HAS Kennistransfer. In dat nieuwe programma zijn de leerdoelen gelijk aan die van de reguliere opleiding. Vanaf studiejaar volgen zij-instomers in het vierde jaar hetzelfde programma als de reguliere studenten. Instroom In studiejaar zijn acht studenten gestart met het zij-instroomtraject. In de jaren daarvoor varieerde het aantal van 6 tot 23 studenten. De opleiding hanteert de wettelijke toelatingseisen tot een bacheloropleiding. Hoewel het zij-instroomtraject toegankelijk is voor kandidaten met een uiteenlopende opleidingsachtergrond, maken vooral kandidaten die de bedrijfsopleiding Voedingsmiddelentechnologie van HAS Kennistransfer hebben gevolgd gebruik van deze mogelijkheid. Het zij-instroomtraject is toegankelijk voor kandidaten met minimaal 3 jaar relevante werkervaring en relevante opleidingen. Dit is een vereiste voor de te verlenen vrijstellingen. Een kandidaat is vervolgens toelaatbaar tot de bacheloropleiding als hij / zij voldoet aan de wettelijke toelatingseisen. Kandidaten tonen met behulp van een portfolio aan waar zij staan ten opzichte van de eindkwalificaties van de opleiding. Op basis van een intake-assessment (en een vrijstellingsregeling) bepaalt de examencommissie of en zo ja voor welke vrijstellingen kandidaten in aanmerking komen. Deze procedure en de bijbehorende vrijstellingsregeling worden beschreven bij standaard 3. Didactisch concept en begeleiding In de reguliere opleiding Voedingsmiddelentechnologie staat projectonderwijs centraal. Daarbij voeren studenten zoveel mogelijk projecten uit met externe opdrachtgevers. De kennismaking met het beroepenveld en de beroepspraktijk wordt tijdens de opleiding steeds verder geïntensiveerd. Ook krijgen studenten gedurende de opleiding en de projecten steeds meer verantwoordelijkheden. 12 HAS Hogeschool

13 Ook van de zij-instromers, die instromen in het vierde jaar van de opleiding, wordt een grote zelfstandigheid verwacht, zij zijn zelf verantwoordelijk voor hun leren. Het onderwijs aan zij-instromers omvat in het vierde jaar 234 contacturen. Zij-instromers worden vanaf de start van de opleiding begeleid door een studieadviseur. De studieadviseur ondersteunt zij-instromers bij de studieplanning en praktische zaken. Bij de beroepsopdracht worden zijinstromers begeleid door een docent. De opleiding heeft het aantal begeleidingsuren voor de beroepsopdracht verhoogd van 25 naar 35 per zij-instromer. Docenten Het kernteam bestaat uit 30 docenten (in fte), waarvan 19 beschikken over een mastertitel. De overige docenten hebben een hbo-opleiding gevolgd. Vier docenten zijn gepromoveerd en één docenten is bezig met een promotieonderzoek. De opleiding beschikt daarnaast over vier praktijkdocenten en zes practicumassistenten. Een aantal docenten is betrokken bij de kenniskring van het lectoraat Voeding en gezondheid en één docent is betrokken bij een ander lectoraat. Het team wordt ondersteund door een directeur, een studieadviseur en een secretaresse. De gemiddelde student-docent-ratio is 13,4. In studiejaar was de ratio 13,9. De docenten werken zowel voor de reguliere opleiding als voor de bedrijfsopleiding Voedingsmiddelentechnologie van HAS Kennistransfer. De commissie constateert dat het merendeel van de docenten beschikt over praktijkervaring. Een aantal docenten heeft in de sector gewerkt. Daarnaast zijn docenten verbonden met het beroepenveld via docentenstages, adviestrajecten en het verzorgen van cursussen aan professionals in de praktijk. Startende docenten volgen de training Basisbevoegdheid Didactische Bekwaamheid. De opleiding organiseert elk blok een studiedag voor kennisdeling. Hierbij wordt veelal inhoudelijke en didactische kennis gedeeld. HAS-breed worden diverse scholingsactiviteiten georganiseerd, zoals bijvoorbeeld de training Basis Kwalificatie Examinering (BKE). In 2016 hebben alle docenten van de opleiding het BKE traject doorlopen. Twee docenten volgen een training gericht op de senior kwalificatie examinering. Medio 2016 is tijdens een studiedag aandacht besteed aan onderzoeksmethodieken, waarbij de nadruk is gelegd op de onderzoeksmethodieken in de Beroepsopdracht. Dit krijgt een vervolg in studiejaar Daarnaast bepreken de begeleidende docenten in jaarlijkse intervisiesessies de beroepsopdrachten. Tijdens de visitatie is opgemerkt dat naar aanleiding van de vorige aanvullende beoordeling HAS breed een scholingstraject op het gebied van methodische grondigheid is ontwikkeld. Deze scholing is bedoeld voor docenten betrokken bij de begeleiding en beoordeling van beroepsopdrachten. Faciliteiten In het gebouw zijn passende ruimtes beschikbaar: kleinere en grotere lokalen voor hoor-, instructie- en werkcolleges en voor overleg tussen studenten onderling. Daarnaast kunnen studenten gebruik maken van een aantal algemene voorzieningen zoals draadloos internet en het Study Centre, dat beschikt over literatuur en digitale media voor alle vakgebieden die voor de opleiding relevant zijn. De HAS is voor zij-instromers op dinsdag en donderdag tot uur open. De opleiding Voedingsmiddelentechnologie beschikt over praktijklaboratoria voor levensmiddelenchemie, levensmiddelenfysica, levensmiddelenmicrobiologie en productontwikkeling. Daarnaast beschikt de opleiding over de technologiehal. In deze hal zijn verschillende praktijkruimten op het gebied van procestechnologie, groente- en fruitverwerking, bakkerij-, zuivel-, dranken- en vleestechnologie ondergebracht. In 2014 is gestart met de modernisering van de practica faciliteiten, in samenwerking met het bedrijfsleven. Ook zij-instromers maken bij practica en beroepsopdrachten gebruik van de technologiehal. Overwegingen De commissie stelt vast dat het programma dekkend is voor de eindkwalificaties. Het programma bestaat uit verplichte onderdelen en individueel vastgestelde onderdelen op basis van het intake-assessment. Ook is het programma voldoende beroepsgericht. Dit komt met name naar voren in de beroepsopdracht (zie ook standaard 4). Daarnaast brengen zowel docenten als studenten hun eigen werkervaring in het programma in. Dit draagt tevens bij aan de actualiteit van het programma. Zij-instroom B Voedingsmiddelentechnologie september

14 De commissie ondersteunt het voornemen van de opleiding om onderzoeksvaardigheden als apart onderdeel van 10 EC in de technologische opdracht op te nemen. De commissie heeft de literatuur van de opleiding ingezien en geconstateerd dat de opleiding gebruik maakt van actuele en relevante literatuur. Hoewel het niet tot de scope van de visitatie behoort, heeft de commissie tijdens de visitatie de modules van de HAS bedrijfsopleiding Voedingsmiddelentechnologie bestudeerd. Op basis daarvan stelt zij vast dat de modules van voldoende niveau en actueel zijn. De opleiding hanteert, zo stelt de commissie vast, de wettelijke toelatingseisen. Om in aanmerking te kunnen komen voor vrijstellingen, dienen kandidaten te beschikken over drie jaar relevante werkervaring. De commissie kwalificeert het didactische concept als voldoende. De opleiding hanteert voor het zij-instroomtraject een passend didactisch concept met bijbehorende werkvormen. Zij-instromers worden volgens de commissie ook adequaat begeleid. De commissie heeft tijdens de visitatie competente en betrokken docenten ontmoet. Het bestudeerde overzicht inzake de deskundigheid van de docenten heeft dit bevestigd. Ook studenten hebben dit in het gesprek met de commissie bevestigd. Naar aanleiding van de vorige beoordeling zijn docenten geschoold op het gebied van methodische grondigheid. De commissie vindt dit positief. De docenten van het zij-instroomtraject maken deel uit van het kernteam dat verantwoordelijk is voor de reguliere opleiding en het zij-instroomtraject. De commissie stelt tenslotte vast dat de opleiding voor de zij-instromers over adequate faciliteiten beschikt. Op basis van bovenstaande beoordeelt de commissie deze standaard als voldoende. 14 HAS Hogeschool

15 3. Toetsing De commissie heeft vastgesteld dat de opleiding beschikt over een adequaat systeem van toetsing. De zeven competenties spelen een centrale rol bij het intake-assessment, de modules, de technologische opdracht en de beroepsopdracht. De constructie en beoordeling van de toetsing is adequaat. Dit komt mede tot stand doordat er meerdere docenten worden ingezet bij de constructie en de beoordeling van de toetsen en het intake-assessment. De opleiding heeft aan het intake-assessment de body of knowledge toegevoegd. Dit betekent dat in het assessment niet alleen getoetst wordt op de zeven competenties maar ook op de kennis. De commissie raadt de opleiding aan de video-opnames van de intake-assessments te gebruiken bij intervisiesessies. De examencommissie heeft ten opzichte van de aanvullende (vorige) beoordeling een meer actieve rol bij de intake-assessments en de vrijstellingsregeling. De examencommissie beoordeelt steekproefsgewijs beroepsopdrachten van zij-instromers en belegt kalibratiessessies met beoordelaars. De commissie vindt dit belangrijke verbeteringen ten opzichte van de vorige beoordeling. Toetsing Standaard 3: De opleiding beschikt over een adequaat systeem van toetsing. De commissie beoordeelt deze standaard als voldoende. Bevindingen Valide en betrouwbaar Het HAS-brede toetsbeleid is leidend voor de inrichting van de toetsing. Het toetsbeleid van de opleiding is hiervan afgeleid en schetst de opleidingsspecifieke keuzes. Het toetsbeleid van de opleiding is onderdeel van de Onderwijs- en Examenregeling (OER) en het toetsplan. Het toetsplan beschrijft de visie op en de uitgangspunten van toetsen in de opleiding. In het toetsprogramma wordt de relatie tussen de eindkwalificaties, de modules, de body of knowledge en de toetsvormen zichtbaar. Toetsing heeft binnen de opleiding de volgende uitgangspunten: - toetsing dient op een valide, betrouwbare en transparante wijze te gebeuren. In de toetsing staat de beroepspraktijk centraal; - toetsen gaan ook over het leerproces; - het geven en ontvangen van feedback en feedforward zijn onderdeel van toetsing; - studenten leren elkaar en zichzelf beoordelen; - beoordeling van het professioneel handelen van de student vindt zo veel mogelijk plaats in de beroepspraktijk. De betrouwbaarheid van de toetsen wordt onder andere geborgd door het vier-ogen principe. De opleiding past dit in brede zin toe, zowel bij het maken als bij het beoordelen van toetsen. Daarnaast maakt de opleiding bij elke toets gebruik van een toetsmatrijs. Voor de beoordeling van diverse onderdelen zijn rubrics opgesteld. De validiteit van de toetsen wordt geborgd door de beroepspraktijk en de competenties van de opleiding leidend te laten zijn voor de toetsing, door passende toetsvormen te gebruiken en door de toetsing te laten aansluiten bij de fase van het leerproces. Toetsen De opleiding heeft een vergelijking gemaakt tussen de toetsen van de bacheloropleiding VMT en die van de bedrijfsopleiding Voedingsmiddelentechnologie van HAS Kennistransfer. Op basis daarvan stelt de opleiding vast dat de toetsen van vergelijkbaar niveau zijn. De module Bedrijfsvoering wordt getoetst met een schriftelijke rapportage, een presentatie en een mondelinge verdediging. De toetsing van de Technologische opdracht en de Beroepsopdracht worden beschreven bij standaard 4. De zij-instromers met wie de commissie gesproken heeft, zijn tevreden over de feedback die zij van hun docenten krijgen. Ze worden daardoor gestimuleerd zelf verder te kijken. Transparant Studenten worden voor de start van het jaar geïnformeerd over de toetsing via de OER en het intranet. Ook in de modulebeschrijvingen wordt vooraf aangegeven hoe de toetsing van de betreffende module plaats zal vinden. Er zijn voorbeeld toetsen beschikbaar en er wordt een inzage moment belegd na de Zij-instroom B Voedingsmiddelentechnologie september

16 beoordeling van de toetsen. De toetsen kunnen worden herkanst. Alle toetsen op de HAS worden binnen tien werkdagen beoordeeld. Intake-assessment en vrijstellingsregeling De opleiding heeft naar aanleiding van de vorige beoordeling de vrijstellingsregeling aangescherpt en het intake-assessment verder uitgewerkt. Zo is de body of knowledge toegevoegd aan het intake-assessment. Met het intake-assessment wordt getoetst of de kandidaat in aanmerking komt voor vrijstellingen en daarmee voldoet aan de instroomeisen van modulen uit een hoger leerjaar van de bacheloropleiding VMT. De zeven competenties en de body of knowledge van de opleiding zijn hierin leidend. Kandidaten van de bedrijfsopleiding Voedingsmiddelentechnologie krijgen een persoonlijke coach toegewezen die hen helpt bij de voorbereiding van het intakeassessment. Dit betekent dat de coach hen ondersteunt bij het verzamelen van bewijslast die nodig is voor het intake-assessment. Het intake-assessment vindt plaats op basis van een portfolio. Daarin reflecteert de kandidaat volgens de STARR-methode op de competenties en de body of knowledge van de opleiding. De kandidaat moet aantonen dat hij voldoet aan niveau 2 van de competenties onderzoeken, experimenteren, ontwikkelen en beheren. Daarnaast moet de kandidaat laten zien dat hij de competenties managen, adviseren en professionaliseren op niveau 1 beheerst. Ook kan de kandidaat op basis van werkervaring aantonen te voldoen aan de leerdoelen van de stages. Het portfolio bevat passende bewijsstukken (werk, eerdere opleidingen). Aan de hand van het portfolio vindt een criteriumgericht interview plaats met de kandidaat en twee assessoren. Van elk interview wordt een video-opname gemaakt. De bevindingen van het criteriumgericht interview worden vastgelegd in een rapportage. Op basis daarvan besluit de examencommissie al dan niet tot het verlenen van vrijstellingen en over de te volgen individuele leerroute. Examencommissie Iedere opleiding van de HAS heeft een examencommissie. In het HAS brede toetsbeleid wordt de rol van de examencommissie beschreven. De examencommissie ziet onder andere toe op de kwaliteit van toetsing en beoordeling van het eindniveau, op voldoende kwaliteit en deskundigheid van examinatoren en op een goede uitvoering van het vier-ogenprincipe. De examencommissie van de opleiding VMT is daarnaast verantwoordelijk voor het verlenen van vrijstellingen op basis van een intake-assessment. Door de recente splitsing van de sector Food van de hogeschool en vervanging van alle leden van de examencommissie, is de huidige examencommissie VMT sinds anderhalf jaar actief. De examencommissie heeft de vrijstellingsregeling vastgesteld en ziet toe op de uitvoering daarvan. De examencommissie is actief betrokken geweest bij een interne en externe herbeoordeling van de beroepsopdrachten van zij-instromers. Ook heeft de examencommissie steekproefsgewijs de toetsen van de bedrijfsopleiding Voedingsmiddelentechnologie beoordeeld. De examencommissie stelt aanvullende eisen aan examinatoren betrokken bij het beoordelen van de beroepsopdrachten en de technologische opdrachten. Van hen wordt verwacht dat zij minimaal één keer hebben meegelopen met een ervaren beoordelaar voordat ze zelf als beoordelaar betrokken zijn. Een ervaren beoordelaar heeft minimaal drie jaar ervaring als beoordelaar van beroepsopdrachten en twee jaar als beoordelaar van technologische opdrachten. Elk jaar worden de examinatoren per vakgebied vastgelegd. De examencommissie heeft een plan opgesteld om de toetskwaliteit meer structureel te borgen. Ook wordt onderzocht of intervisie van afstudeerwerken met collega-opleidingen kan worden opgezet. Daartoe is contact gelegd met Avans Hogeschool. De examencommissies van de HAS worden op verschillende manieren versterkt. In 2016 is gestart met deskundigheidsbevordering van de examencommissies. De eigen praktijk van de examencommissies dient daarbij als uitgangspunt. Ook is HAS breed de facilitering van de examencommissies verdubbeld. Tijdens het gesprek met de leden van de examencommissie is duidelijk geworden dat de examencommissie steekproefsgewijs beroepsopdrachten beoordeeld. Ook is opgemerkt dat de examencommissie in het kader van de beroepsopdrachten kalibratiesessies met docenten organiseert. 16 HAS Hogeschool

17 Overwegingen De commissie beoordeelt het systeem van toetsing als voldoende. De opleiding neemt passende maatregelen om de toetsing van het zij-instroomtraject betrouwbaar, valide en transparant te laten zijn. Dit is onderdeel van het toetsbeleid. Zo wordt bijvoorbeeld het vier-ogen-principe gehanteerd, zijn toetsen afgestemd op de leerdoelen en worden rubrics gebruikt bij de beoordeling. De ontwikkelde rubrics gelden zowel voor reguliere studenten als voor zij-instromers. Studenten worden vooraf geïnformeerd over de eisen die aan het portfolio en het intake-assessment gesteld worden. Op basis van een vergelijking tussen de toetsen van de reguliere bacheloropleiding en die van de bedrijfsopleiding Voedingsmiddelentechnologie van HAS Kennistransfer stelt de opleiding vast dat de toetsen vergelijkbaar zijn. De commissie deelt deze conclusie. Tijdens het visitatiebezoek heeft de commissie diverse toetsen van de bacheloropleiding VMT bestudeerd en geconcludeerd dat deze aan de maat zijn. De commissie heeft bovendien toetsen van de HAS bedrijfsopleiding Voedingsmiddelentechnologie bestudeerd en vastgesteld dat deze van voldoende niveau zijn en hoewel verschillend qua toetsvorm, qua inhoud en niveau vergelijkbaar zijn met die van de reguliere bacheloropleiding. De commissie constateert dat de opleiding met het intake-assessment adequaat toetst waar kandidaten staan in de opleiding. De commissie merkt daarbij bovendien op dat de opleiding de aanbevelingen van de vorige (aanvullende) beoordeling ter harte heeft genomen en hier hard aan heeft gewerkt. De opleiding heeft de body of knowledge toegevoegd aan het intake-assessment. De commissie vindt dit positief. Daarmee wordt tijdens het intake-asessment niet alleen getoetst wordt op de zeven competenties maar ook op de kennis. Het is de commissie tijdens het bekijken van de opnames van de assessments opgevallen dat de vraagstelling tijdens de assessments soms suggestief is. De commissie raadt de opleiding aan de video-opnames te gebruiken om dit tijdens intervisiesessies te bespreken en te verbeteren. De commissie stelt vast dat de examencommissie een meer actieve rol heeft in het zij-instroomtraject. De examencommissie heeft de vrijstellingsregeling vastgesteld en kent al dan niet vrijstellingen toe op basis van de uitgevoerde intake-assessments, of op basis van een gewaarmerkt getuigschrift met een lijst van vakken van een eerder gevolgde opleiding. Ook heeft de opleiding diverse maatregelen genomen om de positie en rol van de examencommissie te versterken. De commissie vindt het positief dat de examencommissie steekproefsgewijs beroepsopdrachten beoordeelt en kalibratiesessies met docenten organiseert. Op basis van bovenstaande beoordeelt de commissie deze standaard als voldoende. Zij-instroom B Voedingsmiddelentechnologie september

18 4. Gerealiseerde eindkwalificaties De commissie heeft vastgesteld dat de beoogde eindkwalificaties gerealiseerd worden. Voor zij-instromers wordt dit vastgesteld in het intake-assessment, de technologische opdracht en de beroepsopdracht. De opleiding maakt daarbij gebruik van hogeschool brede instrumenten als de handleiding voor de beoordeling van beroepsopdrachten en een beoordelingsformulier. Daarbij wordt ook het plan van aanpak van de student beoordeeld. Bij de beoordeling van zowel het plan van aanpak als de beroepsopdracht wordt het vier-ogen-principe gehanteerd. Op basis van de bestudeerde dossiers stelt de commissie vast dat de zij-instromers de eindkwalificaties (en het bachelorniveau) realiseren. Het gebruik van bronnen en de formulering van deelvragen kan daarin verbeterd worden. Ook is het de commissie opgevallen dat de beoordelingen dicht bij elkaar liggen en dat het HAS brede beoordelingsformulier voor de beroepsopdracht minder ruimte biedt voor de competenties van de opleiding VMT. Gerealiseerde eindkwalificaties Standaard 4: De opleiding toont aan dat de beoogde eindkwalificaties worden gerealiseerd. De commissie beoordeelt deze standaard als voldoende. Bevindingen Afstudeerprogramma Het afstudeerprogramma van de zij-instromers bestaat uit: - de technologische opdracht (of technologisch management voor cohorten voor ) (24 EC) en; - de beroepsopdracht (28 EC). Technologische opdracht / technologisch management De Technologische opdracht maken zij-instromers binnen de door hun gekozen specialisatie. In dit onderdeel laten zij-instromers zien dat zij de competenties ontwikkelen, beheren en adviseren op niveau twee of drie beheersen. Bij de afstudeerrichtingen Product en Production wordt de competentie ontwikkelen op niveau drie beoordeeld. De andere competenties worden op niveau twee beoordeeld. Daarnaast wordt bij beide afstudeerrichtingen de competentie professionalisering op niveau twee beoordeeld. De Technologische opdracht wordt beoordeeld op basis van een individueel competentieverslag en een groepsproduct. Daarbij zijn twee beoordelaars betrokken en worden beoordelingsformulieren gebruikt. Bij deze opdracht maken zij-instromers bovendien een plan van aanpak dat separaat beoordeeld wordt en met een voldoende beoordeling afgerond moet worden. Tijdens de visitatie hebben de zij-instromers opgemerkt dat zij bij de Technologische opdracht ook elkaar beoordelen. Ook is aangegeven dat de zij-instromers vooraf met elkaar bepalen wie wat doet en wat de eigen leerdoelen zijn. Daarop worden ze beoordeeld. Daarnaast worden ze beoordeeld op het eindresultaat van de opdracht. Beroepsopdracht In de individuele beroepsopdracht laat de zij-instromer zien dat hij op het niveau van de eindkwalificaties kan functioneren. Dit betreft meer concreet de competentie onderzoeken op niveau drie en de competentie professionaliseren op niveau twee. De opdracht wordt in de regel uitgevoerd in de eigen werkomgeving van de zij-instromer. Hierbij geldt dat de opleiding vooraf bepaalt of de opdracht en werkomgeving voldoen aan de voorwaarden die gelden voor een beroepsopdracht. Zij-instromers worden tijdens de beroepsopdracht begeleid door een docent. De hogeschool heeft het aantal begeleidingsuren verhoogd van 25 uur naar 35 uur per zij-instromer. Bij de beroepsopdracht worden de producten (plan van aanpak en eindproducten) en het professioneel handelen van de zij-instromer beoordeeld. De hogeschool heeft daartoe een HAS brede handleiding opgesteld. Daarbij geldt dat de beroepsopdracht van zijinstromers en reguliere studenten op dezelfde manier beoordeeld wordt. De beoordeling vindt plaats aan de hand van een beoordelingskader met criteria. Hierbij worden beoordelingsformulieren en rubrics gebruikt. De zij-instromer wordt beoordeeld door de begeleidende docent en een tweede onafhankelijke beoordelaar. De opdrachtgever van de zij-instromer 18 HAS Hogeschool