Ledendagen Open Vld Gent Ontwerp-visietekst. Voor een warme en open Gentse samenleving

Transcriptie

1 Ledendagen Open Vld Gent Ontwerp-visietekst Voor een warme en open Gentse samenleving Een liberale visie voor een samenleving in diversiteit De internationale politieke ontwikkelingen en de globalisering die kenmerkend zijn voor de afgelopen decennia hebben verscheidene soorten migratiestromen (asielzoekers/vluchtelingen, arbeidsmigratie, gezinshereniging, Roma, ) op gang gebracht en de Gentse bevolkingssamenstelling danig gewijzigd. Hierdoor komen we steeds meer in aanraking met nieuwe culturen, tradities, levensbeschouwingen, geloofsovertuigingen en maatschappijvisies, waardoor het dagdagelijkse leven van de oorspronkelijke inwoners van bepaalde wijken ingrijpend werd beïnvloed. Gent wordt anno 2010 gekenmerkt door diversiteit: dit is een onmiskenbaar en onomkeerbaar feit. De aanwezigheid van talrijke mensen met diverse achtergrond betekent niet alleen een verrijking voor Gent, ze stelt de sociale samenhang ook op de proef. Open VLD Gent engageert zich om hard te werken aan een Gent waarin alle mensen kunnen samenleven in diversiteit, ongeacht hun achtergrond, op grond van gelijkwaardigheid en een actief, gedeeld burgerschap. Het einddoel is de actieve participatie van éénieder aan de samenleving en het bekomen van een voldoende sociale samenhang, om individuele personen maximaal startkansen te geven. Dat wil zeggen dat iedereen, ongeacht zijn of haar herkomst, kansen moet krijgen om zich te ontplooien in een samenleving die hiervoor enerzijds de ruimte creëert en anderzijds zorgt voor een gemeenschappelijke basis van waarden en normen. Het wil ook zeggen dat iedereen, ongeacht zijn herkomst, respect dient op te brengen voor die gemeenschappelijke waarden en normen en zelf zijn individuele verantwoordelijkheid dient op te nemen als actief burger. Hierbij stappen we af van het cultuurrelativisme en het groepsdenken, en evolueren we naar een open, diverse en warme Gentse samenleving. Ook de tijdsgeest van de monoculturen is voorbij. Wij willen één Gentse samenleving met ruimte voor verschillen en willen afstappen van het denken in wij en zij. Ontwerp-visietekst: Voor een warme en open Gentse samenleving 1

2 We willen niet kiezen voor een samenleving waarin verschillende gemeenschappen gewoonweg naast elkaar leven. We kiezen noch voor het uitsluiten van mensen uit de samenleving, noch voor het opsluiten van mensen in hun cultuur. Nochtans is dit vandaag soms het geval en dreigt het gevaar van segregatie en toenemende wrevel en onbegrip. We willen en mogen ons daarbij niet neerleggen. Open VLD Gent gaat daarom uit van de doelstelling van één samenleving, waar individuen met diverse achtergronden met elkaar kunnen leven. We willen dus komen tot een sociale cohesie waarbij éénieders eigenheid en culturele identiteit blijft voortbestaan, maar waarbij de gangbare waarden, normen en regels van onze democratische rechtstaat de hoeksteen van de samenleving blijven vormen. Wij achten het dus van belang dat allochtone Gentenaars hun culturele waarden niet opgeven, maar deze juist als een meerwaarde integreren in de samenleving. Het respecteren van diversiteit ligt besloten in de fundamentele waarden die aan de basis liggen van de samenleving: zoals de gelijkwaardigheid van ieder mens, de scheiding van kerk en staat, de gelijkheid tussen man en vrouw, de vrijheid van meningsuiting, de vrije partnerkeuze, de bescherming van éénieders fysieke integriteit, enz. Deze waarden vormen meteen ook de grenzen aan de diversiteit: het samenleven in diversiteit is enkel mogelijk indien elke Gentenaar deze waarden aanvaardt, in acht neemt en mee uitdraagt. Enkel dan komen we tot een open en verdraagzame samenleving waarin elk individu ruimte en (start)kansen krijgt om zijn eigen leven in te vullen. De allochtone Gentenaar mag niet louter behandeld worden als een kansarme of achtergestelde die geholpen moet worden. We moeten integendeel uitgaan van een emancipatorisch model, waarbij benadrukt wordt dat elke burger wordt aangesproken op zijn/haar individuele verantwoordelijkheid als medeburger. Enerzijds kan het niet zijn dat mensen minder (start)kansen bekomen omdat ze een verschillende achtergrond hebben. Anderzijds kan het evenmin dat mensen zich ten gevolge daarvan wegstoppen achter een groepsidentiteit om bepaalde verantwoordelijkheden te ontlopen. Open VLD Gent heeft als duidelijke doelstelling de zelfredzaamheid bij alle Gentenaars (autochtoon of allochtoon) te verhogen, waarbij iedereen zo snel als mogelijk dient aan te sluiten bij de Gentse samenleving, in de eerste plaats door inschakeling op de arbeidsmarkt. We moeten er zorg voor dragen dat allochtone Gentenaars volwaardig aan de samenleving kunnen participeren, ongeacht hun afkomst, geslacht, huidskleur of geloofsovertuiging. Wij willen, zonder taboes, de samenlevingsproblemen aanpakken die kunnen ontstaan door het samenleven van mensen Ontwerp-visietekst: Voor een warme en open Gentse samenleving 2

3 van diverse herkomst, en dit aan de hand van algemene maatregelen waar mogelijk en door specifieke maatregelen waar noodzakelijk. Enkele cijfers Huwelijksmigratie is een van de belangrijkste vormen van migratie naar ons land. Huwelijksmigratie kan risico s met zich meebrengen voor een vlotte integratie in onze samenleving. Uit onderzoek (2007) blijkt dat één op vijf personen die een partner in het buitenland halen, werkloos is. Bij personen die gehuwd zijn met een nieuwkomer uit het Middellands Zeegebied en de Arabische wereld is de werkloosheid bijna 33%. Bij andere personen is dat slechts 9%, wat het gemiddelde voor de totale bevolking is voor het bestudeerde jaar (2000). Dit zijn indicaties van risicofactoren die kunnen bijdragen tot kansarmoede en schoolachterstand van de kinderen die uit deze huwelijken voortspruiten. Bij mensen met een nationaliteit van buiten de Europese Unie lag in 2007 de werkzaamheidsgraad 25 procentpunten lager dan bij Vlamingen met de Belgische nationaliteit. Van de niet- Europese vrouwen op arbeidsleeftijd werkt zelfs maar drie op tien. Zowel in de buurlanden als in de rest van Europa ligt de arbeidsdeelname van deze groep veel hoger. Een gelijkaardig beeld is er voor de werkloosheid: de werkloosheidsgraad bij niet-euburgers ligt vijf keer hoger dan bij Vlamingen met de Belgische nationaliteit. Ook hier is de kloof sinds 1999 wel verkleind. De hoge werkloosheidgraad wordt bevestigd door de oververtegenwoordiging van de personen met een nationaliteit van buiten de EU in het aantal ingeschreven werkzoekenden bij de VDAB. Als ook gekeken wordt naar de vorige nationaliteit van de werkzoekenden, blijkt zelfs één op vijf afkomstig van buiten de Europese Unie. 45% van de niet-belgen heeft al één of meer jaren vertraging opgelopen in het laatste jaar van het lager onderwijs, wat meer dan drie keer hoger ligt dan bij de Vlaamse leerlingen met Belgische nationaliteit. Eén op tien van de niet-belgische leerlingen kijkt op dat moment zelfs al aan tegen een achterstand van twee jaar of meer. Bij de leerlingen met Belgische nationaliteit ligt dat aandeel onder 1%. Recente cijfers over de schoolse achterstand naar nationaliteit op het einde van het secundair onderwijs zijn niet beschikbaar. In het schooljaar Ontwerp-visietekst: Voor een warme en open Gentse samenleving 3

4 had zeven op tien leerlingen met een vreemde nationaliteit in het laatste jaar van het secundair één of meer jaren vertraging opgelopen, wat dubbel zo hoog was als bij leerlingen met de Belgische nationaliteit. Het is dan ook weinig verwonderlijk dat de ongekwalificeerde uitstroom bijna vier keer hoger ligt bij niet-eu-burgers dan bij personen met de Belgische nationaliteit. In het begin van dit decennium bevond ongeveer 10% van de personen van Belgische herkomst zich onder de armoedegrens (60% van het mediaan equivalente inkomen). Van personen met een niet-europese herkomst was dit 30% en bij personen met een Turkse of Marokkaanse herkomst zelfs meer dan 50%. Als de populatie volgens inkomenshoogte ingedeeld wordt in quintielen, zou meer dan 2/3 van de Turken en Marokkanen zich in het eerste quintiel bevinden. Aan de hand van een aantal uiteenlopende criteria, wordt bij elke geboorte nagegaan of het gezin kansarm is. In 2007 was dat bij 7,3% van de geboorten in Vlaanderen het geval. Van bijna zes op tien kinderen geboren in een kansarm gezin beschikte de moeder bij haar geboorte niet over de Belgische nationaliteit. Vreemde herkomst gaat dus vaak al vanaf erg jonge leeftijd gepaard met sociale achterstand. Beleidsopties op stedelijk niveau Om hun plaats te vinden in onze samenleving moeten nieuwe Gentenaars gelijke kansen hebben op vlak van onder meer onderwijs, werk, sociale contacten. Dat impliceert een blijvende en versterkte aandacht voor de toegankelijkheid van reguliere voorzieningen voor alle Gentenaars. Anderzijds moeten nieuwe Gentenaars gestimuleerd en ondersteund worden om te participeren aan de samenleving. Elke nieuwkomer die zich langdurig en legaal in ons land vestigt wordt al verplicht om een kosteloos inburgeringtraject te volgen. Het inburgeringtraject, dat gecoördineerd wordt door het onthaalbureau Kom-pas Gent i.s.m. het Huis van het Nederlands Gent, bestaat uit een primair en een secundair gedeelte. Het primaire inburgeringtraject beoogt een grotere zelfredzaamheid, waarmee de betrokkene in staat dient te zijn actief zijn levensloopbaan uit te bouwen. Hiertoe dient deze voldoende de Nederlandse taal te beheersen door het volgen van een cursus NT2 en de waarden, normen en gebruiken van onze samenleving te begrijpen, te aanvaarden en mee uit te dragen via de cursus maatschappelijke oriëntatie. Het secundaire Ontwerp-visietekst: Voor een warme en open Gentse samenleving 4

5 inburgeringstraject beoogt een volwaardige participatie aan de samenleving en biedt aan deze personen een vervolgtraject aan met het oog op hun verdere levensloopbaan. Naast de nieuwkomers die voortaan verplicht zijn om een inburgeringtraject te volgen, is er een grote groep zogenaamde oudkomers (1 ste generatie) in het Gentse die niet onder de inburgeringplicht valt. Het betreft allochtone Gentenaars die zich in de actieve leeftijd bevinden, die ons onderwijs niet gevolgd hebben, onze taal niet spreken, die niet werken en beroep doen op een leefloon, wachtuitkering of een werkloosheidsuitkering. Voor hen is inburgering een noodzakelijk te ondernemen stap met het oog op het vinden van werk. Voldoende kennis van de Nederlandse taal is een cruciale factor voor hun kansen op de arbeidsmarkt. Oudkomers die nooit inburgering hebben gevolgd, hebben baat bij de trajectbegeleiding en vorming die inburgering aanbiedt. Oudkomers die inkomsten verwerven uit een wachtuitkering of een werkloosheidsuitkering zijn een prioritaire doelgroep van het inburgeringbeleid. Tot nog toe blijft de doorverwijzing van oudkomers door de VDAB naar het onthaalbureau vrij beperkt. Ook de Nederlandsonkundige oudkomers met schoolgaande en leerplichtige kinderen dienen te worden gestimuleerd om een inburgeringtraject te volgen. Voor ouders van schoolgaande en leerplichtige kinderen heeft inburgering, naast het belang voor het eigen actief burgerschap, de ondersteuning van de opvoeding en de schoolbegeleiding van de kinderen voor ogen. Uit onderzoek blijkt dat de samenwerking tussen ouders en de school een positief effect heeft op de steun en opvoeding die deze ouders aan hun kinderen bieden, waardoor de risico s op minder goed presteren en zich minder goed voelen op school verkleind worden. Het bevorderen van de ouderbetrokkenheid vergt zowel inspanningen van de school zelf als van de ouders. Kennis van het Nederlands en inzicht in het functioneren van onze samenleving zijn voor de ouders noodzakelijke voorwaarden voor een goede communicatie met de school en het lerarenteam en voor actieve participatie. Bovendien verhogen deze vaardigheden de kansen van die ouders op werk. Momenteel wordt deze categorie nog niet als dusdanig toegeleid naar het onthaalbureau. EU-onderdanen zijn wettelijk niet verplicht tot het volgen van een kosteloos inburgeringtraject, maar hebben daartoe wel het recht. Gezien de sterke instroom uit Ontwerp-visietekst: Voor een warme en open Gentse samenleving 5

6 Centraal- en Oost-Europa in het Gentse, is het aangewezen om ook deze groep zo veel als mogelijk aan te zetten tot het volgen van een inburgeringtraject. Voor de beide genoemde groepen van oudkomers en de EU-onderdanen is een inhaalbeweging betreffende het volgen van een inburgeringtraject noodzakelijk. Hiertoe dient de stad Gent een specifiek actief en stimulerend beleid te ontwikkelen, in samenwerking met het OCMW Gent, de VDAB, het LOP, Kompas-Gent en het Huis van het Nederlands Gent. Meer mensen aanzetten tot het volgen van een cursus Nederlands Tweede Taal (NT2) betekent ook dat er een behoeftedekkend aanbod aan cursussen Nederlands dient te worden voorzien. De stad Gent moet met alle mogelijke middelen ervoor zorgen dat de wachtlijsten en wachttijden voor een cursus Nederlands bij de Centra voor Basiseducatie (CBE) en de Centra voor Volwassenenonderwijs (CVO) in het Gentse tot een minimum worden herleid. Tijdens de zomerperiode worden geen cursussen Nederlands ingericht door de CBE s en de CVO s. Hierdoor dienen tientallen mensen die een inburgeringtraject/cursus NT2 kunnen, moeten of willen volgen, maandenlang te wachten op een aanbod. De stad Gent dient, al dan niet samen met de Vlaamse overheid, een oplossing te vinden zodat er ook een zomeraanbod wordt voorzien. Een doortastende aanpak van hardnekkig spijbelgedrag van (allochtone) jongeren, gericht op de terugkeer van deze jongeren naar het onderwijs, dringt zich op. De stad Gent dient samen met het allochtone verenigingsleven in het Gentse het debat op te starten met betrekking tot de huwelijksmigratie. Huwelijksmigratie zorgt voor een steeds terugkerende 1 ste generatieproblematiek, waarbij het belangrijk is dat men de allochtone gemeenschappen proactief sensibiliseert over de nadelen van de huwelijksmigratie (geen kennis van de Nederlandse taal, een andere culturele omgeving, de buitenlandse diploma s die niet worden erkend, de moeilijkheid bij het vinden van werk, ) Ontwerp-visietekst: Voor een warme en open Gentse samenleving 6

7 Werken is de beste manier van inburgering, zowel vanuit het oogpunt van het individu als vanuit het oogpunt van de samenleving als geheel. Wie werkt en daardoor bijdraagt aan de maatschappelijke welvaart voorziet in zijn eigen levensonderhoud, leert op eigen benen te staan, ontwikkelt verder zijn eigen capaciteiten, bouwt een netwerk van sociale contacten met collega s en anderen uit,... De stad Gent ondersteunt al talrijke initiatieven op de private arbeidsmarkt, waaronder het project Jobkanaal dat is opgericht door o.m. de ondernemingsorganisaties om een brug te slaan tussen bedrijven en arbeidsbemiddelaars en om zo het bedrijfsleven in contact te brengen met onaangeroerd potentieel binnen de werkzoekenden. Dergelijke projecten dienen verder te worden ondersteund. Anderzijds is het een vaststelling dat er van de personen die door de Stad Gent - als grote werkgever in de regio - worden tewerk gesteld, slechts 170 mensen van allochtone afkomst zijn. In procenten komt dit neer op 3,53 % van het totale aantal personeelsleden van de Stad Gent, wat allesbehalve een afspiegeling van de Gentse beroepsbevolking betekent. Ook op het vlak van de tewerkstelling van allochtone Gentenaars bij de stad dient, zonder quota of positieve discriminatie, een inhaalbeweging plaats te vinden. Vacatures bij de stad, GAB, intercommunales,, dienen nog beter kenbaar gemaakt te worden bij de kansengroepen. Een voortraject/opleiding waarbij men zich beter kan voorbereiden op de selectieprocedures, teneinde de slaagkansen te verhogen, dient door de stad te worden voorzien. Meer participatie is de hefboom tot emancipatie. Niet alleen de allochtone Gentenaars moeten de nodige inspanningen leveren, want harmonieus samenleven in diversiteit is een verantwoordelijkheid van iedereen: de overheid, de ondernemingen, de scholen en verenigingen, maar in de eerste plaats ook van de individuele burger. Het rijke aanbod aan organisaties, diensten, sportinfrastructuur, cultuur, vrije tijd, enz., dat we in Gent hebben, moet immers voor iedereen toegankelijk zijn. Allochtone Gentenaars, zeker van de eerste generatie, ervaren veelal communicatieproblemen in hun contact met de reguliere diensten waardoor ze afhaken of zich terugplooien op de eigen structuren. Drempels die een volwaardige toegankelijkheid verhinderen dienen weggewerkt te worden. De stedelijke integratiedienst heeft een opdracht tot het meewerken aan een betere toegankelijkheid en gelijke startkansen in alle beleidssectoren. Hierbij vormen onderwijs en tewerkstelling de hefbomen voor een volwaardige toegang op andere terreinen, de uitdagingen voor de ontwikkeling van gelijke (start)kansen voor iedere burger. Het integratiebeleid van de stad Ontwerp-visietekst: Voor een warme en open Gentse samenleving 7

8 was tot op heden nog te veel een minderhedenbeleid, dat minderheden bestendigde in hun aparte organisaties, en nog te weinig een diversiteitbeleid dat de deelname aan de samenleving bevorderde. De stedelijke integratiedienst dient nog sterker op het terrein mee te werken aan een betere toegankelijkheid en gelijke startkansen in alle beleidssectoren. De taken van de stedelijke integratiedienst dienen duidelijker te worden omschreven, gekoppeld aan haalbare en vooral meetbare resultaten. Binnen het grondgebied van de stad Gent worden zowel een stedelijke integratiedienst als een lokaal integratiecentrum (vzw ING) door de Vlaamse overheid gefinancierd om het integratiebeleid uit te voeren. Zoals het nieuwe integratiedecreet mogelijk maakt dient de stad Gent deze versnippering aan middelen en personeel tegen te gaan door haar regierol over de beide diensten op te nemen en een slagkrachtiger beleid uit te voeren. Initiatieven die tot doel hebben bepaalde thema s, taboes en wijkproblemen bespreekbaar te maken, worden sterker aangemoedigd. Problemen dienen immers eerst benoemd te worden, alvorens naar oplossingen gezocht kan worden Er dient een specifieke stedelijke aanpak te worden ontwikkeld om samenlevingsproblemen en conflictsituaties in de openbare ruimte beter te kunnen signaleren, op te volgen en te remediëren. Ook initiatieven waarbij de allochtone gemeenschappen zelf hun verantwoordelijkheid opnemen tot actieve participatie aan de samenleving, om op die manier de mogelijke overlast aan te pakken, dienen door de stad meer te worden ondersteund. Initiatieven van verenigingen en organisaties die bijdragen tot de effectieve emancipatie en participatie dienen dus verder te worden ondersteund, maar voortaan te worden gekoppeld aan meetbare en doelgerichte resultaten. Racisme, antisemitisme, xenofobie, homofobie, discriminatie en uitsluiting zijn onaanvaardbaar. Respect voor het anderszijn geldt in beide richtingen, ongeacht éénieders afkomst. Het Gentse meldpunt discriminatie dient in de stadscommunicatie (magazines en stadstelevisie) meer aan bod te komen. Ontwerp-visietekst: Voor een warme en open Gentse samenleving 8

9 Een specifieke beleidsvisie, in samenwerking met het OCMW Gent, dient te worden ontwikkeld voor de steeds meer vergrijzende allochtone seniorenbevolking (1 ste generatie) die als senioren niet meer op de traditionele familiestructuren kunnen terugvallen. De zoektocht naar nieuwe vormen van sociale cohesie stelt zich het scherpst in die wijken waar allochtone Gentenaars prominent aanwezig zijn, waar de verschillen het meest zichtbaar aanwezig zijn en waar diversiteit tot onbehagen, onbegrip en conflict kan leiden. Stadsprojecten en ruimtelijk-infrastructurele projecten, zoals Zuurstof voor de Brugse Poort kunnen de leefbaarheid van buurten en wijken verhogen. De stadsvernieuwingsprojecten Bruggen naar Rabot, Ledeberg Leeft en Dampoort dienen met hoogste prioriteit verder te worden uitgevoerd. Voor de wijk Nieuw-Gent dient te worden onderzocht of een stadsvernieuwingsproject kan worden ontwikkeld. De aanwezigheid van woningen in bepaalde wijken die in handen zijn van huisjesmelkers brengt o.a. met zich mee dat, naast ernstige veiligheids- of gezondheidsrisico s, de betrokken wijken aan aantrekkelijkheid en waarde inboeten, en dat meer welstellende bewoners uitwijken. Vandaar dat een meer gerichte en kordate aanpak van huisjesmelkers door de stad Gent zich opdringt. Ontwerp-visietekst: Voor een warme en open Gentse samenleving 9