REUMATOÏDE ARTRITIS FRANCISCUS GASTHUIS

Transcriptie

1 REUMATOÏDE ARTRITIS FRANCISCUS GASTHUIS

2 Inleiding Uw reumatoloog heeft u verteld dat u reumatoïde artritis (RA) heeft, een vorm van reuma. Er komen ongetwijfeld veel vragen in u op. Vragen over de aandoening zelf en over de behandeling. Maar misschien ook vragen als: Waar moet ik rekening mee houden? Wat kan nog wel en wat niet meer? Wat kan ik zelf doen om me beter te voelen? In deze patiëntenfolder leest u meer over de aandoening, de behandeling en wat u zelf kunt doen. Wat is reumatoïde artritis Reumatoïde artritis is een chronische, auto-immuunziekte welke zich kenmerkt door gewrichtsontstekingen. Uw afweersysteem keert zich tegen uw eigen lichaam. Hierdoor ontstaan ontstekingen aan het synovium (gewrichtskapsel) rondom uw gewricht. Ontstekingen kunnen in alle gewrichten van uw lichaam voorkomen. Soms zijn ook pezen en andere organen betrokken bij het ziektebeeld. Deze vorm van reuma kan op elke leeftijd ontstaan, vaker bij vrouwen dan bij mannen. Medicijnen Reumatoïde artritis is een ziekte met een wisselend verloop. Goede en slechte dagen wisselen elkaar af. Medicijnen stellen de patiënt tegenwoordig veel beter in staat om goed te blijven functioneren ondanks reuma. Echter, medicijnen kunnen het proces zelf niet stoppen. Ze kunnen uitsluitend het proces remmen en de pijn verminderen of wegnemen. Wat is een gewrichtsontsteking In geval van een reumatische ontsteking van uw gewricht, is het kapsel rondom het gewricht (het synovium) ontstoken. Zie hiervoor de afbeelding op de volgende bladzijde. Doordat bij een ontsteking meer gewrichtsvocht vrijkomt, raakt het gewricht gezwollen. Dat maakt dat het gewricht pijnlijk is. Het gewricht kan stijf zijn en warm aanvoelen.

3 De oorzaken van reumatoïde artritis Er is nog geen wetenschappelijke oorzaak van deze vorm van reuma bekend. Mogelijk spelen factoren als erfelijkheid en omgevingsfactoren als roken een rol. Hoe verloopt reumatoïde artritis Het is niet mogelijk om te voorspellen hoe uw reuma zich zal ontwikkelen in de loop van de jaren. Iedere patiënt is uniek. Het begin van reumatoïde artritis kan heel acuut of juist heel sluipend zijn. Bij de meeste patiënten begint de ziekte met ontstekingen aan de kleine gewrichtjes zoals handen, voorvoeten en polsen. Door de ontsteking aan een gewricht kan er een beschadiging plaatsvinden. Dit kunt u zien op de onderstaande afbeelding. De behandeling van de reumatoloog is erop gericht dit te voorkomen. Stijf en vermoeid Reumapatiënten hebben vaak last van ochtendstijfheid. Door te bewegen, vermindert u de stijfheid. Ook vermoeidheid is een veel gehoorde klacht. De oorzaak van deze vermoeidheid is niet altijd duidelijk. Het hebben van pijn, slechter slapen, negatieve emoties en verminderde lichamelijke conditie vergroten het gevoel van vermoeidheid. Wisselend ziektebeeld Reuma is een wisselend ziektebeeld. Het kenmerkt zich door goede en slechtere periodes. Om deze reden is regelmatige controle van de reumatoloog noodzakelijk. Afhankelijk van de

4 ernst van de reuma past de reumatoloog de medicatie aan in overleg met u. Het stellen van de diagnose Tijdens uw eerste bezoek aan de reumatoloog vindt een aantal onderzoeken plaats, voordat een diagnose wordt gesteld. Anamnese: Tijdens dit vraaggesprek stelt de reumatoloog u vragen met als doel het verduidelijken van uw klachten. Lichamelijk onderzoek: Bij reumatoïde artritis moet er sprake zijn van gewrichtsontsteking van meerdere gewrichten aan beiden zijde van het lichaam. De reumatoloog onderzoekt al uw gewrichten. Hiernaast vindt een algemeen lichamelijk onderzoek plaats. Bloedonderzoek: De reumatoloog vraagt bloedonderzoek aan. Bij veel patiënten zijn in het bloed bijvoorbeeld reumafactoren aanwezig. Röntgenonderzoek: Er vindt röntgenonderzoek plaats van handen en voeten. Als alle uitslagen bekend zijn, bespreekt de reumatoloog met u de uitslagen. Behandeling met medicijnen De belangrijkste behandeling bij RA is de behandeling met medicijnen. De medicijnen hebben als doel het remmen van de ontstekingen en daarmee het voorkomen van gewrichtsbeschadigingen. Ze genezen de reuma niet. Als u stopt met uw medicatie komen de klachten terug. Welke medicijnen de reumatoloog voorschrijft, hangt af van veel factoren, zoals de ernst van de reuma en uw leeftijd. Er zijn verschillende soorten medicijnen in de behandeling van reuma: pijnstillers zoals Paracetamol; pijnstillers met ontstekingsremmende werking zoals Brufen, Arcoxia en Diclofenac; DMARD s (Disease Modifying Anti-rheumatic Drug s) Deze groep pijnstillers vermindert de ontstekingsactiviteit van reuma. Voorbeelden van DMARD s zijn Methotrexaat,

5 Salazopyrine, Plaquenil en Arava. Het kan enkele weken tot maanden duren voordat u merkt dat het medicijn helpt. Biologicals: Deze middelen blokkeren de werking van een lichaamseigen stofje (genaamd TNF-alfa) dat een belangrijke rol speelt bij ontstekingen in de gewrichten. Het doel van de behandeling is snel en krachtig onderdrukken van de ziekteactiviteit waardoor gewrichtsschade op langere termijn zoveel mogelijk beperkt wordt. Voorbeelden hiervan zijn Humira, Enbrel en Abatacept. Corticosteroïden (Prednison): Corticosteroïden hebben een sterk ontstekingsremmende werking. Dit medicament kan op verschillende wijze worden toegediend door een injectie in de bil, een tablet of infuus. Het is per medicijn verschillend hoe snel u het effect kan bemerken. Dit kan enkele dagen maar ook enkele maanden in beslag nemen. Het gebeurt regelmatig dat verschillende medicaties met elkaar gecombineerd worden voor een optimaal resultaat. Neem uw medicatie op een vast tijdstip in. Lees voor het gebruik van uw medicatie altijd de bijsluiter. Behandeling met injecties De reumatoloog kan een ontstoken gewricht injecteren met Kenacort. Kenacort bevat corticosteroïden, waardoor het een sterke ontstekingsremmende werking heeft. Het is van belang om na een dergelijke injectie het gewricht rust te geven. Behandeling door andere disciplines Binnen de behandeling van reumatoïde artritis kunt u in aanraking komen met verschillende disciplines zoals een fysiotherapeut, ergotherapeut, podotherapeut of reumaconsulente.

6 Fysiotherapeut De fysiotherapeut is een expert op het gebied van bewegen. Samen met de fysiotherapeut kijkt u of u beperkingen heeft in uw bewegingsapparaat en hoe u hiermee om kan gaan. Ergotherapeut De ergotherapeut weet alles van het zo verstandig mogelijk omgaan met de gewrichten. U krijgt van de ergotherapeut adviezen op het gebied van gewrichtsbescherming. Podotherapeut Een podotherapeut behandelt mensen met voetklachten en/of klachten die voortvloeien uit een afwijkend functioneren van de voeten. Reumaconsulente De reumaconsulente is een verpleegkundige die zich heeft gespecialiseerd in reumatische aandoeningen. De reumaconsulente geeft voorlichting over uw ziekte, de verschijnselen, de behandeling en de complicaties. Tevens kan zij u begeleiden bij vragen en problemen die kunnen ontstaan in uw persoonlijk leven door het hebben van reuma. Reuma en zwangerschap Het hebben van reumatoïde artritis heeft geen invloed op de vruchtbaarheid of zwangerschap. Wel is het raadzaam om een eventuele kinderwens te bespreken met de reumatoloog. Dit geldt voor zowel de vrouw als de man. Er zijn namelijk medicijnen waarvan bekend is dat ze schadelijk kunnen zijn voor het ongeboren kind. Leefadviezen Blijf in beweging: Bewegen voorkomt dat uw gewrichten nog stijver worden. Bovendien verhoogt bewegen uw algehele conditie en spierkracht. Eventueel kan een fysiotherapeut u gericht adviezen op het gebied van bewegen geven. Voorkom overgewicht of werk aan een gezond gewicht. Stop met roken. Draag bij voetklachten goed schoeisel; o De schoenen moeten aan de voorkant breed genoeg zijn.

7 o Hiel- en zijstuk moeten voldoende steun geven. o Geen gladde zolen dragen in de wintermaanden. o Hakhoogte maximaal 2-3 centimeter. Praat over uw ziekte: Reuma heeft impact op uw leven. Praat hierover met anderen. Vraag zo nodig steun en hulp bij uw reumaconsulente of mensen in uw direcet omgeving. Warmte/kou: Indien een gewricht ontstoken is, kan een ijspakking pijnstillend werken. Wikkel een coldpack of bijvoorbeeld een zak bevroren doperwtjes in een handdoek en leg dit tegen het ontstoken gewricht. Doe dit drie keer per dag 15 minuten. Voorkom overbelasting: Ga zuinig om met uw gewrichten. Zet geen onnodig kracht en vermijd tillen. Eventueel kan een ergotherapeut u hier extra adviezen bij geven. Wetenschappelijk onderzoek Als bij u urine, bloed of weefsel wordt afgenomen voor onderzoek, dan kan het zijn dat dergelijk lichaamsmateriaal overblijft. Dit materiaal kan worden gebruikt voor wetenschappelijk onderzoek. Hierdoor wordt inzicht verkregen in het ontstaan en de behandeling van ziekten. Onderzoek moet aan strenge voorwaarden voldoen, zoals het anoniem verwerken van uw lichaamsmateriaal. Alle belangrijke informatie over onderzoek van lichaamsmateriaal, vindt u via Heeft u er bezwaar tegen dat uw lichaamsmateriaal voor wetenschappelijk onderzoek wordt gebruikt? Dan leest u in de folder hoe u bezwaar kunt maken. Tot slot Heeft u na het lezen van de folder nog vragen? Neem dan telefonisch contact op met de polikliniek Reumatologie, via telefoonnnummer of met de reumaconsulenten via telefoonnummer U kunt ook via contact opnemen:reumaconsulenten@franciscus.nl. Voor meer informatie en lotgenotencontact kunt u terecht bij: Reumafonds Postbus 59091

8 1040 KB Amsterdam Telefoonnummer: Reuma-lijn Maandag t/m vrijdag van uur, via telefoonnummer April