De Relatie tussen Appreciative Inquiry en Bevlogenheid Verklaard vanuit de Psychologische Basisbehoeften

Transcriptie

1 De Relatie tussen Appreciative Inquiry en Bevlogenheid Verklaard vanuit de Psychologische Basisbehoeften Bert Verleysen Master Arbeids- en Organisatiepsychologie Open Universiteit Nederland

2 Inleiding Situeren van het onderzoek Variabelen Appreciative Inquiry Bevlogenheid Psychologische Basisbehoeften Onderzoeksmodel - hypotheses Methode Procedure Onderzoeksgroep Meetinstrumenten Appreciative Inquiry Analyses Resultaten Discussie

3 Situeren van het onderzoek Appreciative Inquiry (AI) is een succesvolle methode voor organisatie verandering Weinig publicaties over onderzoek rond AI Anekdotisch, abstract en suggestief Mijn vraag: Als AI een succesvolle methode is voor organisatieverandering, wat doet dit dan met de persoon in die organisatie? Meer bepaald: Zorgt een AI-aanpak in organisaties voor meer bevlogenheid bij medewerkers? Vertonen medewerkers in organisaties met AI meer bevlogenheid doordat beter voldaan wordt aan psychologische basisbehoeften? Bushe, G. R., & Kassam, A. F. (2005). When is Appreciative Inquiry transformational? A meta-case analysis. Journal of Applied Behavioral Science, 41(2), van der Haar, D., & Hosking, D. M. (2004). Evaluating Appreciative Inquiry: A relational constructionist perspective. Human Relations, 57(8),

4 Appreciative Inquiry Een actieonderzoek gebouwd op Sociaal constructionisme De sociale werkelijkheid wordt gepercipieerd als in dialoog opgebouwd vanuit meervoudige lokale dynamische werkelijkheden. en verrijkt door Positieve psychologie Een onderzoek naar potentieel in personen, processen en systemen Deze achtergrond wordt vertaald naar een aantal basisprincipes. Cooperrider, D. L., Whitney, D., & Stavros, J. M. (2005). Appreciative Inquiry handbook. The first in a series of AI workbooks for leaders of change. Brunswick: Crown Custom Publishing.

5 Appreciative Inquiry: vijf basis principes a) het principe van simultaneïteit, dat gebaseerd is op de aanname dat het onderzoeken van de sociale context tegelijkertijd al het veranderen genereert b) het narratief-poëtisch principe, verwijzend naar het beschrijven van de sociale context in verhalen met beelden en metaforen c) het constructionistische principe, dat benadrukt dat de sociale werkelijkheid een zinvolle betekenis krijgt binnen de sociale interactie d) het anticiperend principe, waar bij het voor ogen houden van het gewenste doel het bereiken van dit doel al in het vooruitzicht wordt gesteld e) het positieve principe, waardoor de AI-aanpak gekenmerkt wordt door een positief affect met hoop, vreugde en zorgzaamheid en zo de sociaal constructionistische basis verrijkt De filosofie van AI is uitgewerkt in een specifieke methodiek: 4D-Cyclus. Cooperrider, D. L., Whitney, D., & Stavros, J. M. (2005). Appreciative Inquiry handbook. The first in a series of AI workbooks for leaders of change. Brunswick: Crown Custom Publishing.

6 Appreciative Inquiry als methodiek: 4D-Cyclus Fry, R. E. (2009). Lerend netwerk Workshop on AI. Borgloon, Belgium.

7 Appreciative Inquiry: connecting & appreciation Doorheen de de 4D-Cyclus wordt een dubbele actie ontplooid: Appreciation Connecting Fry, R. E. (2009). Lerend netwerk Workshop on AI. Borgloon, Belgium. Cooperrider, D. L., & Godwin, L. (2012). Positive organization development: Innovation-inspired change in an economy and ecology of strengths. In K. Cameron & G. Spreitzer (Eds.), The Oxford handbook of positive organizational scholarship (pp ). New York: Oxford University Press.

8 Appreciation Tracking Fanning Het samen opzoeken van het potentieel in mensen, processen en systemen Het vermeerderen en opwaarderen van dat beste, het wederkerig stimuleren om het potentieel verder te ontwikkelen Appreciative Intelligence: Het kunnen zien van het sluimerend potentieel in de sociale context en dit potentieel groeikansen geven Bushe, G. R. (2010). Clear leadership: Sustaining real collaboration and partnership at work. Boston: Davies-Black. Thatchenkery, T., & Metzker, C. (2006). Appreciative intelligence. Seeing the mighty oak in the acorn. San Francisco: Berrett-Koehler Publishers, Inc.

9 Connecting Het bouwen aan kwaliteitsvolle relaties vanuit een wederkerig verbinden met elkaars sterktes: uitwisseling van bronnen en beloningen identiteitsontwikkeling vanuit de sociale context persoonlijke groei vanuit relaties kennisdeling en ontwikkeling Cooperrider, D. L., & Godwin, L. (2012). Positive organization development: Innovation-inspired change in an economy and ecology of strengths. In K. Cameron & G. Spreitzer (Eds.), The Oxford handbook of positive organizational scholarship (pp ). New York: Oxford University Press. Dutton, J. E., & Heaphy, E. D. (2003). The power of high-quality connections. In K. S. Cameron, J. E. Dutton & R. Quinn (Eds.), Positive organizational scholarship (pp ). San Francisco: Berret-Koehler.

10 Bevlogenheid Een medewerker oefent zijn werk uit omdat het als aangenaam en plezierig wordt ervaren. Bevlogenheid is gekenmerkt door: vitaliteit: hoger niveau van energie toewijding: met enthousiasme aan de slag gaan absorptie: volledig in beslag genomen door het werk Psychologische basisbehoeften Het voldoen aan psychologische basisbehoeften zorgt voor het behouden en bevorden van algemeen welzijn: autonomie: het gevoel het zelf gedaan te hebben competentie: het gevoel dat iemand het kan doen verbondenheid: het gevoel van erbij te horen Schaufeli, W. B., & Bakker, A. B. (2004). Bevlogenheid: Een begrip gemeten. Gedrag & Organisatie, 17(2), Van den Broeck, A., Vansteenkiste, M., De Witte, H., & Lens, W. (2008). Explaining the relationships between job characteristics, burnout, and engagement: The role of basic psychological need satisfaction. Work & Stress, 22(3),

11 Het onderzoeksmodel

12 Methode Procedure via een online-vragenlijst bij groepen met/zonder AI-ervaring individuele participanten

13 Methode - Onderzoeksgroep socio-demografische gegevens AI-groep nonai-groep Kenmerken % n M SD % n M SD Geslacht Vrouwen Mannen Leeftijd Werkuren per week Tenure Opleiding 224 a 102 Lager onderwijs Middelbaar onderwijs Hoger onderwijs Universiteit Nota: a missing n = 71, bij één organisatie werd omwille van privacy redenen deze vraag niet gesteld.

14 Methode - meetinstrumenten AI-aanpak: een nieuw meetinstrument bevlogenheid: Utrecht Work- and Wellbeing Survey (UWES-9) voldoen van de basisbehoeften: Basic Psychological Needs scale at Work (BPNS-W) Schaufeli, W. B., Bakker, A. B., & Salanova, M. (2006). The measurement of work engagement with a short questionnaire. Educational and Psychological Measurement, 66(4), Van den Broeck, A., Vansteenkiste, M., De Witte, H., Soenens, B., & Lens, W. (2010). Capturing autonomy, competence, and relatedness at work: Construction and initial validation of the work-related basic need satisfaction scale. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 83(4),

15 AI-aanpak het meetinstrument Items, gebaseerd op de specifieke kenmerken van AI Connecting: in hoeverre ervaren medewerkers dat zij gestimuleerd worden om met elkaar in verbinding te gaan en zo gezamenlijke successen binnen de organisatie te ontdekken als basis voor een gedeelde toekomstvisie Appreciation: in hoeverre worden respondenten gestimuleerd tot een houding van tracking, het ontdekken van sterktes in elkaar en fanning, het aanwakkeren van die sterktes. Keuze van items Eerdere onderzoeken, gebaseerd op overleg met AI-practitioners en onderzoekers Voor beide factoren: vier items

16 Meetinstrument Confirmatorische Factor analyse 2 factoren 4 items: χ²(19) = , p <.001; CFI =.96; RMSEA =.14 2 factoren 3 items: χ²(8) = 31.96, p <.001; CFI =.99; RMSEA =.09 1 factor 6 items: χ²(9) = , p <.001; CFI =.93; RMSEA =.21.

17 Methode - analyses Beschrijvende statistiek: SPSS Onderzoeksmodel: Structural Equation Model in Lavaan Indirecte verbanden: bootstrapping methode Rosseel, Y. (2012). Lavaan: An r packgae for structural equation modelling. Journal of Statistical software, 48(2), 1-36.

18 Resultaten - correlaties Intercorrelaties Variabelen M SD Controle variabelen 1. Leeftijd Geslacht a.21 * 3. Tenure *.23 * 4. Werkweek *.18 * 5. Groepen b *.11 * -.03 AI 6. Connecting * * -.16 *.27 * 7. Appreciation * -.14 * -.25 * -.17 *.22 *.80* Bevlogenheid 8. Bevlogenheid *.47*.46* BPN 9. Autonomie *.48*.46*.68* 10. Competentie *.09.36*.30* 11. Verbondenheid * *.43*.44*.43*.41*.16* a Vrouwelijk gecodeerd 1, mannelijk gecodeerd 2 b nonai-groep gecodeerd 1, AI-groep gedoceerd 2 * p <.05

19 Resultaten gemiddelden per onderzoeksgroep nonai-groep (N = 103) AI-groep (N = 293) Variabelen M SD M SD Cohen s d Connecting Appreciation Bevlogenheid Autonomie Competentie Verbondenheid

20 Resultaten SEM-analyse voor het volledig onderzoeksmodel

21 Resultaten bootstrapping voor indirecte effecten Betrouwbaarheidsinterval Significante paden β SE Ondergrens Bovengrens Groepen - connecting autonomie bevlogenheid Groepen connecting - autonomie Groepen - appreciation verbondenheid

22 Discussie Een AI-aanpak kan gemeten worden met twee factoren: connecting en appreciation. In een werkomgeving waar AI wordt geïmplementeerd zien we dat medewerkers meer bevlogenheid rapporteren. Het mediërend effect van het voldoen van de psychologische basisbehoeften is eerder beperkt. Opvallende vaststellingen in dit onderzoek: verbondenheid is geen voorspeller voor bevlogenheid verschil tussen connecting (AI) en verbondenheid (BPN) geen onderscheid in voldoen van competentie (BPN) tussen de groepen belang van de behoefte aan autonomie in het model

23 Aanbevelingen Verder onderzoek rond appreciation en connecting Wat kan leidinggevenden in organisaties helpen om AI succesvoller toe te passen in organisatie? medewerkers helpen om een attitude van connecting en appreciation aan te nemen? Aandacht vanuit dit onderzoeksmodel voor het spanningsveld tussen organisatieontwikkeling en persoonlijke ontwikkeling.