ONVERGETELIJK Kunst bespreken met mensen met dementie en hun dierbaren

Transcriptie

1 ONVERGETELIJK Kunst bespreken met mensen met dementie en hun dierbaren

2 2013: ONVERGETELIJK STEDELIJK & ONVERGETELIJK VAN ABBE Doel: een ontspannen, sociale en inspirerende museumactiviteit organiseren waar mensen met dementie en hun dierbaren samen van kunnen genieten.

3 INSPIRATIE: MEET

4 WAT SPRAK ONS AAN? Voor persoon met dementie én de omgeving Nadruk op wat iedereen nog wél kan Plezier hebben staat centraal Sociale gebeurtenis: vriendschappen ontstaan Activerende waarde van kunst

5 Een opmerking van Wim die ik je niet wil onthouden: op mijn vraag hoe hij de rondleiding vond, was zijn antwoord: FANTASTISCH, ik kon tenminste weer eens wat zeggen. Wim voelde zich gehoord, gezien en serieus genomen, en hij ging met een goed gevoel naar huis. Mooi hè, ik krijg er weer kippenvel van. Trudy, rondleider

6 UITBREIDING ONVERGETELIJK Centraal Museum, Utrecht CODA, Apeldoorn Zeeuws Museum, Middelburg Natura Docet Wonderryck Twente, Denekamp Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam Drents Museum, Assen Museum Dr8888, Drachten Singer Museum, Laren Limburgs Museum Mauritshuis, Den Haag

7 DEMONSTRATIERONDLEIDING

8 Marc Chagall Zelfportret met zeven vingers 1912

9 Rineke Dijkstra Kolobrzeg, Polen, 26 juli

10 REFLECTIE

11 DE ONVERGETELIJK METHODE

12

13 WE LEREN Leerpiramide van Bale

14 Dialoog Actieve opdrachten Voortborduren op antwoorden Vorm versterkt inhoud Vragen stellen Persoonlijk Informatie delen wanneer relevant INTERACTIE Behoefte van de groep staat centraal Open Actief Thema als leidraad Kwaliteit in plaats van kwantiteit

15

16 VOORBEREIDEN Kies een thema Selecteer een aantal objecten die bij het thema passen Bepaal de ideale volgorde Bereid je per object voor Bedenk vragen en een (aantal) actieve opdracht(en)

17 VOORBEREIDEN Thema: mens en omgeving

18 RELEVANTE INFORMATIE Charley Toorop Arbeidersvrouw 1943 Tweede Wereldoorlog Zelfportret (Magisch) realisme

19 GESPREKS- OPBOUW Kijken Eerste kennismaking Beschrijven Het werk volledig zien Interpreteren Betekenis(sen) aan het werk toekennen Verbinden Het werk in een bredere context plaatsen Samenvatten Het gesprek afronden

20 KIJKEN Wat is het eerste (woord) dat in je opkomt? Wat valt je als eerste op in dit object? Hoe komt dat? Waar zou dit object voor gebruikt kunnen zijn? Herken je dit object? / Doet dit object je ergens aan denken? En waarom doet het je daaraan denken? Herken je de plek die op dit kunstwerk is afgebeeld? Is iemand wel eens op zo n soort plek geweest? Wat vond je daarvan? Kan jij wat de mensen op dit object doen? Heb je dat wel eens gedaan? Wanneer en waar? Zie je iets op dit kunstwerk wat je graag zou willen hebben? / Zou je dit object graag willen hebben? Waarom? Wat zou je er dan mee doen?

21 KIJKEN Wat is het eerste woord dat in je opkomt, als je naar dit schilderij kijkt?

22 BESCHRIJVEN Wat zie je op de voorgrond? Welke vormen / voorwerpen / personen zie je? Welke kleuren zie je? Is er een kleur die het meeste opvalt? Wat is bijzonder aan het kleurgebruik? Welk houding(en) nemen de personen aan? Wat zijn de personen aan het doen? Hoe zou je de gezichtsexpressie van de personen omschrijven? Hoe staan de voorwerpen / mensen ten opzichte van elkaar? Hoe lopen de lijnen in het beeld? Kijk even weg en kijk opnieuw naar het object. Wat valt je het eerste op? Waar wordt je oog naar toe getrokken? Hoe komt dat? Waar komt het licht vandaan? Van boven / van onder / van de zijkant? Wat zie je op de achtergrond? Hoe zou dit object gemaakt zijn? Van welke materialen is het object gemaakt? Hoe zou de textuur van de materialen voelen?

23 BESCHRIJVEN Wat zie je op dit schilderij? Voorgrond: man of vrouw / blik / handen / kleding / houding Achtergrond: gebouwen / lucht Algemeen: kleuren / licht / schilderstijl

24 INTERPRETEREN Als dit object het begin is van een verhaal, wat zou er dan vervolgens gebeuren? Zijn er symbolen die je herkent? Wat betekenen die symbolen? Stel: jij bent de persoon in dit kunstwerk en je draait een rondje om je eigen as. Wat zie je dan allemaal? Wat zou je kunnen horen / ruiken / proeven op dit werk? Waarom denk je dat? Als je de personen op dit kunstwerk een naam zou moeten geven, welke zouden dat zijn? En waarom past juist die naam zo goed? Wat zouden de mensen op dit werk in hun dagelijks leven doen? Wat zou een goede titel zijn voor dit object? Waarom? Hoe heeft de kunstenaar het kunstwerk genoemd? Verandert de titel de manier waarop je naar het object kijkt? Kun je iets zeggen over de persoon die dit object gemaakt heeft? Wat voor persoon zou dit object gebruikt kunnen hebben? Waar zou je dit object voor kunnen gebruiken? Kies een woord die de sfeer / stijl van het object omschrijft. Wat zegt dit object over de tijd / samenleving waarin het gemaakt is?

25 INTERPRETEREN Hoe zou deze persoon zich voelen? Hoe zou je de sfeer van het werk omschrijven? Als dit kunstwerk het einde is van een verhaal, wat zou het verhaal dan zijn geweest? Opdracht: geef deze vrouw een naam, en bedenk wat ze doet in haar dagelijks leven.

26 VERBINDEN Welk gevoel krijg je bij dit object? Vind je dit een mooi object? Zou je het bij je thuis willen hebben? Waarom wel / niet? Ben je buiten het museum om wel eens zo n soort object tegengekomen? Heb je wel eens een schilderij / film / reclame / strip / boek / een andere culturele uiting gezien die je bij dit object vindt passen? Lijkt de stad op dit schilderij op de stad zoals je deze nu kent, of juist van vroeger? Wat is hetzelfde, en wat is er anders? Is dit object te linken aan andere kunstvormen en andere disciplines? Bijvoorbeeld muziek, theater, wetenschap, filosofie, aardrijkskunde, wiskunde, ecologie etc. Hoe is dit object in de museumzalen gepresenteerd? Doet de presentatie iets met de manier waarop jij het object ervaart? Vergelijk dit object met een ander object uit deze zaal. Wat zijn de overeenkomsten en verschillen? Hoe zou dit object eruit zien in een andere omgeving? Hoe kijken mensen nu naar dit object? Zou dat anders zijn dan hoe mensen in de tijd waarin het object gemaakt is ernaar keken?

27 VERBINDEN Als jij een zelfportret zou maken: hoe zou je eruit willen zien, en in welke omgeving zou je jezelf plaatsen?

28 SAMENVATTEN We hebben gezien dat de omgeving waarin iemand wordt afgebeeld, veel over die persoon kan vertellen.

29 DE ACTIEVE OPDRACHT Past inhoudelijk bij het thema en het object Draagt constructief bij aan het ontstaan van een betekenisvol dialoog Voorwaarden: kort, bondig en overzichtelijk Suggesties: Dezelfde houding aannemen als de mensen in het object. Een muziekstuk laten horen waardoor de kunstenaar / maker geïnspireerd is. Deelnemers aan iets laten ruiken dat in verband staat met het object. De deelnemers iets laten voelen. Deelnemers in duo s ergens over laten discussiëren.

30 Kijken Wat is het eerste woord dat in je opkomt, als je naar dit schilderij kijkt? Beschrijven Wat zie je op dit schilderij? Interpreteren Hoe voelt deze persoon zich? Hoe zou je de sfeer van dit werk omschrijven? Als dit kunstwerk het einde is van een verhaal, wat kan het verhaal dan zijn geweest? Opdracht: geef deze vrouw een naam, en bedenk wat ze doet in haar dagelijks leven. Verbinden Als jij een zelfportret zou maken: hoe zou je er dan uit willen zien, en in welke omgeving zou je jezelf plaatsen? Samenvatten

31 VOORWAARDEN VOOR HET STELLEN VAN VRAGEN De vragen die je stelt bevorderen de volgende processen: Het bewust en gericht kijken Het creëren van inzicht en het toekennen van betekenis Het verwoorden van de eigen mening Het oproepen van persoonlijke associaties NB: Het stellen van vragen mag nooit een nepstrategie zijn om je eigen verhaal te vertellen!

32 VOORWAARDEN VOOR HET OMGAAN MET ANTWOORDEN Vraag door via één van de volgende technieken: Toespitsen Relateren Terugspelen Wees nieuwsgierig Onthoud: elke opmerking is waardevol!

33 VOORWAARDEN VOOR HET VERSTREKKEN VAN INFORMATIE Deel relevante informatie op relevante momenten

34

35 Dank voor uw aanwezigheid! /