herinrichting marktplein papendrecht schetsontwerp 2013/2014

Transcriptie

1 herinrichting marktplein papendrecht schetsontwerp 2013/2014

2 2

3 introductie - over de proces voor u ligt het schetsontwerp voor de herinrichting van het marktplein in papendrecht. dit schetsontwerp is het (tussen) resultaat van een interactief waarbij inwoners van papendrecht en gebruikers van het marktplein betrokken zijn. voorliggend schetsontwerp zal in de eerste helft van 2014 verder worden uitgewerkt tot een Definitef ontwerp, op basis waarvan de transformatie van de markt zal worden vormgegeven. de gemeente papendrecht is na de vaststelling van het masterplan centrum in 2001 voortvarend bezig met de vernieuwing van het centrumgebied. in het najaar van 2007 is het nieuwe winkelcentrum geopend. er wordt nog hard gewerkt aan de planvorming voor de invulling van de laatste deelgebieden, zoals de ontwikkellocatie Veerpromenade en de ontwikkellocatie den Briel. de economische situatie waarin nederland sinds enkele jaren verkeert, heeft tot gevolg dat dit proces vertraagd is. het marktplein is in het masterplan centrum aangemerkt als een relevante ontmoetingsplaats in papendrecht. dit deel van het hart van papendrecht moet een dusdanige invulling krijgen, zodat een levendig plein ontstaat, waar het gezellig is en waar bewoners en bezoekers graag vertoeven. het marktplein wordt het bruisend hart van papendrecht. dit betekent dat het een levendige plek is waar de bevolking als va zelf samenkomt voor evenementen, recreatie of ontmoetingen. deze ontwikkeling zal papendrecht als geheel ten goede komen, maar zal ook een positieve bijdrage leveren aan het functioneren van het winkelcentrum, de horeca en de parkeergarages. 3

4

5 1 het interactieve proces

6 het interactieve proces met de gemeenteraad is afgesproken dat het ontwerp voor het marktplein tot stand zal komen door middel van een interactief proces met de inwoners van papendrecht, waarbij maatschappelijke wensen zijn zouden worden verwerkt in drie (tot vijf) varianten die tentoongesteld worden in een expositie. de inwoners van papendrecht kregen de gelegenheid daarop te reageren. met medewerking van een landschapsarchitect werd vervolgens aan de hand van de reacties een voorkeursvariant opgesteld. deze variant werd verder uitgewerkt tot een voorlopig ontwerp, dat de inwoners opnieuw kregen voorgelegd. de voorbereidingen voor dit interactieve proces zijn in 2013 begonnen. het college van B&w heeft voorafgaand een aantal randvoorwaarden voor de herinrichting meegegeven: om de gewenste levendigheid op het plein te bewerkstelligen, zal de markt de primaire plek zijn voor de weekmarkt en grotere en kleinere evenementen. de inrichting moet daar dan ook voor geschikt zijn. dit betekent dat slijtvaste en robuuste materialen gebruikt moeten worden. want de markt moet er ook aantrekkelijk uitzien wanneer er geen evenement is. aandachtspunten hierbij zijn de relatie tussen plein en gemeentehuis (deze zou meer betekenis moeten krijgen dan in de huidige situatie), ruimte voor horeca en ruimte voor permanent groen op het plein. het beschikbare budget is bij dit alles kaderstellend. na een ordening in eigen huis (uitgangspunten over bijvoorbeeld techniek, maatvoering van activiteiten, voetgangersstromen en ontsluiting voor laad- en losverkeer zijn door deskundigen in kaart gebracht) zijn maatschappelijke groepen, zoals scholen, sportverenigingen, ondernemersvereniging, oranjevereniging, grote bedrijven, horeca en wijkplatforms schriftelijk benaderd met de vraag welke ideeën er binnen hun organisaties leven voor activiteiten op het marktplein, nu en in de toekomst. wat zouden organisaties willen organiseren en hoeveel ruimte is nodig voor de activiteit? en, welke voorzieningen, zoals water, stroom, zitplaatsen, zijn daarvoor nodig? er zijn diverse ideeën binnengekomen. daarnaast hebben in 2012 leerlingen van tien basisscholen in papendrecht prachtige tekeningen gemaakt waarin hun ideeën voor de inrichting van het marktplein zijn verbeeld. vervolgens is van 4 tot en met 8 november 2013 een atelierweek georganiseerd. in een intensieve ontwerpweek is een vliegende start gemaakt door gesprekken te voeren met een groot aantal (direct) belanghebbenden zoals de omwonenden, ondernemers aan het plein, vertegenwoordigers van de weekmarkt, enkele maatschappelijke organisaties en de culturele adviesraad. de diverse ideeën die de gemeente al waren aangereikt, zijn gebruikt om het gesprek te voeren over wat men belangrijk vond bij de herinrichting. inzendingen van de atelierweek Bijdrage egm architecten Bijdrage bosch en slabbers 6

7 de BelangriJkste uitkomsten van de gesprekken in de atelierweek waren: - meer groen op het plein!! bomen als belangrijkste aspect daarin, maar ook plantenbakken worden genoemd - zitgelegenheden/ bankjes - een (permanent) podium, dat ook dienst kan doen als zitele ment (als faciliteit voor evenementen) - een waterelement zou ontzettend leuk zijn - horeca/ levendigheid aansluitend op de veerpromenade - goede aansluiting weekmarkt op veerpromenade/ meent en goede positionering kramen ten opzichte van winkels aan markt (geen achterkanten) - meer evenementen van verschillende soorten en maten - Gezelligheid, intimiteit en meer ronde vormen Bijdragen leerlingen basisscholen papendrecht Bijdrage stichting huiskamer papendrecht Denk mee over het bruisend hart van Papendrecht ideeen betrokken inwoners van papendrecht MARKTPLEIN Papendrechtecht 7

8 presentatie en tentoonstelling in het gemeentehuis promotie team infoavond raadsleden Bezoek en workshop op de prins florisschool website papendrechtmarkt.nl presentatie infoavond raadsleden 8

9 vier varianten Op basis van deze uitkomsten zijn vier schetsen gemaakt. Deze schetsen zijn in korte tijd vertaald in vier varianten. Op 21 november 2013 is in het gemeentehuis een expositie geopend van de vier varianten. Alle inwoners, maatschappelijke organisaties en ondernemers werden via een korte, krachtige campagne (met inzet van traditionele en nieuwe communicatiemiddelen, zoals social media) opgeroepen hun mening te geven over de vier varianten voor de herinrichting van het marktplein. De varianten waren zeker nog geen definitieve ontwerpen. De bedoeling van de expositie was juist om bij de Papendrechters op te halen welke ideeën er leven voor het marktplein, maar ook om de gevoelens te vernemen die de geschetste varianten oproepen. Binnen elk model was nog veel mogelijk. Er zijn ruim 1900 reacties zijn binnengekomen via de website en via schriftelijke enquêteformulieren, die in het gemeentehuis bij de expositie ingevuld konden worden. Basisschets groene kamer Basisschets boomeilanden Basisschets waterspel Basisschets meander met bloemen 9

10 de groene kamer De Markt is een aangenaam groen plein met een luwe kant onder bomen en een actief gebied in de open ruimte. 10

11 boomeilanden De Markt vormt een ingetogen plein met geborgenheid in de groene oases op de boomeilanden. 11

12 waterspel De Markt wordt zo een flexibel, letterlijk bruisend plein. 12

13 meander met bloemen De Markt ziet er nu uit als een gevarieerd en speels ingericht groen plein. 13

14 De resultaten van de enquête zijn dat: 47% van de respondenten een voorkeur heeft voor variant 4 - Meander met bloemen, 22% een voorkeur heeft voor variant 1 - Groene Kamer, 17% een voorkeur heeft voor variant 2 - Bomeneilanden en 13% de voorkeur geeft aan variant 3 - Waterspel. Daarnaast is er een schat aan ideeën en suggesties binnengekomen aan de hand van de drie open vragen van de enquête: - Wat vindt u goed aan dit ontwerp? - Heeft u nog verbetersuggesties? - Heeft u nog andere opmerkingen? Wat daarbij opviel, is dat ook veel mensen, die een voorkeur voor een andere variant hebben uitgesproken, bij de verbetersuggesties verwezen naar onderdelen uit Meander met bloemen. Bijvoorbeeld: graag het stratenpatroon uit Meander met bloemen toevoegen of de bank uit Meander met Bloemen toevoegen. Bij de verbetersuggesties komen allerlei thema s aan bod, waarbij uiteraard tegengestelde standpunten regelmatig voorkomen. Veelvuldig worden opmerkingen gemaakt over banken. Dit wordt gezien als een zeer belangrijk element op een plein met verblijfswaarde. Bij de drie overige varianten wordt vaak verwezen naar de bloembakken met bank rondom uit meander met bloemen. Daarnaast wordt soms aangegeven dat een rugleuning gewenst is. Ook over materiaal worden uitspraken gedaan, waarbij soms voorkeur is voor hout, steen, beton of metaal. Bomen roepen ook veel reacties op. Het spreekt veel mensen erg aan, maar er is een spanningsveld waar te nemen tussen een groep mensen die veel groen wil en een groep mensen (vaak omwonenden) die wel groen willen, maar aangeven dat er beter geen (hoge) bomen voor de woningen geplaatst kunnen worden, die het uitzicht zouden wegnemen. Enkele mensen geven ook aan bomen op het midden van het plein te willen of meer bomen in de buurt van de Meent. Ook over soorten bomen is van alles genoemd. Grote bomen, of juist niet. Variatie in soorten en variatie in boomgroottes. Dakplatanen, geen lindebomen bij bankjes, duurzame bomen. Bomen die in alle seizoenen mooi zijn, of bomen die mooi kleuren in de herfst. Groenblijvende bomen. Fruitbomen. Snelgroeiende bomen. Een waterelement wordt ook regelmatig genoemd in de verbetersuggesties. Bedriegertjes, die leuk zijn voor de kinderen om in te spelen en die een stukje levendigheid op het plein geeft wanneer er geen evenementen plaatsvinden. Een enkeling is van mening dat een fontein duur is in onderhoud. Een ander regelmatig genoemd element is speeltoestellen voor kinderen. Enkelen noemen spelaanleiding of zelfs een natuurspeeltuin. De jeu de boulesbaan en de trampoline uit variant Boomeilanden worden vaak aangehaald als toe te voegen elementen in de andere varianten.door een enkeling wordt zelfs een tafeltennisspel genoemd. Over het kunstwerk voor het gemeentehuis wordt verschillend gedacht. Een enkeling is er negatief over. Anderen vinden het mooi en vinden weghalen van het kunstwerk zonde of een geldverspilling. Sommigen zien graag het beeld van De Erwtenpeller (Aaichie) op de Markt. Of juist een (nieuw) kunstwerk dat voor kleur zorgt of waar tot uitdrukking komt waar Papendrecht trots op is. Verlichting wordt ook vaak genoemd, waarbij soms ook een uitspraak over armaturen gemaakt wordt (bijvoorbeeld klassiek of juist monumentaal zoals op het Schouwburgplein in Rotterdam). Voor Meander met bloemen wordt bijvoorbeeld voorgesteld om in de lijnen in de bestrating verlichting op te nemen of om de bomen goed aan te lichten. Wat betreft vormgevingsstijl worden verschillende suggesties gedaan: klassiek, Frans, strak, mooi, creatief, Overige elementen die in de reacties terugkomen zijn prullenbakken, een podium, een kiosk, een (de) muziektent, een vlaggenmast of een klok. Terrassen (vooral aan de zonkant) worden ook genoemd als wenselijk, al zijn er uiteraard ook mensen die geen voorstander zijn van teveel commerciële functies op het plein. Enkelen willen weer enkele (invaliden-) parkeerplaatsen terug op de Markt of geven juist aan dat het marktplein autovrij moet blijven. Een zeer beperkt aantal reageerders laat zich negatief uit over de plannen. Reden: het geld kan nuttiger besteed worden of een parkeerterrein heeft de voorkeur. Ten aanzien van de bloembakken uit de Meander met bloemen vraagt een enkeling zich af of deze niet veel onderhoud vergen. 14

15 website - enquete - conclusie 15

16 een korte bloemlezing van opmerkingen en verbetersuggesties uit de enquete Een goed verlichtingsplan, zodat het er ook s avonds goed uitziet De meanders doen me denken aan de rivier. Papendrecht is toch een stad (dorp) aan de rivier. Leuk dat dit element op het plein terug komt. Denk bijvoorbeeld aan (gratis) WIFI hotspots of iets dergelijks tegen een symbolisch bedrag. Mensen moeten er s morgens hun krantje gaan lezen (binnenkort waarschijnlijk digitaal) of met anderen kunnen afspreken Wanneer je het beter naar je zin hebt in het centrum blijf je langer en neem je de parkeerkosten op de koop toe De levendigheid van terrasjes mag zeker niet ontbreken Ik zie het als een grote familie kamer waar iedereen bij elkaar komt, het hele jaar door Hou de auto weg van het plein. Dit is 100%voetgangersgebied! Denk ik het ontwerp ook na over hoe mensen tot het plein aangetrokken kunnen worden. Het is alleen gezellig als er ook mensen te vinden zijn. En dan niet alleen hangjeugd, maar heel breed. Mensen zijn snel ingetekend in een ontwerp, maar denk daar goed over na. Hou goed rekening met wind, regen en schaduw effecten Het lijkt mij mooi om oude en nieuwe tijden bij elkaar te brengen door de muziektent te integreren in een van de prachtige plannen. Dan kan deze veel vaker gebruikt worden en krijgt deze tent zijn oude functie terug als ontmoetingsplaats van de inwoners van Papendrecht, jong en oud. Daarbij zal dit ook zorgen voor een nog dorpsere sfeer in deze grote ruimte. Kan er nog een praathoek bij komen? Voor mijn part noem je het een hangplek voor ouderen Vergeet de prullenbakken niet! Fruitbomen! Er moet wel echt een plein overblijven, wat echt een centraal punt in Papendrecht kan worden Ik had graag een kinderspeelplaats gehad. Dit kan met speelwerktuigen, maar kan eventueel ook met een ganzenbord of schaakbord op de grond geschilderd. Want zeg nou zelf, in iedere huiskamer is een plekje voor de kinderen waar ze kunnen spelen. Zorg voor voldoende bankjes 16

17 Het zicht op het gemeentehuis liefst vrijhouden. Het is leuk om naar trouwerijen te kijken. Bekijken of aan het podium een waterspel kan worden toegevoegd. Dit maakt het podium ook zonder optredens functioneel! Dit is het hart van Papendrecht waar het op sommige momenten bruist van activiteiten maar waar je op bepaalde momenten ook van het rustgevende en natuurlijke karakter kan genieten. De erwtenpeller! Dit belangrijk cultureel onderwerp ontbreekt helaas. In februari heten we weer erwtenpellerwaard. In welke variant ook, hij hoort terug te komen! Ziet er mensvriendelijk uit, nodigt uit om er even te vertoeven Een speeltoestel op het plein misschien in de vorm van de Papendrechtse wieken van de molen De Veerpromenade en de Markt worden ook zo meer één geheel Zorg dat het een natuurlijke uitstraling krijgt met het gebruik van de materialen voor het meubilair Het ziet er gezellig uit en ik hoop van harte op die mooie bank te mogen zitten als ik 80 ben! De gebogen elementen in de bestrating kunnen zorgen dat alle omliggende gebouwen met elkaar verbonden worden. Ik aarzelde tussen de groene kamer en dit ontwerp, maar ja, die bloemen hè! Door het lijnenspel aan te brengen schep je ruimte. De bloembakken zullen het geheel opfleuren net als wanneer je thuis bloemen op de tafel zet Ziet er zelfs bij slecht weer niet saai uit U zou u meer moeten inleven in de belevingswereld van de ouderen die daar omheen wonen Plaats lekker veel bankjes onder een boom, waar je s zomers lekker een ijsje kunt eten en s winters uit de wind zit. Ik vind de hoeveelheid bomen hier goed in verhouding tot het plein Misschien is het leuk om een kleine vijver met een stukje gras in de plaats van het podium te doen. Hier kunnen dan eenden in zwemmen en dat is leuk voor zowel kinderen als voor de bewoners van het verzorgingstehuis 17

18 22% 18 Op basis van de redenen waarom mensen op een variant hebben gestemd, zijn wordclouds gemaakt. In de wordcloud komen vaak genoemde woorden terug.

19 17% 19

20 20 13%

21 47% 21

22 22

23 het voorkeursmodel Op basis van de uitgesproken voorkeuren in de enquête, heeft het college van B&W op 17 december 2013 besloten, dat het karakter Meander met Bloemen de basis zal vormen voor het voorkeursmodel. Van vrijdag 20 december 2013 tot en met 5 januari 2014 heeft een tweede expositie plaatsgevonden in het gemeentehuis, op de website en via de social media. Ook op de kerstmarkt is aandacht geweest voor de expositie en zijn meningen opgehaald over de voorkeursvariant. In deze tentoonstelling was vooral veel aandacht zijn voor het proces tot nu toe. Wat hebben we opgehaald bij de inwoners van Papendrecht, wat zijn de uitkomsten en hoe kunnen we dat meenemen in het verdere ontwerpproces? Het voorkeursmodel is gebaseerd op Meander met bloemen, maar er is ook gekeken naar elementen uit de andere varianten die gewaardeerd werden. Zo is goed gekeken naar variant Groene Kamer (die als nummer twee eindigde in de enquête) en is een element als het podium element meer vergelijkbaar geworden met die uit variant Groene Kamer. Ook is op het podium een waterelement geïntroduceerd en zijn er iets meer bomen in het model gekomen. Een toelichting op het schetsontwerp is te lezen in het volgende hoofdstuk. Gedurende de kerstperiode zijn in totaal 76 reacties binnengekomen naar aanleiding van de expositie. (inclusief de reacties die zijn opgehaald op de kerstmarkt). Deze reacties zijn nagenoeg allemaal positief. Het voorkeursmodel spreekt aan. Aandacht wordt gevraagd voor het onderhoud en voor de invulling van de plantvakken. Het moet er in de verschillende seizoenen aantrekkelijk uitzien. Ook de grootte en de positie van de bomen blijft een aandachtspunt voor omwonenden. Vaak wordt gevraagd om speelelementen voor kinderen en om zitgelegenheden voor ouderen. Ook viel sommige mensen op dat er in dit model nu geen ronde banken meer waren getekend, maar rechte. Diverse reacties hebben betrekking op een Papendrechts element op het plein, kunst van Papendrechtse kunstenaars of juist het defintief betrekken van de kindertekeningen. 23

24

25 2 schetsontwerp

26 het schetsontewerp Dit ontwerp voor de Markt heeft levendige patronen met bijzondere bestrating, vakken met vaste planten, een podium met een klein waterspel. Het meanderende bestratingspatroon is geïnspireerd op de rivierlopen van de Drechtsteden. De vakken met beplanting worden af en toe gecombineerd met grote banken. Bomen versterken het ruimtelijk beeld en breken de grote massa van de bebouwing. Het podium met voorzieningen, een waterspel en speelaanleidingen is een centraal element op het plein dat activiteiten genereert. Het plein wordt verdeelt in meerdere ruimtes met verschillende afmetingen. Deze ruimtes maken een divers gebruik mogelijk. Er is voldoende ruimte voor de terrassen, de weekmarkt en de ijsbaan. De kermis staat meer verspreid op het plein. De ruimte voor het gemeentehuis maakt, door het verwijderen van het lage deel van het kunstwerk, onderdeel uit van het plein. 26

27 De MArkt wordt een GeVArieerD, levendig en aantrekkelijk plein met aangenaam en Bloeiend groen. 27

28 plankaart B a a B 28

29 doorsnedes horeca veerpromenade markt planteiland met bank 8m lang planteiland met bank 8m lang vrije ruimte voor b.v. ijsbaan straat podium met waterelement en speelmogelijkheden fietsnietjes bibliotheek doorsnede gemeentehuis legenda kunstwerk planteiland planteiland winkelplint apartementgebouw bank 8m waterelement podium lichtmast hoogte 9m eiland met vaste planten en bankje 4m lang meanderpatroon van natuursteen kunstwerk bij het gemeentehuis horeca terras boomgroep klinkerverharding verlichtingsmast marktopstelling verhoogd podium bankje 16m lang ondergrondse afvalcontainers straat over het marktplein (gemarkeerd) waterelement op het podium fietsnietjes toegangsroute rivas en gemeentehuis (niet gemarkeerd) spelen op het podium 29

30 banken en podium als zitelement Aan hand van verbetersuggesties uit de enquete van 20 november - 4 december 2013 is het ontwerp aangescherpt en is gezocht naar voorbeelden (referentiebeelden) die een suggestie doen voor hoe dit eruit zou kunnen komen te zien. Soms zitten er forse tegenstellingen in wat de inwoners graag zouden willen. Plaats lekker veel bankjes onder een boom, waar je s zomers lekker een ijsje kunt eten en s winters uit de wind zit. Zorg dat het een natuurlijke uitstraling krijgt met het gebruik van de materialen voor het meubilair Kan er nog een praathoek bij komen? Voor mijn part noem je het een hangplek voor ouderen De levendigheid van terrasjes mag zeker niet ontbreken 30

31 groene eilanden Ik aarzelde tussen de groene kamer en dit ontwerp, maar ja, die bloemen hè! De vakken met de vaste planten en de bomen vind ik heel mooi.. Echt heel gezellig zo. Goed onderhoud van de plekken met vaste planten is een belangrijk punt. Door het lijnenspel aan te brengen schep je ruimte. De bloembakken zullen het geheel opfleuren net als wanneer je thuis bloemen op de tafel zet. 31

32 Bomen ik vind de hoeveelheid bomen hier goed in verhouding tot het plein. Bij de andere ontwerpen was er te veel (hoog)groen. laat de bomen niet te groot worden, in verband met het verliezen van zicht vanuit de woningen. denkt u eens aan de ouderen die hun uitzicht verliezen door al die bomen. Mijn moeder woont in zo n flat aan de Markt. het huilen stond haar nader dan het lachen. ik vind wel dat u flinke bomen moet plaatsen, zodat het gelijk wat is. 32

33 elementen op het plein ik vind dat het kunstwerk best gehandhaafd of elders op het plein kan worden ingepast. wel zou het leuk zijn als deze variant kan worden uitgebreid met de trampoline en het jeu de boulesveld van variant 2. in het midden van het plein een muziektent voor het houden van evenementen. een goede verlichting van het plein is met lantaarns, dus geen hoge palen met schijnwerpers denk ook aan wat speelelementen voor kinderen zodat ouderen en ouders even blijven zitten en genieten. in het meander patroon lampjes plaatsen voor s avonds. 33

34 een eigen karakter Meerdere bewoners van Papendrecht hebben in de enquete aangegeven dat het plein een Papendrechtse eigenheid zou moeten hebben. De een denkt daarbij aan een referentie aan Papendrechtse bedrijven waar we trots op zijn, de ander denkt aan het verleden, de ondergrond of aan het maritieme karakter van de gemeente door de ligging aan de grote rivieren. Aan de hand van de opmerkingen en verbetersuggesties uit de enquête, zijn referentiebeelden bij elkaar gezocht die een suggestie geven van de mogelijkheden om het plein eigenheid te geven bij verdere uitwerking De diversiteit in straatwerk, het speelse en de golvende beweging, zoals ook het rivierwater golft en de gemeente Papendrecht in beweging is. De gebogen elementen in de bestrating kunnen zorgen dat alle omliggende gebouwen met elkaar verbonden worden. Het is de minst rechtlijnige variant, iets wat in mijn optiek ook symbool staat voor het niet te rechtlijnig denken binnen de gemeente Papendrecht. 34 oude stromruggen van de Ablasserwaard meandernde rivieren langs de drechtsteden

35 een eigen karakter - inspiraties en verhalen AVIOLANDA middeleeuwse kaart de watersnood van 1953 industrie de drie molens - het wapen van pa-tekeninpendrecht van het oude raadhuis de markt in 1820 de stroomruggen van de alblasserwaar drechtsteden pontje naar dordrecht industrie het beeld van de erwtenpeller erwtenplanten van de boeren meerpalen oude anzichtskaart van de veerweg in 1915 schip papendrecht te gast in papendrecht - kinderen van Belgische schippers innovatie 35

36 36

37 functies bibliotheek apartementgebouw rivas gemarkeerde rijweg podium met waterelement ijsbaan 32x16m rijroute rivas en gemeentehuis apartementgebouw winkelplint markt 60 marktkramen TERRAShoreca kermis 3150m2 TERRAShoreca nieuwbouw winkels winkels TERRAShoreca gemeentehuis = mogelijke locatie kiosk 37

38

39 3 planning

40 40

41

42

43 colophon Gemeente Papendrecht Postbus AA Papendrecht telefoon Frans Boots Bureau B+B Gedempt Hamerkanaal KR Amsterdam telefoon Januari 2014

44