N o t a. Beleid voor buitensportaccommodaties. Gemeente Terneuzen

Transcriptie

1 N o t a Beleid voor buitensportaccommodaties Gemeente Terneuzen november 2005

2 Voorwoord Voor u ligt de nota Beleid voor buitensportaccommodaties. De basis voor het opstellen van de nota is te vinden in het beleidsplan Onder het programma Sport en recreatie is in het beleidsplan opgenomen dat voor het te voeren accommodatiebeleid een Sportnota wordt opgesteld. De sportnota, zo staat verder vermeld, geeft aanbevelingen voor het accommodatiebeleid, waarbij duidelijke afspraken tussen gemeente en verenigingen over beheer en onderhoud van de accommodaties voorop staan. Deze nota geeft de opzet voor een meer uniform beleid voor beheer en onderhoud van de buitensportaccommodaties, en dan met name de groene sportcomplexen en de tenniscomplexen. Hiervoor is een aantal doelstellingen geformuleerd en op basis van die doelstellingen zijn enkele varianten beschreven. De openluchtzwembaden zijn in dit kader buiten beschouwing gelaten, omdat deze zijn meegenomen in het traject van de herpositionering sportaccommodaties en vanwege de keuze om beheer en exploitatie van deze accommodaties te leggen bij de gemeentelijke werkeenheid accommodaties. In de nota is niet aan alle onderwerpen en aspecten die met het beleidsthema te maken hebben evenveel aandacht besteed. Dit betekent niet dat deze onderwerpen niet belangrijk zouden zijn. Voor het maken van een eerste keuze over de richting waarin het beleid voor sportaccommodaties zich moet ontwikkelen, biedt de nota in onze optiek voldoende aanknopingspunten. De nota is dan ook niet het eindproduct maar een eerste stap om te komen tot een nieuw, eenduidig en samenhangend beleid voor sportaccommodaties. Voordat we de volgende stap gaan zetten willen we graag van u weten of de in de nota geformuleerde doelstellingen en randvoorwaarden (4.1 en 4.2) worden onderschreven. Vervolgens wordt u gevraagd een richtinggevende uitspraak te doen over welke van de in hoofdstuk 5 beschreven variant(en) verder moeten worden uitgewerkt. Te uwer overweging hebben wij in hoofdstuk 6 onze voorkeuren aangegeven Op basis van uw uitspraak kunnen verdere consequenties van de gekozen variant(en) in beeld worden gebracht en kan er overleg met de verenigingen worden gevoerd. 2

3 Inhoud Blz. 1 Inleiding Aanleiding Doelstelling Afbakening Leeswijzer 5 2 Uitgangssituatie Algemeen Huidig aanbod Groene sportcomplexen Tenniscomplexen Overige sportcomplexen Huidig beleid Groene sportcomplexen Algemeen Onderhoud velden Onderhoud gebouwen Tarieven en subsidies Tenniscomplexen Onderhoud Tarieven en subsidies Overige sportcomplexen Investeringsbijdragen Conclusie Aanbod Beleid 9 3 Trens en algemene ontwikkelingen 10 4 Strategie Doelstellingen Randvoorwaarden Strategie 11 5 Varianten Algemeen Tenniscomplexen Variant 1: bestaande situatie handhaven Variant 2: volledige overdracht verantwoordelijkheid naar vereniging Groene sportcomplexen Variant 1: bestaande situatie zoveel mogelijk handhaven, meer uniformiteit Variant 2: meer verantwoordelijkheid vereniging Variant 3: volledige verantwoordelijkheid naar vereniging Beoordeling varianten 13 6 Nadere uitwerking 15 7 Tot slot: het fiscale regime 16 3

4 1 Inleiding 1.1 Aanleiding De huidige gemeente Terneuzen is op 1 januari 2003 ontstaan als gevolg van de gemeentelijke herindeling van de gemeenten Axel, Sas van Gent en Terneuzen. Elk van deze gemeenten voerde haar eigen beleid met betrekking tot de in haar gemeente gelegen buitensportaccommodaties. Hierdoor bestaan er in de nieuwe gemeente nogal wat verschillen ten aanzien van beheer, onderhoud en exploitatie van die accommodaties. De instandhouding van een goed aanbod van sportaccommodaties vormt een belangrijke voorwaarde voor de bevordering van een bloeiend verenigingsleven. Een helder en eenduidig beleid is daarvoor noodzaak. Het opstellen daarvan is een complexe en omvangrijke materie. In deze nota wordt de opzet gegeven voor een (meer) uniform beleid. 1.2 Doelstelling De nota vormt de basis voor een eenduidig beleid voor buitensportaccommodaties. De belangrijkste doelstellingen van de nota zijn: Het bewerkstelligen van zoveel mogelijk uniformiteit ten aanzien van de uitvoering van onderhoud, beheer en exploitatie van de buitensportaccommodaties; Het verkrijgen van een duidelijke taakverdeling tussen gemeente (gebruikgever) en verenigingen (gebruiknemers) ten aanzien van de uitvoering van onderhoud en beheer van de accommodaties; Het bepalen van de rol van de gemeente en de daaraan gekoppelde financiële verantwoordelijkheid bij de aanleg en instandhouding van de accommodaties. De nota geeft daarmee een kader aan voor het toekomstige beleid. Op basis van de nota zal op een groot aantal onderdelen een verdere uitwerking moeten plaatsvinden. 1.3 Afbakening De nota richt zich op de buitensportaccommodaties en dan met name op aanleg, beheer, onderhoud en exploitatie van de accommodaties. In het kort wordt ook stil gestaan bij de afstemming tussen vraag en aanbod en de spreiding van de accommodaties over de gemeente. Desgewenst kan het in deze (deel)nota opgenomen beleid eventueel worden geïntegreerd in een Sportnota waarin ook andere onderwerpen worden uitgewerkt. Daarbij valt te denken aan binnensportaccommodaties, jeugdsportsubsidies, tarieven en subsidiebeleid en stimulering breedtesport. Het leggen van een relatie tussen (tarieven voor) binnen- en buitensportaccommodaties is overigens erg lastig, enkel al omdat er een wezenlijk verschil bestaat in kenmerken tussen beide voorzieningen. De binnensportaccommodaties zijn over het algemeen bestemd voor algemeen gebruik, terwijl bij buitensportaccommodaties in de meeste gevallen sprake is van een exclusief gebruiksrecht van een vereniging. 4

5 Dit heeft op zijn beurt gevolgen voor de exploitatiemogelijkheden van de gebruiker, b.v het organiseren van clubactiviteiten en het kunnen verwerven van inkomsten uit de op de accommodatie aanwezige kantine. Deze mogelijkheden ontbreken bij het gebruik van binnensportaccommodaties. Binnen- en buitensportverenigingen vragen dan ook een verschillende benadering, waarbij de totale exploitatie(mogelijkheden) van vereniging in beschouwing moet worden genomen. 1.4 Leeswijzer In hoofdstuk 2 wordt de uitgangssituatie beschreven. In hoofdstuk 3 worden enkele landelijke trends en algemene ontwikkelingen beschreven. In hoofdstuk 4 wordt in het kort ingegaan op doelstellingen, randvoorwaarden en strategie, waarna in hoofdstuk 5 enkele varianten worden gepresenteerd met op het eind een globale beoordeling. In hoofdstuk 6 wordt stil gestaan bij het vervolg van het proces en in hoofdstuk 7 wordt tenslotte nog ingegaan op de fiscale aspecten van het nieuwe sportbesluit. Ter wille van de overzichtelijkheid en leesbaarheid zijn de beschrijvingen in de nota kort en bondig. Om die reden is er ook voor gekozen om, daar waar het gaat om beschrijvingen van situaties van voor de herindeling, het niet steeds te hebben over de voormalige gemeenten Axel, Sas van Gent en Terneuzen, maar kortweg over de gemeente Axel, Sas van Gent en Terneuzen en de Axelse, Sasse en Terneuzense verenigingen. 5

6 2 Uitgangssituatie 2.1 Algemeen In dit hoofdstuk wordt de huidige situatie beschreven op hoofdlijnen. De gegevens zijn mede gebaseerd op een recent uitgevoerd onderzoek naar de behoefte aan buitensportaccommodaties 1. Voor een nadere detaillering wordt naar dit rapport verwezen. De beschrijving is globaal waarbij met name is gekeken naar onderdelen die bepalend zijn voor het vormgeven van het nieuwe beleid. 2.2 Huidig aanbod Groene sportcomplexen Tot de groene sportcomplexen worden gerekend de complexen met grassportvelden. Voor het merendeel betreft het voetbalvelden met in totaal 28 wedstrijdvelden en 14 trainingsvelden; daarnaast zijn er in onze gemeente 2 korfbalverenigingen, die de beschikking hebben over 3 wedstrijdvelden en 2 trainingsvelden, een hockeyvereniging met, naast een kunstgrasveld, een natuurgrasveld en een honk- en softbalvereniging met een honk- en een softbalveld; De velden zijn verdeeld over in totaal 14 complexen Tenniscomplexen In onze gemeente zijn er 9 tennisverenigingen die elk over een eigen complex beschikken. De verenigingen hebben de beschikking over in totaal 35 banen (waarvan 32 met verlichting) Overige sportcomplexen Tot de overige sportcomplexen worden in deze nota gerekend de terreinen van de handboogschutters (5), de hondenverenigingen (3), de atletiekaccommodatie (1), de motorcrossterreinen (2), het terrein van de ruitersportvereniging Axel, het golfterrein en het zweefvliegterrein. De globale situering van de accommodaties is terug te vinden op de in het onderzoeksverslag opgenomen kaart. 2.3 Huidig beleid Groene sportcomplexen Algemeen Vier van de 14 complexen zijn geprivatiseerd: de complexen van de voetbalvereniging Hoek, Terneuzen, Terneuzense Boys en Axel. De gemeente heeft bij de privatisering de volledige verantwoordelijkheid voor beheer, onderhoud en exploitatie van de accommodatie overgedragen aan de verenigingen. 1 Gemeente Terneuzen, Accommodaties Buitensportverenigingen 6

7 Voor de Terneuzense verenigingen geldt dat ze bij de privatisering een eenmalige afkoopsom hebben ontvangen Daarnaast ontvangen ze sedert 2002 jaarlijks een subsidie in verband met de na de privatisering fors gestegen OZB-lasten. VV Axel ontvangt jaarlijkse een privatiseringsbijdrage Onderhoud velden Bij de niet geprivatiseerde complexen geldt in zijn algemeenheid de afspraak dat de gemeente verantwoordelijk is voor het groot (machinaal) onderhoud en de vereniging voor het klein (handmatige) onderhoud. Meer gedetailleerde afspraken daarover zijn vastgelegd in de met de verenigingen gesloten gebruiksovereenkomsten Onderhoud gebouwen In de taakverdeling ten aanzien van het onderhoud van de gebouwen bestaan er aanzienlijke verschillen. In de gemeente Axel en Terneuzen werd onderscheid gemaakt tussen kleedgebouwen en clubgebouwen (kantine e.d.). De kleedgebouwen zijn eigendom van de gemeente. In zijn algemeenheid geldt de afspraak dat de gemeente verantwoordelijk is voor het groot (jaarlijks) onderhoud en de vereniging voor het klein (dagelijks) onderhoud. De clubgebouwen zijn eigendom van de vereniging. De vereniging is volledig verantwoordelijk voor de clubgebouwen en draagt alle lasten. In Sas van Gent zijn de gebouwen, zowel kleedgebouwen en clubgebouwen, eigendom van de vereniging Tarieven en subsidies Voor de Terneuzense verenigingen geldt dat zij voor het gebruik van de velden geen huur verschuldigd zijn. Als tegenprestatie voor het gebruik wordt van de vereniging verwacht dat zij het klein onderhoud uitvoert. Wel moet huur worden betaald voor de grond waarop het clubhuis is gebouwd (gemiddeld genomen ca. 200,00 per jaar). De Axelse verenigingen betalen relatief gezien een fors bedrag aan huur (omgerekend ongeveer 800,00 per veld per jaar). De Sasse verenigingen betalen 200,00 per veld per jaar en een klein bedrag aan retributierechten (ongeveer 25,00 per jaar). Voor het onderhoud van de kleedlokalen ontvangen zij een subsidie van 204,20 per kleedlokaal Tenniscomplexen Onderhoud Bij de tenniscomplexen geldt over het algemeen dat de verenigingen verantwoordelijk zijn voor het onderhoud van de accommodatie (banen en gebouwen). De gemeente is enkel verantwoordelijk voor de uitvoering van groot onderhoud aan de kleedaccommodatie bij de Terneuzense verenigingen. 7

8 Tarieven en subsidies De Terneuzense verenigingen betalen huur voor de grond waarop het clubhuis is gebouwd (ongeveer 200,00 per jaar). TV Eikenhof (Koewacht) betaalt 68,00 per jaar voor huur van het terrein. TV Philten (Philippine) betaalt ongeveer 200,00 per jaar. TV Axel en TV Drive (Sas van Gent) zijn geen huur verschuldigd. TV Drive en TV Philten ontvangen jaarlijks een subsidie voor het onderhoud van de banen ( 1.134,45 per baan voor de eerste twee banen en een bijdrage van 907,55 per baan voor de overige) Overige sportcomplexen Voor de overige sportcomplexen is de gemeentelijke bemoeienis beperkt tot het onderhoud (maaien) van de terreinen van de schuttersvereniging en het groot onderhoud van de atletiekaccommodatie Investeringsbijdragen Investeringsbijdragen kunnen zijn bedoeld voor de aanleg van een nieuwe accommodatie of voor renovatie dan wel vervanging van een bestaande. Ook op dit punt is sprake van grote verscheidenheid. Er bestaan grote verschillen in de mate waarin en de wijze waarop verenigingen zijn geprivatiseerd. Dit verschilt niet alleen per gemeente, maar ook per type vereniging. Uitgezonderd de onder genoemde verenigingen zijn de voetbalverenigingen over het algemeen minder vergaand geprivatiseerd dan de tennisverenigingen. De mate van privatisering is uiteraard van invloed op c.q. bepalend voor de (financiële) verantwoordelijkheid die partijen (de gemeente enerzijds en de vereniging anderzijds) hebben bij het doen van investeringen in de accommodatie. Voor Terneuzen kan in zijn algemeenheid worden gezegd dat voor de nietgeprivatiseerde verenigingen de gemeente verantwoordelijk is voor het beschikbaar zijn van een goede basisvoorziening en daarvoor ook de financiële middelen beschikbaar stelt. Dit is met name van toepassing op de niet geprivatiseerde voetbalcomplexen. De tenniscomplexen zijn zodanig geprivatiseerd dat de verenigingen volledig op zichzelf zijn aangewezen. In grote lijnen geldt hetzelfde voor Axel. In deze gemeente werd wel ruimhartiger omgegaan met het verstrekken van leningen of garantstellingen. In Sas van Gent is in 2000 de beleidsregel vastgesteld dat de gemeente een bijdrage verleent van 50% in de totale investeringskosten. Deze regel geldt in principe voor alle sportinstellingen voor het realiseren of instandhouden van een basisvoorziening (de volgens de van toepassing zijnde normen benodigde accommodatie). De in de nieuwe gemeente tot dusver gevolgde gedragslijn sluit grotendeels aan bij het Sasse beleid. In voorkomende gevallen is voor nieuwbouw van de kleedaccommodatie een bijdrage beschikbaar gesteld van 50% van de totaal geraamde investeringskosten. Daarnaast is dit jaar door de raad ingestemd met de beleidsregel dat sportverenigingen in principe in aanmerking komen voor gemeentegarantie als voor investeringen in de accommodatie door de vereniging een geldlening moet worden afgesloten. 8

9 2.4 Conclusie Aanbod Uit een recent onderzoekje is gebleken dat op een enkel knelpuntje na het aanbod aan sportaccommodaties goed aansluit bij de behoefte. Het aanbod is in zijn totaliteit bezien meer dan voldoende. Wel moet de kanttekening worden gemaakt dat het onderzoek zich heeft beperkt tot de bestaande verenigingen en daarmee in feite geen nieuwe behoefte (aan andersoortige accommodaties) heeft gegenereerd. Tevens geldt dat er in zijn algemeenheid sprake is van een evenwichtige spreiding over de verschillende kernen Beleid Er bestaan aanzienlijke verschillen in de verdeling van verantwoordelijkheden tussen gemeente en vereniging. Dit geldt met name in de vergelijking tussen type vereniging (voetbal, tennis) en in de vergelijking naar herkomst oude gemeente. Meest in het oog springend zijn: De mate van privatisering verschilt sterk naar type sport (tennissport is verder geprivatiseerd dan grassport (m.n.voetbal); De wijze van privatisering verschilt naar herkomst gemeente; De hoogte van de tarieven en subsidies varieert sterk naar type vereniging en naar herkomst gemeente; Opmerkelijke verschillen in beleid ten aanzien van investeringsbijdragen naar herkomst gemeente (verband met wijze van privatisering) en in mindere mate naar type vereniging; Een grote mate van overeenkomst in de uitvoering van het onderhoud van de grassportvelden met daarnaast weer opmerkelijke verschillen ten aanzien van het onderhoud van de gebouwen naar herkomst gemeente. De grote verscheidenheid in afspraken die er in het verleden met de verenigingen zijn gemaakt draagt bij aan onduidelijkheid over verdeling van verantwoordelijkheden. Bij verenigingen vinden regelmatig bestuurswisselingen plaats en de gemeente heeft na de herindeling ook te maken met een nieuwe organisatie en personen op andere plaatsen in die organisatie. Meer eenduidigheid en hernieuwde afspraken kunnen ervoor zorgen dat er weer duidelijkheid ontstaat over de verantwoordelijkheidsverdeling tussen gemeente en sportverenigingen. 9

10 3 Trends en algemene ontwikkelingen Landelijk is een aantal trends waar te nemen die van invloed zijn op het te voeren sportbeleid. De groei van de bevolking vlakt af; de vergrijzing zet door en het aantal jongeren stabiliseert zich; Sporten in verenigingsverband neemt af tot 1998, maar stabiliseert zich de laatste jaren; Er wordt een verdere daling gesignaleerd in het aanbod van vrijwilligers; Ongebonden en recreatief sporten is in opkomst; Nieuwe bewegingsvormen zijn in opkomst; Er is sprake van toenemende concurrentie in vrije tijdsbesteding; De stijging van sportdeelname door ouderen zet door Daarnaast zijn er algemene ontwikkelingen die te maken hebben met de rol van de gemeente ten aanzien van het beleid voor (buiten)sportaccommodaties. Gemeenten hebben van oudsher een voorwaardenscheppende rol. Dit betekent dat de gemeente de randvoorwaarden schept voor een zo optimaal mogelijke sportbeoefening. Deze rol is de laatste jaren enigszins onder druk komen te staan en omgebogen in de richting van een regisserende rol. Dit betekent dat de gemeente initiatieven neemt, coördineert en stimuleert. M.a.w. de tijd dat de (lokale) overheid alles regelt en financiert is voorbij; Er is een groeiend aanbod aan sportaccommodaties vanuit particulier initiatief; Gemeenten worden geconfronteerd met een veroudering van het aanbod, waardoor de kwaliteit afneemt; Er is sprake van een onevenwichtige gemeentelijke bijdrage aan de verschillende typen sport; daarnaast is veelal sprake van een laag dekkingspercentage en een gering (financieel) rendement op de sportaccommodaties. Daarnaast heeft ook de (traditionele) sportvereniging te maken met veranderende omstandigheden. De sportconsument stelt prijs op een grote variatie aan activiteiten, die hij bovendien wil uitoefenen als het hem uitkomt; de vereniging ondervindt een toenemende concurrentie van (commerciële) aanbieders van moderne sporten (aerobics, fitness); De afname van het aantal vrijwilligers, waardoor het voortbestaan van de vereniging, die drijft op vrijwilligers, geen vanzelfsprekendheid meer is; De toename van het aantal taken, waardoor een (te) zware belasting ontstaat voor de vrijwilligers; Strengere wet- en regelgeving, die voor extra belasting en kosten zorgt en de opbrengsten (kantine) onder druk zet (rookverbod). In grote lijnen correspondeert het landelijk beeld met de lokale situatie. 10

11 4 Strategie 4.1 Doelstellingen In de inleiding zijn als belangrijkste doelstellingen geformuleerd: Het bewerkstelligen van zoveel mogelijk uniformiteit ten aanzien van de uitvoering van onderhoud, beheer en exploitatie van de buitensportaccommodaties; Het verkrijgen van een duidelijke taakverdeling tussen gemeente (gebruikgever) en verenigingen (gebruiknemers) ten aanzien van de uitvoering van onderhoud en beheer van de accommodaties; Het bepalen van de rol van de gemeente en de daaraan gekoppelde financiële verantwoordelijkheid bij de aanleg en instandhouding van de accommodaties. Wanneer aansluiting wordt gezocht bij de in hoofdstuk 3 geschetste algemene ontwikkelingen kunnen de doelstellingen als volgt worden aangescherpt: Het uitgangspunt bij het bepalen van de rol van de gemeente is dat uitvoerende taken meer op afstand komen te staan; Bij de taakverdeling wordt een grotere verantwoordelijkheid gegeven aan de gebruikers, waarbij gestreefd wordt naar een win/win situatie. 4.2 Randvoorwaarden Bij de beleidsvorming en de verdere uitwerking van het beleid gelden de volgende voorwaarden: De bestaande overeenkomsten met de gebruikers; Overleg met de gebruikers vormt een belangrijk gegeven voor het verkrijgen van draagvlak voor de uitvoering van het beleid; De kwaliteit van de accommodaties moet gewaarborgd blijven; Er moet rekening worden gehouden met de positie en de beschikbaarheid van vrijwilligers; Er dient rekening te worden gehouden met de benodigde tijd voor het voeren van overleg; De beschikbare financiële ruimte; in het beleidsplan is voor nieuw beleid geen extra budget opgenomen; uitgangspunt is budgettaire neutraliteit. 4.3 Strategie De te volgen strategie wordt gekenmerkt door: Het belang om eerst een uniform kader op te stellen voor het beheer en onderhoud en de exploitatie van de accommodatie; Bij het opstellen van het kader moet voldoende overleg worden gevoerd met de gebruikers; Binnen het vastgestelde kader kan naar maatwerk worden gezocht per accommodatie of gebruiker; Op basis van de uitgangssituatie verdient het aanbeveling onderscheid te maken tussen groene sportcomplexen en tenniscomplexen. 11

12 5 Varianten 5.1 Algemeen Op basis van de geformuleerde doelstellingen en de beschreven uitgangssituatie is nagegaan welke varianten er mogelijk zijn om de doelstellingen te behalen. Bij de beschrijving van de varianten is onderscheid gemaakt in groene sportcomplexen en tenniscomplexen. De overige complexen zijn voorlopig verder buiten beschouwing gelaten vanwege de geringe impact en het feit dat het grotendeels gaat om private complexen. Een uit de doelstellingen voortvloeiend algemeen uitgangspunt is verder dat geprivatiseerde complexen geprivatiseerd blijven. 5.2 Tenniscomplexen Variant 1: bestaande situatie handhaven Indien voor deze variant wordt gekozen is het wel van belang dat de bestaande afspraken goed met de verenigingen worden doorgesproken en in een meer uniforme gebruiksovereenkomst opnieuw worden vastgelegd. Nadeel is dat de bestaande verschillen in stand blijven (onderhoud kleedaccommodatie, tarieven voor het gebruik en subsidie voor het onderhoud) Variant 2: volledige overdracht verantwoordelijkheid naar vereniging Deze variant past beter in het streven naar uniformiteit en de beschrijving van de rol van de gemeente. In de huidige situatie ligt een groot deel van de verantwoordelijkheid al bij de vereniging. Daar waar dat niet het geval is moet er rekening mee worden gehouden dat een eenmalige afkoopsom aan de vereniging moet worden betaald. In deze afkoopsom wordt rekening gehouden met eventueel achterstallig onderhoud en het uitvoeren van groot onderhoud (en vervanging) in de toekomst. Voor dat laatste kan ook worden gekozen voor een jaarlijkse onderhoudsbijdrage. 5.3 Groene sportcomplexen Variant 1: bestaande situatie zoveel mogelijk handhaven, wel meer uniformiteit In deze variant blijft de verantwoordelijkheid voor groot onderhoud van de accommodatie in principe bij de gemeente. Ten aanzien van het onderhoud van de velden is er sprake van een redelijke mate van uniformiteit, bij onderhoud gebouwen bestaan er aanzienlijke verschillen. Deels als gevolg van deze verschillen bestaan er ook grote verschillen in tarieven en subsidies. Voor een deel zijn de verschillen in tarieven en subsidies ook historisch gegroeid en in de huidige situatie moeilijk verdedigbaar. In die situaties moet in ieder geval meer uniformiteit worden bewerkstelligd. Ook hier geldt dat het van belang is dat de bestaande afspraken (ook ten aanzien van onderhoud) met de vereniging en worden besproken en in een meer uniforme gebruiksovereenkomst worden vastgelegd Variant 2: meer verantwoordelijkheid naar vereniging Deze variant gaat meer in de richting van de beoogde doelstellingen. De gebruiker wordt in staat gesteld om een deel van het takenpakket van de gemeente over te nemen. Voor het overnemen van taken wordt de vereniging beloond door lagere tarieven of (hogere) onderhoudsbijdragen. Indien de vereniging niets overneemt worden hogere tarieven in rekening gebracht. 12

13 Op dit moment bestaan er met name ten aanzien van het onderhoud van de gebouwen aanzienlijke verschillen. Door het volledig overdragen van de eigendom van en verantwoordelijkheid voor de gebouwen naar de vereniging kan een belangrijk stuk uniformiteit worden bereikt. In de praktijk gaat het in de meeste gevallen enkel om de overdracht van de kleedgebouwen. De clubgebouwen zijn al eigendom van de vereniging. Uiteraard geldt ook hier dat rekening moet worden gehouden met afkoopsommen, al dan niet in combinatie met onderhoudsbijdragen Variant 3: volledige verantwoordelijkheid naar vereniging Zie ook Het voornaamste verschil met de tenniscomplexen is de uitgangssituatie. Een overgang van de huidige situatie naar deze variant is een forse stap en staat op gespannen voet met de beschikbaarheid van vrijwilligers. Anderzijds geldt de vraag of een onderscheid in benadering tussen tennisverenigingen en voetbalverenigingen nog verdedigbaar is? 5.4 Beoordeling varianten De varianten kunnen worden beoordeeld op een groot aantal criteria. In onderstaand schema is volstaan met een globale beoordeling op een beperkt aantal criteria, die voornamelijk afgeleid zijn van de beoogde doelstellingen. Door enkel deze criteria in aanmerking te nemen wordt bereikt dat de varianten worden beoordeeld op enkel inhoudelijke argumenten. Het schema is bedoeld als hulpmiddel bij het maken van een keuze voor nader uit te werken varianten. In die nadere uitwerking zal dieper worden ingegaan op aspecten als financiële en personele consequenties. Het voorlopige uitgangspunt is budgettaire neutraliteit. Criteria Rol gemeente In hoeverre sluit de variant aan bij het uitgangspunt dat de gemeente meer op afstand komt te staan. Uniformiteit In hoeverre levert de variant een bijdrage aan het verkrijgen van zoveel mogelijk uniformiteit, naar type sport en naar herkomst gemeente. Draagvlak In hoeverre is er voor de variant draagvlak (te verwachten) bij de vereniging. Dit draagvlak is ook een belangrijke aanwijzing voor de haalbaarheid en snelheid van invoering van de variant. 13

14 Tabel globale beoordeling varianten Tenniscomplexen Bestaande situatie handhaven Tenniscomplexen Volledige overdracht verantwoordelijkheid Groene sportcomplexen Bestaande situatie handhaven + meer uniformiteit Groene sportcomplexen Meer verantwoordelijkheid naar verenging Groene sportcomplexen Volledige verantwoordelijkheid naar vereniging Criteria Rol gemeente Uniformiteit Draagvlak = een neutrale beoordeling voor dat criterium t.o.v. de huidige situatie; de variant houdt weinig verandering in + = een positieve beoordeling voor dat criterium t.o.v de huidige situatie ++ = een zeer positieve beoordeling voor dat criterium t.o.v. de huidige situatie De beoordeling op het criterium draagvlak is nog moeilijk te geven, omdat met de verenigingen nog onvoldoende overleg is gevoerd. De beoordeling is gebaseerd op de (diverse) signalen uit contacten met de verenigingen. Een neutrale of negatieve beoordeling behoeft niet te betekenen dat deze variant niet ingevoerd kan worden. Wel moet er bij de keuze voor die variant extra aandacht besteed worden aan de minder positieve punten. 14

15 6 Nadere uitwerking Met de gepresenteerde varianten worden in zekere zin de marges aangegeven voor de keuze van het nieuwe beleidskader. Binnen die marges zijn er vele tussenvormen. De varianten verschillen sterk van elkaar en elk van de varianten heeft zijn eigen, veelal verstrekkende, consequenties. Uitgangspunt van de duale bestuurspraktijk is dat de raad niet voor voldongen feiten wordt geplaatst, maar aan de voorkant van het proces wordt ingeschakeld. Het is daarom nu het moment aan de raad een richtinggevende uitspraak te vragen over de variant(en) die verder moet(en) worden uitgewerkt. Op basis van die uitspraak kunnen verdere consequenties van de gekozen variant(en) in beeld worden gebracht en kan er overleg worden gevoerd met de verenigingen. Ten aanzien van de tenniscomplexen gaat onze voorkeur uit naar variant 2. Deze variant sluit duidelijk beter aan bij de geformuleerde uitgangspunten. Ten aanzien van de groene sportcomplexen spreken wij eveneens een voorkeur uit voor variant 2, waarbij overdracht van eigendom van gebouwen een belangrijke bijdrage kan leveren aan het bewerkstelligen van meer uniformiteit en duidelijkheid. 15

16 7 Tot slot: het fiscale regime Op 15 februari 2005 is door de staatssecretaris van Financiën een nieuw sportbesluit gepubliceerd. Dit besluit biedt de gemeente ruimere mogelijkheden tot BTW-belaste exploitatie van sportaccommodaties. Dit houdt in dat BTW moet worden afgedragen over de inkomsten (6%) en dat alle BTW over de gemaakte kosten (veelal 19%) in aftrek kan worden gebracht. Omdat bovendien de exploitatie van sportaccommodaties doorgaans een negatief saldo oplevert kan een BTW-voordeel worden behaald. Over de uitleg van dit besluit door de belastingdienst bestaat voor de binnensportaccommodaties weinig discussie. In nagenoeg alle gevallen is sprake van BTW-belaste exploitatie. Ten aanzien van de buitensportaccommodaties ligt de zaak wat ingewikkelder. Er moet sprake zijn van BTW-belast gelegenheid geven tot sportbeoefening. Om hieraan te voldoen moet sprake zijn van: het tegen betaling beschikbaar stellen van de accommodatie; het aanbieden van aanvullende diensten als permanent toezicht en beheer; het moeten opvolgen van de aanwijzingen van de beheerder en tot slot is het van belang dat de gebruikers niet het exclusieve gebruiksrecht hebben van de accommodatie. In de huidige situatie wordt aan nagenoeg al deze voorwaarden niet voldaan. Om wel in aanmerking te komen voor BTW-belaste exploitatie is vereist dat zoveel mogelijk verantwoordelijkheden bij de sportverenigingen worden weggehaald en bij de gemeente worden gelegd. Dit staat haaks op de beoogde doelstelling om juist een grotere verantwoordelijkheid te geven aan de vereniging en de gemeente meer op afstand te plaatsen. In die doelstelling is er geen plaats voor BTW-belaste exploitatie van de buitensportaccommodaties en dus ook niet in de gepresenteerde varianten. 16