Rekenkameronderzoek als spiegel voor de sport:

Transcriptie

1 Rekenkameronderzoek als spiegel voor de sport: op naar effectief sportbeleid in tijden van bezuinigingen en decentralisatie Mulierdebat Rekenkamers en sport 28 november 2013, Utrecht Remco Hoekman, senior onderzoeker Mulier Instituut, Utrecht Oktober, 2013

2 Achtergrond Rekenkamercommissies onderzoeken de doelmatigheid, de doeltreffendheid en de rechtmatigheid van door het gemeente- dan wel provinciale bestuur gevoerde bestuur Hoge instrumentele doorwerking van rapporten aanbeveling onderstreept door raad en overgenomen door college Inzichten niet automatisch benut op andere terreinen Bron: Ministerie van BZK (2011). Evaluatie van de provinciale en gemeentelijke rekenkamers

3 Waarom rekenkameronderzoek Versterkt positie van de raad Input voor uitoefenen van controlerende functie Belang van doelmatigheid en doeltreffendheid Burgers beoordelen gemeenten hier op Aanknopingspunt voor afleggen rekenschap Onafhankelijk onderzoek Vrijheid in keuze van onderwerpen, uitvoering en moment van publiceren Bron: Ministerie van BZK (2011). Evaluatie van de provinciale en gemeentelijke rekenkamers

4 Rekenkameronderzoek en sport Kernthema s rekenkameronderzoek Decentralisaties Bezuinigingen Verbreding naar ex ante onderzoek Niet alleen kijken of wat is gedaan goed is gedaan Sluit beleid goed aan op wat komen gaat Beperkte aandacht voor onderwerp sport Gemis voor de sportsector Behoefte aan body of knowledge

5 Sport bij uitstek geschikt Sportcultuur presteren en verbeteren sneller, hoger, verder, beter. Conservatieve sportsector vooral continueren wat er is Bezuinigingen en decentralisaties vragen om kritische blik Maatschappelijke waarde van sport

6 Sportdeelname in Nederland stabiel 100 Sportdeelname in % (bevolking 6-79 jaar) Minimaal 12 keer per jaar (RSO-norm) Wekelijkse sportdeelname (40 keer of meer per jaar) Ambitie van 75% sportdeelname in 2016 Bron: OBiN

7 Vormgeving van het sportbeleid (1) Aannames zonder evidence-base Accommodaties naar de rand van de stad??? Topsport draagt bij aan breedtesport??? Topsportsucces 20 0 t-9 t-8 t-7 t-6 t-5 t-4 t-3 t-2 t-1 t=0 t+1 t+2 t+3 t+4 t+5 t+6 t+7 t+8 t+9 Swimming Cycling Volleybal Tennis

8 Vormgeving van het sportbeleid (2) Onvoldoende aansluiting doel en uitvoering Meer sporters als doel uitvoering gericht op jeugd??? Sportdeelname obv RSO-norm (in %) OBiN 2012

9 Lidmaatschap naar leeftijd 100 Percentage van de bevolking dat lid is van een sportvereniging (2012) jaar Bron: OBiN 2012

10 Vormgeving van het sportbeleid (3) Beperkt toekomstbestendig Duurzame behoefte aan accommodatie of tijdelijke vraag? Case Zuid-Limburg (toe-/afname in procenten van aantal gebruikers naar typen accommodaties) lft ambitie lft 2028 ambitie

11 Vormgeving van het sportbeleid (4) Beperkte monitoring en onderzoek Onvoldoende zicht op voortgang en beperkt in bijsturing Beperkte inzet van onderzoekkennis in beleidsproces Uitgevoerde monitoring bij gemeenten 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Verankering van monitoring, in % van gemeenten met monitoring Ja, structureel / periodiek Ja, incidenteel / ad hoc Nee Anders, namelijk 9% 23% 45% 23%

12 Vormgeving van het sportbeleid (5) Ondoorzichtigheid sportuitgaven Onvoldoende zicht op sportbudget en accommodatiekosten Verschillen in gemeentelijke bijdrage tussen sporttakken Eindhoven Tilburg Breda Den Bosch Dekkingspercentage totaal 49% 41% 62% 57% Binnensport 78% 47% 92% 66% Buitensport 27% 30% 45% 24% Accommodatiekosten voor sporter Voetbal 30,12 52,94 27,79 16,44 Hockey 27,45 * 23,88 26,11 Volleybal 157,95 179,76 118,63 113,05

13 Sport lokaal van belang Sport belangrijke bijzaak in collegeprogramma s Sportaccommodaties centraal Beleidsvoornemen tot privatiseren Dekkingspercentages / historisch gegroeid tariefstelsel Inzet op buurten en wijken Participatiemaatschappij/burgerparticipatie vraaggericht werken Buurtsportcoach Maatschappelijke vitale sportvereniging Meer verantwoordelijkheden/taken voor verenigingen Efficiënter werken / samenwerking / decentraliseren Initiatieven aanjagen en integrale aanpak

14 Gevolgen recessie voor de sport 68% van gemeenten heeft bezuinigd op sport in huidige collegeperiode ( ) Vooral middels verlagen subsidies en verhogen tarieven Sportbudgetten t/m 2011 wel gelijk gebleven 70% van gemeenten verwacht in komende collegeperiode te gaan bezuinigen op sport Bezuinigingen accommodatie-gerelateerd Tarieven/subsidies Beheersvormen Besparen op onderhoud, renovatie of nieuwbouw

15 Herbezinning Verdwijnen schoolzwemmen 31% van gemeenten heeft bezuinigd op schoolzwemmen of is van plan dit te gaan doen Rechtvaardig tarievensysteem Historisch gegroeide verschillen rechttrekken Vereniging mede-financier bij vervanging toplaag Gemeenten hebben in helft van de gevallen geld gereserveerd Beleidsvoornemen om te privatiseren Vooral bij kleinere gemeenten Belang van gedifferentieerde aanpak

16 Decentralisatie beheer accommodatie Derde van buitensportaccommodaties is geprivatiseerd 40% heeft beleidsvoornemen om meer te privatiseren Totaal (n=178) zeer sterk stedelijk (n=7) sterk stedelijk (n=31) Streven om (meer) te deprivatiseren Privatiseren noch deprivatiseren matig stedelijk (n=35) Streven om (meer) te privatiseren weinig stedelijk (n=62) niet stedelijk (n=43) % 20% 40% 60% 80% 100%

17 Sportverenigingen als beleidspartner Decentralisatie van taken/verantwoordelijkheden Maar niet meer middelen Subsidie in ruil voor beleidsuitvoering Doelmatiger dan standaard jeugdlidsubsidie Voor wat, hoort wat Overdragen beheer en exploitatie Noodzaak van uitvoeringsovereenkomsten Controle op kwaliteit Is het duurzaam beleid?

18 Verwachte beleidsopbrengst Gemeenten positief gestemd over verwachte opbrengsten van het sportbeleid Daling sportbudget sporten duurder taken bij vereniging Hoe doelmatig en effectief is het huidig sportbeleid? Verwachte beleidsopbrengst in komende collegeperiode ( ) in vergelijking met huidige collegeperiode ( ) % 20% 40% 60% 80% 100% Meer Hetzelfde Minder

19 Rekenkameronderzoek naar sport Verbeteren sturingsmogelijkheden van de Raad gebrek aan goed aansluitende monitoring Verhogen doelmatigheid beleid bezuinigingen vragen om kritische keuzes halen ambitie 75% vraagt om focus op niet-sporters verschil in omvang van investering tussen sporttakken? Verhogen effectiviteit beleid opkomst effectieve interventies werkt het ook lokaal? beheervormen/privatisering duurzame oplossing? evenveel bereiken met minder middelen? Toekomstbestendig en realistisch beleid

20 Hartelijk dank voor uw aandacht! mulier instituut Herculesplein AA Utrecht t (030) i Remco Hoekman Voor meer informatie zie

21 Bezuinigingstrategieën Bezuinigingsstrategie van gemeenten (in % van gemeenten) Verhogen tarieven Inkrimpen subsidies Doorvoeren andere beheersvormen Efficiënter inrichten organisatie Stimuleren meer marktwerking (afstoten taken) Intensiveren regionale samenwerking Benutten alternatieve geldstromen Sluiten sportaccommodaties Initiëren publiek-private samenwerkingsverbanden Intensiveren integrale financiering sport Anders, namelijk Er wordt niet bezuinigd op sport Bron: Gemeentepeiling 2013, Mulier Instituut

22 Belang accommodaties onderkend 100% Meerderheid burgers (ook niet-sporters) vindt dat overheid moet zorgdragen voor sportaccommodaties Maar ook begrip voor bezuinigingen op sportaccommodaties 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% bereikbare accommodaties Bron: NSO 2012, Mulier Instituut betaalbare accommodaties kwalitatief goede accommodaties zeer onbelangrijk onbelangrijk neutraal belangrijk zeer belangrijk