datum 16 maart 2016 onderwerp benchmark ketenzorg bijlage

Transcriptie

1 aan cc van aangesloten ketenzorgorganisaties bestuur Anoeska Mosterdijk datum 16 maart 2016 onderwerp benchmark ketenzorg bijlage Beste leden, De landelijke benchmark Transparante ketenzorg beleeft dit jaar het eerste lustrum. De afgelopen vijf jaar benutten steeds meer ketenzorgorganisaties de landelijke benchmark als instrument voor kwaliteitsverbetering: het aantal deelnemers steeg naar 113 ketenzorgorganisaties in het afgelopen jaar. Elk jaar stijgt ook het aantal ketenzorgorganisaties dat zich met hun naam bekend maakt in de landelijke benchmark. Positieve ontwikkelingen! Afgelopen jaar stond de benchmark mede vanwege Het Roer Moet Om volop in de belangstelling. Er kwamen meer vragen over de benchmark. Waarvoor zijn indicatoren bedoeld? Wie mag de informatie gebruiken? Hoe kunnen we de indicatoren nauwkeuriger meten? Kan het aantal indicatoren worden gereduceerd? Stuk voor stuk relevante vragen die we voor een deel kunnen beantwoorden en waar we deels met elkaar nog een antwoord op moeten zien te vinden. In dit memo zetten we aan de hand van een aantal vragen de zaken op een rij en benoemen we de onderwerpen die de komende periode verder zullen worden uitgezocht en opgepakt. 1 Hoe komen de indicatoren tot stand? Het NHG ontwikkelt indicatoren op basis van de NHG Standaarden. De ontwikkeling gebeurt in samenspraak met de werkgroep die de betreffende NHG Standaard opstelt en met vertegenwoordigers van de betreffende huisartsen expertgroep (Cahag, Dihag en HartVaatHag). Daarnaast wordt afgestemd met andere zorginhoudelijk betrokkenen zoals koepelorganisaties. Wanneer het gaat om onderhoud van bestaande sets wordt inbreng van het veld, waaronder InEen, meegenomen. Een commentaarronde maakt onderdeel uit van de procedure. Uitgangspunt bij het formuleren van indicatoren is dat er gebruik wordt gemaakt van gegevens die tijdens het zorgproces worden vastgelegd of waarvan verwacht mag worden dat dit gebeurt. Het NHG ontwikkelt en beheert indicatorensets zodat er landelijk helderheid en uniformiteit is over het beschikbare instrumentarium. Dit is eens te meer van belang omdat er voor het gebruik van indicatoren IT-ondersteuning noodzakelijk is, ten eerste bij het registreren van benodigde patiëntengegevens en ten tweede bij het vervolgens samenstellen of berekenen van indicatoren. Het NHG doet geen uitspraken over het gebruik van indicatoren. Het is aan huisartsen of ketenzorgorganisaties zelf om te bepalen welke sets van indicatoren of welke indicatoren daarbinnen interessant of relevant zijn voor het eigen kwaliteitsbeleid. 1/6

2 2 Wat is de relatie tussen de indicatoren en de benchmark Transparante Ketenzorg? De benchmark Transparante Ketenzorg maakt gebruik van een selectie van de door het NHG vastgestelde indicatoren. Het NHG beheert en ontwikkelt indicatoren en baseert zich daarbij op de NHG Standaarden (zie vraag 1). Het NHG maakt bij elke indicator een omschrijving en de specificaties voor het gebruik. Onderhoud, vaststelling en implementatie van indicatoren voor het interne kwaliteitsbeleid huisartsenzorg is een continu proces. Om die reden legt het NHG met enige regelmaat sets van indicatoren ter commentaar voor. Op grond van de ervaringen met de uitvraag van de landelijke benchmark levert InEen input voor de doorontwikkeling van de indicatoren. De aanbevelingen uit het landelijke benchmark rapport voor verdere doorontwikkeling van de indicatoren worden met het NHG gedeeld. InEen krijgt de gelegenheid om te reageren op de herziene versie van de indicatorensets van het NHG. Zo is er ook bij het ontwikkelen van indicatoren sprake van een verbetercyclus. 3 Wie zijn er betrokken bij het selecteren van indicatoren? Gedurende de eerste jaren van de landelijke benchmark Transparante Ketenzorg maakte de voorganger van InEen, de Landelijk Organisatie Ketenzorg in samenspraak met het NHG en vertegenwoordigers van de expertgroepen een selectie uit de beschikbare indicatorensets van het NHG voor gebruik in de benchmark. De laatste jaren hechten ook ander belanghebbenden, zoals zorgverzekeraars en patiëntenorganisaties, steeds meer waarde aan de landelijke benchmark. Begin 2015 werd voor de landelijke benchmark ketenzorg een gezamenlijke stuurgroep van InEen met de zorgverzekeraars opgericht. In een gezamenlijk traject met vertegenwoordigers van zorgverzekeraars en ZN werd gewerkt aan de herziening van de indicatorenset voor de landelijke benchmark. De stuurgroep Benchmark Ketenzorg liet zich daarbij adviseren door de Werkgroep Indicatoren Ketenzorg. In het kader van Het Roer Moet Om traject raakten in de zomer van 2015 ook patiëntenorganisaties betrokken bij de afspraken over de indicatoren voor de landelijke benchmark en werden de eerder gemaakte afspraken herzien. 4 Welke afspraken zijn er gemaakt in Het Roer Gaat Om? Begin oktober 2015 werden in Het Roer Moet Om traject door de huisartsenorganisaties (NHG, LHV, VPH en expertgroepen) en zorgverzekeraars en patiëntenorganisaties nieuwe afspraken over het kwaliteitsbeleid in de huisartsenzorg en chronische zorg gemaakt. Een van de afspraken uit Het Roer Gaat Om is dat zorgverzekeraars zich conformeren aan de indicatoren die in dit gezamenlijke traject worden gemaakt. Verzekeraars stoppen met het uitvragen van eigen indicatoren. Verder is afgesproken dat het aantal indicatoren tot maximaal 8 per aandoening zou worden teruggebracht. 5 Hoeveel indicatoren zitten er in de landelijke benchmark? Eind december 2015 werd de reductie van het aantal indicatoren volgens de afspraken uit Het Roer Gaat Om verder uitgewerkt. Voor de rapportage over het verslagjaar 2015 (deze benchmarkrapportage verschijnt in het voorjaar van 2016) is de eerder gepubliceerde set indicatoren teruggebracht tot: 8 indicatoren voor DM; 8 indicatoren voor COPD; InEen 2/6

3 6 indicatoren voor astma bij volwassenen; 6 indicatoren voor hart- en vaatziekten; 8 indicatoren voor VVR (patiënten met hypertensie of hypercholesterolemie). Alle indicatoren die voor het verslagjaar 2015 zijn geselecteerd maakten ook al deel uit van de indicatorenset over het verslagjaar Waarom zijn er voor de landelijke benchmark aanvullende gegevens nodig? Deze gegevens zijn nodig voor een uniforme afbakening van de populatie en een betekenisvolle vergelijking van de indicatoren in de landelijke benchmark. De indicatoren worden voor elk zorgprogramma berekend over de patiëntenpopulatie die gedurende een heel jaar deelneemt aan het betreffende ketenzorgprogramma. Voor alle aandoeningen dienen daarom per programma een aantal beschrijvende gegevens beschikbaar te zijn voor het definiëren van de populatie. Het betreft : prevalentiecijfers voor de genoemde aandoeningen; verdeling van het hoofdbehandelaarschap (huisarts-specialist); percentage patiënten niet in programmatische zorg 7 Waarom maken we gebruik van registratie van het hoofdbehandelaarschap? Alleen patiënten van wie de huisarts hoofdbehandelaar is, kunnen worden opgenomen in het zorgprogramma (zie ook de handleiding voor inclusie en exclusie van patiënten in het zorgprogramma). Het vastleggen van het hoofdbehandelaarschap is nodig, omdat de huisarts voor deze patiënten de medisch-inhoudelijke verantwoordelijkheid draagt. Dit geldt overigens ook voor andere behandelsituaties in de huisartsenzorg. Registratie van het hoofdbehandelaarschap maakt daarom standaard deel uit van de indicatorensets van het NHG voor de huisartsenzorg. Het registreren van het hoofdbehandelaarschap is ook noodzakelijk om rechtmatig te kunnen declareren. Dit betekent dat uitsluitend voor patiënten van wie de huisarts op het moment van declareren hoofdbehandelaar is het overeengekomen kwartaaltarief voor het zorgprogramma in rekening kan worden gebracht. Als een medisch specialist na verwijzing de behandeling overneemt, wordt deelname aan het zorgprogramma beëindigd. Bij medisch specialistische consultatie als onderdeel van het zorgprogramma blijft de patiënt in het zorgprogramma met de huisarts als hoofdbehandelaar. Dit geldt ook voor kortdurende opnames in het ziekenhuis waarbij een medisch specialist in consult wordt geroepen. Als daarbij het hoofdbehandelaarschap niet wordt overgedragen aan de medisch specialist, blijft de patiënt ook na ontslag uit het ziekenhuis in het zorgprogramma. Patiënten die voldoen aan de inclusiecriteria en bij wie de huisarts hoofdbehandelaar is krijgen het label hoofdbehandelaar huisarts. Als een medisch specialist de behandeling overneemt krijgen de patiënten het label hoofdbehandelaar specialist. 8 Welke gespecificeerde gegevens zijn er nodig voor het berekenen van de indicatoren? De indicatoren in de landelijke benchmark bestaan logischerwijs uit een teller en een noemer. Voor het operationaliseren van deze tellers en noemers zijn onderliggende specificaties opgesteld die zoveel mogelijk aansluiten op de specificaties van het NHG.Door faseverschillen tussen de releases van de indicatorensets bestaan er soms kleine verschillen. NHG en InEen proberen deze verschillen in nauw overleg zoveel mogelijk te verminderen en voorkomen. Vanwege het InEen 3/6

4 definiëren van de bijbehorende noemer die per indicator kan verschillen en het beschrijven van de populatie zijn er gespecificeerde gegevens nodig (zie vraag 6). Het aantal indicatoren per aandoening blijft ondanks de aanvullende gegevens beperkt tot de betreffende indicatoren die binnen HRGO zijn afgesproken (zie vraag 5). 9 Hoe gaat het aanleveren van de gegeven voor de landelijke benchmark in zijn werk? Sinds 1 januari 2016 staat de website Transparante Ketenzorg open voor het invoeren van de gegevens. De sluitingsdatum is op 31 maart De gegevens worden geanalyseerd en vervolgens verwerkt in het rapport Transparante Ketenzorg Het is de bedoeling dat ketenzorgorganisaties uiterlijk 31 maart hun gegevens invoeren op de website Transparante Ketenzorg ( Dat kan met de eerder verstrekte inloggegevens. Bij vragen over het invullen van de gegevens kunnen ketenzorgorganisaties contact opnemen met Marianne Meulepas: m.meulepas@transparantieketenzorg.nl of Als een ketenzorgorganisatie voor de gegevensverwerking gebruik maakt van een regionaal datacentrum (RDC) kan het betreffende RDC op verzoek van een ketenzorgorganisaties de benodigde gegevens aanleveren. 10 Waarvoor worden de indicatoren uit de landelijke benchmark gebruikt? Ketenzorgorganisaties krijgen met behulp van de benchmark spiegelinformatie over de door hen geleverde zorg, vergeleken met die van andere ketenzorgorganisaties. Deze spiegelinformatie kunnen zij gebruiken voor hun eigen kwaliteitsbeleid en voor het kwaliteitsbeleid van de aangesloten praktijken. Aan de hand van de spiegelinformatie benoemen ketenzorgorganisaties relevante kwaliteitsthema s waaraan zij gaan werken en die ze bespreken en afstemmen met de deelnemende huisartsenpraktijken. Daarnaast hebben de ketenzorgorganisaties de gegevens uit de landelijke benchmark nodig om deze te kunnen aanleveren aan de zorgverzekeraar in het kader van hun contractuele afspraken. Tenslotte maken de benchmarkrapportages het mogelijk om trendanalyses uit te voeren over de ontwikkelingen in de ketenzorg in Nederland door de jaren heen. 11 Welke afspraken zijn er met zorgverzekeraars over het gebruik van indicatoren? Voor het verslagjaar 2015 maakte InEen in 2014 afspraken met zorgverzekeraars over indicatoren voor prestatiebeloning. Naast deelname aan de landelijke benchmark Transparante Ketenzorg en een aantal andere voorwaarden werden de volgende indicatoren voor prestatiebeloning afgesproken: De geselecteerde procesindicatoren voor diabetes: MDRD bepaald in de afgelopen 12 maanden: tenminste 90%; funduscontrole in de afgelopen 24 maanden: tenminste 80%; voetonderzoek verricht in de afgelopen 12 maanden: tenminste 80%. De geselecteerde procesindicatoren voor COPD: rookgedrag vastgelegd: tenminste 80%; functioneren of gezondheidsstatus vastgelegd via MRC of CCQ: tenminste 70 %. Voor het verslagjaar 2016 is het niet gelukt om landelijke afspraken te maken met zorgverzekeraars over het gebruik van indicatoren uit de landelijke benchmark voor prestatiebeloning. Dat liet ruimte voor het maken van afspraken tussen afzonderlijke InEen 4/6

5 ketenzorgorganisaties en zorgverzekeraars op lokaal niveau. In de praktijk heeft een aantal ketenzorgorganisaties en zorgverzekeraars de afspraken uit het voorgaande jaar gecontinueerd. De afspraken met zorgverzekeraars over het gebruik van indicatoren worden bepaald door de contractuele afspraken tussen ketenzorgorganisaties en zorgverzekeraars. 12 Hoe staat InEen tegenover het gebruik van uitkomstindicatoren door zorgverzekeraars? In het overleg over de reductie van het aantal indicatoren van de landelijke benchmark, voortkomend uit de afspraken uit Het Roer Gaat Om, heeft InEen zich samen met het NHG en de andere huisartsenorganisaties op het standpunt gesteld dat uitkomstindicatoren alleen geschikt zijn als spiegelinformatie voor het eigen kwaliteitsbeleid. Uitkomstindicatoren blijven wel deel uit maken van de landelijke benchmark, maar zijn volgens InEen en de huisartsenorganisaties niet geschikt voor inkoopdoeleinden en prestatiebeloning. De belangrijkste argumenten hiervoor zijn: beperkte populatievergelijkbaarheid de populaties die worden ingesloten in zorgprogramma s kunnen van elkaar verschillen, waardoor de uitkomsten minder goed te interpreteren zijn; onvoldoende betrouwbaarheid van registraties bij verschillende in registraties kunnen geen conclusies worden verbonden aan de vergelijking van indicatorwaarden; onvoldoende aantallen (op zorggroepniveau) als de aantallen te klein zijn, is de indicator onvoldoende onderscheidend; complexe interpretatie uitkomstindicatoren vormen een resultante van het gedrag van zowel huisarts als patiënt en andere factoren die het resultaat bepalen; perverse prikkels en onjuist gebruik de wens een goede score te bereiken, kan leiden tot perverse prikkels om een resultaat te behalen (bijvoorbeeld overbehandeling of uitsluiting); belemmeringen voor zorg op maat bij het bepalen van streefwaarden is het aan de huisarts in samenspraak met de patiënt om te besluiten welk beleid optimaal is voor deze patiënt. Na het bespreken van de verschillen van inzicht over het gebruik van uitkomstindicatoren met de zorgverzekeraars hebben we er vertrouwen in dat we tot goede afspraken met de zorgverzekeraars kunnen komen. Naar verwachting worden deze HRGO-afspraken op 2 april a.s. tijdens de Huisartsenbeurs gepresenteerd. Tot die tijd is afgesproken hierover niet naar buiten te treden. InEen respecteert uiteraard deze afspraak en zal de leden zo snel mogelijk na 2 april verder informeren. 13 Hoe komen de zorgverzekeraars aan de gegevens uit de landelijke benchmark? Vanaf 1 mei staan de (trend)rapportages van de landelijke benchmark gereed. Daarin staan de scores van de ketenzorgorganisaties afgezet tegen het landelijk gemiddelde en afgezet tegen de eigen scores uit voorgaande jaren. Ketenzorgorganisaties kunnen deze rapportage gebruiken als verantwoordingsrapportage voor zorgverzekeraars. Op de website Transparante Ketenzorg kunnen ketenzorgorganisaties ook aangeven dat de zorgverzekeraar(s) de trendrapportage zonder tussenkomst mag inzien. Vanuit de website wordt de rapportage dan aangeboden aan de zorgverzekaar(s) die hiervoor door de betreffende ketenzorgorganisatie is/zijn aangemerkt. InEen 5/6

6 14 Welke afspraken zijn er over doorontwikkeling van de indicatoren in 2016? De indicatorenset voor de landelijke benchmark over het verslagjaar 2016 (waarvan de rapportage in 2017 verschijnt) zal de komende maanden worden vastgesteld. De verwachting is dat de indicatorensets over het verslagjaar 2015 en 2016 vrijwel identiek zullen zijn. Waarschijnlijk blijven de wijzigingen van de indicatorensets beperkt tot aanpassingen aan de geactualiseerde richtlijnen die binnen de bestaande registraties mogelijk zijn. De komende tijd houden we u op de hoogte van deze ontwikkelingen. Tot slot Met het verstrekken van deze informatie hopen we veel vragen en onduidelijkheden rondom de landelijke benchmark weg te nemen. We nodigen alle leden van harte uit om mee te denken over de verdere doorontwikkeling van de landelijke benchmark. Een paar dagen na de presentatie van de resultaten van Het Roer Gaat Om geven we tijdens de bijeenkomst voor zorggroepen en gezondheidscentra op 7 april a.s. een toelichting op de betekenis van deze resultaten voor de doorontwikkeling van de indicatoren in de ketenzorg. Mochten er ondertussen vragen zijn over de nieuwe indicatorenset voor de landelijke benchmark Transparante Ketenzorg neem dan gerust contact op met InEen via info@ineen.nl Met vriendelijke groet, Anoeska Mosterdijk InEen 6/6