MAATSCHAPPELIJK ONDERSTEUNING GEMEENTE VOORST

Transcriptie

1 JAARVERSLAG 2015 CLIËNTENRAAD MAATSCHAPPELIJK ONDERSTEUNING GEMEENTE VOORST p/a website twitter Vermeersdwarsweg 5, 7391 JN Twello van

2 1. Inleiding De Cliëntenraad Maatschappelijke Ondersteuning (CMO) is een zogenaamde brede raad, die het college van B en W adviseert op het gebied van ouderen, chronisch zieken, gehandicapten en jeugd. In 2015 is er veel gewijzigd. De nieuwe Wmo is in werking getreden. Er zijn geen prestatievelden meer. Maatschappelijke participatie is nog wel een doelstelling, maar de kanteling staat centraal. Niet de voorzieningen, maar de behoeften van burgers zijn uitgangspunt, waarbij de eigen verantwoordelijkheid leidend is. Er wordt veel meer verwacht van het eigen netwerk, mantelzorgers en vrijwilligers. De AWBZ is opgeheven. De intramurale zorg is opgenomen in de Wet Langdurige Zorg (WLZ) (uitgevoerd door zorgverzekeraars), de overige voorzieningen vanuit de AWBZ (o.a. dagbesteding en begeleid wonen) zijn naar de Wmo, dus de gemeenten, gegaan. Vanaf 1 januari 2015 is de toegang naar de Wajong beperkt tot jongeren die duurzaam en volledig (80-100%) arbeidsongeschikt zijn. Zij blijven vallen onder het UWV. De toegang tot de Wsw (Wet sociale werkvoorziening) is vanaf dezelfde datum gesloten. De Wsw blijft van toepassing op personen die op 31 december 2014 een dienstbetrekking op grond van deze wet hadden. Personen met beperkingen ten aanzien van de arbeidsmarkt moeten voortaan door de gemeenten worden begeleid naar al dan niet betaald werk en vallen voortaan onder de Participatiewet. Voor mensen met beperkingen moeten landelijk in vijf jaar tijd extra arbeidsplaatsen worden gecreëerd door het bedrijfsleven en door de overheid. Ook de Wet Werk en Bijstand is beëindigd en de taken zijn overgeheveld naar de Participatiewet. De eerste ervaringen met al deze wijzigingen zijn wisselend. Sommige transities en tranformaties zijn redelijk soepel verlopen, maar andere helemaal niet, denk maar aan de problemen met de uitbetaling van de PGB s. Ook zijn er in het land vele rechtszaken aangespannen, waardoor na verloop van tijd duidelijk zal worden waartoe gemeenten al dan niet verplicht zijn, bijvoorbeeld ten aanzien van de huishoudelijke hulp. Voorts is uit de publiciteit gebleken dat gemeenten in het algemeen zuinig ingezet hebben op het nieuwe beleid en op onderdelen minder besteed hebben dan het budget bv bij huishoudelijke verzorging. Financiële voorzichtigheid is gezien de vele onduidelijkheden begrijpelijk, maar de gemeente mag er niet zo maar vanuit gaan dat de verleende hulp in alle gevallen toereikend is geweest. Zij zal dit, conform de wettelijke kaders, individueel moeten toetsen en allert moeten zijn op vraagverlegenheid. De brede publiciteit over de bezuinigingen, het sneller afwijzen van hulpvragen en de sterke wens van met name ouderen om onafhankelijk te zijn, kan ertoe leiden dat mensen onterecht geen hulpvraag meer doen. De CMO is van mening dat minstgenomen het door de rijksoverheid overgehevelde budget volledig ingezet moet worden. 1

3 2. Opdracht CMO De CMO heeft als werkterrein de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), de Participatiewet, de Wet sociale werkvoorziening (Wsw) en de Jeugdwet. Zij behartigt de collectieve belangen van de inwoners van de gemeente Voorst die voortvloeien uit het werkterrein van genoemde wetten. Zij probeert inzicht te krijgen in wat er onder (potentiële) cliënten leeft. Dit gebeurt in samenhang met de beoordeling van de kwaliteit van de gemeentelijke dienstverlening. Bijzondere aandacht wordt besteed aan de positie van ouderen, chronisch zieken, gehandicapten en uitkeringsgerechtigden. De CMO kan gevraagd en ongevraagd advies uitbrengen aan het college van burgemeester en wethouders over beleidsvoornemens en verder kan de CMO gevraagd en ongevraagd aanbevelingen doen over onderwerpen op het terrein van de sociale zorg. 3. CMO Samenstelling: De CMO bestaat uit tenminste zeven en ten hoogste elf leden inclusief een onafhankelijke voorzitter. De leden zitten op persoonlijke titel in de raad. Zij zijn cliënt, mantelzorger, vrijwilliger, (ervarings)deskundige of professional, maar vertegenwoordigen geen specifieke groepen of organisaties. Zij hebben een visie op de samenleving vanuit inhoudelijke deskundigheid en/of ervaring op de relevante terreinen. De leden zijn ieder op eigen wijze en vanuit eigen achtergrond betrokken bij de Voorster samenleving. Zij zijn alert op signalen vanuit de samenleving en gebruiken deze in de adviezen aan B & W. De namen van de leden in 2015 zijn op bijlage 1 vermeld. Gezien het brede werkterrein is er een verdeling over de leden gemaakt. Ieder lid is voor een of meer onderdelen speciaal verantwoordelijk. De CMO krijgt ambtelijke ondersteuning en kan gebruik maken van faciliteiten in het gemeentehuis. De CMO heeft geen eigen budget, maar gemaakte kosten worden na overleg met de verantwoordelijke ambtenaar vergoed. De CMO vergadert zo vaak als de voorzitter dit nodig vindt maar minimaal 4 keer per jaar. Voorts vergadert de CMO indien tenminste een vijfde van de leden schriftelijk met opgaaf van redenen daarom verzoekt. Gezien de grote veranderingen in 2015 heeft de CMO besloten maandelijks te vergaderen, waarbij de vergadering om de twee maanden besloten zal zijn om ruimte te creëren voor de nodige verdieping. In 2015 is tien maal vergaderd, waarvan vijf maal besloten. De CMO heeft een website ( ). De website is in 2015 geheel vernieuwd en gelinkt aan die van de gemeente Voorst. De CMO is bereikbaar per (info@clientenraad-voorst.nl). per post p/a Secretariaat CMO Voorst, Vermeersdwarsweg 5, 7391 JN Twello Telefonisch (dhr T. Janssen) of dhr. F. Van der Vegte, Zandstraat 5, 7383 AH Voorst en per telefoon (voorzitter). 2

4 De CMO heeft een eigen folder. In 2011 is een nota vrijwilligersmanagement opgesteld, waarin de positie van de leden beschreven wordt. Dit geeft met name voor nieuwe leden wat houvast. 4. Werkvelden CMO De belangrijkste wetten waarover CMO adviseert zijn: Wet maatschappelijke ondersteuning. Dit is de meest omvattende wet. De Wmo regelt de ondersteuning, begeleiding en verzorging thuis van langdurig zieken, ouderen, mensen met een beperking of een hulpvraag. De Wmo stimuleert dat iedereen zo lang mogelijk zelfstandig thuis woont en meedoet in de samenleving. Indien dit niet (goed) mogelijk is vanwege beperkingen, heeft de gemeente op grond van de Wmo de plicht hierbij ondersteuning te bieden. Sedert 2015 staan echter niet meer de voorzieningen centraal, maar de eigen verantwoordelijkheid van burgers. Het spanningsveld tussen het bevorderen van participatie en de eigen verantwoordelijkheid is een belangrijk aandachtsveld voor de CMO. Onder de Wmo vallen o.a. de huishoudelijke verzorging, begeleiding van mensen met een psycho-sociale beperking, begeleid wonen, dagbesteding, aanpassing woningen, rolstoelen, bijzonder vervoer, huiselijk geweld. De Participatiewet, waarin de voormalige Wet werk en bijstand is opgenomen, maar ook de begeleiding van mensen met een arbeidsbeperking naar werk. Deze wet gaat dus over bijstandsuitkeringen, minimabeleid, schuldhulpverlening, reïntegratie langdurig werklozen, beschut werk, aangepast werk, loonkostensubsidie, sociale activering. Wet sociale werkvoorziening. Deze handelt over de tewerkstelling van mensen met arbeidsbeperkingen. De gemeente is verantwoordelijk voor de uitvoering hiervan. Deze wet is inmiddels alleen nog van toepassing op personen die per 31 december 2014 een arbeidsovereenkomst hadden. De Jeugdwet, waarin de hulp aan jongeren tot 18 jaar en aan ouders/verzorgers van minderjarige kinderen is geregeld. De opdracht aan de CMO om ervoor te zorgen dat er binnen de gemeente voldoende aandacht is voor de positie van diverse groepen, maakt dat de CMO ook kan adviseren over allerlei aanpalend beleid. 3

5 5. Samenwerking met de gemeente Om goed te kunnen werken, is het noodzakelijk dat de CMO door de gemeente bijtijds en goed wordt geïnformeerd over komend beleid. Dit is ook in 2015 minder goed gelukt dan in de eerdere jaren. De frequentie en het tempo van wets- en beleidswijzigingen hebben er voor gezorgd dat adviezen vaak onder `stoom en kokend water` tot stand moesten komen. Het tijdig aanleveren van informatie en de ruimte om te komen tot een goed advies blijft een punt van aandacht. Gunstig is dat bij de vergadering van de CMO steeds twee ambtenaren aanwezig zijn, die op de meeste gebieden kennis van zaken hebben. De CMO kan altijd bij hen terecht als informatie nodig is. Gaat het om een ander onderwerp, dan kan er een beroep worden gedaan op een op dat gebied deskundige ambtenaar. In 2015 zijn in de vergadering van de CMO enkele malen ambtenaren aanwezig geweest ter toelichting en bediscussiëring van nieuwe regelgeving. Waar mogelijk betrekt de gemeente de CMO bij de voorbereiding van het beleid, zodat zij de gelegenheid heeft zich vroegtijdig in de materie te verdiepen en ook informatie van elders daarbij te betrekken. De CMO heeft zo al in een vroeg stadium invloed op de beleidsontwikkelingen. Ook dit is in 2015 aan de orde geweest, zij het minder dan in vroegere jaren. Daarnaast hebben de voorzitter en secretaris van de CMO regelmatig overleg met de desbetreffende wethouders, die ook enige malen per jaar een vergadering bijwonen. De gemakkelijke toegankelijkheid werkt profijtelijk naar beide kanten. Sedert de vorming van een nieuwe college in 2014 is de verantwoordelijkheid voor de Jeugdwet ondergebracht bij een andere wethouder, zodat de CMO inmiddels met twee wethouders te maken heeft. Een complicerende factor is het feit, dat de gemeente Voorst op een toenemend aantal beleidsterreinen samenwerkt met de regiogemeenten. Enerzijds is dit efficiënt, omdat op deze manier gebruik kan worden gemaakt van gezamenlijke deskundigheid en kosten kunnen worden bespaard, anderszijds maakt dit lokaal beleid en lokale inspraak minder effectief. Hetzelfde geldt voor beleidsterreinen die aan centrumgemeenten zijn toegedeeld. De Wmoraad in die gemeente wordt om advies gevraagd en de overige adviesraden hebben alleen inspraak in de eventueel lokaal te regelen onderdelen van het beleid. De CMO wordt met collega-raden betrokken bij de voorbereiding van het bestek voor de regionale aanbesteding van grote opdrachten (huishoudelijke hulp, hulpmiddelen zoals scootmobiels, trapliften). De gunningscriteria zijn niet openbaar, maar mogen inmiddels vertrouwelijk door de CMO worden ingezien. Administratief verleent de gemeente ook ondersteuning. De gemeente zorgt voor de verslaglegging van de vergaderingen. Tevens wordt door de gemeente de verzending van de vergaderstukken geregeld en zorgt zij voor aankondiging van de vergadering van de CMO in 4

6 het Voorster Nieuws. Eventuele mailings of drukwerk worden ook door de gemeente verzorgd. 6. Externe contacten Om geïnformeerd te worden over de wensen van de doelgroep, worden regelmatig organisaties of cliëntenraden, die op een of andere manier bij de doelgroep betrokken zijn, uitgenodigd voor een vergadering, zodat over en weer informatie kan worden uitgewisseld. Het belang hiervan kan niet onderschat worden met name gezien de omvangrijke transitie en transformatie die ons te wachten staan. In 2015 zijn aanwezig geweest: - De diverse ouderenbonden uit onze gemeente; - Het Ombudsteam van de PvdA; Met beide zijn de eerste ervaringen besproken over de nieuwe Wmo o.a. de bezuiniging op de huishoudelijke zorg. - De adjunct-direteur van de Daniël de Brouwerschool en de manager Mobiliteit van de Passerel. Zij hebben informatie gegeven over het bijzonder vervoer in verband met het advies vaan de Cmo over de nota Basismobiliteit; - Coördinator Maatschappelijk Netwerk Voorst over de actuele stand van zaken; - De regio-adviseurr van MEZZO (landelijke vereniging voor mantelzorgers en zorgvrijwilligers) ter voorbereiding van het advies Cmo over Mantelzorg en vrijwillige inzet; - Consulent Mantelzorg van Stichting Mens en Welzijn met enkele mantelzorgers eveneens in verband met dit advies; - Wijkverpleegkundigen van diverse Thuiszorgorganisaties en een ouderenadviseur van Stichting Mens en Welzijn over hun ervaringen in het eerste jaar. In de openbare vergaderingen van de CMO worden aanwezigen bij de rondvraag in de gelegenheid gesteld op- of aanmerkingen te maken of suggesties te doen. In 2015 hebben belangstellenden, ook vanuit de politiek, enige keren op de publieke tribune de vergadering bijgewoond. Dit wordt door de CMO zeer gewaardeerd. Leden van de CMO gaan regelmatig naar regionaal of landelijk georganiseerde bijeenkomsten over alle onderwerpen waarmee de CMO te maken heeft. Dit kunnen trainingen betreffen, informatie-overdracht of het ontwikkelen van een visie. In 2015 betroffen het bijeenkomsten van de regionale adviesraden Wmo over de Basismobiliteit en het regionaal Werkbedrijf. De CMO is lid van de landelijke koepel van Wmo raden en heeft contact met CG-Raad (raad voor chronisch zieken en gehandicapten), het Programma VCP (Versterking CliëntenPositie), 5

7 de CSO (samenwerkende ouderenorganisaties), Stichting Cliëntenadvies Sociale Zekerheid en het Programma Aandacht voor Iedereen en de Koepel Adviesraden Sociaal Domein. Leden van de Cmo zijn aanwezig geweest bij bijeenkomsten die door lokale politieke partijen op voor de CMO relevante onderwerpen zijn georganiseerd. Tevens zijn leden aanwezig geweest op de Dag van de Mantelzorg. 7. Het loket De uitvoering van de Wmo wordt door de gemeente gecoördineerd in het Maatschappelijk Netwerk Voorst, waarin alle relevante organisaties vertegenwoordigd zijn. Voor jeugd en ouders is CJG4kracht als laagdrempelige toegang gaan functioneren. Er is één gezamenlijk loket, gevestigd in het Kultuurhus. Waar sprake is van meervoudige problematiek vindt overleg plaats tussen beide teams. Het loket dient ook als toegang voor het aanvragen van sociale voorzieningen van de gemeente. In de back-office zitten medewerkers van de gemeente en van MEE, die voor de inhoudelijke werkzaamheden zorgen. Het realiseren van één loket voor hulpvragen Wmo, jeugd en gezin en sociale voorzieningen en de samenwerking tussen alle teams in de back-office, is een positieve ontwikkeling voor de hulpverlening bij meervoudige problematiek. Het loket is fysiek, per telefoon en bereikbaar. Het is een laagdrempelige voorziening die goed scoort bij de gebruikers. Verder heeft Stichting Mens en Welzijn een formulierenbrigade, bestaande uit vrijwilligers die spreekuren houden en hulp bieden bij het invullen van formulieren en het ordenen van de (financiële) administratie. 8. Gevraagde adviezen CMO Concept Kadernota Basismobilieit. Ter voorbereiding van het advies heeft de CMO enkele maken gesproken met terzake deskundigen. Tevens heeft de CMO via haar website een enquête voor gebruikers gehouden. De respons was helaas heel klein. - Nota Het maatwerkvervoer benaderd vanuit reizigersperspectief ; - Bedrijfsplan Delta Het Plein Winst door verbinden ; - Nota Mantelzorg en vrijwillige inzet; - Armoedebeleid. De adviezen van de CMO worden op haar website geplaatst. 6

8 9. Ongevraagde adviezen Cmo 2015 De CMO heeft ongevraagd advies uitgebracht over: - het beleid en maatregelen huishoudelijke hulp in het kader van de Wmo; - Monitoring van de Klanttevredenheid. Ook deze adviezen zijn op de website geplaatst. 10. Wat verder ter tafel is gekomen De CMO maakt in voorkomende gevallen gebruik van de mogelijkheid in te spreken bij de zogenaamde Ronde Tafel Gesprekken (RTG), bijeenkomsten waarin gemeenteraadsleden van het college of de betrokken wethouder en van relevante organisaties informatie kunnen krijgen over voorgenomen regelgeving of beleid. Hoewel de CMO een adviesorgaan van het college is, kan zij op deze wijze ook de gemeenteraadsleden van haar standpunten op de hoogte brengen. In 2015 is ingesproken over: - Het beleid afschaffing Compensatie Eigen Risico en eenmalige koopkrachttegemoetkoming; - De concept-kadernota Basismobiliteit. Bereikbaarheid, Toegankelijkheid en Bruikbaarheid gebouwen (BTB) blijft een punt van aandacht en de Cmo houdt hiervoor contact met ervaringsdeskundigen. Dhr J. Koppes heeft afscheid genomen als beheerder van de website. De CMO is hem voor zijn jarenlange inzet veel dank verschuldigd. Deze taak is overgenomen door de secretaris van de CMO samen met een medewerkers van de gemeente. 11. Prioriteitenlijst - bijgesteld werkplan 2016 Het vergaderschema van eenmaal per maand, afwisselend openbaar en besloten, zal worden voortgezet. De komende jaren zullen de ingezette wijzigingen geleidelijk aan hun beslag gaan krijgen. Om zicht te krijgen op de uitwerking van de regelingen op de situatie van de Voorster burgers, wordt door de CMO prioriteit gegeven aan contact met de achterban. De CMO wil haar zichtbaarheid in de gemeente vergroten en actief inzetten op het benaderen van de achterban op concrete onderwerpen. Ook wil zij starten met werkbezoeken. Zij wil meer fungeren als een verbinding tussen gemeente en burgers. 7

9 Op onderdelen zal de CMO bijzondere aandacht schenken aan: - de begeleiding van mensen met een psychische aandoening; - De dagbesteding van mensen met een psycho-sociale beperking en van ouderen; - Basismobiliteit; - Huishoudelijke verzorging; - Het stimuleren van de aanwezigheid van een onafhankelijke cliëntondersteuner bij het (keukentafel)gesprek; - Toegankelijkheid. 8

10 Bijlage 1 Hieronder volgen de namen van de personen die in 2015 lid waren van de CMO met hun speciale aandachtsgebieden: Fred van de Vegte, voorzitter Ton Janssen, secretaris Sociale samenhang, Ouderen, Lokaal gezondheidsbeleid Secretariaat, vervoer, klanttevredenheid Hans Deten Jeugd, GGZ en Verslavingszorg Pieter Maters Harrie Mulder Participatiewet, mantelzorgers en vrijwilligers Regionale samenwerking, monitoring Ton Ruiter Marloes Tichelaar (vanaf maart 2015) Janneke van Tilborg GGZ, mantelzorgers en vrijwilligers, vervoer Jeugd Participatiewet 9