Zienswijze. Provinciale Ruimtelijke Structuurvisie & -Verordening 2013 (herijking 2016)

Transcriptie

1 Zienswijze Provinciale Ruimtelijke Structuurvisie & -Verordening 2013 (herijking 2016) Wijk bij Duurstede, 15 september 2016 Gemeentehuis: Karel de Grotestraat 30 postadres 83, 3960 BB Wijk bij Duurstede t: f: e: w: bankrek:

2 Aanleiding De PRS en de PRV zijn provinciale beleidskaders die met name effect hebben op de fysieke leefomgeving en aanverwant (gemeentelijk) beleid. Het gaat onder meer om de situering van de rode contour, de Ecologische Hoofdstructuur, uitgangspunten voor landbouw en het uiteenzetten van een stedelijk programma, waarin het aantal te realiseren woningen en het aantal hectares bedrijventerrein per gemeente is vastgesteld. Gedeputeerde Staten hebben de Ontwerp Provinciale Ruimtelijke Structuurvisie (vanaf nu: PRS) en -Verordening 2013 (herijking 2016) (vanaf nu: PRV) vastgesteld. Met ingang van 31 mei tot en met 11 juli 2016 liggen deze documenten ter inzage. Gemeentes hebben dan de mogelijkheid zienswijzen in te dienen. De gemeente Wijk bij Duurstede maakt van deze gelegenheid gebruik via deze nota. Reactietermijn Omdat de formele reactietermijn te kort was om de zienswijze van het college ter vaststelling voor te leggen aan de raad, heeft het college de raad geconsulteerd op de eerst mogelijke datum na de formele termijn, te weten 6 september Tijdens de behandeling van de voorlopige zienswijzennota heeft de raad aangegeven enkele wijzigingen door te willen voeren. Deze zijn in deze nota verwerkt waarmee dit de definitieve zienswijzennota is van de gemeente Wijk bij Duurstede. Samenvatting en conclusie Het opstellen van de zienswijzen gebeurt aan de hand van een aantal hoofdlijnen: - hoofdlijn 1: de ambities zoals verwoord door het college in de Kadernota - hoofdlijn 2: Omgevingsvisie Kromme rijngebied - hoofdlijn 3: sectorale belangen Hoofdlijn 1 Op basis van recente onderzoeken en ontwikkelingen zien wij voldoende aanleiding om in te zetten op een vergroting van ons stedelijk programma. Hoofdlijn 2 Het ontwerp van de Omgevingsvisie Kromme Rijngebied wijkt op onderdelen af van het (herijkte) provinciaal beleid. De herijkte PRS biedt mogelijkheden voor experimenteergebieden. Hiervan willen wij graag gebruik maken. Dit onderdeel van onze zienswijzen is afgestemd met de gemeente Bunnik en de gemeente Houten. Hoofdlijn 3 Enkele wijzigingen in de PRS geven aanleiding zienswijzen in te dienen, bijvoorbeeld op basis van ons archeologiebeleid. Verder merken we op dat op enkele onderdelen in de PRS / PRV een meer integrale benadering beter zou passen. Proces De voorlopige zienswijze heeft het college van de gemeente Wijk bij Duurstede op 8 juli 2016 aan de provincie verzonden. Het college heeft de zienswijze bij GS kenbaar gemaakt. Op 6 september 2016 heeft de raad haar wensen en bedenkingen op de zienswijzennota kenbaar gemaakt. De bespreking met de raad heeft aanleiding gegeven de zienswijzennota, die in juli is verzonden, te wijzigen. Bij deze ontvangt GS de definitieve zienswijzennota van de gemeente Wijk bij Duurstede. De Gedeputeerde Staten van de provincie Utrecht nemen alle ingediende zienswijzen in beraad. Eind 2016 zal Provinciale Staten de herijkte versies van de PRS en PRV vaststellen. Dan zal ook blijken of de zienswijzen van de gemeente Wijk bij Duurstede al dan niet zijn overgenomen. 2

3 Hoofdlijn 1: Kadernota Gebaseerd op de kadernota staat ons college in hoofdzaak voor het volgende: 1. goede passende volkshuisvesting: o de borging van woningbouwontwikkeling op de korte en lange termijn; 2. versterken werkgelegenheid, aantrekkelijke vestigingsplaats: o de borging van de ontwikkeling van het bedrijventerrein Broekweg Noord ; 3. Wijk bij Duurstede is het toeristisch centrum van het Kromme Rijngebied: o het verwerken van de ambities van het college als het gaat om recreatie en vitaal platteland; 4. stappen zetten naar duurzame en klimaatneutrale gemeente in 2030: o het verwerken van de ambities op duurzaamheid in brede zin. Ad 1 en 2. Wonen en werken De gemeente Wijk bij Duurstede ziet zich met de herijkte PRS / PRV geconfronteerd met een ongewijzigd stedelijk programma: 750 woningen binnenstedelijk en 250 woningen als uitleg (buiten de rode contour) 1. Er blijkt onvoldoende aanleiding te zijn geweest om het stedelijk programma wat betreft het aantal woningen te verhogen. Ook het programma voor bedrijventerreinen is ongewijzigd gebleven. De gemeente mag verder als uitleg 4,2 ha. nieuw bedrijventerrein realiseren (Broekweg Noord). Een uitbreiding van het bedrijventerrein in de vorm van ruim 2,5 ha. netto zal hoogstwaarschijnlijk al gerealiseerd worden in Op basis van onderzoek en ontwikkelingen zetten wij in op een ambitieuzer stedelijk programma. a. Aantal woningen De gemeente is bezig een nieuwe Woonvisie op te stellen. Deze wordt najaar 2016 aan de raad ter vaststelling aangeboden. In de woonvisie zijn de woonambities van de gemeente Wijk bij Duurstede geactualiseerd. Gebaseerd op woningmarktonderzoek van Bureau Stedelijke Planning 2 en een woningmarktanalyse is op grond van deze visie de ambitie van het college om jaarlijks 125 woningen toe te voegen aan de woningvoorraad, oftewel 750 woningen in de periode Uit de meest recente PRIMOS-prognose (zie bijlage 1) is gebleken dat met een bouwtempo van 90 woningen per jaar het tekort aan woningen voor de gemeente Wijk bij Duurstede zal oplopen naar ruim 900 woningen. Nu is het tekort nog geen 600 woningen. Alleen dit onderzoek geeft al aan dat het nodig is het stedelijk programma van Wijk bij Duurstede te verruimen. Deze cijfers zijn gebaseerd op ontwikkeling binnen Wijk bij Duurstede zelf, het gaat om de eigen behoefte. Als gevolg van de demografische ontwikkelingen (meer ouderen, minder jongeren, kleinere huishoudens en een licht geboorte-overschot) is het nodig meer woningen te bouwen. Daardoor zal een toekomstige woonvoorraad beter aansluiten op de vraag dan dat de huidige voorraad dat doet, waarmee Wijk bij Duurstede voor de eigen inwoners een meer aantrekkelijke gemeente wordt om te wonen. 1 Paragraaf PRS 2 Uitgaande van een verder herstel van de woningmarkt verwacht Bureau Stedelijke Planning voor Wijk bij Duurstede een woningbehoefte van 100 tot 120 per jaar. Voor de periode zijn dit circa tot woningen. BSP geeft ook aan dat bovenop de bestaande plancapaciteit er een woningbehoefte van circa woningen tot 2025 bestaat. 3

4 Met een ruimer stedelijk programma voor wonen zullen de huidige voorzieningen meer draagvlak krijgen. Voor een relatief perifeer gelegen gemeente als Wijk bij Duurstede is dat van groot belang. Een verruiming van het stedelijk programma is ook ingegeven door het voorgenomen woningbouwprogramma (zie ook bijlage 1). Er is een aantal inbreidingslocaties in de kernen, dat kan voorzien in een deel van de behoefte. Wij zien echter dat in 2020 alle bekende inbreidingslocaties zijn benut. Dit is een kwetsbaar scenario. Na 2020 is een locatie buiten de rode contour nog de enige mogelijkheid om aan de jaarlijkse woonbehoefte te voldoen, op wellicht een enkele kleinere inbreidingslocatie na. In de woonvisie gaan we uit van een woonbehoefte van 125 extra woningen per jaar. De inbreidingscapaciteit is nu gesteld op maximaal 750. Wij verwachten dat halverwege de scope van de PRS (2020 / 2021) onze inbreidingsopgave dus volledig is afgerond. Omdat de woonbehoefte ook hierna nog steeds aanwezig zal zijn, en er binnen de rode contouren geen ruimte meer is (ook met het oog op ruimtelijke kwaliteit), kunnen wij niet anders dan inzetten op uitleglocaties. Volgens het ontwerp van de herijking mogen in Zuidwijk 250 nu woningen gerealiseerd worden. Met een woonbehoefte van 125 woningen per jaar zal de uitbreidingscapaciteit op grond van de PRS voor Wijk bij Duurstede al snel volledig zijn benut 3. Dit terwijl de scope van de PRS op 2028 ligt en de behoefte aan woningen zeker zal voortduren gezien de trends van kleinere huishoudens enerzijds en de uitdagingen die er liggen ten aanzien van vergrijzing en ontgroening anderzijds. Daarom achten wij het noodzakelijk dat het stedelijk programma wordt verruimd 4. Vanaf 2018 willen wij graag elk jaar 50 tot 80 woningen realiseren buiten de rode contour. Samenvatting Het bestuur van de gemeente Wijk bij Duurstede zet in op een uitbreidingsbol op de locatie van de Geer III. Het bestuur van de gemeente Wijk bij Duurstede zet primair in op het mogelijk maken van het realiseren van 1000 woningen buiten de rode contour. Met dit aantal ligt alleen ontwikkeling in de Geer III voor de hand. Hiermee ontstaat ook een aantrekkelijke meekoppelkans voor een betere ontsluiting van het nabij gelegen bedrijventerrein. Het aantal van 1000 woningen is gebaseerd op onderzoek waaruit een structurele woonbehoefte blijkt voor Wijk bij Duurstede zelf, de eigen behoefte. Het bestuur heeft nadrukkelijk geen ambitie een groeigemeente te willen zijn. 3 Tot 2020 zullen wij met de resterende inbreidingslocaties aan de slag gaan. Daarmee is er ook sprake van een gelijkmatige toevoeging van de voorraad. 4 In deze voetnoot een cijfermatige toelichting: in 2012 werd PRS vastgesteld, met daarin voor Wijk bij Duurstede: 750 inbreiden en 250 uitbreiden. Over 2013, 2014 en 2015 bedroeg het aantal toegevoegde woningen: 335 (nieuwbouw: 357, sloop: 22), allen inbreiding. Op basis van de woonvisie is de behoefte voor de periode t/m 2028: 12 x 125 = woningen. In het woningbouwprogramma staan voor die periode gepland: 577 (nieuwbouw: 633, sloop: 56, allen inbreiding) en daarnaast nog 250 uitbreiding. Het tekort voor de planperiode bedraagt dus: (inbreiding) 250 (uitbreiding zoals nu in de PRS is vermeld) = 673 woningen. Omdat de inbreidingslocaties volledig zijn / zullen worden benut, moet dit aantal afgewenteld worden op de uitleglocaties. Zie ook bijlage 1. 4

5 b. Rode contour Het verstedelijkingsbeleid van de provincie richt zich primair op de ontwikkelingsmogelijkheden in het bestaand stedelijk gebied, dus binnen de rode contour. In dit onderdeel van onze zienswijze pleiten wij om een aantal gebieden binnen de rode contour op te nemen. Zie ook bijlage 2. Stadshaven De haven aan de binnenstad heeft duidelijk een stedelijke functie: het maakt onderdeel uit van de binnenstad. In de haven meren passantenboten aan, bevinden zich bedrijven, wordt geparkeerd door bezoekers en bewoners van de binnenstad en vinden evenementen plaats. Er hoeft geen angst te bestaan voor een fors stedelijk programma alhier: de bescherming van (eventuele) natuurwaarden zijn planologisch geborgd, ofschoon de locatie geen onderdeel uitmaakt van de NNN. Verder zijn ontwikkelingen in de Stadshaven niet eenvoudig: belangen omtrent water worden via ander beleid (Barro, ruimte voor de rivier) en andere instanties (Rijkswaterstaat) geborgd. Gemeentewerf Geconstateerd wordt dat de gemeentewerf net niet in zijn geheel is opgenomen in de rode contour. De kringloopvoorziening valt buiten de rode contour, het overige deel van de werf is wel gelegen binnen de rode contour. Deze specifieke uitsluiting kunnen wij niet verklaren. Wij doen een verzoek om de gehele werf in de rode contour te laten vallen en deze dus door te trekken tot aan het fietspad dat de werf oostelijk begrenst. Cothen, transformatie van het bestaande bedrijventerrein In Cothen zullen alle inbreidingslocaties in 2019 volledig benut zijn. Het gevaar is dat dan het idee dreigt te ontstaan, dat Cothen af is. Niets is minder waar: de voorzieningen en daarmee de leefbaarheid en vitaliteit van de kern staan nu al onder druk. Het is daarom noodzaak dat de voorzieningen kunnen profiteren van voldoende draagvlak. Nieuwbouw is daarin van grote waarde. Buiten de rode contour liggen er geen vanzelfsprekende opties. Daarom zetten wij in op de transformatie van het bestaande bedrijventerrein (wat ook gevolgen heeft voor het wenselijke stedelijke programma als het gaat om hectares bedrijventerrein). Het is dus niet nodig de rode contour voor deze kern te verleggen. Wij zien graag ondersteuning van de provincie in dit traject. c. Hectares bedrijventerrein Uit onze gegevens blijkt dat de gemeente per jaar 0,75 ha bedrijventerrein heeft uitgegeven. Daarbij willen we nog het bedrijventerrein in Cothen transformeren. Wij willen graag een oplossing bieden voor de bedrijven die er nu zitten. Gezien de scope van de herijkte PRS / PRV (tot en met 2028) vrezen wij daarom dat we al snel aan onze maxima zitten. Terwijl we juist perspectief willen bieden aan onze ondernemers en bedrijven. Graag willen wij in het gebied tussen de Wijkersloot en het Amsterdam-Rijnkanaal, aansluitend aan het bestaande bedrijventerrein, een nieuw bedrijventerrein realiseren. Voor fase 1 van Broekweg-Noord worden de eerste bouwwerkzaamheden begin 2017 verwacht. Inmiddels is duidelijk dat bijna de gehele fase 1 van Broekweg-Noord in 2017 al gevuld zal worden met bedrijven. Dat betekent dat naar verwachting in 2018 de lokale vraag naar bedrijfsgrond al niet meer beantwoord kan worden. In de PRS wordt alleen gesproken over fase 1 van Broekweg-Noord. Dit is dus krap. 5

6 Wij zullen binnen de scope van de PRS Broekweg Noord fase 1 à 4,2 ha hoe dan ook gaan afronden. Dit is nu onderdeel van de PRS. Maar op basis van onze gegevens is de behoefte aantoonbaar aanwezig om 5 ha toe te voegen. Wij zetten daarbij in op Broekweg Noord fase 2 of Langshaven Noord. Laatstgenoemde bedrijventerrein is vooral noodzakelijk om bedrijven ruimte te kunnen bieden die niet op Broekweg-Noord gehuisvest kunnen worden. In de marketing van Broekweg-Noord melden zich nu ook bedrijven die niet passen bij het economisch profiel van Broekweg-Noord. Dit zou een hoogwaardig, duurzaam en representatief bedrijventerrein moeten worden. Nu melden zich lokale bedrijven die hier niet aan dit profiel voldoen omdat hun bedrijfsprocessen niet gericht zijn op representativiteit en evenmin geschikt zijn voor vestiging in de zichtlocatie van de stadsrand. Om te voorkomen dat deze bedrijven de provincie verlaten is het noodzakelijk dat ook de optie om Langshaven-Noord op te nemen in de PRS waardevol, om zo ook lokale bedrijven tegemoet te komen die niet op Broekweg-Noord terecht kunnen. Relatie met eerder provinciaal beleid De PRS/PRV 2009 boden nog de mogelijkheid om het bedrijventerrein uit te breiden naar ongeveer 10 ha. In later beleid is dit geknipt in twee fases, waarbij er voorwaarden worden verbonden (nut en noodzaak) aan de tweede fase. Inmiddels is duidelijk dat het bestemmingsplan Broekweg Noord dit jaar of anders uiterlijk de eerste helft van 2017 zal worden vastgesteld door de raad. Dan is er sprake van ongeveer 2,5 hectare uitgeefbaar terrein (netto). Hierin speelt ook nog mee dat het waterbeleid strikter is geworden: het waterschap eist tegenwoordig 15% oppervlaktecompensatie ten opzichte van wat eerst 10% was. Relatie met bedrijvenconvenant De jaarlijkse behoefte van 0,75 ha per jaar is gebaseerd op het gemiddelde van het uitgegeven terrein van de afgelopen tien jaar. Daarbij wordt opgemerkt dat het wel gaat om uitgifte en behoefte tijdens de economische crisis. De verwachting voor de komende jaren is dat uitgifte en behoefte toenemen nu de economische crisis voorbij is. Dit correspondeert ook met de toenemende uitbreidingswensen van ondernemers. Voor Broekweg-Noord is er nu een directe behoefte van 1 hectare vanuit bedrijven. Belangrijker zijn echter de afspraken die gemaakt zijn in het Regioconvenant Bedrijventerreinen Regio Zuidoost Utrecht, afgesloten tussen de regiogemeenten en de provincie. In dit convenant is tevens fase 2 van Broekweg-Noord opgenomen om de regionale behoefte te accommoderen. De gemaakte afspraken uit het convenant dienen terug te komen in de PRS. In pragmatische zin is dat ook van belang vanwege de optie om de huidige gemeentewerf te verplaatsen naar Broekweg-Noord, waardoor er 2 hectare vrij uitgeefbaar bedrijventerrein verdwijnt in fase 1. Dit vergroot de noodzaak om de hectares bedrijventerrein van fase 2 voor Broekweg-Noord op te nemen in de PRS, conform de afspraken uit het regioconvenant. 6

7 Omdat op het bestaande bedrijventerrein de leegstand zeer overzichtelijk (twee kleine percelen) is en het verlenen van extra hectares juist leidt tot ontlasting van N229 (de werkgelegenheid die op de bedrijventerreinen gegenereerd wordt, komt voor een groot deel ten goede komt aan de Wijkse beroepsbevolking) menen wij al met al dat uitbreiding van het stedelijk programma als het gaat om hectares bedrijventerrein valide is. Tekstuele opmerking In de herijking van 2016 (paragraaf ) is de tekst niet helder. Het lijkt alsof er wordt gesproken over een verlegging van de uitbreidingslocatie van Broekweg-Noord naar de zuidzijde van de kern. Vanzelfsprekend is dit niet het geval: de uitbreidingslocatie van Broekweg-Noord is op dezelfde plek gesitueerd als in Aan de zuidzijde is de woningbouwlocatie Zuidwijk geprojecteerd. Grafische opmerking De bol, die de uitbreiding van bedrijventerrein Broekweg Noord representeert, is nu gelegen aan de noordelijke zijde tot over de Wijkersloot. Het is niet de ambitie van de gemeente om zo ver noordelijk uit te breiden. De uitbreiding is meer waarschijnlijk aan de noord- én/of westzijde van het bestaande bedrijventerrein. Het verzoek is dus om de huidige bol te verplaatsen richting het zuidwesten. Ad 3. Recreatie en toerisme Het streven van het college is om het toeristisch centrum van het Kromme Rijngebied te worden. Met de Omgevingsvisie Kromme Rijnstreek zijn de vraagstukken opgehaald die in het gebied zelf liggen. Deze vraagstukken uit het gebied richten zich niet alleen op landbouw maar ook op meer ruimte voor multifunctionaliteit in dit landelijk gebied. Met name recreatie wordt als een belangrijke functie voor de toekomst genoemd. Deze sterke positie van recreatie voor de toekomst van de Kromme Rijnstreek dient sterker terug te komen in de tekst in paragraaf 2.8 PRS over het Kromme Rijngebied. Ten opzichte van de eisen uit de PRV 2013 zijn het aantal voorwaarden waaraan voldaan moet worden vermeerderd. Dit bemoeilijkt de versterking van bovenlokale dagrecreatieterreinen in plaats van dat dit versterking vergemakkelijkt. Voorgesteld wordt om in artikel 3.12 van de PRV de voorwaarden te heroverwegen, waarbij het streven zou moeten zijn om zo min mogelijk voorwaarden te verbinden aan het versterken van bestaande bovenlokale dagrecreatieterreinen. Tot slot constateren wij dat het recreatieterrein Gravenbol de specifieke duiding bovenlokaal dagrecreatieterrein heeft gekregen. De mogelijkheden om deze functie te versterken, lijken met deze duiding te worden versterkt. Daar zijn wij content mee. Het college overweegt om op de (middel)lange termijn een vergelijkbaar recreatieterrein nabij de kern van Wijk bij Duurstede te realiseren waar in ruil hiervoor de huidige Gravenbol zal transformeren naar een natuurgebied waar alleen extensieve recreatie mogelijk is. Het toevoegen van genoemde duiding heeft geen invloed op deze eventuele verplaatsing noch op de ambities die er zijn met de huidige Gravenbol. 7

8 Ad 4. Duurzaamheid Wij onderschrijven het belang van de transitie naar duurzame energievoorzieningen. De herijking van de PRS / PRV is een kans om duurzaamheid een belangrijk(er) onderdeel te laten zijn van het ruimtelijk beleid. Wij vinden dat deze kans niet met beide handen is aangegrepen. Daarom bieden wij aan nauwer te gaan samenwerken: wij zien graag een meewerkende en actieve houding van de provincie om de ambities te halen. Zo zien we vooral in het kader van zonne-energie graag meer ambitie en samenwerking, ook bij initiatieven in het buitengebied. Om het een en ander daadwerkelijk gedaan te krijgen, zou om te beginnen een ambitieuzere doelstelling passen. De doelstelling van de gemeente Wijk bij Duurstede is om in 2030 klimaatneutraal te zijn. Wij nodigen de provincie uit deze ambitie te delen. Ook nodigen wij de provincie uit de ambitie uit te spreken om 20% van de gebruikte energie zelf duurzaam op te wekken. Om deze ambities te halen, heeft de gemeente een concreet stappenplan ontwikkeld samen met inwoners. Wij zouden graag zien dat de provincie de daad bij het woord voegt en met beschikbaarstelling van middelen bijdraagt aan dit plan. Recent zijn er goede resultaten geboekt door samen opdracht te geven aan een studie van TNO dat tot doel heeft om een beter gevoel te krijgen welk programma nodig is om de ambities waar te maken. Dergelijke coproducties smaken naar meer. Het beleid zou er op gericht moeten zijn om initiatieven in het kader van duurzaamheid laagdrempelig en (financieel en procedureel) aantrekkelijk te maken. Een ruim ( alles is mogelijk ) en helder ( waar moet men aan voldoen, wat zijn de opties? ) kader gecombineerd met een duidelijke communicatie zijn daarbij onontbeerlijk. Graag denken wij bijvoorbeeld mee aan een gebiedsgerichte indeling die aangeeft welk type duurzame energie het beste waar kan worden opgewekt. Wij vinden dat duurzaamheid een breed thema is, breder dan dat de PRS / PRV aangeeft. Op het gebied van duurzaam wonen / bouwen en elektrisch vervoer liggen kansen om een uitnodigend beleid te formuleren. Ook het thema gezondheid zou veel meer of in ieder geval nadrukkelijker een onderdeel moeten uitmaken van ruimtelijke (lees: integrale) afwegingen. Hoofdlijn 2: Omgevingsvisie In de omgevingsvisie Kromme Rijnstreek staat de richting aangegeven waarin de gemeenten Houten, Bunnik en Wijk bij Duurstede zich willen ontwikkelen. Onze omgevingsvisie is aanleiding om op een aantal termen binnen de PRS/PRV te reageren. Dit deel van de zienswijzennota is ambtelijk afgestemd met de gemeente Houten en Bunnik. 8

9 5. Basisgedachte In de omgevingsvisie worden de ervaringen die zijn opgedaan bij het Eiland van Schalwijk verwerkt en naar een volgend niveau getild. Tevens wordt vooruitgelopen op de mogelijkheden en denkrichting die de Omgevingswet zal bieden. Wij hebben ervoor gekozen om de kwaliteiten van het Kromme Rijngebied (landschap-, natuur en cultuurhistorische waarden) het vertrekpunt te laten vormen voor initiatieven. Door binnen de thema s duidelijk te kiezen voor duurzaamheid, vernieuwing, recreatie en landbouw ligt er in onze overtuiging een solide basis die aansluit bij de provinciale doelstellingen. In de Omgevingsvisie worden enkele voorstellen gedaan die verder reiken dan (herijkte) kaders van de PRS en PRV. Hieronder de meest vergaande voorstellen: - Voormalige (agrarische) bedrijfsbebouwing o In het ontwerp van de Omgevingsvisie wordt voorgesteld dat een vab onder voorwaarden van functie mag veranderen. Wij sturen niet direct aan op een functie (alhoewel alleen bedrijven uit de milieucategorie 1 en 2 zijn toegestaan en gebiedsvreemde detailhandel ook is uitgesloten. Tevens doen wij een aantal procesvoorstellen waarbij een interactief proces met omwonenden (een maatwerktraject) het belangrijkste is. Deze regeling is ruimer dan provinciaal beleid. - Off grid o In de Omgevingsvisie is de ambitie gesteld om volledig off grid te gaan. Dit betekent dat wij streven naar een gebied dat Energieneutraal is. Dat is het geval als de balans tussen duurzame opwekking en consumptie over een heel jaar gemeten op nul staat. - Maatwerk landbouw o Voor de landbouw zien wij een gewenste ontwikkelingsrichting waarin innovatie gaat doen wat we vanuit duurzaamheid graag willen. Dus duurzaamheid als doel en innovatie als middel. Volgens ons moet de landbouw daarbij zo veel mogelijk in staat worden gesteld om zich vanuit haar eigen kracht te ontwikkelen. Wij gaan naast de landbouw staan en zullen meewerken aan die ontwikkeling. We zullen bedrijven helpen om milieuwinst die ontstaat door innovatie te verzilveren. Wij gaan innovatieve bedrijven helpen om milieuwinst die ze bij ontwikkeling kunnen maken te verzilveren. Gezien het bovenstaande doen wij, mede namens de gemeente Houten en Bunnik, een beroep op de provincie om het plangebied van de Omgevingsvisie Kromme Rijngebied experimenteerruimte 5 te laten zijn. De Omgevingsvisie is onderdeel van de Ruimtelijke Agenda. Tevens hebben wij de provincie betrokken bij het opstellen van onze visie. Wij zullen dat ook blijven doen. De visie heeft nu nog geen officiële status. Via deze zienswijze willen wij onze ambitie uitstralen om de visie ons voornaamste instrument te laten worden. 5 Zoals verwoord in artikel 1.5 PRV (herijking 2016). 9

10 Tekstsuggestie De status van experimenteergebied wordt niet geregeld. Er wordt niet geregeld dat de aanwijzing van een gebied tot experimenteerruimte tot gevolg heeft dat bepalingen uit de PRV niet of ten dele van toepassing zijn. Daarom: In afwijking van 3.1. mag afgeweken van de regels van PRV en datgene dat in PRS is gesteld. Vragen Wij vragen ons af of de genoemde mandaten correct zijn: wordt met het college niet de raad bedoeld, en wordt met GS niet PS bedoeld? Verder zijn we benieuwd naar wat er bedoeld wordt met kader en werkwijze. 6. Landbouwkerngebied De provincie ziet het Kromme Rijngebied als landbouwkerngebied. De omgevingsvisie is hierin genuanceerder. In wat de omgevingsvisie onderscheidt als het Langbroekerweteringgebied staat behoud van kwaliteiten voorop. In het algemeen is dat een mix van natuur, cultuurhistorie, het groene landschapsbeeld én landbouw. De landbouw blijft een belangrijke drager van het gebied en kan zich vooral ontwikkelen als ze aansluit bij de kwaliteiten. In wat de omgevingsvisie onderscheidt als het landbouwgebied van de oeverwallen staat dynamische ontwikkeling met een breed pallet aan functies voorop. Ontwikkeling en vernieuwing is gewenst. Maar wel met aandacht voor het effect op het landschapsbeeld zodat het totale effect groen is en het gevoel van buitengebied geeft. De omgevingsvisie wilt wel investeren in de ontwikkeling van een innovatieve, duurzame ontwikkeling van de landbouwsector. Het is, met andere woorden, niet zo vanzelfsprekend dat landbouw primaat heeft, zoals paragraaf 7.3 in de PRS stelt. De omgevingsvisie is meer gericht op dynamiek, functiemenging, ontwikkeling en vooral kwaliteit. De kwaliteiten zijn per gebied concreet benoemd. De omgevingsvisie doet geen sterke uitspraak over een specifieke functie, maar kiest voor innovatie, vernieuwing, duurzaamheid en gezondheid. Dit zijn integrale, verbindende thema s die ook richtinggevend zijn voor de landbouw. De omgevingsvisie gaat meer uit van een mix, een aantrekkelijk en vitaal landelijk gebied. Op deze manier geven wij invulling aan het begrip ontwikkelingsplanologie. 7. Verwerken ervaringen Omgevingsvisie Kromme Rijnstreek in herijking PRS/PRV - governance Keuzes maken Aan de keuze voor een rol ligt een duidelijke (bestuurlijke) keuze ten grondslag. De omgevingsvisie toont aan dat de gemeentes vooral in willen zetten op de volgende thema s: duurzaamheid, recreatie en innovatie. Bij al deze thema s zijn de kwaliteiten van het gebied de basis. In de PRS lijken deze keuzes niet zo uitgesproken: er zijn relatief veel thema s en pijlers, waardoor alles belangrijk lijkt. Rollen De voorstellen die in de Omgevingsvisie gedaan zijn, kennen ook een duidelijke lading vanuit governance: de betrokken gemeentes zijn zich zeer bewust wat hun rol is per voorstel. 10

11 De PRS en PRV geven - net als de Omgevingsvisie - ook een reeks aan voorstellen. Een specifieke houding wat kunnen we van de provincie verwachten en waarom? is in de PRS eveneens aangegeven. Het zou een verrijking zijn als gemeentes weten wanneer zij op basis van de PRS en PRV weten wanneer zij de provincie aan hun zijde kunnen verwachten, wanneer zij de provincie in de traditionele houding kunnen verwachten danwel wanneer gemeentes de vrijheid krijgen. Uitwerking van de rollen (inclusief een visualisatie via een rollenkwadrant) is daarom gewenst. Tevens zou het wenselijk zijn om de ambitie uit te spreken qua rol zoveel mogelijk vrijheid voor gemeentes in de PRS in te bouwen en dus te kiezen voor stimuleren (en (veel) minder voor reguleren). Door zelf duidelijke(re) keuzes te maken, kan dat. Meer aandacht voor proces De Omgevingsvisie stelt dat initiatieven met maatwerk beoordeeld gaan worden. Tevens zullen initiatieven door de initiatiefnemer met de samenleving moeten worden afgestemd. Dit zijn procesvoorstellen. De PRS en PRV bevatten alleen maar inhoudelijke kaders; het invoeren van enkele procesvoorstellen en de inhoud juist even van secundair belang te laten zijn zou eveneens een verrijking zijn. Het zou passen bij het groeiende bewustzijn over een rol die de provincie kan innemen bij een vraagstuk of thema. Samenwerking op basis van maatwerk Het overleg op basis van ruimtelijke opgaves in plaats van op basis van procedure wordt van harte onderschreven. De Ruimtelijke Agenda is in de basis een goed instrument. De RA kan zich ontwikkelen tot een afsprakenkader tussen gemeente en provincie waarin maatwerk op inhoud en op verhouding (rollen!) mogelijk is. Wens vanuit de raad In de reactie van de provincie op de gezamenlijke concept omgevingsvisie van de gemeenten Houten, Bunnik en Wijk bij Duurstede staat dat Provinciale Staten van Utrecht hebben besloten dat uitsluitend op ambtelijk niveau op gemeentelijke visies wordt gereageerd. Reden daarvoor is dat het gaat om een beleidsdocument dat alleen de gemeente(n) bindt waarbij zij niet gebonden is/zijn aan het beleid van andere overheden. Tegelijkertijd staat op de website van de provincie dat in het kader van de door haar op te stellen omgevingsvisie drie plannen (herijkte PRS, een mobiliteitsplan en een integraal bodem-, water- en milieu-plan) in 2018 beleidsneutraal zullen worden samengevoegd tot één omgevingsvisie, waarbij beleidsneutraal betekent dat er geen nieuw beleid komt. Deze zienswijze is niet de plaats voor discussies in het kader van de nieuwe omgevingswet. Tevens ziet het gemeentelijk bestuur in dat er experimenteerruimte nodig is om goed gevolg te kunnen geven aan de nieuwe omgevingswet c.q. de omgevingsvisie. Daarom vraagt het gemeentelijk bestuur zich af of er niet een aparte bestuurlijke tafel zou moeten worden gecreëerd die in deze mogelijke leemte voorziet. Het gemeentelijk bestuur vindt het onacceptabel dat het beleid onder het huidige wettelijke regime (o.a. de herijkte PRS), zonder bestuurlijk/interactief traject beleidsneutraal verwerkt wordt in de toekomstige provinciale omgevingsvisie. Daarmee lijkt geen recht te worden gedaan aan de intentie van de wetgever met introductie van de Omgevingswet en de daaronder vallende omgevingsvisies. De vernieuwingen die van die wet uit moeten gaan, verdienen een betere bestuurlijke verdieping en coördinatie. De in de zienswijze aangebracht thema s zijn daar een voorbeeld van. 11

12 Het gemeentelijk bestuur pleit voor een beter voorbereidingstraject op de provinciale omgevingsvisie, waarbij de verschillende thema s die van belang zijn voor onze driegemeentelijke omgevingsvisie beter bestuurlijk onder de aandacht gebracht kunnen worden. Hoofdlijn 3: sectorale aspecten 8. Cultuurhistorie In Artikel 1.7 Cultuurhistorische hoofdstructuur, tweede lid sub d (archeologie), van de Provinciale Verordening 2013 Provincie Utrecht (herijking 2016) zijn in de toelichting bepalingen opgenomen voor gebieden gelegen binnen de Limeszone, waaruit kan worden afgeleid dat de gemeentelijke bestemmingsplannen hier in de toekomst moeten aan gaan voldoen. Qua bepalingen gaat het om de vergunningplicht bij een verstoring van de bodem vanaf een oppervlakte vanaf 100 m2 en vanaf een diepte van 30 cm. Deze bepalingen hebben gevolgen voor onze bestemmingsplannen. In de Beleidsnota Archeologie en de Archeologische beleidskaart voor het grondgebied van Wijk bij Duurstede hanteren we voor veel gebieden de diepte van 50 cm. Deze afwijkingen worden inhoudelijk onderbouwd door onze kennis van het bodemarchief. De (gemeentebrede) Beleidsnota Archeologie en Archeologische beleidskaart is op 29 januari 2013 vastgesteld. Het beleid geeft uitgaande van verschillende waarden en verwachtingen de beschermende bepalingen voor het gehele bodemarchief van Wijk bij Duurstede weer. Met behulp van de zeer gedetailleerde archeologische waardekaart als onderlegger zijn de waarden voor onder andere het buitengebied goed onderbouwd. In ieder nieuw bestemmingsplan worden de bepalingen voor het betreffende gebied uit de Beleidsnota Archeologie overgenomen. Op deze wijze wordt zorgvuldig omgegaan met het bodemarchief van Wijk bij Duurstede, inclusief de zone van de Limes en de archeologische aandachtsgebieden. Bovendien is de archeologische beleidskaart en de voorgestelde planregels afgestemd op de beide andere Kromme Rijngemeenten, Houten en Bunnik. Dit geldt onder andere voor de te hanteren vrijstellingsdiepte (max. 50 cm) en oppervlakte. Bij het vaststellen van de vrijstellingsgrenzen heeft een zorgvuldige afweging plaatsgevonden tussen alle belangen, waaronder de archeologische, economische en agrarische belangen. De gehanteerde vrijstellingsgrenzen zijn afgestemd op het reeds vastgestelde beleid in de omliggende gemeenten. Tevens is gezocht naar een praktisch handhavings- en uitvoeringskader waarmee bestaand agrarisch gebruik kan worden voortgezet zonder dat tot extra belemmeringen en kosten leidt. Limes werelderfgoed De nieuwe toegevoegde toelichting ten aanzien van de Limeszone komt mede voort uit het rijksvoornemen om de Limes voor te dragen als Unesco werelderfgoed. Wij staan achter dit voornemen en zien goede kansen voor de ontwikkeling en beleving van de Limes. 12

13 Onze zienswijze richt zich dan ook niet op de ontwikkelingen rondom de Limes als Unesco werelderfgoed, maar slechts op de wijze van de vertaling daarvan in de PRV. Voor de Unesco status van werelderfgoed komen, gezien de zeer strenge eisen die door Unesco aan de wettelijke bescherming worden gesteld, alleen de aangewezen archeologische rijksmonumenten in aanmerking. Deze worden niet beschermd in een provinciale verordening of een gemeentelijk bestemmingsplan, maar in de Wet op de Archeologische Monumentenzorg. De gemeente Wijk bij Duurstede onderschrijft uiteraard het belang van een goede bescherming van het bodemarchief. Wij verzoeken u echter om gemeenten met een goed onderbouwd en breed gedragen beschermingsregime niet te belasten met onnodig zware eisen, zeker gezien het feit dat deze inhoudelijk niet zijn onderbouwd. Onze zienswijze richt zich dan ook op het feit dat in de toelichting in de PRV een aanbevelingsoppervlakte en diepte is opgenomen die in een toekomstige herziening / wijziging van de PRV doorvertaald kan worden in de regels van de PRV. Dit kan een ingrijpende wijziging betekenen voor diverse bestemmingsplannen van Wijk bij Duurstede en van de Beleidsnota Archeologie. De zone van de Limes loopt dwars door het buitengebied van Wijk bij Duurstede heen en betreft grotendeels het bestemmingsplan Buitengebied. Deze gevolgen voor het gemeentelijke ruimtelijk beleid zijn inhoudelijk gezien overbodig, het bodemarchief wordt reeds zorgvuldig beschermd, en betekenen dus een onnodige investering voor de gemeente en een onnodige vergunninglast voor de aanvrager. Zo zijn in de nieuwe toelichting de diepte voor de Limeszone op 30 cm gesteld bij een oppervlakte van 100 m2. In de praktijk van de archeologie levert een onderzoek voor een dergelijk klein oppervlakte zelden iets op, behalve een onnodige vergunninglast. Wij stellen voor de tekst als volgt aan te passen: In gebieden binnen de Limeszone met hoge bekende archeologische waarden zijn ingrepen, werken of werkzaamheden waarbij de grond over een oppervlakte van meer dan 100 m2 dieper wordt geroerd dan 50 cm niet toegestaan, tenzij is aangetoond dat de archeologische waarden niet worden geschaad. Bij de bescherming van de hoge archeologische verwachtingswaarden binnen de Limeszone is archeologisch onderzoek nodig wanneer werken of werkzaamheden uitgevoerd gaan worden in een oppervlakte van meer dan 500 m 2 waarbij de grond dieper wordt geroerd dan 50 cm. Hierbij wordt vooralsnog aangesloten bij het vigerende gemeentelijk beleid binnen de gemeenten Houten, Bunnik en Wijk bij Duurstede. Hiervan kan op basis van een archeologische onderbouwing gemotiveerd afgeweken worden. In het najaar van 2016 wordt naar verwachting het project met de gemeente Bunnik, gemeente Houten en de gemeente Wijk bij Duurstede afgerond om tot een nauwkeurigere vrijstellingsdiepte voor het Kromme Rijngebied te komen. 13

14 9. Verkeer - Wij constateren geen beleidswijziging ten aanzien van de N Wij vinden dat de demografische ontwikkelingen in Wijk bij Duurstede (vergrijzing, ontgroening, huishoudensverdunning) en daarop volgende woonbehoefte van 1000 woningen geen extra drukte op de N229 met zich meeneemt. Ten eerste neemt met de extra woningen het inwoneraantal van Wijk bij Duurstede nauwelijks toe. De extra woningen zijn gebaseerd op de eigen behoefte, het verkeer blijft dus intern. Omdat deze behoefte grotendeels is ingegeven vanwege de vergrijzing, zal de drukte in ieder geval tijdens de spits op N229 niet toenemen. Omdat het bedrijventerrein wordt uitgebreid en vooral voorziet in de lokale werkgelegenheid, zal ook hierdoor de belasting op de N229 niet toenemen. Als Wijk bij Duurstede in de gelegenheid wordt gesteld voldoende te investeren in de eigen voorzieningen, de eigen woonbehoefte en in de eigen werkgelegenheid, zal het verkeer dat vanuit Wijk bij Duurstede gebruik maakt van de N229 niet toenemen, eerder afnemen. Dit effect wordt versterkt door de groeiende groep thuiswerkers in de gemeente. - We zien in de kaart Verkeer en vervoer in de PRS een vreemde fietsroute vanaf het eiland van Schalkwijk over het Amsterdam-rijn-kanaal. Wij gaan hier uit van een omissie. 10. Stiltegebied Het Langbroekerweteringgebied heeft in de PRS / PRV de duiding stiltegebied gekregen. Door deze documenten heen zijn er een aantal uitspraken die een beperkende invloed hebben op toegestane functies. Graag zouden wij zien dat de gemeente meer zeggenschap krijgt over functies die in dit gebied mogen voorkomen (mede gebaseerd op de Omgevingsvisie). Daarbij zal de bedoeling van het stiltegebied in acht worden gehouden. De voorgestelde regeling in de herijkte PRS / PRV leidt tot enige verwarring: er wordt een uitzondering gemaakt voor de landbouw, i.c. functies die aan de landbouw gerelateerd zijn, vallen niet onder de bepaling van het stiltegebied en mogen als het ware wél lawaai maken. Het lijkt ons dat hier enige onwenselijke ongelijkheid en onduidelijkheid optreedt. Hoe wordt er bijvoorbeeld omgegaan met verbrede landbouw? En hoe verschilt verbrede landbouw met een zelfstandige (kleinschalige en daarmee officieel gebiedsvreemde) functie? Dit onderscheid blijkt in de praktijk regelmatig lastig te maken, wat ervoor zorgt dat het niet handig is om zo n strakke regel op te leggen. Met andere woorden: het stiltegebied moet meer kwalitatief en minder normatief worden toegepast. Graag willen wij deze discussie aangaan in het kader van een traject voor een eventuele duiding van experimenteergebied en de voorwaarden die hierbij aan de orde zijn. Dit traject zal wat ons betreft in het kader van de Omgevingsvisie Kromme Rijngebied worden gevoerd, wanneer zowel deze visie als de herijkte PRS / PRV zijn vastgesteld. 11. Overstroomgebied Wij constateren dat de duiding overstroomgebied is gepromoveerd van de PRS naar de PRV. Dit betekent dat gemeentes verplicht zijn om na te denken over een zogenaamde overstromingsrobuuste inrichting. Dit heeft rechtstreekse impact op de ontwikkeling van Zuidwijk, vooral in technische zin (de aard van gebouwen). Wij dienen hier geen zienswijze op in: wij vinden dat de veiligheid van inwoners voorop moet staan. 14

15 12. Uitbreiding agrarisch bedrijf en gezondheid In art d van de PRV staat dat de uitbreiding van een agrarisch bedrijf moet bijdragen bij aan verbetering van de volksgezondheid. Ofschoon de ambitie ons aanspreekt, zien wij ook beperkingen. Het lijkt ons bijna onmogelijk dat een uitbreiding van een agrarisch bedrijf de volksgezondheid verbetert. Het minimale streven is dat de uitbreiding geen negatieve effecten heeft op de volksgezondheid. Overigens delen wij bezien vanuit Omgevingsvisie deze ambitie: we stellen hier ook wat positiefs tegenover (fysieke verzilvering van milieuwinst). Naar aanleiding van deze zienswijze doen we een algemene oproep om het thema Gezondheid nadrukkelijker in de PRS en PRV te verweven. 13. Grondgebondenheid en landbouwstabiliseringsgebied De gemeente Wijk bij Duurstede heeft in het bestemmingsplan gekozen voor grondgebonden landbouw. Met de Omgevingsvisie proberen we waar mogelijk ruimtelijke winst en milieuwinst te boeken door stevig in te zetten op het behouden en versterken van gebiedskwaliteiten en door tevens te sturen op onze speerpunten innovatie en duurzaamheid. Sec onder deze voorwaarden zijn wij voornemens mogelijkheden te bieden aan niet-grondgebonden bedrijfstakken. Het landbouwstabiliseringsgebied is aangewezen om de functies natuur of wonen te beschermen tegen de invloeden van de intensieve veehouderij. Met deze gedachte kunnen we instemmen. Maar: het verbieden van uitbreiding intensieve veehouderij is in dergelijke gebieden niet mogelijk. Dat gaat ons te ver. Dit getuigt niet van een integrale afweging: als er door fysieke groei (aanzienlijke) winst kan worden behaald wat betreft ruimtelijke kwaliteit, duurzaamheid en milieu en dat is zomaar mogelijk als het bijvoorbeeld gaat om meer m² per dier dan moet volgens ons uitbreiding mogelijk zijn. In theorie zou een dergelijke situatie in ieders voordeel zijn. Sec onder deze voorwaarde zouden we de duiding landbouwstabiliseringsgebied voor ons landelijk gebied van toepassing verklaard willen zien. Graag willen wij deze discussie aangaan in het kader van een traject voor een eventuele duiding van experimenteergebied en de voorwaarden die hierbij aan de orde zijn. Dit traject zal wat ons betreft in het kader van de Omgevingsvisie Kromme Rijngebied worden gevoerd, wanneer zowel deze visie als de herijkte PRS / PRV zijn vastgesteld. 14. Uitbreiding bedrijven in buitengebied In artikel b van de PRV staat dat stedelijke functies mogen worden uitgebreid met maximaal 20% van de bestaande bebouwing, maar dat van deze maximale uitbreiding kan afgeweken worden mits er sprake is van een economische noodzaak. Ook het bestemmingsvlak kan worden uitgebreid indien er sprake is van een economische noodzaak. Wij vrezen dat via economische noodzakelijkheden (bewust tussen aanhalingstekens) onwenselijke gevolgen qua ruimtelijke ordening, milieu en gezondheid kunnen optreden. Wij zien graag een bredere, meer integrale benadering toegepast in deze. 15. Nationaal Natuur Netwerk (voorheen EHS) Wij constateren dat de EHS, nu NNN, is uitgebreid met enkele gebieden aan de rivier tussen het Amsterdam-Rijnkanaal en de Stadshaven. Wij dienen hier geen zienswijzen op in aangezien wij hier geen ontwikkelingen gepland hebben en wij ook de natuurlijke waarde van deze plekken (h)erkennen. 15

16 Bijlagen Om de zienswijzen te ondersteunen zijn de volgende zaken als bijlage opgenomen. Bijlage 1 PRIMOS-prognose Bijlage 1 wordt na bijlage 2 vervolgd met het jaarlijkse woonprogramma. 16

17 Bijlage 2 Voorgestelde wijzigingen rode contour Wijk bij Duurstede Voor Cothen en Langbroek stellen wij geen wijzigingen omtrent de rode contour voor. 17

18 Vervolg bijlage 1 Realisatie Sloop Gemeentehuis: Karel de Grotestraat 30 postadres 83, 3960 BB Wijk bij Duurstede t: f: e: info@wijkbijduurstede.nl w: bankrek: