Nederlandse geschiedenis van de prehistorie tot de vroege middeleeuwen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Nederlandse geschiedenis van de prehistorie tot de vroege middeleeuwen"

Transcriptie

1 Nederlandse geschiedenis van de prehistorie tot de vroege middeleeuwen 1

2 Auteursrecht Onderwijs geven zonder het gebruik van afbeeldingen is niet mogelijk. Een pdf-versie van dit Powerpoint-bestand wordt exclusief aan een beperkte groep van cursisten ter beschikking gesteld. De maker van deze presentatie is geprobeerd heeft geprobeerd alle afbeeldingen en teksten waarop nog auteursrecht zou kunnen rusten, te verwijderen uit het pdf-bestand dat aan de cursisten digitaal ter beschikking wordt gesteld. Mochten er desondanks rechthebbenden zijn die vinden dat hun belang wordt geschaad, dan verzoeken wij u vriendelijk contact op te nemen met ondergetekende, zodat de betreffende afbeelding of tekst kan worden verwijderd. Hoor! Geschiedenis Feico Houweling feico@xs4all.nl

3 Overzicht cursus 1 Inleiding, overzicht en bronnen / de prehistorie 2 Germaanse stammen en hun leefgewoonten 3 De romanisering 4 Val van het Romeinse Rijk 5 De Franken: Merovingers 6 De Franken: Hofmeiers 7 De Friezen: handel en koningen 8 Karel de Grote 9 Geestelijk leven Noormannen, rijksdelingen 3

4 Titeldia kinderen Karel de Grote Kinderen en kleinkinderen van Karel de Grote 4

5 KdG Himiltrude Karel de Grote Echtgenotes en kinderen Himiltrude Pepijn m d. Bult Amaudru 5

6 KdG Hildegard Karel de Grote Echtgenotes en kinderen Himiltrude Hildegard Pepijn m d. Bult Amaudru Karel de Jongere Adelais Rotrudis (Karloman) Pepijn Lodew. de Vrome Lotharius Bertrada Gisela rond 808 Koning van Neustrië In wieg gestorven Verloofd Konstantinus VI Koning van Italië Keizer Frankische Rijk Tweelingbroer, overleden Lekenabdis Onbekend Hildegard 783 In wieg gestorven 6

7 KdG Fastrada Karel de Grote Echtgenotes en kinderen Himiltrude Hildegard Fastrada Pepijn m d. Bult Amaudru Karel de Jongere Adelais Rotrudis Pepijn Lodew. de Vrome Lotharius Bertrada Gisela rond 808 Hildegard 783 Theodrada 785- ca. 850 Hiltrudis (787- na 800 7

8 Lodewijk de Vrome koning Lodewijk de Vrome ( ) koning van Aquitanië 814 tot 840 keizer van het Frankische Rijk Grandes Chroniques de France, France, Paris (BnF Français 73, fol. 128v) [1] 8

9 Titeldia Verdeling vh Rijk De verdeling van het rijk 9

10 Lodewijk de Vrome portret Lodewijk de Vrome ( ) Geïdealiiseerde voorstellling van Lodewijk de Vrome als miles Christi (Soldaat van Christus), rond 831, Rabanus Maurus. 10

11 Lodewijk de Vrome Opvolging als keizer 815 Stichting klooster Nova Corbei (Corvey) aan de Weser (tot Winschoten) 816 Keizerskroning door paus Stefanus IV Lodewijk de Vrome ( ) 817 Ordinatio Imperii 11

12 Lodewijk de Vrome zoons Zoons tot 818 Irmingard van Haspengouw (ca ) Lotharius ( ) Pepijn ( ) Lodewijk ( ) Lodewijk de Vrome ( ) 12

13 817 Ordinatio Imperii Ordinatio Imperii (1)... is plots Gods bevelend inzicht opgetreden. Hierdoor maanden Onze getrouwen Ons aan om (...) naar de wijze van onze voorvaderen over te gaan tot het behandelen van de toekomst van het Rijk en van onze zonen. Lodewijk de Vrome ( )... toch lijkt het noch Ons noch verstandig en goed om uit liefde voor Onze zonen de ons door God geschonken eenheid van het Rijk door een menselijke deling te breken. 13

14 817 Ordinatio Imperii Ordinatio Imperii (2)... Onze geliefde eerstgeboren zoon Lothar. Hem, die door een dergelijk goddelijk raadsbesluit werd geopenbaard, hebben Wij (...) aangeduid als Onze mederegent en, zo God het wil, opvolger in het keizerschap. Lodewijk de Vrome ( ) Daarnaast heeft het Ons behaagd om zijn broers Pepijn en Lodewijk, die Onze naam draagt, onder algemene toestemming met de koninklijke titel te onderscheiden... 14

15 817 Ordinatio Imperii kaart 817 Ordinatio Imperii van Lodewijk de Vrome Lotharius enig erfgenaam en keizer Lodewijk onderkoning van Beieren Pepijn onderkoning van Aquitanië 15

16 Lodewijk de Vrome zoons met Judith Zoons (alle) Irmingard van Haspengouw (ca ) Lotharius ( ) Pepijn ( ) Lodewijk ( ) Lodewijk de Vrome ( ) Judith van Beieren (ca ) Karel (de Kale, ) 829 Dux Alemanniae 16

17 829 Karel hertog 829 Karel wordt hertog van Alemannië Lotharius enig erfgenaam en keizer Lodewijk onderkoning van Beieren Pepijn onderkoning van Aquitanië Karel Dux Alemanniae 17

18 830 overzicht 830 April Oktober Opstand 3 oudste zonen Judith naar klooster Lodewijk gevangen Rijksdag te Nijmegen Herstel gezag Lodewijk de Vrome, Lodewijk de Vrome ( ) 833 Treffen met Lotharius bij Colmar, Lodewijk de Vrome opnieuw gevangen Openbare boetedoening Vrijlating door zoon Lodewijk (de Duitser) Opnieuw keizer 18

19 838 Pepijn overlijdt 838 Pepijn overlijdt Twee broers en een halfbroer resteren Lotharius enig erfgenaam en keizer Lodewijk onderkoning van Beieren Pepijn onderkoning van Aquitanië Karel Dux Alemanniae 19

20 Lodewijk de Vrome Lodewijk de Vrome bijzetting in Metz Lotharius probeert keizerstitel te bevestigen 841 Slag bij Fontenoy (Bourgondië) Lotharius Keizer vanaf 840 Lotharius + neef Pepijn II tegen broers Lodewijk + Karel soldaten gesneuvelden 20

21 842-Eed van Straatsburg algemeen Karel de Kale en Lodewijk de Duitser tegen keizer Lothar 842 Eed van Straatsburg via Wikipedia 21

22 842 Lodewijk de Duitser tekst Lodewijk de Duitser: Pro deo amur et pro christian poblo et nostro commun salvament d'ist di in avant in quant deus savir et podir me dunat si salvarai eo cist meon fradre Karlo Eed van Straatsburg Uit liefde tot God en tot heil van het christelijke volk en van ons beiden zal ik van deze dag voort zolang God me nog weten en macht schenkt, deze mijn broer Karel bijstaan... 22

23 842 Karel de Kale tekst Karel de Kale: In Godes minna ind in thes christianes folches ind unser bedhero gealtnissi, fon thesemo dage frammordes, so fram so mir Got geuuizci indi mahd furgibit, so haldih tesan minan bruodher Eed van Straatsburg Uit liefde tot God, en tot heil van het christelijke volk en van ons beiden zal ik van deze dag voort, zolang God me nog weten en macht schenkt, deze mijn broer te hulp komen... 23

24 843 Verdeling van Verdun details 843 Verdeling van Verdun Lotharius: land tussen Rijn en Schelde, tussen Maas en Sombre, langs Rhône, Italië Lodewijk: land oostelijk van de Rijn en Speyer, Worms en Mainz Karel: rest tot aan Spanje 24

25 855 Verdeling van Prum details 855 Deling van Prüm Lotharius verdeelt zijn rijk en trekt zich terug in klooster ( in 856) Lodewijk II keizer en koning van Italië 25

26 870 Verdrag van Meerssen en voorspel 863 Karel van Provence 869 Lothar II 870 Verdrag van Meerssen Karel de Kale Lodewijk de Duitser Lodewijk II van Italië 26

27 880 Verdrag van Ribemont details 875 Lodewijk II van Italië 878 Karel de Kale 880 Verdrag van Ribemont: definitieve verdeling Karloman Lodewijk III de Jonge Oost-Francië: Lodewijk III de Jonge

28 Koningen West-Francië West-Francië Karel I de Kale Oost-Francië Lodewijk II de Duitser Lodewijk II de Stotteraar Lodewijk III van Frankrijk Lodewijk III de Jonge Karloman II Karel II de Dikke Karel III de Dikke Odo van Parijs Arnulf van Karinthië Lodewijk IV het Kind Karel de Eenvoudige Koenraad van Franken Hendrik I van Saksen 28

29 Titeldia Noormannen De Noormannen

30 De Vries: lied Zoon van Trygge De vorst, zoon van Tryggve, sloeg eindelijk meermaals de Saksen neer. Tot voedsel van de schuwe, lelijke wolf. De vriendelijke koning gaf wijd in het rond het bloed van vele Friezen te drinken aan de donkere wolven. De machtige vredesstichter veranderde de Walchenaren in lijken; De legeraanvoerder gaf de lichamen der Vlamingen aan de raven. Jan de Vries, De Wikingen in de lage landen bij de zee. Haarlem

31 De Vier: lied koning Freyr Wij streden met zwaarden. De strijd werd steeds erger, Eer koning Freyr viel in het land van de Vlaming. Blauwe, met bloed bedropen, harde zwaarden beten het goudblinkend pantser destijds in de strijd. Menig meisje beweende de morgenschemer. De wolf kreeg buit. Jan de Vries, De Wikingen in de lage landen bij de zee. Haarlem

32 Term Viking De term Viking 1. Vertrek vanuit een vik (baai) 2. Basis in Viken bij Oslo 3. Oud-Westnoors voor zeerover 32

33 Osebergschip overzicht Osebergschip, Tønsberg, ca

34 Scandinaviërs: zeevarend Scandinaviërs Zeevarend volk Flexibel in de aanval Franken Geen zeevarend volk (alleen korte routes) Logge landverdediging Onderlinge verdeeldheid 34

35 Vikingtijd data kaart De Vikingtijd Tochten en data (vereenvoudigd)

36 Dudo van St. Quentin Dudo van St. Quentin De moribus et actis primorum Normanniae ducum (Historia Normannorum) ca. 990 / Want in deze landen werd men opgehitst door zinnelijke bandeloosheid en werden tal van vrouwen onteerd. Door hun onwettige sexuele verkeer kregen de mannen talrijke bastaards. Standbeeld van Rollo, eerste graaf van Normandië in Rouen Er zouden te veel van deze nakomelingen zijn geweest als ze waren gebleven, omdat het land waar ze woonden te klein was. Ze vochten wild tegen hun vaders en grootvaders en onder elkaar. Velen werden het land uitgedreven... 36

37 Oorzaken Vikingtochten Oorzaken van de Vikingtochten Tekort aan (landbouw)grond Verrijking door roof Handel 37

38 Titeldia fase 1 KdG De Noormannen Eerste golf, Rorik ( ) 38

39 Invallen Noormannen data tot Frisia 813 Frisia 820 Vlaanderen 834 Frisia, Dorestad 835 Frisia, Dorestad 836 Dorestad, Antwerpen, Witla, Frisia 837 Walcheren, Dorestad 839 Frisia 845 Frisia 846 Dorestad, Oostergo, Westergo, Gent 847 Dorestad, Meinerswijk, Betuwe 850 Dorestad, Betuwe, de Waal, Terwaan, Gent, Vlaanderen 39

40 Hemming Rorik Ca. 826 Hemming Halfdansson krijgt Walcheren in leen van Lodewijk de Vrome Ca. 834 ca. 840 Zonen (niet zeker): Harald Rorik (Hrørek, ca ) Lotharius zet Rorik aan tot aanvallen tegen Lodewijk de Vrome Rorik krijgt Dorestad als leen van Lotharius. Tot 843 Het rijk van Karel de Grote en Lodewijk de Vrome 40

41 Harald Rorik Harald helpt Lotharius en krijgt Walcheren in leen. 842 Harald sneuvelt, Rorik onder druk. Rorik vlucht naar het rijk van Lodewijk de Duitser en wordt fidelis in Saksen 850 Rorik herovert Dorestad en Utrecht en krijgt van Lotharius heel Friesland (inclusief Zeeland en Holland) in leen 843 Verdeling van Verdun: Lodewijk de Duitser Karel de Kale Lotharius 41

42 860 doop Rorik 860 Rorik laat zich dopen Raakt betrokken bij de pogingen van Lotharius II om zich te laten scheiden van Thietberga. 855 Deling van Prüm : Lotharius II 42

43 Rorik Lotharius II overlijdt Karel de Kale bezet Lotharingen 870 Bondgenootschap Rorik en Karel de Kale 873 Rorik zweert trouw aan Lodewijk de Duitser (Gestorven voor 882, toen Godfried zijn gebieden in leen kreeg) 870 Verdrag van Meerssen Vlaanderen: Karel de Kale Oost-Francië: Lodewijk de Duitser 43

44 Titeldia fase 1 KdG De Noormannen Tweede golf, Godfried ( ) 44

45 878 Alfred de grote Tweede golf van invallen ca. 878 Alfred de Grote dwingt de Denen in Engeland tot vrede. Danelaw Deens gezag Vikingen op rooftocht wijken uit naar continent 45

46 Invallen Godfried 878 kaart 878 De rooftochten van Godfried de Noorman Valkhof verwoest

47 Oost-Souburg Oost-Souburg Ringburcht / vluchtburcht Vikingen kennen geen belegeringstaktiek 47

48 Dorestad overzicht Dorestad 9 e eeuw Noordwest-Europees handelscentrum Viermaal verwoest 873 Definitief verlaten (niet platgebrand) 48

49 881 Karel de Dikke - Godfried 881 Karel de Dikke tot keizer gekroond Leger van Langobarden, Beieren, Alamannen, Thuringers en Friezen naar Noormannen-vestiging Hasselt. 882 Vrede tussen Karel de Dikke en Godfried Godfried ontvangt pond goud en zilver 880 Verdrag van Ribemont 49

50 882 Godfried beleend - omgebracht 882 Godfried de Noorman wordt beleend met Friesland door keizer Karel de Dikke (zoon van Lodewijk II de Duitser) Godfried trouwt Gisela, de dochter van Lotharius II en probeert diens rechten te verkrijgen. 885 Karel de Dikke laat Godfried ombrengen bij Spijk Dader: Gerulf? 880 Verdrag van Ribemont 50

51 889 Gerulf Na 889 Gerulf graaf van Friesland en Teisterbant Onzeker: Nazaat van koning Radboud Gebied: Kennemerland Stamvader van het Huis van Holland Zonen Dirk I - erft Friesland Waldger - erft Teisterbant 51

52 896 Dirk I 896 Dirk I (Thidericus Fresonie) Vrijwel zeker zoon van Gerulf 922 Dirk I ontvangt kerk van Egmond en sticht daar klooster Onzeker: Dirk I bis (ca ) 52

53 3 e periode Laatste invallen Verspreide plunderingen 1013 Verovering van Engeland (Knoet) 53

54 Titeldia semesters Semester 1 Oudheid en vroege Middeleeuwen (50 v. Chr ) Semester 2 Middeleeuwen ( ) Semester 3 De Republiek ( ) Semester 4 Negentiende en twintigste eeuw 54

55 Overzicht semester 2 1. Inleiding met chronologie en bronnen 2. De Noormannen, de Hongaren 3. De Saksische keizers 4. Cluny, de pausen, de Investituurstrijd 5. De kruistochten, de opkomst van de steden 6. Invloeden van de vroege Renaissance 7. Feodalisme, ruilhandel, geldhandel, ambachten 8. Vlaanderen, Antwerpen, Brabant, Gelre 9. De IJsselsteden, de Hanze, Holland 10. Hoekse en Kabeljauwse twisten, Bourgondische tijd 55

DE VROEGE MIDDELEEUWEN ( )

DE VROEGE MIDDELEEUWEN ( ) DE VROEGE MIDDELEEUWEN (400-900) Deel 2: 768-925 Het Karolingische Rijk en de invallen van de Met Karel de Grote is er sprake van het hoogtepunt van de Karolingische beschaving. Hij introduceert o.a. wetten,

Nadere informatie

DE VOLLE MIDDELEEUWEN ( )

DE VOLLE MIDDELEEUWEN ( ) Page 1 of 7 DE VOLLE MIDDELEEUWEN (900-1300) Deel 1: 900-1100 Het ontstaan van graafschappen, hertogdommen en het Hollandse Huis In de nadagen van het Karolingische Rijk worden we geteisterd door de Noormannen,

Nadere informatie

DE LATE MIDDELEEUWEN (1300-1555)

DE LATE MIDDELEEUWEN (1300-1555) DE LATE MIDDELEEUWEN (1300-1555) Deel 1: 1305-1354 De groei van de macht van het volk en het uitbreken van de Hoekse en Kabeljouwse twisten. In deze periode zien we de macht van de graafschappen en hertogdommen

Nadere informatie

Karel de Grote Koning van het Frankische Rijk

Karel de Grote Koning van het Frankische Rijk Karel de Grote Koning van het Frankische Rijk Eén van de bekendste koningen uit de Middeleeuwen is Karel de Grote. Hij leeft zo'n 1300 jaar geleden, waar hij koning is van het Frankische rijk. Dat rijk

Nadere informatie

Fulco V van Anjou: ca Jeruzalem, 12 november 1143

Fulco V van Anjou: ca Jeruzalem, 12 november 1143 Fulco V van Anjou: ca. 1091 Jeruzalem, 12 november 1143 Fulco V de Jonge ook wel Fulco I van Jeruzalem was een zoon van graaf Fulco IV van Anjou en Bertrada van Montfort. Hij was graaf van Anjou van 1109

Nadere informatie

Lodewijk de Vrome: Chasseneuil bij Poitiers, 11 april 778 Ingelheim am Rhein, 20 juni 840

Lodewijk de Vrome: Chasseneuil bij Poitiers, 11 april 778 Ingelheim am Rhein, 20 juni 840 Lodewijk de Vrome: Chasseneuil bij Poitiers, 11 april 778 Ingelheim am Rhein, 20 juni 840 Ook wel de Eerlijke en de Joviale, was koning van Aquitanië vanaf 781. Hij was ook koning der Franken en medekeizer

Nadere informatie

Het Frankische rijk. Bedreigd door de islam. Monniken en Ridders

Het Frankische rijk. Bedreigd door de islam. Monniken en Ridders prehistorie 32 oudheid 3000 v. Chr. 2500 v. Chr. 2000 v. Chr. 1500 v. Chr. Monniken en Ridders Het Frankische rijk Jos staat in een hoek van de kringloopwinkel in een grote doos te grabbelen. Hij rommelt

Nadere informatie

Tijd van monniken en ridders ( ) 3.1 Leenheren en leenmannen ( ) ( ) Plundering Rome door Alarik in 410, tekening uit de 20 e eeuw

Tijd van monniken en ridders ( ) 3.1 Leenheren en leenmannen ( ) ( ) Plundering Rome door Alarik in 410, tekening uit de 20 e eeuw 3.1 Leenheren en nen 3.1 Leenheren en nen Gallië was rond 450 n. Chr. al meer dan 4 eeuwen (sinds Caesar) onder Romeins bestuur en een sterk geromaniseerd gebied, cultuur, bestuur, economie, taal en geloof

Nadere informatie

Jan zonder Vrees (hertog): Dijon, 28 mei 1371 Montereau, 10 september 1419

Jan zonder Vrees (hertog): Dijon, 28 mei 1371 Montereau, 10 september 1419 Jan zonder Vrees (hertog): Dijon, 28 mei 1371 Montereau, 10 september 1419 Hij was hertog van Bourgondië. Hij werd geboren in Dijon en was de oudste zoon van Filips de Stoute, hertog van Bourgondië en

Nadere informatie

Keizer Hendrik III: 28 oktober kasteel Bodfeld in de Harz, 5 oktober 1056

Keizer Hendrik III: 28 oktober kasteel Bodfeld in de Harz, 5 oktober 1056 Keizer Hendrik III: 28 oktober 1017 - kasteel Bodfeld in de Harz, 5 oktober 1056 bijgenaamd de Vrome of de Zwarte, was keizer van het Heilige Roomse Rijk. Zijn politiek stond onder invloed van de kerkhervormingen

Nadere informatie

Tijd van monniken en ridders (500 100) 3.1 Leenheren en leenmannen (500 100) (500 100) Plundering Rome door Alarik in 410, tekening uit de 20 e eeuw

Tijd van monniken en ridders (500 100) 3.1 Leenheren en leenmannen (500 100) (500 100) Plundering Rome door Alarik in 410, tekening uit de 20 e eeuw 3.1 Leenheren en nen 3.1 Leenheren en nen Gallië was rond 450 n. Chr. al meer dan 4 eeuwen (sinds Caesar) onder Romeins bestuur en een sterk geromaniseerd gebied, cultuur, bestuur, economie, taal en geloof

Nadere informatie

TIJD VAN MONNIKEN EN RIDDERS. 732: Karel Martel verslaat de Arabieren bij Poitiers

TIJD VAN MONNIKEN EN RIDDERS. 732: Karel Martel verslaat de Arabieren bij Poitiers Monniken en Ridders Het Frankische rijk TIJD VAN MONNIKEN EN RIDDERS 400 500 700 600 800 732: Karel Martel verslaat de Arabieren bij Poitiers 1000 500 732: Karel de Grote overlijdt en wordt begraven te

Nadere informatie

Hendrik I van Brabant: Leuven, ca Keulen, 5 september 1235

Hendrik I van Brabant: Leuven, ca Keulen, 5 september 1235 Hendrik I van Brabant: Leuven, ca. 1165 - Keulen, 5 september 1235 Hendrik I was hertog van Brabant vanaf 1183 en hertog van Neder-Lotharingen vanaf 1190. Hij wordt ook Hendrik de Krijgshaftige genoemd.

Nadere informatie

Thors eik, die naam kennen we hier in de omgeving. Thors eik, dat werd zo n 1400 jaar geleden iets anders geschreven. Thornspiic oftewel Doornspijk

Thors eik, die naam kennen we hier in de omgeving. Thors eik, dat werd zo n 1400 jaar geleden iets anders geschreven. Thornspiic oftewel Doornspijk Na de grote volksverhuizing woonden hier andere stammen dan ervoor. Nu wonen de Franken, Friezen en Saksen hier. Andere stammen dus, maar één ding hebben ze gemeen: het heidendom heerst. Ze geloven in

Nadere informatie

Karel de Kale: Frankfurt am Main, 13 juni Avrieux; Savoye, 6 oktober 877

Karel de Kale: Frankfurt am Main, 13 juni Avrieux; Savoye, 6 oktober 877 Karel de Kale: Frankfurt am Main, 13 juni 823 - Avrieux; Savoye, 6 oktober 877 Koning van West-Francië (840/843-877), tot keizer gekroond van het hele Roomse Rijk (875-877) als Karel II, met de grenzen

Nadere informatie

Kaart op het einde van het Romeinse Rijk

Kaart op het einde van het Romeinse Rijk Kaart op het einde van het Romeinse Rijk 1 Belangrijk in deze periode Door onvruchtbare gronden en een sterk groeiende bevolking moeten de Germanen vanuit Midden- Europa op zoek naar een nieuw woongebied.

Nadere informatie

Gebeurtenis Regeerperiode 1403-1442

Gebeurtenis Regeerperiode 1403-1442 Johanna van Polanen is pas 11 jaar als ze trouwt. Dit komt doordat haar familie een verstandshuwelijk sluit. Ontvang 100 florijnen. 1403 Engelbrecht de Eerste van Nassau trouwt met Johanna van Polanen.

Nadere informatie

Examen Geschiedenis. Geef de 7 tijdsvakken: Mintiens Quintin

Examen Geschiedenis. Geef de 7 tijdsvakken: Mintiens Quintin Examen Geschiedenis Geef de 7 tijdsvakken: Prehistorie :... 3500 v.c Stroomculturen : 3500 v.c 800 v.c Klassieke Oudheid : 800 v.c 500 n.c Middeleeuwen : 500 n.c 1450 n.c Nieuwe tijd : 1450 n.c 1750 n.c

Nadere informatie

Lodewijk van Male: kasteel van Male, bij Brugge, 25 oktober 1330 vermoord Sint-Omaars, 30 januari 1384

Lodewijk van Male: kasteel van Male, bij Brugge, 25 oktober 1330 vermoord Sint-Omaars, 30 januari 1384 Lodewijk van Male: kasteel van Male, bij Brugge, 25 oktober 1330 vermoord Sint-Omaars, 30 januari 1384 Kasteel van Male, geboorteplaats van Lodewijk van Male Hij was enig kind en alzo opvolger van Lodewijk

Nadere informatie

Johanna van Constantinopel: tussen 1194 en 1200 Marquette, 5 december 1244

Johanna van Constantinopel: tussen 1194 en 1200 Marquette, 5 december 1244 Johanna van Constantinopel: tussen 1194 en 1200 Marquette, 5 december 1244 Johanna van Constantinopel, gravin van Vlaanderen en Henegouwen van 1205 tot 1244, was de oudste dochter van graaf Boudewijn IX

Nadere informatie

Maar hoe zit het met de Lage Landen? Zijn de Vikingen in Nederland en België geweest?

Maar hoe zit het met de Lage Landen? Zijn de Vikingen in Nederland en België geweest? De Lage Landen in de Vikingtijd A Furore Normannorum Libera Nos Domine! O God, Bevrijd ons van de woede van de Noormannen! Inleiding We weten heel veel over de Vikingen. Zo weten we dat ze flink konden

Nadere informatie

NEDERLAND IN DE 16e EEUW

NEDERLAND IN DE 16e EEUW NEDERLAND IN DE 16e EEUW In de 16e eeuw vielen de Nederlanden onder de Spaanse overheersing. Er bestonden grote verschillen tussen de gewesten (= provincies), bv: - dialect - zelfstandigheid van de gewesten

Nadere informatie

Startpunt: Zwembad Twenhaarsveld (Landuwerweg 19, Holten). Eric de Noorman

Startpunt: Zwembad Twenhaarsveld (Landuwerweg 19, Holten). Eric de Noorman Rondwandeling Borkeld Startpunt: Zwembad Twenhaarsveld (Landuwerweg 19, Holten). Eric de Noorman Intro Eric de Noorman is een klassieker in de wereld van het Nederlandse stripverhaal. Tussen 1946 en 1964

Nadere informatie

Paragraaf 1 t/m 13 6/7 en 11 minder belangrijk. Hoofdstuk 3: De Middeleeuwen

Paragraaf 1 t/m 13 6/7 en 11 minder belangrijk. Hoofdstuk 3: De Middeleeuwen Paragraaf 1 t/m 13 6/7 en 11 minder belangrijk Hoofdstuk 3: De Middeleeuwen 1. De verbreiding van het christendom in Europa 481: Clovis werd koning van één vd Frankische stammen, hij liet de Franken christenen

Nadere informatie

Karel VI van Frankrijk: Parijs, 3 december 1368 aldaar, 21 oktober 1422

Karel VI van Frankrijk: Parijs, 3 december 1368 aldaar, 21 oktober 1422 Karel VI van Frankrijk: Parijs, 3 december 1368 aldaar, 21 oktober 1422 Koning van Frankrijk Periode: 16 september 1380-21 oktober 1422 Voorganger: Karel V Opvolger: Karel VII Karel VI, bijgenaamd de Waanzinnige

Nadere informatie

Onderzoeksvraag; welke motieven leidden in de middeleeuwen tot de kruistochten?

Onderzoeksvraag; welke motieven leidden in de middeleeuwen tot de kruistochten? Onderzoeksvraag; welke motieven leidden in de middeleeuwen tot de kruistochten? Rond 1080 bedreigen de minder tolerante Seldjoeken Constantinopel. Het werd voor christelijke pelgrims steeds moeilijker

Nadere informatie

Verspreiding christendom vmbo12

Verspreiding christendom vmbo12 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 12 july 2018 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie https://maken.wikiwijs.nl/62161 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van

Nadere informatie

Calvijn. Vrede van Augsburg. Margaretha van Parma. Hertog van Alva. De keurvorst van Saksen. Karel V. Buitenlandse zaken en oorlog

Calvijn. Vrede van Augsburg. Margaretha van Parma. Hertog van Alva. De keurvorst van Saksen. Karel V. Buitenlandse zaken en oorlog In welk jaar publiceerde Luther zijn 95 stellingen? Welke Frans-Zwitserse hervormer kreeg veel aanhang in de Nederlanden? Welke vrede bepaalde, dat de vorst de religie van zijn volk bepaalt? 1517 Calvijn

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3, De Romeinse Erfenis

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3, De Romeinse Erfenis Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3, De Romeinse Erfenis Samenvatting door een scholier 3094 woorden 2 december 2010 5,4 46 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Kenmerkende aspecten: De verspreiding

Nadere informatie

Tijd van Grieken en Romeinen. 2.4 De late oudheid. Romeinen. Romeinen. 1. Invallen door Germaanse stammen

Tijd van Grieken en Romeinen. 2.4 De late oudheid. Romeinen. Romeinen. 1. Invallen door Germaanse stammen De ontwikkeling van het jodendom en het christendom als de eerste monotheïstische godsdiensten Pax Romana = Romeinse vrede, in 3 e eeuw n. Chr. onder druk door: 1. Invallen door Germaanse stammen 2. Conflicten

Nadere informatie

De Vikingen! Woord vooraf

De Vikingen! Woord vooraf Woord vooraf De Vikingen! V ikingen... we denken ze allemaal te kennen, de woestelingen uit het noorden met hun lange baarden en gehoornde helmen. Ik dacht dan ook: ik lees een paar dikke boeken, maak

Nadere informatie

Tijd van Grieken en Romeinen. Romeinen. Romeinen. 1. Invallen door Germaanse stammen

Tijd van Grieken en Romeinen. Romeinen. Romeinen. 1. Invallen door Germaanse stammen Pax Romana = Romeinse vrede, in 3 e eeuw n. Chr. onder druk door: 1. Invallen door Germaanse stammen 2. Conflicten om de macht (235 284 meer dan 50 soldatenkeizers ) 3. Waardevermindering van het geld

Nadere informatie

Tijd van Grieken en Romeinen. Romeinen. Romeinen. 1. Invallen door Germaanse stammen

Tijd van Grieken en Romeinen. Romeinen. Romeinen. 1. Invallen door Germaanse stammen Pax Romana = Romeinse vrede, in 3 e eeuw n. Chr. onder druk door: 1. Invallen door Germaanse stammen 2. Conflicten om de macht (235 284 meer dan 50 soldatenkeizers ) 3. Waardevermindering van het geld

Nadere informatie

germaans volk), een sterke Franse groepering. Ze verkochten haar aan de Engelsen die haar beschuldigden van ketterij (het niet-geloven van de kerk).

germaans volk), een sterke Franse groepering. Ze verkochten haar aan de Engelsen die haar beschuldigden van ketterij (het niet-geloven van de kerk). Jeanne d'arc Aan het begin van de 15de eeuw slaagden de Fransen er eindelijk in om de Engelsen uit hun land te verdrijven. De strijd begon met een vrouw die later een nationale heldin werd, van de meest

Nadere informatie

Albrecht van Oostenrijk: (Wiener Neustadt, 15 november 1559 Brussel, 13 juli 1621

Albrecht van Oostenrijk: (Wiener Neustadt, 15 november 1559 Brussel, 13 juli 1621 Albrecht en Isabella Heersers van de Nederlanden Periode: 1598 1621 Voorganger: Filips II Opvolger: Filips IV Albrecht van Oostenrijk: (Wiener Neustadt, 15 november 1559 Brussel, 13 juli 1621 Ook Albert

Nadere informatie

ONLINE BIJBELSTUDIE VOOR JONGEREN

ONLINE BIJBELSTUDIE VOOR JONGEREN STUDIONLINE JAARGANG 2, NR. 10 ONLINE BIJBELSTUDIE VOOR JONGEREN DL 2 D O M I N E E O N L I N E. O R G Vierhonderd jaar geleden vergaderde de synode in Dordrecht. Je weet inmiddels wat een synode is: een

Nadere informatie

5,1. Samenvatting door Anoniem 686 woorden 2 maart keer beoordeeld. Geschiedenis. Hoofdstuk 3 De tijd van monniken en ridders.

5,1. Samenvatting door Anoniem 686 woorden 2 maart keer beoordeeld. Geschiedenis. Hoofdstuk 3 De tijd van monniken en ridders. Samenvatting door Anoniem 686 woorden 2 maart 2013 5,1 27 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Hoofdstuk 3 De tijd van monniken en ridders. Paragraaf 1 De Romeinen trekken zich terug. 1. Welke

Nadere informatie

Christendom in europa hv123

Christendom in europa hv123 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 20 february 2018 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie https://maken.wikiwijs.nl/62224 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs

Nadere informatie

Keizer Frans I Stefan: Nancy, 8 december 1708 Innsbruck, 18 augustus 1765

Keizer Frans I Stefan: Nancy, 8 december 1708 Innsbruck, 18 augustus 1765 Keizer Frans I Stefan: Nancy, 8 december 1708 Innsbruck, 18 augustus 1765 Hij was van 1729 tot 1737 als Frans III Stefan hertog van Lotharingen, van 1737 tot 1765 als Frans II Stefan of Frans Stefan groothertog

Nadere informatie

Dagboek Sebastiaan Matte

Dagboek Sebastiaan Matte Vraag 1 van 12 Dagboek Sebastiaan Matte Uit het dagboek van Sebastiaan Matte: "Ik ben vandaag bij een hagenpreek geweest, in de duinen bij Overveen. Wel duizend mensen uit de stad waren bij elkaar gekomen

Nadere informatie

Uiteenzetting Geschiedenis Aantekeningen Hoofdstuk 3

Uiteenzetting Geschiedenis Aantekeningen Hoofdstuk 3 Uiteenzetting Geschiedenis Aantekeningen Hoofdstuk 3 Uiteenzetting door een scholier 1283 woorden 24 januari 2011 6 1 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Geschiedenis aantekeningen hoofdstuk

Nadere informatie

> Lees Volken op de vlucht!

> Lees Volken op de vlucht! LB - > Kijk naar afbeelding.. Iedereen op de been > Lees Hunnen op rooftocht. Welke twee uitspraken over de Hunnen zijn juist? Ze zijn een vreedzaam volk. Ze houden rooftochten. Ze hebben geen leider.

Nadere informatie

Tijd van regenten en vorsten 1600 1700. 6.2 Wie heeft de macht? Deel 2. Wie hadden in de Republiek, in Frankrijk en in Engeland de politieke macht?

Tijd van regenten en vorsten 1600 1700. 6.2 Wie heeft de macht? Deel 2. Wie hadden in de Republiek, in Frankrijk en in Engeland de politieke macht? Onderzoeksvraag: Wie hadden in de Republiek, in Frankrijk en in Engeland de politieke macht? Kenmerkende aspect: Het streven van vorsten naar absolute macht. De bijzondere plaats in staatskundig opzicht

Nadere informatie

Stofomschrijving Deze opdracht hoort bij 2.1-3.1 en 3.2 van De Republiek in tijd van Vorsten (Geschiedenis Werkplaats).

Stofomschrijving Deze opdracht hoort bij 2.1-3.1 en 3.2 van De Republiek in tijd van Vorsten (Geschiedenis Werkplaats). Het verhaal van 1588 Bodystorming Inleiding Het jaar 1588 is een belangrijk jaar in de geschiedenis van de Republiek. De gebeurtenissen die eraan vooraf gaan worden als feiten voorgelezen en tussen de

Nadere informatie

Verspreiding christendom vmbo12

Verspreiding christendom vmbo12 banner Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 19 juni 2017 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/62161 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van

Nadere informatie

Het begin van staatsvorming en centralisatie. Onderzoeksvraag; Hoe vond de staatsvorming van Engeland, Frankrijk en het hertogdom Bourgondië plaats?

Het begin van staatsvorming en centralisatie. Onderzoeksvraag; Hoe vond de staatsvorming van Engeland, Frankrijk en het hertogdom Bourgondië plaats? Onderzoeksvraag; Hoe vond de staatsvorming van Engeland, Frankrijk en het hertogdom Bourgondië plaats? Voorbeeld 1: Engeland De bezittingen van de Engelse koning Hendrik II in Frankrijk rond 1180 zijn

Nadere informatie

De klassieke tijdlijn

De klassieke tijdlijn De klassieke tijdlijn In de lessen geschiedenis heb je waarschijnlijk al gehoord over de tijdlijnen, of de historische periodes en waarschijnlijk ook over exacte datums zoals 476. In dit documentje kom

Nadere informatie

Naam: VAN WILLIBRORD tot Statenbijbel

Naam: VAN WILLIBRORD tot Statenbijbel Naam: VAN WILLIBRORD tot Statenbijbel Willibrord Willibrord werd geboren als zoon van pas bekeerde ouders en werd als zevenjarige jongen door zijn vader Wilgis toevertrouwd aan het klooster van Ripon nabij

Nadere informatie

Waarom stuurt de Spaanse koning schepen naar de Nieuwe Wereld?

Waarom stuurt de Spaanse koning schepen naar de Nieuwe Wereld? Werkblad 6 Ω De Nieuwe Wereld Ω Les : Cortés en de Azteken een In de periode van 500 tot 600 zijn Spanje en Portugal de machtigste landen van de wereld. Ze sturen schepen en mensen naar de Nieuwe Wereld

Nadere informatie

Naam: FLORIS DE VIJFDE

Naam: FLORIS DE VIJFDE Naam: FLORIS DE VIJFDE Floris V leefde van 1256 tot 1296. Hij was een graaf, een edelman. Nederland zag er in de tijd van Floris V heel anders uit dan nu. Er woonden weinig mensen. Verschillende edelen

Nadere informatie

Keizer Frederik III: Innsbruck, 21 september Linz, 19 augustus 1493

Keizer Frederik III: Innsbruck, 21 september Linz, 19 augustus 1493 Keizer Frederik III: Innsbruck, 21 september 1415 - Linz, 19 augustus 1493 Frederik III, uit het Huis Habsburg, was vanaf 1440 koning van Duitsland en vanaf 1452 tot 1493 keizer van het Heilige Roomse

Nadere informatie

Keizer Karel VII Albrecht: Brussel, 6 augustus 1697 München, 20 januari 1745

Keizer Karel VII Albrecht: Brussel, 6 augustus 1697 München, 20 januari 1745 Keizer Karel VII Albrecht: Brussel, 6 augustus 1697 München, 20 januari 1745 Karel VII Albert, een lid van het Huis Wittelsbach, was keurvorst van Beieren vanaf 1726 en Rooms-Duitse keizer van 24 januari

Nadere informatie

Eduard IV van Engeland: Rouaan, 28 april 1442 Palace of Westminster, 9 april 1483

Eduard IV van Engeland: Rouaan, 28 april 1442 Palace of Westminster, 9 april 1483 Eduard IV van Engeland: Rouaan, 28 april 1442 Palace of Westminster, 9 april 1483 Eduard IV was koning van Engeland van 1461 tot 1483. Hertog van York Periode: 1460-1461 Voorganger: Richard van York Opvolger:

Nadere informatie

TIJDLIJN VAN DE MIDDELEEUWEN TIJDLIJN

TIJDLIJN VAN DE MIDDELEEUWEN TIJDLIJN e-book Deze serie bestaat uit... 978-94-6175-209-3 (HB) 978-94-6175-153-9 (HB) 978-94-6175-963-4 (e-book) 978-94-6175-967-2 (e-book) 978-94-6175-210-9 (HB) 978-94-6175-155-3 (HB) 978-94-6175-154-6 (HB)

Nadere informatie

Albert I van België: Brussel, 8 april Marche-les- Dames, 17 februari 1934

Albert I van België: Brussel, 8 april Marche-les- Dames, 17 februari 1934 Albert I van België: Brussel, 8 april 1875 - Marche-les- Dames, 17 februari 1934 Hij was prins van België, hertog van Saksen, prins van Saksen-Coburg-Gotha, was van 23 december 1909 tot 17 februari 1934

Nadere informatie

Toetsvragen Geschiedenis Toelatingstoets Pabo. Tijdvak 3 Toetsvragen

Toetsvragen Geschiedenis Toelatingstoets Pabo. Tijdvak 3 Toetsvragen Tijdvak 3 Toetsvragen 1 Op veel afbeeldingen wordt de Romeinse keizer Constantijn als een heilige afgebeeld met een stralenkrans om zijn hoofd. Welke reden was er om Constantijn als christelijke heilige

Nadere informatie

> Kijk naar afbeelding 1.

> Kijk naar afbeelding 1. LB - > Kijk naar afbeelding.. Iedereen op de been > Lees Hunnen op rooftocht. Waarmee vervoeren de Romeinen hun spullen? Zet daar een kruisje bij. Welke twee uitspraken over de Hunnen zijn juist? Ze zijn

Nadere informatie

De middeleeuwen. het jaar 1018. in Vlaardingen zoeken ze ruzie

De middeleeuwen. het jaar 1018. in Vlaardingen zoeken ze ruzie De middeleeuwen het jaar 1018 in Vlaardingen zoeken ze ruzie een korte, maar hevige strijd volgt precies 1000 jaar later, dagen ze ons opnieuw uit! Tiel rond het jaar 1000 Tiel maakt rond het jaar 1000

Nadere informatie

Mensen en Regels. Hoofdstuk 1B5

Mensen en Regels. Hoofdstuk 1B5 Mensen en Regels Hoofdstuk 1B5 Cursus 5.1 Doen wat gezegd wordt Wat leer je in cursus 5.1? hoe ons land bestuurd wordt en door wie welke drie bestuurslagen er zijn hoe democratie werkt hoe wetten gemaakt

Nadere informatie

Toelichting beelden tijdbalk Argus Clou Geschiedenis groep 7

Toelichting beelden tijdbalk Argus Clou Geschiedenis groep 7 Toelichting beelden tijdbalk Argus Clou Geschiedenis groep 7 Hierbij treft u een toelichting aan bij de beelden die in de tijdbalk van Argus Clou Geschiedenis groep 7 zijn opgenomen. Inhoud Thema 1 Boze

Nadere informatie

Gaston van Orléans: Fontainebleau, 25 april 1608 Blois, 2 februari 1660

Gaston van Orléans: Fontainebleau, 25 april 1608 Blois, 2 februari 1660 Gaston van Orléans: Fontainebleau, 25 april 1608 Blois, 2 februari 1660 Gaston Jean Baptiste van Frankrijk, hertog van Orléans, prins van Frankrijk. Hij werd geboren als het vijfde kind en derde zoon van

Nadere informatie

Oudheid ( 800 V.C - 500 )

Oudheid ( 800 V.C - 500 ) 1922 -> Howard Carter vindt het masker van Toetachanchamon 1974 -> Lucy wordt gevonden en zij wordt de eerste mens.(genoemd naar het liedje Lucy in the sky of diamond )? ( Prehistorie ) -> Vuur werdt ondekt

Nadere informatie

Een andere kijk op Noord Nederland voor en na Karel de Grote.

Een andere kijk op Noord Nederland voor en na Karel de Grote. Een andere kijk op Noord Nederland voor en na Karel de Grote. Versie 11-11-2015. Anne Post Graven als bestuurders namens de machthebber. Na de definitieve onderwerping van de Friezen en de Saksen door

Nadere informatie

Karel de Grote en het feodale stelsel. Rilana Kuiters. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Karel de Grote en het feodale stelsel. Rilana Kuiters. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. Auteur Rilana Kuiters Laatst gewijzigd 09 May 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/73905 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.

Nadere informatie

4 De Nederlandse opstand

4 De Nederlandse opstand 4 De Nederlandse opstand Kenmerken Nederlanden: * veel water * weinig goede wegen * weinig steden * veel dorpen * aparte gewesten * gewesten zeer zelfstandig Habsburgse Nederlanden 1477-1581 * 17 gewesten

Nadere informatie

Limburg tussen staf en troon 1000 jaar graafschap Loon. les 1: Wie waren de graven van Loon

Limburg tussen staf en troon 1000 jaar graafschap Loon. les 1: Wie waren de graven van Loon Limburg tussen staf en troon 1000 jaar graafschap Loon les 1: Wie waren de graven van Loon Na deze les kan je de geschiedenis van het graafschap Loon aanduiden op je tijdbalk; kan je informatie opzoeken

Nadere informatie

Ridder Hendrik van Norch en familie.

Ridder Hendrik van Norch en familie. Ridder Hendrik van Norch en familie. Uit bewaard gebleven historische gegevens weten wij dat in Drenthe voorname families hebben gewoond die tot de Ridderschap behoorden. In de middeleeuwen maakten vertegenwoordigers

Nadere informatie

Willem II van Holland:?, februari Hoogwoud, 28 januari 1256

Willem II van Holland:?, februari Hoogwoud, 28 januari 1256 Willem II van Holland:?, februari 1227 - Hoogwoud, 28 januari 1256 Willem II was graaf van Holland en Zeeland (1234-1256) en koning van het Heilige Roomse Rijk (1248-1256). Rooms-Duits (tegen-)koning Regeerperiode:

Nadere informatie

Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties

Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties Dit hoofdstuk gaat over opstand in Amerika, Frankrijk en Nederland. Deze opstanden noemen we revoluties. Opstand in Amerika (1775). De

Nadere informatie

Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen

Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen Verslag door Lotte 1570 woorden 19 juni 2017 3 4 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Tijdvak: Tijd van Grieken

Nadere informatie

Tijd van monniken en ridders (500 100 n. Chr.) 3.3 Christendom in Europa. De verspreiding van het christendom in geheel Europa.

Tijd van monniken en ridders (500 100 n. Chr.) 3.3 Christendom in Europa. De verspreiding van het christendom in geheel Europa. 391 n Chr Onder keizer Theodosius wordt het christendom de staatsgodsdienst in Romeinse Rijk 496 n Chr De Frankische koning Clovis en vele andere Franken bekeren zich tot het christendom Wat waren de belangrijkste

Nadere informatie

De middeleeuwen. Isabel Vogelezang 10 jaar OBS De Vogelenzang Leonardo Middenbouw Groep 6.

De middeleeuwen. Isabel Vogelezang 10 jaar OBS De Vogelenzang Leonardo Middenbouw Groep 6. De middeleeuwen. Isabel Vogelezang 10 jaar OBS De Vogelenzang Leonardo Middenbouw Groep 6. Inhoud 1.De pest 6. Het kasteel 2. Waarom middeleeuwen? 7.Straffen 3.Belegeringswapens 8.Karel de Grote 4. Kinderen

Nadere informatie

1. Wie of wat? Vul in. Kies uit: eed - kabinet kroonprins prins staatsbezoek. Bezoek van de koning aan een ander land.

1. Wie of wat? Vul in. Kies uit: eed - kabinet kroonprins prins staatsbezoek. Bezoek van de koning aan een ander land. Naam: Wat vieren we op 15 november? Koningsdag Vroeger werd dit de feestdag van de dynastie genoemd. Het is de datum van het naamfeest van Leopold en Albert. 1. Wie of wat? Vul in. Kies uit: eed - kabinet

Nadere informatie

Waarom stuurt de Spaanse koning schepen naar de Nieuwe Wereld? weten nog niets van dit deel van de wereld.

Waarom stuurt de Spaanse koning schepen naar de Nieuwe Wereld? weten nog niets van dit deel van de wereld. Werkblad 6 Ω De Nieuwe Wereld Ω Les : Cortés en de Azteken In de periode 500 tot 600 zijn Spanje en Portugal de machtigste landen de wereld. Ze sturen schepen en mensen naar de Nieuwe Wereld die Columbus

Nadere informatie

DE VROEGE MIDDELEEUWEN (400-900)

DE VROEGE MIDDELEEUWEN (400-900) Page 1 of 12 DE VROEGE MIDDELEEUWEN (400-900) Deel 1: 400-804 De volksverhuizingen, kersteningen en de opkomst van het Frankische Rijk Na de Romeinse Tijd zijn er de vele volksverhuizingen, waarbij de

Nadere informatie

Het Rijk wordt in tweeën gesplitst om de volgende reden, waardoor het verval intrad:

Het Rijk wordt in tweeën gesplitst om de volgende reden, waardoor het verval intrad: Samenvatting door A. 1923 woorden 27 mei 2015 7.1 81 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Middeleeuwen De val van het West-Romeinse Rijk was in 476 dus lieten historici de middeleeuwen in 500

Nadere informatie

een zee Volksverhuizingen Het Romeinse Rijk is heel rijk. Veel volkeren willen een deel van die rijkdom.

een zee Volksverhuizingen Het Romeinse Rijk is heel rijk. Veel volkeren willen een deel van die rijkdom. Werkblad 7 Ω De Franken Ω Les : De volksverhuizingen Volksverhuizingen Het Romeinse Rijk is heel rijk. Veel volkeren willen een deel van die rijkdom. Het wordt steeds moeilijker om de grenzen van het grote

Nadere informatie

Geschiedenis kwartet Tijd van jagers en boeren

Geschiedenis kwartet Tijd van jagers en boeren Geschiedenis kwartet jagers en boeren jagers en boeren jagers en boeren Reusachtige stenen die door mensen op elkaar gelegd zijn. Zo maakten ze een begraafplaats. * Hunebedden * Drenthe * Trechterbekers

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 Samenvatting door B. 1191 woorden 7 oktober 2016 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Tijdvak 3 Tijd van monniken en ridders De vroege middeleeuwen 500-1000 https://www.scholieren.com/verslag/samenvatting-geschiedenis-hoofdstuk-3-98166

Nadere informatie

Boudewijn met de IJzeren Arm schaakt Judith

Boudewijn met de IJzeren Arm schaakt Judith Boudewijn met de IJzeren Arm schaakt Judith Boudewijn met de IJzeren Arm houdt Judith in een ijzeren greep. Een tafereel uit de Gouden- Boomstoet van 2007. De vijfjaarlijkse Gouden Boomstoet in Brugge

Nadere informatie

Alberich van Montmorency (9 generaties) Tweede Generatie

Alberich van Montmorency (9 generaties) Tweede Generatie Alberich van Montmorency (9 generaties) 1. Alberich van Montmorency, ook bekend als Alberich van Orleans, geb. 900, (zoon van Alberich I van Gatinais). Hij trouwde met Elfleda van Engeland, geb. 910. +

Nadere informatie

Hendrik VI van Engeland: bij Windsor, 6 december 1421 Londen, 20 mei 1471

Hendrik VI van Engeland: bij Windsor, 6 december 1421 Londen, 20 mei 1471 Hendrik VI van Engeland: bij Windsor, 6 december 1421 Londen, 20 mei 1471 Hendrik VI was koning van Engeland van 1422 tot 1461 en van 1470 tot 1471. 1ste opvolger voor de Engelse kroon Periode: 1421-1422

Nadere informatie

Startpunt: Zwembad Twenhaarsveld (Landuwerweg 19, Holten).

Startpunt: Zwembad Twenhaarsveld (Landuwerweg 19, Holten). Rondwandeling Borkeld Startpunt: Zwembad Twenhaarsveld (Landuwerweg 19, Holten). Vikingen! Gebruiksaanwijzing Getallen verwijzen naar de jaartallen op de paaltjes. Letters verwijzen naar de zijde van de

Nadere informatie

Strijd om West-Frisia

Strijd om West-Frisia Strijd om West-Frisia Dr. Kees Nieuwenhuijsen werd in 1954 geboren in Vlaardingen, studeerde biologie in Utrecht en Rotterdam en is werkzaam als informatieanalist. Hij is een enthousiast re-enactor en

Nadere informatie

Werkboek klas 2 Hoofdstuk 3

Werkboek klas 2 Hoofdstuk 3 Werkboek klas 2 Hoofdstuk 3 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Marco Harmsen 13 oktober 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/67292 Dit lesmateriaal is gemaakt

Nadere informatie

Tijdwijzer. Het begin. Voor en na Christus

Tijdwijzer. Het begin. Voor en na Christus 138 Tijdwijzer Het begin Op deze tijdbalk past niet de hele geschiedenis van de mens. Er lopen namelijk al zo n 100.000 jaar mensen rond op aarde. Eigenlijk zou er dus nog 95.000 jaar bij moeten op de

Nadere informatie

Karel de Grote en zo

Karel de Grote en zo Rondwandeling De Overtoom Startpunt: Café De Keizer, Holterstraatweg 186 (hoek Lichtenbergerweg), Holten Karel de Grote en zo Wat ging er aan vooraf? In 476 kwam er een eind aan het West-Romeinse Rijk.

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Romeinen

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Romeinen Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Ro Samenvatting door S. 1180 woorden 29 maart 2016 6,4 11 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Hoofdstuk 5 De Ro Paragraaf 1 t/m 7 1 Van dorp

Nadere informatie

Karel XII van Zweden: Stockholm, 17 juni 1682 Halden, 30 november 1718

Karel XII van Zweden: Stockholm, 17 juni 1682 Halden, 30 november 1718 Karel XII van Zweden: Stockholm, 17 juni 1682 Halden, 30 november 1718 Karel XII was van 1697 tot 1718 koning van Zweden. Hij was de derde koning uit het geslacht Wittelsbach en één der partijen in de

Nadere informatie

Graven en hertogen. Minimum. Steden en Staten. 1. Graaf Dirk III. 1. Welke graaf van Holland bouwde een tol om inkomsten te verkrijgen? 2. Ridderzaal.

Graven en hertogen. Minimum. Steden en Staten. 1. Graaf Dirk III. 1. Welke graaf van Holland bouwde een tol om inkomsten te verkrijgen? 2. Ridderzaal. Steden en Staten Graven en hertogen TIJD VAN VAN STEDEN EN STATEN 900 1000 1100 1200 1296: Graaf Floris V door de edelen vermoord 1300 1400 1345 - ±1500: Hoekse en Kabeljauwse twisten 1500 1600 1421: Sint-Elisabethsvloed

Nadere informatie

Bij de tijd Groep 6 thema 3, les 1 De Opstand Werkblad 1. dit is Klaas. Klaas is veer-tien jaar. hij loopt al heel lang.

Bij de tijd Groep 6 thema 3, les 1 De Opstand Werkblad 1. dit is Klaas. Klaas is veer-tien jaar. hij loopt al heel lang. Bij de tijd Groep 6 thema 3, les 1 De Opstand Werkblad 1 Rouwdouwen Kleur de woorden: sol-daat = geel vecht = rood vrij-heid = groen held = blauw dit is Klaas Klaas is veer-tien jaar hij loopt al heel

Nadere informatie

Noord-Nederlandse gewesten. Smeekschift

Noord-Nederlandse gewesten. Smeekschift Habsburgs gezag Vanaf dat moment stonden de zuidelijke Nederlanden onder Habsburgs gezag. Noord-Nederlandse gewesten Door vererving en verovering vielen vanaf dat moment ook alle Noord- Nederlandse gewesten

Nadere informatie

De renaissance!! Waarschijnlijk heb je al eens van deze term gehoord bij het bezoeken van museums of tijdens lessen geschiedenis.!

De renaissance!! Waarschijnlijk heb je al eens van deze term gehoord bij het bezoeken van museums of tijdens lessen geschiedenis.! De renaissance Waarschijnlijk heb je al eens van deze term gehoord bij het bezoeken van museums of tijdens lessen geschiedenis. Deze term betekent letterlijk de wedergeboorte, en is een kunststroming uit

Nadere informatie

1 Friesland 2 Stad en Lande 3 Drenthe 4 Overijssel 5 Gelre 6 Limburg 7 Sticht 8 Holland 9 Zeeland 10 Brabant 11 Vlaanderen 12 Artesië

1 Friesland 2 Stad en Lande 3 Drenthe 4 Overijssel 5 Gelre 6 Limburg 7 Sticht 8 Holland 9 Zeeland 10 Brabant 11 Vlaanderen 12 Artesië Werkblad Ω Hoe Nederland ontstond Ω Les : Nederland nu en toen Rond 500 krijgt ons land de naam de Lage Landen of de Nederlanden. Ons land ligt namelijk erg laag. Het gebied is zo groot als Nederland,

Nadere informatie

Om een zo duidelijk mogelijk verslag te maken, hebben we de vragen onderverdeeld in 4 categorieën.

Om een zo duidelijk mogelijk verslag te maken, hebben we de vragen onderverdeeld in 4 categorieën. Beste leerling, Dit document bevat het examenverslag voor leerlingen van het vak geschiedenis vwo, tweede tijdvak (2018). In dit examenverslag proberen we een zo goed mogelijk antwoord te geven op de volgende

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis 3.3 het christendom in Europa de islam in Europa + antwoorden Leerdoelen

Samenvatting Geschiedenis 3.3 het christendom in Europa de islam in Europa + antwoorden Leerdoelen Samenvatting Geschiedenis 3.3 het christendom in Europa + 3.4 de islam in Europa + antwoorden Leerdoelen Samenvatting door een scholier 1733 woorden 11 december 2017 5,6 19 keer beoordeeld Vak Methode

Nadere informatie

Het verval van het uitgestrekte keizerrijk

Het verval van het uitgestrekte keizerrijk Het verval van het uitgestrekte keizerrijk Problemen in Rome Problemen in Rome Uitgestrekte grenzen / groot leger nodig Groot leger kost geld: belastingen Crisis en burgeroorlogen Volksverhuizing (Hunnen...)

Nadere informatie

Verborgen verleden van Wilhelmina Boumans

Verborgen verleden van Wilhelmina Boumans Verborgen verleden van Wilhelmina Boumans Een speurtocht door 12 eeuwen verleden Inleiding Het verhaal gaat over de voorouders van Wilhelmina Boumans en begint bij Karel de Grote, de eerste in een rij

Nadere informatie

Nummer Toegang: A13. Maurits, prins van Oranje, graaf van Nassau- Breda ( )

Nummer Toegang: A13. Maurits, prins van Oranje, graaf van Nassau- Breda ( ) Nummer Toegang: A13 Maurits, prins van Oranje, graaf van Nassau- Breda (1567-1625) Koninklijke Verzamelingen, Den Haag (c) 2000 A13 3 I N H O U D S O P G A V E BESCHRIJVING VAN HET ARCHIEF...5 Aanwijzingen

Nadere informatie

Tijd van jagers en boeren? 3000 v. Chr. Prehistorie. Kenmerkende aspecten. Begrippen

Tijd van jagers en boeren? 3000 v. Chr. Prehistorie. Kenmerkende aspecten. Begrippen Tijd van jagers en boeren? 3000 v. Chr. Prehistorie 1. De levenswijze van jager-verzamelaars. 2. Het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen. 3. Het ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen.

Nadere informatie