Nico de Vries heeft een interessante vondst van onbekende wortelwolluizen in Livistonia uit Sri Lanka gedaan.

Transcriptie

1 186 Datum: 14 november 13 Voor: Medewerkers afdeling Keuringen Algemene zaken Extra aandacht voor wortelwolluis op Livistonia uit Sri Lanka Nico de Vries heeft een interessante vondst van onbekende wortelwolluizen in Livistonia uit Sri Lanka gedaan. Ondanks dat deze vondst al van enige tijd geleden is, is de diagnost Maurice Jansen op zoek naar extra materiaal. Willen jullie materiaal insturen ter determinatie? Heb je vragen naar aanleiding van dit bericht, neem dan contact op met Nico de Vries of Wybo Zijlstra. Werkveld bollen/plantuien en vaste planten Geen PSI inspecties op Thanksgiving Op donderdag 28 november a.s. worden er door de Amerikaanse en Canadese inspecteurs géén inspecties uitgevoerd in verband met Thanksgiving. Werkveld zaden Geen informatie Pagina 1 van 6

2 Werkveld houtige en kruidachtige gewassen Britten onderzoeken importrisico Pinus Alle Britten die planten of zaden van Pinus willen importeren, moeten dit vooraf melden bij hun fytosanitaire dienst FERA. De Britse overheid werkt namelijk aan een risicoanalyse van drie schadelijke organismen. Het betreft Dothistroma pini en D. septosporum, twee schimmelsoorten die naaldval veroorzaken in Pinus, en Thaumetopoea pityocampa oftewel dennenprocessierups. Ook de laatste veroorzaakt schade aan Pinus. Haren van de rups zijn tevens gevaarlijk voor mensen en dieren, aldus FERA, net zoals haren van de nauw verwante eikenprocessierups (T. processionea) dat zijn. Geen van deze drie organismen heeft zich reeds gevestigd in het Verenigd Koninkrijk, maar FERA vreest hier wel voor. Ze verspreiden zich volgens de fytosanitaire dienst namelijk al in andere EU-lidstaten. In sommige delen van het Verenigd Koninkrijk is D. septosporum al aangetroffen. Larven van de dennenprocessierups zijn eens aangetroffen op een Britse kwekerij die Pinus had geïmporteerd uit Italië. FrontOffice Afgehandelde orders FrontOffice Een vijftal keurmeesters testen op dit ogenblik de afhandeling van bezoekorders in FrontOffice via een verbinding met Citrix. De resultaten zijn niet allemaal even goed. Er zal worden bekeken of we het FrontOffice tool kunnen loskoppelen en offline de verwerking kunnen gaan doen. Dit zal een ICT project worden voor de eerste helft van Pagina 2 van 6

3 Interactiviteit Voor mijnnaktuinbouw zijn een aantal wijzigingen vastgelegd welke gerealiseerd zullen zijn voor het nieuwe teeltaangifte seizoen Dat betekent dat we in december de wijzigingen kunnen testen en tonen aan de keurmeesters en klanten. Tijdens de klanten bijeenkomsten hebben klanten zich hiervoor beschikbaar gesteld. De wijzigingen zijn vooral op gebruikersgemak geënt. Nieuwe laptops 19 november is de eerste serie nieuwe laptops uitgeleverd aan de keurmeesters. De eerste reacties zijn enorm positief. Windows 8 is wel anders dan dat we gewend zijn maar tijdens de introductie door Laurens en Mark van ICT hadden de deelnemers ook al heel veel goede aanwijzingen en ideeën voor handig werken. Op het startscherm kunnen directe links gemaakt worden naar het handboek voor keuringen, FrontOffice en andere handige snelkoppelingen. Pagina 3 van 6

4 Whatsup? In deze rubriek voorbeelden die opvallen en of informatief zijn die onder andere op whatsapp gedeeld wordt. Bladroller in Taxus Riny van Wanrooy deelt een foto van het symptoom van een bladroller in Taxus. Pagina 4 van 6

5 Boktorren in verpakkingshout Tijdens een importinspectie trof Jacco Starre verpakkingshout aan van een eerdere import met sporen van boktorren. Jacco: Naast de zending waarvoor ik kwam inspecteren lag gebruikt verpakkingshout. Ik zag dat daar een aantal verdachte gaten in zaten en besloot dat het de moeite waard was om hier een nader onderzoek in te stellen. Met behulp van een medewerker van het bedrijf kon ik het hout open breken en trof ik het volgende aan: Pagina 5 van 6

6 Onderzoek door NRC gaf de diagnose Semanotus bifasciatus. De maatregel: retour, vernietigen, opnieuw behandelen. Meer informatie over deze boktor is te vinden in een quickscan, bijgevoegd als bijlage bij deze keurwijzer. Tip van Jacco: Kijk goed rond tijdens een bezoek aan een bedrijf. Besteed extra aandacht aan verpakkingshout! Overzicht uitslagen monsters Geen informatie Notificaties Gewas Product Reden Land van Land van Notificatie uit export origine Actinidia chinensis Jonge planten Pseudomonas syringae Duitsland - Oostenrijk Zea mays Zaden Ontbreken fytosanitair certificaat Orchidaceae Snijbloemen Ontbreken fytosanitair certificaat Mexico Mexico Frankrijk Thailand Thailand Oostenrijk Aster sp, Solidago sp Snijbloemen Onjuiste opmaak van het fytosanitair certificaat Zambia Zambia Nederland Dianthus sp, Rosa sp Snijbloemen Fytosanitair certificaat zonder waarmerkstempel Colombia Colombia Nederland Vitis sp Bladeren Invoerverbod Turkije Turkije Oostenrijk Bijlagen De bijlage is te lezen op de volgende bladzijden: Quickscan Semanotus bifasciatus Pagina 6 van 6

7 Plantenziektenkundige Dienst Hoofdproces: Uitvoerende processen/overhead PD producten Procedure: Uitvoeren Quickscan Formulier: Quickscanformulier Quickscannummer: QS.ENT Datum quickscan: Streefdatum conclusie (doorlooptijd): Vragen 1 t/m 16 in te vullen door medewerker Nationaal Referentie Laboratorium. Naam medewerker: Brigitta Wessels 1 Wat is de naam van het organisme? Semanotus bifasciatus (Mostschulsky, 1875) Cerambycidae, Cerambycinae, Calidiini (16) Syn: Sympiezocera sinensis Mostschulsky, 1875 Juniper Bark Borer; 2 Wat is de aanleiding voor deze quick-scan? (vondst import, export, teelt, groene ruimte, screening EPPO alert list etc.) (mannetje dorsaal (l), lateraal (r); 10) Twee levende boktorren aangetroffen in naaldhouten kratten (verpakkingshout) met Ficus bestemd voor OBC uit Bleiswijk. PRISMA nr , import China. onderschept exemplaar NL (Jacco Starre) Ligt er een partij vast (aankruisen)? JA NB. Ligt er een partij vast, dan heeft de procedure haast. X NEE 3 Wat is het huidige (meest waarschijnlijke) verspreidingsgebied? 4 Is het organisme gevestigd in omringende landen (Duitsland, België, Luxemburg en/of, Noord-Frankrijk)? Ja/nee; bij ja landen noemen; aangeven indien alleen lokaal aanwezig. Wijdverspreid in China (noordelijke provincies), Japan, Korea, Rusland (Sachalin) (1, 3, 7, 8, 15). Onderschept in hout afkomstig uit China in Nieuw Zeeland in 2006 (10), Fiji in 2009 (11) en Australië in 2010 (13) Nee. Versie: 2.0 Pagina 1 van 5 Ingangsdatum::

8 Plantenziektenkundige Dienst Hoofdproces: Uitvoerende processen/overhead PD producten Procedure: Uitvoeren Quickscan Formulier: Quickscanformulier 5 Is het organisme schadelijk in het huidige verspreidingsgebied en/of vertoont de partij (significante) schade die vermoedelijk door dit organisme is veroorzaakt? Ja/nee + korte toelichting. Indien organisme anderszins schadelijk is (bv vector humaan pathogeen) dit ook aangeven. 6 Is er kans op vestiging van het organisme in NL a. Nee b. Ja, alleen in kassen c. Ja, binnen en buiten kassen Keuze en toelichting geven. 7 Kan schade worden verwacht aan planten bij vestiging van het organisme in NL? Ja/nee Indien het antwoord nee is, direct door naar vraag 14 Semanotus bifasciatus komt in Azië algemeen in bossen voor. Daar veroorzaakt ze schade in stammen van coniferen (14), bijvoorbeeld Cryptomeria japonica D. Don, Chamaecyparis obtusa Sieb. & Zucc. and Thujopsis dolabrata (L. fil.) Sieb. & Zucc. (Cupressaceae). Vooral omgewaaide bomen en boomstronken worden aangetast. Naast zwakke en afstervende bomen kunnen ook gezond uitziende bomen aangetast worden. Vaak gaat deze aantasting gepaard met droogte. Kevers vormen een bedreiging voor grote oude, beschermde Cypressen. In Platycladus orientalis (L.f.) Franco (Cupressaceae) bomen kunnen aantastingen uitgroeien tot een plaag (6, 9). Kevers zijn aangetroffen in een popkamer in verpakkingshout. De levenscyclus beslaat 1 jaar (Nagano (Jp), 12). Adult komt in augustus uit de pop, de kever overwintert in de popkamer in het hout, en vliegt vervolgens in april van het volgend jaar uit. Larven veroorzaken schade door middel van boorgangen in het hout (2,3, 4, 5, 13-15) Kasklimaat geschikt. Semanotus soorten komen in gematigde streken voor en in [sub]tropische streken op grotere hoogtes voor. Buitenklimaat in Nederland lijkt geschikt op basis van de voorkomen van Semanotus bifasciatus in noordelijke delen van Azië: China (Binnen Mongolië, Liaoning, Ningxia, Hebei,, Shanxi en Jiangsu), Japan (Zuid Hokkaido, Honshu), Rusland (Sachalin) en Korea. (2, 5, 8, 9). Kevers overwinteren in dormancy, waarschijnlijk niet in diapauze (9). Ja, mogelijk in coniferenteelt of oude, verzwakte Coniferen. 8 Welke waardplanten worden geteeld in kassen/openlucht of zijn aanwezig in de groene Coniferen: Cupressaceae. Vooral aantasting in Cryptomeria japonica D. Don, Cunninghamia lanceolata (Lambert) Hooker, Chamaecyparis obtusa Sieb. & Zucc., Juniperus virginiana Linnaeus, Platycladus ruimte in NL? Indien alleen kasklimaat geschikt is voor orientalis (L.f.) Franco, Thuja occidentalis Linnaeus en Thujopsis dolabrata (L. fil.) Sieb. & Zucc. (3, 4, 5, 9, vestiging alleen waardplanten in kassen noemen. 15). Een van de subspecies van deze soort - Semanotus bifasciatus bifasciatus - is aangetroffen op Sophora japonica (Leguminosae) (7, 14) 9 Hoeveel en welke soort schade kan verwacht worden in NL bij vestiging (zonder inzet van gewasbeschermingsmaatregelen; ook eventuele indirecte schade door bijvoorbeeld handelsbelemmering noemen)? 10 Hoe groot is de kans op verspreiding in NL? Middels natuurlijke verspreiding en menselijk handelen. 11 Op welke wijze(n) zou het organisme NL kunnen binnenkomen (pathways)? 12 Is het organisme op een eindproduct (snijbloemen, Nee. Larven maken boorgangen waardoor plant kan afsterven. In zwakke bomen, oude monumentale bomen en in bepaalde Coniferen soorten kan Semanotus bifasciatus tot plaag uitgroeien (zie punt 5.) Klimaat lijkt geschikt, coniferen alom aanwezig; Climex studie zou dit kunnen uitwijzen. Levende coniferen en verpakkingshout. Versie: 2.0 Pagina 2 van 5 Ingangsdatum::

9 Plantenziektenkundige Dienst Hoofdproces: Uitvoerende processen/overhead PD producten Procedure: Uitvoeren Quickscan Formulier: Quickscanformulier vruchten ) gevonden, dat direct bestemd is voor de consument? Bij nee, door naar vraag Indien het organisme is gevonden op een eindproduct, hoe groot is de kans op introductie en vestiging in een teelt en/of in de groene ruimte in NL? 14 Voorlopige conclusie(s) (aankruisen) en toelichting NRL 1. PRA uitvoeren (+ evt. noodmaatregelen bij vondst) 2. Eerst literatuur- / CLIMEX-studie, dan besluit PRA 3. Opnemen in programma Fytobewaking (survey) 4. Geen vervolgactie nodig 5. Niet of nauwelijks schadelijk voor NL, maar mogelijk schadelijk voor Zuid-Europa 6. Anders 1 2 X x Toelichting : 2- Verpakkingshout is besmet met levende kevers, en wordt vernietigd. Boktorren zoals Semanotus bifasciatus, groeien de laatste jaren in China vaker uit tot een plaag, mogelijk door veranderde weersomstandigheden en/of droogte. Hierdoor is de kans dat de kevers meekomen met verpakkingshout groter geworden. Climex kan goede indicatie vestigingskansen geven 6- Regulier risicolocaties verpakkingshout structureel en zeer frequent aan inspecties onderwerpen (in kader FB) 15 Overige Opmerkingen Semanotus bifasciatus heeft vele subspecies. Een van deze subspecies Semanotus bifasciatus bifasciatus is aangetroffen op Sophora japonica (Leguminosae) (7, 13) 16 Referenties: geraadpleegd Literatuur: 1. Chen, S.X., et al. (1959) Economic Insects of China. 2. Chen, Z. (2004) Preliminary report on forecast of ovipositing amount and occurrence time of Semanotus bifasciatus (Moschulsky), Anhui Nongye Daxue Xuebao, 30(3) Sum No Cherepanov, A.I. (1990) Cerambycidae of Northerna Asia, Vol2, Cerambycinae Part I. 4. China Papers (2010) Studies on Phyto-attractants of Semanotus bifasciatus (Motschulsky) and the Mechanism of Weak Host-plant Attracting Insects. 5. China Papers (2010) Basis of Forecast of Semanotus bifasciatus (Motschulsky) and Attracting and Killing Technology with Trap Log. 6. Gao, S.L. (2008) Biological characters of Semanotus bifascialus, Chinese Bulletin of Entomology. 45(1) Gressitt,J.L., 1951, Longicorn Beetles of China. 7. Gu, Z. (1997) Semanotus bifasciatus bifasciatus (Motschulsky), a new insect pest on Sophora japonica L., Entomological Knowledge, v. 34(5) p Versie: 2.0 Pagina 3 van 5 Ingangsdatum::

10 Plantenziektenkundige Dienst Hoofdproces: Uitvoerende processen/overhead PD producten Procedure: Uitvoeren Quickscan Formulier: Quickscanformulier 8. Iwata, R., et al. (2007) Period of adult activity and response to wood moisture content as major segregating factors in the two conifer longhorn beetles, Callidiellum rufipenne and Semanotus bifasciatus (Coleoptera: Cerambycidae, European Journal of Entomology, 104(2) Ma, L.Q., et al., Effective accumulated temperature and developmental threshold temperature for Semanotus bifasciatus (Motschulsky) in Beijing, Forestry Studies in China, 10(2) Pearson, H.G., Fernando, M.F.S.W., Paice, K.L. Antony, Y, Bullians, M.S., Burnip, G.M., Froud, K.J., Bennett, S.J., Muir, C.A., Gunawardana, D., Kumarasinghe L.B. & McCarthy, B.J.T. (2006). Passenger pests of furniture and wood products from Asia Lawson, S. (2010) Establishing forest pest detection systems in South Pacific countries and Australia Hori, K. (1970) Morphology and ecology of a longicorn beetle, Semanotus bifasciatus Motschulsky (Coleoptera, Cerambycidae). (Notes on longicorn beetles from Nagano Prefecture, Japan. 2) [title translated from Japanese] New entomologist, 19(1) Websites: 13. padil.gov.au/pests-and-diseases/pest/image/ Accoord peer reviewer entomologie (naam, paraaf + datum): Accoord teamleider plagen (naam, paraaf + datum): Versie: 2.0 Pagina 4 van 5 Ingangsdatum::

11 Plantenziektenkundige Dienst Hoofdproces: Uitvoerende processen/overhead PD producten Procedure: Uitvoeren Quickscan Formulier: Quickscanformulier Vragen 17 t/m 19 (indien relevant voor besluitvorming) in te vullen door medewerker Strategie & Ontwikkeling, naam medewerker: 17 Is de plaag eenvoudig te bestrijden met reguliere middelen/maatregelen en blijven deze middelen/maatregelen de komende jaren beschikbaar in NL? 18 Wat is de verwachte schade bij inzet van regulier toegelaten gewasbeschermingsmaatregelen en/of middelen in NL? Rekening houden met mogelijkheid van vervallen van middelen en resistentieontwikkeling. 19 Referenties 20 Eindconclusie na afstemming met sectormanager en coördinator team EU-vertegenwoordiging of hun vervangers (in te vullen door PRA-coördinator) Accoord afdelingshoofd S&O (datum + paraaf): Versie: 2.0 Pagina 5 van 5 Ingangsdatum::