Opnieuw trots om ambtenaar te zijn!

Transcriptie

1 Samenvatting werkgroepen Congres juni 2012 Opnieuw trots om ambtenaar te zijn! Onze waarden, onze missie, onze visie! In een snel en continu evoluerende maatschappij moet onze organisatie de nodige soepelheid aan de dag leggen om een adequaat en performant antwoord te kunnen bieden op de nieuwe uitdagingen. De mondialisering, de liberalisering en déregulering enerzijds en de op nationaal vlak op til zijnde staatshervorming anderzijds, verplichten ons om ons aan te passen aan deze nieuwe realiteiten. In dit alles is en blijft de constante, dat de openbare dienst zelfs in geval van een machtsvacuüm zich onderscheidt door: DE GARANTIE VAN DE CONTINUÏTEIT VAN DE GELEVERDE DIENST Wat is een openbare dienst? Dienst geleverd door de gemeenschap aan de gebruiker/klant Een openbare dienst is een dienst geleverd door de gemeenschap aan de gebruiker/klant. Dit omvat: de diensten van de regeringen en van de openbare instanties in de meest ruime betekenis. Onder regeringen en openbare instanties verstaan we dan ook: de Federale en Regionale Gemeenschapsregeringen, de provincies, de gemeenten, de intercommunales en de stedelijke en regionale gemeenschappen. De openbare dienst wordt hetzij rechtstreeks geleverd; hetzij onder de vorm van onderaanneming en is hetzij geheel gratis, hetzij gedeeltelijk te betalen of nog geheel te betalen. 1

2 De structuur van de instelling die de dienst levert, kan verschillende vormen aannemen: onder de vorm van een Ministerie, Openbare instelling, Overheidsbedrijf, onder de vorm van een privébedrijf onderworpen aan een beheerscontract met de openbare macht, onder de vorm van een privé bedrijf dat de verplichting heeft om een dienst te verzekeren (communicatie, transport, medische zorgverstrekking ) Onze waarden Bronvermeldingen van het liberaal syndicaat Congres van het ACLVB van december 1975 «De ACLVB is een liberaal syndicaat; wat wil zeggen dat wij het liberalisme doelbewust als basis voor onze syndicale actie opnemen.». Congres van het ACLVB van 15 februari 2008: de waarden, de maatschappijvisie, de syndicale actie vervat in haar resoluties definiëren duidelijk de visie van onze liberale syndicale familie. Aan de basis van de syndicale beweging in België lag de oprichting van bonden of broederschappen. Het is pas rond 1865, dat de politisering heeft plaatsgevonden binnen de syndicale beweging. In die periode waren er effectief twee groepen actief: de broederlijke wevers en vooruit opgericht door de vrije denkers. In 1877 zijn deze twee vakbonden gefusioneerd en hebben zij zich aangesloten bij de Vlaamse socialistische arbeiderspartij. De liberale voorzitter van deze organisatie is toen opgestapt en heeft daarop de vrije kiezersbond opgericht. Onze waarden zijn dus : - solidariteit: de wil om zich persoonlijk in te zetten voor gemeenschappelijk overeengekomen doelstellingen, - verantwoordelijkheid: het vermogen van de mens om verantwoordelijkheden op te nemen voor de toekomst ( ieder individu is verantwoordelijk voor het lot van de mensheid voor zover dit lot kan beïnvloed worden door zijn wil - ethisch principe van het liberaal humanisme), - vrije keuze: iedere persoon moet vrij kunnen beslissen om zich aan te sluiten of niet, - verdraagzaamheid: ieder individu is uniek, welke ook zijn afkomst, moedertaal, geslacht of overtuiging is. Als werknemers verdedigen wij allen dezelfde belangen, want zonder wederzijds respect is het onmogelijk om resultaten te boeken. Daarom vraagt het VSOA gelijke toegang (man vrouw) en diversiteit met betrekking tot de verantwoordelijke functies. 2

3 Ons sociaal liberalisme? Het liberaal syndicalisme is een bewuste vrije keuze van mannen en vrouwen die zich kunnen vinden in deze sociaal economische benadering en levenswijze. Wij ijveren naar een vrijere, meer rechtvaardige maatschappij en willen daarbij niet gedwongen worden om te worden gereduceerd tot simpele uitvoerders van diensten. Het liberaal syndicalisme is dan ook geen commercieel product; het is drager van idealen! Wij bestaan slechts door en voor het collectief van onze individuele leden. Zij kiezen vrij om de verdediging van hun belangen aan ons toe te vertrouwen en moeten daarom kunnen rekenen op een hechte vertrouwensrelatie. Wij geloven niet in een unieke waarheid die geldt voor iedereen. Dogma s zijn dan ook aan ons niet besteed. Wij staan open voor de ideeën van anderen, want wij kunnen onze eigen keuzes maken, wij hebben geen enkele moeite om pluralisme te aanvaarden. Wij zijn ervan overtuigd dat een kwaliteitsvolle publieke sector onontbeerlijk is en dat niet alles te privatiseren is (zie definitie openbare dienst) Wij kunnen erkennen dat bepaalde beslissingen enkel kunnen genomen worden op een hoger niveau en dit om de gemeenschappelijke belangen optimaal te beschermen. Wij zijn echter sterk gehecht aan de humanistische waarden. Voor ons is de fundamentele gelijkheid van de mens essentieel en volstaat het niet om te verklaren dat alle mensen gelijk zijn. Het behoort aan de maatschappij om voorwaarden te creëren die toelaten om zich te kunnen ontwikkelen; om waardig te kunnen leven en om de billijke verwachtingen te kunnen inlossen. Iedereen moet kunnen genieten van efficiënte hulp op het ogenblik, dat zij slachtoffer worden van tegenslagen in het leven. In elk geval heeft het bevoogdend optreden geen plaats meer in de maatschappij. Samenvattend berusten de liberale principes in de eerste plaats op het respect voor het individu en de zorg voor de anderen. Wij verwerpen de opvattingen die mensen tegen elkaar opzetten en die tot doel hebben om de natuurlijke solidariteit die mensen samenbrengt, te breken. Wij verwerpen elke vorm van geweld en al wat leidt tot haat en onverdraagzaamheid. Bijgevolg verzetten wij ons tegen elke klassenstrijd. Het is slechts in een vrije maatschappij gebaseerd op liberale en democratische principes, dat echt syndicalisme mogelijk is. 3

4 Onafhankelijkheid ten opzichte van de liberale politieke partijen Er is geen ideologische contradictie tussen liberalisme en syndicalisme Het syndicalisme heeft haar eigen visie op: de vrijheid, de sociale rechtvaardigheid, de sociale ontwikkeling, de relatie tussen economische en sociale belangen en tussen werknemers en werkgevers. De representatieve werknemersorganisaties moeten een totaal onafhankelijke houding kunnen aannemen, zowel tegenover de ideologische als de tactische politieke actie. Dit belet echter niet dat een samenwerking op gelijke basis mogelijk moet zijn om gemeenschappelijke belangen te kunnen bespreken. Onze visie Sinds decennia worden de ambtenaren in een negatief daglicht geplaatst; zowel in de pers als door de politieke wereld. Het gevolg daarvan is, dat ook bij de publieke opinie die mening stilaan gemeengoed is geworden. Desondanks willen wij er toch op wijzen, dat dankzij de blijvende inzet van die ambtenaren, gedurende de politieke crisis die bijna twee jaar heeft geduurd, de openbare diensten de noodzakelijke continuïteit hebben verzekerd Daardoor is de openbare dienstverlening in ons land niet stilgevallen. Wij worden dagelijks geconfronteerd met een devaluatie van de functies. Men doet steeds meer en meer beroep op contractuele medewerkers; daar waar men toch zou moeten vaststellen dat de trouw en gehechtheid van een echte ambtenaar onomstotelijk vaststaat. De turn-over bij de contractuele medewerkers is enorm. Geen beroep meer doen op ambtenaren heeft dan ook zware gevolgen voor de kwaliteit van de geleverde diensten. Onafhankelijkheid van de ambtenaren ten opzichte van de politiek biedt de garantie op een gelijke behandeling van de gebruikers van de openbare diensten. Het is slechts mogelijk mits het verdedigen van een statuut voor de staatsambtenaren. Het VSOA pleit ervoor, dat men opnieuw meer beroep zou doen op echte, goed opgeleide ambtenaren en dit op alle niveaus. Zo kan men de publieke sector opnieuw herwaarderen, Enkel op deze manier kan een betere en kwaliteitsvolle dienstverlening door de verschillende openbare instanties gegarandeerd worden en kan men ervoor zorgen, dat men opnieuw het nodige respect toont voor het statuut van ambtenaar. Eénvormige overeenkomst De werkgroep heeft enorme steun gekregen van professor Herman Mathijs. Daar waar de meesten onder ons toch enige terughoudendheid toonden aangaande de verdediging van een ambtenarenstatuut, wordt nu duidelijk het standpunt ingenomen om een statutaire tewerkstellingsovereenkomst te verdedigen. 4

5 Wij vonden daarbij ook de nodige kapstokken in het regeerakkoord. Meer bepaald in het punt 3.2, bladzijde 150 (147 voor de Franstaligen) waar gesteld wordt, dat de overheid moet blijven investeren in haar aantrekkelijkheid als werkgever en in een modern beheer van de human resources. Verder ook nog op blz 151: Voorrang wordt gegeven aan statutaire tewerkstelling en de toegang hiertoe zal worden vergemakkelijkt voor het bestaand personeel met een arbeidsovereenkomst. en tot slot ook onder punt Kwaliteit van de overheidsbedrijven garanderen: de overheidsbedrijven spelen een essentiële rol in de economische en sociale samenhang van ons land. In de overheidsbedrijven moet de loonkloof tussen de laagste en de hoogste lonen aanvaardbaar zijn Wij stellen echter vast, dat er vandaag een wildgroei is van overeenkomsten Het gaat hier van: interims, onderbetaalde contractuelen (baremiek-contractuelen), statutaire medewerkers en individuele contractuelen (niet baremiek-contractuelen) tot dik betaalde managers. Daarenboven wordt er gretig gebruik gemaakt van mogelijkheden tot outsourcing. Dit leidt tot spanningen en inefficiëntie. Bovendien zien wij vooral bij de goedkope contractuelen en zelfs bij de baremiek contractuele personeelsleden een enorm verloop ontstaan. Ten eerste kan als gevolg daarvan de continuïteit niet gegarandeerd worden. Ten tweede moet er telkens opnieuw geïnvesteerd worden in de opleidingen van nieuwe recruten, waardoor er veel middelen verloren gaan. Daarenboven renderen die recruten amper, omdat ze te vlug ander werk gaan zoeken. Contractuele topambtenaren zijn zeker niet goedkoper. Daar waar in 1939 de loonspanning 1/8 bedroeg ( Bron: jaarboek van 1939 van het ministerie van verkeerswezen, posterijen, telegrafie, telefonie en van het Nationaal instituut voor Radio-omroep) en ondanks dat die loonspanning in 1994 al iets gezakt was, (barema s statuut Camus) ligt de loonspanning nu zelfs op 1/50 tot 1/100 en... Tevens wordt aan deze contractuele verbintenis een tweede pensioenpijler aangeboden waardoor het pensioen minstens op het niveau van de ambtenaar komt of sterk overstijgt.bovendien is ook de transparantie totaal verdwenen. Wij pleiten daarom voor een nieuw, modern basisstatuut. Er moet een soort van kader gecreëerd worden, dat een basis biedt voor een kwaliteitsvolle dienstverlening; een kader dat een grotere mobiliteit tussen de verschillende overheidsinstellingen mogelijk maakt en voldoende soepelheid biedt om aan de steeds snellere evolutie van de maatschappij het hoofd te kunnen bieden. Dat statuut moet eveneens de garantie bieden voor menswaardig werkomstandigheden. Ambtenaren en werknemers in het algemeen dienen hun actieve loopbaan te kunnen plannen; dit moet ook in dat nieuwe statuut mogelijk blijven. Een correcte functieclassificatie van het laagste tot het allerhoogste niveau is daarom noodzakelijk en niet enkel voor een deel van het personeel. Dit statuut impliceert ook een eerlijke verloning voor iedereen; zeker voor de ambtenaren van de overheid, omdat zij een voorbeeldfunctie uitoefenen. Waarom zou men in de privé correcte lonen bieden, indien de overheid het niet doet voor haar eigen werknemers? 5

6 Vorming De overheid heeft nood aan goed opgeleide onafhankelijke ambtenaren. Daarom dient in een echte opleiding te worden voorzien zoals die in de ons omliggende landen. In het kader van haar sociale rol moet de overheid ook incentives ontwikkelen die een eerste werkervaring te bieden aan jongeren. Een grondige opleiding en scholing vlak voor en tijdens de statutaire loopbaan is ook daarom onontbeerlijk. Evaluatie is geen strafprocedure maar moet een objectief en transparant instrument zijn om de dienst te verbeteren! Herbronnen De werkgroep meent, dat men alle banden niet moet verbreken met iemand die gedurende een beperkt aantal jaren (2 jaar) verlof zonder wedde zou nemen om in de privé te gaan werken. De werkgroep beschouwt dit eerder als een herbronning die de overheid ten goede kan komen. Pensioen Het leven moet ook kwaliteitsvol blijven nà de actieve carrière. Indien men afstapt van het uitgesteld loon, dan heeft een ambtenaar recht op een pensioen. Daarom moet een volwaardig inkomen vanaf de pensioenleeftijd ook in de toekomst gegarandeerd blijven. Onze missie Meer dan ooit een partner in de veranderingen! Onze uitdaging voor de toekomst Wij willen dat er een mobiliteit gecreëerd wordt tussen de verschillende openbare diensten; vooral op een ogenblik, dat men taken gaat overhevelen vanuit het Federaal niveau naar het regionale niveau. Eerder dan diensten af te schaffen, zou men dus beter het personeel zijn takenpakket laten volgen naar de nieuwe entiteit voor zover het personeelslid ermee instemt. De aanwezigheid van onze afgevaardigden op de werkvloer is altijd één van de grote pijlers geweest voor ons succes. De specialisatie is een tweede. Een «joint venture» tussen VSOA en ACLVB gebaseerd op wederzijds respect en op gelijk niveau is onontbeerlijk. Elk hebben wij onze deskundigheid, onze ervaring en onze specialisatie. Een hechtere samenwerking kan leiden tot meer mogelijkheden om alle belangen van de werknemers nog beter te kunnen verdedigen. 6

7 Tot slot herhalen wij andermaal: Het VSOA zal alles in het werk stellen om het openbaar ambt terug dat elan te geven, zodat men opnieuw trots kan zijn, ambtenaar te zijn. Elk overheidspersoneelslid - statutair en contractueel - heeft recht op een gelijkwaardige behandeling en het doel moet zijn om opnieuw te evolueren naar één statuut voor alle medewerkers in dezelfde dienst. Resolutie I In een veranderende wereld moet onze organisatie de nodige soepelheid aan de dag leggen om een antwoord te bieden op de nieuwe uitdagingen. De mondialisering, de liberalisering en de déregulering enerzijds en op nationaal vlak de op til zijnde staatshervorming anderzijds, verplichten ons om ons aan te passen aan deze nieuwe realiteiten. In dit alles is er één constante: de openbare dienst onderscheidt zich door: DE GARANTIE VAN DE CONTINUITEIT VAN DE GELEVERDE DIENST Wij zijn ervan overtuigd, dat een kwaliteitsvolle publieke sector onontbeerlijk is en dat niet alles privatiseerbaar is. Onafhankelijkheid van de ambtenaren ten opzichte van de politiek biedt de garantie op een gelijke behandeling van de gebruikers van de openbare diensten. Dit is slechts mogelijk mits het verdedigen van een statuut voor de staatsambtenaren. Resolutie II Wij stellen vast, dat er vandaag een wildgroei is van overeenkomsten Het gaat hier van: interims, onderbetaalde contractuelen (baremiek-contractuelen), statutaire medewerkers en individuele contractuelen (niet baremiek-contractuelen) tot dik betaalde managers. Daarenboven wordt er gretig gebruik gemaakt van mogelijkheden tot outsourcing. Dit leidt tot spanningen en inefficiëntie. Bovendien zien wij vooral bij de goedkope contractuele- en zelfs bij de baremiek contractuele personeelsleden een enorm verloop ontstaan. Ten eerste kan als gevolg daarvan de continuïteit niet gegarandeerd worden. Ten tweede moet er telkens opnieuw geïnvesteerd worden in de opleidingen van nieuwe recruten, waardoor er veel middelen verloren gaan. Daarenboven renderen die recruten amper, omdat ze te vlug ander werk gaan zoeken. Wij pleiten daarom voor een nieuw, modern basisstatuut, een soort van kader, dat een basis biedt voor een kwaliteitsvolle dienstverlening en dat een grotere mobiliteit tussen de verschillende interfederale overheidsinstellingen mogelijk maakt, en tevens voldoende soepelheid biedt om de steeds snellere evolutie van de maatschappij het hoofd te kunnen bieden. 7

8 Resolutie III De overheid heeft nood aan goed opgeleide onafhankelijke ambtenaren. Daartoe dient in een echte opleiding te worden voorzien zoals die in de ons omliggende landen. In het kader van haar sociale rol moet de overheid ook incentives ontwikkelen die een eerste werkervaring bieden aan jongeren. Een grondige opleiding en scholing vlak voor en tijdens de statutaire loopbaan is ook daarom onontbeerlijk. Resolutie IV Evaluatie is geen strafprocedure, maar moet een objectief en transparant instrument zijn om de dienst te verbeteren! Resolutie V De rol van het VSOA bestaat erin om met alle mogelijke middelen de aangenomen resoluties in de praktijk om te zetten. Het VSOA wil via deze weg bereiken, dat we opnieuw trots mogen zijn om ambtenaar te zijn! Marc DE MULDER, Voorzitter van de werkgroep 2 Het Openbaar Ambt in België 16 juni