ONWETENDHEID. Als ik had geweten dat het dyslexie was, had ik mijn hoofd niet moeten breken over waarom die talen toch niet lukten

Transcriptie

1

2

3 INLEIDING Het verhaal dat volgt, gaat over Ann. Ann is een onderwijzeres in het kleuter- en lager onderwijs, heeft een diploma Remedial Teacher en doet haar werk graag. Dit alles ondanks haar dyslexie. In dit boekje dat bij het portret aansluit, wordt duidelijk hoe Ann zich als leerkracht heeft gevormd en welke invloed dyslexie daar op heeft gehad. Haar portret stelt de weg voor die ze tot nu toe al heeft afgelegd, met de barrières, oneffenheden en steunpunten. De volgende tekst geeft de grote thema s weer die Ann belangrijk vindt als ze nadenkt over zichzelf als beroepskracht met een beperking. Naast Ann haar verhaal en invalshoek, heeft ook Ine aan het verhaal bijgedragen. Ine is de grafisch ontwerpster die het portret heeft vormgegeven. Ine heeft zelf dyscalculie en kon zich op verschillende vlakken inleven in het verhaal van Ann over een student met een leerstoornis.

4 ONWETENDHEID Als ik had geweten dat het dyslexie was, had ik mijn hoofd niet moeten breken over waarom die talen toch niet lukten Nadat Ann zichzelf herkende in de kenmerken van dyslexie uit boeken en documentaires, is ze naar het CLB gestapt waar haar vermoedens werden bevestigd. Dit was in het vijfde middelbaar. Tot dan had ze geen idee van waarom het harde studeren voor taalvakken geen resultaat opleverde. Die onwetendheid en de povere resultaten werkten heel frustrerend voor haar. Nadat ze haar ouders had ingelicht over het nieuws, zeiden deze dat ze al van de lagere school wisten dat hun dochter dyslexie had. Ze hebben dit toen niet aan haar gemeld vanuit de idee dat als er niet over gesproken werd, het niet aanwezig was. Ze zou het trouwens ook niet begrijpen. Ann is dan ook boos geweest op haar ouders voor het verzwijgen van de diagnose. Zelf denkt ze dat als ze had geweten dat de moeilijkheden verklaard konden worden door dyslexie, dat ze zich tijdens haar studies beter had gevoeld. Dit verzwijgen heeft er ook voor gezorgd dat Ann tot een paar jaar geleden een heel gesloten relatie had met haar ouders. Nu kan Ann wel hun standpunt begrijpen, zeker nu ze zelf moeder is van een dochter. Ze begrijpt nu beter wat er in een moeder omgaat en waarom ze haar altijd zo hebben willen beschermen. Haar ouders hebben het uit liefde gedaan, maar het had niet het gewenste effect. Nu wordt er nog steeds niet over dyslexie gesproken. Er wordt gesproken over het feit dat Ann werkt met kinderen met leerstoornissen, maar haar dyslexie blijft nog steeds een onaangeroerd onderwerp. Ann neemt deze ervaring mee naar haar huidige taak als zorgleerkracht: ze wil voorkomen dat leerstoornissen verzwegen worden voor de kinderen zelf. Hoe kan een kind namelijk begrijpen wat hij heeft, als hij niet weet wat er aan de hand is?

5 ALLEEN STAAN EN BEGREPEN WORDEN Da s niets, meisje, we lossen dat zo op met een spuitje. Nadat Ann een verklaring had gekregen voor haar moeilijkheden met taal, dacht ze dat alles beter zou gaan. Maar de opluchting was minder groot toen ze zelf naar haar leerkrachten moest stappen om hen in te lichten over haar dyslexie. Nadat iedereen ervan op de hoogte was gebracht, hoopte ze op begrip en begeleiding. In de plaats hiervan werd ze aan haar lot overgelaten en niet of verkeerd begrepen. Een voorbeeld van dit onbegrip is de reactie die haar leerkracht Frans gaf toen ze hem vertelde over haar dyslexie: Da s niets meisje, we lossen dat zo op met een spuitje. Ann zag dit als een grote stap achteruit. Hoe kon haar situatie namelijk verbeteren als zelfs de leerkrachten niet wisten hoe ze ermee om moesten gaan? Ann voelde zich na de negatieve reacties alleen in haar verhaal en had, nog meer als voor de diagnose, het gevoel dat ze er alleen voor stond met haar problemen. Het eerste moment dat ze zich echt begrepen voelde, was toen een leerkracht tijdens de opleiding Remedial Teacher naar haar toestapte om haar aan te spreken over haar dyslexie en aanbood om haar hierbij te helpen. Tot dan toe was Ann altijd de persoon geweest die toenadering had moeten zoeken. Ine, grafisch designer van de poster, heeft dyscalculie. Een deel van mijn broers en zussen hebben ook dyscalculie, ik was niet de eerste met deze diagnose in ons gezin. Mijn ouders zijn hier dus ook altijd open over geweest en hebben me altijd gesteund. Leerkrachten die niet weten hoe ze hiermee om moeten gaan, is iets wat ik ook wel vaak ben tegengekomen.

6

7 COMPENSATIE Ik leerde alles van buiten, regeltjes waren niet aan mij besteed. vroege uurtjes. Ann moest s morgens dan iedereen wakker maken om terug verder te studeren. Haar studies lager onderwijs verliepen dan weer minder vlot door de stijgende moeilijkheid. Ook tijdens haar stages merkte ze dit, wat weer een effect had op haar zelfvertrouwen. Ann is vrij laat bij de diagnose dyslexie gekomen, wat komt omdat ze een IQ heeft van 135. Ann is dus hoogbegaafd, wat ervoor heeft gezorgd dat ze haar taalmoeilijkheden kon compenseren met het onthouden van alles wat ze leerde tijdens taallessen. Naargelang de moeilijkheidsgraad verhoogde, werd het voor haar steeds moeilijker om dat op die manier te blijven compenseren met haar dyslexie. Vanaf dan zijn de moeilijkheden met taal toegenomen. Gelukkig had ze haar jongere zus, die haar hierbij hielp. Ook haar studies kleuteronderwijs verliepen vlot door haar hoog IQ. Tijdens de blokexamens was zij de wekker van dienst op kot. Ze ging slapen op een normaal uur, terwijl de rest studeerde tot in de

8 ZELFVERTROUWEN Eén negatieve opmerking kan maar teniet gedaan worden door tien complimentjes. Door de inzet die maar niet tot resultaten leidde en de vele negatieve reacties op haar diagnose, voelde Ann zich niet goed in haar vel. Haar zelfvertrouwen was laag door de foute oplossingen die haar werden aangeboden door leerkrachten. Zo geloofden de meeste leerkrachten in herhalen, herhalen, herhalen, wat in Ann haar geval geen zin had. Ook werd ze steeds aan het bord gevraagd, aangezien zij het meeste moest oefenen. Ze voelde zich hierdoor enkel gestresseerd en vernederd. Nu ook nog zijn er collega s die haar zeggen dat iemand met dyslexie niet geschikt is om les te geven. Ondanks de lage verwachtingen die men stelde van haar, heeft ze toch meegedaan aan de chemie-olympiade in het middelbaar. Haar leerkracht chemie had haar hiertoe aangezet en ze heeft hier goede resultaten behaald. Dit krikte haar zelfvertrouwen weer even op, net zoals de steun die ze kreeg van de directie op haar eerste kleuterstage. Door deze directie is ze dan ook begonnen aan haar studies Lager Onderwijs en remedial Teacher. Tijdens de komende stages is ze nog mensen tegengekomen die de nadruk legden op haar sterke kanten, wat haar weer deed beter voelen over zichzelf. Maar die kleine oppeppers wogen nooit op tegen de vele tegenslagen en kritieken. Ook Ine kan meespreken over de moeilijkheden met zelfvertrouwen. Als je continu wordt aangesproken op je leerstoornis en wat je niet kan, begin je meer en meer te geloven dat je niet meer of beter bent dan dat. En net zoals Ann heb ik nu, ondanks de steun, het begrip en de positieve ervaringen, nog steeds niet veel nodig om terug te vallen in die onzekerheid. Ik herken me volledig in Ann die zich nooit 100% goed in haar vel zal voelen, door de negatieve reacties die in het achterhoofd blijven hangen.

9 INZET BOVEN RESULTAAT Laat me alsjeblieft nooit meer oefenen om te oefenen. Zoals al eerder vernoemd, wisten de leerkrachten van Ann vaak zelf niet hoe omgaan met een leerling met dyslexie. Hun goede bedoelingen hadden een omgekeerd effect op het leren en het zelfvertrouwen van Ann. Zo werd Ann in het vijfde middelbaar aangeraden om te zakken naar een richting in het TSO. In Ann haar ogen was dit belachelijk, omdat het aantal uren van de taalvakken gelijk bleef. Enkel de vakken die ze graag deed en waar ze goed in was, zoals chemie en fysica, verminderden in uren. Ann sloeg dit advies dus in de wind, wat ervoor zorgde dat ze haar haar vijfde jaar hebben laten dubbelen. Het voorbeeld van de leerkracht die haar steeds aan het bord liet komen en herhalen hoog in het vaandel droeg, sluit hier ook bij aan. Herhalen heeft geen zin bij dyslexie, dit heeft Ann dan ook alleen maar extra frustraties en stress bezorgd.

10 Een lichtpuntje in de omgang met leerkrachten, was haar leerkracht Engels. Zij zag dat Ann heel hard werkte voor haar vak en heeft haar dan ook altijd gequoteerd naar de moeite die ze deed voor het vak. Ann was hier heel blij mee, voor de eerste keer werd al haar harde werk erkend en geapprecieerd. Ditzelfde gevoel kreeg ze weer toen ze bij haar Remedial Teacher-professor uitkwam, die haar heeft geholpen in het omgaan met dyslexie.

11 STARTEN Ik ben pas beginnen leven op mijn dertigste. Ann is zichzelf voor de eerste keer tegengekomen tijdens haar studie Remedial Teacher. Haar leerkracht heeft haar duidelijk gemaakt dat ze meer is dan alleen dyslexie, én heeft haar geholpen met het zien van haar krachten. Ze heeft in deze opleiding ook de confronterende opdracht gekregen om een logboek bij te houden over haar eigen leren. Hierdoor heeft ze inzicht gekregen in haar eigen functioneren. Dit logboek was voor Ann een emotionele gebeurtenis in die zin dat ze zichzelf heeft leren kennen als een volwaardig persoon met een hoop competenties, naast die dyslexie die haar haar hele leven klein heeft gehouden (en dan vooral de reacties en beperkte kennis van haar omgeving). Ze is dus pas beginnen leven op haar dertigste. Hiervoor deed ze alles met heel weinig zelfvertrouwen en voelde ze zich slecht. Haar professor RT heeft haar doen inzien dat dyslexie je niet ongelukkig moet maken, maar dat het iets overkomelijk is. Ook ik, Femke, zag als portretteur aan Ann hoe ze opfleurde als ze vertelde over de jaren na haar studies Remedial Teacher. Het is zichtbaar dat er toen een duidelijke last van haar schouders is gevallen, het inzicht in haar eigen persoon heeft haar duidelijk goed gedaan. Je ziet ook dat ze haar leerkracht heel dankbaar is voor de energie die hij in haar heeft gestoken. Zijn vertrouwen in haar heeft aanstekelijk gewerkt en is op haarzelf overgegaan. Door het nieuwe zelfvertrouwen heeft ze zich ook opengesteld voor een relatie met de man van haar leven.

12 DYSLEXIE IS GEEN ONOVERKOMELIJKE ZIEKTE Ik heb leren kijken naar mijn competenties, naast mijn dyslexie. De al eerder vernoemde professor RT is de eerste persoon die naar Ann is toegestapt om haar aan te spreken over haar dyslexie. Hij heeft Ann ook duidelijk gemaakt dat die dyslexie geen barrière mag zijn en dat ze samen de moeilijkheden gingen aanpakken. Deze leerkracht heeft Ann laten zien dat dyslexie geen doodvonnis moet zijn, zelfs niet voor een leerkracht Lager Onderwijs. Ze beschouwt zich nu ook meer dan een persoon met dyslexie. Verder heeft ze hier, mede door het logboek, voor de eerste keer stilgestaan bij haar dyslexie en wat dit allemaal met haar doet en deed. Tot hiervoor had Ann enkel haar diagnose en de negatieve reacties hierop. Hetgeen Ann dat jaar geleerd heeft, neemt ze nu nog steeds mee. Ann geeft nu les op een school in haar stad als zorgleerkracht en SPRINT is hierbij haar stokpaardje. SPRINT

13 is een voorleesprogramma dat het lezen en schrijven voor kinderen met dyslexie vergemakkelijkt. Ze leert de kinderen op haar school werken met dit programma om ook hen duidelijk te maken dat leren en leven met dyslexie geen doodvonnis moet zijn. De kinderen zien zo dat ze niet steeds moeten achterblijven. SPRINT helpt hen dus bij de zaken die moeilijk zijn.

14 WELBEVINDEN Op DE EERSTE PLAATS Een kind kan toch pas leren en ontwikkelen als hij zich goed voelt in z n vel? Als zorgleerkracht staat Ann in voor kinderen met dyslexie of een andere leerstoornis. Ann legt aan hen uit wat hun stoornis inhoudt en geeft ouders, kinderen en leerkrachten tips mee over hoe ze het kind kunnen helpen met zich beter in zijn/haar vel te voelen. Een goed gevoel over zichzelf en zelfvertrouwen zijn volgens haar namelijk onmisbaar voor het aanpakken van moeilijkheden. Een kind kan pas leren en ontwikkelen als hij zich goed voelt in zijn vel. Ann voelt zich als een moederkloek over haar kindjes. Ze wil hen duidelijk maken dat ze er mogen zijn en dat ze ook hun goede kanten hebben. Ze wil ervoor zorgen dat deze kinderen zich beter voelen tijdens hun studies dan dat zij zich gevoeld heeft. SPRINT is hierbij een eerste stap. Ook Ann voelt zich goed. Ze bevindt zich nu in een school en gezin waar ze volledig gesteund en toegejuicht wordt, wat ervoor zorgt dat de vooroordelen en negatieve reacties van vroeger niet meer de overhand nemen. Ine: Ik vind het knap hoe Ann haar eigen, vrij negatieve verleden gebruikt om dat van anderen te beteren. Ze komt bij mij over als een heel krachtig persoon, als je ziet waar ze tegen heeft moeten opboksen. Ze mag fier zijn op wat ze bereikt heeft. Ook ik heb geprobeerd om in te gaan tegen de verwachtingen die van mij gesteld werden. Grafisch design, met de vele uren wiskunde, was geen evidente keuze voor een persoon met dyscalculie. Ik denk dat zowel Ann als ik hebben bewezen dat alles mogelijk is met een leerstoornis.

15 SLOT Zoals het portret aantoont, is Anns weg nog lang niet af. Ondanks het feit dat alles nu voor de wind gaat, kampt Ann nog steeds met moeilijkheden. Zo blijft haar zelfvertrouwen een heikel punt en moet ze nog steeds opboksen tegen de vooroordelen van leerkrachten over dyslexie. Het verschil met haar studies is wel dat ze nu gesteund wordt door haar familie en eigen gezin. De band met haar ouders is beter, ze heeft een man die goed voor haar zorgt en ze haalt heel veel energie uit de dank die ze krijgt van de ouders en kinderen die ze helpt. Ondertussen blijft Ann nog steeds opkomen voor de kinderen met een leerstoornis. Dit vooral in de vorm van SPRINT, het ondersteuningsprogramma voor het schrijven en lezen van teksten. Ze zal zich altijd als een moeder voelen over de kinderen. Ze voelt zich verantwoordelijk voor hun welzijn en wil vooral voorkomen dat zij dezelfde weg moeten afleggen als zij.

16